Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Danh môc s¬ ®å b¶ng biÓu
S¬ ®å 1: C¸c chØ tiªu sö dông thêi gian lao ®éng theo ngµy c«ng ....... 12
S¬ ®å 2: C¸c chØ tiªu sö dông thêi gian lao ®éng theo ®¬n vÞ giê c«ng ...... 13
S¬ ®å 3: C¸c nh©n tè lµm t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng ............................. 18
S¬ ®å 4: B¶ng ph¶n ¸nh viÖc thùc hiÖn chØ tiªu kÕ ho¹ch n¨m 2005 .. 36
S¬ ®å 5: mét sè lo¹i m¸y mãc thiÕt bÞ ................................................. 39
S¬ ®å 6: S¬ ®å m« h×nh qu¶n lý nguyªn vËt liÖu ................................. 41
S¬ ®å 7: S¬ ®å bé m¸y tæ chøc C«ng ty cæ phÇn b×nh kh¸nh .............. 44
S¬ ®å 8: KÕt cÊu lao ®éng cña c«ng ty ................................................ 45
S¬ ®å 9: S¬ ®å c¬ cÊu tæ chøc nh©n sù cña c«ng ty CPBK .................. 48
S¬ ®å 10: T×nh h×nh nh©n sù cña C«ng ty CPBK ................................. 49
S¬ ®å 11: T×nh h×nh tiÒn th-ëng cña c«ng ty....................................... 53
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Lêi më ®Çu
Trong thêi ®¹i ngµy nay, nÒn khoa häc c«ng nghÖ ®· ph¸t triÓn tíi
nh÷ng ®Ønh cao mµ tr-íc ®©y cßn kh«ng d¸m nghÜ tíi khoa häc c«ng nghÖ
®· chÝnh thøc trë thµnh lùc l-îng s¶n xuÊt trùc tiÕp. Tuy nhiªn kh«ng ph¶i
v× thÕ mµ vai trß cña con ng-êi l¹i trë lªn nhá bÐ h¬n, kÐm quan träng h¬n
trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Mµ ng-îc l¹i khoa häc kü thuËt ph¸t triÓn cao th×
l¹i mét lÇn n÷a kh¼ng ®Þnh vai trß chñ ®¹o, tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh cña con
ng-êi trong ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi.
§èi víi mçi doanh nghiÖp vÊn ®Ò lµm sao ®Ó cã ®-îc mét nguån nh©n
lùc tèt nhÊt, lµm sao ®Ó cã thÓ sö dông tèi -u nguån nh©n lùc lu«n lµ vÊn ®Ò
quan träng hµng ®Çu. MÆt kh¸c nguån nh©n lùc kh¸c víi nguån lùc kh¸c ë
chç nã lu«n Èn chøa tiÒm n¨ng v« tËn ,®iÒu quan träng lµ lµm thÕ nµo ®Ó
kh¬i dËy ®-îc tiÒm n¨ng v« tËn ®ã. §Ó khai th¸c cè hiÖu qu¶ tiÒm n¨ng
trong mçi con ng-êi, nhµ qu¶n lý ph¶i kh«ng ngõng t×m c¸c biÖn ph¸p
nh»m n©ng cao h¬n n÷a hiÖu qu¶ sö dông nguån nh©n lùc.
C«ng ty CP B×nh Kh¸nh lµ mét c«ng ty ho¹t ®éng trªn lÜnh vùc c¬ khÝ
cho nªn hµng n¨m thu hót rÊt nhiÒu lao ®éng. §Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn c«ng
ty cÇn ph¶i cã nh÷ng ph-¬ng h-íng, chiÕn l-îc, biÖn ph¸p h÷u hiÖu mµ
tr-íc tiªn ph¶i lµ vÊn ®Ò qu¶n lý vµ sö dông lao ®éng.
NhËn thøc ®-îc tÇm quan trong cña viÖc sö dông vµ qu¶n lý cã hiÖu
qu¶ nguån nh©n lùc ë c¸c doanh nghiÖp ngµy nay em ®· m¹nh d¹n trän ®Ò
tµi: " N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông nguån nh©n lùc t¹i C«ng ty CP B×nh
Kh¸nh " lµm ®Ò tµi cho B¸o C¸o Thùc TËp cña m×nh.
§Ó ®¹t ®-îc môc ®Ých nghiªn cøu, B¸o C¸o Thùc TËp ®-îc tr×nh bµy
trªn c¬ së vËn dông c¸c ph-¬ng ph¸p luËn cña chñ nghÜa duy vËt biÖn
chøng, ph-¬ng ph¸p duy vËt lÞch sö, ph-¬ng ph¸p kh¶o s¸t thùc tÕ, ph-¬ng
ph¸p thèng kª vµ ph©n tÝch tæng hîp... vÒ viÖc qu¶n lý vµ sö dông nguån
nh©n lùc trong doanh nghiÖp.
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn, néi dung chuyªn ®Ò gåm ba phÇn chÝnh
nh- sau:
PhÇn I : Nh-ng néi dung c¬ b¶n vÒ qu¶n lý vµ sö dông nguån nh©n lùc
PhÇn II :Thùc tr¹ng qu¶n lý vµ sö dông lao ®éng ë C«ng ty CP B×nh Kh¸nh.
PhÇn III : Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý vµ
sö dông lao ®éng ë C«ng ty CP B×nh Kh¸nh.
MÆc dï cã nhiªu cè g¾ng nh-ng do kh¶ n¨ng vµ ®iÒu kiÖn cßn h¹n chÕ
nªn bµi viÕt kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em rÊt mong nhËn ®-îc
nh÷ng ý kiÕn quý b¸u cña thÇy c« gi¸o vµ b¹n bÌ cã quan t©m ®Õn vÊn ®Ò
nµy ®Ó bµi viÕt ®-îc hoµn thiÖn h¬n.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n !
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
PhÇn I
C¬ së lý luËn vÒ qu¶n lý vµ sö dông ngu«n nh©n lùc
1. Mét sè quan ®iÓm vÒ qu¶n lý vµ sö dông nguån
nh©n lùc
1.1. Nh©n lùc vµ Nguån nh©n lùc
Nh©n lùc ®-îc xem xÐt lµ nguån lùc cña mçi con ng-êi bao gåm thÓ
lùc vµ trÝ lùc. Ngu«n lùc trong mçi con ng-¬i còng thay ®æi vËn ®éng tuú
thuéc vµo c¸c yÕu tè nh-: thêi gian, m«i tr-êng sèng, møc sèng... ThÓ lùc
biÓu hiÖn ra bªn ngoµi vÒ mÆt søc khoÎ, cã kh¶ n¨ng thÝch nghi tèt hay sÊu
víi sù biÕn ®æi cña tù nhiªn, m«i tr-êng, phï hîp hay kh«ng phï hîp víi
®Æc ®iÓm cña tõng nghµnh nghÒ tõng c«ng viÖc. TrÝ lùc lµ kh¶ n¨ng tiÒm Èn
d-êng nh- v« tËn trong mçi con ng-êi. TrÝ lùc cã ®-îc kh¬i dËy vµ ph¸t
triÓn hay kh«ng rÊt tuú thuéc vµo viÖc sö dông con ng-êi nh- thÕ nµo trong
mçi tæ chøc.
Nguån nh©n lùc bao gåm tÊt c¶ mäi c¸ nh©n, mäi thµnh viªn tham ra
d-íi bÊt kú h×nh thøc, ho¹t ®éng nµo, ®ãng bÊt cø mét vai trß nhiÖm vô nµo
trong tæ chøc. C¬ quan tæ chøc nãi tíi trong bµi viÕt nµy cã thÓ lµ mét h·ng
s¶n xuÊt, mét c¬ quan nhµ n-íc, mét bÖnh viÖn, mét tr-êng §¹i häc, nhµ
thê, qu©n ®éi... Tæ chøc cã thÓ lín hay nhá, ®¬n gi¶n hay phøc t¹p ho¹t
®éng theo nh÷ng môc ®Ých kinh tÕ hay x· héi, chÝnh trÞ.
§Ó hiÓu dâ h¬n tÇm quan träng,vai trß to lín mang tÝnh quyÕt ®Þnh
cña nguån nh©n lùc trong c¸c tæ chøc chóng ta xem xÐt mét sè kh¸i niÖm vÖ
lao ®éng sau ®©y:
- Søc lao ®éng: lµ n¨ng lùc lao ®éng cña con ng-êi, lµ toµn bé thÓ lùc
vµ trÝ lùc cña con ng-êi. Søc lao ®éng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ®-îc coi
lµ hµng ho¸ ®Æc biÖt, khi ®-a vµo qu¸ tr×nh lao ®éng nã xÏ t¹o ra gi¸ trÞ lín
h¬n gi¸ trÞ cña b¶n th©n nã. Søc lao ®éng lµ yÕu tè t¹o ra cña c¶i x· héi, t¹o
ra gi¸ trÞ thÆng d-.
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
- Lao ®éng lµ ho¹t ®éng cã môc ®Ých cña con ng-êi, lao ®éng lµ ho¹t
®éng diÔn ra gi÷a con ng-êi vµ gÞíi tù nhiªn. Con ng-êi sö dông søc lao
®éng cña m×nh th«ng qua c«ng cô lao ®éng t¸c ®éng vµo giíi tù nhiªn, biÕn
®æi vËt chÊt trong giíi tù nhiªn trë thµnh nh÷ng vËn dông cã Ých (s¶n
phÈm), ®¸p øng nhu cÇu cña con ng-êi. Do ®ã lao ®éng lµ ®iÒu kiÖn kh«ng
thÓ thiÕu trong ®êi sèng con ng-êi. Con ng-êi muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn
ph¶i tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng lao ®éng ®Ó t¹o ra cña c¶i vËt chÊt.
- Qu¶n lý lao ®éng lµ mét ho¹t ®éng quan träng bËc nhÊt trong qu¶n
lý kinh tÕ bëi thùc chÊt cña viÖc qu¶n lý lao ®éng lµ qu¶n lý con ng-êi, mµ
con ng-êi l¹i lµ mét thùc thÓ ®a d¹ng, phøc t¹p vµ tiÒm Èn nhiÒu tiÒm n¨ng.
qu¶n lý lao ®éng cÇn quan t©m ®Õn c¸c yÕu tè t¸c ®éng qua l¹i h×nh thµnh
nªn nh©n c¸ch con ng-êi nh- c¸c yÕu tè vÒ: t©m lý x· héi, v¨n ho¸, phong
tôc tËp qu¸n, m«i tr-êng sèng... Nh»m môc tiªu ngµy cµng sö dông cã hiÖu
qu¶ nguån nh©n lùc.
1.2. Mét sè quan ®iÓm c¬ b¶n vÒ qu¶n lý nguån nh©n lùc
Trong qu¸ tr×nh lao ®éng con ng-êi tham ra rÊt nhiÒu ho¹t ®éng, lÜnh
vùc phøc t¹p do vËy qu¶n lý nguån nh©n lùc hay qu¶n lý con ng-êi lµ ph¶i
qu¶n lý trªn nhiÒu mÆt, nhiÒu lÜnh vùc, xem xÐt mèi t-¬ng quan c¸c ho¹t
®éng cña con ng-êi trong mçi lÜnh vùc cô thÓ. Qu¶n lý c«ng nghÖ ng-êi
võa lµ khoa häc, võa lµ nghÖ thuËt.
Mçi giai ®o¹n lÞch sö, mçi chÕ ®é x· héi kh¸c nhau cã nh÷ng quan
®iÓm ®¸nh gi¸ kh¸c nhau vÒ b¶n chÊt con ng-êi do vËy c¸ch qu¶n lý tæ
chøc lao ®éng trong qu¸ tr×nh lao ®éng còng v× thÕ mµ kh«ng gièng nhau.
* Quan ®iÓm cña F.W.Taylor (1856-1915)
Trong c¸c xÝ nghiÖp T- b¶n Chñ nghÜa thÕ kû 19, c¸c nhµ t- b¶n ®ang
t×m kiÕm c¸c biÖn ph¸p ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶ trong s¶n xuÊt, c¶i thiÖn n¨ng
suÊt lao ®éng. Ng-êi ta cho r»ng nguyªn nh©n cña viÖc s¶n xuÊt kh«ng hiÖu
qu¶ kh«ng ph¶i lµ do ng-êi lao ®éng mµ do ng-êi qu¶n lý kh«ng qu¶n lý
mét c¸ch khoa häc. Trong t×nh h×nh ®ã tr-êng ph¸i qu¶n lý khoa häc cña
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Frederick Winslow Taylor ra ®êi. Qu¶n lý khoa häc nÐt ®Æc tr-ng cña thÕ
kû 19 g¾n liÒn víi c¸i tªn Taylor. Trªn bia mé cña «ng ( ë nghÜa trang
Chestnut Hill Philadelphia) cã kh¾c dßng ch÷:
" Frederick Winslow Taylor, sinh n¨m 1856-mÊt n¨m 1915
Cha ®Î cña thuyÕt qu¶n lý theo khoa häc "
Taylor víi quan ®iÓm coi th-êng h¹ thÊp con ng-êi «ng cho r»ng: B¶n
ch¸t con ng-êi th-êng l-êi biÕng, chèn viÖc vµ th-êng thÝch lµm viÖc kiÓu
ng-êi lÝnh. Mét ng-êi b×nh th-êng cã ¸c c¶m víi c«ng viÖc vµ sÏ lÈn chèn
nã nÕu cã thÓ vµ b¶n tÝnh l¹i thÝch h-ëng thô.
Tõ c¸ch nh×n nhËn vÒ b¶n chÊt con ng-êi nh- vËy Taylor cho r»ng
cÇn ph¶i cã biÖn ph¸p qu¶n lý con ng-êi mét c¸ch cã hiÖu qu¶, cã khoa
häc: §-a hä vµo khu©n phÐp cña kû luËt vµ thóc Ðp hä lµm viÖc trong hÖ
thèng d©y chuyÒn m¸y mãc, coi con ng-êi chØ lµ mét kh©u, mét m¾t xÝch
kh«ng thÓ thiÕu trong d©y truyÒn s¶n xuÊt, biÕn hä thµnh n« lÖ cña m¸y
mãc. ¤ng viÕt " T«i yªu cÇu ng-êi thî lµ kh«ng ®-îc lµm theo ãc s¸ng
kiÕn cña b¶n th©n mµ ph¶i b¸m s¸t ®Õn cïng chi tiÕt nhá nhÊt cña mÖnh
lÖnh ban ra "
Taylor chñ tr-¬ng c¶i t¹o c¸c quan hÖ qu¶n lý gi÷a giíi chñ vµ thî
vèn rÊt sÊu vµ mang tÝnh ®èi kh¸ng gay g¾t, ®-a ra nh÷ng ®Þnh møc lao
®éng hîp lý chÝnh x¸c, chia nhá c«ng viÖc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, tiÕn
hµnh chän lùa vµ ®µo t¹o chuyªn m«n h×nh thµnh lao ®éng chuyªn nghiÖp.
Ph-¬ng thøc qu¶n lý theo khoa häc cña Taylor gãp phÇn lµm t¨ng
n¨ng suÊt lao ®éng , n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh .Tuy nhiªn l¹i
g©y t¸c h¹i ®Õn søc khoÎ ng-êi lao ®éng .F.W.Taylor ®-îc nh¾c ®Õn nh- lµ
mét ng-êi më ®-êng, ng-êi ®Çu tiªn ®Æt vÊn ®Ò khoa häc ho¸ qu¶n lý mét
c¸ch hÖ thèng. ¤ng lµ ng-êi cã ®ãng gãp rÊt lín ®èi víi cuéc c¸ch m¹ng
c«ng nghiÖp, gãp phÇn trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn tiÕn bé x· héi.
* Quan ®iÓm cña Hennry Fayol (1841 - 1925)
Fayol ®-îc ®¸nh gi¸ nh- lµ mét Taylor cña ch©u ©u bëi v× «ng ®· cã
c«ng lín trong qu¶n lý hµnh chÝnh mét c¸ch khoa häc. Theo Fayol qu¶n lý
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
hµnh chÝnh lµ dù ®o¸n, lËp kÕ ho¹ch, tæ chøc ®iÒu khiÓn, phèi hîp vµ kiÓm
tra, «ng nãi: " ë cÊp d-íi kh¶ n¨ng chuyªn m«n lµ ®iÓm quan träng nhÊt, ë
cÊp trªn kh¶ n¨ng qu¶n lý hµnh chÝnh lµ chñ chèt, tæ chøc cµng lín th× cµng
nh- vËy. NÕu nh- nh÷ng thî ®èc c«ng vµ c¸c kü s- thiÕu kü thuËt th× kh¶
n¨ng kü thuËt cña toµn c¬ së kinh doanh cµng bÞ suy yÕu, mÆt kh¸c nh÷ng
nh©n viªn ®ã kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i lµ nh÷ng ng-êi qu¶n lý hµnh chÝnh hoµn
h¶o. Nh-ng nÕu mét vÞ gi¸m ®èc qu¶n lý vµ c¸c uû viªn qu¶n trÞ cao cÊp
kh¸c kh«ng cã kh¶ n¨ng qu¶n lý hµnh chÝnh , toµn bé xÝ nghiÖp xÏ gi¶m
dÇn, dÉn tíi con sè kh«ng ".
* Quan ®iÓm cña Geaege Elton Mayo (1880 - 1949 )
Mayo lµ mét trong nh÷ng ®¹i biÓu suÊt s¾c cña tr-êng ph¸i quan hÖ con
ng-êi. ¤ng ®· cè g¾ng nªu ra c¸ch tiÕp cËn míi vÒ qu¶n lý lµ coi träng vai
trß cña con ng-êi trong s¶n xuÊt víi tÊt c¶ quan hÖ x· héi cña nã. Nh©n tè
con ng-êi kh«ng chØ cã nhu cÇu, ®êi sèng kinh tÕ, mµ bao gåm c¸c yÕu tè
t×nh c¶m, t©m lý tinh thÇn, muèn t¸c ®éng vµo hä kh«ng thÓ bá qua c¸c mèi
quan hÖ ®ã trong khu«n khæ mét tæ chøc nhÊt ®Þnh.
Mayo ®· tiÕn hµnh nhiÒu thÝ nghiÖm ë C«ng ty ®iÖn miÒn T©y, «ng ®·
dót ra nh÷ng kÕt luËn quý b¸u: Hµnh vi cña nh÷ng c«ng nh©n chÞu ¶nh
h-ëng cña c¸c quan hÖ con ng-êi, v× vËy muèn t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng cÇn
thiÕt ph¶i c¶i thiÖn c¸c mèi quan hÖ gi÷a ng-êi víi ng-êi trong qu¸ tr×nh lao
®éng.
* Quan ®iÓm cu¶ Douglas Mc. Gregor (1906 - 1964 )
Mc.Gregor lµ mét trong nh÷ng ®¹i biÓu tiªu biÓu cña thuyÕt hµnh vi.
ThuyÕt hµnh vi lµ mét häc thuyÕt t©m lý hoc t- s¶n hiÖn ®¹i g¾n liÒn víi chñ
nghÜa thùc dông vµ chñ nghÜa thùc chøng. ThuyÕt hµnh vi coi con ng-êi lµ
" mét bé m¸y liªn hoµn "quy nh÷ng hiÖn t-îng t©m lý vµo nh÷ng ph¶n øng
cña c¬ thÓ, ®ång nhÊt ho¸ ý thøc víi hµnh vi.
Mc.Gregor thÊy r»ng: mÆc dï mét ng-êi n¾m ®-îc kü thuËt ®Ó ph¸t
triÓn kinh tÕ vµ c¶i thiÖn cuéc sèng cu¶ con ng-êi xong ng-êi ®ã l¹i thiÕu
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
nh÷ng kü n¨ng qu¶n lý th× tæ chøc mµ ng-êi ®ã l·nh ®¹o ho¹t ®éng kh«ng
hÞªu qu¶. ¤ng ®-a ra hai lý thuyÕt qu¶n lý: thuyÕt X vµ thuyÕt Y.
ThuyÕt X lµ lý luËn vÒ hµnh vi chung cña con ng-êi lao ®éng, theo
quan ®iÓm truyÒn thèng. ThuyÕt nµy cho r»ng con ng-êi sinh ra ®· cã s½n
¸c c¶m víi c«ng viÖc, thÝch bÞ l·nh ®¹o, muèn chèn tr¸nh tr¸ch nhiÖm, cã Ýt
hoµi b·o vµ chØ muèn an th©n. ThuyÕt nµy x¸c nhËn b¶n chÊt m¸y mãc v«
tæ chøc cña con ng-êi. theo thuyÕt X th× c¸c nhµ qu¶n lý ph¶i giµnh ®-îc
quyÒn lùc tuyÖt ®èi ®èi víi céng sù. ChØ cã tiÒn b¹c, lîi nhuËn vµ ®e däa
b»ng h×nh ph¹t míi thóc ®Èy ng-êi ta lµm viÖc.
ThuyÕt Y lµ mét thuyÕt khoa häc qu¶n lý th«ng qua tù gi¸c vµ tù chñ.
¤ng kªu gäi sö dông biÖn ph¸p tù chñ thay cho c¸ch l·nh ®¹o vµ ®iÒu khiÓn
th«ng qua kû luËt thø bËc. Kh«ng ph¶i con ng-êi vèn cã b¶n chÊt lµ l-êi
nh¸c vµ kh«ng thÓ tin cËy ®-îc mµ tiÒm Èn nh÷ng kh¶ n¨ng rÊt lín ®Ó tù
ph¸t triÓn vµ s¸ng t¹o chØ khi tiÒm n¨ng Êy ®-îc kh¬i gîi mét c¸ch ®óng
®¾n, ®ã lµ nhiÖm vô cña nhµ qu¶n lý. Ng-êi qu¶n lý ph¶i s¸ng t¹o ra nh÷ng
®iÒu kiÖn phï hîp ®Ó cho c¸c thµnh viªn trong tæ chøc cã thÓ ®¹t ®-îc
nh÷ng môc tiªu cña chÝnh m×nh mét c¸ch tèt nhÊt b»ng c¸ch cè g¾ng hÕt
søc v× thµnh c«ng cña xÝ nghiÖp.
Ng-êi lao ®éng lµ ®èi t-îng qu¶n lý ®ång thêi còng lµ chñ thÓ qu¶n
lý. C¸c n-íc XHCN trong thêi ®¹i ngµy nay cµng thÓ hiÖn ®-îc tÝnh -u viÖt
cña m×nh trong c¸ch nh×n nhËn vÒ b¶n chÊt cña con ng-êi. NhÞªm vô cña tæ
chøc lao ®éng lµ bªn c¹nh viÖc khai th¸c c¸c tiÒm n¨ng vÒ thÓ lùc cßn ph¶i
tËn dông tèi ®a, cã hiÖu qu¶ c¸c tiÒm n¨ng vÒ trÝ lùc mµ kh«ng dïng ®Õn vò
lùc, ¸p bøc hay xóc ph¹m ®Õn nh©n phÈm ng-êi lao ®éng mang ®Ëm tÝnh
khoa häc vµ tÝnh nh©n ®¹o cña chñ nghÜa x· héi.
Ngµy nay con ng-êi ®-îc ®Æt lªn vÞ trÝ cao h¬n trong qu¸ tr×nh s¸ng
t¹o ra cña c¶i vËt chÊt cho x· héi, con ng-êi ®-îc ®Æt vµo vÞ trÝ trung t©m
cña sù ph¸t triÓn khi mµ khoa häc ®· trë thµnh lùc l-îng s¶n xuÊt khi mµ
thÕ kû 21 ®-îc nhËn ®Þnh lµ thÕ kû cu¶ nÒn kinh tÕ tri thøc " kinh tÕ tri thøc
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
lµ nÒn kinh tÕ ®-îc x©y dùng trªn c¬ së s¶n xuÊt, ph©n phèi, sö dông tri
thøc vµ th«ng tin ".
2 . C¸c biÖn ph¸p c¬ b¶n vÒ qu¶n lý vµ sö dông nguån
nh©n lùc
Sö dông nguån nh©n lùc thùc chÊt lµ viÖc sö dông c¸c ph-¬ng ph¸p
dïng ng-êi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh däanh vµ th«ng qua con ng-êi ®Ó
®¹t ®-îc môc tiªu cu¶ tæ chøc. Nhµ qu¶n trÞ ph¶i n¾m b¾t ®-îc n¨ng lùc
nguyÖn väng, së thÝch, ®éng viªn vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho ng-êi lao ®éng tho¶
m· nhu cÇu c¸ nh©n ®Ó hä lµm viÖc tèt h¬n. Sö dông nguån nh©n lùc theo
h-íng ngµy cµng khai th¸c ®-îc tèt ®a nh÷ng tiÒm n¨ng s¨n cã, tèt -u ho¸
viÖc bè chÝ hîp lý gi÷a ng-êi vµ viÖc, thu ®-îc lîi nhuËn nhiÒu h¬n th«ng
qua viÖc qu¶n lý vµ sö dông nguån nh©n lùc mét c¸ch khoa häc.
BiÖn sö dông nguån nh©n lùc trong doanh nghiÖp chÝnh lµ viÖc sö
dông thêi gian lao ®éng, sè l-îng lao ®éng, chÊt l-îng lao ®éng, t¹o vµ gia
t¨ng ®éng lùc lµm viÖc cho lao ®éng. Do lao ®éng cô thÓ lµ søc lao ®éng
cña ng-êi lao ®éng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ®-îc xem lµ hµng ho¸ ®Æc
biÖt, lo¹i hµng ho¸ mµ khi sö dông cã kh¶ n¨ng s¸ng t¹o ra gi¸ trÞ míi, ®©y
lµ nguån gèc t¹o ra cña c¶i vËt chÊt cho x· héi t¹o ra gi¸ trÞ thÆng d- cho
nhµ doanh nghiÖp. V× vËy®Ó ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp ph¸t triÓn, ®¹t hiÖu
qu¶ kinh tÕ cao nhµ qu¶n lý nhÊt thiÕt ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p tÝch cùc
nh»m sö dông nguån lao ®éng mét c¸ch hîp lý. Sau ®©y lµ mét sè biÖn
ph¸p nh»m qu¶n lý vµ sö dông nguån nh©n lùc.
2.1. BiÖn ph¸p qu¶n lý vÒ sè l-îng nh©n lùc
Sè l-îng lao ®éng lµ toµn bé nh÷ng ng-êi lao ®éng cã trong doanh
nghiÖp cã mèi r»ng buéc víi doanh nghiÖp bëi hîp ®ång lao ®éng ng¾n h¹n
hay dµi h¹n. Sè l-îng lao ®éng ph¶n ¸nh quy m« vµ t×nh h×nh sö dông lao
®éng trong doanh nghiÖp, nã lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh mét sè chØ tiªu nh-: n¨ng
suÊt lao ®éng, tiÒn l-¬ng...
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
BiÖn ph¸p vÒ qu¶n lý sè l-îng lao ®éng rÊt quan t©m ®Õn viÖc x¸c lËp
c¬ cÊu lao ®éng tèi -u. C¬ cÊu lao ®éng tèi -u lµ viÖc ®¶m b¶o trong mét
doanh nghiÖp cã ®ñ nh©n lùc vÒ mÆt sè l-îng, chÊt l-îng nghµnh nghÒ, giíi
tÝnh, løa tuæi, ®ång thêi ®-îc ph©n ®Þnh dâ chøc n¨ng, nhiÖm vô quyÒn h¹n,
mèi quan hÖ gi÷a c¸c phßng ban. T¹o lËp ®-îc tû lÖ hîp lý gi÷a bé phËn lao
®éng qu¶n lý vµ bé phËn lao ®éng s¶n xuÊt trùc tiÕp. Bè chÝ lao ®éng mét
c¸ch hîp lý ®¶m b¶o khai th¸c ®-îc tiÒm n¨ng to lín cña nguån nh©n lùc
hiÖn cã, t¹o ra m«i tr-êng s¶n xuÊt th«ng tho¸ng ®¹t tiªu chuÈn gãp phÇn
®¶m b¶o søc khoÎ vµ gia t¨ng ®éng lùc lµm viÖc cho ng-êi lao ®éng.
Qu¶n lý vÒ sè l-îng lao ®éng cÇn ®Æc biÖt l-u ý ®Õn viÖc biÕn ®éng
lao ®éng ®Ó tõ ®ã ®-a ra nh÷ng gi¶i ph¸p tÝch cùc nh»m gi¶i quyÕt hiÖn
t-îng " thõa "," thiÕu " lao ®éng ®¶m b¶o ®-îc sù æn ®Þnh t©m lý cho ng-êi
lao ®éng, ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh lao ®éng ®-îc liªn tôc th«ng suèt vµ ®ång
thêi ®¸p øng ®-îc nh©n lùc cho nh÷ng kÕ ho¹ch më réng hay thu hÑp quy
m« s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp.
ë n-íc ta hiÖn nay thÊt nghiÖp vÉn cßn lµ mét vÊn ®Ò rÊt nan gi¶i.
Trong c¸c doanh nghiÖp xuÊt hiÖn hiÖn t-îng thõa lao déng tuyÖt ®èi vµ
t-¬ng ®èi, ng-êi ta gäi chung ®©y lµ hiÖn t-îng "thÊt nghiÖp ngay trong
c¸c doanh nghiÖp ". HiÖn t-îng nµy g©y t¸c h¹i lín c¶ vÒ mÆt lîi Ých cña
doanh nghiÖp ®Õn viÖc s¸o chén t©m lý, ®êi sèng vËt chÊt cña ng-êi lao
®éng. C¸c nhµ qu¶n lý mäi cÊp, mäi lÜnh vùc cÇn ph¶i hÕt søc quan t©m ®Õn
viÖc biÕn ®éng lao ®éng ®Ó cã nh÷ng gi¶i ph¸p kÞp th¬× cho nh÷ng kÕ ho¹ch
hiÖn t¹i, kÕ ho¹ch l©u dµi gãp phÇn tr¸nh ®-îc hiÖn t-îng thÊt nghiÖp ngay
trong ®¬n vÞ doanh nghiÖp m×nh. Mét sè gi¶i ph¸p cã thÓ ®Ò cËp ®Õn ë ®©y
lµ: Mäi cÊp, mäi lÜnh vùc, mäi ban ngµnh phßng ban cÇn tiÕn hµnh ph©n
tÝch c«ng viÖc mét c¸ch khoa häc, th-êng xuyªn ®Ó x¸c ®Þnh mét c¸ch
chÝnh x¸c nhu cÇu vÒ nh©n lùc. §¸nh gi¸ thµnh tÝch c«ng t¸c mét c¸ch
kh¸ch quan, c«ng b»ng, x¾p xÕp lao ®«ng mét c¸ch hîp lý. §µo t¹o vµ ph¸t
triÓn nguån nh©n lùc ®Ó ®¸p øng cho nh÷ng nhu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh
trung vµ dµi h¹n.
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
2.2. BiÖn ph¸p qu¶n lý vÒ chÊt l-îng nh©n lùc
ChÊt l-îng lao ®éng trong doanh nghiÖp ®-îc biÓu hiÖn ra bªn ngoµi
th«ng qua b»ng cÊp, bËc thî cña ng-êi lao ®éng, th«ng qua tû lÖ lao ®éng
lµnh nghÒ, lao ®éng kü thuËt, chuyªn viªn kinh tÕ cao cÊp, lao ®éng qu¶n lý
giái so víi tæng sè lao ®éng hiÖn cã cña doanh nghiÖp. Sè l-îng lao ®éng
cã chÊt l-îng lao ®éng cao, lµ tµi s¶n quý gi¸ cña mçi mét doanh nghiÖp, lµ
lùc l-îng chÝnh gióp doanh nghiÖp ph¸t triÓn, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh
trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi. Tuy cã ®-îc nguån lao ®éng cã
chÊt l-îng cao nh-ng vÊn ®Ò lµ ph¶i sö dông nh- thÕ nµo ®Ó ph¸t huy vµ
kh¬i dËy ®-îc tiÒm n¨ng cña hä lµ viÖc kh«ng hÒ ®¬n gi¶n. §Ó sö dông tèt
chÊt l-îng lao ®éng, tr-íc hÕt trong kh©u s¾p xÕp bè chÝ ph¶i tu©n tho
nguyªn t¾c khoa häc ®Ò ra. Sau ®ã cÇn ph¶i quan t©m ®Õn c¸c h×nh thøc
ph©n c«ng lao déng: ph©n c«ng lao ®éng theo nghµnh nghÒ; ph©n c«ng lao
®éng theo c«ng nghÖ; ph©n c«ng lao ®éng theo møc ®é phøc t¹p cu¶ c«ng
viÖc. Ph©n c«ng lao ®éng hîp lý gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n suÊt kinh
doanh, t¨ng n¨ng suÊt kinh doanh, t¨ng n¨ng xuÊt lao ®éng, thóc ®Èy nhanh
qu¸ tr×nh chuyªn m«n ho¸ tÇng líp c«ng nh©n theo c«ng viÖc, t¹o ®iÒu kiÖn
n©ng cao chÊt l-îng lao ®éng, tr¸nh nhiÖm lao ®éng, chuyªn m«n ho¸ c«ng
cô lao ®éng. Trong viÖc bè chÝ thuyªn chuyÓn lao ®éng cÇn tu©n theo
nguyªn t¾c ®óng ng-êi ®óng viÖc, bè chÝ lao ®éng phï hîp gi÷a bËc c«ng
nh©n víi bËc céng viÖc tr¸nh t×nh tr¹ng nh÷ng ng-êi c«ng nh©n cã tr×nh ®é
cao l¹i bè chÝ vµo c«ng viÖc kh«ng phï hîp, qu¸ ®¬n gi¶n xÏ g©y ra l·ng
phÝ, nhµm ch¸n vµ ng-îc l¹i nh÷ng ng-êi cã tr×nh ®é thÊp mµ l¹i bè chÝ vµo
mét c«ng viÖc phøc t¹p, v-ît qu¸ kh¶ n¨ng cña hä sÏ lµm cho chÊt l-îng
s¶n phÈm kÐm, tû lÖ phÕ phÈm t¨ng, ng-êi lao ®éng kh«ng hoµn thµnh ®-îc
c«ng viÖc g©y t¸c ®éng t©m lý sÊu, ®«i khi g©y ra tai n¹n, háng hãc m¸y
mãc thiÕt bÞ.
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
2.3. BiÖn ph¸p qu¶n lý vµ sö dông thêi gian lao ®éng vµ ®¶m b¶o c-êng
®é lao ®éng
Thêi gian lao ®éng lµ thêi gian ph¶n ¸nh vÒ hao phÝ lao ®éng cña
ng-êi lao ®éng theo thêi gian kÕt tinh trong s¶n phÈm. Do ®ã viÖc qu¶n lý
thêi gian lao ®éng vµ c-êng ®é lao ®éng mét c¸ch khoa häc hîp lý ®ãng vai
trß to lín cho viÖc t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh
doanh ®¶m b¶o thêi gian nghØ ng¬i hîp lý cho ng-êi lao ®éng gãp phÇn
phôc håi vÒ thÓ lùc, c©n b»ng vÒ t©m sinh lý sau mçi qu¸ tr×nh lµm viÖc cña
ng-êi lao ®éng.
§Ó ®¸nh gi¸ t×nh h×nh sö dông thêi gian lao ®éng ng-êi ta sö dông
c¸c chØ tiªu sau:
ChØ tiªu vÒ sö dông thêi gian theo ®¬n vÞ ngµy c«ng theo s¬ ®å sau:
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
S¬ ®å 1: C¸c chØ tiªu sö dông thêi gian lao ®éng theo ngµy c«ng
Tæng sè ngµy lµm viÖc theo lÞch
Sè ngµy c«ng nghØ
Tæng sè ngµy lµm viÖc theo chÕ ®é
theo quyÕt ®Þnh
Tæng sè ngµy c«ng cã mÆt
Sè ngµy c«ng v¾ng
mÆt
Sè ca lµm thªm
Sè ngµy c«ng lµm
Sè ngµy c«ng
viÖc thùc tÕ trong
ngõng lµm
chÕ ®é
viÖc
Tæng sè ngµy c«ng lµm viÖc thùc tÕ
Tõ s¬ ®å trªn ta cã thÓ tÝnh ®-îc c¸c chØ tiªu sau:
- §é dµi b×nh qu©n kú c«ng t¸c trong chÕ ®é: M c®
Ph¶n ¸nh sè ngµy mµ mét lao ®éng ®· lµm ®-îc trong chÕ ®é cña mét
thêi kú nµo ®ã. Ta cã c«ng thøc sau:
M c® =
Tæng sè ngµy c«ng lµm viÖc thùc tÕ trong
chÕ ®é
Sè lao ®éng b×nh
qu©n
- §é dµi b×nh qu©n kú c«ng t¸c nãi chung ( M nc ):
Tæng sè ngµy c«ng lµm viÖc thùc tÕ nãi chung
M nc =
Sè lao ®éng b×nh qu©n
Ngoµi ra cßn tÝnh ®-îc mét sè chØ tiªu kh¸c nh-: Sè ngµy v¾ng mÆt, sè
ngµy c«ng cã mÆt theo lÞch... Nh-ng ë ®©y ta chØ nghiªn cøu c¸c chØ tiªu
ph¶n ¸nh viÖc t¨ng c-êng ®é thêi gian lao ®éng nh- hÖ sè lµm thªm ca.
13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
+ HÖ sè lµm thªm ca ( H c):
Ta cã c«ng thøc sau:
H c=
Tæng sè ngµy c«ng lµm viÖc thùc tÕ nãi
chung
Tæng sè ngµy lµm viÖc thùc tÕ trong
chÕ ®é
Sau khi tÝnh ®-îc hÖ sè lµm thªm ca, ta tÝnh ®-îc sè lÇn (hay sè %)
biÓu hiÖn sè ca lµm viÖc nh- sau:
+ NÕu nh-. H c = 1: Sè ngµy c«ng lµm viÖc thùc tÕ nãi chung ®óng
b»ng sè ngµy c«ng lµm viÖc thùc tÕ trong chÕ ®é nh- vËy kh«ng xuÊt hiÖn
lµm thªm ca.
+ NÕu nh-.
Hc
>1: Sè ngµy c«ng lµm viÖc thùc tÕ nãi chung lín
h¬n sè ngµy c«ng lµm viÖc thùc tÕ trong chÕ ®é, xuÊt hiÖn nhu cÇu lµm
thªm ca. Cã thÓ nhu cÇu lµm thªm ca lµ lµm thªm cho kÞp tiÕn ®é s¶n xuÊt
lµm thªm lµm t¨ng khèi l-îng s¶n phÈm theo nhu cÇu thÞ tr-êng, lµm thªm
®Ó ®¸p øng nhu cÇu thÞ tr-êng...
S¬ ®å 2: C¸c chØ tiªu sö dông thêi gian lao ®éng theo ®¬n vÞ giê c«ng
Tæng sè giê c«ng lµm viÖc theo lÞch
Sè giê c«ng lµm thªm Sè giê c«ng lµm Sè giê c«ng Sè giê c«ng
viÖc thùc tÕ trong tæn thÊt
v¾ng mÆt
chÕ ®é
Sè giê c«ng lµm viÖc thùc tÕ hoµn toµn
Qua s¬ ®å 2, ta cã thÓ tÝnh ®-îc c¸c chØ tiªu sau:
- §é dµi b×nh qu©n ngµy lµm viÖc theo chÕ ®é ( L c®)
Ph¶n ¸nh sè giê mµ mét lao ®éng thùc tÕ ®· lµm theo trong chÕ ®é
mét ngµy lµm viÖc, mét ca lµm viÖc.
14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Tæng sè giê c«ng lµm viÖc thùc tÕ trong
chÕ ®é
L c®=
Tæng sè giê c«ng lµm viÖc thùc tÕ nãi
chung
- §é dµi ngµy lµm viÖc thùc tÕ hoµn toµn ( L ht):
ph¶n ¸nh sè giê mµ mét lao ®éng lµm trong vµ ngoµi chÕ ®é mét ca
lµm viÖc.
Tæng sè giê lµm viÖc thùc tÕ hoµn toµn
Tæng sè ngµy c«ng lµm viÖc thùc tÕ nãi
L ht=
chung
- HÖ sè lµm thªm giê ( H g):
Ta cã c«ng thøc :
Tæng sè giê c«ng lµm viÖc hoµn toµn
H g= Tæng sè giê c«ng lµm viÖc thùc tÕ trong
chÕ ®é
L ht
H g=
L c®
Tõ c«ng thøc tÝnh hÖ sè lµm thªm giê ta cã thÓ biÕt ®-îc:
NÕu H g =1: NghÜa lµ tæng sè giê c«ng lµm viÖc hoµn toµn ®óng
b»ng tæng sè giê c«ng lµm viÖc thùc tÕ trong chÕ ®é. Nh- vËy kh«ng cã nhu
cÇu lµm thªm giê.
NÕu H g >1: NghÜa lµ tæng sè giê c«ng lµm viÖc thùc tÕ hoµn toµn
lín h¬n tæng sè giê c«ng lµm vÞªc thùc tÕ trong chÕ ®é. Nh- vËy ®· xuÊt
hiÖn nhu cÇu lµm thªm giê, cã thÓ xuÊt ph¸t tõ viÖc c«ng nh©n nghØ viÖc
nhiÒu, sè c«ng nh©n lµmviÖc ph¶i lµm thªm giê, cã thÓ do nhu cÇu thÞ
tr-êng t¨ng, hoÆc do ph¶i lµm thªm giê ®Ó ®uæi kÞp tiÕn ®é s¶n xuÊt...
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Doanh nghiÖp cÇn ph¶i ¸p dông tæng hîp c¸c biÖn ph¸p vÒ kinh tÕ, kü
thuËt, hµnh chÝnh, tæ chøc gi¸o dôc t©m lý x· héi ®Ó buéc ng-êi lao
®éng tËn dông hÕt thêi gian lao ®éng cña m×nh, gi¶m tèi thiÓu sè ngµy,
giê v¾ng mÆt vµ ngõng viÖc cña ng-êi lao ®éng trong qu¸ tr×nh lµm viÖc.
C¸c chØ tiªu trªn cã ®Ò cËp ®Õn c-êng ®é lµm viÖc lµ møc ®é khÈn
tr-¬ng trong qu¸ tr×nh lµm viÖc, lµ sù hao phÝ vÒ thÇn kinh, c¬ b¾p trong
mét ®¬n vÞ thêi gian lµm viÖc cña ng-êi lao ®éng. C-êng ®é lao ®éng ¶nh
h-ëng trùc tiÕp ®Õn chÊt l-îng vµ sè l-îng s¶n phÈm, ¶nh h-ëng ®Õn søc
khoÎ ng-êi lao ®éng. Do vËy ®ßi hái ph¶i cã c-êng ®é lao ®éng hîp lý
chung cho ®a sè lao ®éng ë mçi mét ®¬n vÞ doanh nghiÖp cô thÓ. NÕu
c-êng ®é nhá h¬n møc trung b×nh sÏ lµm gi¶m n¨ng suÊt lao ®éng, ng-îc
l¹i, nÕu c-êng ®é lao ®éng lín h¬n møc trung b×nh sÏ lµm cho c¬ thÓ ng-êi
lao ®éng nhanh mÖt mái t¸c ®éng sÊu ®Õn søc khoÎ ng-êi lao ®éng, g©y t©m
lý xÊu trong m«i tr-êng lao ®éng. Nhµ qu¶n lý ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó
duy tr× c-êng ®é lao ®éng trung b×nh nh-: NÕu xÐt thÊy ng-êi lao ®éng
®ang lµm viÖc víi c-êng ®é thÊp h¬n c-êng ®é trung b×nh mµ nguyªn nh©n
l¹i xuÊt ph¸t tõ phÝa ng-êi lao ®éng th× nhµ qu¶n lý ph¶i ®-a ra biÖn ph¸p
nh»m n©ng cao c-êng ®é lao ®éng nh-: c-ìng chÕ, gi¸o dôc tuyªn truyÒn
thùc hiÖn gi¸m s¸t chÆt chÏ, khuyÕn khÝch vËt chÊt, ®éng viªn tinh thÇn...
NÕu nguyªn nh©n tõ phÝa cÊp qu¶n lý doanh nghiÖp th× ph¶i n©ng cao c-êng
®é lao ®éng mét c¸ch chñ quan nh»m kÐo c-êng ®é lao ®éng trªn ph¹m vi
toµn doanh nghiÖp lªn cao tr¸nh l·ng phÝ nguån lùc. §èi víi ng-êi lao ®éng
lµm viÖc qu¸ c-êng ®é lao ®éng trung b×nh th× doanh nghiÖp ph¶i cã chÕ ®é
båi bæ thÝch ®¸ng nh»m kh«i phôc, t¸i t¹o hiÖu qu¶ søc lao ®éng cho ng-êi
lao ®éng. Tuy nhiªn kh«ng nªn b¾t ng-êi lao ®éng ph¶i lµm viÖc víi c-êng
®é lao ®éng qu¸ cao trong mét thêi gian dµi liªn tôc ®iÒu ®ã ¶nh h-ëng lín
®Õn søc khoÎ ng-êi lao ®éng, g©y thiÖt h¹i ®Õn b¶n th©n ng-êi lao ®éng lµm
h¹i søc khoÎ, g©y thiÖt h¹i ®Õn lîi Ých cña chÝnh doanh nghiÖp sö dông lao
®éng vÒ l©u vÒ dµi.
Sau mçi kú s¶n xuÊt kinh doanh nhÊt ®Þnh ( th¸ng, quý, n¨m ), doanh
nghiÖp nªn ph©n tÝch t×nh h×nh sö dông thêi gian lao ®éng vµ c-êng ®é lao
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
®éng theo c¸c chØ tiªu trªn nh»m bæ xung, ®iÒu chØnh mét c¸ch kÞp thêi
nh÷ng thiÕu sãt, sai lÇm trong c«ng t¸c qu¶n lý nguån nh©n lùc.
Ph-¬ng ph¸p ®Ó x¸c ®Þnh mét sè nguyªn nh©n g©y tæn thÊt vÒ thêi
gian lao ®éng: Tæn thÊt vÒ thêi gian lao ®éng trong ca, tæn thÊt vÒ thêi gian
lao ®éng do c«ng nh©n g©y ra, tæn thÊt do ®au èm, do thiÕu viÖc lµm... Nhph-¬ng ph¸p kh¶o s¸t, ph-¬ng ph¸p thèng kª, ph-¬ng ph¸p chôp ¶nh, bÊm giê...
Ngoµi viÖc doanh nghiÖp ¸p dông tæng hîp c¸c biÖn ph¸p ®Ó buéc
ng-êi lao ®éng lµm viÖc theo nh÷ng quy ®Þnh vÒ thêi gian lµm viÖc. Doanh
nghiÖp cÇn chó ý ®Õn nh÷ng yÕu tè kh¸ch quan, nh÷ng lý do chñ quan hîp
lý nh-: §iÒu kiÖn lµm viÖc, m«i tr-êng lµm viÖc, møc sèng kh¸c nhau gi÷a
nh÷ng ng-êi lao ®éng... ®Ó tõ ®ã n¶y sinh nh÷ng biÖn ph¸p míi cã hiÖu qu¶
h¬n ®èi víi mçi tr-êng hîp, con ng-êi cô thÓ.
2.4. BiÖn ph¸p qu¶n lý th«ng qua chØ tiªu n¨ng suÊt lao ®éng
N¨ng suÊt lao ®éng lµ mét ph¹m trï kinh tÕ, nã nãi lªn kÕt qu¶ ho¹t
®éng s¶n suÊt kinh doanh cã môc ®Ých cña con ng-êi trong mét ®¬nvÞ thêi
gian nhÊt ®Þnh.
C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ n¨ng suÊt lao ®éng lµ (W: N¨ng suÊt lao ®éng )
- Trong tr-êng hîp cè ®Þnh vÒ mÆt thêi gian ta cã c«ng thøc sau:
Sè l-îng s¶n phÈm s¶n xuÊt
W=
ra
L-îng thêi gian lao ®éng
hao phÝ
- Trong tr-êng hîp cè ®Þnh vÒ mÆt s¶n l-îng:
+ §èi víi n¨ng suÊt lao ®éng b×nh qu©n giê( W g):
Sè l-îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra
W g=
Tæng giê c«ng lµm viÖc thùc tÕ
17
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
+§èi víi n¨ng suÊt lao ®éng b×nh qu©n ngµy ( W n):
Sè l-îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra
W n=
Tæng sè ngµy c«ng lµm viÖc thùc
tÕ
+ §«iv¬Ý n¨ng suÊt lao ®éng b×nh qu©n kú (th¸ng, quy ,n¨m ): W t
Sè l-îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra
W t=
Sè lao ®éng b×nh qu©n
+ §èi víi n¨ng suÊt b×nh qu©n mét lao ®éng ( W l® )
Sè l-îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra trong
W l®=
mét kú
Sè lao ®éng b×nh qu©n trong kú
T¨ng n¨ng suÊt lao ®éng tøc lµ t¹o ra ®-îc mét kh«i l-îng s¶n phÈm lín
h¬n trong mét ®¬n vÞ thêi gian hay lµ lµm gi¶m l-îng thêi gian lao ®éng
hao phÝ trong mét ®¬n vÞ s¶n phÈm.Tuy nhiªn nÕu cè g¾ng th-c hiÖn
t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng mét c¸ch mï qu¸ng mµ kh«ng chó ý ®Õn chÊt
l-îng s¶n phÈm xÏ lµm cho gi¸ trÞ s¶n l-îng ngµy mét thÊp chÊt chÊt
l-îng s¶n phÈm ngµy mét gi¶m.
ë n-íc ta hiÖn nay viÖc t¨ng n¨ng suÊt ®ãng vai trß rÊt quan träng
trong c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸, trong viÖc n©ng cao thu
nhËp quèc d©n ®Çu ng-êi hµng n¨m bëi vÒ c¬ b¶n do nh÷ng nguyªn nh©n
kh¸ch quan vµ chñ quan mµ n¨ng suÊt lao ®éng b×nh qu©n cña cña n-íc ta
nh×n chung lµ thÊp do ®ã mµ kh«ng tËn dông ®-îc hÕt tiÒm n¨ng cña mäi
nguån lùc g©y l·ng phÝ. VËy môc tiªu ®Æt ra lµ ViÖt Nam ph¶i t×m mäi c¸ch
®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, phÊn ®Êu ®¹t môc tiªu d©n giÇu, n-íc m¹nh, x¨
héi c«ng b»ng, d©n chñ vµ v¨n minh.
T¨ng n¨ng suÊt lao ®éng ë tÇm vÜ m« th× viÖc t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng
liªn quan ®Õn viÖc ph©n bæ nguån lùc trªn ph¹m vi x· héi. Cßn ë tÇm vi m«
18
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
mét trong nh÷ng nh©n tè chÝnh cho viÖc t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng lµ cè g¾ng
t×m biÖn ph¸p t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng c¸ nh©n. C¸c nhµ qu¶n lý trong viÖc
t×m mäi c¸ch ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh
doanh, nªn quan t©m ®Õn ba nhãm yÕu tè lµm t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng c¸
nh©n sau (theo s¬ ®å), tõ ®ã cã nh÷ng biÖn ph¸p qu¶n lý vµ sö dông ng-êi
lao ®éng cã trong tay m×nh mét c¸ch hiÖu qu¶.
S¬ ®å 3: C¸c nh©n tè lµm t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng
C¸c yÕu tè lµm t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng
YÕu tè g¾n víi b¶n
th©n ng-êi lao
®éng
- Kü s¶o
- Kü n¨ng
- C-êng ®é lao
®éng
- Tr¹ng th¸i søc
khoÎ
- Th¸i ®é lao ®éng
- Kû luËt lao ®éng
- Tinh thÇn tr¸ch
nhiÖm
- Sù g¾n bã víi
doanh nghiÖp...
YÕu tè g¾n víi
quan lý con ng-êi
- Ph©n c«ng lao
®éng
- HiÖp t¸c lao ®éng
- T¹o ®éng lùc lµm
viÖc
- Møc s¶n l-îng
- Tæ chøc lµm viÖc
n¬i lµm viÖc...
YÕu tè g¾n víi
®iÒu kiÖn lao ®éng
- ChiÕu s¸ng
- TiÕng ån
- bôi
- Sù dung chuyÓn
- Th«ng giã
- C¸c chÊt ®éc h¹i
- An toµn lao
®éng...
3. Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý vµ sö
dông nguån nh©n lùc
PhÇn lín c¸c nhµ qu¶n lý ë c¸c doanh nghiÖp ®Òu thÊy ®-îc " Con
ng-êi lµ tµi s¶n quan träng nhÊt cña doanh nghiÖp " nh-ng hä chØ duy tr×
mét hÖ thèng cÇn thiÕt ®Ó ®¶m b¶o cho nhËn ®Þnh quan träng trªn cña hä,
trªn thùc tÕ thêi gian mµ c¸c cÊp qu¶n trÞ dµnh cho c«ng viÖc qu¶n lý mµ hä
phô tr¸nh lµ rÊt Ýt, v× vËy ®«i khi hä kh«ng n¾m b¾t ®-îc tÇm quan träng vµ
b¶n chÊt cña nh÷ng c«ng viÖc ®-îc coi lµ qu¶n lý, ®¸ sè hä chó t©m vµo
nh÷ng c«ng viÖc phi qu¶n lý. §©y lµ mét sai lÇm:
19
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Theo nghiªn cøu t¹p chÝ Forbes cña Mü: " C¸c c«ng ty lu«n thµnh
®¹t chõng nµo chóng ®-îc qu¶n lý tèt "
Theo ph¸t biÓu cña Ng©n hµng Ch©u mü: " Theo sù ph©n tÝch cuèi
cïng th× h¬n 90% c¸c thÊt b¹i kinh doanh lµ do sù thiÕu n¨ng lùc vµ thiÕu
n¨ng lùc qu¶n lý ".
Theo c¸c chuyªn gia nghiªn cøu kinh tÕ: " Sù cung cÊp tiÒn hoÆc kü
thuËt c«ng nghÖ kh«ng ®em l¹i sù ph¸t triÓn.YÕu tè h¹n chÕ trong hÇu hÕt
mäi tr-êng hîp chÝnh lµ sù thiÕu thèn vÒ chÊt l-îng vµ søc m¹nh cña c¸c
nhµ qu¶n lý ".
Nghiªn cøu vµ hiÓu ®-îc tÇm quan träng cña c«ng t¸c qu¶n lý ®èi víi
sù thµnh b¹i cña tæ chøc ®Ó tõ ®ã thay dæi nhËn thøc trong suy nghÜ cña c¸c
nhµ qu¶n lý, biÕn nhËn thøc thµnh thãi quen, hµnh ®éng cô thÓ - tËp trung
søc lùc vµ thêi gian vµo c«ng t¸c qu¶n lý, lu«n t×m tßi nh»m n©ng cao hiÖu
qu¶ qu¶n lý, hoµn thµnh ®Çy ®ñ n¨m chøc n¨ng cña nhµ qu¶n lý ( Dù tÝnh,
tæ chøc, ®iÒu khiÓn, phèi hîp, kiÓm tra ). Còng nh- lµm tèt phÇn viÖc ®-îc
giao cho nhµ qu¶n lý: TuyÓn dông, ph©n c«ng, ®¸nh gi¸, tr¶ c«ng, vµ ®µo
t¹o, gi¸o dôc, ph¸t triÓn n¨ng lùc con ng-êi.
Sau ®©y lµ mét sè biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý vµ sö dông
nguån nh©n lùc.
3.1. C«ng t¸c tuyÓn dông lao ®éng
¤ng cha ta tõng nãi: " thiªn thêi, ®Þa lîi, nh©n hoµ ". Nh-ng thiªn
thêi kh«ng b»ng ®Þa lîi, ®Þa lîi kh«ng b»ng nh©n hoµ. YÕu tè nh©n hoµ ng-êi hiÒn tµi lµ nguyªn khÝ cña quèc gia, ®ãng mét vai trß v« cïng quan
träng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña mçi mét quèc gia, mçi mét tæ chøc.
§iÒu nµy ®· ®-îc chøng minh qua sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn hµng ngh×n n¨m
cña x¨ héi loµi ng-êi. Ngµy nay vµ t-¬ng lai còng vËy, con ng-êi cø dÇn tù
chøng tá m×nh vµ råi l¹i tù phñ ®Þnh m×nh ®Ó råi l¹i chiÕn th¾ng chÝnh b¶n
th©n m×nh, tù ph¸ kû lôc do chÝnh m×nh t¹o ra. §©y võa lµ sù thÓ hiÖn tÝnh
-u viÖt h¬n h¼n cña con ng-êi so víi loµi vËt vµ còng lµ nguyªn nh©n cña
mäi sù tiÕn bé vµ ph¸t triÓn vÒ mÆt lÞch sö.
20