Tài liệu Nâng cao hiệu quả quản lý công tác giải phóng mặt bằng tại các khu đô thị tại quận hoàng mai, thành phố hà nội (tt)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ XÂY DỰNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC KIẾN TRÚC HÀ NỘI ĐẶNG QUỐC THẮNG NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ CÔNG TÁC GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG TẠI CÁC KHU ĐÔ THỊ TẠI QUẬN HOÀNG MAI, THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ ĐÔ THỊ VÀ CÔNG TRÌNH Hà Nội – 2018 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ XÂY DỰNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC KIẾN TRÚC HÀ NỘI ĐẶNG QUỐC THẮNG KHÓA 2016 - 2018 NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ CÔNG TÁC GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG TẠI CÁC KHU ĐÔ THỊ TẠI QUẬN HOÀNG MAI, THÀNH PHỐ HÀ NỘI Chuyên ngành: Quản lý đô thị và Công trình Mã số: 60.58.01.06 LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ ĐÔ THỊ VÀ CÔNG TRÌNH NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS. LÊ KIỀU XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG CHẤM LUẬN VĂN Hà Nội – 2018 i LỜI CẢM ƠN Trước hết tôi xin chân thành gửi lời cám ơn đến quý thầy cô trường Đại học Kiến Trúc Hà Nội đã tận tình dạy bảo tôi trong suốt thời gian học tập tại trường. Đồng thời tôi cũng gửi lời cám ơn đến Ban Giám hiệu nhà trường, Khoa Sau đại học đã tạo điều kiện, giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và hoàn thành khóa học. Xin chân thành gửi lời cảm ơn tới các Sở ban ngành của Thành phố Hà Nội, các đơn vị chức năng của quận Hoàng Mai, đồng chí và đồng nghiệp thuộc cơ quan công tác đã giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt thời gian học tập cũng như thời gian hoàn thành luận văn tốt nghiệp. Tôi xin chân thành bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc tới Thầy giáo, PGS Lê Kiều - Người thầy đã tận tình hướng dẫn, động viên và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn . Trân trọng cảm ơn. Hà Nội, tháng 03 năm 2018 Đặng Quốc Thắng ii LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các kết quả nghiên cứu của luận văn là trung thực và chưa từng được công bố trong bất cứ công trình khoa học nào. Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về lời cam đoan trên. Tác giả Đặng Quốc Thắng iii MỤC LỤC Lời cảm ơn Lời cam đoan Mục lục Danh mục các ký hiệu và chữ viết tắt Danh mục bảng biểu Danh mục hình vẽ PHẦN I: MỞ ĐẦU * Lý do chọn đề tài * Mục đích nghiên cứu * Đối tượng và phạm vi nghiên cứu * Phương pháp nghiên cứu * Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài * Cấu trúc luận văn Trang i ii iii vii viii ix 1 2 2 3 3 3 PHẦN II: NỘI DUNG CHƯƠNG 1. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG TẠI CÁC KHU ĐÔ THỊ TẠI QUẬN HOÀNG MAI, THÀNH PHỐ HÀ NỘI 1.1. Khái quát chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của quận Hoàng Mai 1.1.1. Điều kiện tự nhiên 1.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội 1.2. Tổng quan về tình hình sử dụng đất đai trên địa bàn quận Hoàng Mai 1.2.1. Đất đai và biến động đất đai 1.2.2. Tình hình thực hiện kế hoạch sử dụng đất 1.3. Thực trạng công tác bồi thường, GPMB tại quận Hoàng Mai 1.3.1. Những quy định của UBND quận Hoàng Mai về bồi thường, GPMB 4 4 8 10 10 12 14 14 iv 1.3.2. Thực trạng thực thi chính sách về bồi thường, GPMB 1.4. Đánh giá thực trạng công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng tại quận Hoàng Mai 1.4.1. Những kết quả đạt được 1.4.2. Những hạn chế và tồn tại 1.4.3. Những nguyên nhân CHƯƠNG 2. CƠ SỞ KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN CÔNG TÁC GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG TẠI CÁC KHU ĐÔ THỊ 23 32 32 33 34 2.1. Khái niệm và đặc điểm của giải phóng mặt bằng 36 2.1.1. Khái niệm và đặc điểm của GPMB 2.1.2. Khái niệm về bồi thường 2.1.3. Một số đặc điểm của công tác bồi thường, GPMB 2. 2. Sự cần thiết của công tác bồi thường, GPMB 2.2.1. Bồi thường, GPMB là yêu cầu khách quan của quá trình phát triển kinh tế - xã hội, công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước 36 37 38 40 40 2.2.2. Bồi thường, GPMB đảm bảo quyền lợi và lợi ích hợp pháp của người sử dụng đất và của Nhà nước 40 2.2.3. Bồi thường, GPMB góp phần đẩy nhanh công tác thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đai hợp lý và có hiệu quả 41 2.2.4. Bồi thường, GPMB góp phần thực hiện các dự án phát triển kinh tế - xã hội liên quan đến việc sử dụng đất đai, xây dựng và phát triển nhà ở 2.3. Chính sách hiện hành về bồi thường, GPMB 2.3.1. Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật có liên quan đến công tác bồi thường, GPMB 2.3.2. Trình tự, thủ tục thu hồi đất và bồi thường, GPMB 2.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác bồi thường, GPMB 42 42 42 48 50 v 2.4.1. Sự không đồng thời, đồng bộ của chính sách bồi thường 50 2.4.2. Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đai, xây dựng và phát triển nhà ở 51 2.4.3. Công tác giao đất, cho thuê đất, lập và quản lý hồ sơ địa chính, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và quyền sở hữu nhà ở 51 2.4.4. Công tác định giá đất 52 2.4.5. Công tác tổ chức thực hiện bồi thường, GPMB 53 2.4.6. Ý thức chấp hành của người dân 53 2.4.7. Trục lợi và tham nhũng trong thực hiện công tác bồi thường, GPMB 54 2.5. Sự tham gia của cộng đồng trong công tác GPMB 55 2.5.1. Khái niệm về cộng đồng, cộng đồng đô thị và cộng đồng nông thôn 55 2.5.2. Nội lực của cộng đồng 56 2.5.3. Sự tham gia của cộng đồng 56 2.5.4. Những khả năng và trở ngại trong quá trình tham gia của cộng đồng trong công tác bồi thường, GPMB 57 2.5.5. Nội dung tham gia của cộng đồng trong dự án có bồi thường GPMB 59 2.6. Kinh nghiệm thực hiện công tác bồi thường, GPMB khu đô thị ở một số địa phương ở Việt Nam và trên thế giới 63 2.6.1. Kinh nghiệm thực hiện công tác bồi thường, GPMB khu đô thị ở một số địa phương ở Việt Nam 63 2.6.2. Kinh nghiệm thực hiện công tác bồi thường, GPMB khu đô thị ở một số nước trên thế giới 69 CHƯƠNG 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ CÔNG TÁC GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG TẠI CÁC KHU ĐÔ THỊ TẠI QUẬN HOÀNG MAI, THÀNH PHỐ HÀ vi NỘI 3.1. Nhóm giải pháp về hoàn thiện khuôn khổ pháp lý và chính sách về bồi thường, GPMB 73 3.1.1. Hoàn thiện chính sách về công tác bồi thường, GPMB 73 3.1.2. Hoàn thiện quy trình triển khai một dự án bồi thường, GPMB 77 3.1.3. Hoàn thiện phân cấp trách nhiệm quản lý bồi thường, GPMB giữa Thành phố - quận - phường/xã 3.2. Nhóm giải pháp về thực thi chính sách về bồi thường, GPMB 79 79 3.2.1. Tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng và sự tham gia tích cực của các tổ chức chính trị - xã hội, đoàn thể nhân dân 79 3.2.2. Tăng cường năng lực, khả năng đáp ứng của chủ đầu tư đối với yêu cầu đền bù, GPMB của dự án 81 3.2.3. Phối hợp đa ngành, đa chức năng với công tác bồi thường, GPMB 81 3.2.4. Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật, chủ trương, chính sách của Nhà nước đối với người dân, tổ chức, doanh nghiệp có liên quan đến bồi thường, GPMB 3.2.5. Tăng cường năng lực cán bộ, công chức, viên chức có trách nhiệm quản lý về bồi thường, GPMB 3.2.6. Thực hiện công khai, dân chủ trong bồi thường, GPMB 83 85 86 3.2.7. Tăng cường thanh tra, kiểm tra việc thực hiện chính sách về bồi thường, GPMB 87 3.2.8. Ngăn ngừa hiện tượng nhũng nhiễu, lợi ích nhóm trong công tác bồi thường, GPMB 88 vii KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 1. Kết luận 90 2. Kiến nghị 91 TÀI LIỆU THAM KHẢO DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT CT: Chỉ thị ĐTXD: Đầu tư xây dựng GPMB: Giải phóng mặt bằng NĐ – CP: Nghị định chính phủ NXB: Nhà xuất bản QCXD: Quy chuẩn xây dựng QĐ: Quyết định QLDA: Quản lý dự án TNHH: Trách nhiệm hữu hạn TTg: Thủ tướng UBND: Ủy ban nhân dân 95 viii DANH MỤC BẢNG BIỂU Tên Nội dung Trang Bảng 1.1. Diện tích, cơ cấu các loại đất quy hoạch tại quận Hoàng Mai, hành phố Hà Nội tính đến năm 2020 10 Bảng 1.2. Kết quả thực hiện kế hoạch sử dụng đất năm 2015 của quận Hoàng Mai 12 Bảng1.3. Các dự án đang triển khai GPMB trên địa bàn quận Hoàng Mai 24 Bảng 2.1. Các văn bản quy phạm pháp luật của UBND Thành phố Hà Nội liên quan đến công tác GPMB áp dụng trên địa bàn quận Hoàng Mai 48 Bảng 2.2. Phân loại cộng đồng nông thôn và cộng đồng thành thị 55 Bảng 2.3. Họp tham vấn cộng đồng thực hiện dự án có bồi thường GPMB 61 ix DANH MỤC HÌNH VẼ Tên Nội dung Trang Hình 1.1. Vị trí quận Hoàng Mai trên bản đồ hành chính Thành phố Hà Nội 5 Hình 1.2. Bản đồ quy hoạch sử dụng đất quận Hoàng Mai 6 Hình 1.3. Cơ cấu diện tích đất tại Quận Hoàng Mai 6 Hình 1.4. Sự chuyển dịch cơ cấu diện tích sử dụng đất tại quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội giai đoạn 2010 – 2015 7 Hình 1.5. Dân số quận Hoàng Mai, giai đoạn 2004 - 2015 8 1 PHẦN I: MỞ ĐẦU * Lý do chọn đề tài Trong những năm gần đây, tốc độ phát triển đô thị hoá ở Thành phố Hà Nội nói chung và khu vực quận Hoàng Mai nói riêng diễn ra rất nhanh, các khu đô thị mới, khu cây xanh công viên, thể thao, trung tâm công cộng lớn... đang dần dần được hình thành theo quy hoạch tổng thể. Hệ thống hạ tầng kỹ thuật trong khu vực cũng đang được đầu tư xây dựng một cách đồng bộ. Tuy nhiên, để có thể triển khai các dự án đầu tư phát triển kinh tế - xã hội tại các địa phương, tất yếu phải có quỹ đất sạch, là quỹ đất đã được đền bù và giải phóng mặt bằng (GPMB) đáp ứng được các yêu cầu về mặt bằng thi công xây dựng. Chính vì thế, việc thu hồi, bố trí, sắp xếp lại quỹ đất ứng với các nhu cầu trên một cách khoa học, bền vững và lâu dài trở thành một vấn đề quan trọng và cấp thiết. Trong giai đoạn hiện nay, bồi thường, GPMB là một yêu cầu khách quan của quá trình đổi mới, góp phần thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và là yêu cầu tất yếu cho quá trình đầu tư, phát triển các dự án đầu tư cơ sở hạ tầng tại các địa phương trên cả nước. Bồi thường, GPMB trở thành một bước không thể thiếu và là điều kiện tiên quyết để một dự án có thể được triển khai đầu tư xây dựng. Quận Hoàng Mai là một quận của Thành phố Hà Nội, được thành lập chưa lâu, và để đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế xã hội của quận, cũng giống như hầu hết các quận huyện khác của thành phố Hà Nội, công tác bồi thường, GPMB các khu đô thị cũng gặp rất nhiều khó khăn, bất cập. Hầu hết các dự án được triển khai đều không đáp ứng yêu cầu về tiến độ GPMB theo kế hoạch đã đề ra. Đứng trước tình trạng này, Uỷ ban Nhân dân (UBND) thành phố Hà Nội nói chung và UBND quận Hoàng Mai nói riêng cũng đã ban hành nhiều chính sách, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính và có nhiều biện pháp tích cực để đẩy nhanh công tác bồi thường GPMB. Tuy nhiên, do công tác GPMB 2 (mà bản chất của nó là thu hồi đất) là công tác ảnh hưởng trực tiếp tới tài sản, sinh kế, sự an cư của các hộ gia đình, cá nhân, do đó là một công việc vô cùng khó khăn, phức tạp và là khâu khó thực hiện nhất trong tất cả các bước triển khai thực hiện một dự án đầu tư xây dựng. Bên cạnh đó, chi phí cho GPMB rất lớn, tiến độ phụ thuộc vào các yếu tố khách quan như tốc độ giải ngân chi phí đền bù, quỹ nhà dành cho tái định cư sau thu hồi đất, sự hợp tác của các hộ gia đình bị thu hồi đất, sự phối hợp của chính quyền địa phương, sự hợp tác của các tổ chức, đơn vị có liên quan trực tiếp đến khu vực cần GPMB cũng như các yếu tố chủ quan như năng lực và kinh nghiệm của chủ đầu tư, khả năng triển khai thực hiện của đơn vị trực tiếp tham gia vào công tác đền bù, GPMB dẫn đến kết quả đạt được trong công tác BT GPMB tại địa bàn quận Hoàng Mai chưa thu được nhiều kết quả tích cực. Xuất phát từ những thực tế nói trên, để đi sâu nghiên cứu đánh giá đúng thực trạng công tác GPMB nhằm đề xuất một số giải pháp đẩy nhanh công tác bồi thường, GPMB các dự án đầu tư tại quận Hoàng Mai, tác giả lựa chọn đề tài luận văn tốt nghiệp là “Nâng cao hiệu quả quản lý công tác giải phóng mặt bằng tại các khu đô thị tại Quận Hoàng Mai, Thành phố Hà Nội”. * Mục đích nghiên cứu - Đánh giá thực trạng công tác GPMB các khu đô thị tại quận Hoàng Mai, Thành phố Hà Nội. - Xây dựng cơ sở lý luận và thực tiễn để đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý công tác GPMB tại các khu đô thị tại Quận Hoàng Mai, Thành phố Hà Nội. * Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Quản lý công tác GPMB tại các khu đô thị tại Quận Hoàng Mai, Thành phố Hà Nội. - Phạm vi nghiên cứu: Các khu đô thị tại Quận Hoàng Mai, Thành phố Hà Nội. - Thời gian nghiên cứu: Đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2025. 3 * Phương pháp nghiên cứu Đề tài của Luận văn được nghiên cứu bằng các phương pháp sau: - Phương pháp thu thập; kế thừa tài liệu, kết quả đã nghiên cứu; - Phương pháp điều tra khảo sát thực địa, xử lý thông tin; - Phương pháp phân tích tổng hợp, so sánh, tiếp cận hệ thống; - Phương pháp chuyên gia, đúc rút kinh nghiệm, đề xuất giải pháp mới. *Ýnghĩa khoa học vàthực tiễn của đề tài - Ý nghĩa khoa học: Nghiên cứu đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý công tác bồi thường GPMB khu đô thị; đề xuất mô hình quản lý công tác bồi thường GPMB khu đô thị; đề xuất đổi mới cơ chế, chính sách quản lý công tác bồi thường GPMB khu đô thị trên địa bàn quận Hoàng Mai, Thành phố Hà Nội một cách hiệu quả. - Ý nghĩa thực tiễn: Hoàn chỉnh các giải pháp quản lý công tác bồi thường GPMB khu đô thị giúp cho chính quyền địa phương cũng như đơn vị chủ đầu tư khu đô thị có thêm cơ sở khoa học để quản lý hiệu quả công tác bồi thường GPMB khu đô thị; góp phần xây dựng các khu đô thị mới thân thiện, hài hòa với thiên nhiên và môi trường, có hệ thống hạ tầng kỹ thuật đồng bộ và hiện đại, mang đặc thù riêng cho khu vực, đem lại cho cư dân đô thị cuộc sống tiện nghi và thoải mái, tạo ảnh hưởng tích cực tới cuộc sống của dân cư khu vực lân cận. * Cấu trúc luận văn Ngoài các phần Mở đầu, Kết luận và kiến nghị, Tài liệu tham khảo và Phụ lục, nội dung chính của Luận văn gồm ba chương: - Chương 1: Thực trạng công tác giải phóng mặt bằng tại các khu đô thị tại quận Hoàng Mai, Thành phố Hà Nội. - Chương 2: Cơ sở khoa học và thực tiễn công tác giải phóng mặt bằng tại các khu đô thị. - Chương 3: Một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý công tác giải phóng mặt bằng tại các khu đô thị tại Quận Hoàng Mai, Thành phố Hà Nội. THÔNG BÁO Để xem được phần chính văn của tài liệu này, vui lòng liên hệ với Trung Tâm Thông tin Thư viện – Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội. Địa chỉ: T.13 – Nhà H – Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội Đ/c: Km 10 – Nguyễn Trãi – Thanh Xuân Hà Nội. Email: [email protected] TRUNG TÂM THÔNG TIN THƯ VIỆN 90 KẾT LUẬN VÀKIẾN NGHỊ 1. Kết luận (1) Bồi thường, GPMB bằng là yêu cầu khách quan của quá trình phát triển kinh tế - xã hội, đô thị hóa, công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước nói chung, quận Hoàng Mai nói riêng. Bồi thường, GPMB cần phải được thực hiện sao cho đảm bảo và hài hòa quyền và lợi ích hợp pháp của người bị thu hồi đất, nhà đầu tư và Nhà nước. (2) Về lý luận, các nhân tố ảnh hưởng đến công tác bồi thường, GPMB được xác định là: (i) Sự không đồng thời, đồng bộ của Chính sách bồi thường GPMB; (ii) Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đai, xây dựng và phát triển nhà ở; (iii) Công tác giao đất, cho thuê đất, lập và quản lý hồ sơ địa chính, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và quyền sở hữu nhà ở; (iv) Công tác định giá đất; (v) Công tác tổ chức thực hiện bồi thường, GPMB; (vi) Ý thức chấp hành của người dân bị thu hồi đất. (3) GPMB là công tác nhạy cảm, phức tạp, đụng chạm đến lợi ích của nhiều người, nhất là của những người bị thu hồi đất, tài sản trên đất bị thu hồi. Để làm tốt công tác này, cần có hệ thống văn bản pháp lý chặt chẽ, ổn định lâu dài, đặc biệt là về giá đền bù. Sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và sự đồng thuận của nhân dân về chính sách và cách thức thực hiện GPMB là mấu chốt của thành công của công tác GPMB. (4) Trong các đơn vị hành chính thuộc Thành phố Hà Nội, Hoàng Mai là Quận có tốc độ đô thị hóa cao. Trong giai đoạn 2011-2015, quận đã phê duyệt 1.678 phương án với số tiền bồi thường 450 tỷ đồng, thu hồi 14 ha đất, xét duyệt, bàn giao 130 căn hộ tái định cư, xử lý 640 đơn kiến nghị. Giai đoạn 2015 – 2017, tổng số phương án bồi thường, hỗ trợ đã phê duyệt 1088 phương án với tổng số tiền phê duyệt gần 518 tỷ đồng với tổng diện tích thu hồi khoảng 17,9ha, xét duyệt, bàn giao 77 căn hộ tái định cư; hoàn thành giải quyết, trả lời hơn 400 đơn kiến nghị. (5) Bên cạnh những thành công đã đạt được, các hạn chế trong công tác bồi thường, GPMB của quận Hoàng Mai được xác định là: (i) Quỹ nhà tái 91 định cư Thành phố bố trí cho Quận còn thiếu, chủ đầu tư chưa chủ động được quỹ nhà tái định cư; (ii) Nguồn vốn chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ thực hiện dự án thiếu và giải ngân không đúng tiến độ; (iii) Các hộ gia đình, cá nhân có đất bị thu hồi chưa đồng tình với các chính sách hiện hành có nhiều đơn thư kiến nghị, khiếu nại, tố cáo gửi các ngành các cấp; (iv) Bộ máy cán bộ thực hiện công tác GPMB tại quận hiện tại còn thiếu, năng lực chuyên môn còn yếu trong khi khối lượng phương án và diện tích đất rất lớn, cần sự tập trung cao độ và liên tục theo dõi, bám sát các dự án; (v) Công tác xác nhận nguồn gốc, quá trình, thời gian sử dụng đất của Phường đối với các trường hợp bị thu hồi đất có lúc, có nơi còn chậm, kéo dài và đây thường là nguyên nhân chính gây ảnh hưởng tới việc chậm tiến độ GPMB. (6) Để thực hiện tốt công tác bồi thường, GPMB trên địa bàn quận Hoàng Mai, các giải pháp được tác giả đề xuất là: (i) Hoàn thiện chính sách về công tác bồi thường, GPMB; (ii) Hoàn thiện quy trình triển khai một dự án bồi thường, GPMB; (iii) Hoàn thiện phân cấp trách nhiệm quản lý bồi thường, GPMB giữa Thành phố - quận - phường/xã; (iv) Tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng và sự tham gia tích cực của các tổ chức chính trị - xã hội, đoàn thể nhân dân; (v) Tăng cường năng lực, khả năng đáp ứng của chủ đầu tư đối với yêu cầu đền bù, GPMB của dự án; (vi) Phối hợp đa ngành trong công tác bồi thường, GPMB; (vii) Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật, chủ trương, chính sách của Nhà nước đối với người dân, tổ chức, doanh nghiệp có liên quan đến bồi thường, GPMB; (viii) Tăng cường năng lực cán bộ, công chức, viên chức có trách nhiệm quản lý về bồi thường, GPMB; (ix) Thực hiện công khai, dân chủ trong bồi thường, GPMB và (x) Tăng cường thanh tra, kiểm tra việc thực hiện chính sách về bồi thường, GPMB; (xi) Ngăn ngừa hiện tượng nhũng nhiễu, lợi ích nhóm trong công tác bồi thường, GPMB. 2. Kiến nghị Để công tác GPMB thực sự hiệu quả cần có sự quan tâm chỉ đạo và tổ chức thực hiện đồng bộ, thống nhất từ Trung ương đến địa phương. Tác giả kiến nghị thực hiện một số nội dung để nâng cao hiệu quả quản lý công tác 92 GPMB tại các khu đô thị nói chung, các khu đô thị trên địa bàn quận Hoàng Mai như sau: (1) Đối với Nhà nước, các bộ ngành trung ương: - Cần hoàn thiện hơn nữa các chính sách, hệ thống văn bản hướng dẫn về đền bù, hỗ trợ và tái định cư GPMB theo hướng ổn định lâu dài, chi tiết, đồng bộ và cụ thể, tạo điều kiện thuận lợi tốt cho công tác triển khai và thực hiện; ban hành các văn bản pháp quy hướng dẫn cụ thể việc thực hiện chính sách hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp, tạo công ăn việc làm, đảm bảo nguồn sống cho nhân dân bị ảnh hưởng của GPMB. - Cần chú ý đến khâu GPMB ngay trong công tác lập quy hoạch khu đô thị. Việc lập quy hoạch tổng thể hoặc chi tiết khu đô thị phải nghiên cứu kỹ hiện trạng tính toán các vấn đề liên quan đến thực tế GPMB, góp phần làm giảm chi phí đền bù, tăng hiệu quả kinh tế của dự án. Cần chú ý việc xác định phạm vi và mức độ ảnh hưởng của môi trường bên ngoài hàng rào của dự án. Trong quy hoạch, cần quan tâm đúng mức đến công tác xây dựng khu tái định cư phục vụ cho các hộ phải di dời. Công tác tái định cư phải đi trước một bước. - Cần đơn giản hóa các giấy tờ xác định quyền sử dụng đất và có chế độ cập nhật các biến động nhà đất thường xuyên để giảm các khó khăn, phức tạp, rút ngắn thời gian khi làm công tác đền bù GPMB. - Công tác dân vận đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong công tác GPMB. Cần tuyên truyền sâu rộng và vận động nhân dân hiểu và thực hiện tốt các chủ trương chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước trong lĩnh vực GPMB. Trong đó, cả hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo của tổ chức cơ sở đảng phải hiểu rõ và có quan điểm thống nhất về chính sách đền bù, hỗ trợ tái định cư GPMB. - Giá đền bù GPMB cần linh hoạt thay đổi theo tháng hoặc quý trong năm để không có sự chênh lệch quá xa giữa giá đền bù với giá thị trường, gây phản ứng, không chịu nhận đền bù của người bị thu hồi đất, tài sản, ảnh hưởng rất lớn đến tiến độ GPMB cũng như tiến độ của dự án. 93 (2) Đối với UBND Thành phố Hà Nội: - UBND Thành phố chỉ đạo các Sở, Ban, ngành thống nhất nội dung hướng dẫn chi tiết thủ tục, hồ sơ phục vụ công tác cưỡng chế GPMB thực hiện các dự án trên địa bàn quận Hoàng Mai riêng và Thành phố chung. Hiện nay, Quyết định số 23/2014/QĐ-UBND ngày 20/06/2014 của UBND Thành phố chưa hướng dẫn cụ thể thủ tục, hồ sơ để đảm bảo cơ sở pháp lý triển khai cưỡng chế thu hồi đất theo quy định. - Có chính sách giá ưu đãi nhà tái định cư đối với trường hợp hộ gia đình, cá nhân không đủ điều kiện bồi thường về đất, không còn nơi ăn ở nào khác, được xem xét bố trí 01 suất tái định cư theo quy định. Tuy nhiên, các hộ gia đình, cá nhân nêu trên có hoàn cảnh kinh tế rất khó khăn, không đủ tiền mua nhà tái định cư, nếu áp dụng bán nhà tái định cư theo giá sát với giá thị trường như hiện nay. - Yêu cầu Chủ đầu tư trước khi thực hiện GPMB cần chuẩn bị đủ nguồn vốn để chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ và chuẩn bị đủ quỹ nhà tái định cư trước khi thực hiện dự án. - Quan tâm đến việc định hướng đối với các cơ quan thông tin ngôn luận, báo chí để phối hợp trong công tác bồi thường, GPMB theo đúng chủ trương của Thành phố. Công tác GPMB là một trong những lĩnh vực nhạy cảm, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của nhiều hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi đất. Trong quá trình triển khai GPMB các dự án trọng điểm trên địa bàn quận, một số cơ quan báo chí dựa vào kiến nghị của các hộ dân để đăng bài, đưa tin không chính xác, gây dư luận không tốt, gây ảnh hưởng xấu tới công tác GPMB. (2) Đối với UBND quận Hoàng Mai: - Tiếp tục thực hiện Nghị Quyết số 08 – NQ/TU ngày 15/09/2016 của Ban Thường vụ Thành Ủy về nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên địa bàn Quận; Kế hoạch triển khai số 192/KHUBND ngày 12/10/2016 của UBND Thành phố; Đồng thời thực hiện tốt các chương trình công tác, Nghị Quyết của Thành ủy và chỉ đạo của UBND 94 Thành phố để phát triển kinh tế xã hội trên địa bàn quận nói riêng và địa bàn Thành phố nói chung. - Tăng cường công tác lãnh đạo nâng cao năng lực quản lý, điều hành, phát huy vai trò người đứng đầu đơn vị trong công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư GPMB khi Nhà nước thu hồi đất; - Tập trung quyết liệt, chủ động thực hiện nhiều giải pháp, đẩy mạnh thực hiện cải cách hành chính trong công tác bồi thường, GPMB, hỗ trợ, tái định cư nhằm đảm bảo hoàn thành đúng tiến độ các dự án đã đề ra. - Nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, vận động đối với người dân, giáo dục, phổ biến kiến thức pháp luật trong công tác GPMB; Nêu cao vai trò, trách nhiệm của cán bộ làm công tác GPMB;