Tài liệu Nâng cao hiệu quả chất lượng tín dụng nông nghiệp tại ngân hàng thương mại cổ phần kiên long chi nhánh rạch giá, kiên giang

i BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG TRƯƠNG QUỐC HẢO NÂNG CAO HIỆU QUẢ CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG NÔNG NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN KIÊN LONG CHI NHÁNH RẠCH GIÁ, KIÊN GIANG Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh Mã số: 60.34.05 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. QUÁCH THỊ KHÁNH NGỌC Nha Trang- Năm 2012 i LỜI CẢM ƠN Lời cảm ơn ! Để hoàn thành được luận văn thạc sỹ này, ngoài sự cố gắng nỗ lực của bản thân trong quá trình học tập và nghiên cứu. Tôi xin chân thành cảm ơn và bày tỏ lòng tri ân đến sự giảng dạy nhiệt tình và hướng dẫn chu đáo đầy trách nhiệm của quý Thầy, Cô. Chân thành cảm ơn các thầy, cô đang công tác tại Phân hiệu Trường Đại Học Nha Trang đã tạo điều kiện cho tôi hoàn thành tốt khóa học. Đặc biệt rất chân thành cảm ơn TS. Quách Thị Khánh Ngọc, người hướng dẫn khoa học của luận văn đã giúp tôi hoàn thành tốt luận văn này. Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn đến những người bạn, những khách hàng, những người đồng nghiệp và những người thân đã tận tình hỗ trợ, hợp tác, góp ý, giúp đỡ trong quá trình học tập và nghiên cứu. Xin chân thành cảm ơn! Học viên thực hiện Trương Quốc Hảo ii LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn thạc sĩ “Nâng cao hiệu quả chất lượng tín dụng Nông Nghiệp tại Ngân hàng TMCP Kiên Long Chi nhánh Rạch Giá” là kết quả của quá trình học tập, nghiên cứu khoa học nghiêm túc của riêng tôi. Các số liệu trong luận văn được thu thập thực tế có nguồn gốc rõ ràng, đáng tin cậy, trung thực và khách quan. Học viên thực hiện Trương Quốc Hảo iii ABSTRACT Bank credit capitals greatly facilitate for the agriculture in general and farmers in particular, probably getting necessary capitals to invest and exploit efficiently the potential of land, labor, natural resources...accelerating the quantity and value of production, raising income and living thereby contributing to hunger elimination and poverty reduction as well as the gap between the rich and the poor and urban with rural areas. In the context of the links in the financial system in rural areas growing to improve the ability of farmers’ loan, this brings opportunities and challenges in expanding lending activities of the Bank. Therefore, improving of credit quality is an imperative need at present to secure liquidity, capitals and to limit risk for the lending activities of banks. This research studies the problems of improving the quality of agricultural credit at Kien Long commercial joint stock bank- Rach Gia branch. Reality study through analysis of quality evaluation of agricultural credit at Kien Long commercial joint stock bank-Rach Gia branch as well as agricultural credit quality through survey of loans of farmers in Kien Giang province. Research results show that some limitations still exist in the agricultural credit operations at Kien Long commercial joint stock bank -Rach Gia branch. Besides the difficulties and limitations, the success of the branch represented by risk preventive criteria, the risk compensation ability, very good performance at using of capital ...through that real situation, it can help propose solutions and proposals to improve the quality of agricultural credit at Kien Long commercial joint stock bank - Rach Gia branch in the future. Thesis consists of three chapters: Chapter 1 presents the theoretical basis of agricultural credit quality in commercial banks, Chapter 2 reviews the status of agricultural credit operations at Kien Long commercial joint stock bank- Rach Gia branch, Chapter 3 provides some solutions and proposals to improve the quality of agricultural credit at Kien Long commercial joint stock bank -Rach Gia branch. iv TÓM TẮT Nguồn vốn tín dụng Ngân hàng tạo điều kiện rất lớn cho nông dân nói chung và hộ nông dân nói riêng có thể có nguồn vốn cần thiết nhằm đầu tư khai thác hiệu quả tiềm năng đất đai, lao động, tài nguyên thiên nhiên...làm tăng nhanh khối lượng và giá trị sản xuất, nâng cao thu nhập và đời sống từ đó góp phần xóa đói giảm nghèo cũng như sự phân hóa giàu nghèo giữa thành thị và nông thôn. Trong bối cảnh sự liên kết trong hệ thống tài chính ở nông thôn ngày càng phát triển để cải thiện khả năng vay vốn của hộ nông dân, điều này mang đến cơ hội cũng như thách thức khi mở rộng trong hoạt động cho vay của các Ngân hàng. Chính vì vậy, nâng cao chất lượng tín dụng tín dụng là yêu cầu cấp thiết hiện nay nhằm đảm bảo an toàn thanh khoản, vốn cũng như hạn chế rủi ro cho hoạt động cho vay của Ngân hàng. Đề tài này nghiên cứu các vấn đề về nâng cao chất lượng tín dụng nông nghiệp tại Ngân hàng TMCP Chi nhánh Rạch Giá. Nghiên cứu thực trạng qua phân tích các chỉ số đánh giá chất lượng tín dụng nông nghiệp của Ngân hàng TMCP Kiên Long Chi nhánh Rạch Giá cũng như đánh giá chất lượng tín dụng nông nghiệp qua khảo sát lượng vốn vay của hộ nông dân tại tỉnh Kiên Giang. Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng còn một số hạn chế tồn tại trong hoạt động tín dụng nông nghiệp tại Ngân hàng TMCP Kiên Long Chi nhánh Rạch Giá. Bên cạnh các khó khăn và hạn chế là thành công của Chi nhánh thể hiện qua các chỉ tiêu phòng ngừa rủi ro, khả năng bù đắp rủi ro, hiệu suất sử dụng vốn...rất tốt. Qua thực trạng đó giúp đề ra các giải pháp, kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng tín dụng nông nghiệp tại Ngân hàng TMCP Kiên Long Chi nhánh Rạch Giá trong thời gian tới. Luân văn gồm có 3 chương: Chương 1 trình bày cơ sở lý luận về chất lượng tín dụng nông nghiệp tại Ngân hàng thương mại, chương 2 đánh giá thực trạng về hoạt động tín dụng nông nghiệp tại Ngân hàng TMCP Kiên Long Chi nhánh Rạch Giá, chương 3 đưa ra một số giải pháp và kiến nghị nâng cao hiệu quả chất lượng tín dụng nông nghiệp tại Ngân hàng TMCP Kiên Long Chi nhánh Rạch Giá. v DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT -------------------------- CN NH QTD GTTT VCSH TCKT PGD TSĐB TCTD TGTK CIC GDP NHNN NHTM ĐBSCL WTO CN & PGD NHTMCP NHTMNN NHTMCPNT NoN & PTNT CAR Chi nhánh Ngân hàng Quỹ tín dụng Giá trị thực tế Vốn chủ sở hữu Tổ chức kinh tế Phòng giao dịch Tài sản đảm bảo Tổ chức tín dụng Tiền gửi tiết kiệm Thông tin tín dụng Tốc độ tăng trưởng Ngân hàng nhà nước Ngân hàng thương mại Đồng bằng sông cửu long Tổ chức thương mại thế giới Chi nhánh và phòng giao dịch Ngân hàng thương mại cổ phần Ngân hàng thương mại nhà nước Ngân hàng thương mại cổ phần nông thôn Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Capital Adequacy Ratio (tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu) vi DANH MỤC BẢNG BIỂU -------------------- Bảng 1.1: Diễn giải các biến qua các công trình nghiên cứu....................................... 29 Bảng 2.1: Tình hình huy động vốn theo loại hình TCTD qua các năm trên địa bàn tỉnh Kiên Giang................................................................................................................ 42 Bảng 2.2: Tình hình dư nợ cho vay và tốc độ tăng trưởng tín dụng qua các năm trên địa bàn tỉnh Kiên Giang .................................................................................................. 44 Bảng 2.3: Tình hình cho vay theo mục đích sử dụng vốn vay các TCTD trên địa bàn tỉnh Kiên Giang......................................................................................................... 46 Bảng 2.4: Tình hình hoạt động về thu nhập, chi phí, lợi nhuận các TCTD trên địa bàn tỉnh Kiên Giang......................................................................................................... 47 Bảng 2.5: Tình hình nợ xấu TCTD hoạt động qua các năm trên tỉnh Kiên Giang .......48 Bảng 2.6: Kết quả huy động vốn của NHTMCP Kiên Long-CN Rạch Giá ................. 71 Bảng 2.7: Tổng hợp doanh số cho vay, tổng thu nợ, tổng dư nợ và tổng nợ quá hạn của Ngân hàng Kiên Long-CN Rạch Giá ......................................................................... 73 Bảng 2.8: Tổng hợp theo đối tượng vay vốn của Ngân hàng TMCP Kiên Long-CN Rạch Giá ................................................................................................................... 75 Bảng 2.9: Tổng hợp theo thời gian vay vốn của Ngân hàng TMCP Kiên Long-CN Rạch Giá............................................................................................................................ 77 Bảng 2.10: Tổng hợp theo mục đích sử dụng vốn của Ngân hàng TMCP Kiên Long-CN Rạch Giá ................................................................................................................... 78 Bảng 2.11: Tổng hợp theo tính chất luân chuyển của vốn tại Ngân hàng TMCP Kiên Long-CN Rạch Giá ................................................................................................... 80 Bảng 2.12: Tổng hợp theo hình thức đảm bảo nợ vay của Ngân hàng TMCP Kiên Long-CN Rạch Giá ................................................................................................... 82 Bảng 2.13: Tổng hợp kết quả kinh doanh của Ngân hàng TMCP Kiên Long-CN Rạch Giá............................................................................................................................ 84 Bảng 2.14: Tỷ lệ nợ quá hạn của Ngân hàng TMCP Kiên Long-CN Rạch Giá ........... 86 vii Bảng 2.15: Tỷ lệ nợ xấu của Ngân hàng TMCP Kiên Long-CN Rạch Giá.................. 88 Bảng 2.16: Hiệu suất sử vốn của Ngân hàng TMCP Kiên Long-CN Rạch Giá ........... 90 Bảng 2.17: Tổng hợp vòng quay vốn tín dụng của Ngân hàng TMCP Kiên Long-CN Rạch Giá ................................................................................................................... 91 Bảng 2.18: Tổng hợp lợi nhuận từ hoạt động tín dụng trên dự nợ cho vay bình quân của Ngân hàng TMCP Kiên Long-CN Rạch Giá .............................................................. 92 Bảng 2.19: Tổng hợp đánh giá phòng ngừa rủi ro của Ngân hàng TMCP Kiên Long-CN Rạch Giá ................................................................................................................... 93 Bảng 2.20: Thông tin về cơ cấu vay vốn của hộ nông dân.......................................... 95 Bảng 2.21: Thông tin chung về hộ nông dân.............................................................. 96 Bảng 2.22: Thông tin chung về hộ nông dân.............................................................. 98 Bảng 2.23: Thông tin Ngân hàng cho vay vốn ......................................................... 100 Bảng 2.24: Thông tin về nhu cầu vay vốn của hộ nông dân...................................... 100 Bảng 2.25: Thông tin về mục đích vay vốn và các loại chi phí đầu tư ...................... 103 Bảng 2.26: Thông tin về khả năng giúp đỡ .............................................................. 104 Bảng 2.27: Thông tin về lượng vốn vay qua các hình thức....................................... 105 Bảng 2.28: Thông tin những thuận lợi và khó khăn khi đi vay vốn........................... 106 Bảng 2.29: Thông tin nguyên nhân không trả được nợ............................................. 108 Bảng 2.30: Thông tin hoàn trả nợ vay...................................................................... 109 Bảng 2.31: Thông tin về thu nhập trước và sau khi vay tiền ..................................... 109 Bảng 2.32: Bảng kết quả hồi quy đa biến lượng vốn vay.......................................... 111 viii DANH MỤC SƠ ĐỒ VÀ HÌNH -------------------- Sơ đồ 1.1: Hệ thống Ngân hàng Quốc gia ....................................................................... 05 Sơ đồ 1.2: Chức năng của Ngân hàng thương mại..........................................................06 Hình 1.1: Mô hình nghiên cứu đề xuất ............................................................................28 Sơ đồ 2.1: Cơ cấu tổ chức Ngân hàng TMCP Kiên Long ..............................................49 Sơ đồ 2.2: Cơ cấu tổ chức Ngân hàng TMCP Kiên Long-CN Rạch Giá.......................51 Hình 2.1: Hệ thống Chi nhánh và phòng giao dịch của Ngân hàng TMCP Kiên LongCN Rạch Giá .....................................................................................................................69 Hình 2.2: Thị phần huy động vốn của Ngân hàng TMCP Kiên Long-CN Rạch Giá ........ ...........................................................................................................................................70 Hình 2.3: Hoạt động tín dụng nông nghiệp .....................................................................74 Hình 2.4: Phân loại dư nợ cho vay theo đối tượng vay vốn ...........................................76 Hình 2.5: Phân loại dư nợ cho vay theo thời gian vay vốn.............................................78 Hình 2.6: Phân loại dư nợ cho vay theo mục đích sử dụng vốn .....................................80 Hình 2.7: Phân loại dư nợ cho vay theo tính chất luân chuyển vốn ...............................82 Hình 2.8: Phân loại dư nợ cho vay theo hình thức đảm bảo nợ vay...............................83 Hình 2.9: Tổng hợp thu nhập, chi phí và lợi nhuận của Ngân hàng TMCP Kiên LongCN Rạch Giá qua các năm 2008, năm 2009, năm 2010 .................................................86 Hình 2.10: Tỷ lệ nợ xấu của Ngân hàng TMCP Kiên Long-CN Rạch Giá qua các năm 2008, năm 2009, năm 2010 ..............................................................................................89 Hình 2.11: Thông tin cơ cấu vay vốn...............................................................................96 Hình 3.1: Liên kết các nhà trong Quy Hoạch Phát Triển Nông Nghiệp Nông Thôn tỉnh Kiên Giang ......................................................................................................................118 ix MỤC LỤC Trang Lời cảm ơn ..................................................................................................................I Lời cam đoan............................................................................................................. II Abstract .................................................................................................................... III Tóm tắt .....................................................................................................................IV Danh mục chữ viết tắt ................................................................................................ V Danh mục bảng biểu .................................................................................................VI Danh mục sơ đồ và hình ........................................................................................ VIII Mục lục ....................................................................................................................IX 1. Lý do chọn đề tài .................................................................................................. 01 2. Mục tiêu nghiên cứu .............................................................................................. 02 2.1 Mục tiêu chung.................................................................................................... 02 2.2 Mục tiêu cụ thể .................................................................................................... 02 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .......................................................................... 02 3.1 Đối tượng nghiên cứu.......................................................................................... 02 3.2 Phạm vi nghiên cứu............................................................................................. 02 4. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................................... 02 5. Đóng góp của đề tài ............................................................................................... 03 6. Kết cấu luận văn ...........................................................................................................03 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG NÔNG NGHIỆP TẠI NHTM ..............................................................................................................................04 1.1 Tổng quan về Ngân hàng thương mại ................................................................... 04 1.1.1 Khái niệm Ngân hàng thương mại ...................................................................... 04 1.1.2 Chức năng của Ngân hàng thương mại .......................................................... 06 1.1.2.1 Trung gian tín dụng .................................................................................... 06 1.1.2.2 Trung gian thanh toán ................................................................................ 06 x 1.1.2.3 Cung ứng dịch vụ Ngân hàng ....................................................................07 1.2 Tín dụng ....................................................................................................................08 1.2.1 Khái niệm tín dụng...............................................................................................08 1.2.2 Đặc điểm tín dụng ................................................................................................09 1.3 Tín dụng nông nghiệp ..............................................................................................09 1.3.1 Đặc điểm của tín dụng nông nghiệp....................................................................09 1.3.2 Vai trò của tín dụng nông nghiệp ........................................................................10 1.3.2.1 Đối với sự phát triển của nền kinh tế.........................................................10 1.3.2.2 Đối với Ngân hàng .....................................................................................11 1.3.2.3 Đối với khách hàng ....................................................................................12 1.4 Phân loại tín dụng nông nghiệp chủ yếu ............................................................... 13 1.4.1 Căn cứ vào đối tượng vay vốn.............................................................................13 1.4.2 Căn cứ vào thời gian vay vốn ..............................................................................13 1.4.3 Căn cứ vào mục đích sử dụng vốn ......................................................................14 1.4.4 Căn cứ vào tính chất luân chuyển của vốn..........................................................15 1.4.5 Căn cứ vào hình thức đảm bảo nợ vay ................................................................15 1.5 Chất lượng tín dụng nông nghiệp...........................................................................16 1.5.1 Khái niệm về chất lượng tín dụng .......................................................................16 1.5.2 Các yếu tố tác động đến chất lượng tín dụng nông nghiệp ................................18 1.5.3 Các chỉ tiêu đánh giá chất lượng tín dụng nông nghiệp ............................... 21 1.5.3.1 Tỷ lệ nợ quá hạn .........................................................................................21 1.5.3.2 Tỷ lệ giữa tổng dư nợ cho vay trên tổng nguồn vốn huy động ................22 1.5.3.3 Vòng quay vốn tín dụng.............................................................................23 1.5.3.4 Chỉ tiêu lợi nhuận trên tổng dư nợ cho vay...............................................23 1.5.3.5 Đánh giá phòng ngừa rủi ro .......................................................................24 xi 1.6 Đánh giá chất lượng tín dụng nông nghiệp qua khảo sát lượng vốn vay của hộ nông dân ...........................................................................................................................25 1.6.1 Phương pháp thu thập số liệu .............................................................................. 26 1.6.2 Phương pháp xác định cỡ mẫu và phân tích số liệu ........................................... 26 1.6.3 Mô hình nghiên cứu và các biến diễn giải trong mô hình.................................. 28 1.7 Kinh nghiệm trong nâng cao hiệu quả chất lượng tín dụng của các nước và một số Ngân hàng Thương Mại Việt Nam .................................................................................. 31 1.8 Các nghiên cứu trong và ngoài nước .........................................................................34 Kết luận chương 1.............................................................................................................35 Chương 2: THỰC TRẠNG VỀ HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG VÀ CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG NÔNG NGHIỆP TẠI NHTMCP KIÊN LONG CHI NHÁNH RẠCH GIÁ, KIÊN GIANG ........................................................................................................36 2.1 Giới thiệu chung về tỉnh Kiên Giang .....................................................................36 2.1.1 Khái quát về tỉnh Kiên Giang ..............................................................................36 2.1.2 Tình hình hoạt động Nông Nghiệp ở Kiên Giang ..............................................37 2.1.3 Tình hình hoạt động tín dụng tại Kiên Giang .....................................................41 2.2 Giới thiệu quá trình hình thành và phát triển của NHTMCP Kiên Long .......49 2.2.1 Quá trình hình thành và phát triển.......................................................................49 2.2.2 Cơ cấu tổ chức của Ngân hàng TMCP Kiên Long .............................................49 2.3 Giới thiệu về NHTMCP Kiên Long-CN Rạch Giá, Kiên Giang .......................51 2.3.1 Giới thiệu NHTMCP Kiên Long-CN Rạch Giá .............................................51 2.3.1.1 Quá trình hình thành và phát triển .............................................................51 2.3.1.2 Chức năng và nhiệm vụ của NHTMCP Kiên Long-CN Rạch Giá ..........52 2.3.2 Nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng .................................................53 2.3.2.1 Ảnh hưởng của các nhân tố thuộc môi trường bên ngoài .........................53 a. Tự nhiên và xã hội ..............................................................................................53 b. Kinh tế.................................................................................................................56 xii c. Đối thủ cạnh tranh...............................................................................................57 d. Ngân hàng Nhà Nước .........................................................................................58 e. Cơ chế và chính sách pháp luật Nhà Nước........................................................60 2.3.2.2 Ảnh hưởng của các nhân tố thuộc về nội tại ..............................................61 a. Sản phẩm và dịch vụ Ngân hàng........................................................................61 b. Năng lực tài chính...............................................................................................63 c. Năng lực công nghệ ............................................................................................64 d. Năng lực quản lý.................................................................................................65 e. Nguồn nhân lực...................................................................................................66 2.4 Thực trạng tín dụng nông nghiệp tại NHTMCP Kiên Long-CN Rạch Giá .....68 2.4.1 Về phát triển hệ thống chi nhánh và phòng giao dịch ........................................68 2.4.2 Về hoạt động huy động vốn.................................................................................70 2.4.3 Về hoạt động tín dụng nông nghiệp ....................................................................73 2.4.4 Về phân loại dư nợ tín dụng nông nghiệp ......................................................75 2.4.4.1 Căn cứ vào đối tượng vay vốn ...................................................................75 2.4.4.2 Căn cứ vào thời gian vay vốn ....................................................................77 2.4.4.3 Căn cứ vào mục đích sử dụng vốn.............................................................78 2.4.4.4 Căn cứ vào tính chất luân chuyển của vốn................................................80 2.4.4.5 Căn cứ vào hình thức đảm bảo nợ vay ......................................................82 2.4.5 Về kết quả kinh doanh .........................................................................................84 2.5 Đánh giá tình hình chất lượng tín dụng nông nghiệp tại NHTMCP Kiên Long CN-Rạch Giá ...................................................................................................................86 2.5.1 Tỷ lệ nợ quá hạn...................................................................................................86 2.5.2 Tỷ lệ giữa tổng nguồn vốn huy động và tổng dư nợ...........................................90 2.5.3 Vòng quay vốn tín dụng.......................................................................................91 2.5.4 Chỉ tiêu lợi nhuận tín dụng trên tổng dư nợ........................................................92 xiii 2.5.5 Đánh giá phòng ngừa rủi ro .................................................................................93 2.6 Kết quả đánh giá chất lượng tín dụng nông nghiệp qua khảo sát lượng vốn vay của hộ nông dân .......................................................................................................................95 Kết luận chương 2...........................................................................................................115 Chương 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ NÂNG CAO HIỆU QUẢ CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG NÔNG NGHIỆP TẠI NHTMCP KIÊN LONG CHI NHÁNH RẠCH GIÁ, KIÊN GIANG ........................................................................ 116 3.1 Mục tiêu định hướng phát triển nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Kiên Giang....... ......................................................................................................................................... 116 3.1.1 Định hướng phát triển nông nghiệp................................................................... 116 3.1.2 Định hướng tín dụng nông nghiệp của NHNN tỉnh Kiên Giang ..................... 117 3.2 Định hướng phát triển của Ngân hàng TMCP Kiên Long-CN Rạch Giá trong thời gian tới............................................................................................................................. 119 3.3 Giải pháp nâng cao hiệu quả chất lượng tín dụng nông nghiệp tại NHTMCP Kiên Long Chi nhánh Rạch Giá trong thời gian tới ................................................ 120 3.3.1 Giải pháp vi mô ................................................................................................ 121 3.3.1.1 Nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ.............................................. 121 3.3.1.2 Nâng cao năng lực tài chính và xử lý nợ................................................. 121 3.3.1.3 Nâng cao năng lực công nghệ.................................................................. 123 3.3.1.4 Nâng cao năng lực quản lý....................................................................... 123 3.3.1.5 Nâng cao chất lượng cán bộ tín dụng ...................................................... 124 3.3.2 Giải pháp vĩ mô ................................................................................................ 126 3.3.2.1 Giải pháp từ cơ chế chính sách pháp luật nhà nước ............................... 126 3.3.2.2 Giải pháp từ Ngân hàng nhà nước ........................................................... 126 3.3.2.3 Giải pháp điều kiện tự nhiên và xã hội.................................................... 127 3.3.2.4 Giải pháp từ nên kinh tế thị trường.......................................................... 128 xiv 3.4 Một số kiến nghị trong việc hỗ trợ nâng cao hiệu quả chất lượng tín dụng của NHTMCP Kiên Long Chi nhánh Rạch Giá .............................................................. 129 3.4.1 Đối với Quốc Hội, Chính Phủ và các Bộ Ngành .............................................. 129 3.4.2 Đối với với NHNN............................................................................................. 130 3.4.3 Đối với các cấp chính quyền tỉnh Kiên Giang .................................................. 130 3.4.4 Đối với NHTMCP Kiên Long Chi nhánh Rạch Giá......................................... 131 Kết luận chương 3........................................................................................................... 132 KẾT LUẬN..................................................................................................................... 133 TÀI LIỆU THAM KHẢO ...............................................................................................XV PHỤ LỤC 01............................................................................................................... XVIII PHỤ LỤC 02............................................................................................................... XXIV 1 1. Lý do chọn đề tài: Kinh tế Việt Nam đánh dấu bước ngoặc mới sau ngày 11/07/2007 khi chính thức trở thành thành viên của WTO, sân chơi đầy cơ hội và thách thức. Chính vì vậy đòi hỏi các Ngân hàng thương mại (NHTM) Việt Nam phải có sự chuyển đổi để cùng bắt nhịp với sự hòa nhập nhằm tăng cường khả năng cạnh tranh và chiếm lợi thế trong nước trước khi có sự tham gia của các tập đoàn Ngân hàng đa quốc gia với một thị trường Việt Nam đầy tiềm năng trong lĩnh vực tài chính Ngân hàng. Trong xu thế toàn cầu hóa nhu cầu tín dụng đối với các thành phần kinh tế trở thành vấn đề cấp thiết hơn khi mà các Ngân hàng thương mại ở Việt Nam chưa đáp ứng kịp thời với sự phát triển của nền kinh tế đặc biệt là nền kinh tế thị trường có vai trò của Ngân hàng bán lẻ. Mặt khác, Việt Nam là quốc gia đang phát triển với tỷ trọng nông nghiệp lớn chiếm khoảng 13,85% trong tổng sản phẩm quốc nội (GDP). Việc đẩy mạnh phát triển kinh tế hàng hóa nhiều thành phần và xây dựng đất nước công nghiệp hóa hiện đại hóa đòi hỏi phải có một lượng vốn đầu tư lớn, nhất là lĩnh vực nông nghiệp nông thôn nơi mà tín dụng được các nhà kinh tế công nhận có vai trò quan trọng. Chính vì thế sự liên kết trong hệ thống tài chính ở nông thôn cần được phát triển nhằm cải thiện cuộc sống của người dân vùng nông thôn nói riêng và đất nước nói chung. Nắm bắt được cơ hội đó các NHTM đã tăng cường hoạt động cho vay đồng thời việc mở rộng quy mô và hệ thống chi nhánh và Phòng giao dịch (CN&PGD) về khu vực nông thôn trong đó có Ngân hàng TMCP Kiên Long-CN Rạch Giá, bởi thực tế tín dụng trong đó có tín dụng nông nghiệp mang lại nguồn lợi nhuận chủ yếu cho NHTM và sự cạnh tranh hiện hữu khốc liệt đang diễn ra từng giờ, từng ngày giữa các tổ chức tín dụng (TCTD). Tuy nhiên, với sự tăng trưởng nóng và nhanh trong thời gian qua khi mà năng lực tài chính, nguồn vốn, quản trị rủi ro...lại có hạn và tiềm ẩn nhiều rủi ro đã làm tăng nhanh nợ xấu cùng với chất lượng tín dụng đi xuống, việc thiếu tính thanh khoản diễn ra trầm trọng làm ảnh hưởng đến sự phát triển của nền kinh tế. Chính vì vậy làm thế nào để nâng cao được chất lượng tín dụng của các NHTM là một vấn đề rất khó khăn và nan giải trong đó có Ngân hàng TMCP Kiên Long-CN Rạch Giá không phải là một ngoại lệ. Nhận thức được điều này tôi đã chọn đề tài “NÂNG CAO HIỆU QUẢ CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG NÔNG NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG TMCP KIÊN LONG CHI NHÁNH RẠCH GIÁ, KIÊN GIANG” nhằm phân tích đánh giá những yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng nông nghiệp của Ngân hàng TMCP Kiên Long-CN 2 Rạch Giá tại địa bàn tỉnh Kiên Giang. Qua đó, đề tài nêu bật những tồn tại ưu điểm, khuyết điểm của Ngân hàng TMCP Kiên Long- CN Rạch Giá. Từ đó giúp định hướng và đề ra các giải pháp, kiến nghị nâng cao chất lượng tín dụng nông nghiệp tại Ngân hàng TMCP Kiên Long- CN Rạch Giá hiện tại cũng như tương lai. 2. Mục tiêu nghiên cứu: 2.1 Mục tiêu chung: Nghiên cứu những thông tin liên quan lĩnh vực chất lượng tín dụng đặc biệt là chất lượng tín dụng nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Kiên Giang. Từ đó xây dựng và đóng góp tham khảo cho sự phát triển chất lượng tín dụng, trong đó có tín dụng nông nghiệp của Ngân hàng TMCP Kiên Long-CN Rạch Giá trong thời gian tới. 2.2 Mục tiêu cụ thể: Đề tài nghiên cứu với ba mục tiêu là: Một là, phân tích tình hình hoạt động tín dụng nông nghiệp giai đoạn 2008-2010 của Ngân hàng TMCP Kiên Long-CN Rạch Giá thông qua các chỉ tiêu đánh giá. Hai là, đánh giá chất lượng tín dụng nông nghiệp qua khảo sát lượng vốn vay và sự thay đổi trong thu nhập của hộ nông dân tại tỉnh Kiên Giang trước và sau khi được vay vốn. Ba là, trên cơ sở nghiên cứu thực tế tình hình chất lượng tín dụng nông nghiệp Ngân hàng TMCP Kiên Long-CN Rạch Giá, đánh giá những tồn tại và các nguyên nhân để đề xuất một số giải pháp, kiến nghị nhằm hoàn thiện hơn chất lượng tín dụng nông nghiệp tại Ngân hàng TMCP Kiên Long-CN Rạch Giá. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: 3.1 Đối tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu là Ngân hàng TMCP Kiên Long-CN Rạch Giá, là hộ nông dân vay vốn tại Ngân hàng. 3.2 Phạm vi nghiên cứu: Phạm vi nghiên cứu là các Chi nhánh và Phòng giao dịch tại Ngân hàng TMCP Kiên Long đang hoạt động trên tỉnh Kiên Giang. Thời gian nghiên cứu là khoảng từ tháng 04/2011 đến tháng 11/2011. 4. Phương pháp nghiên cứu: 3 Sử dụng phương pháp thống kê, thống kê mô tả, so sánh và phân tích…từ cơ sở lý thuyết đến thực tiễn nhằm giải quyết và làm sáng tỏ mục đích đặt ra trong luận văn. Sử dụng phần mềm SPSS 16.0 trong phân tích thống kê mô tả và chạy mô hình hồi quy nghiên cứu. 5. Đóng góp của đề tài: Giúp ban lãnh đạo Ngân hàng nhìn thấy thực trạng các vấn đề về chất lượng tín dụng nông nghiệp NHTMCP Kiên Long-CN Rạch Giá, từ đó nhìn thấy được tầm quan trọng của chất lượng tín dụng nông nghiệp đối với NHTMCP Kiên Long-CN Rạch Giá. Là tài liệu tham khảo trong xây dựng và hoạch định chiến lược nhằm hoàn thiện chất lượng tín dụng nông nghiệp của NHTMCP Kiên Long-CN Rạch Giá trong hoạt động kinh doanh trên con đường phát triển và hội nhập. Từ phân tích lý luận thực tiễn luận văn đưa ra một số giải pháp, kiến nghị đóng góp trong hoạt động tín dụng nông nghiệp nông thôn. 6. Kết cấu luận văn: Luận văn được chia làm 3 chương, cụ thể: Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG NÔNG NGHIỆP TẠI NHTM. Chương 2: THỰC TRẠNG VỀ HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG VÀ CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG NÔNG NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG TMCP KIÊN LONG CHI NHÁNH RẠCH GIÁ. Chương 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ NÂNG CAO HIỆU QUẢ CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG NÔNG NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG TMCP KIÊN LONG CHI NHÁNH RẠCH GIÁ. Về mặt nhận thức, tôi cho rằng đề tài này liên quan đến nhiều các yếu tố kinh tế vĩ mô và vi mô, các chính sách điều hành của nền kinh tế quốc gia cũng như những biến động của nền kinh tế thế giới. Do vậy, để làm nổi bật các vấn đề của đề tài cần rất nhiều công sức và thời gian. Với khả năng của bản thân và thời gian nghiên cứu có giới hạn, đề tài này không tránh được những sai sót và vẫn còn một số hạn chế, chưa cập nhật được nhiều kinh nghiệm nghiên cứu. Rất mong quý thầy cô và đồng nghiệp có ý kiến góp để đề tài của tôi được hoàn thiện hơn và thực tiễn hơn. 4 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG NÔNG NGHIỆP TẠI NHTM 1.1 Tổng quan về Ngân hàng thương mại 1.1.1 Khái niệm Ngân hàng thương mại Ngân hàng thương mại (NHTM) “là loại ngân hàng giao dịch trực tiếp với các công ty, xí nghiệp, tổ chức kinh tế và cá nhân bằng cách nhận tiền gửi, tiền tiết kiệm, rồi sử dụng số vốn đó để cho vay, chiết khấu, cung cấp các phương tiện thanh toán và cung ứng dịch vụ ngân hàng cho các đối tượng nói trên” (Nguyễn Đăng Dờn, 2003). Luật các TCTD số 47 của Quốc Hội khóa XII vào ngày 16 tháng 06 năm 2010 đã Quy định rõ ở Điều 4, giải thích từ ngữ Khoản 1, Khoản 2 và Khoản 3 như sau: “1. Tổ chức tín dụng là doanh nghiệp thực hiện một, một số hoặc tất cả các hoạt động Ngân hàng. Tổ chức tín dụng bao gồm Ngân hàng, tổ chức tín dụng phi Ngân hàng, tổ chức tài chính vi mô và quỹ tín dụng nhân dân.” “2. Ngân hàng là loại hình tổ chức tín dụng có thể được thực hiện tất cả các hoạt động Ngân hàng theo Quy định của luật này. Theo tính chất và mục tiêu hoạt động các loại hình Ngân hàng bao gồm Ngân hàng thương mại, Ngân hàng chính sách, Ngân hàng hợp tác xã.” “3. Ngân hàng thương mại là loại hình Ngân hàng được thực hiện tất cả các hoạt động Ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác theo Quy định của luật này nhằm mục tiêu lợi nhuận.” Như vậy qua những Quy định trên ta nhận thấy rằng luật các TCTD năm 2010 được Quy định chặt chẽ hơn, bổ sung cụ thể hơn về khái niệm NHTM. Đạo luật Ngân hàng của Pháp (1941) cũng đã nói: “Ngân hàng thương mại là những xí nghiệp hay cơ sở may nghề nghiệp thường xuyên là nhận tiền bạc của các công chúng dưới hình thức ký thác hoặc dưới các hình thức khác và sử dụng tài nguyên đó cho chính họ trong các nghiệp vụ về chiết khấu, tín dụng và tài chính”. Chính nhờ sự ra đời và phát triển lâu dài đó mà Ngân hàng đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế thị trường. Nhờ có hệ thống định chế này mà các nguồn tiền vốn nhàn rỗi sẽ được huy động, tạo lập nguồn vốn tín dụng to lớn để có thể cho vay phát triển kinh tế. 5 Qua quá trình hình thành và phát triển, ngày nay trong mỗi quốc gia toàn bộ hệ thống ngân hàng đã được hình thành 2 cấp rõ rệt gồm Ngân hàng Trung ương (Central Bank) và hệ thống NHTM (Commercial Bank). Sơ đồ 1.1: Hệ thống Ngân hàng Quốc gia NH cấp I Hệ thống Ngân hàng Quốc gia NH cấp II Ngân hàng Trung ương (Central Bank) Hệ thống NHTM (Commercial Bank) Chức năng của Ngân hàng TW Chức năng của NHTM Phát hành tiền và điều tiết lưu thông tiền tệ Ngân hàng TW là Ngân hàng của Ngân hàng Ngân hàng TW là Ngân hàng nhà nước Trung gian tín dụng Trung gian thanh toán Cung ứng dịch vụ Ngân hàng Đối với nền kinh tế Việt Nam trong những năm qua NHTM đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế xã hội, xóa đói giảm nghèo. Chính NHTM là tổ chức trung gian huy động nguồn tiền nhàn rỗi ở các lĩnh vực từ tổ chức, cá nhân... để đem tái cấp vốn cho vay các tổ chức, cá nhân cần nguồn vốn phục vụ cho nhu cầu sản xuất kinh doanh và phát triển kinh tế mà hiện nay nông nghiệp nông thôn là mục tiêu chiến lược hàng đầu của các TCTD. Vì hiện nay Việt Nam là một quốc gia đang phát triển với 73,1% dân số sống ở khu vực nông thôn, thu nhập chính là từ nông nghiệp nên nhu cầu tiếp cận với các nguồn vốn để đầu tư và phát triển nông nghiệp nông thôn là khá lớn, đầy tiềm năng. Thêm vào đó, Nhà nước ta, Chính phủ ta đang có những chính sách phát triển nông nghiệp nông thôn nhằm giảm bớt sự đói nghèo và chênh lệch giàu nghèo giữa thành thị và nông thôn là nhu cầu rất bức xúc, cấp bách.