Tài liệu Nâng cao chất lượng tình nguyện viên trong chiến dịch thanh niên tình nguyện hè thông qua quá trình tuyển chọn, đào tạo và tập huấn các kỹ năng cần thiết

CÔNG HOA XA HÔI CHU NGHIA VIÊT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc MÔ TẢ SÁNG KIẾẾN 1. Tên sáng kiêến: Nâng cao châất lượng tình nguyện viên trong chiêấn dịch thanh niên tình nguyện hè thông qua quá trình tuyển chọn, đào t ạo và t ập huâấn các kyỹ năng câần thiêất. 2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiêến: Sáng kiêấn này được áp dụng trong quá trình tác nghiệp của cán bộ Đoàn thuộc Đoàn trường Cao đẳng Kiên Giang, có thể được sử dụng rộng rãi trong các hoạt động tình nguyện có quy mô trung bình trở lên ở tâất cả các tổ chức, đơn vị trường học. 3. Mô tả bản chấết của sáng kiêến: 3.1 Tình trạng giải pháp đã biêết Tinh thâần tình nguyện là giá trị cao đẹp, là cái gôấc, b ản châất c ủa con người Việt Nam băất nguôần từ lòng yêu nước và tự hào dân t ộc. Trong nh ững năm qua, phong trào thanh niên tình nguyện các câấp đã kh ẳng đ ịnh đ ược vai trò, vị thêấ của thanh niên trong sự phát triển của đâất n ước, tạo s ự r ộng khăấp trong toàn xã hội. Phong trào thanh niên tình nguyện góp phâần quan tr ọng đảm bảo an sinh xã hội, là yêấu tôấ cơ bản c ủa sự phát tri ển bêần v ững, môỹi năm 1 cả nước có hàng triệu lượt thanh niên và nhân dân tham gia, t ổ ch ức hàng ngàn đội hình tình nguyện chuyên sâu. Đơn vị trường Cao đẳng Kiên Giang cũng không ngoại lệ. Phong trào thanh niên tình nguyện của trường phát triển mạnh cả vêầ bêầ rộng và chiêầu sâu, thu hút đông đ ảo thanh niên tham gia; n ội dung phong trào được triển khai có trọng tâm, trọng đi ểm và đôầng b ộ; phương thức tổ chức phong trào được đổi mới băầng việc triển khai các chương trình, chiêấn dịch, hoạt động. Trong đó, nổi bật nhâất là ho ạt đ ộng Chiêấn dịch thanh niên tình nguyện hè. Hăầng năm, đơn vị tr ường luôn có nhiêầu đóng góp cho nhiêầu địa phương trong tỉnh với các hoạt động như xây đường, xây nhà, xây câầu, thực hiện các công trình cây xanh, công trình thăấp sáng đ ường quê,… Để đạt được những thành tựu âấy, đơn vị trường phụ thu ộc râất l ớn vào đội hình tình nguyện viên tham gia chiêấn dịch. Từ năm 2016, khi vêầ công tác t ại trường và tại đơn vị Đoàn trường, với kinh nghiệm và kiêấn th ức tác gi ả h ọc tập và trải nghiệm thời sinh viên, tác giả đã cùng trải qua 3 chiêấn d ịch cùng các bạn tình nguyện viên và nhận thâấy răầng các b ạn khi tham gia chiêấn d ịch vâỹn còn thiêấu những kyỹ năng câần thiêất như kyỹ năng làm vi ệc nhóm, kyỹ năng giao tiêấp, kyỹ năng giải quyêất mâu thuâỹn, huy động nguôần l ực,… Bên c ạnh đó, thái độ và tác phong của một sôấ bạn vâỹn chưa đạt yêu câầu nh ư l ười biêấng, có thái độ khi bị nhăấc nhở, phát ngôn thiêấu suy nghĩ….Điêầu này do đ ơn v ị ch ỉ cho đăng ký đội hình tình nguyện nhưng không thông qua quá trình tuy ển ch ọn, đào tạo. Bên cạnh đó, tình nguyện tham gia chiêấn d ịch ch ỉ vì đi ểm rèn luy ện, ngày công tác xã hội, vì bạn bè rủ rê. Từ đó, ta thâấy răầng quá trình ch ọn l ọc, tập huâấn cho tình nguyện viên là râất quan trọng để tránh những s ự vi ệc không 2 hay xảy ra trong quá trình diêỹn ra chiêấn dịch gây ảnh hưởng đêấn hình ảnh c ủa sinh viên trường của như uy tín của trường. Qua các năm 2017, 2018, rút kinh nghiệm từ năm trước đó, tác giả đã cùng các cán bộ trong đơn vị xây dựng chính sách đào tạo, huâấn luyện và quá trình tuyển ch ọn đ ội ngũ tình nguy ện viên có châất lượng hơn. Từ việc thay đổi phương án, cách tổ chức săấp xêấp qua các năm, tác giả thâấy việc “Nấng cao chấết lượng tình nguyện viên trong chiêến dịch thanh niên tình nguyện hè thông qua quy trình tuy ển ch ọn đào tạo, tập huấến các kyỹ năng cấần thiêết” thực sự câần thiêất và là hướng đi đúng ở lĩnh vực công tác Đoàn, Hội trong thời gian v ừa qua và trong các năm săấp tới. 3.2 Nội dung giải pháp đêầ nghị công nhận sáng kiêến: - Mục đích của giải pháp (để giải quyêất vâấn đêầ gì): + Đôấi với sinh viên: Mục đích chính của giải pháp là để sinh viên hình thành kyỹ năng, phản xạ nhanh, giải quyêất vâấn đêầ và thực hi ện công vi ệc đ ược giao một cách nhanh chóng. Bên cạnh đó, giải pháp này giúp hình thành cho sinh viên thái độ tôất, tuân thủ các nội quy m ột cách tuy ệt đôấi, hi ểu rõ vai trò trách nhiệm của mình để đảm bảo cho sự thành công của chương trình chiêấn dịch. + Đôấi với cán bộ đoàn là những thành viên trong Ban ch ỉ huy chiêấn d ịch: Giúp các thành viên trong Ban chỉ huy chiêấn dịch có cái nhìn t ổng quát và đ ưa ra những quyêất định đúng trong giai đoạn tuyển chọn, huâấn luyện đ ội ngũ tình 3 nguyện viên tham gia chiêấn dịch. Tạo điêầu kiện cho Ban chỉ huy có đ ội ngũ tình nguyện viên tinh nhuệ, phẩm châất đạo đức tôất, hội đủ các kyỹ năng câần thiêất. - Nội dung giải pháp: Tính mới và sự khác biệt của giải pháp so với cách làm trước đó: Gi ải pháp có tính mới và khác biệt ở cách thực hiện. Một chương trình tình nguy ện được lên kêấ hoạch rõ ràng trước khi diêỹn ra trước 2 tháng và tri ển khai r ộng khăấp các kênh thông tin để tâất cả các sinh viên đêầu biêất đêấn và đ ặc bi ệt là công tác tuyên huâấn để tạo động lực cho các bạn sinh viên đăng ký tham gia ch ương trình. Chương trình chiêấn dịch có sự tuyển chọn sôấ lượng tình nguy ện viên thông qua 3 vòng tuyển chọn bài bản để đánh giá năng lực và thái độ c ủa tình nguyện viên. Bên cạnh đó, đội tình nguyện viên đ ược huâấn luy ện và t ập huâấn trong 2 ngày vêầ tâất cả các kyỹ năng câần thiêất khi tham gia chiêấn d ịch nh ư: L ập kêấ hoạch; huy động nguôần lực; kyỹ năng giao tiêấp; kyỹ năng làm vi ệc nhóm; kyỹ năng lãnh đạo; kyỹ năng giải quyêất mâu thuâỹn; kyỹ năng gi ải quyêất th ời gian hi ệu qu ả; kyỹ năng sơ câấp cứu; các kyỹ năng đặc biệt khác,… Các bước thực hiện: Bước 1: Tiêần trạm tại 1 địa điểm dự kiêấn tổ chức hoạt động tình nguy ện, xem xét tâất cả các điêầu kiện, các nhu câầu của địa phương. Bước 2: Lên kêấ hoạch vêầ việc tổ chức hoạt động tình nguyện d ựa trên nhu câầu thực têấ của địa phương đã được khảo sát, đánh giá tr ước đó.V ận đ ộng tài trợ. 4 Bước 3: Triển khai kêấ hoạch đêấn sinh viên, thông báo tuyển ch ọn tình nguyện viên. Tuyển chọn các đôấi tượng phù hợp với tính châất c ủa công vi ệc. Hình thức đăng ký seỹ được đăng ký trực tuyêấn thông qua tâất c ả các kênh. Ví dụ: - Chương trình diêỹn ra tại Giang Thành với những công vi ệc nh ư: Xây dựng trụ đèn giao thông nông thôn, xây nhà nhân ái, trôầng cây xanh, sinh ho ạt thiêấu nhi. Như vậy, dựa vào những đặc điểm trên Ban tổ chức chiêấn d ịch ph ải hoạch định các đội hình thực hiện các công việc đã nêu như: Đ ội hình xây d ựng bao gôầm những bạn am hiểu kiêấn thức và có tay nghêầ vêầ xây d ựng, đi ện; Đ ội hình cảnh quan môi trường với công tác trôầng cây; Đội hậu câần v ới nh ững b ạn giỏi vêầ việc lên thực đơn, nâấu nướng,…. Ban tổ chức hoạt động seỹ có b ản mô t ả công việc cụ thể trong kêấ hoạch để các bạn sinh viên tham gia ứng tuy ển. Tuy nhiên, những tiêu chí trong bảng mô tả chỉ m ới là nh ững tiêu chí câần mà nh ững ứng viên phải đáp ứng được. Những tiêu chí đủ để các bạn vào đội thì ph ải sang bước 4. Bước 4: Tiêấn hành tuyển chọn đội hình tình nguyện viên. Đây là công tác thực sự quan trọng, là nhân tôấ chính thực hiện các ho ạt đ ộng, góp phâần vào thành công của cả hoạt động. Vì vậy câần phải lựa chọn những ng ười th ực s ự có tinh thâần tình nguyện, có mục đích, động cơ thái độ đúng đăấn khi tham gia hoạt động này. Với kinh nghiệm sau 3 năm công tác thời đại học và 3 năm trong Ban ch ỉ huy chiêấn dịch tôi rút ra kinh nghiệm trong công tác tuy ển ch ọn đ ội hình. Tâất 5 cả các ứng viên seỹ được thực hiện 1 bài kiểm tra kiêấn th ức vêầ đoàn, h ội, kiêấn thức vêầ lịch sử hình thành của trường, ý nghĩa của các ho ạt đ ộng tình nguyện…(các kiêấn thức này đã được ghi rõ trong kêấ hoạch để các b ạn ứng viên chuẩn bị). Quá trình kiểm tra này nhăầm mục đích giáo d ục cho các tình nguy ện viên có ý thức trau dôầi các kiêấn thức đã nêu để hình thành t ư t ưởng v ững vàng và dêỹ dàng có những lập luận, chia sẻ với mọi người trong các tình huôấng giao tiêấp trong quá trình diêỹn ra chiêấn dịch cũng như trên không gian m ạng. Giai đoạn tiêấp theo của bước 4, các ứng viên tiêấp tục được chia nhóm và thực hiện bài kiểm tra khả năng làm việc nhóm với thử thách “Lạc trên sao Hỏa”. Đây là hình thức kiểm tra đánh giá khả năng làm việc nhóm và kh ả năng tác chiêấn độc lập của các ứng viên. Tâất cả các ứng viên seỹ đ ược chia làm nhiêầu nhóm khác nhau và môỹi nhóm gôầm 5 thành viên và cùng th ảo lu ận 1 vâấn đêầ. Các thành viên Ban tổ chức seỹ tiêấn hành quan sát, đánh giá băầng nh ững con sôấ quy định săỹn theo hướng dâỹn của thử thách. Sau đó, Ban tổ chức tổng h ợp đi ểm trên các khung điểm trên excel (theo hướng dâỹn của thử thách). Từ thử thách này, Ban tổ chức seỹ đánh giá được bạn nào có thêấ mạnh là đội tr ưởng, b ạn nào seỹ là thành viên tích cực, bạn nào seỹ là người lười biêấng. Tổng kêất 2 giai đoạn, Ban tổ chức seỹ lựa chọn ra 1 nhóm ứng viên tiêầm năng. Tuy nhiên sôấ lượng này seỹ cao hơn so với sôấ l ượng yêu câầu c ủa đ ịa phương khoảng từ 10% đêấn 20%. Các ứng viên được chọn seỹ tiêấp t ục b ước vào vòng cuôấi mang tên “Đôấi mặt”. Với vòng này, các ứng viên seỹ g ặp g ỡ và tr ả l ời phỏng vâấn trực tiêấp từ Ban tổ chức. Dựa vào cách ứng xử của các b ạn mà Ban 6 tổ chức seỹ tiêấn hành đánh giá và lựa chọn những ứng viên tiêu bi ểu nhâất. Qua quá trình thực hiện, tác giả nhận định răầng, có râất nhiêầu sinh viên râất gi ỏi và râất có tôấ châất tuy nhiên đêấn với vòng cuôấi lại đạt đi ểm râất thâấp phâần này v ới lý do lập luận râất chặc cheỹ, trả lời râất nhanh gọn nhưng không xác thực têấ và hay bịa ra câu chuyện để nói, không lườn trước được hậu qu ả. Các câu hỏi có thể được đặt ra trong vòng này là: Các câu hỏi căn bản: - Em hãy tự giới thiệu vêầ bản thân mình? - Tại sao em lại chọn tham gia vào đội hậu câần/xây d ựng/c ảnh quan? - Vì sao em chọn tham gia chương trình hè tình nguy ện? - Theo em chương trình này seỹ giúp ích gì cho b ản thân em và xã h ội? - Em đã xin gia đình hay chưa? Ý kiêấn c ủa gia đình ra sao? - Bảo hiểm y têấ và bảo hiểm tai nạn em đã hoàn thành chưa? … Các câu hỏi chuyên sâu: - Nêấu em bị các bạn đội hậu câần bị 1 vài b ạn trong đ ội chê món ăn c ủa mình nâấu trong bữa ăn, em seỹ xử lý như thêấ nào? - Nêấu một ai đó đi ngang qua công trình xây d ựng c ủa các em đang xây dựng vào hỏi răầng “Vài hôm nữa con đi qua chôỹ chú, có cái nhà kh ổ lăấm và xây nữa nhé”? Em seỹ xử lý như thêấ nào? 7 - Nêấu nghe một ai đó nói “Sinh viên tình nguyện vêầ đây chỉ làm màu?”, em seỹ xử lý như thêấ nào? - Nêấu sôấng ở nhà người dân, em câần chú ý đêấn những vi ệc gì? … Bước 5: Tổng hợp kêất quả, họp đưa ra danh sách các bạn tình nguy ện viên đạt chuẩn. Bước 6: Tập huâấn các kyỹ năng câần thiêất cho các tình nguyện viên kêất h ợp với sinh hoạt tư tưởng để có một đội ngũ tình nguyện viên v ừa hôầng, v ừa chuyên. - Kyỹ năng huy động tài trợ: Đôấi với kyỹ năng này câần gi ới thi ệu cho tình nguyện viên biêất để tổ chức được các hoạt động thì nguôần tài tr ợ seỹ đêấn t ừ đâu? Kêấ hoạch xin tài trợ như thêấ nào? Cách thức viêất th ư ngõ? Các đôấi t ượng tài trợ tiêầm năng?.... - Kyỹ năng giao tiêấp: Giao tiêấp là hoạt động thường xuyên nhâất diêỹn ra hăầng ngày mà đặc biệt là giao tiêấp với ng ười dân đ ịa ph ương. Nh ững vi ệc gì nên nói, việc gì không nên nói. Cách đi đ ứng, ăn uôấng, chào h ỏi, cách x ử lý các tình huôấng phát sinh trong giao tiêấp tại địa phương,…Trong ho ạt đ ộng tình nguyện, kyỹ năng giao tiêấp tôất seỹ là một lợi thêấ, seỹ giúp tình nguy ện viên tiêấp c ận được những người hưởng lợi (những người đang được giúp đỡ), tổ ch ức công việc một cách tôất nhâất có thể thể khi gặp các đôấi tác, với các tình nguy ện viên khác. Trong khi huâấn luyện kyỹ năng giao tiêấp, Ban t ổ ch ức chiêấn d ịch câần sinh hoạt rõ với các bạn tình nguyện viên vêầ mục đích, ý nghĩa c ủa ch ương trình. 8 Bên cạnh đó, việc đưa ra các tình huôấng phát sinh trong giao tiêấp d ưới c ộng đôầng địa phương là vâấn đêầ cực kỳ quan trọng. Phải đào t ạo cho sinh viên biêất vai trò trách nhiệm của mình trong việc phát ngôn t ại n ơi diêỹn ra ho ạt đ ộng tình nguyện, không được hứa hẹn một sự việc mà vi ệc đó không ph ải là trách nhiệm của bản thân. Nêấu người huâấn luyện không sinh ho ạt kyỹ điêầu này seỹ phát sinh những sự việc gây ảnh hưởng đêấn uy tín c ủa t ổ ch ức Đoàn, đ ơn v ị nơi công tác. Một kinh nghiệm làm việc cộng đôầng mà tác gi ả đã ch ứng kiêấn là: Một nhóm sinh viên đang thực hiện đổ cát, đá để sửa chữa 1 tuyêấn đ ường liên âấp thì một bác ở tại âấp khác đi ngang qua và bảo răầng “Chà, chà mâấy đ ứa gi ỏi và khéo quá, có đổ xuôấng khúc dưới nhà bác dưới kia không? Tuyêấn l ộ đó nó h ư hêất rôầi các cháu?”. Khi đội trưởng của nhóm chưa kịp trả lời thì 1 tình nguy ện viên nam trong nhóm nhanh chóng đáp: “Dạ có đâấy chú ạ, chúng con làm t ới hêất chiêấn dịch lận, chăấc seỹ sớm tới nhà chú thôi, chú chu ẩn b ị gà v ịt đi nhé!”. Qua câu chuyện trên, rõ ràng việc phát ngôn của tình nguyện viên nam này hoàn toàn vượt thẩm quyêần và chưa đạt chuẩn mực. Bạn tình nguyện viên ch ưa xác định kyỹ là nhà bác này chính xác ở vị trí nào và còn đòi hỏi đãi ti ệc băầng gà v ịt. Nêấu chiêấn dịch không làm đêấn đoạn lộ nhà chú thì chuyện gì seỹ x ảy ra? S ự mâất uy tín đôấi với người dân là hoàn toàn không thể tránh kh ỏi. - Kyỹ năng làm việc nhóm: tình nguyện viên câần được đào tạo nhiêầu kyỹ năng khác nhau. Đặc biệt, khi tham gia hoạt động tình nguyện tình nguy ện viên câần được đào tạo kyỹ năng làm việc nhóm để các b ạn hi ểu và chia s ẻ công việc với người khác, có tinh thâần làm việc tôất, sáng tạo, có kh ả năng tìm đ ược vị trí thích hợp trong nhóm,… 9 - Kyỹ năng lãnh đạo: Đây là kyỹ năng quan trọng khi m ột cá nhân làm vi ệc cùng 1 nhóm tình nguyện viên. Đội nhóm tình nguyện cùng nhau th ực hi ện những nhiệm vụ khác nhau nhưng để hoạt động hiệu quả nhâất và th ực hi ện những nhiệm vụ tôấi ưu, câần thiêất có vị trí lãnh đạo. - Kyỹ năng giải quyêất mâu thuâỹn: Trong quá trình diêỹn ra chiêấn d ịch tình nguyện, những mâu thuâỹn phát sinh là không thể tránh khỏi. Khi đó, tìm đ ược 1 thỏa hiệp chung thì vâấn đêầ seỹ được giải quyêất. Do đó, vi ệc đào t ạo cho tình nguyện viên kyỹ năng giải quyêất mâu thuâỹn là công tác hêất s ức câần thiêất. Qua quá trình đào tạo, tình nguyện viên seỹ được học cách lăấng nghe, tôn tr ọng ý kiêấn của người khác, biêất cách bày tỏ quan đi ểm cá nhân, góp ý c ủa cá nhân cho người khác không gây phản cảm,… - Những kyỹ năng đặc biệt khác: Tình nguyện viên seỹ đ ược đào t ạo các kyỹ năng khác như kyỹ năng sơ câấp cứu căn bản như (sơ cứu gãy tay, gãy chân, răấn căấn, điện giật,….); Kyỹ năng xử lý hỏa hoạn, đôấi phó v ới thiên tai; Kyỹ năng đôấi phó với những kẻ biêấn thái, say rượu,… Bước 7: Tiêấn hành đưa quân tham gia chiêấn dịch. 3.3 Khả năng áp dụng của giải pháp: - Giải pháp này đã được áp dụng vào công tác đoàn tại đơn vị tr ường Cao đẳng Kinh têấ Kyỹ thuật Kiên Giang (cũ) mang lại hi ệu qu ả tích c ực trong công tác của câấp Đoàn trường. Áp dụng giải pháp này giúp tăng châất l ượng của các tình nguyện viên tham gia chiêấn dịch, tăng uy tín, hình ảnh c ủa đ ơn v ị tổ chức chiêấn dịch hè tình nguyện và cũng là phương pháp marketing tôất trong 10 công tác tư vâấn tuyển sinh hăầng năm. Mặt khác, giải pháp này làm tăng kh ả năng lãnh đạo, kinh nghiệm thực tiêỹn cho các b ạn sinh viên là cán b ộ đoàn cũng như các cán bộ đoàn của các đơn vị trường trong tỉnh. Có th ể nói, đây là hành trang quý cho các cán bộ đoàn là thành viên của Ban chỉ huy/ Ban t ổ chức chiêấn dịch mới nhận nhiệm vụ hoặc chưa có kinh nghi ệm công tác. 3.4 Hiệu quả, lợi ích thu được hoặc dự kiêến có th ể thu đ ược do áp dụng giải pháp: Với “Quy trình tuyển chọn đào tạo, tập huâấn các kyỹ năng câần thiêất” mà tôi đã đúc kêất được trong quá trình hoạt động Đoàn từ thời còn là sinh viên Trường Đại Học Câần Thơ đêấn thời điểm hiện tại, tôi đã mạnh dạn áp dụng vào quá trình tác nghiệp của bản thân tại trường Cao đẳng Kinh têấ - Kyỹ thu ật Kiên Giang (cũ) và Trường Cao đẳng Kiên Giang đạt được hiệu qu ả như mong muôấn. 3.4 Hiệu quả, lợi ích thu được hoặc dự kiêến có thể thu đ ược do áp dụng giải pháp: Để đo lường hiệu quả của giải pháp, trong chiêấn dịch Hè tình nguyện năm 2017 và hè tình nguyện năm 2018, đơn vị Đoàn tr ường v ới l ực l ượng 30 tình nguyện viên tinh nhuệ, đâầy đủ kyỹ năng, kiêấn th ức và thái đ ộ chu ẩn m ực trong chiêấn dịch xứng đáng với châm ngôn sinh viên tình nguy ện “Đi dân nh ớ, ở dân thương”. Đoàn sinh viên tình nguyện trong đã thực hi ện râất nhiêầu phâần việc gây tiêấng vang và hiệu ứng râất lớn trong hoạt động Đoàn c ủa tr ường. 11 - Thiêất kêấ và chủ công xây dựng 2 căn nhà nhân ái với tổng tr ị giá 85 triệu đôầng tại Vĩnh Hòa Hiệp – Châu Thành và Phú Myỹ - Giang Thành. - Thiêất kêấ và xây dựng 1 km đèn đường giao thông nông thôn t ổng tr ị giá 15,2 triệu đôầng. - Tổ chức hoạt động vui chơi cho trẻ em và trao tặng 5.000 quy ển t ập tr ị giá 25 triệu đôầng. - Dọn dẹp cảnh quan và tổ chức trôầng 500 cây xanh, phát quang 6 km đường giao thông nông thôn,…. Đơn vị Đoàn trường liên tục nhận được băầng khen của Tỉnh Đoàn với thành tích xuâất săấc trong công tác tổ chức hoạt động Hè tình nguy ện các năm liêần. 3.5 Tài liệu kèm theo gôầm: - Bản veỹ, sơ đôầ: . . . . (bản) - Bản tính toán: . . . . (bản) - Các tài liệu khác: . . . . (bản) Kiên Giang, ngày 20 tháng 9 năm 2019 Người mô tả Nguyêỹn Văn Tuấến Vũ 12 13