i
L I CAM OAN
Tôi xin cam oan lu n văn “Nâng cao ch t lư ng tín d ng t i Ngân hàng nông
nghi p và Phát tri n nông thôn t nh Ngh An” là công trình nghiên c u khoa h c
l p do chính tác gi th c hi n dư i s giúp
c a giáo viên hư ng d n, chưa ư c
công b trên b t kỳ phương ti n thông tin nào. M i s giúp
nghiên c u này ã ư c c m ơn
c
y
hoàn thành
, các s li u ph n ánh trong lu n văn là trung
th c chính xác, có ngu n g c rõ ràng.
Tác gi
tài
tài
ii
L I C M ƠN
Tác gi xin chân thành c m ơn các Th y giáo, Cô giáo c a Trư ng
Nha Trang,
giúp
ih c
c bi t là cô giáo - Ti n sĩ Nguy n Th Hi n ã t n tình hư ng d n,
tác gi hoàn thành lu n văn này. Tác gi cũng xin c m ơn Ban lãnh
các anh, ch cán b Ngân hàng Nhà Nư c t nh Ngh An, Ngân hàng Nông nghi p
và Phát tri n Nông thôn t nh Ngh An, gia ình, b n bè và
ki n thu n l i v th i gian, cung c p v s li u và giúp
ng nghi p ã t o i u
tác gi trong quá trình
chu n b lu n văn.
Trân tr ng!
o và
iii
DANH M C CÁC T
VI T T T
CBTD
Cán b tín d ng
DNNN
Doanh nghi p Nhà nư c
NHNN
Ngân hàng Nhà Nư c
NHTM
Ngân hàng thương m i
NHNo& PTNT
Ngân Hàng Nông Nghi p và Phát Tri n Nông Thôn.
NHTW
Ngân hàng trung ương
NQH
N quá h n
QSD
Quy n s d ng
SXKD
S n xu t kinh doanh
TCTD
T ch c tín d ng
TDTM
Tín d ng thương m i
TDNH
Tín d ng ngân hàng
UBND
y ban nhân dân
XHTD
X p h ng tín d ng
t
iv
DANH M C B NG
B ng 2.1: T ng ngu n v n NHNo & PTNT Chi nhánh Ngh An 2009 -2011.......... 52
B ng 2.2: Cơ c u ngu n v n huy
ng
NH No & PTNT Chi nhánh Ngh An
Phân theo b n t giai o n t 2009-2011 ....................................................................... 53
B ng 2.3: Ngu n v n huy
ng NH No & PTNT Chi nhánh Ngh An Phân theo
nhóm khách hàng, giai o n t 2009-2011. ................................................................... 53
B ng 2.4: Ngu n v n huy
kỳ h n huy
ng NH No & PTNT Chi nhánh Ngh An phân theo
ng t 2009-2011....................................................................................... 54
B ng 2.5: Quy mô tín d ng NHNo & PTNT Ngh An giai o n 2009-2011................ 55
B ng 2.6: Tình hình s d ng v n NHNo & PTNT Ngh An giai o n 2009-2011
phân theo th i gian ......................................................................................................... 56
B ng 2.7: Cơ c u dư n theo thành ph n kinh t
NHNo & PTNT Chi nhánh
Ngh An giai o n 2009-2011 ...................................................................................... 57
B ng 2.8: Quan h gi a th i h n huy
ng v n và th i h n cho vay NHNo &
PTNT Ngh An 2009-2011 ............................................................................................ 58
B ng 2.9: Cơ c u tín d ng theo tài s n b o
B ng 2.10: Th ph n v ngu n v n huy
An trên
ng c a NHNo & PTNT Chi nhánh Ngh
a bàn t nh Ngh An giai o n 2009-2011 ..................................................... 60
B ng 2.11: T c
tăng trư ng ngu n v n c a NHNo & PTNT Chi nhánh Ngh
An so v i toàn ngành ngân hàng trên
B ng 2.12: Th ph n v dư n
B ng 2.13. T c
i bàn t nh Ngh An giai o n 2009-2011 ....... 61
c a NHNo & PTNT Chi nhánhNgh An 2009-2011 ... 62
tăng trư ng dư n tín d ng c a NHNo & PTNT Chi nhánh
Ngh An và các NHTM trên
B ng 2.14:
m giai o n t 2009-2011...................... 59
a bàn t nh Ngh An giai o n 2009-2011..................... 63
N quá hán và cơ c u n quá h n theo thành ph n kinh t
NHNO&PTNT Chi nhánh Ngh An giai o n t 2009 -2011........................................ 65
B ng 2.15: Tình hình n quá h n phân theo th i gian giai o n t năm 2009 -2011.... 66
B ng 2.16: Tình hình cơ c u n x u theo nhóm n NHNo & PTNT Chi nhánh
t nh Ngh An .................................................................................................................. 67
v
B ng 2.17: T l n x u NHNo & PTNT Chi nhánh Ngh An t 2009-2011............. 68
B ng 2.18: Vòng quay v n tín d ng NHNo & PTNT Chi nhánh Ngh An giai
o n t 2009-2011.......................................................................................................... 69
B ng 2.19: T ng thu nh p t ho t
ng tín d ng d ng NHNo & PTNT Chi nhánh
Ngh an giai ô n 2009-2011......................................................................................... 70
B ng 2.20:
vi c ra quy t
ng d ng k t qu ch m i m tín d ng và x p h ng khách hàng trong
nh c p tín d ng và giám sát sau khi cho vay ......................................... 76
vi
DANH M C BI U
Bi u
2.1: Cơ c u kinh t theo ngành c a t nh Ngh An t 2009-2011 ........................ 43
Bi u
2.2: Tăng trư ng GDP bình quânt i t nh Ngh An và c nư c giai o n t
2009-2011 ...........................................................................................................................44
Bi u
trên
2.3: Th ph n v ngu n v n huy
ng c a Agribank Ngh An
a bàn t nh Ngh An giai o n 2009-2011 ................................................................60
Bi u
2.4: T c
Bi u
2.5: Th ph n v dư n tín d ng c a NHNo & PTNT Ngh An 2009-2011 .......62
Bi u
2.6:. T c
NHTM trên
tăng trư ng ngu n v n c a NHNo & PTNT Ngh An 2009-2011 ...61
tăng trư ng dư n tín d ng c a NHNo & PTNT Ngh An và các
a bàn t nh Ngh An giai o n 2009-2011 ...................................................63
vii
DANH M C SƠ
Sơ
1.1: H th ng qu n lý r i ro tín d ng c a ngân hàng UOB ....................................39
Sơ
2.1: Cơ c u t ch c c a NHNo & PTNT Chi nhánh Ngh An...............................47
Sơ
2.2: Quy trình tín d ng chung ..................................................................................71
Sơ
2.3 : B máy giám sát tín d ng t i Chi nhánh và Ngân hàng cơ s .........................72
Sơ
2.4 : Sơ
quy trình ch m i m tín d ng và x p h ng khách hàng trong h
th ng NHNO&PTNT Chi nhánh Ngh An ........................................................................75
viii
M CL C
M
U ......................................................................................................................... 1
1. Tính c p thi t c a
tài................................................................................................ 1
2. M c ích nghiên c u .................................................................................................... 2
3.
i tư ng nghiên c u ................................................................................................... 2
CHƯƠNG I. LÝ LU N CHUNG V TÍN D NG VÀ CH T LƯ NG TÍN
D NG TRONG HO T
NG C A NGÂN HÀNG THƯƠNG M I ......................... 4
1.1. Ngân hàng thương m i .............................................................................................. 4
1.1.1. Khái ni m ngân hàng thương m i .......................................................................... 4
1.1.2. Các ho t
ng ch y u c a NHTM ........................................................................ 6
1.2. Tín d ng Ngân hàng thương m i............................................................................... 7
1.2.1. Khái ni m tín d ng Ngân hàng thương m i ........................................................... 7
1.2.1.1. Khái ni m tín d ng Ngân hàng thương m i ........................................................ 7
1.2.1.2. Nguyên t c cho vay c a NHTM.......................................................................... 9
1.2.1.3. i u ki n vay v n
i v i khách hàng ............................................................... 9
1.2.2. Các hình th c tín d ng c a Ngân hàng thương m i ............................................... 9
1.2.3. Vai trò c a tín d ng NHTM
i v i n n kinh t .................................................. 13
1.3. Ch t lư ng tín d ng NHTM .................................................................................... 14
1.3.1. Quan ni m ch t lư ng tín d ng Ngân hàng.......................................................... 14
1.3.2. Các ch tiêu ánh giá ch t lư ng tín d ng ............................................................ 16
1.3.3. Các nhân t
nh hư ng
n ch t lư ng tín d ng.................................................. 22
1.3.4. M i tương quan gi a tăng cư ng tín d ng, ch t lư ng tín d ng và hi u qu
ho t
ng tín d ng .......................................................................................................... 28
1.3.5. nh hư ng c a x p h ng tín d ng
1.3.6. Công tác qu n lý ho t
i v i ch t lư ng tín d ng........................... 29
ng tín d ng t i các Ngân hàng thương m i nư c
ngoài và bài h c kinh nghi m cho Vi t Nam ................................................................. 34
1.3.6.1. Ngân hàng Hongkong and Shanghai Banking Corporation .............................. 34
1.3.6.2. Ngân hàng United Overseas Bank (UOB) ........................................................ 38
1.3.6.3. Bài h c kinh nghi m cho các NHTM Vi t Nam ............................................... 40
ix
K t lu n chương 1 .......................................................................................................... 41
CHƯƠNG II. TH C TR NG HO T
NG TÍN D NG VÀ CH T LƯ NG
TÍN D NG T I NHNO&PTNT CHI NHÁNH T NH NGH AN................................ 42
2.1. Khái quát chung v NHNO&PTNT Chi nhánh t nh Ngh An................................. 42
2.1.1. Khái quát chung v tình hình kinh t - xã h i t nh Ngh An ............................... 42
2.1.2. Quá trình hình thành và phát tri n NHNO &PTNT Chi nhánh Ngh An ............. 44
2.1.3. Cơ c u t ch c c a NHNO&PTNT Chi nhánh Ngh An ..................................... 46
2.1.4. M t s k t qu ho t
ng kinh doanh c a NHNO&PTNT Chi nhánh Ngh
An ................................................................................................................................... 50
2.2. Tình hình huy
ng v n và cho vay t i NHNO&PTNT Chi nhánh Ngh An ........ 51
2.2.1. Ho t
ng huy
ng v n ...................................................................................... 51
2.2.2. Ho t
ng cho vay................................................................................................ 55
2.2.3. Th ph n ngu n v n và
u tư tín d ng c a NHNO&PTNT Chi nhánh Ngh
An .................................................................................................................................. 59
2.2.3.1. Th ph n v huy
2.2.3.2. Th ph n v
2.3. Nh ng
ng v n ................................................................................. 59
u tư tín d ng.............................................................................. 61
c i m nh hư ng
n ch t lư ng ho t
ng tín d ng c a
NHNO&PTNT Chi nhánh Ngh An ............................................................................... 64
2.3.1. V khách hàng ...................................................................................................... 64
2.3.2. V tài s n b o
m ............................................................................................... 64
2.3.3. V th c hi n nhi m v chính tr ........................................................................... 64
2.4. Th c tr ng qu n lý ch t lư ng tín d ng t i NHN O&PTNT Chi nhánh Ngh An ... 64
2.4.1. Các ch tiêu ánh giá ch t lư ng tín d ng c a NHNO&PTNT Chi nhánh
Ngh An.......................................................................................................................... 64
2.4.2. Quy trình ki m soát tín d ng t i NHNO&PTNT Chi nhánh Ngh An ................. 70
2.1.2.1. Quy trình xét duy t cho vay .............................................................................. 70
2.4.2.2. Quy trình ki m soát tín d ng ............................................................................. 72
2.4.2.3. Th c tr ng công tác ch m i m, x p h ng khách hàng t i NHNO&PTNT
Chi nhánh Ngh An ....................................................................................................... 73
2.5. ánh giá ch t lư ng tín d ng t i NHNO&PTNT Chi nhánh Ngh An ................... 78
2.5.1. Nh ng k t qu
t ư c trong vi c nâng cao ch t lư ng tín d ng....................... 78
2.5.2. Nh ng m t h n ch ............................................................................................... 79
x
2.5.3. Phân tích các nguyên nhân nh hư ng
n ch t lư ng tín d ng t i
NHNO&PTNT Chi nhánh Ngh An trong th i gian qua................................................ 80
2.5.3.1. Nguyên nhân khách quan .................................................................................. 80
2.5.3.2. Nguyên nhân thu c v khách hàng vay............................................................. 81
2.5.3.3. Nguyên nhân thu c v năng l c qu n tr ngân hàng (Nhân t bên trong) ........ 82
K t lu n chương 2 .......................................................................................................... 85
CHƯƠNG III: GIÀI PHÁP NÂNG CAO CH T LƯ NG TÍN D NG T I
NGÂN HÀNG NHNO&PTNT T NH NGH AN.......................................................... 86
3.1.
nh hư ng phát tri n kinh t - xã h i t nh Ngh An giai o n t 2010
n
2015 ................................................................................................................................ 86
3.1.1. Nh n
nh các nhân t tác
ng
n ho t
ng kinh doanh ngân hàng
thương m i giai o n 2012 – 2020 ................................................................................. 86
3.1.2.
nh hư ng phát tri n kinh t - xã h i t nh Ngh An giai o n t 2010
n
2015 ................................................................................................................................ 87
3.2. inh hư ng ho t
ng và m c tiêu t ng quát v nâng cao ch t lư ng tín d ng
t i NHNO&PTNT Chi nhánh Ngh An .......................................................................... 88
3.2.1. inh hư ng ho t
ng c a NHNO&PTNT Chi nhánh Ngh An giai o n
2012 – 2020 .................................................................................................................... 88
3.2.2. M c tiêu phát tri n c a NHNO&PTNT Chi nhánh Ngh An 2012 – 2020 .......... 88
3.2.3. M c tiêu t ng quát v nâng cao ch t lư ng tín d ng t i NHNO&PTNT Chi
nhánh Ngh An............................................................................................................... 88
3.3. M t s gi i pháp nh m nâng cao ch t lư ng tín d ng t i NHNO&PTNT Chi
nhánh Ngh An .............................................................................................................. 89
3.3.1. Gi i pháp nâng cao ch t lư ng công tác th m
nh ........................................... 89
3.3.2. Gi i pháp hoàn thi n công tác ch m i m, x p h ng khách hàng ....................... 90
3.3.3. Gi i pháp ào t o nâng cao năng l c, ph m ch t cán b ngân hàng g n v i
s p x p b trí công vi c cán b .................................................................................... 91
3.3.4. Gi i pháp hoàn thi n quy trình ki m soát ho t
ng tín d ng t i
NHNo&PTNT Chi nhánhNgh An .............................................................................92
3.3.5. Gi i pháp th c hi n nghiêm cơ ch trách nhi m liên quan
n
o
c nhân
viên ................................................................................................................................94
3.3.5.1. V lu t pháp......................................................................................................95
xi
3.3.5.2. V cơ ch trách nhi m do NHNo&PTNT Vi t Nam quy
nh ........................95
3.3.6. Gi i pháp thu h i n x u .....................................................................................96
3.3.7. Gi i pháp v công tác t ch c và m ng lư i ngân hàng......................................98
3.3.8. Gi i pháp h tr ho t
ng tín d ng....................................................................99
3.4. M t s ki n ngh ...................................................................................................101
3.4.1. Ki n ngh v i các cơ quan Nhà nư c có th m quy n........................................101
3.4.2. Ki n ngh v i Ngân hàng Nhà nư c Vi t Nam .................................................102
3.4.3. Ki n ngh v i NHNo & PTNT Vi t Nam .........................................................102
K T LU N .................................................................................................................104
TÀI LI U THAM KH O ...........................................................................................105
1
M
1. Tính c p thi t c a
U
tài
Ngân hàng thương m i v i ch c năng là kinh doanh ti n t tín d ng và các d ch v ngân
hàng, trong ó ho t
ng tín d ng là m t nghi p v truy n th ng. Cho
n nay tín d ng
NHTM v n là m t kênh ch y u thu hút và i u hoà v n cho n n kinh t , là c u n i trung
gian gi a nơi th a và nơi thi u v n, óng vai trò quan tr ng
h ic a
i v i s phát tri n kinh t xã
t nư c.
Ho t
ng tín d ng là m t m ng ho t
tr ng trong toàn b ho t
ng l n và óng m t vai trò h t s c quan
ng c a NHTM. Tính quan tr ng c a ho t
ng tín d ng
ư c th hi n trư c h t là mang l i ngu n thu nh p chi m t tr ng l n, ch y u trong
t ng thu nh p c a NHTM. Bên c nh ó nh ho t
th thu hút, phát tri n các m ng ho t
ng tín d ng mà t o ti n
có
ng khác thông qua bán chéo s n ph m như b o
lãnh, thanh toán, chuy n ti n, m th , mua bán ngo i t ,v.v. Tuy nhiên, cùng v i
nh ng l i ích
t ư c thì lĩnh v c tín d ng cũng là lĩnh v c có r i ro l n nh t.
R i ro tín d ng luôn song hành v i ho t
ng tín d ng, chúng ta không th lo i
b hoàn toàn ư c r i ro tín d ng mà ch có th áp d ng các bi n pháp
phòng ng a
và gi m thi u thi t h i do r i ro tín d ng. Th c hi n qu n tr t t ho t
ng tín d ng
không ch nâng cao hi u qu , làm tăng kh năng c nh tranh c a NHTM trong b i c nh
n n kinh t h i nh p ngày nay mà còn óng góp tích c c vào s v n hành c a n n kinh
t thông qua s tác
ng c a cung - c u ti n t làm thúc
y tăng trư ng kinh t , h n
ch l m phát, giúp cho Nhà nư c th c hi n t t vai trò qu n lý Nhà nư c v ho t
ti n t - tín d ng. V n
t ra hi n nay là tăng trư ng tín d ng ph i g n li n v i nâng
cao ch t lư ng tín d ng. Ch t lư ng tín d ng ã, ang và luôn là v n
cơ quan qu n lý nhà nư c và Chính ph
NHNo&PTNT t nh Ngh
ng
mà các TCTD,
c bi t quan tâm.
An là Chi nhánh lo i 1, h ng 1 tr c thu c
NHNo&PTNT Vi t Nam, ơn v nhi u năm li n là lá c
u c a khu v c B c mi n
trung, có th ph n v ngu n v n và dư n l n nh t trong các NHTM óng trên
là ngân hàng óng vai trò ch
a bàn,
o và ch l c trong lĩnh v c nông nghi p, nông thôn
cũng như cho vay h gia ình, cá nhân, doanh nghi p nh và v a. V i t c
tăng
trư ng ngu n v n và dư n bình quân hàng năm trên 20% ã óng góp tích c c vào
vi c tăng trư ng kinh t hàng năm c a t nh Ngh An trên 10,5%. Nh ng năm qua ch t
lư ng tín d ng c a NHNo&PTNT Chi nhánh Ngh An tương
i t t. Tuy nhiên, ch t
2
lư ng tín d ng t i chi nhánh hi n nay ang ti m n nhi u r i ro do có s c nh tranh
ngày càng quy t li t gi a các NHTM ho t
d ng
dành th ph n d n
ng trên
a bàn, vi c
y nhanh t c
n vi c h th p các i u ki n vay; trình
cán b làm công tác th m
th m
nh c a
nh còn y u; cán b có th m quy n trong vi c quy t
cho vay tư l i cá nhân; qu n tr r i ro chưa ư c quan tâm úng m c ã d n
lư ng tín d ng không
tín
nh
n ch t
m b o.
Vì v y, vi c nâng cao ch t lư ng tín d ng c a NHNo & PTNT Chi nhánh Ngh
An nh m nâng cao hi u qu ho t
ng kinh doanh, tăng kh năng c nh tranh và phát
tri n b n v ng là h t s c c n thi t. Xu t phát t tình hình trên, qua quá trình làm vi c
t i Chi nhánh cùng s giúp
c a các th y cô và các b n
ng nghi p, tôi ch n
“Nâng cao ch t lư ng tín d ng t i Ngân hàng nông nghi p và Phát tri n nông thôn
t nh Ngh An” Làm n i dung lu n văn t t nghi p Th c s chuyên ngành qu n tr kinh doanh c a mình.
2. M c tiêu nghiên c u
M c tiêu nghiên c u c a
tài t p trung vào ba n i dung sau:
- Làm sáng t thêm nh ng lý lu n cơ b n v tín d ng Ngân hàng, ch t lư ng tín
d ng ngân hàng.
- Qua ho t
ng th c ti n, ánh giá th c tr ng ho t
ng tín d ng và ch t lư ng
tín d ng c a NHNo& PTNT Chi nhánh Ngh An
- Xây d ng các gi i pháp
ng b và các ki n ngh
nâng cao ch t lư ng ho t
ng tín d ng c a NHNo& PTNT Chi nhánh Ngh An; làm cho công tác tín d ng th c
s
là bà
ph c v t t cho chương trình phát tri n kinh t c a t nh nhà và
NHNo&PTNT Chi nhánh Ngh An ho t
v ng cũng qua ó
các Chi nhánh khác trong h th ng NHNo& PTNT Vi t Nam
tham kh o, v n d ng vào ho t
3.
-
ng có hi u qu , phát tri n m t cách b n
ng kinh doanh c a mình.
i tư ng và ph m vi nghiên c u
i tư ng nghiên c u c a lu n văn là ho t
ng tín d ng t i NHN o& PTNT
Chi Nhánh Ngh An
- Ph m vi nghiên c u :
+ V không gian : T i NHNo & PTNT Chi Nhánh t nh Ngh An.
+ V th i gian : Phân tích s li u báo cáo năm 2009, 2010, 2011.
tài
3
4. Phương pháp nghiên c u
Lu n văn s d ng các phương pháp: Phương pháp th ng kê, phương pháp phân
tích, phương pháp t ng h p và phương pháp so sánh qua ó
xu t gi i pháp
th c hi n.
5. T ng quan tình hình nghiên c u
T năm 2000
n nay, ã có m t s
tài nghiên c u v ch t lư ng tín d ng c a
m t s ngân hàng thương m i như:
“Gi i pháp nâng cao ch t lư ng tín d ng c a các NHTM trên
a bàn Thành Ph
H Chí Minh ” lu n văn Th c sĩ, tác gi Ph m Qu c Long, trư ng
i h c kinh t
Thành ph H Chí Minh; lu n văn Th c sĩ “Nâng cao ch t lư ng tín d ng t i NHNo &
PTNT huy n Phú Bình” tác gi
sĩ "Gi i pháp
i p,
i h c Thái Nguyên; Lu n văn Th c
m r ng và nâng cao ch t lư ng tín d ng t i NHNo& PTNT t nh Ti n
Giang ” c a tác gi
trên
Minh
a bàn Ngh
Th Liên Chi,
An chưa có
NHNo&PTNT. Dư i góc
i h c Kinh t TP H Chí Minh; ...vv nhưng
tài nghiên c u v
kinh t tác gi th y r ng
ch t lư ng tín d ng c a
tài này mang tính th i s và
c n thi t cho s phát tri n, an toàn cho ngân hàng NHNo & PTNT Chi nhánh Ngh An
nói riêng và h th ng NHNo & PTNT Vi t Nam nói chung.
6. K t c u c a lu n văn
Ngoài ph n m
u và k t lu n, lu n văn g m 3 chương:
Chương I: Lý lu n chung v tín d ng, ch t lư ng tín d ng t i NHTM
Chương II: Th c tr ng ho t
ng tín d ng, ch t lư ng tín d ng t i
NHNo&PTNT Chi nhánh Ngh An.
Chương III: Gi i pháp nâng cao ch t lư ng tín d ng t i NHNo&PTNT Chi
nhánh Ngh An.
4
CHƯƠNG I
LÝ LU N CHUNG V TÍN D NG VÀ CH T LƯ NG TÍN D NG
TRONG HO T
NG C A NGÂN HÀNG THƯƠNG M I
1.1. Ngân hàng thương m i
1.1.1. Khái ni m Ngân hàng thương m i
L ch s hình thành và phát tri n c a NHTM g n li n v i s phát tri n c a n n
s n xu t hàng hóa. Ho t
ng kinh t là i u ki n, s
òi h i khách quan
NHTM và khi Ngân hàng thương m i phát tri n s t o i u ki n thúc
kinh t . Theo gi i s h c, ngân hàng
u tiên ã ra
L p. Khi ó ngân hàng ch mang ý nghĩa là nơi
ivi
y phát tri n
i cách ây hơn 2000 năm
i t ngo i t sang b n t cho khách
du l ch và chi t kh u thương phi u cho các nhà buôn, v i cách t ch c ban
nh ch là m t ho c m t ít ngư i ng i
Hy
ur tg n
chi c bàn nh ho c m t c a hi u nh . Vì v y
khái ni m “ngân hàng”, xu t phát t ch La tinh là “bancus” có nghĩa là “bàn ti n”.
Sang giai o n chi m h u nô l và phong ki n, nghi p v ngân hàng g n li n
v i vi c cho vay n ng lãi, v i nh ng ngư i i vay ch y u là t ng l p th ng tr và
nh ng ngư i s n xu t hàng hoá gi n ơn.
Trong ch
tư b n ch nghĩa, s n xu t và lưu thông hàng hoá phát tri n, nhu
c u v n vay tăng lên. Nhưng các nhà tư b n không ch u vay v n c a các ngân hàng vì
lãi su t quá cao, chi m h t toàn b l i nhu n và m t ph n v n t có c a h . H
v n l p ra các ngân hàng
ã hùn
cho vay v i m c lãi su t v a ph i th p hơn l i nhu n bình
quân, làm cho các ngân hàng cho vay n ng lãi theo ki u cũ b t
u bu c ph i h lãi
su t và chuy n sang kinh doanh như các ngân hàng tư b n. H th ng ngân hàng ã ra
i hàng lo t t i Châu Âu, B c M trong th k 18, vi c ng d ng phương th c s n
xu t l n trong th i kỳ này òi h i m t s m r ng tương ng trong thương m i toàn
cu
tiêu th các s n ph m công nghi p, do ó kéo theo yêu c u phát tri n các
phương th c thanh toán và tín d ng m i. Chính vì v y ã làm cho ho t
ng ngân
hàng tr nên a d ng hơn v lo i hình.
Ngày nay, h th ng NHTM là h th ng ngân hàng hai c p, có m i quan h tr c
ti p v i m i thành ph n kinh t . Và NHTM ã tr thành m t trong nh ng t ch c tài
chính quan tr ng nh t b i nó không ch
óng vai trò là trung gian thanh toán, là
ơn thu n nh n ti n g i và cho vay mà còn
i lý, ngư i b o lãnh, hay góp ph n th c hi n
5
chính sách c a Chính ph nh m th c hi n các m c tiêu kinh t - xã h i. Do ó, khái
ni m v NHTM cũng r t phong phú.
Trên nhi u góc
, các cơ quan ch c năng c a các nư c ưa ra nh ng cách ti p
c n khác nhau v khái ni m NHTM. Trong khi t i Vi t Nam, h th ng ngân hàng Vi t
Nam su t g n 40 năm (1951 - 1987) là h th ng ngân hàng m t c p, v a làm nhi m v
c a ngân hàng phát hành, v a th c hi n ch c năng c a ngân hàng kinh doanh ti n t .
Giai o n này Ngân hàng Nhà nư c Vi t Nam ã góp ph n không nh vào s nghi p
xây d ng và phát tri n kinh t trong i u ki n chi n tranh. Trư c yêu c u
i m i toàn
di n n n kinh t , h th ng ngân hàng Vi t Nam như trư c ây không còn phù h p do
ó c n ph i ư c thay
i và Ngh
nh 53 ngày 26/03/1988 c a Chính ph là bư c sơ
khai ã chuy n h th ng Ngân hàng Vi t Nam thành h th ng ngân hàng hai c p. Các
NHTM ư c thành l p và ho t
ng dư i s
i u ch nh c a pháp l nh ngân hàng, sau
ó là lu t các t ch c tín d ng và các văn b n pháp lu t khác có liên quan.
NHTM là m t
t nói chung và
nh ch tài chính có vai trò vô cùng quan tr ng
i v i t ng c ng
i v i n n kinh
ng dân cư nói riêng. Theo Lu t các t ch c tín
d ng ư c Qu c h i nư c C ng hòa xã h i ch nghĩa Vi t Nam khóa X thì:
“Ngân hàng là lo i hình t ch c tín d ng ư c th c hi n toàn b ho t
ngân hàng và các ho t
ho t
ng
ng kinh doanh khác có liên quan. Theo tính ch t và m c tiêu
ng, các lo i hình ngân hàng g m ngân hàng thương m i, ngân hàng phát tri n,
ngân hàng
u tư, ngân hàng chính sách, ngân hàng h p tác và các lo i hình ngân
hàng khác”.
Mà “t ch c tín d ng là doanh nghi p ư c thành l p theo quy
này và các quy
nh khác c a pháp lu t
ho t
ngân hàng v i n i dung nh n ti n g i và s d ng ti n g i
nh c a Lu t
ng kinh doanh ti n t , làm d ch v
c p tín d ng, cung ng
các d ch v thanh toán.”
Như v y, NHTM
ngân hàng và các ho t
Vi t Nam là: “ngân hàng ư c th c hi n toàn b ho t
ng
ng kinh doanh khác có liên quan vì m c tiêu l i nhu n, góp
ph n th c hi n các m c tiêu kinh t c a nhà nư c”.
Do ó, NHTM v i tư cách là m t trung gian tài chính, tương t các t ch c kinh
doanh khác là l y l i nhu n làm m c tiêu ho t
doanh vì
là ti n t .
ng, nhưng khác
i tư ng kinh doanh c a các ngân hàng thương m i là hàng hoá
ch
i tư ng kinh
c bi t ó
6
1.1.2. Các ho t
ng ch y u c a NHTM
NHTM là lo i hình t ch c tài chính cung c p các d ch v tài chính a d ng
nh t,
c bi t là tín d ng, ti t ki m và d ch v thanh toán. Ho t
ng c a m t NHTM
cũng khá gi ng như m t doanh nghi p kinh doanh bình thư ng, i m khác bi t là các
NHTM kinh doanh "quy n s d ng ti n t ". V i hai ch c năng ch y u là t o ti n và
kinh doanh ti n t nh m m c tiêu sinh l i, ngân hàng thương m i có các ho t
ng ch
y u sau ây:
a) Ho t
ng huy
ng v n
áp ng nhu c u v n r t a d ng c a khách hàng, ngoài ngu n v n c a b n
thân có, NHTM còn ph i ti n hành huy
ng các ngu n v n t m th i nhàn r i trong
n n kinh t dư i các hình th c khác nhau, bao g m nh ng lo i sau:
- Ngu n ti n g i: Ti n g i là n n t ng cho s phát tri n c a m t ngân hàng, là
cơ s c a các kho n cho vay và do ó là ngu n g c t o ra l i nhu n. Khách hàng g i
ti n vào ngân hàng v i r t nhi u m c ích khác nhau
ho c
ti t ki m, c t tr ,
dành
thanh toán, tùy theo m c ích c a khách hàng ngân hàng có các hình th c huy
ng như: ti n g i giao d ch, ti n g i phi giao d ch.
+ Ti n g i giao d ch là lo i ti n g i òi h i ngân hàng ph i thanh toán ngay các
l nh rút ti n c a khách hàng. ây là m t trong nh ng ngu n v n bi n
n
nh, kỳ h n c a ti n g i giao d ch là ng n nh t b i vì nó có th
ng nh t, thi u
ư c rút ra b t kỳ
lúc nào mà khách hàng không c n ph i báo trư c, lãi su t ph i tr th p nhưng b n thân
ngân hàng khó ch
ng s d ng. Ti n g i giao d ch g m ti n g i có th phát hành
séc, y nhi m thu, y nhi m chi, tài kho n nostro, m ng.
+ Ti n g i phi giao d ch là lo i ti n ư c hình thành t ngu n v n c a nh ng
ngư i mu n dành m t kho n ti n cho nh ng m c tiêu hay nhu c u tài chính ư c d
tính trư c trong tương lai. Lãi su t c a lo i ti n g i này cao hơn nhi u so v i ti n g i
giao d ch nhưng tính n
- Huy
nh cao.
ng v n thông qua vi c phát hành kỳ phi u, trái phi u, ti t ki m, ch ng
ch ti n g i,...
Ngu n v n này thư ng chi m t tr ng l n nh t trong cơ c u ngu n v n huy
ng c a ngân hàng.
- Ngu n vay NHTW, các t ch c tín d ng khác
7
NHTW là ngân hàng c a các ngân hàng, là ngư i cho vay cu i cùng c a các
t ch c tín d ng trong trư ng h p h không có
h p này các NHTM vay ti n
bù
kh năng thanh toán. Trong trư ng
p thi u h t,
m b o kh năng thanh kho n trong
trư ng h p c n thi t.
Vi c huy
ng v n m t cách h p lý, v i chi phí và cơ c u phù h p s góp
ph n tăng hi u qu kinh doanh c a m t ngân hàng.
b) Ho t
ng tín d ng
u tư cho vay
phát tri n. Huy
i v i khách hàng chính là i u ki n
ng ư c v n r i, ngân hàng ph i có k ho ch s d ng ngu n v n ó
sao cho h p lý và có hi u qu nh t. Ch có như v y ho t
nghĩa, m i bù
ngân hàng t n t i và
ng huy
ng v n m i có ý
p ư c chi phí ti n g i, chi phí d tr , chi phí kinh doanh, chi phí
qu n lý,... Khi n n kinh t phát tri n nhu c u s d ng v n tăng lên, các doanh nghi p
tìm
n v i ngân hàng như m t ch d a là “bà
”
phát tri n s n xu t kinh doanh.
c) Ho t
ng trung gian
Các nghi p v trung gian bao g m: thanh toán h , chuy n ti n, thu h , b o lãnh,
m L/C, cung c p thông tin v kinh doanh,
u tư và qu n tr doanh nghi p, qu n lý
b o qu n tài s n,… các nghi p v này ư c th c hi n theo s u nhi m c a khách
hàng trên cơ s khách hàng có tài kho n thanh toán t i ngân hàng. Nh ng nghi p v
này ngoài tăng thêm ngu n v n còn mang l i cho ngân hàng m t kho n thu nh p dư i
d ng phí d ch v .
i u ó có ý nghĩa l n trong vi c áp ng nhu c u a d ng c a
khách hàng và nâng cao năng l c tài chính cũng như thương hi u - s c c nh tranh c a
ngân hàng.
1.2. Tín d ng Ngân hàng thương m i
1.2.1. Khái ni m tín d ng Ngân hàng thương m i
1.2.1.1. Khái ni m tín d ng Ngân hàng thương m i
Ho t
ng Tín d ng (Credit) ư c xu t phát t ti ng Latinh là credo t c là tin tư ng,
tín nhi m. Trong th c t ho t
ng tín d ng ư c hi u theo nhi u nghĩa khác nhau tùy theo
t ng b i c nh c th mà m i cách hi u có m t n i dung riêng. Trong quan h tài chính - tín
d ng có th
ư c hi u theo m t s nghĩa như sau:
- Xét theo góc
chuy n d ch qu cho vay t ch th có th ng dư ti t ki m sang
ch th thi u h t ti t ki m thì ho t
qu t ngư i cho vay sang ngư i i vay.
ng tín d ng ư c coi là phương pháp chuy n d ch
8
- Trong m t quan h tài chính c th , ho t
ng tín d ng là m t giao d ch v tài
s n trên cơ s có hoàn tr gi a hai ch th .
- Xét trên góc
quan h gi a bên cho vay và bên i vay thì ho t
có nghĩa là m t s ti n cho vay mà các
- N u ho t
hi u như sau: Ho t
ng tín d ng
nh ch tài chính cung c p cho khách hàng.
ng tín d ng ư c xem xét như m t ch c năng c a NHTM thì ư c
ng tín d ng là m t ho t
hóa) gi a bên cho vay (Ngân hàng và các
ng giao d ch v tài s n (ti n ho c hàng
nh ch tài chính) và bên i vay (cá nhân,
doanh nghi p và các ch th khác), trong ó bên cho vay chuy n giao tài s n cho bên
vay s d ng trong m t kho ng th i gian nh t
nh theo th a thu n, bên i vay có trách
nhi m hoàn tr vô i u ki n v n g c và lãi cho bên cho vay khi
B n ch t ho t
có m t s
ng tín d ng là m t ho t
n h n thanh toán.
ng quan h v tài s n có hoàn tr và
c trưng cơ b n sau:
Tài s n trong quan h tín d ng Ngân hàng dư i hai hình th c là b ng ti n và
b ng tài s n b t
ng s n hay
ng s n.
Vì ph i hoàn tr nên ngư i cho vay ph i có cơ s tin tư ng r ng ngư i i vay s
hoàn tr
úng h n (tín nhi m hay tài s n ràng bu c nghĩa v c a ngư i vay).
Giá tr hoàn tr thông thư ng ph i l n hơn giá tr lúc cho vay, hay nói cách khác
ngư i i vay ph i hoàn tr c v n g c vay và lãi. Lãi thu ư c
ng c a ngư i cho vay bù
m b o cho ho t
p chi phí và có ư c m c l i nhu n nh t
nh tương
x ng v i r i ro mà NHTM có th gánh ch u.
Như v y Tín d ng là m t quan h kinh t trong ó có s chuy n như ng t m th i
m t lư ng giá tr (hình thái ti n t hay hi n v t) t ngư i s h u sang ngư i s d ng
sau m t th i gian thu v m t lư ng giá tr l n hơn lư ng giá tr ban
u v i nh ng
i u ki n mà hai bên th a thu n. Tín d ng ngân hàng là quan h tín d ng b ng ti n t
gi a m t bên là Ngân hàng v i m t bên là t t c các t ch c cá nhân trong xã h i,
trong ó Ngân hàng giao quy n s d ng ti n cho h v i nh ng i u ki n th a thu n
nh t
nh (th i gian, lãi su t, kh i lư ng, i u ki n
Theo quy t
nh s 1627/2001/Q -NHNN ngày 31/12/2001 c a Th ng
NHNN ban hành quy ch cho vay c a t ch c tín d ng
như sau v ho t
i v i khách hàng
c
nh nghĩa
ng cho vay: "Cho vay là m t hình th c c p tín d ng, theo ó t
ch c tín d ng giao cho khách hàng s d ng m t kho n ti n
và th i gian nh t
m b o).
s d ng vào m c ích
nh theo th a thu n v i nguyên t c có hoàn tr c g c và lãi".
9
1.2.1.2. Nguyên t c cho vay c a NHTM
a, V n vay ph i ư c hoàn tr
thanh kho n trong ho t
c g c và lãi úng h n:
y
m b o tính
ng là m c ích t i thư ng c a các NHTM, b i l v n c a
NHTM cho vay có ngu n g c ch y u là v n huy
ng ( i vay). Vi c huy
ng v n
u có th a thu n rõ ràng v th i h n hoàn tr và lãi su t kèm theo. Vi c huy
ng ti n
g i c a NHTM òi h i ph i thanh toán tr g c và lãi cho ngư i g i,
c nh ó ph i
m b o chi phí cũng như m c lãi nh t
và ch p nh n r i ro trong ho t
hoàn tr
y
chi phí ho t
ho t
nh
ng th i bên
NHTM duy trì ho t
ng c a mình. Do ó vi c cho vay òi h i ph i ư c
c g c và lãi và v i m c lãi su t
m b o chi tr cho ngư i g i, cho
ng c a NHTM và m t m c lãi thích h p cho vi c ch p nh n r i ro trong
ng.
b, V n vay ph i ư c s d ng úng m c ích: Nh m b o v an toàn v n c a
mình ( i vay) cho vay
i v i khách hàng, NHTM ph i th a thu n v i khách hàng v
các m c ích s d ng v n vay trên cơ s
vòng c a
m b o tính h p pháp, tính an toàn và quay
ng v n. Th a thu n các i u ki n kèm theo m c ích s d ng v n vay ó
nh m t o i u ki n cho các NHTM ki m soát ư c r i ro c a
bi n pháp k p th i, ch
ng v n và có ư c
ng x lý nh m gi m thi u r i ro m t v n, d n
n nh hư ng
n kh năng thanh kho n c a NHTM. Do v y, v n vay c n ph i ư c s d ng úng
m c ích.
1.2.1.3. i u ki n vay v n
i v i khách hàng
a, Có năng l c pháp lu t dân s , năng l c hành vi dân s và ch u trách nhi m
dân s theo quy
nh c a pháp lu t.
b, Có m c ích s d ng v n vay h p pháp.
c, Có kh năng tài chính,
m b o tr n trong th i gian cam k t.
d, Có d án d u tư, phương án s n xu t, kinh doanh, d ch v kh thi và có hi u
qu , ho c có d án
u tư, phương án ph c v
i s ng kh thi và phù h p v i quy
nh c a pháp lu t.
e, Th c hi n các quy
nh v
m b o ti n vay theo quy
nh c a Chính ph và
hư ng d n c a NHNN Vi t Nam.
1.2.2. Các hình th c tín d ng c a Ngân hàng thương m i
Ho t
ng tín d ng r t phong phú và a d ng, tùy theo tiêu th c khác nhau mà
có các cách phân lo i khác nhau. Trên cơ s
ó ngân hàng thi t l p quy trình cho vay,
ng
- Xem thêm -