Tài liệu Nâng cao chất lượng đội ngũ công chức văn hóa – xã hội cấp xã trên địa bàn huyện triệu phong, tỉnh quảng trị

LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi dưới sự hướng dẫn khoa học của PGS.TS Mai Văn Xuân. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Học viên Nguyễn Văn Bảo i LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành khóa luận này, tác giả tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến thầy giáo PGS.TS Mai Văn Xuân, người đã tận tình hướng dẫn để tác giả có thể hoàn thành luận văn một cách tốt nhất. Tác giả xin gửi lời cảm ơn chân thành đến quý thầy cô giáo tại Phân hiệu Đại học Huế, Trường Đại học kinh tế Huế đã tận tình giảng dạy, truyền đạt kiến thức và giúp đỡ tác giả trong suốt khóa học. Tác giả cũng xin gửi lời cảm ơn đến Huyện ủy, Ủy ban nhân dân, Phòng Nội vụ, Phòng Lao động thương binh và xã hội huyện Triệu Phong, Phòng Văn hóa thông tin huyện Triệu Phong, Đảng ủy, Ủy ban nhân dân và cán bộ công chức các xã, thị trấn ở huyện Triệu Phong cùng bạn bè, đồng nghiệp đã tạo điều kiện, động viên, khích lệ, cung cấp tư liệu, đóng góp ý kiến cho tác giả trong quá trình học tập nghiên cứu và hoàn thành luận văn này. Xin trân trọng cảm ơn! Quảng Trị, ngày 10 tháng 6 năm 2017 Học viên Nguyễn Văn Bảo ii TÓM LƯỢC LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC KINH TẾ Họ và tên học viên: NGUYỄN VĂN BẢO Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 8340410 Niên khóa: 2016-2018 Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. MAI VĂN XUÂN Tên đề tài: NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÔNG CHỨC VĂN HÓA - XÃ HỘI CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN TRIỆU PHONG, TỈNH QUẢNG TRỊ 1. Mục đích nghiên cứu - Phân tích, làm rõ những vấn đề lý luận về số lượng và chất lượng cũng như phân tích, đánh giá thực trạng chất lượng công chức văn hóa - xã hội cấp xã, những yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng công chức văn hóa - xã hội cấp xã, qua đó rút ra nguyên nhân và đưa ra các quan điểm, đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng, năng lực thực thi công vụ của công chức văn hóa - xã hội cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong. 2. Phương pháp nghiên cứu Luận văn đã nêu những vấn đề liên quan đến cơ sở lý luận và thực tiễn, đi sâu phân tích thực trạng, chất lượng đội ngũ công chức văn hóa xã hội cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị trong giai đoạn 2015-2017. Kết hợp các phương pháp để đánh giá các nhân tố ảnh hưởng đến sự hài lòng của công chức văn hóa xã hội cấp xã đối với công việc cũng như sự hài lòng của người dân đối với công chức văn hóa xã hội cấp xã. Dữ liệu sơ cấp được xử lý bằng phần mền EXCEL. 3. Kết quả nghiên cứu Tác giả tiến hành phân tích, tổng hợp, so sánh ý kiến đánh giá theo các tiêu thức khác nhau về sự hài lòng của công chức văn hóa xã hội cấp xã đối với công việc cũng như sự hài lòng của người dân đối với công chức văn hóa xã hội cấp xã. Với kết quả nghiên cứu, luận văn đã kết luận và đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ công chức văn hóa xã hội cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị. iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Ký hiệu Nghĩa BHXH : Bảo hiểm xã hội BHYT : Bảo hiểm y tế CBCC : Cán bộ công chức CSXH : Chính sách xã hội HCNN : Hành chính nhà nước HĐND : Hội đồng nhân dân LĐVL : Lao động việc làm NXB : Nhà xuất bản TS : Tiến sĩ ThS : Thạc sĩ THPT : Trung học phổ thông UBND : Ủy ban nhân dân XĐGN : Xóa đói giảm nghèo XHCN : Xã hội chủ nghĩa iv MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii TÓM LƯỢC LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC KINH TẾ .......................... iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT..................................................................... iv MỤC LỤC..................................................................................................................v DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU ........................................................................... xi MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1 1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................1 2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................3 2.1 Mục tiêu chung......................................................................................................3 2.2. Mục tiêu cụ thể.....................................................................................................3 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...........................................................................4 3.1. Đối tượng nghiên cứu...........................................................................................4 3.2. Phạm vi nghiên cứu..............................................................................................4 4. Phương pháp nghiên cứu.........................................................................................4 4.1. Phương pháp thu thập số liệu ...............................................................................4 4.2. Phương pháp phân tích, tổng hợp ........................................................................5 5. Kết cấu luận văn......................................................................................................5 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHẤT LƯỢNG CÔNG CHỨC CẤP XÃ VÀ CHẤT LƯỢNG CÔNG CHỨC VĂN HÓA – XÃ HỘI CẤP XÃ......................................................................................................................7 1.1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CÔNG CHỨC VÀ CÔNG CHỨC CẤP XÃ ... 7 1.1.1. Khái niệm công chức, công chức cấp xã, công chức văn hóa - xã hội cấp xã..7 1.1.1.1. Khái niệm công chức .....................................................................................7 1.1.1.2. Khái niệm công chức cấp xã ..........................................................................8 1.1.1.3. Công chức văn hóa - xã hội cấp xã ................................................................9 1.1.2. Khái niệm chất lượng, chất lượng công chức, chất lượng công chức văn hóa – xã hội cấp xã..............................................................................................................11 v 1.1.2.1. Khái niệm chất lượng ..................................................................................11 1.1.2.2. Khái niệm chất lượng công chức cấp xã ......................................................12 1.1.3. Vị trí, vai trò của đội ngũ công chức văn hóa - xã hội cấp xã trong bộ máy chính quyền cấp xã....................................................................................................15 1.1.3.1. Vị trí của công chức văn hóa - xã hội cấp xã ...............................................15 1.1.3.2. Vai trò của đội ngũ công chức văn hóa – xã hội cấp xã trong bộ máy chính quyền .........................................................................................................................16 1.1.4. Mối tương quan giữa chất lượng công chức văn hóa - xã hội cấp xã với hiệu quả hoạt động của chính quyền cấp xã và phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội ở địa phương.......................................................................................................................17 1.2. NHỮNG TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG CÔNG CHỨC VĂN HÓA XÃ HỘI CẤP XÃ .....................................................................................................18 1.2.1. Tiêu chí về phẩm chất chính trị, đạo đức, tác phong và lề lối làm việc.................18 1.2.2. Tiêu chí đánh giá năng lực, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ........................19 1.2.2.1. Trình độ chuyên môn nghiệp vụ .................................................................19 1.2.2.2. Trình độ lý luận chính trị .............................................................................20 1.2.2.3. Trình độ quản lý nhà nước ..........................................................................20 1.2.2.4. Trình độ ngoại ngữ và tin học ......................................................................21 1.2.3. Tiêu chí đánh giá kỹ năng nghề nghiệp .........................................................21 1.2.4 Tiêu chí đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ của công chức văn hóa - xã hội cấp xã.........................................................................................................................22 1.2.5. Tiêu chí đánh giá về năng lực và tổ chức quản lý...........................................24 1.3. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẤT LƯỢNG CÔNG CHỨC VĂN HÓA – XÃ HỘI CẤP XÃ.........................................................................................27 1.3.1. Yếu tố khách quan...........................................................................................27 1.3.1.1. Cơ chế tuyển dụng công chức văn hóa - xã hội cấp xã................................27 1.3.1.2. Chính sách về đào tạo bồi dưỡng công chức văn hóa - xã hội cấp xã..............28 1.3.1.3. Yếu tố văn hóa địa phương ..........................................................................29 vi 1.3.1.4. Yếu tố chính sách đảm bảo lợi ích vật chất đối với công chức văn hóa - xã hội cấp xã ..................................................................................................................29 1.3.1.5. Môi trường làm việc.....................................................................................30 1.3.1.6. Công tác đánh giá công chức văn hóa - xã hội cấp xã .................................30 1.3.1.7. Tiêu chí đánh giá sự hài lòng của người dân trong mối quan hệ giải quyết công việc với công chức văn hóa xã hội cấp xã........................................................31 1.3.1.8. Công tác thanh tra, kiểm tra .........................................................................32 1.3.2. Yếu tố chủ quan ..............................................................................................32 1.3.2.1. Yếu tố nhận thức của công chức văn hóa - xã hội cấp xã............................32 1.3.2.2. Yếu tố trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, năng lực của công chức văn hóa xã hội cấp xã..............................................................................................................33 1.3.2.3. Tình trạng sức khỏe......................................................................................34 1.3.2.4 Kinh nghiệm công tác của công chức ...........................................................34 1.3.2.5. Tinh thần trách nhiệm, thái độ phục vụ của công chức ...............................34 1.4. KINH NGHIỆM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG CHỨC VĂN HÓA XÃ HỘI CẤP XÃ .....................................................................................................34 1.4.1. Kinh nghiệm của Nhật Bản .............................................................................34 1.4.2. Kinh nghiệm của thành phố Đà Nẵng .............................................................36 Chương 2: THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÔNG CHỨC VĂN HÓA – XÃ HỘI HIỆN NAY TẠI HUYỆN TRIỆU PHONG, TỈNH QUẢNG TRỊ............................................................................................................................38 2.1. KHÁI QUÁT VỀ ĐẶC ĐIỂM LỊCH SỬ, ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN VÀ KINH TẾ - XÃ HỘI HUYỆN TRIỆU PHONG, TỈNH QUẢNG TRỊ ...............................38 2.1.1. Đặc điểm lịch sử..............................................................................................38 2.1.2. Điều kiện tự nhiên và kinh tế - xã hội huyện Triệu Phong .............................39 2.1.3. Ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên và kinh tế xã hội tới chất lượng công chức văn hóa - xã hội cấp xã tại huyện Triệu Phong .........................................................41 2.1.3.1. Mặt tích cực..................................................................................................41 2.1.3.2. Mặt tiêu cực..................................................................................................43 vii 2.2. PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG CÔNG CHỨC VĂN HÓA – XÃ HỘI CẤP XÃ HUYỆN TRIỆU PHONG, TỈNH QUẢNG TRỊ.......................................................43 2.2.1. Thực trạng về số lượng công chức văn hóa - xã hội cấp xã ở huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị...............................................................................................43 2.2.2. Thực trạng về chất lượng công chức văn hóa - xã hội cấp xã huyện Triệu Phong.........................................................................................................................45 2.2.3. Đánh giá của người dân về chất lượng đội ngũ công chức văn hóa - xã hội cấp xã và sự hài lòng của đội ngũ công chức văn hóa - xã hội cấp xã huyện Triệu Phong .........51 2.2.3.1. Về kết quả giải quyết công việc, phẩm chất đạo đức, lối sống, thái độ, tinh thần phục vụ nhân dân...............................................................................................51 2.2.3.2. Năng lực, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ..................................................54 2.2.4.3. Đánh giá sự hài lòng của đội ngũ công chức văn hóa xã hội cấp xã huyện Triệu Phong ...............................................................................................................55 2.2.2.4. Đánh giá của đội ngũ công chức văn hóa xã hội cấp xã đối với quyền lợi, chính sách đãi ngộ .....................................................................................................58 2.2.2.5. Đánh giá của đội ngũ công chức văn hóa xã hội cấp xã đối với kỹ năng làm việc ............................................................................................................................60 2.2.2.6. Đánh giá về nhu cầu đào tạo, bồi dưỡng kiến thức của đội ngũ công chức văn hóa xã hội cấp xã huyện Triệu Phong ................................................................61 2.3. ĐÁNH GIÁ VỀ CHẤT LƯỢNG CÔNG CHỨC VĂN HÓA XÃ HỘI CẤP XÃ TẠI HUYỆN TRIỆU PHONG...........................................................................63 2.3.1. Những kết quả đạt được ..................................................................................63 2.3.2. Những yếu điểm ..............................................................................................65 2.3.3. Nguyên nhân của yếu kém ..............................................................................66 2.3.3.1. Công tác tuyển dụng, tổ chức thi tuyển công chức văn hóa - xã hội cấp xã66 2.3.3.2. Công tác đào tạo, bồi dưỡng công chức văn hóa – xã hội cấp xã và chính sách đãi ngộ, thu hút nhân tài....................................................................................67 2.3.3.3. Công tác đánh giá, xếp loại công chức văn hóa - xã hội cấp xã ..................67 viii 2.3.3.4. Việc đảm bảo lợi ích vật chất và tinh thần đối với công chức văn hóa - xã hội cấp xã ..................................................................................................................70 2.3.3.5. Cở sở vật chất phục vụ hoạt động của công chức văn hóa – xã hội cấp xã .71 2.3.3.6. Công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát..........................................................71 Chương 3: PHƯƠNG HƯỚNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÔNG CHỨC VĂN HÓA – XÃ HỘI CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN TRIỆU PHONG, TỈNH QUẢNG TRỊ HIỆN NAY ....................73 3.1. QUAN ĐIỂM VÀ PHƯƠNG HƯỚNG NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG CHỨC VĂN HÓA – XÃ HỘI CẤP XÃ HUYỆN TRIỆU PHONG, TỈNH QUẢNG TRỊ ............................................................................................................................73 3.1.1. Nhận thức đúng vị trí, vai trò cấp xã...............................................................74 3.1.2. Nhận thức đúng đắn vai trò của công chức văn hóa - xã hội cấp xã...............76 3.1.3. Quan điểm đổi mới về nâng cao chất lượng công chức văn hóa - xã hội cấp xã và chế độ chính sách đối với công chức văn hóa - xã hội cấp xã. ............................77 3.2. GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG CHỨC VĂN HÓA – XÃ HỘI CÁP XÃ HUYỆN TRIỆU PHONG TỈNH QUẢNG TRỊ ................................79 3.2.1. Nâng cao nhận thức các cấp ủy Đảng .............................................................79 3.2.2. Xây dựng bản mô tả công việc và khung năng lực cho đội ngũ công chức văn hóa - xã hội cấp xã. ...................................................................................................79 3.2.3. Giải pháp đổi mới đào tạo, bồi dưỡng công chức văn hóa – xã hội cấp xã về lý luận chính trị, chuyên môn nghiệp vụ, kỹ năng xây dựng, lập chương trình, kế hoạch hoạt động ........................................................................................................83 3.2.4. Giải pháp trong tuyển dụng, tổ chức thi tuyển công chức ..............................88 3.2.5. Giải pháp về chính sách đãi ngộ, thu hút nhân tài ..........................................89 3.2.6. Giải pháp về đổi mới đánh giá, xếp loại công chức văn hóa - xã hội cấp xã..92 3.2.7. Giải pháp về thanh tra, kiểm tra, giám sát, đánh giá khen thưởng, kỷ luật hoạt động của công chức văn hóa - xã hội cấp xã.............................................................94 3.2.8. Tạo nguồn kinh phí đảm bảo cho công tác thu hút, đào tạo, bồi dưỡng, trang thiết bị cho hoạt động của công chức........................................................................95 ix KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................................97 1. Kết luận .................................................................................................................97 2. Kiến nghị ...............................................................................................................98 2.1. Đối với cấp Trung ương .....................................................................................98 2.2. Đối với tỉnh Quảng Trị.......................................................................................99 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................101 PHỤ LỤC ...............................................................................................................105 Quyết định của hội đồng chấm luận văn Biên bản của hội đồng chấm luận văn và nhận xét phản biện Bản giải trình chỉnh sữa luận văn Xác nhận hoàn thiện luận văn x DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 2.1: Tình hình về số lượng công chức văn hóa xã hội cấp xã huyện Triệu Phong theo giới tính và độ tuổi..............................................................44 Bảng 2.2: Trình độ chuyên môn của công chức văn hóa - xã hội cấp xã huyện Triệu Phong .....................................................................................................46 Bảng 2.3: Trình độ lý luận chính trị, quản lý Nhà nước của đội ngũ công chức văn hóa - xã hội cấp xã huyện Triệu Phong .................................................48 Bảng 2.4: Trình độ ngoại ngữ, tin học của đội ngũ công chức văn hóa - xã hội cấp xã huyện Triệu Phong ............................................................................49 Bảng 2.5: Số liệu thống kê kết quả giải quyết chế độ chính sách cho các đối tượng qua các năm............................................................................................51 Bảng 2.6: Đánh giá của người dân về kết quả giải quyết công việc, phẩm chất đạo đức, lối sống, thái độ, tinh thần phục vụ nhân dân của đội ngũ công chức văn hóa - xã hội cấp xã huyện Triệu Phong ..................................52 Bảng 2.7: Đánh giá của người dân về năng lực trình độ chuyên môn của đội ngũ công chức văn hóa - xã hội cấp xã huyện Triệu Phong .........................55 Bảng 2.8: Đánh giá sự hài lòng của đội ngũ công chức văn hóa xã hội cấp xã huyện Triệu Phong............................................................................................57 Bảng 2.9: Đánh giá của đội ngũ công chức văn hóa xã hội cấp xã đối với quyền lợi, chính sách đãi ngộ..................................................................................59 Bảng 2.10: Kết quả tự đánh giá kỹ năng thực thi công vụ của đội ngũ công chức văn hóa xã hội cấp xã tại huyện Triệu Phong. .......................................60 Bảng 2.11 Đánh giá của công chức văn hóa xã hội cấp xã về nhu cầu đào tạo, bồi dưỡng về kiến thức.................................................................................62 xi MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Thực hiện Chiến lược cán bộ thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, trong những năm qua Đảng và Nhà nước ta đã đặc biệt quan tâm, coi trọng xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, trong đó có đội ngũ cán bộ, công chức cơ sở. Bộ Chính trị các khóa VIII, IX, X đã ban hành nhiều nghị quyết, quyết định, quy định về công tác cán bộ. Nhờ đó, công tác cán bộ và chất lượng đội ngũ cán bộ các cấp có chuyển biến rõ rệt. Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương khóa IX đã ban hành Nghị quyết “Về đổi mới và nâng cao chất lượng hệ thống chính trị ở cơ sở xã, phường, thị trấn”, trong đó có những quan điểm, chủ trương đặt cơ sở cho việc xác định các chức danh cán bộ, công chức và chuẩn hóa đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã. Trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đội ngũ công chức cấp xã nói chung, đội ngũ công chức văn hóa xã hội nói riêng có một vai trò rất quan trọng, bởi đội ngũ cán bộ công chức xã là lực lượng nòng cốt, điều hành hoạt động của bộ máy tổ chức chính quyền cấp xã. Là những người gần gũi với nhân dân nhất, hiểu rõ hoàn cảnh điều kiện, cũng như tâm tư nguyện vọng của nhân dân, có vai trò là cầu nối trực tiếp giữa chính quyền và nhân dân, đưa các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước đến với từng người dân, tạo điều kiện cho nhân dân thực hiện các quyền dân chủ của mình.Việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã nói chung, công chức văn hóa xã hội nói riêng, cùng với việc sắp xếp lại, tinh giảm bộ máy hành chính, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ vừa là yêu cầu cơ bản, vừa là đòi hỏi cấp thiết, là một trong những nhân tố có ý nghĩa chiến lược, quyết định sự thành bại của công cuộc xây dựng và phát triển đất nước. Xây dựng và nâng cao chất lượng đời sống người dân là một trong những nhiệm vụ hàng đầu mà Đảng và Nhà nước ta đặc biệt quan tâm. Khi xu hướng hội nhập kinh tế quốc tế gia tăng kéo theo đó là hội nhập về mặt văn hóa – xã hội. Điều này đã tạo nên những thay đổi lớn trong đời sống sinh hoạt hằng ngày của người 1 dân, nhiều nhu cầu cần thiết của người dân thay đổi, một số nhu cầu mới xuất hiện buộc chính quyền địa phương phải có những thay đổi trong công tác quản lý để có thể đáp ứng và nâng cao chất lượng đời sống người dân địa phương hơn. Bên cạnh những nhu cầu về vật chất thì những nhu cầu về mặt tinh thần ngày càng chiếm vị trí quan trọng trong đời sống xã hội hiện đại và được người dân quan tâm, nó trở thành vấn đề cấp bách của xã hội bởi bao giờ những quyền lợi của người dân luôn được theo dõi sát sao từng ngày. Do đó, nếu đội ngũ CBCC sa sút về phẩm chất, không đủ năng lực công tác sẽ gây những hậu quả tiêu cực và nghiêm trọng về nhiều mặt đối với mỗi địa phương nói riêng và cả nước nói chung. Để làm tốt được các công tác đó thì vai trò của công chức cấp xã nói chung và vai trò của công chức văn hóa - xã hội cấp xã nói riêng chiếm một vị trí quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và phát triển con người Việt Nam hiện đại, yêu nước, có ý thức vươn lên xây dựng địa phương phát triển mạnh mẽ. Công chức văn hóa – xã hội cơ sở là lực lượng quản lý nắm bắt phần lớn công tác xây dựng đời sống văn hoá cơ sở như: Xây dựng gia đình văn hoá; thôn, khu phố, xã văn hoá, xây dựng gia đình Việt Nam trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước; xây dựng nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội, tổ chức các hoạt động văn hoá, thể thao đáp ứng nhu cầu vui chơi, giải trí lành mạnh của người dân, tổ chức tuyên truyền giáo dục pháp luật, đảm bảo thực hiện các chế độ chính sách cho đối tượng khó khăn. Đảm bảo quyền được hưởng các chế độ của Nhà nước đến mọi đối tượng, và quan trọng hơn nữa đó là hoạt động văn hoá thông tin cơ sở miền núi góp phần nâng cao dân trí vùng đồng bào dân tộc thiểu số gắn với việc ngăn chặn gieo rắc ấn phẩm văn hoá độc hại, tà đạo xâm nhập trái phép, đẩy lùi tập quán lạc hậu, mê tín dị đoan, đồng thời tạo sự bình đẳng về hưởng thụ và tham gia vào các hoạt động văn hoá của đồng bào các dân tộc. Hiệu quả của công tác này tuỳ thuộc rất nhiều vào công tác lựa chọn về trình độ chuyên môn của người dự tuyển, năng khiếu, sự nhiệt tình và tính năng động của mỗi công chức. Đối với huyện Triệu Phong, sau 27 năm được tái lập với nỗ lực của các cấp, ngành và nhân dân địa phương huyện đã có được hệ thống cơ sở vật chất hạ tầng cơ 2 bản đáp ứng được nhu cầu phát triển xã hội. Các hoạt động văn hoá thông tin, tuyên truyền phát triển đi vào chiều sâu, các phong trào xây dựng gia đình văn hoá, làng văn hoá, xây dựng nông thôn mới, chính sách xã hội được triển khai có hiệu quả. Tuy nhiên, trước yêu cầu đổi mới, nâng cao chất lượng hệ thống chính trị ở cơ sở và yêu cầu ngày càng cao trong lãnh đạo, quản lý, điều hành quá trình đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, phát triển kinh tế - xã hội, quản lý đô thị, xây dựng nông thôn mới… ở cấp xã hiện nay, đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã nói chung, công chức văn hóa xã hội cấp xã nói riêng tại địa phương còn bộc lộ những hạn chế, yếu kém cả về số lượng và chất lượng. Một bộ phận công chức chưa thực sự có trình độ chuyên môn đúng theo yêu cầu cụ thể, năng lực chuyên môn chưa cao và hơn hết là chưa tận tụy với nghề. Điều này đặt ra cho lãnh đạo huyện cần phải có biện pháp cụ thể để nâng cao chất lượng đội ngũ công chức văn hóa – xã hội cấp xã trên địa bàn, đảm bảo cho hoạt động văn hóa – xã hội thực sự phát huy hết vai trò, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân trên địa bàn, góp phần vào công cuộc xây dựng quê hương phát triển bền vững. Để góp phần giải quyết những tồn tại trong công tác xây dựng văn hóa xã hội địa phương, cũng như nâng cao chất lượng công chức làm công tác văn hóa – xã hội, tác giả chọn đề tài “Nâng cao chất lượng đội ngũ công chức văn hóa – xã hội cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị” làm luận văn Thạc sĩ. 2. Mục tiêu nghiên cứu 2.1 Mục tiêu chung Trên cơ sở kết quả nghiên cứu lý luận về chất lượng công chức cấp xã và đánh giá thực trạng chất lượng công chức văn hóa - xã hội cấp xã trong những năm qua tại huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị, luận văn đưa ra những quan điểm và đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ công chức văn hóa – xã hội cấp xã của huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị giai đoạn hiện nay. 2.2. Mục tiêu cụ thể - Phân tích, làm rõ những vấn đề lý luận về số lượng và chất lượng đội ngũ công chức văn hóa - xã hội cấp xã, hệ thống hóa những quan điểm của Đảng, Nhà 3 nước ta về công chức văn hóa xã hội cấp xã, đưa ra khái niệm cơ bản về chất lượng, nội dung, tiêu chí đánh giá công chức văn hóa - xã hội cấp xã và những yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng công chức văn hóa - xã hội cấp xã. - Phân tích, đánh giá thực trạng chất lượng công chức văn hóa - xã hội cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị, qua đó rút ra nguyên nhân và những vấn đề cần quan tâm giải quyết. - Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng, năng lực thực thi công vụ của công chức văn hóa - xã hội cấp xã, đáp ứng yêu cầu đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn ở huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị và xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN ở nước ta hiện nay. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Luận văn nghiên cứu hoạt động và chất lượng hoạt động của công chức văn hóa - xã hội cấp xã thuộc huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị. 3.2. Phạm vi nghiên cứu Luận văn nghiên cứu những vấn đề liên quan đến chất lượng công chức văn hóa - xã hội cấp xã và giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ công chức văn hóa xã hội cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị. - Giới hạn về thời gian nghiên cứu: Đề tài được nghiên cứu thực trạng chất lượng công chức văn hóa - xã hội cấp xã huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị trong giai đoạn từ năm 2015 đến năm 2017. Thống kê số liệu tính đến tháng 6 năm 2017. - Giới hạn về không gian: 19 xã, thị trấn của huyện Triệu Phong tỉnh Quảng Trị. 4. Phương pháp nghiên cứu 4.1. Phương pháp thu thập số liệu - Số liệu thứ cấp: Các thông tin liên quan đến cơ sở lý luận về công chức văn hóa xã hội cấp xã được thu thập từ các văn bản quy phạm pháp luật như: Luật, Nghị định, thông tư, hệ thống hóa các công trình nghiên cứu khoa học có liên quan đến đề tài. 4 Thu thập số liệu, tài liệu báo cáo từ các cơ quan, đơn vị có liên quan trên địa bàn huyện Triệu Phong đã được kiểm nghiệm. - Số liệu sơ cấp: Số liệu sơ cấp của đề tài thu được trên cơ sở sử dụng 120 phiếu điều tra trực tiếp đội ngũ công chức văn hóa xã hội cấp xã và người dân về các chính sách liên quan đến chất lượng đội ngũ công chức văn hóa xã hội cấp xã nhằm đánh giá sự hài lòng của công chức và người dân đối với công việc. Cơ cấu mẫu điều tra gồm 20 phiếu điều tra công chức văn hóa xã hội cấp xã huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị, 100 phiếu điều tra đối với người dân. Các xã điều tra là: 10 xã, thị trấn: Xã Triệu Vân, xã Triệu An, xã Triệu Phước, xã Triệu Đại, xã Triệu Thuận, xã Triệu Đông, xã Triệu Long, xã Triệu Ái, xã Triệu Thượng, Thị trấn Ái Tử. 4.2. Phương pháp phân tích, tổng hợp Trên cơ sở số liệu thu thập được, tác giả tiến hành phân tích, tổng hợp các nguồn tư liệu, số liệu để sử dụng cho việc viết luận văn. Tác giả sử dụng một số phương pháp sau để tổng hợp và phân tích dữ liệu: - Phương pháp so sánh, đối chiếu So sánh, đối chiếu các chỉ số liên quan đến chất lượng đội ngũ công chức văn hóa xã hội cấp xã qua các năm để thấy rõ sự thay đổi của các cơ chế, chính sách trong việc nâng cao chất lượng đội ngũ công chức văn hóa xã hội cấp xã. - Phương pháp thống kê, mô tả Để mô tả thực trạng và tình hình biến động về số lượng và chất lượng công chức văn hóa xã hội cấp xã theo các chỉ tiêu nghiên cứu. - Phương pháp tổng kết kinh nghiệm quản lý nhà nước về nhân sự. - Phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học (thông qua phần mền EXCEL) - Phương pháp khảo sát. 5. Kết cấu luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục luận văn gồm 3 chương. 5 Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về chất lượng công chức cấp xã và chất lượng công chức văn hóa - xã hội cấp xã. Chương 2: Thực trạng chất lượng công chức văn hóa - xã hội hiện nay tại huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị. Chương 3: Phương hướng và một số giải pháp nâng cao chất lượng công chức văn hóa - xã hội cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị hiện nay. 6 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHẤT LƯỢNG CÔNG CHỨC CẤP XÃ VÀ CHẤT LƯỢNG CÔNG CHỨC VĂN HÓA – XÃ HỘI CẤP XÃ 1.1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CÔNG CHỨC VÀ CÔNG CHỨC CẤP XÃ 1.1.1. Khái niệm công chức, công chức cấp xã, công chức văn hóa - xã hội cấp xã 1.1.1.1. Khái niệm công chức Ở nước ta, khái niệm công chức cũng đã được quan tâm xây dựng và ngày càng hoàn thiện. Ngày 20/5/1950, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ban hành Sắc lệnh 76/SL về "Quy chế công chức", đây được xem là văn bản pháp luật đầu tiên có liên quan trực tiếp đến khái niệm này. Quy chế xác định rõ nghĩa vụ, quyền lợi của công chức, cùng các thể lệ về việc tổ chức, quản trị và sử dụng các ngạch công chức trong toàn quốc, theo đó "những công dân Việt Nam được chính quyền nhân dân tuyển để giữ một chức vụ thường xuyên trong các cơ quan Chính phủ, ở trong hay ở ngoài nước, đều là công chức".(Trích Điều 1, Sắc lệnh số 76/SL ngày 20 tháng 5 năm 1950). Cùng với sự phát triển của đất nước và nền hành chính nước nhà, khái niệm công chức đã dần được quy định cụ thể hơn, chi tiết hơn. Tuy nhiên, các khái niệm này vẫn chưa phân định rõ ràng ai là cán bộ, ai là công chức. Đến năm 2008, Quốc hội nước Cộng hoà XHCN Việt Nam đã thông qua Luật Cán bộ, công chức số 22/2008/QH12. Đây là bước tiến mới, mang tính cách mạng về cải cách chế độ công vụ, công chức, thể chế hoá quan điểm, đường lối của Đảng về công tác cán bộ, đáp ứng yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân. Điều 4, Khoản 2 Luật Cán bộ, công chức năm 2008, xác định: “Công chức là công dân Việt nam, được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh trong cơ quan của Đảng cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở Trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện; trong cơ quan, thuộc đơn vị Quân đội nhân dân mà không phải là sỹ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân quốc 7 phòng; trong cơ quan đơn vị thuộc công an nhân dân mà không phải là sỹ quan, hạ sỹ quan chuyên nghiệp và trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập của Đảng cộng sản Việt nam, Nhà nước, tổ chức Chính trị - xã hội (sau đây gọi chung là đơn vị công lập) trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước; đối với công chức trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập thì lương được bảo đảm từ quỹ lương của đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định của pháp luật”. Điểm mới quan trọng nhất trong Luật cán bộ, công chức là đổi mới chế độ công vụ mà trước hết là Luật này đã phân định rõ đối tượng cán bộ và công chức, tách biệt với đối tượng làm việc trong các đơn vị sự nghiệp công lập sẽ do bộ luật khác quy định (Luật Viên chức đã có hiệu lực năm 2010), trừ một số vị trí quản lý trong các đơn vị sự nghiệp công lập vẫn là công chức. Chính điều này đã làm cho hoạt động công vụ tránh được những chồng chéo, vướng mắc trong cách giải quyết, giúp cho công chức định vị rõ phạm vi hoạt động, vị trí của mình trong công việc. 1.1.1.2. Khái niệm công chức cấp xã Khái niệm công chức xã được quy định tại Khoản 3, Điều 4 của Luật cán bộ, công chức 2008 như sau: “Công chức cấp xã là công dân Việt Nam được tuyển dụng giữ một chức danh chuyên môn, nghiệp vụ thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước”. - Cơ cấu công chức cấp xã Theo Khoản 3, Điều 61 của Luật cán bộ, công chức 2008, công chức cấp xã có các chức danh sau đây: a) Trưởng công an (nơi chưa bố trí lực lượng công an chính quy). b) Chỉ huy trưởng quân sự; c) Văn phòng - Thống kê; d) Địa chính - Xây dựng; đ) Tài chính - Kế toán; e) Tư pháp - Hộ tịch; g) Văn hoá - Xã hội [43, tr.15]. Công chức cấp xã do cấp huyện quản lý. 8 Ngoài các chức danh theo quy định trên, công chức cấp xã còn bao gồm cả cán bộ, công chức được luân chuyển, điều động, biệt phái về cấp xã. Công chức chính quyền cấp xã có một vị trí vô cùng quan trọng trong hoạt động quản lý điều hành cơ sở. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội, trước hết cần có những con người xã hội chủ nghĩa” và “cán bộ là gốc của mọi công việc”. “Muốn công việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hay kém” [24, tr.29]. Công chức chính là cầu nối giữa Nhà nước với nhân dân, nhân tố quyết định đến sự thành bại của cách mạng, đồng thời là khâu then chốt trong công tác xây dựng Đảng. Họ vừa là người đại diện Nhà nước, đại diện cộng đồng, vừa là người cùng làng nên họ có thể trực tiếp nắm bắt tâm tư, nguyện vọng, tình cảm của dân để phản ánh lên các cấp chính quyền để các cấp chính quyền đặt ra chính sách đúng. Thực tế cho thấy, ở đâu cán bộ công chức chính quyền cấp xã luôn tận tâm, nắm bắt kịp tâm tư nguyện vọng của dân thì ở đó các cấp chính quyền sẽ đề ra chính sách đúng đắn. Chính công chức cấp xã là những người trực tiếp tuyên truyền, phổ biến chính sách của Nhà nước, vận động nhân dân thực hiện tốt đường lối, chính sách pháp luật đó trong cuộc sống. Đồng thời công chức cấp xã là người trực tiếp giải quyết những yêu cầu, những thắc mắc về lợi ích chính đáng của nhân dân. Trên cơ sở phân tích ở trên, tác giả cho rằng: “Công chức cấp xã là những người làm việc trong hệ thống cơ quan HCNN ở địa phương, được hưởng lương từ ngân sách nhà nước và sử dụng quyền lực nhà nước để thực thi công vụ nhằm hướng tới thực hiện các mục tiêu quản lý hành chính nhà nước trên các lĩnh vực theo quy định của pháp luật”. 1.1.1.3. Công chức văn hóa - xã hội cấp xã Công chức văn hóa – xã hội cấp xã có vai trò rất quan trọng đối với đời sống văn hoá - xã hội ở cơ sở, trực tiếp tổ chức đưa đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước vào cuộc sống. Đồng thời tiếp thu những ý kiến của nhân dân để phản ánh cho Đảng và Nhà nước hoàn thiện chính sách, pháp luật sao cho phù hợp với hoàn cảnh thực tế của đất nước và nguyện vọng chính đáng của 9