Tài liệu Nâng cao chất lượng cho vay thuộc chương trình tín dụng học sinh sinh viên tại chi nhánh ngân hàng chính sách xã hội tỉnh quảng trị

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ HỒ TIẾN LINH NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CHO VAY THUỘC CHƯƠNG TRÌNH TÍN DỤNG HỌC SINH SINH VIÊN TẠI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI TỈNH QUẢNG TRỊ LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC KINH TẾ HUẾ, 2018 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ HỒ TIẾN LINH NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CHO VAY THUỘC CHƯƠNG TRÌNH TÍN DỤNG HỌC SINH SINH VIÊN TẠI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI TỈNH QUẢNG TRỊ Chuyên ngành: QUẢN TRỊ KINH DOANH Mã số: 8340101 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. NGUYỄN VĂN TOÀN HUẾ, 2018 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi và được sự hướng dẫn khoa học của Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Văn Toàn. Các nội dung nghiên cứu, kết quả trong đề tài là trung thực và chưa công bố bất kỳ dưới hình thức nào trước đây. Những số liệu phục vụ cho việc phân tích, đánh giá được tác giả thu thập trong quá trình nghiên cứu. Ngoài ra trong luận văn còn sử dụng một số nhận xét, đánh giá cũng như số liệu của các tác giả khác, cơ quan tổ chức khác đều có trích dẫn và chú thích nguồn gốc. Huế, ngày 6 tháng 4 năm 2018 Tác giả luận văn Hồ Tiến Linh i LỜI CẢM ƠN Với tình cảm sâu sắc, chân thành, cho phép tôi được bày tỏ lòng biết ơn tới tất cả các cơ quan và cá nhân đã tạo điều kiện giúp đỡ cho tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu hoàn thành luận văn này. Tôi xin chân thành cảm ơn toàn thể Quý thầy, cô giáo và các cán bộ công chức Phòng Sau đại học Trường Đại học Kinh tế Đại học Huế đã giúp đỡ tôi về mọi mặt trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu. Đặc biệt tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc đến Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Văn Toàn, Thầy đã trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ tận tình tôi trong suốt thời gian nghiên cứu để hoàn thành luận văn này. Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Lãnh đạo và các Phòng ban của Ngân hàng CSXH tỉnh Quảng Trị đã tạo mọi điều kiện thuận lợi để tôi hoàn thành chương trình học cũng như quá trình thu thập dữ liệu cho luận văn này. Cuối cùng, xin cảm ơn các bạn cùng lớp, đồng nghiệp đã góp ý giúp tôi trong quá trình thực hiện luận văn này. Huế, ngày 6 tháng 4 năm 2018 Tác giả luận văn Hồ Tiến Linh ii TÓM LƯỢC LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC KINH TẾ Họ và tên học viên: HỒ TIẾN LINH Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh, Niên khóa: 2016 - 2018 Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. NGUYỄN VĂN TOÀN Tên đề tài: NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CHO VAY THUỘC CHƯƠNG TRÌNH TÍN DỤNG HỌC SINH SINH VIÊN TẠI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI TỈNH QUẢNG TRỊ 1. Tính cấp thiết của đề tài Quảng Trị là một trong những địa phương có truyền thống hiếu học vẫn còn những điều kiện khó khăn nhất định so với nhiều địa phương khác. Nhiều gia đình vẫn khó có điều kiện trang trải chi phí học tập cho con em mình, đặc biệt là sinh viên học tập ở các thành phố lớn. Trong thời gian qua, NHCSXH tỉnh Quảng Trị đã tạo điều kiện cho học sinh sinh viên nghèo được tiếp cận với nguồn vốn tín dụng. Tuy nhiên, vẫn còn một số đối tượng học sinh sinh viên vẫn chưa được tiếp cận với nguồn vốn này và vấn đề làm sao để quản lý nguồn vốn vay đạt hiệu quả cao hơn vẫn là một thách thức đối với chi nhánh. Cần làm gì để nâng cao chất lượng cho vay thuộc chương trình tín dụng học sinh sinh viên là mối quan tâm đối với chi nhánh NHCSXH tỉnh Quảng Trị. Vì vậy, nghiên cứu đề tài: “Nâng cao chất lượng cho vay thuộc chương trình tín dụng học sinh sinh viên tại chi nhánh ngân hàng chính sách xã hội tỉnh Quảng Trị” là hết sức cấp thiết và phù hợp với bối cảnh. 2. Phương pháp nghiên cứu Luận văn đã sử dụng các phương pháp như: phương pháp thu thập số liệu; tổng hợp và xử lý số liệu; phương pháp thống kê mô tả, so sánh, hạch toán kinh tế, Kiểm định độ tin cậy Cronbach’s Alpha; Phân tích nhân tố và phân tích hồi quy. 3. Kết quả nghiên cứu và đóng góp luận văn Kết quả nghiên cứu của luận văn đã hệ thống hoá những vấn đề lý luận về tín dụng và chất lượng tín dụng của NHCSXH theo chương trình cho vay đối với HSSV. Đánh giá thực trạng chất lượng cho vay thuộc chương trình tín dụng HSSV và đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng cho vay thuộc chương trình tín dụng học sinh sinh viên tại chi nhánh NHCSXH tỉnh Quảng Trị. iii MỤC LỤC Trang LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................................. i LỜI CẢM ƠN .................................................................................................................. ii TÓM LƯỢC LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC KINH TẾ ................................ iii MỤC LỤC ....................................................................................................................... iv DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT............................................................................ x DANH MỤC BẢNG ....................................................................................................... xi DANH MỤC HÌNH ...................................................................................................... xiii MỞ ĐẦU ........................................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................1 2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................2 2.1. Mục tiêu chung ................................................................................................2 2.2. Mục tiêu cụ thể ................................................................................................2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...........................................................................3 3.1. Đối tượng nghiên cứu ......................................................................................3 3.2. Phạm vi nghiên cứu .........................................................................................3 4. Phương pháp nghiên cứu .........................................................................................3 4.1. Phương pháp thu thập số liệu ..........................................................................3 4.1.1. Đối với số liệu thứ cấp ...............................................................................3 4.1.2. Đối với số liệu sơ cấp .................................................................................3 4.2. Phương pháp tổng hợp và xử lý số liệu ...........................................................4 4.2.1. Đối với số liệu thứ cấp ...............................................................................4 4.2.2. Đối với số liệu sơ cấp .................................................................................5 5. Kết cấu của luận văn ...............................................................................................5 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ TÍN DỤNG, CHẤT LƯỢNG CHO VAY THUỘC CHƯƠNG TRÌNH TÍN DỤNG HỌC SINH SINH VIÊN .................................................................................................................................. 6 1.1. Lý luận về tín dụng đối với học sinh sinh viên ....................................................6 1.1.1. Tín dụng và chất lượng tín dụng ngân hàng .................................................6 iv 1.1.1.1. Khái niệm tín dụng ..................................................................................6 1.1.1.2. Phân loại tín dụng....................................................................................6 1.1.2. Chất lượng tín dụng ngân hàng.....................................................................8 1.2. Tín dụng học sinh, sinh viên tại ngân hàng chính sách xã hội.............................9 1.2.1. Khái niệm tín dụng học sinh, sinh viên ........................................................9 1.2.2. Một số vấn đề cơ bản về cho vay thuộc chương trình tín dụng học sinh, sinh viên ......................................................................................................................9 1.2.2.1. Đặc điểm về nguồn vốn...........................................................................9 1.2.2.2. Đối tượng được vay vốn .........................................................................9 1.2.2.3. Phương thức cho vay.............................................................................10 1.2.2.4. Điều kiện vay vốn .................................................................................10 1.2.2.5. Mức vốn cho vay ...................................................................................10 1.2.2.6. Thời hạn cho vay ...................................................................................11 1.2.2.7. Lãi suất cho vay ....................................................................................11 1.2.2.8. Trả nợ gốc và lãi tiền vay ......................................................................11 1.2.2.9. Ưu đãi lãi suất .......................................................................................11 1.2.2.10. Trình tự thủ tục cho vay học sinh sinh viên có hoàn cảnh khó khăn ..11 1.3. Chất lượng cho vay thuộc chương trình tín dụng học sinh sinh viên tại ngân hàng chính sách xã hội ..............................................................................................13 1.3.1. Khái niệm chất lượng cho vay ....................................................................13 1.3.2. Sự cần thiết phải nâng cao chất lượng cho vay thuộc chương trình tín dụng học sinh sinh viên ......................................................................................................14 1.3.2.1. Khái quát về thực trạng HSSV có hoàn cảnh khó khăn ở Việt Nam ....14 1.3.2.2. Nguyên nhân của khó khăn ...................................................................15 1.3.2.3. Đặc điểm của HSSV có hoàn cảnh khó khăn........................................15 1.3.2.4. Sự cần thiết phải nâng cao chất lượng cho vay thuộc chương trình tín dụng học sinh sinh viên .............................................................................................15 1.3.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng cho vay thuộc chương trình tín dụng học sinh sinh viên ......................................................................................................17 1.3.3.1. Nhóm yếu tố từ phía khách hàng ..........................................................17 v 1.3.3.2. Nhóm yếu tố từ phía các ban ngành, đoàn thể, tổ chức, cá nhân có liên quan ...........................................................................................................................18 1.3.3.3. Nhóm yếu tố từ phía NHCSXH ............................................................19 1.3.3.4. Nhóm các yếu tố khác ...........................................................................21 1.3.4. Các chỉ tiêu đánh giá chất lượng cho vay thuộc chương trình tín dụng học sinh sinh viên.............................................................................................................22 1.3.4.1. Xét về mặt kinh tế .................................................................................22 1.3.4.2. Xét về góc độ xã hội ..............................................................................22 1.3.4.3. Các chỉ tiêu đánh giá chất lượng cho vay thuộc chương trình tín dụng học sinh sinh viên ......................................................................................................23 1.4. Kinh nghiệm nâng cao chất lượng cho vay thuộc chương trình tín dụng học sinh sinh viên của một số ngân hàng trên thế giới và Việt Nam ......................................26 1.4.1. Kinh nghiệm của một số nước ....................................................................26 1.4.1.1. Kinh nghiệm của Hàn Quốc về nâng cao chất lượng cho vay thuộc chương trình tín dụng học sinh sinh viên (ICL) ........................................................26 1.4.1.2. Kinh nghiệm của Nhật Bản về nâng cao chất lượng cho vay học sinh, sinh viên qua hộ gia đình hoặc người đỡ đầu ...........................................................27 1.4.2. Kinh nghiệm của một số tỉnh, thành phố trong nước .................................28 1.4.2.1. Kinh nghiệm của tỉnh Nghệ An ............................................................28 1.4.2.2. Kinh nghiệm của thành phố Đà Nẵng ...................................................30 1.4.3. Bài học rút ra cho ngân hàng chính sách xã hội tỉnh Quảng Trị ................32 TÓM TẮT CHƯƠNG 1 ............................................................................................... 33 CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG CHO VAY THUỘC CHƯƠNG TRÌNH TÍN DỤNG HỌC SINH SINH VIÊN TẠI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI TỈNH QUẢNG TRỊ ........................................................... 34 2.1. Khái quát về Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh Quảng Trị ..............................34 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển ..............................................................34 2.1.2. Cơ cấu tổ chức ............................................................................................35 2.1.3. Tình hình lao động ......................................................................................38 2.1.4. Kết quả hoạt động của Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh Quảng Trị............38 vi 2.1.4.1. Thực trạng nguồn vốn huy động ...........................................................38 2.1.4.2 .Kết quả hoạt động của Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh Quảng Trị..40 2.2. Thực trạng chất lượng cho vay thuộc chương trình tín dụng học sinh sinh viên tại chi nhánh ngân hàng chính sách xã hội tỉnh Quảng Trị .......................................41 2.2.1. Giới thiệu về chương trình tín dụng học sinh sinh viên .............................41 2.2.1.1. Phạm vi áp dụng ....................................................................................41 2.2.1.2. Đối tượng được vay vốn .......................................................................41 2.2.1.3. Phương thức cho vay.............................................................................42 2.2.1.4. Điều kiện vay vốn .................................................................................42 2.2.1.5. Mức vốn cho vay ...................................................................................42 2.2.1.6. Thời hạn cho vay ...................................................................................43 2.2.1.7. Thời hạn trả nợ ......................................................................................43 2.2.1.8. Lãi suất cho vay ....................................................................................45 2.2.1.9. Thủ tục và quy trình nghiệp vụ cho vay................................................45 2.2.2. Thực trạng cho vay thuộc chương trình tín dụng học sinh sinh viên .........49 2.2.2.1. Nguồn vốn cho vay ...............................................................................49 2.2.2.2. Dư nợ cho vay thuộc chương trình tín dụng học sinh sinh viên ...........50 2.2.2.3. Số học sinh, sinh viên được vay vốn hàng năm ....................................51 2.2.2.4. Mức cho vay và lãi suất cho vay ...........................................................52 2.2.2.5. Quy trình, thủ tục cho vay .....................................................................53 2.2.2.6. Đối tượng thụ hưởng .............................................................................53 2.2.2.7. Phương thức cho vay.............................................................................55 2.2.3. Thực trạng chất lượng cho vay thuộc chương trình tín dụng HSSV ..........57 2.2.3.1. Góp phần thực hiện mục tiêu xóa đói giảm nghèo bền vững ...............57 2.2.3.2. Nâng cao ý thực học tập của HSSV ......................................................57 2.2.3.3. Tỷ lệ học sinh, sinh viên trả nợ đúng hạn .............................................58 2.2.3.4. Nợ quá hạn ............................................................................................58 2.2.3.5. Vòng quay vốn tín dụng ........................................................................59 2.2.3.6. Khả năng tiếp cận nguồn vốn ................................................................60 2.2.3.7. Dư nợ cho vay HSSV bình quân trên một CBTD .................................61 vii 2.2.3.8. Khả năng tìm kiếm việc làm của HSSV vay vốn sau khi tốt nghiệp ....62 2.3. Đánh giá chất lượng cho vay thuộc chương trình tín dụng học sinh sinh viên tại chi nhánh ngân hàng chính sách xã hội tỉnh Quảng Trị qua khảo sát .......................62 2.3.1. Thông tin mẫu nghiên cứu ..........................................................................62 2.3.1.1. Đối tượng là sinh viên hoặc thành viên gia đình của sinh viên ............62 2.3.1.2. Đối tượng là cán bộ ngân hàng .............................................................64 2.3.2. Mô hình nghiên cứu và thang đo đánh giá chất lượng tín dụng chương trình cho vay đối với HSSV tại ngân hàng CSXH tỉnh Quảng Trị ...................................66 2.3.2.1. Một số nghiên cứu trước có liên quan đến đề tài ..................................66 2.3.2.2. Mô hình nghiên cứu đề xuất..................................................................66 2.3.3. Kiểm định độ tin cậy thang đo bằng hệ số cronbach’s alpha .....................68 2.3.4. Phân tích nhân tố khám phá (EFA).............................................................70 2.3.4.1. Phân tích nhân tố khám phá biến độc lập..............................................70 2.3.4.2. Phân tích nhân tố khám phá với biến phụ thuộc ...................................72 2.3.5. Đánh giá của sinh viên về chất lượng cho vay thuộc chương trình tín dụng học sinh sinh viên ......................................................................................................72 2.3.5.1. Đánh giá của sinh viên về nhóm nhân tố hình thức cho vay ................73 2.3.5.2. Đánh giá của sinh viên về nhóm nhân tố quy trình thủ tục cho vay .....74 2.3.5.3. Đánh giá của sinh viên về nhóm nhân tố cách thức thu hồi nợ ............75 2.3.5.4. Đánh giá của sinh viên về nhóm nhân tố đội ngũ chuyên viên tín dụng của ngân hàng ............................................................................................................76 2.3.5.5. Đánh giá của sinh viên về nhóm nhân tố cơ hội việc làm và khả năng trả nợ của người vay ..................................................................................................77 2.3.6. Phân tích sự khác biệt trong đánh giá giữa cán bộ ngân hàng và sinh viên .... 78 2.3.7. Phân tích hồi quy ........................................................................................81 2.3.7.1. Phân tích tương quan.............................................................................81 2.3.7.2. Phân tích hồi quy...................................................................................82 2.4. Đánh giá chung về chất lượng cho vay thuộc chương trình tín dụng học sinh sinh viên tại chi nhánh ngân hàng chính sách xã hội tỉnh Quảng Trị .......................86 2.4.1. Kết quả đạt được .........................................................................................86 viii 2.4.2. Hạn chế .......................................................................................................88 2.4.3. Nguyên nhân hạn chế..................................................................................89 TÓM TẮT CHƯƠNG 2 ............................................................................................... 90 CHƯƠNG 3. ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CHO VAY THUỘC CHƯƠNG TRÌNH TÍN DỤNG HỌC SINH SINH VIÊN TẠI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI TỈNH QUẢNG TRỊ ..................... 91 3.1. Định hướng nâng cao chất lượng cho vay thuộc chương trình tín dụng học sinh sinh viên tại chi nhánh ngân hàng chính sách xã hội tỉnh Quảng Trị .......................91 3.2. Giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao chất lượng cho vay thuộc chương trình tín dụng học sinh sinh viên tại chi nhánh ngân hàng chính sách xã hội tỉnh Quảng Trị 92 3.2.1. Giải pháp liên quan đến cách thức thu hồi nợ ............................................92 3.2.2. Giải pháp liên quan đến hình thức cho vay ................................................93 3.2.3. Giải pháp liên quan đến quy trình thủ tục cho vay .....................................94 3.2.4. Giải pháp liên quan đến cơ hội việc làm và khả năng trả nợ của người vay .. 95 3.2.5. Giải pháp liên quan đến đội ngũ chuyên viên tín dụng ..............................96 TÓM TẮT CHƯƠNG 3 ............................................................................................... 96 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...................................................................................... 97 1. Kết luận .................................................................................................................97 2. Kiến nghị ...............................................................................................................98 2.1. Kiến nghị với Chính phủ, Nhà nước và các Bộ, ngành có liên quan ............98 2.2. Kiến nghị với Chính quyền tỉnh Quảng Trị ...................................................99 2.3. Kiến nghị với các tổ chức Chính trị xã hội nhận ủy thác ..............................99 TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................................... 100 PHỤ LỤC...................................................................................................................... 103 QUYẾT ĐỊNH HỘI ĐỒNG CHẤM LUẬN VĂN BIÊN BẢN CỦA HỘI ĐỒNG BẢN NHẬN XÉT PHẢN BIỆN 1 BẢN NHẬN XÉT PHẢN BIỆN 2 BẢN GIẢI TRÌNH CHỈNH SỬA LUẬN VĂN XÁC NHẬN HOÀN THIỆN LUẬN VĂN ix DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Giải thích CSXH : Chính sách xã hội CTXH : Chính trị xã hội ĐVT : Đơn vị tính HĐQT : Hội đồng quản trị HSSV : Học sinh sinh viên NH : Ngân hàng NHCSXH : Ngân hàng chính sách xã hội NHNN : Ngân hàng Nhà nước NHTM : Ngân hàng thương mại NSNN : Ngân sách nhà nước QĐ : Quyết định TK&VV Tiết kiệm và vay vốn UBND : Ủy ban nhân dân XĐGN : Xóa đói giảm nghèo x DANH MỤC BẢNG Số hiệu bảng Tên bảng Trang Bảng 2.1. Tình hình lao động của NHCSXH Quảng Trị qua 3 năm 2014-2016 ......38 Bảng 2.2. Nguồn vốn huy động tại NHCSXH Quảng Trị qua 3 năm 2014-2016 ....39 Bảng 2.3. Kết quả hoạt động của NHCSXH Quảng Trị qua 3 năm 2014-2016 .......41 Bàng 2.4. Nguồn vốn cho vay thuộc chương trình tín dụng học sinh sinh viên tại NHCSXH Quảng Trị qua 3 năm 2014-2016 ...........................................49 Bảng 2.5. Dư nợ cho vay thuộc chương trình tín dụng học sinh sinh viên tại NHCSXH Quảng Trị qua 3 năm 2014-2016 ...........................................50 Bảng 2.6. Số khách hàng vay vốn thuộc chương trình tín dụng học sinh sinh viên tại NHCSXH Quảng Trị qua 3 năm 2014-2016 ...........................................51 Bảng 2.7. Mức cho vay thuộc chương trình tín dụng học sinh sinh viên tại NHCSXH Quảng Trị qua 3 năm 2014-2016 ...........................................52 Bảng 2.8. Dư nợ theo đối tượng thụ hưởng cho vay thuộc chương trình tín dụng học sinh sinh viên tại NHCSXH Quảng Trị qua 3 năm 2014-2016 ...............54 Bảng 2.9. Dư nợ theo phương thức cho vay thuộc chương trình tín dụng học sinh sinh viên tại NHCSXH Quảng Trị qua 3 năm 2014-2016.......................56 Bảng 2.10. Tỷ lệ học sinh, sinh viên trả nợ đúng hạn chương trình cho vay học sinh sinh viên tại NHCSXH Quảng Trị qua 3 năm 2014-2016.......................58 Bảng 2.11. Phân loại dư nợ cho vay học sinh sinh viên tại NHCSXH Quảng Trị qua 3 năm 2014-2016 .....................................................................................59 Bảng 2.12. Doanh số thu nợ, dư nợ cho vay học sinh sinh viên tại NHCSXH Quảng Trị qua 3 năm 2014-2016 ........................................................................59 Bảng 2.13. Khả năng tiếp cận nguồn vốn cho vay học sinh sinh viên tại NHCSXH Quảng Trị qua 3 năm 2014-2016 .............................................................60 Bảng 2.14. Dư nợ cho vay HSSV bình quân trên một cán bộ tín dụng tại NHCSXH Quảng Trị qua 3 năm 2014-2016 .............................................................61 Bảng 2.15. Số HSSV vay vốn đã có và chưa có việc làm sau khi tốt nghiệp từ 12 tháng trở lên .............................................................................................62 xi Bảng 2.16. Đặc điểm mẫu là sinh viên hoặc thành viên gia đình của sinh viên .......63 Bảng 2.17. Đặc điểm mẫu là cán bộ ngân hàng ........................................................65 Bảng 2.18. Thang đo chất lượng cho vay thuộc chương trình tín dụng học sinh sinh viên tại chi nhánh ngân hàng chính sách xã hội tỉnh Quảng Trị .............67 Bảng 2.19. Kết quả kiểm định độ tin cậy của các thang đo cronbach’s alpha ..........69 Bảng 2.20. Kiểm định KMO and Bartlett's Test .......................................................70 Bảng 2.21. Kết quả phân tích nhân tố khám phá các biến độc lập ...........................71 Bảng 2.22. Kết quả phân tích nhân tố khám phá biến phụ thuộc .............................72 Bảng 2.23. Kết quả kiểm định One sample t-test đánh giá về hình thức cho vay ....73 Bảng 2.24. Kết quả kiểm định One sample t-test đánh giá về quy trình thủ tục cho vay............................................................................................................74 Bảng 2.25. Kết quả kiểm định One sample t-test đánh giá về cách thức thu hồi nợ 75 Bảng 2.26. Kết quả kiểm định One sample t-test đánh giá về đội ngũ chuyên viên tín dụng của ngân hàng ............................................................................76 Bảng 2.27. Kết quả kiểm định One sample t-test đánh giá về cơ hội việc làm và khả năng trả nợ của người vay .......................................................................77 Bảng 2.28. Kết quả kiểm định Independent sample t-test khác biệt khi đánh giá về hình thức cho vay.....................................................................................79 Bảng 2.29. Kết quả kiểm định Independent sample t-test khác biệt khi đánh giá về cách thức thu hồi nợ.................................................................................80 Bảng 2.30. Kết quả kiểm định Independent sample t-test khác biệt khi đánh giá về cơ hội việc làm và khả năng trả nợ của người vay ..................................81 Bảng 2.31. Kiểm định mối tương quan giữa biến độc lập và biến phụ thuộc...........82 Bảng 2.32. Mô hình tóm tắt sử dụng phương pháp Enter .........................................83 Bảng 2.33. Kiểm định về sự phù hợp của mô hình hồi quy ......................................83 Bảng 2.34. Kết quả phân tích hồi quy đa biến ..........................................................84 xii DANH MỤC HÌNH Số hiệu hình Tên hình Trang Hình 1.1. Quy trình tín dụng đối với HSSV .............................................................12 Hình 2.1. Cơ cấu tổ chức của Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh Quảng Trị ...........36 Hình 2.2. Nguồn vốn hoạt động qua 3 năm 2014-2016 ............................................39 Hình 2.3. Cơ cấu nguồn vốn năm 2016 ....................................................................40 Hình 2.4. Mô hình nghiên cứu ..................................................................................68 Hình 2.5. Mô hình nghiên cứu sau kiểm định ...........................................................86 xiii MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Nền kinh tế nước ta được vận hành theo cơ chế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Theo đó, việc phát triển kinh tế đất nước luôn đi đôi với công bằng, an sinh xã hội. Thủ tướng chính phủ ký quyết định số 131/2002/QĐ -TTg về việc thành lập Ngân hàng Chính sách xã hội nhằm tách tín dụng ưu đãi ra khỏi ngân hàng thương mại, đồng thời tập trung các chương trình tín dụng ưu đãi về một mối. NHCSXH thực hiện hơn 14 chương trình tín dụng ưu đãi bao gồm: Chương trình tín dụng hộ nghèo; hộ cận nghèo; tín dụng học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn; tín dụng giải quyết việc làm; tín dụng đối tượng chính sách đi lao động có thời hạn ở nước ngoài; tín dụng hộ gia đình sản xuất, kinh doanh tại vùng khó khăn; tín dụng nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn; chương trình tín dụng hộ đồng bào dân tộc thiểu số đặc biệt khó khăn… NHCSXH ra đời trên cơ sở cơ cấu lại Ngân hàng phục vụ người nghèo, nhận bàn giao dư nợ 03 chương trình tín dụng từ Kho bạc Nhà nước (cho vay giải quyết việc làm), Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam (cho vay học sinh sinh viên), Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam (cho vay hộ nghèo) với dư nợ cho vay hộ nghèo là chính. Sau gần 15 năm hoạt động ngân hàng NHCSXH đã triển khai được thêm nhiều chương trình tín dụng ưu đãi phục vụ nhiều đối tượng chính sách khác nhau, đáp ứng được nhu cầu phát triển, ổn định kinh tế, chính trị của đất nước. Cùng với sự đi lên của nền kinh tế nước nhà, hộ nghèo ngày càng có xu hướng giảm qua các năm, đối tượng phục vụ của NHCSXH Việt Nam cũng thay đổi, giảm dần số lượt cho vay hộ nghèo tăng cho vay các đối tượng chính sách khác, trong đó cho vay học sinh, sinh viên chiếm tỷ trọng không nhỏ, đứng thứ hai sau cho vay hộ nghèo. Đây cũng là chương trình cho vay có sức lan tỏa mạnh mẽ trong xã hội, thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng và chính phủ đối với thế hệ tương lai của đất nước, có sự gắn kết phối hợp của nhiều cơ quan ban ngành, đoàn thể. Chương trình tín dụng HSSV có hoàn cảnh khó khăn không chỉ mang đậm tính nhân văn mà có ý nghĩa lớn lao trong công cuộc cải cách và xây dựng đất nước, 1 bồi dưỡng nhân tài cho một nền kinh tế tri thức. Từ khi ra đời đến nay, tín dụng HSSV có nhiều thay đổi theo từng thời kỳ, từ cho vay vay trực tiếp sinh viên đi học (được thực hiện tại Ngân hàng thương mại cổ phần công thương) nay chuyển sang cho vay thông qua hộ gia đình có sinh viên đi học (được thực hiện tại NHCSXH), và hiện tại, NHCSXH đang từng bước hoàn thiện chương trình này. Tại tỉnh Quảng Trị, một trong những địa phương có truyền thống hiếu học vẫn còn những điều kiện khó khăn nhất định so với nhiều địa phương khác. Nhiều gia đình vẫn khó có điều kiện trang trải chi phí học tập cho con em mình, đặc biệt là sinh viên học tập ở các thành phố lớn. Trong thời gian qua, NHCSXH tỉnh Quảng Trị đã tạo điều kiện cho học sinh sinh viên nghèo được tiếp cận với nguồn vốn tín dụng. Tuy nhiên, vẫn còn một số đối tượng học sinh sinh viên vẫn chưa được tiếp cận với nguồn vốn này và vấn đề làm sao để quản lý nguồn vốn vay đạt hiệu quả cao hơn vẫn là một thách thức đối với chi nhánh. Cần làm gì để nâng cao chất lượng cho vay thuộc chương trình tín dụng học sinh sinh viên là mối quan tâm đối với chi nhánh NHCSXH tỉnh Quảng Trị. Xuất phát từ những lý do trên, đề tài: “Nâng cao chất lượng cho vay thuộc chương trình tín dụng học sinh sinh viên tại chi nhánh ngân hàng chính sách xã hội tỉnh Quảng Trị” được chọn làm luận văn tốt nghiệp thạc sĩ của tôi. 2. Mục tiêu nghiên cứu 2.1. Mục tiêu chung Trên cơ sở phân tích, đánh giá thực trạng cho vay thuộc chương trình tín dụng học sinh sinh viên; Xác định các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng cho vay thuộc chương trình tín dụng học sinh sinh viên hiện nay, luận văn đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng cho vay thuộc chương trình tín dụng học sinh sinh viên tại chi nhánh NHCSXH tỉnh Quảng Trị. 2.2. Mục tiêu cụ thể - Hệ thống hoá những vấn đề lý luận về tín dụng và chất lượng tín dụng của Ngân hàng Chính sách xã hội theo chương trình cho vay đối với HSSV. - Đánh giá thực trạng chất lượng cho vay thuộc chương trình tín dụng HSSV tại chi nhánh NHCSXH tỉnh Quảng Trị. Xác định các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng cho vay thuộc chương trình tín dụng học sinh sinh viên hiện nay. 2 - Đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng cho vay thuộc chương trình tín dụng học sinh sinh viên tại chi nhánh NHCSXH tỉnh Quảng Trị. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là các vấn đề liên quan đến chất lượng cho vay thuộc chương trình tín dụng học sinh sinh viên tại NHCSXH tỉnh Quảng Trị. Đối tượng khảo sát: Sinh viên hoặc thành viên gia đình sinh viên trực tiếp tham gia vay vốn và cán bộ chi nhánh NHCSXH tỉnh Quảng Trị. 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Về không gian: Đề tài được triển khai tại chi nhánh NHCSXH tỉnh Quảng Trị (trên địa bàn tỉnh Quảng Trị). - Về thời gian: Phân tích, đánh giá thực trạng giai đoạn 2014 - 2016; Các số liệu sơ cấp được điều tra trong khoảng thời gian từ tháng 11 đến tháng 12 năm 2017. Các giải pháp đề xuất áp dụng cho những năm tiếp theo. - Về nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu chất lượng cho vay thuộc chương trình tín dụng học sinh sinh viên tại chi nhánh NHCSXH tỉnh Quảng Trị. 4. Phương pháp nghiên cứu 4.1. Phương pháp thu thập số liệu 4.1.1. Đối với số liệu thứ cấp Được thu thập từ báo cáo tổng kết tại chi nhánh NHCSXH tỉnh Quảng Trị giai đoạn 2014-2016; phương hướng hoạt động năm tiếp theo và nguồn tài liệu được thu thập từ sách, báo, tạp chí, các tài liệu đã công bố trên các phương tiện thông tin đại chúng, internet và từ các cơ quan ban ngành ở TW để định hướng. 4.1.2. Đối với số liệu sơ cấp Các số liệu sơ cấp được thu thập dựa trên phương pháp phỏng vấn có sử dụng bảng hỏi. Tác giả tiến hành phát phiếu điều tra khảo sát đối với hai nhóm đối tượng là sinh viên hoặc thành viên gia đình sinh viên trực tiếp tham gia vay vốn và cán bộ chi nhánh NHCSXH tỉnh Quảng Trị. + Kích thước mẫu: - Đối với bảng hỏi dành cho đối tượng học sinh sinh viên hoặc thành viên gia đình sinh viên tham gia vay vốn, đây là đối tượng điều tra chủ yếu, quan trọng nhất 3 của đề tài. Nhằm mục đích thu thập ý kiến đánh giá của họ về chương trình vay vốn hiện nay, hiệu quả của chương trình, cũng như các vướng mắc mà họ gặp phải trong quá trình vay vốn tại chi nhánh NHCSXH tỉnh Quảng Trị. Về cỡ mẫu, theo kinh nghiệm của các nhà nghiên cứu trước, nếu sử dụng phương pháp định lượng thì kích thước mẫu tối thiểu phải từ 100 đến 150 (Hair và cộng sự 1988). Theo Hair và Bollen (1989) thì kích thước mẫu tối thiểu là 5 mẫu cho 1 tham số ước lượng. Ngoài ra, theo Tabachnick & Fidell (1991), để phân tích hồi quy đa biến đạt được kết quả tốt nhất, thì kích cỡ mẫu phải thỏa mãn công thức n ≥ 8m + 50. Trong đó: n là kích cỡ mẫu; m là số biến độc lập của mô hình. Căn cứ vào các phương pháp chọn mẫu được tham khảo kể trên, kết hợp với thực tiễn của nghiên cứu (với thang đo đánh giá chất lượng cho vay thuộc chương trình tín dụng học sinh sinh viên mà đề tài sử dụng, có 6 nhân tố trong mô hình với 26 biến), nên số lượng mẫu tối thiểu theo từng cách chọn mẫu kể trên là: 5*26 = 130 mẫu (Hair và Bollen, 1989) và n ≥ 8*6 + 50 = 98 mẫu (Tabachnick & Fidell, 1991). Để đảm bảo tính đại diện cao hơn của mẫu cho tổng thể, nghiên cứu lựa chọn cỡ mẫu là 200 quan sát. Và dự phòng trong trường hợp khách hàng không trả lời. - Đối với bảng hỏi dành cho cán bộ tại chi nhánh NHCSXH tỉnh Quảng Trị, mục đích nhằm thu thập ý kiến đánh giá của họ về chất lượng tín dụng của chương trình cho vay vốn HSSV hiện nay. Tổng số phiếu điều tra phát ra đến các đơn vị là 30 phiếu. Việc giới hạn số lượng mẫu xuất phát từ thực tế, số lượng cán bộ trực tiếp tham gia vào công tác cho vay vốn HSSV là tương đối hạn chế. + Phương pháp chọn mẫu: Mẫu được chọn ngẫu nhiên từ danh sách sinh viên hoặc thành viên gia đình sinh viên đến vay vốn HSSV tại NHCSXH tỉnh Quảng Trị và danh sách cán bộ đã và đang tham gia vào chương trình cho vay vốn. 4.2. Phương pháp tổng hợp và xử lý số liệu 4.2.1. Đối với số liệu thứ cấp Trên các cơ sở các tài liệu đã được tổng hợp, vận dụng các phương pháp: Phương pháp thống kê mô tả, so sánh bằng số tuyệt đối, số tương đối nhằm phân tích, đánh giá tình hình cho vay thuộc chương trình tín dụng học sinh sinh viên tại chi nhánh NHCSXH tỉnh Quảng Trị. 4 4.2.2. Đối với số liệu sơ cấp Sau khi thu thập xong dữ liệu, tiến hành kiểm tra và loại đi những bảng hỏi không đạt yêu cầu. Tiếp theo là mã hóa dữ liệu, nhập dữ liệu, làm sạch dữ liệu. Sau đó tiến hành phân tích dữ liệu với phần mềm SPSS 20.0. Sử dụng phương pháp: - Phương pháp thống kê mô tả, được sử dụng để lượng hóa mức độ đánh giá của sinh viên hoặc thành viên gia đình sinh viên trực tiếp tham gia vay vốn và cán bộ chi nhánh NHCSXH tỉnh Quảng Trị. - Phương pháp phân tích nhân tố; phân tích hồi quy và phân tích phương sai ANOVA được sử dụng nhằm xem xét sự khác biệt giữa nhóm các biến định lượng với biến phân loại đối tượng cần so sánh. Từ việc phân tích trên giúp đưa ra các nhận xét, kết luận một cách khách quan về những vấn đề liên quan đến nội dung và mục đích nghiên cứu. Việc xử lý và tính toán số liệu được thực hiện trên máy tính theo các phần mềm thống kê thông dụng EXCEL và SPSS. 5. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục, danh mục tài liệu tham khảo. Luận văn được kết cấu gồm 3 chương: Chương 1. Cơ sở lý luận và thực tiễn về tín dụng, chất lượng tín dụng của Ngân hàng CSXH theo chương trình cho vay đối với HSSV. Chương 2. Thực trạng chất lượng cho vay thuộc chương trình tín dụng học sinh sinh viên tại chi nhánh ngân hàng chính sách xã hội tỉnh Quảng Trị. Chương 3. Định hướng và giải pháp nâng cao chất lượng cho vay thuộc chương trình tín dụng học sinh sinh viên tại chi nhánh ngân hàng chính sách xã hội tỉnh Quảng Trị. 5