Tài liệu Một vài phương pháp giúp học sinh học tốt môn tiếng anh lớp 3

1 Sáng kiến kinh nghiệm Đề tài : MỘT VÀI PHƯƠNG PHÁP GIÚP HỌC SINH HỌC TỐT MÔN TIẾNG ANH LỚP 3 I/ ĐẶT VẤN ĐỀ Hiện nay, giáo dục tiểu học đang thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện cho học sinh nhằm phát triển nhân cách của con người đáp ứng với những yêu cầu của thời đại. Trong các môn học của chương trình tiểu học nó mang một nội dung cụ thể nhằm hình thành nhân cách, phát triển trí tuệ của học sinh một cách toàn diện. Đối với bộ môn Tiếng Anh góp phần không nhỏ phát triển trí tuệ và năng lực tư duy, sự hiểu biết xã hội của học sinh. Bởi vậy việc đưa chương trình Tiếng Anh vào dạy trong chương trình tiểu học đã được thực hiện trong nhiều năm qua để tạo nền tảng cho học sinh nắm bắt với xu thế của thời đại trong thời gian đến và tạo đà phát triển cho các em sau này. Bởi vậy, yêu cầu đặt ra làm thế nào để học sinh học tập tốt chương trình này đòi hỏi người dạy phải làm thế nào để giờ dạy đạt chất lượng và hiệu quả cao. Yêu cầu này đòi hỏi người giáo viên phải luôn hoàn thiện mình không chỉ về trình độ chuyên môn mà cả về phương pháp dạy học và thủ thuật dạy học. Là một giáo viên Tiếng Anh Tiểu học tôi luôn trăn trở làm thể nào để dạy cho học sinh hiểu và nắm chắc kiến thức. Chính vì vậy tôi thiết nghĩ việc trau dồi phương pháp không phải là của riêng ai mà là vấn đề chung cho mọi giáo viên. Cùng một vấn đề song người thầy phải làm thế nào để nó đơn giản nhất, dễ hiểu nhất khi truyền đạt cho các em, giúp các em hiểu và khắc sâu kiến thức. Trong các phương pháp dạy học hay của các bạn đồng nghiệp mà tôi đã học hỏi và qua thực tiễn dạy học tôi muốn góp phần công sức nhỏ bé của mình trong phương pháp dạy học Tiếng Anh đối với học sinh khối 3 cùng với các bạn đồng nghiệp rất mong sự đón nhận và đóng góp ý kiến của đồng nghiệp. Thực hiện : Đoàn Thị Ngọc Linh 2 Sáng kiến kinh nghiệm II/ CƠ SỞ LÝ LUẬN Như chúng ta đã biết, Tiếng Anh là một môn học mới và rất khó đối với học sinh tiểu học, đặc biệt là đối với học sinh lớp 3 nói riêng hơn nữa đối với học sinh nông thôn mọi điều kiện tiếp xúc và gần gũi thực tế xung quanh còn hạn chế. Vì vậy, làm thế nào để các em học tốt bộ môn này đây và vấn đề luôn là câu hỏi lớn mà giáo viên dạy Tiếng Anh tiểu học đều muốn tìm ra câu trả lời . Thực tế cho thấy ở một số tiết học trên lớp, nếu như người thầy áp dụng phương pháp dạy học theo cách áp đặt, thì số lượng học sinh suy nghĩ và làm việc tích cực rất ít số học sinh còn lại chỉ lắng nghe và ghi bài một cách thụ động máy móc và không hiểu nội dung của bài. Cho nên, muốn học sinh học được môn Tiếng Anh một cách có hiệu quả đòi hỏi người giáo viên giảng dạy môn Tiếng Anh phải sử dụng nhiều phương pháp thiết thực nhằm giúp học sinh làm quen với môn học trước và từ đó tiếp thu bài một cách sâu sắc. Qua kinh nghiệm thực tế giảng dạy và những kinh nghiệm được học hỏi từ đồng nghiệp, tôi rút ra một số biện pháp giúp học sinh lớp 3 học tốt môn Tiếng Anh mà tôi đã áp dụng trong giảng dạy của mình để trao đổi học tập không ngừng nâng cao tay nghề với mục đích cuối cùng là làm sao để nâng cao chất lượng học tập cho học sinh một cách có hiệu quả. III/ CƠ SỞ THỰC TIỄN 1. Thuận lợi : - Học sinh luôn được phụ huynh học sinh và giáo viên quan tâm, giúp đỡ trong quá trình học tập. - Giáo viên được học tập, trao đổi kinh nghiệm từ đồng nghiệp qua các buổi hội giảng, trao đổi kinh nghiệm, chuyên đề. Thực hiện : Đoàn Thị Ngọc Linh Sáng kiến kinh nghiệm 3 - Được sự quan tâm, hỗ trợ của Ban giám hiệu nhà trường, tổ chuyên môn và đồng nghiệp. 2. Khó khăn : - Học sinh lớp 3 chưa thành thạo Tiếng Việt, phát âm của các em chưa chuẩn, chưa hiểu hết nghĩa của các từ trong Tiếng Việt. - Các em chưa ý thức được việc học của mình dẫn đến tinh thần học tập chưa cao, chưa dành thời gian nhiều cho việc ôn bài cũ và chuẩn bị bài mới. - Giáo viên chưa thể sử dụng các phần mềm Tiếng Anh tiểu học cho học sinh. IV/ NỘI DUNG NGHIÊN CỨU : MỘT VÀI PHƯƠNG PHÁP GIÚP HỌC SINH HỌC TỐT MÔN TIẾNG ANH LỚP 3 1. Phương pháp gây hứng thú cho cho học sinh thông qua đồ dùng trực quan : Theo tôi tất cả các phương tiện dạy học như băng, cát-sét và các phương tiện trực quan như tranh, ảnh, đồ vật thật ... đều có thể gây hứng thú cho học sinh trong học tập. Trong đó phương pháp dùng đồ dùng trực quan là phương pháp hữu hiệu áp dụng giảng dạy cho học sinh lớp 3. Bởi lẽ phương tiện trực quan đóng vai trò quan trọng trong việc thiết lập mối quan hệ giữa ngôn ngữ và ý nghĩa, giúp học sinh liên tưởng được ý nghĩa của ngôn ngữ một cách trực tiếp, dễ dàng, dễ khắc sâu mà không cần phiên dịch. Bên cạnh đó đồ dùng trực quan đặc biệt gây sự chú ý của học sinh. Với các chủ đề gần gũi với cuộc sống thường ngày của sách giáo khoa Tiếng Anh Let’s go giáo viên có thể giới thiệu từ mới hay tình huống thông qua các phương tiện trực quan như hình ảnh hay đồ vật thật. Ví dụ : Khi dạy Unit 1, phần Let’s learn để giới thiệu từ mới : a book : một quyển sách a desk : một cái bàn Thực hiện : Đoàn Thị Ngọc Linh 4 Sáng kiến kinh nghiệm a chair : một cái ghế a ruler : một cây thước ... Giáo viên có thể chỉ vào các đồ vật thật có ở trong lớp và giới thiệu : “It is a book” . Sau đó giáo viên yêu cầu học sinh nhìn vào đồ vật và đoán nghĩa của từ. Phương pháp này cho các em hứng thú học tập và sự tập trung cao vì các từ giáo viên giới thiệu là những đồ vật rất gần gũi với các em hằng ngày và dễ đoán nghĩa đối với các em. Qua đó ta có thể áp dụng cấu trúc câu : “What’s this ? It is a (book).” để học sinh thực hành hỏi và trả lời. Bên cạnh những đồ vật, bản thân của người giáo viên cũng là “một đồ dùng trực quan”, người giáo viên còn là một diễn viên, có thể dùng cử chỉ, điệu bộ, nét mặt hay hành động của mình để minh hoạ tình huống, trình bày nghĩa của từ, nhóm từ . Ví dụ : Trong bài Unit 1 – Let’s go 1A phần Let’s move để dạy các câu mệnh lệnh lớp học như : 1. Six down : ngồi xuống 2. Stand up : đứng lên 3. Open your book : mở sách ra 4. Please be quiet : hãy im lặng Giáo viên dùng hành động hay ký hiệu để giới thiệu nghĩa của các nhóm từ từ này. Tuy nhiên không phải lúc nào cũng có sẵn đồ vật thật ở trường nên giáo viên có thể sử dụng tranh ảnh để thay thế. Trong bộ sách Let’s go hình ảnh đưa ra để Thực hiện : Đoàn Thị Ngọc Linh Sáng kiến kinh nghiệm 5 giới thiệu rất đẹp và sống động rất giống với hình ảnh thật trong cuộc sống. Vì vậy, trong khi giảng dạy giáo viên không những biết khai thác và sử dụng một cách tối đa mà còn phải sử dụng một cách linh hoạt và sáng tạo. Đây là cách dạy nhẹ nhàng nhưng đem lại hiệu quả rất cao phù hợp với đối tượng học sinh tiểu học. Ví dụ : Khi dạy Unit 2 phần Let’s lean some more : để dạy các từ apple : quả táo cat : con mèo .... Giáo viên không có quả táo thật hay con mèo thật để giới thiệu cho các em giáo viên có thể dùng những tranh trong sách. Hoặc phóng to tranh treo lên bảng ; sau đó gợi mở cho các em đoán nghĩa của từ. Giáo viên yêu cầu học sinh nói về tên các đồ vật, con vật ở trong tranh bằng Tiếng Việt. Sau đó giáo viên hướng dẫn cách đọc và viết bằng Tiếng Anh tương ứng. Ngoài việc sử dụng các đồ dùng trực quan để giới thiệu từ mới, chủ đề hay tình huống của bài, giáo viên có thể sử dụng chúng để củng cố bài học nhằm giúp cho học sinh khắc sâu kiến thức. Qua thực tế giảng dạy trên lớp, tôi thấy các giáo cụ trực quan luôn làm giờ học sôi nổi, đạt hiệu quả cao và gây hứng thú đối với học sinh trong giờ học. 2. Phương pháp khêu gợi trí tò mò và tính ham hiểu biết của học sinh : Đối với lứa tuổi học sinh tiểu học đặc biệt là học sinh lớp ba sự tò muốn khám phá nhiều hơn nữa những vật xung quanh, những vốn từ vựng mà mình chưa biết rất lớn nên các em dễ bị lôi cuốn vào những vấn đề mà chúng quan tâm. Vì vậy khi biên soạn chương trình Let’s go 1A các nhà biên soạn đã tập trung vào những chủ đề rất gần gũi, sát thực với học sinh, phù hợp với trình độ, tâm lý lứa tuổi, nhu cầu, sở thích như vốn sống của các em như : những đồ dùng học tập, Thực hiện : Đoàn Thị Ngọc Linh Sáng kiến kinh nghiệm 6 các con vật, những câu mệnh lệnh trong lớp, những từ giới thiệu bạn bè, những người trong gia đình ... Tất cả các chủ đề này đều gây hứng thú cho học sinh và khêu gợi tính tò mò rất cao. Vì vậy giáo viên phải biết cách đưa ra các tình huống để lôi cuốn các em vào chủ đề của bài cũng như những hoạt động trên lớp. Ví dụ : Khi dạy bài Unit 4 phần Let’s talk Giáo viên có thể dùng một tấm ảnh gia đình của mình và giới thiệu với cả lớp bằng Tiếng Anh “This is my mother. This is my father ...” . Sau đó giáo viên cung cấp một số từ chỉ về những người có quan hệ với bản thân như : mother, father, sister, brother, friend ... học sinh sẽ dễ dàng hiểu được các nghĩa của từ. Để thực hành tốt bài này yêu cầu học sinh mang theo ảnh chụp những người có trong gia đình mình hay vẽ một bức tranh về những người trong gia đình và giới thiệu cùng với các bạn trong lớp . 3. Phương pháp thúc đẩy động cơ học tập của học sinh Như đã nói ở trên, các em học sinh tiểu học chưa có ý thức cao trong học tập, chưa có ý thức tự giác vì vậy giáo viên cần tạo cho học sinh có được động cơ để học tập tốt. Có được động cơ học tập khi các em cảm thấy hứng thú đối với môn học và thấy được sự tiến bộ của mình. Do vậy, ngoài việc sử dụng các tình huống thách đố nhằm hấp dẫn, lôi cuốn học sinh vào những hoạt động trên lớp, giáo viên còn phải biết khích lệ, động viên các em trong học tập. Để giúp các em nhận thấy được sự tiến bộ trong học tập, giáo viên cần phải chú ý đến tính vừa sức trong dạy học, tránh không nên đưa ra những yêu cầu quá cao đối với học sinh. Ngoài ta giáo viên cần khuyến khích học sinh học theo phương châm thử nghiệm và chấp nhận mắc lỗi trong quá trình thực hành. Thực tế cho thấy, có những học sinh biết nhưng không dám nói vì các em còn rụt rè, sợ mắc lỗi. Một số em khác không dám giơ tay phát biểu vì sợ nói sai bị các bạn cười, cô giáo chê. Theo tôi đây chính là yếu tố tâm lý mà giáo viên dạy ngoại ngữ cần xem xét để giúp các em được hứng thú học tập hay ít ra là tích cực hơn Thực hiện : Đoàn Thị Ngọc Linh Sáng kiến kinh nghiệm 7 trong các giờ học. Trong quá trình dạy, giáo viên không nên quá khắc khe với những lỗi mà học sinh mắc phải như lỗi phát âm, lỗi chính tả, lỗi ngữ pháp để cho các em tránh tâm lý sợ mắc lỗi mỗi khi thực hành. Thay vì ngắt lời khi các em sửa lỗi, giáo viên có thể để cho học sinh trả lời xong, giáo viên khích lệ hay cổ vũ các em bằng những câu như “good”, “very good” hoặc “no bad”.. Sau đó giáo viên gọi học sinh khác nhận xét và sửa lỗi cho bạn hoặc giáo viên sửa lỗi để tránh làm cho các em nhụt chí, mất hứng thú học tập. Giáo viên cần quan tâm đặc biệt đối với học sinh yếu. Trong quá trình thực hành hay làm bài tập giáo viên có thể gọi những học sinh khá giỏi làm trước các bài mẫu sau đó gọi những học sinh yếu làm những bài tương tự, từ bài dễ đến khó. Khi các học sinh học chậm môn này khi các em giơ tay phát biểu ta nên ưu tiên gọi các em này lên bảng thực hành. 4. Phương pháp sử dụng các trò chơi trong giảng dạy : Trò chơi không phải lúc nào cũng là một loại hình giải trí . Thực ra nó có thể sử dụng để củng cố ngữ liệu đã giới thiệu trong bài học theo một phương pháp hấp dẫn học sinh một cách có tổ chức và vui vẻ. Vì vậy giáo viên cần phải biết vận dụng các trò chơi trong các bài dạy để cho học sinh vừa học vừa chơi để bài học được diễn ra nhẹ nhàng bớt căng thẳng. Tuy nhiên tuỳ vào bài cụ thể mà giáo viên có thể chọn ra trò chơi phù hợp với mục đích của bài học. Ví dụ 1 : Để củng cố vốn từ vựng đã học trong Unit 1 phần l Let’ learnPractice giáo viên có thể sử dụng trò chơi “Board race- chạy đua lên bảng” - Chia học sinh thành 3 đội mỗi đội khoản 8 học sinh đứng xếp thành từng hàng. Giáo viên yêu cầu mỗi đội lên bảng viết các từ vựng chỉ đồ dùng học tập đã học. Mỗi lượt lên bảng mỗi đội chỉ được phép lên 1 người, khi người đứng trước lên viết xong 1 từ và chạy về cuối hàng thì người kế tiếp chạy lên bảng viết thêm từ, đội nào viết được nhiều từ và nhanh hơn sẽ thắng. Ví dụ 2 : Thể hiện nghĩa từ bằng điệu bộ : Để củng cố các câu mệnh lệnh lớp học trong bài “Unit 2-phần Let’s move” . Đặt phiếu tranh chứa nội dung các câu Thực hiện : Đoàn Thị Ngọc Linh Sáng kiến kinh nghiệm 8 mệnh lệnh đã học ở Unit 1 và Unit 2 úp mặt xuống thành từng chồng. Chia lớp thành 2 đội, lần lượt mỗi đội cử một học sinh nhặt một phiếu trên cùng, nhưng không thông báo cho các đội biết câu mệnh lệnh đó là gì. Học sinh đó phải dùng cử chỉ để diễn tả nghĩa của câu mệnh lệnh ấy để cho đội mình đoán nếu đội mình đoán không đúng thì nhường cho đội bạn và lần lượt hai đội thay phiên nhau nhặt phiếu và diễn tả nội dung đội nào trả lời đúng được nhiều câu mệnh lệnh thì sẽ thắng . Ví dụ 3 : Trong Unit 1 phần Let’s talk giáo viên có thể áp dụng trò chơi để luyện cấu trúc câu : Chia lớp thành nhiều nhóm mỗi nhóm khoảng 10 học sinh đứng thành 2 hàng đối diện nhau luyện, một hàng các học sinh đứng im tại chỗ, một hàng lần lượt các học sinh sau khi thực hiện hội thoại theo mẫu : HS1 : Hello, I am + tên của mình. What’s your name ? HS2 : Hi, My name is + tên của mình ... Thì bước sang phải một bước để tiếp tục thực hiện đoạn hội thoại với một bạn khác cứ như vậy đến bạn cuối cùng trong hàng. Ngoài các trò chơi trên, chúng ta có thể áp dụng các loại trò chơi khác như : Chiếc nón kỳ diệu để đoán từ, đoán câu .. ; trò chơi vẽ tranh-đoán từ, đúng sai, trò chơi làm theo tôi nói .... để cho giờ học thêm sinh động và thu hút sự chú ý của học sinh. V/ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU : Sau thời gian thử nghiệm những phương pháp trên đối với chương trình Tiếng Anh lớp 3 tôi thấy những biện pháp trên mang tính khả thi, căn cứ vào kết quả cuối tháng 9/2008 và kết quả đến thời điểm cuối kì 1 thấy chất lượng giảng dạy đã được nâng lên, học sinh có sự thay đổi về thái độ học tập theo hướng tích cực. Cụ thể như sau : Thực hiện : Đoàn Thị Ngọc Linh Sáng kiến kinh nghiệm 9 THỐNG KÊ CHẤT LƯỢNG TRƯỚC BẢNG THỐNG KÊ ĐƯỢC BIỂU VÀ SAU KHI ÁP DỤNG CÁC PPDH DIỄN BẰNG BIỂU ĐỒ THEO TỈ Số Số Số LỆ PHẦN TRĂM (% ) Số HS HS HS HS TSHS yếu TB khá giỏi C.lượng đầu năm 17 20 16 13 66 0 26 22 18 66 C.lượng cuối kì 1 Từ số liệu thống kê và biểu đồ ta thấy số lượng hay tỉ lệ học sinh sau khi áp dụng các biện pháp dạy học được tăng lên đáng kể. Tỉ lệ học sinh yếu giảm hẳn, trung bình tăng 9%, khá tăng 9% , giỏi tăng 8%. VI/ KẾT LUẬN VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM Để giúp các em học tốt môn tiếng Anh lớp 3 giáo viên phải sử dụng những phương pháp dạy học phù hợp, sử dụng đồ dùng học tập có hiệu quả, tổ chức các trò chơi phù hợp với nôi dung của từng bài. Trong khi giảng dạy giáo viên nên dùng những thuật ngữ đơn giản, dễ hiểu. Tạo môi trường thân thiện gần gũi giữa thầy và trò, thi đua học tốt giữa các tổ, nhóm. Trong quá trình nghiên cứu tôi rút ra một số kinh nghiệm sau : - Trước khi vào bài mới, giáo viên phải xác định rõ nội dung chính, nắm rõ mục đích, yêu cầu của bài học để từ đó lựa chọn phương pháp dạy học phù hợp. - Tạo giờ học thoải mái, sinh động, hợp tác tin cậy lẫn nhau giữa thầy và trò phát huy tốt tính tích cực tư duy của học sinh. Giáo viên nên dùng những thuật ngữ đơn giản, dễ hiểu trong khi giảng bài. Thực hiện : Đoàn Thị Ngọc Linh Sáng kiến kinh nghiệm 10 - Giáo viên phải có tác phong đàng hoàng, mẫu mực, ứng xử khéo léo, nhiệt tình với công việc. - Cập nhập thông tin liên quan đến phương pháp giảng dạy Tiếng Anh trong trường tiểu học. - Nắm rõ đặc điểm về tâm lý của học sinh ở từng độ tuổi. - Sưu tầm các phần mềm dạy học Tiếng Anh, kết hợp rèn kỹ năng nghe-nóiđọc-viết trong các tiết học. - Bản thân giáo viên luôn luôn tự học tự rèn, liên hệ trao đổi với đồng nghiệp những kinh nghiệm trong giảng dạy. Trên đây là một vài biện pháp giúp học sinh học tốt môn Tiếng Anh lớp 3 mà tôi đã nghiên cứu. Do thời gian thực nghiệm còn ít, năng lực có hạn nên bài viết không tránh khỏi những hạn chế nhất định rất mong sự đóng góp chân thành của đồng nghiệp. Đại Quang, ngày 28 tháng 02 năm 2009 Người viết Đoàn Thị Ngọc Linh Thực hiện : Đoàn Thị Ngọc Linh