PhÇn thø nhÊt
Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp
x©y l¾p
1.1. NhiÖm vô cña kÕ to¸n trong tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp x©y
l¾p.
1.1.1. Kh¸i niÖm, b¶n chÊt cña chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p.
1.1.1.1. Kh¸i niÖm vµ b¶n chÊt cña chi phÝ s¶n xuÊt
§Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®«ng s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp
ph¶i thêng xuyªn kÕt hîp ®Çy ®ñ 3 yÕu tè c¬ b¶n, ®ã lµ t liÖu lao ®éng, ®èi
tîng lao ®éng, søc lao ®éng. Tõ ®ã h×nh thµnh nªn chi phÝ s¶n xuÊt t¬ng
øng lµ chi phÝ khÊu hao t liÖu lao ®éng, chi phÝ tiªu hao nguyªn vËt liÖu vµ
chi phÝ tiÒn c«ng tr¶ cho ngêi lao ®éng. Ba yÕu tè chi phÝ c¬ b¶n nµy cÊu
thµnh nªn gi¸ trÞ s¶n phÈm míi trong ®ã chi phÝ khÊu hao t liÖu lao ®éng vµ
chi phÝ nguyªn vËt liÖu ®ãng vai trß lµ lao ®éng sèng. Nh vËy chi phÝ s¶n
xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ
lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh ®îc
biÓu hiÖn b»ng tiÒn.
1.1.1.2. Gi¸ thµnh vµ b¶n chÊt cña gi¸ thµnh s¶n phÈm
Gi¸ thµnh s¶n phÈm (c«ng viÖc lao vô) lµ chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh cho
mét khèi lîng hoÆc mét ®¬n vÞ s¶n phÈm do doanh nghiÖp s¶n xuÊt hoµn
thµnh.
Trong x©y dùng c¬ b¶n ®Ó x©y dùng mét c«ng tr×nh th× doanh nghiÖp
ph¶i ®Çu t vµo qu¸ tr×nh thi c«ng mét lîng chi phÝ nhÊt ®Þnh.V× thÕ gi¸
thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ toµn bé c¸c chi phÝ ®· chi ra cho tõng c«ng tr×nh,
h¹ng môc c«ng tr×nh (HMCT) . Hay khèi lîng x©y dùng c¬ b¶n (XDCB)
hoµn thµnh bµn giao vµ ®îc chÊp nhËn thanh to¸n. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ
mét chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ sö dông tµi s¶n vËt t, lao
®éng vµ tiÒn vèn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt còng nh tÝnh ®óng ®¾n cña c¸c
gi¶i ph¸p kinh tÕ kü thuËt mµ doanh nghiÖp ®· sö dông. Gi¸ thµnh s¶n phÈm
lu«n lu«n chøa ®ùng hai mÆt kh¸c nhau, ®ã lµ chi phÝ s¶n xuÊt (CPSX) ®·
chi ra vµ gi¸ trÞ sö dông cÊu thµnh trong khèi lîng s¶n phÈm hoµn thµnh.
1
Nh vËy b¶n chÊt cña gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ sù chuyÓn dÞch gi¸ trÞ cña c¸c
yÕu tè chi phÝ vµo s¶n phÈm, c«ng viÖc lao vô nhÊt ®Þnh ®· hoµn thµnh. Gi¸
thµnh s¶n phÈm cã hai chøc n¨ng c¬ b¶n lµ chøc n¨ng thíc ®o bï ®¾p vµ
chøc n¨ng lËp gi¸. Toµn bé chi phÝ mµ doanh nghiÖp chi ra ®Ó hoµn thµnh
mét khèi lîng s¶n phÈm ph¶i ®îc bï ®¾p b»ng chÝnh sè tiÒn thu vÒ, tiªu thô,
b¸n s¶n phÈm lao vô. ViÖc bï ®¾p c¸c chi phÝ ®Çu vµo ®ã míi chØ ®¶m b¶o
®îc qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n. Môc ®Ých cña s¶n xuÊt vµ nguyªn t¾c
kinh doanh trong c¬ chÕ thÞ trêng ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i bï ®¾p mäi
chi phÝ ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ ph¶i cã l·i. Kh¸c víi c¸c doanh
nghiÖp kh¸c, cã thÓ tÝnh ngay ®îc gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ gi¸ thµnh ®ã chÝnh
lµ c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ b¸n s¶n phÈm. ë doanh nghiÖp x©y l¾p gi¸ thµnh
thêng mang tÝnh c¸ biÖt, chi phÝ cho tõng c«ng tr×nh, HMCT…
H¬n n÷a ®Æc ®iÓm cña doanh nghiÖp x©y l¾p c¬ b¶n lµ gi¸ b¸n cã tríc
khi s¶n xuÊt nªn gi¸ thµnh thùc tÕ cña c«ng tr×nh quyÕt ®Þnh trùc tiÕp ®Õ l·i,
lç cña c«ng tr×nh. Trong c¬ chÕ thÞ trêng, gi¸ b¸n s¶n phÈm phô thuéc rÊt
nhiÒu vµo qui luËt cung-cÇu. Trong x©y dùng c¬ b¶n còng vËy, doanh
nghiÖp chØ b¸n ®îc s¶n phaamrkhi doanh nghiÖp cã gi¸ thÇu hîp lý, hay gi¸
b¸n c«ng tr×nh, HMCT… ChÝnh lµ gi¸ nhËn thÇu. Gi¸ nµy ph¶i dùa trªn gi¸
thµnh dù to¸n ®Ó x¸c ®Þnh sao cho ®¶m b¶o doanh nghiÖp x©y l¾p cã l·i vµ
tån t¹i ®îc.
1.1.1.3. Ph©n biÖt chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Qua hai kh¸i niÖm vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ta cã
thÓ thÊy vÒ b¶n chÊt chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ gièng nhau
®Òu lµ hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸, chóng cã mèi quan hÖ
mËt thiÕt víi nhau. Gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh to¸n trªn c¬ së chi phi s¶n
xuÊt tËp hîp ®îc, néi dung cña gi¸ thµnh chÝnh lµ chi phi s¶n xuÊt t×nh theo
sè lîng vµ lo¹i s¶n phÈm. Tuy vËy gi÷a gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ chi phi s¶n
xuÊt còng cã sù kh¸c nhau.
- VÒ ph¹m vi, chi phi s¶n xuÊt thêng g¾n víi mét thêi kú nhÊt ®Þnh, cßn nãi
®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ xem xÐt ®Ò chi phi s¶n xuÊtËp ®Õn mèi quan hÖ
cña chi phÝ ®Õn quy tr×nh chi phi s¶n xuÊt c«ng nghÖ s¶n xuÊt (®· hoµn
thµnh).
- VÒ néi dung, chi phi s¶n xuÊt gi¸ thµnh s¶n phÈm gåm toµn bé chi phÝ
ph¸t sinh trong kú mµ kh«ng cã chi phÝ ®· ph¸t sinh vµ cha ph¸t sÞnh. Cßn
gi¸ thµnh s¶n phÈm th× gåm tÊt c¶ c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn s¶n phÈm hoµn
2
thµnh, nã gåm c¶ chi phÝ kú tríc vµ chi phÝ thùc tÕ ®· ph¸t sinh kú tríc ph©n
bæ cho kú nµy (nÕu cã).
ViÖc giíi h¹n chi phÝ tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ nh÷ng chi phÝ nµo tuú
thuéc vµo quan ®iÓm tÝnh to¸n x¸c ®Þnh chi phÝ, doanh thu vµ kÕt qu¶ còng
nh quy ®Þnh cña chÕ ®é qu¶n lý kinh tÕ tµi chÝnh, chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh.
Tãm l¹i chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh tËp hîp ®îc theo tõng ®èi tîng x¸c
®Þnh lµ c¬ së ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, gi¸ thµnh s¶n phÈm t×nh ®îc lµ c¬
së ®Ó kiÓm tra thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc, dù to¸n chi phÝ…
1.1.2. Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan ph¶i tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phi s¶n
xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Trong ®iÒu kiÖn c¬ chÕ thÞ trêng hiÖn nay khi c¸c doanh nghiÖp ®îc
toµn quyÒn chñ ®éng trong ho¹t ®«ng s¶n xuÊt kinh doanh, trong h¹ch to¸n
kinh tÕ th× doanh nghiÖp ph¶i lu«n quan t©m ®Õn viÖc qu¶n lý chi phi s¶n
xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm sao cho víi chi phi bá ra lµ Ýt nhÊt mµ hiÖu
qu¶ ®em l¹i lµ cao nhÊt. Muèn lµm ®îc ®iÒu ®ã doanh nghiÖp ph¶i kÕt hîp
nhiÒu biÖn ph¸p qu¶n lý ®èi víi ho¹t ®éng SXKD cña m×nh. Trong ®ã kÕ
to¸n ®îc coi lµ c«ng cô qu¶n lý cã hiÖu qu¶, nã cung cÊp cho c¸c nhµ qu¶n
lý doanh nghiÖp nh÷ng sè liÖu chÝnh x¸c nhÊt vÒ chi phÝ cña tõng bé phËn,
tõng c«ng viÖc còng nh toµn doanh nghiÖp ®Ó c¸c nhµ qu¶n lý cã thÓ ®¸nh
gi¸ ®îc t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch ®Þnh møc vÒ chi ph× vµ gi¸ thµnh còng
nh t×nh h×nh sö dôngvËt t, lao ®éng, vèn…
Tõ ®ã c¸c nhµ qu¶n lý ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý kÞp thêi, hiÖu qu¶
nhÊt nh»m tiÕt kiÖm chi phÝ h¹ gi¸ thµnh ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh
cña doanh nghiÖp trªn thÞ trêng.
MÆt kh¸c, viÖc thùc hiÖn tèt c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phi s¶n xuÊt
vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cßn cã ý nghÜa quan träng ®èi víi c¸c bªn liªn
quan ®Õn doanh nghiÖp. Cô thÓ ®èi víi nhµ níc viÖc c¸c doanh nghiÖp lµm
tèt c«ng t¸c nµy sÏ gióp nhµ níc cã c¸i nh×n tæng thÓ toµn diÖn víi sù ph¸t
triÓn cña nÒn kinh tÕ, tõ ®ã cã kh¶ n¨ng ®iÒu chØnh kÞp thêi ban hµnh ®êng
lèi, chÝnh s¸ch phï hîp t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn. H¬n
n÷a, cong t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
chÝnh x¸c ®Çy ®ñ cßn ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn sè thuÕ mµ doanh nghiÖp ph¶i
nép.
Nãi tãm l¹i c«ng t¸c tËp hîp chi phi s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm ®ãng vai trß quan träng nã liªn quan ®Õn lîi Ých doanh nghiÖp Nhµ n3
íc vµ c¸c bªn liªn quan. ChÝnh v× vËy doanh nghiÖp cÇn thùc hiÖn c«ng t¸c
nµy theo ®óng quy ®Þnh vµ phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ cña m×nh.
1.1.3 NhiÖm vô cña kÕ to¸n tËp hîp chi phi s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm trong doanh nghiÖp x©y l¾p.
a. §Æc ®iÓm ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp x©y
l¾p.
X©y dùng c¬ b¶n lµ mét ngµnh ®éc lËp t¹o c¬ së vËt chÊt cho nÒn
kinh tÕ quèc d©n. S¶n phÈm cña x©y dùng c¬ b¶n thêng lµ TSCDD cña c¸c
tæ chøc, doanh nghiÖp kh¸c nªn nã kh«ng chÊp nhËn s¶n phÈm háng.
Ngµnh s¶n xuÊt x©y l¾p cã ®¹c ®iÓm kinh tÕ kü thuËt riªng thÓ hiÖn ë qu¸
tr×nh s¸ng t¹o ra s¶n phÈm Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶m phÈm lµ qu¸ tr×nh thi
c«ng x©y dùng c«ng tr×nh , nã thêng tiÕn hµnh trong thêi gian dµi phô thuéc
quy m« tÝnh chÊt phøc t¹p cña tïng c«ng tr×nh. Qu¸ tr×nh tri c«ng thêng ®îc
chia thµnh nhiÒu giai ®o¹n tõ chuanr bÞ ®iÒu kiÖn thi c«ng, tiÕn hµnh thi
c«ng ®Õn kÕt thóc thi c«ng. Mçi giai ®o¹n l¹i gåm nhiÒu c«ng viÖc kh¸c
nhau vµ thêng ®îc tiÕn hµnh ngoµi trêi nªn ph¶i chÞu ¶nh hëng cña ®iÒu
kiÖn tù nhiªn trong ®iÒu kiÖn qu¶n lý vËt t tµi s¶n ®¶m b¶o tiÕn ®é thi c«ng.
S¶n phÈm x©y l¾p c«ng tr×nh thêng cã quy m« lín kÕt cÊu phøc t¹p
mang tÝnh ®¬n chiÐc, l¹i cã tÝnh sö dông l©u dµi. S¶n phÈm x©y l¾p cè ®Þnh
t¹i n¬i s¶n xuÊt nªn c¸c ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt nh vËt liÖu, lao ®éng, m¸y thi
c«ng ph¶i ®îc di chuyÓn theo ®Þa ®iÓm ®Æt s¶n phÈm ë c«ng tr×nh.
§èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ cô thÓ lµ c¸c HMCT, c¸c giai ®o¹n cña
h¹ng môc hay nhãm h¹ng môc v× thÕ ph¶i lËp dù to¸n chi phÝ tÝnh gi¸ thµnh
theo tõng h¹ng môc c«ng tr×nh hay giai ®oan cña HMCT. S¶n phÈm x©y l¾p
thêng ®îc tiªu thô theo gi¸ dù to¸n hoÆc gi¸ tho¶ thuËn víi chñ ®Çu t tõ tríc.
Nh÷ng ®Æc ®iÓm nµy sÏ ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn ®Æc ®iÓm c«ng t¸c
qu¶n lý, c«ng t¸c kÕ to¸n vµ ®Æc biÖt lµ c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. C¸c doanh nghiÖp x©y l¾p v× thÕ ph¶i lµm
tèt c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phi s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó
tr¸nh nh÷ng th¸t tho¸t do ®Æc ®iÓm cña ngµnh g©y nªn, ®¹t môc tiªu cuèi
cïng lµ tiÕt kiÖm chi phi s¶n xuÊt h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®¶m b¶o chÊt lîng
s¶n phÈm thu lîi nhuËn cao.
b. NhiÖm vô cña kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm
4
Trong qu¶n trÞ doanh nghiÖp, chi phi s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm
lu«n lµ vÊn ®Ò ®îc nhµ qu¶n lý quan t©m v× môc tiªu hµng ®Çu cña c¸c
doanh nghiÖp lµ t¨ng lîi nhuËn, c¸ch tèt nhÊt ®Ó ®¹t môc tiªu ®ã lµ tiÕt kiÖm
chi phÝ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh. V× vËy kÕ to¸n chi
phi s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cã nh÷ng nhÖm vô sau:
- X¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phi s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm phï hîp ®Æc ®iÓm doang nghiÖp vµ yªu cÇu qu¶n lý.
- Tæ chøc vËn hµnh c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n ®Ó h¹ch to¸n chi phi s¶n xuÊt
vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm phï hîp víi ®Æc ®iÓm ph¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng
tån kho (kª khai thêng xuyªn hay kiÓm kª ®Þnh kú)
- Tæ chøc tËp hîp ph©n bæ kÕt chuyÓn chi phi s¶n xuÊt theo ®èi tîng kÕ
to¸n tËp hîp chi phi s¶n xuÊt ®· x¸c ®Þnh.
- Tæ chøc kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ khèi lîng s¶n phÈm dë dang mét c¸ch
khoa häc hîp lý, x¸c ®Þnh gi¸ thµnh vµ h¹ch to¸n gi¸ thµnh s¶n phÈm
hoµn thµnh trong kú ®Çy ®ñ chÝnh x¸c.
1.2. Ph©n lo¹i chi phi s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong
doanh nghiÖp x©y l¾p.
1.2.1. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp x©y l¾p.
Yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ nãi chung ®èi víi tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp lµ
ph¶i sö dông hîp lý hiÖu qu¶ c¸c yÕu tè chi phÝ. §Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi
cho viÖc theo dâi qu¶n lý vµ h¹ch to¸n chi phÝ ®Çy ®ñ chÝnh x¸c th× yªu cÇu
tÊt yÕu lµ ph¶i ph©n lo¹i chi phÝ theo tiªu thøc thÝch hîp.
Tuú theo yªu cÇu qu¶n lý, tuú theo mçi c¸ch xem xÐt chóng ta sÏ cã
nh÷ng tiªu thøc ph©n lo¹i kh¸c nhau dÉn ®Õn chi phÝ kh¸c nhau t¬ng øng ®Ó
®¸p øng nhu cÇu cña con ngêi trong tõng lÜnh vùc, nhÊt lµ lÜnh vùc kÕ to¸n
chi phÝ s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p thêng ph©n lo¹i chi phi s¶n
xuÊt theo mèi quan hÖ cña chi phÝ víi c¸c kho¶n môc trªn b¸o c¸o tµi chÝnh.
- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp lµ gi¸ trÞ vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô,
cÊu kiÖn. C¸c vËt liÖu lu©n chuyÓn (v¸n khu«n, dµn gi¸o …) cÇn thiÕt ®Ó
hoµn thµnh khèi lîng c«ng t¸c x©y l¾p hoÆc kÕt cÊu x©y l¾p, kh«ng gåm
gi¸ trÞ vËt liÖu tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung vµ chi phÝ m¸y thi c«ng,
®îc tÝnh theo b¶ng gi¸ trÞ vËt liÖu t¹i hiÖn trêng gåm gi¸ trÞ vËt liÖu giao
®Õn ch©n c«ng t×nh vµ chi phÝ vËn chuyÓn trong néi bé c«ng tr×nh.
5
- Chi phÝ m¸y thi c«ng: lµ chi phÝ sö dông c¸c lo¹i m¸y mãc thiÕt bÞ
b»ng ®éng c¬ ®iÖn…(kÓ c¶ hÖ thèng trang bÞ phôc vô cho viÖc sö dông
m¸y thi c«ng) trùc tiÕp tham gia vµo thi c«ng x©y l¾p ®Ó hoµn thµnh khèi
lîng c«ng t¸c x©y l¾p hoÆc kÕt c©us c«ng tr×nh gåm chi phÝ khÊu hao c¬
b¶n chi phÝ khÊu hao söa ch÷a lín, chi phÝ nhiªn liÖu ®éng lùc vËt liÖu
phô dïng cho m¸y, tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y, phôc vô
m¸y, chi phÝ söa ch÷a thêng xuyªn, chi phÝ qu¶n lý m¸y vµ c¸c chi phÝ
kh¸c cña m¸y.
- Chi phÝ nh©n c«ng gåm tiÒn l¬ng cÊp bËc theo quy ®Þnh, phô cÊp lao
®éng vµ mét sè kho¶n l¬ng phô, kh«ng gåm tiÒn l¬ng c«ng nh©n vËn
hµnh m¸y
- Chi phÝ s¶n xuÊt chung gåm chi phÝ qu¶n lý hµnh chÝnh, chi phÝ trùc
tiÕp kh¸c, chi phÝ cho bé m¸y qu¶n lý tæ ®éi c¸c kho¶n trÝch BHYT,
BHXH, KPC§. Trong gi¸ thµnh dù to¸n, chi phÝ s¶n xuÊt chung ®îc tÝnh
theo tû lÖ % so víi chi phÝ nh©n c«ng cho tõng lo¹i c«ng tr×nh vµ c¸c lo¹i
c«ng t¸c x©y l¾p.
1.2.2. C¸c lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p.
Trong x©y dùng c¬ b¶n cÇn ph©n biÖt c¸c lo¹i gi¸ thµnh sau:
- Gi¸ thµnh dù to¸n lµ tæng chi phÝ dù to¸n ®Ó hoµn thµnh khèi lîng
x©y l¾p c«ng tr×nh, HMCT… ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc kinh
tÕ kü thuËt vµ ®¬n gi¸ cña nhµ níc.
Gi¸ trÞ dù to¸n cña
c«ng tr×nh, HMCT
=
Gi¸ thµnh dù to¸n
cña c«ng tr×nh, HMCT
+ L·i ®Þnh møc
Gi¸ thµnh dù to¸n x©y l¾p lµ møc hao phÝ cao nhÊt mµ ®¬n vÞ cã thÓ
chi ra ®Ó ®¶m b¶o cã l·i, nã lµ tiªu chuÈn ®Ó d¬n vÞ x©y l¾p phÊn ®Êu ®Ó h¹
thÊp chi phÝ.
- Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ së chi phÝ
s¶n xuÊt kÕ ho¹ch vµ s¶n lîng kÕ ho¹ch. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®îc tÝnh
to¸n vµ x¸c ®Þnh tríc khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt vµ chÕ t¹o s¶n phÈm.
- Gi¸ thµnh thùc tÕ lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt thùc
tÕ mµ doanh nghiÖp chi ra ®Ó thi c«ng hoµn thµnh khèi lîng x©y l¾p
c«ng tr×nh HMCT. Ngoµi ra gi¸ thµnh thùc tÕ cßn gåm nh÷ng chi phÝ
6
ngoµi ®Þnh møc… gi¸ thµnh thùc tÕ ph¶n ¸nh kÕt qu¶, chÊt lîng lao ®éng
s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp x©y l¾p.
Ngoµi ra do ®Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng x©y l¾p vµ s¶n phÈm x©y l¾p lµ
thêng tiÕn hµnh trong thêi gian dµi víi sù ®an xen vÒ møc ®é hoµn thµnh
khèi lîng c«ng t¸c x©y l¾p kh¸c nhau. V× thÕ trong mét k× nghiªn cøu
kh«ng thÓ lóc nµo còng cã c«ng tr×nh hoµn thµnh ®Ó ®¸nh gi¸ nªn ngêi ta
thêng xem xÐt theo 2 chØ tiªu gi¸ thµnh khèi lîng x©y l¾p hoµn chØnh vµ gi¸
thµnh khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh quy íc.
- Gi¸ thµnh khèi lîng x©y l¾p hoµn chØnh lµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña
nh÷ng c«ng tr×nh HMCT ®· hoµn thµnh ®¶m b¶o chÊt lîng, ®óng tiÕn ®é
do chñ ®Çu t nghiÖm thu vµ ch¸p nhËn thanh to¸n.
- Gi¸ thµnh khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh quy íc: lµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ
cña khèi lîng x©y l¾p ®· hoµn thµnh ®Õn mét giai ®o¹n nhÊt ®Þnh vµ tho¶
m·n c¸c ®iÒu kiÖn n»m trong thiÕt kÕ ®¶m b¶o chÊt lîng kü thuËt, ph¶i
®¹t ®Õn ®iÓm dõng kü thuËt hîp lý, ®îc chñ ®Çu t chÊp nhËn nghiÖm thu
vµ thanh to¸n.
1.3. §èi tîng tËp hîp chi phi s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm trong doanh nghiÖp x©y l¾p
1.3.1. §èi tîng tËp hîp chi phi s¶n xuÊt vµ c¨n cø x¸c ®Þnh.
Chi phi s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ph¸t sinh lu«n lu«n g¾n liÒn víi
n¬i diÔn ra ho¹t ®éng s¶n xuÊt (ph©n xëng, ®éi… ) vµ víi s¶n phÈm s¶n
xuÊt. V× thÕ kÕ to¸n cÇn x¸c ®Þnh ®îc ®èi tîng tËp hîp chi phÝ trªn s¬ ®å
thùc hiÖn tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
§Ó x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cÇn c¨n cø vµo ®Æc
®iÓm c¬ cÊu tæ chøc s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp, quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n
xuÊt s¶n phÈm, ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm, tr×nh ®é qu¶n lý s¶n xuÊt kinh
doanh… Víi nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng cña ngµnh x©y dùng c¬ b¶n còng nh
cña s¶n phÈm x©y l¾p, ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt t¹i c¸c doanh
nghiÖp x©y l¾p thêng lµ tõng tæ ®éi tõng h¹ng môc c«ng tr×nh. C¸c chi phÝ
ph¸t sinh sau khi tËp hîp x¸c ®Þnh theo ph¹m vi giíi h¹n trªn lµ c¬ së ®Ó
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ®èi tîng ®· x¸c ®Þnh.
1.3.2. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ c¨n cø x¸c ®Þnh.
§èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¸c s¶n phÈm, c«ng viÖc lao vô do doanh
nghiÖp ®ã ®· s¶n xuÊt cÇn ®îc tÝnh tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ. X¸c
®Þnh tÝnh gi¸ thµnh lµ c«ng viÖc ®Çu tiªn cña kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh. ViÖc
7
x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh còng ph¶i c¨n cø vµo c¬ cÊu tæ chøc s¶n
xuÊt vµ quy tr×nh c«ng nghÖ, tÝnh chÊt s¶n xuÊt cung cÊp sö dông c¸c s¶n
phÈm dÞch vô … C¸c doanh nghiÖp x©y l¾p do tæ chøc s¶n xuÊt ®¬n chiÕc,
s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng lµ chñ yÕu nªn ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh thêng lµ
c¸c c«ng tr×nh, HMCT phÇn x©y l¾p.
1.3.3. Ph©n biÖt ®èi tîng tËp hîp chi phÝ vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm.
§èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ c¨n cø ®Ó më tµi kho¶n, c¸c sæ chi tiÕt …
theo tõng ®èi tîng cña chi phÝ gióp cho c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ
thùc hiÖn ®èi tîng h¹ch to¸n kinh tÕ.
§èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¨n cø ®Ó më c¸c phiÕu tÝnh gi¸ thµnh theo
tõng ®èi tîng phôc vô cho c«ng t¸c kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch
gi¸ thµnh, tÝnh to¸n hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh.
Tuy nhiªn 2 ®èi tîng nµy cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau thÓ hiÖn
ë viÖc ph¶i sö dông c¸c sè liÖu chi phÝ ®· tËp hîp ®îc ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ
chuyÓn dÞch cña c¸c yÕu tè chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh.
1.4. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm trong doanh nghiÖp x©y l¾p.
1.4.1. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
trong doanh nghiÖp x©y l¾p.
* XÐt ë gãc ®é kÕ to¸n ph©n bæ tõng kho¶n chi phÝ theo c¸c ®èi tîng dùa
trªn c¬ së c¸c chøng tõ ban ®Çu doanh nghiÖp cã thÓ sö dông mét trong hai
ph¬ng ph¸p sau:
- Ph¬ng ph¸p tËp hîp trùc tiÕp ¸p dông khi c¸c chi phÝ ph¸t sinh cã liªn
quan trùc tiÕp ®Õn mét ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, tøc lµ liªn quan
®Õn mét c«ng tr×nh,HMCT … khi ®ã kÕ to¸n tiÕn hµnh tËp hîp chi phÝ
s¶n xuÊt theo tõng c«ng tr×nh, HMCT theo ph¬ng ph¸p ghi trùc tiÕp.
NghÜa lµ c¨n cø vµo c¸c chøng tõ gèc kÕ to¸n lÊy sè liÖu liªn quan ®Õn
tõng c«ng tr×nh, HMCT ghi th¼ng cho c«ng tr×nh, HMCT ®ã mµ kh«ng
cÇn ph©n bæ.
- Ph¬ng ph¸p tËp hîp gi¸n tiÕp: ¸p dông khi c¸c chi phÝ ph¸t sinh ®Õn
nhiÒu c«ng tr×nh, HMCT, ta kh«ng thÓ tiÕn hµnh trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng mµ ph¶i tËp hîp chung l¹i sau ®ã tiÕn hµnh ph©n bæ theo tõng c«ng
tr×nh, HMCT th«ng qua tiªu thøc thÝch hîp. Tiªu thøc thÝch hîp lµ tiªu
8
thøc tho¶ m·n 2 ®iÒu kiÖn: Cã mèi quan hÖ trùc tiÕp tíi ®èi tîng ph©n bæ
vµ cã mèi quan hÖ t¬ng quan tû lÖ thuËn víi sè chi phÝ ph©n bæ.
VÝ dô: Chi phÝ s¶n xuÊt chung th× tiªu thøc ph©n bæ cã thÓ lµ chi phÝ nguyªn
vËt liÖu trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng, tiÒn l¬ng c«ng nh©n s¶n xuÊt.
KÕ to¸n sau khi tËp hîp ®îc chi phÝ s¶n xuÊt x¸c ®Þnh ®îc tiªu thøc
ph©n bæ th× viÖc ph©n bæ tiÕn hµnh theo 2 bíc:
Bíc1: X¸c ®Þnh hÖ sè ph©n bæ.
Tæng sè chi phÝ cÇn ph©n bæ
H =
Tæng tiªu thøc ph©n bæ
Bíc 2: TÝnh sè chi phÝ ph©n bæ cho tõng ®èi tîng.
Ci = H x Ti
Trong ®ã: Ci : Sè chi phÝ ph©n bæ cho ®èi tîng i.
Ti : Tiªu thøc ph©n bæ cho ®èi tîng i.
H : HÖ sè ph©n bæ.
- XÐt ë gãc ®é yªu cÇu qu¶n lý vÜ m« phôc vô cho viÖc kiÓm tra gi¸m s¸t
ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ viÖc thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch chÕ ®é
®èi víi nhµ níc cã 2 ph¬ng ph¸p sau: Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n
xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ¸p dông ph¬ng ph¸p kª khai thêng
xuyªn vµ ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm ¸p dông ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú.
1.4.1.1. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong
doanh nghiÖp x©y l¾p ¸p dông ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn.
* Tµi kho¶n sö dông:
- Tµi kho¶n 621- chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: ph¶n ¸nh chi phÝ NVL
ph¸t sinh thùc tÕ ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm x©y dùng hay l¾p ®Æt c¸c c«ng tr×nh,
HMCT. Tµi kho¶n nµy më chi tiÕt cho tõng c«ng tr×nh HMCT, c¸c giai ®o¹n
cã dù to¸n riªng.
- Tµi kho¶n 622- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh c¸c
kho¶n tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp x©y l¾p c¸c c«ng tr×nh,
c«ng nh©n phôc vô x©y dùng vµ l¾p ®Æt gåm c¶ tiÒn l¬ng cho c«ng nh©n
chuÈn bÞ thi c«ng vµ thu dän c«ng tr×nh. Tµi kho¶n nµy còng më chi tiÕt cho
9
tõng c«ng tr×nh, HMCT, giai ®o¹n c«ng viÖc kh«ng h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n
nµy kho¶n trÝch BHYT, BHXH, KPC§.
- Tµi kho¶n 623- Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng: Tµi kho¶n nµy ph©n bæ vµo
tËp hîp chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng phôc vô trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y
l¾p c«ng tr×nh. Kh«ng h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n nµy, kho¶n trÝch BHYT,
BHXH,KPC§ tÝnh trªn tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ c«ng nh©n sö dông m¸y thi c«ng.
Tµi kho¶n 623 cã 6 TK cÊp 2:
TK 6231 - Chi phÝ nh©n c«ng m¸y thi c«ng.
TK 6232 - Chi phÝ vËt liÖu m¸y thi c«ng.
TK 6233 - Chi phÝ dông cô m¸y thi c«ng.
TK 6234 – Chi phÝ khÊu hao m¸y thi c«ng.
TK 6237 – Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi.
TK 6238 – Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c.
- Tµi kho¶n 627- chi phÝ s¶n xuÊt chung: tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh chi phÝ s¶n
xuÊt cña ®éi, c«ng tr×nh x©y dùng gåm tiÒn l¬ng nh©n viªn ®éi qu¶n lý,
kho¶n trÝch BHYT, BHXH, KHC§ theo qui ®Þnh, khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh
dïng chung cho ho¹t ®éng cña ®éi vµ chi phÝ kh¸c liªn quan ®Õn ho¹t ®éng
cña ®éi.
- Tµi kho¶n 154- Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang: Tµi kho¶n nµy dïng
®Ó h¹ch to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. Tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt cho tõng ®éi s¶n
xuÊt, c«ng tr×nh, HMCT.
TK 154 cã 4 TK cÊp 2:
TK 1541 – Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang ho¹t ®«ng x©y l¾p.
TK 1542 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang s¶n phÈm kh¸c.
TK 1543 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang cña dÞch vô.
TK 1544 – Chi phÝ b¶o hµnh x©y l¾p.
S¬ ®å 1.
NÕu tæ chøc ®éi m¸y thi c«ng riªng vµ cã ph©n cÊp h¹ch to¸n cho ®éi m¸y,
cã tæ chøc kÕ to¸n riªng ë ®éi theo s¬ ®å sau:
S¬ ®å 2.
1.4.1.2. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong
doanh nghiÖp xay l¾p theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú.
* Tµi kho¶n sö dông: TK 621, TK 622< TK 623, TK 627.
10
Theo ph¬ng ph¸p nµy tµi kho¶n sö dông ®Ó tËp hîp chi phi s¶n xuÊt kh«ng
ph¶i lµ TK154 mµ lµ TK 631- gi¸ thµnh s¶n xuÊt cßn TK 154 ®Ó ph¶n ¸nh
gi¸ trÞ s¶n phÈm lµm dë ®Çu kú vµ cuèi kú
* Néi dung:
-
§Çu kú kÕt chuyÓn CFSXKDDD cuèi kú kÕ to¸n ghi:
Nî TK 631 (chi tiÕt)
Cã TK 154 (chi tiÕt)
-
Trong kú CFNVLTT, CFNCTT, CFMTC, CFSXC ph¸t sinh kÕ to¸n
ghi:
Nî TK 621 (chi tiÕt)
Cã TK 152, 153
Nî TK 622 (chi tiÕt)
Cã TK 334, 338
Nî TK 623 (chi tiÕt)
Cã TK 152, 153, 214
Nî TK 627 (chi tiÕt)
Cã TK 152, 111
Cuèi kú kÕt chuyÓn ph©n bæ c¸c kho¶n chi phÝ trªn vµo TK 631
Nî TK 631
Cã TK 621, 622, 623, 627
§ång thêi kÕt chuyÓn chi phÝ x©y l¾p dë dang cuèi kú
Nî TK 154 (chi tiÕt)
Cã TK 631 (chi tiÕt)
1.4.2. §¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë trong c¸c doanh nghiÖp, x©y l¾p.
S¶n phÈm lµm dë lµ s¶n phÈm ®ang trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o:
®ang n»m trªn d©y truyÒn, quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt, cha hoµn thµnh …
X¸c ®Þnh sè chi phÝ tÝnh theo s¶n phÈm lµm dë cuèi kú ph¶i chÞu,
®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë chÝnh x¸c gióp cho viÖc tÝnh tæng s¶n phÈm
trong kú chÝnh x¸c. V× vËy, c¸c doanh nghiÖp ®Òu ph¶i ®¸nh gi¸ s¶n phÈm
lµm dë. Tuú theo ®Æc ®iÓm tõng doanh nghiÖp mµ vËn dông c¸c ph¬ng ph¸p
®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë thÝch hîp.
11
1.4.2.1. Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë theo chi phÝ dù to¸n CFSP
lµm dë ®îc tÝnh theo c«ng thøc sau:
B+C
A=
x E
D+E
Trong ®ã:
A: Chi phÝ thùc tÕ cña khèi lîng x©y l¾p dë dang cuèi kú.
B: Chi phÝ thùc tÕ cña khèi lîng x©y l¾p ®Çu kú.
C: Chi phÝ thùc tÕ cña khèi lîng x©y l¾p thùc hiÖn trong kú.
D: Chi phÝ cña khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh bµn giao trong kú theo dù to¸n
E: Chi phÝ cña khèi lîng x©y l¾p dë dang cuèi kú theo dù to¸n.
1.4.2.2 Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë theo tû lÖ hoµn thµnh t¬ng
øng.
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông chñ yÕu §/v viÖc ®¸nh s¶n phÈm lµm dë
cña c«ng t¸c l¾p ®Æt
Bl + Cl
Al =
x El
Dl + El
Trong ®ã:
Al: Chi phÝ cña khèi lîng x©y ®Æt dë dang cuèi kú.
Bl: Chi phÝ cña khèi lîng x©y ®Æt dë dang ®Çu kú.
Cl: Chi phÝ cña khèi lîng x©y ®Æt thùc hiÖn trong kú
Dl: Chi phÝ cña khèi lîng x©y ®Æt hoµn thµnh bµn giao trong kú theo DT
El: Chi phÝ cña khèi lîng x©y ®Æt dë dang cuèi kú theo dù to¸n ®· tÝnh
chuyÓn theo s¶n lîng hoµn thµnh t¬ng ®¬ng.
1.4.2.3. Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë theo gi¸ trÞ dù to¸n.
Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë cuèi kú ®îc tÝnh nh sau:
B+C
A=
x
Ed
Dd + Ed
Trong ®ã: A: Chi phÝ thùc tÕ cña khèi lîng x©y l¾p dë dang cuèi kú
B: Chi phÝ thùc tÕ cña khèi lîng tÝnh ®Çu kú.
C: Chi phÝ thùc tÕ cña khèi lîng thùc hiÖn trong kú.
12
Dd: Gi¸ trÞ dù to¸n cña khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh bµn giao
trong kú.
Ed: Gi¸ trÞ dù to¸n cña khèi lîng x©y l¾p dë dang cuèi kú.
* C¨n cø vµo kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú vµ CFSX ®· tËp
hîp trong kú gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh x¸c ®Þnh theo c«ng thøc:
ZTT = D §K + C - DCK
Trong®ã: Z: Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm .
D §K : Chi phÝ s¶n phÈm lµm dë ®Çu kú
C: Chi phÝ s¶n xuÊt trong kú
DCK : Chi phÝ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú
NÕu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ngoµi s¶n phÈm chÝnh doanh nghiÖp cßn tËn
dông ®îc s¶n phÈm phô th× tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh sÏ ®îc lo¹i
trõ phÇn CFSXSP phô.
ZTT = D §K + C - DCK – CP
Cuèi kú khi hoµn thµnh viÖc tËp hîp CFSX, kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
vµ ghi sæ kÕ to¸n theo ®Þnh kho¶n
Nî TK 632
Cã TK 154
13
PhÇn thø hai
T×nh h×nh thùc tÕ vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n
xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c«ng ty XD §iÖn
vµ DÞch vô PTNT
2.1. Mét sè ®Æc ®iÓm chung cña c«ng ty XD §iÖn vµ DÞch vô
PTNT
2.1.1. Kh¸i qu¸t vÒ qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña C«ng ty X©y
dùng §iÖn vµ DÞch vô Ph¸t triÓn N«ng th«n.
TiÒn th©n cña C«ng ty x©y dùng §iÖn & DÞch vô Ph¸t triÓn N«ng th«n
lµ xÝ nghiÖp l¾p ®Æt ®iÖn do Trung ¬ng Héi n«ng d©n ViÖt Nam tiÕp ngêi vµ
qu¶n lý C«ng ty X©y dùng §iÖn & DÞch vô Ph¸t triÓn N«ng th«n. Thµnh lËp
theo quyÕt ®Þnh sè 374/Q§-UB ngµy 5/3/1994 cña UBND Thµnh phè Hµ
Néi.
VÒ mÆt tæ chøc C«ng ty thuéc sù qu¶n lý cña Trung ¬ng Héi N«ng d©n
ViÖt Nam.
C«ng ty X©y dùng §iÖn & DÞch vô Ph¸t triÓn N«ng th«n lµ doanh
nghiÖp hîp ®ång kinh doanh cã t c¸ch ph¸p nh©n cã quyÒn vµ nghÜa vô theo
luËt ®Þnh, vÒ tµi chÝnh kÕ to¸n chÞu sù qu¶n lý cña tæng côc qu¶n lý vèn vµ
tµi s¶n Nhµ níc - Bé tµi chÝnh.
Trô së
: 13 ®êng Thôy Khuª, T©y Hå, Hµ Néi.
Tªn giao dÞch: Red.
Tµi kho¶n
: 710A - 00911 - t¹i Ng©n hµng c«ng th¬ng Ba §×nh.
§T
: (04) 8. 330354 - 8. 336570.
Fax
: (84) 4. 8337-214.
§¨ng ký kinh doanh sè: 200504 do Träng tµi kinh tÕ Thµnh phè Hµ Néi
cÊp.
Sè vèn ®iÒu lÖ khi thµnh lËp doanh nghiÖp: 312.800.000. Ho¹t ®éng
trong lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh ®¨ng ký theo luËt Doanh nghiÖp nhµ níc, ®ång thêi chÞu tr¸ch nhiÖm tríc cÊp trªn vÒ b¶o toµn vèn vµ ph¸t triÓn
vèn ®îc giao vµ lµm nghÜa vô víi ng©n s¸ch nhµ níc nªn nhiÒu n¨m qua bé
m¸y qu¶n lý vµ s¶n xuÊt cña C«ng ty ®îc h×nh thµnh theo m« h×nh ph¸t huy
14
tèt.Khi míi thµnh lËp C«ng ty chØ cã h¬n 20 c¸n bé c«ng nh©n viªn. C«ng
t¸c tæ chøc cha æn ®Þnh, c¸c tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi cha ®îc thµnh lËp,
ho¹t ®éng trong C«ng ty cßn mang tÝnh ®¬n lÎ, mäi ho¹t ®éng trong C«ng
ty ®Òu ®Ì nÆng lªn vai gi¸m ®èc. §îc sù quan t©m cña thêng vô Trung ¬ng
Héi tõ th¸ng 1 n¨m 1997. Tæ chøc chi bé §¶ng cña C«ng ty ®îc h×nh thµnh.
TiÕp ®ã lµ tæ chøc c«ng ®oµn, ®oµn thanh niªn, héi Phô n÷, ®· phèi hîp ho¹t
®éng t¹o kh«ng khÝ phÊn khëi ®oµn kÕt trong C«ng ty, gióp chÝnh quyÒn
C«ng ty ch¨m lo s©u s¾c h¬n ®Õn ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn cho ngêi lao
®éng, c¸c ho¹t ®éng tõ thiÖn x· héi. §Æc biÖt tæ chøc chi bé §¶ng ®· ph¸t
huy vai trß tham mu l·nh ®¹o, gióp Ban gi¸m ®èc C«ng ty trong viÖc ho¹ch
®Þnh ph¬ng híng ph¸t triÓn doanh nghiÖp qua mçi thêi kú.
Víi ®éi ngò lao ®éng b×nh qu©n cã mÆt 100%.
Trong ®ã:
Lao ®éng gi¸n tiÕp : 20%.
Lao ®éng trùc tiÕp : 80%.
26 ngêi cã b»ng ®¹i häc, cao ®¼ng trë lªn.
6 ngêi cã b»ng trung cÊp c¸c ngµnh.
68 ngêi cã b»ng trung cÊp c¸c ngµnh ®iÖn, c¬ khÝ.
Sè cßn l¹i lµ c«ng nh©n t¹p vô.
C«ng ty X©y dùng §iÖn & DÞch vô Ph¸t triÓn N«ng th«n ®îc phÐp ho¹t
®éng kinh doanh trong c¸c lÜnh vùc.
1-
X©y dùng ®êng d©y t¶i ®iÖn vµ tr¹m biÕn ¸p tíi 35KV
2-
§Çu t x©y dùng vµ cung øng ®iÖn
3- X©y dùng c¸c c«ng tr×nh h¹ tÇng thuéc nhãm C (vèn ®Çu
t < 20 tû ®ång) nh nhµ ë ®êng giao th«ng, kªnh m¬ng thuû lîi.
4-
DÞch vô ph¸t triÓn n«ng th«n.
5- S¶n xuÊt kinh doanh thiÕt bÞ ®iÖn (s¶n xuÊt d©y, ®iÖn
hßm c«ng t¬ v.v…)
15
6-
S¶n xuÊt bª t«ng, cét ®iÖn, èng cèng
7-
L¾p r¸p linh kiÖn ®iÖn tö, loa ®µi …
2.1.2. §Æc ®iÓm tæ chøc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty
x©y dùng ®iÖn vµ dÞch vô ph¸t triÓn n«ng th«n.
Víi nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh nh ®· nªu trªn cïng víi ®Æc ®iÓm tæ
chøc thi c«ng nhiÒu h¹ng môc c«ng tr×nh kh¸c nhau, ®ßi hái C«ng ty ph¶i
tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh mét c¸ch hîp lý.
C«ng ty cã phßng KÕ ho¹ch ®©y lµ n¬i t¹o d¸ng cho c¸c c«ng tr×nh
phßng kü thuËt theo dâi qu¸ tr×nh thi c«ng ®Æc biÖt chÊt lîng theo ®óng
thiÕt kÕ. C«ng ty thµnh lËp 2 xÝ nghiÖp trùc thuéc lµ xÝ nghiÖp x©y l¾p ®éi
trëng thi c«ng 1 c«ng tr×nh. Trong mçi ®éi lµ ®îc ph©n chia thµnh c¸c tæ ®éi
thi c«ng tuú theo yªu cÇu thùc tÕ, lu«n ®Æc biÖt thi c«ng c«ng tr×nh ®óng
tiÕn ®é víi chÊt lîng cao. Do ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt c¸c c«ng tr×nh thi c«ng thêng ë xa, viÖc kiÓm so¸t rÊt khã kh¨n nªn ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt
kinh doanh, C«ng ty ®· thùc hiÖn c¬ chÕ kho¸n. NghÜa lµ, sau khi tróng
thÇu, ký kÕt ®îc c¸c hîp ®ång x©y dùng, C«ng ty thêng giao kho¸n l¹i cho
c¸c xÝ nghiÖp. Sau ®ã xÝ nghiÖp l¹i giao kho¸n l¹i cho c¸c ®éi cña xÝ nghiÖp.
§©y lµ h×nh thøc kho¸n dÞch vô ®Õn tõng ®éi nh»m n©ng cao tinh thÇn tr¸ch
nhiÖm cña c¸n bé qu¶n lý trùc tiÕp t¹i c¸c xÝ nghiÖp, c¸c ®éi còng nh cña
ngêi lao ®éng. C«ng ty còng sÏ hç trî b»ng c¸ch cung cÊp m¸y mãc thi
c«ng cho c¸c xÝ nghiÖp, c¸c ®éi thi c«ng, nhng ®ång thêi cho phÐp c¸c xÝ
nghiÖp ®îc ®Çu t mua s¾m thªm c¸c ph¬ng tiÖn m¸y mãc, thiÕt bÞ hiÖn ®¹i
phôc vô cho s¶n xuÊt. MÆt kh¸c do yªu cÇu vÒ lao ®éng cña doanh nghiÖp
xÝ nghiÖp cã nhiÒu nÐt ®Æc thï riªng nªn C«ng ty còng cã mét c¬ chÕ qu¶n
lý lao ®éng phï hîp. C«ng ty chØ duy tr× sè lîng lao ®éng trong danh s¸ch
hîp lý, ®©y lµ nh÷ng lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao, cã kinh nghiÖm.
Cßn l¹i tuú theo yªu cÇu vÒ lao ®éng, tuú thuéc ®Æc ®iÓm cña c«ng tr×nh mµ
C«ng ty sö dông lao ®éng thuª ngoµi t¹i ®Þa bµn thi c«ng. ViÖc sö dông lao
®éng nh vËy võa tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ nh©n c«ng, võa thuËn tiÖn. Ngoµi ra
C«ng ty cßn cã mét bé phËn lµm nghiÖp vô kinh doanh vËt t, võa ®¸p øng
nhu cÇu vÒ vËt liÖu x©y l¾p cho C«ng ty, võa tiªu thô ®îc s¶n phÈm c«ng
nghiÖp cña C«ng ty s¶n xuÊt ra.
KÓ tõ khi thµnh lËp cho ®Õn nay C«ng ty ®· liªn tôc ph¸t triÓn c¶ bÒ
réng lÉn chiÒu s©u. N¨m sau ph¸t triÓn h¬n n¨m tríc, ta cã thÊy ®îc sù ph¸t
triÓn cña C«ng ty qua sè liÖu ®îc thu vµ lîi nhuËn sau:
N¨m 1999: Thu nhËp doanh sè b×nh qu©n: 3,5 tû.
16
Trong ®ã:
- X©y l¾p ®iÖn: 2 tû
- Kinh doanh ®iÖn: 1 tû.
- Vµ 0,5 tû tõ c¸c nguån kh¸c.
N¨m 2000: Thu nhËp doanh sè b×nh qu©n 4,2 tû.
- X©y l¾p ®iÖn: 2,25 tû.
- Kinh doanh ®iÖn 1,35 tû.
- Vµ 0,6 tû tõ c¸c nguån kh¸c.
Thu nhËp cña n¨m sau t¨ng gÊp nhiÒu lÇn so víi n¨m tríc. Së dÜ cã ®îc nh vËy lµ do C«ng ty kh«ng ngõng n©ng cao trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, ®Çu
t vµo ®éi ngò c¸n bé kü thuËt cã tr×nh ®é cao. §éi ngò c«ng nh©n lµnh
nghÒ, bé m¸y sö dông lao ®éng còng ngµy mét n©ng cao c¶ vÒ sè lîng vµ
chÊt lîng. Sù ph¸t triÓn nµy phï hîp víi xu híng ®ang ph¸t triÓn cña ngµnh
x©y dùng ViÖt Nam.
2.1.3. Bé m¸y qu¶n lý cña C«ng ty X©y dùng §iÖn & DÞch vô PTNT.
§Ó thÝch øng víi nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh doanh, tæ chøc bé m¸y cña
C«ng ty trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· cã nhiÒu thay ®æi theo híng më réng
tÝnh ®éc lËp tù chñ cña qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.
Do yªu cÇu vµ nhiÖm vô cña sù ®æi míi cña c¬ chÕ thÞ trêng. C«ng ty
XÝ nghiÖp §iÖn & DÞch vô Ph¸t triÓn N«ng th«n ®· tæ chøc bé m¸y theo
d¹ng trùc tuyÕn chøc n¨ng. C¬ cÊu nµy lµ sù kÕt hîp gi÷a hai kiÓu: C¬ cÊu
trùc tuyÕn vµ c¬ cÊu theo chøc n¨ng. Nã n¨ng ®éng ph¸t huy ®îc nh÷ng u
®iÓm ®ång thêi lo¹i bá nh÷ng nhîc ®iÓm cña tõng c¬ cÊu. C¬ cÊu tæ chøc
cña C«ng ty X©y dùng §iÖn & DÞch vô Ph¸t triÓn N«ng th«n nh sau :
- Gi¸m ®èc : chÞu tr¸ch nhiÖm phô tr¸ch chung, chØ ®¹o tÊt c¶ ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty, lµ ngêi ®¹i diÖn hîp ph¸p cña C«ng
ty.
- Phã gi¸m ®èc: lµ ngêi tham mu vµ cïng gi¸m ®èc chØ ®¹o ®iÒu hµnh
ho¹t ®éng cña C«ng ty.
- Phßng tµi vô kÕ to¸n : gióp ban gi¸m ®èc chØ ®¹o thùc hiÖn c«ng t¸c
kÕ to¸n, ®ång thêi kiÓm tra kiÓm so¸t tµi chÝnh cña C«ng ty. Phßng tµi vô cã
tr¸ch nhiÖm qu¶n lý tµi s¶n vèn, quü b¶o toµn vµ sö dông vèn cã hiÖu qu¶,
17
thanh to¸n c¸c hîp ®ång kinh tÕ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh.
ChÞu tr¸ch nhiÖm h¹ch to¸n kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh trong qu¸
tr×nh h¹ch to¸n. Lµm chøc n¨ng quan hÖ víi c¸c tæ chøc c¸c c«ng viÖc
thanh to¸n vµ huy ®éng vèn. §¶m b¶o ®êi sèng cho ngêi lao ®éng thùc hiÖn
nghÜa vô víi NN.
- Phßng kÕ to¸n - dù ¸n : Gióp Ban gi¸m ®èc trong viÖc ho¹ch ®Þnh
chiÕn lîc ph¸t triÓn cña C«ng ty trong tõng thêi kú. §ång thêi lËp kÕ ho¹ch
s¶n xuÊt kinh doanh cô thÓ cña doanh nghiÖp qua mçi thêi kú kÕ ho¹ch.
Tham mu cho bé m¸y l·nh ®¹o c¬ quan vÒ c«ng t¸c tæ chøc, ph©n cÊp chøc
n¨ng nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n tõng bé phËn cña doanh nghiÖp. Phßng kÕ
ho¹ch dù ¸n cña C«ng ty cßn cã chøc n¨ng më réng vµ tiÕp cËn thÞ trêng ®Ó
lªn kÕ ho¹ch cô thÓ cho C«ng ty. Ngoµi ra phßng cßn ph©n tÝch ®¸nh gi¸ vµ
lËp c¸c dù ¸n ph¸t triÓn më réng quy m« ho¹t ®éng cña C«ng ty.
- Phßng kü thuËt vËt t : lµ bé phËn chuyªn m«n trùc tiÕp cña qu¸ tr×nh
tæ chøc s¶n xuÊt cã nhiÖm vô x©y dùng c¸c ph¬ng ¸n, biÖn ph¸p kü thuËt
thùc hiÖn cho tõng nhiÖm vô, tõng c«ng viÖc cô thÓ, chÞu tr¸ch nhiÖm tríc
C«ng ty vÒ chÊt lîng s¶n phÈm, n©ng cao tay nghÒ vµ tr×nh ®é chuyªn m«n
cho ®éi ngò c¸n bé kü thuËt.
+ X©y dùng c¸c chØ tiªu kü thuËt.
+ X©y dùng c¸c biÖn ph¸p kü thuËt thi c«ng tíi ®¶m b¶o an toµn.
+ X©y dùng kÕ ho¹ch thi c«ng cô thÓ cho tõng c«ng viÖc thuéc phßng
kü thuËt thùc hiÖn.
+ KÕ ho¹ch mua s¾m vËt t thiÕt bÞ.
+ ChÞu tr¸ch nhiÖm an toµn vÒ con ngêi tµi s¶n.
+ B¶o qu¶n, b¶o dìng thiÕt bÞ dông cô thi c«ng.
+ KÕ ho¹ch huy ®éng lao ®éng - kü thuËt.
+ KÕ ho¹ch hoµn thiÖn thñ tôc thi c«ng -> nghiÖm thu c«ng tr×nh.
- Phßng kinh doanh: Cã chøc n¨ng h¹ch to¸n. Môc ®Ých chÝnh cña
phßng kinh doanh lµ nghiªn cøu thÞ trêng, cô thÓ lµ phßng kinh doanh trùc
tiÕp ®Êu thÇu c¸c c«ng tr×nh ®iÖn, thay thÕ n©ng cÊp, b¶o dìng m¹ng líi
®iÖn … cho kh¸ch hµng. Phßng ph¶i tù h¹ch to¸n ® îc vµ tr×nh lªn gi¸m ®èc
18
®Ó xin ý kiÕn, vµ nÕu cÇn phßng kinh doanh cã thÓ tham mu cho C«ng ty
ph¸t triÓn thÞ trêng kinh doanh .
- Phßng tæ chøc - lao ®éng tiÒn l¬ng:
+ Chøc n¨ng c¬ b¶n lµ qu¶n lý vÒ nh©n sù tham mu cho Ban gi¸m ®èc vÒ
viÖc s¾p xÕp ®Ò b¹t c¸n bé ®Ó ph¸t huy kh¶ n¨ng cña tõng ngêi - dïng ®óng
ngêi, ®óng viÖc. §¶m b¶o c«ng t¸c tæ chøc chung cho C«ng ty. Gióp Ban
gi¸m ®èc tiÕp nhËn vµ triÓn khai c¸c chØ thÞ nghÞ quyÕt cña Nhµ níc vµ cña
cÊp trªn. §¶m b¶o c¸c chÕ ®é cho ngêi lao ®éng vÒ b¶o hiÓm y tÕ, quy chÕ
tæ chøc ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp, tæ chøc c¸c ho¹t ®éng néi bé.
- V¨n phßng:
+ Chñ yÕu lµ chøc n¨ng tæng hîp - b¸o c¸o
+ Chñ yÕu lµ chøc n¨ng néi bé
+ Chøc n¨ng ®èi ngo¹i: chuyÓn t¶i nh÷ng chØ thÞ
quyÕt
®Þnh tõ Ban gi¸m ®èc ®Õn nh÷ng phßng ban
chøc n¨ng cña C«ng ty.
- XÝ nghiÖp x©y l¾p: Do yªu cÇu thùc tÕ t¹i C«ng ty ®ßi hái chÝnh x¸c
cao vÒ kü thuËt vµ chÊt lîng c«ng tr×nh ®iÖn nªn C«ng ty thµnh lËp xÝ
nghiÖp x©y l¾p víi môc ®Ých lµ ®Ó thay mÆt C«ng ty thi c«ng trùc tiÕp ®¶m
nhËn c«ng tr×nh.
S¬ ®å sè 4
2.1.4. §Æc ®iÓm tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i C«ng ty X©y dùng §iÖn
& DÞch vô Ph¸t triÓn N«ng th«n
§Ó ph¸t huy chøc n¨ng vai trß quan träng cña kÕ to¸n trong c«ng t¸c
qu¶n lý ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, C«ng ty X©y dùng §iÖn & DÞch vô
Ph¸t triÓn N«ng th«n ®· tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n khoa häc, hîp lý, tu©n
theo ®óng c¸c nguyªn t¾c tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n, ®¶m b¶o cung cÊp th«ng
tin mét c¸ch kÞp thêi chÝnh x¸c, ®¸p øng ®îc yªu cÇu qu¶n lý trong c¬ chÕ
thÞ trêng hiÖn nay.
XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt còng nh ®Æc ®iÓm tæ chøc qu¶n lý, t×nh
h×nh trang bÞ m¸y vi tÝnh cho c«ng t¸c kÕ to¸n. C«ng ty X©y dùng §iÖn &
DÞch vô Ph¸t triÓn N«ng th«n ®· tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n theo h×nh thøc
nöa tËp trung, nöa ph©n t¸n vµ h×nh thøc kÕ to¸n ¸p dông lµ NhËt ký chung.
19
VÒ mÆt néi dung: C«ng t¸c kÕ to¸n ®îc thùc hiÖn t¹i phßng kÕ to¸n
cña C«ng ty vµ ë c¸c xÝ nghiÖp trùc thuéc cßn ë c¸c ®éi trùc thuéc th×
kh«ng tiÕn hµnh c«ng t¸c kÕ to¸n mµ chØ cã nh©n viªn kinh tÕ.
ë c¸c xÝ nghiÖp trùc thuéc cã phßng kÕ to¸n vµ tiÕn hµnh tù h¹ch to¸n,
phßng kÕ to¸n ë xÝ nghiÖp thêng cã mét kÕ to¸n trëng, mét kÕ to¸n tæng
hîp vµ mét hoÆc hai kÕ to¸n viªn. Cßn ë c¸c ®éi s¶n xuÊt trùc thuéc C«ng
ty th× tiÕn hµnh h¹ch to¸n b¸o sæ theo h×nh thøc tËp trung vÒ phßng kÕ to¸n
ë C«ng ty.
ë C«ng ty cã phßng kÕ to¸n trung t©m, lµm nhiÖm vô híng dÉn kiÓm
tra kÕ to¸n toµn C«ng ty. NhËn chøng tõ cña c¸c ®éi s¶n xuÊt h¹ch to¸n tËp
trung ®Ó ghi sæ kÕ to¸n, nhËn b¸o c¸o kÕ to¸n cña c¸c xÝ nghiÖp trùc thuéc,
tæng hîp sè liÖu ®Ó lËp b¸o c¸o kÕ to¸n toµn ®¬n vÞ. ë phßng kÕ to¸n C«ng
ty cã c¸c nh©n viªn kÕ to¸n phô tr¸ch tõng phÇn c«ng viÖc kÕ to¸n.
S¬ ®å sè 5
ViÖc ¸p dông lo¹i h×nh tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n võa tËp trung võa
ph©n t¸n ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho kÕ to¸n g¾n víi ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ, kiÓm
tra, gi¸m s¸t chÆt chÏ c¸c ho¹t ®éng mét c¸ch cã hiÖu qu¶ tuy tæ chøc bé
m¸y kÕ to¸n cßn cång kÒnh.
ViÖc cµi ®Æt phÇn mÒm kÕ to¸n gióp cho c«ng viÖc cña kÕ to¸n tiÕt
kiÖm vÒ thêi gian. Qu¸ tr×nh kÕ to¸n khi ¸p dông m¸y vi tÝnh, nh©n viªn kÕ
to¸n chuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn vÒ m¸y, sau ®ã c¨n cø c¸c chøng tõ gèc nhËp d÷
liÖu vµo m¸y, m¸y sÏ tù xö lý vµ cho th«ng tin ®Çu ra, ®Æc biÖt lµ kÕ to¸n
tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ t¬ng ®èi khoa häc.
C¨n cø vµo c¸c chøng tõ gèc sau khi ®· kiÓm tra tÝnh hîp ph¸p, hîp lÖ, kÕ
to¸n c¸c phÇn hµnh (vËt t, tµi s¶n cè ®Þnh …) tiÕn hµnh nhËp sè liÖu vµo
m¸y ghi c¸c sè vµ b¶ng biÓu liªn quan. Cuèi th¸ng kÕ to¸n tæng hîp lÊy sè
liÖu ®· ®îc kÕ to¸n c¸c phÇn hµnh tæng hîp ghi bót to¸n kÕt chuyÓn. Khi cã
c«ng tr×nh, hay môc c«ng tr×nh, phÇn viÖc x©y l¾p hoµn thµnh nghiÖm thu,
kÕ to¸n tæng hîp tiÕn hµnh tÝnh gi¸ thµnh. Cã thÓ nãi, kÕ to¸n tæng hîp vµ
kÕ to¸n phÇn hµnh ë C«ng ty cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau lu«n ®¶m
b¶o cung cÊp sè liÖu lÉn nhau còng nh cho l·nh ®¹o C«ng ty kÞp thêi chÝnh
x¸c.
20
- Xem thêm -
.DOC 
41 
85 
137 
