Welcome to http://www.trithucbonphuong.com
Lời nói đầu.
Nhằm đáp ứng chương trình học và thi trắc nghiệm môn hóa
.Chúng tôi viết chuyên đề các phương pháp giải nhanh các bài
tập hóa học, đưa ra một số các cách giải sai nhằm giúp các em
học sinh khắc sâu bài tập
Bài viết được tác giả nghiên cứu kỉ rất nhiều tài liệu và được biên
soạn lại theo ý của tác giả.
Trong bài viết này tác giả có sử dụng một số t ư liệu của bạn Lê
Phạm Thành, Vũ khắc Ngọc, Cao Thị Thiên An, và một số bài báo
của tác giả khác trên tạp chí hóa học và ứng dụng, cộng với sự
sáng tạo của tác giả.
“Phương pháp không t ự nhiên sinh ra và không t ự nhiên mất đi
mà nó được thừa hưởng từ của người này sang sự sáng tạo của
người khác”
PH¦¥NG PH¸P §å THÞ
I. Néi dung ph¬ng ph¸p
Chóng ta thêng gÆp c¸c d¹ng bµi tËp CO 2, SO2 t¸c dông víi dung dÞch Ca(OH) 2, Ba(OH) 2
thu ®îc kÕt tña, muèi AlO 2 t¸c dông víi dung dÞch axit thu ®îc kÕt tña lµ nh÷ng bµi
to¸n khã, d¹ng nµy hay ra ®Ó ph©n lo¹i häc sinh trong c¸c kú thi cao ®¼ng, ®¹i häc.
1. D¹ng 1: CO 2, SO2 t¸c dông víi dung dÞch Ca(OH) 2, Ba(OH) 2 thu ®îc kÕt tña:
+ §iÒu kiÖn: TÝnh n CO2 biÕt n Ca (OH) 2 vµ n CaCO3 ta cã ph¶n øng sau:
CO2 + Ca(OH) 2 CaCO3 + H2O
(1)
CaCO3 + CO2 + H2O) Ca(HCO 3)2
(2)
2CO2 + Ca(OH) 2 Ca(HCO 3)2
(3)
Design and coppyright by Master NGUYEN AI NHAN
Tel 0989848791
Welcome to http://www.trithucbonphuong.com
+ C¸ch vÏ: Tõ trôc x chän hai ®iÓm a vµ 2a, tõ trôc y chän mét ®iÓm a. T¹i ®iÓm a cña
trôc x vµ y kÎ vu«ng gãc vµ chóng giao nhau t¹i ®iÓm A. Tõ A nèi víi to¹ ®é O vµ 2a ta
®îc tam gi¸c. Víi sè mol kÕt tña tõ trôc y c¾t t am gi¸c ë mét hoÆc hai ®iÓm. T¹i ®ã kÎ
vu«ng gãc víi trôc x ta ®îc sè mol CO 2.
CaCO3
x
a
n1
a
n2
n Ca (OH) 2 a
n CaCO3 x
n CO2 lµ n1vµ n 2
CO2
2a
2. D¹ng 2: Muèi Al 3+ t¸c dông víi dung dÞch kiÒm thu ®îc kÕt tña:
+ §iÒu kiÖn: TÝnh n OH biÕt n Al3 vµ n Al(OH)3 :
Al3+ + 3OH- Al(OH)3
(1)
Al(OH)3 + OH- AlO2- + 2H2O
(2)
Al3 4OH AlO 2 2H 2O
(3)
+ C¸ch vÏ: Tõ trôc x chän hai ®iÓm 3a vµ 4a, tõ trôc y chän mét ®iÓm a t¹i ®iÓm 3a cña
trôc x vµ a cña trôc y kÎ vu«ng gãc vµ chóng giao nhau t¹i ®iÓm A. Tõ A nèi víi to¹ ®é O
vµ 4a ta ®îc tam gi¸c: Víi sè mol kÕt tña tõ trôc y c¾t tam gi¸c ë mét hoÆc hai ®iÓm. T¹i
®ã kÎ vu«ng gãc víi trôc x ta ®îc sè mol OH Al(OH)3
a
A
x
OH-
x n Al(OH)3
a n Al3
x1 , x 2 n OH
3a x2 4a
3. D¹ng 3: Muèi AlO 2 t¸c dông víi dung dÞch axit thu ®îc kÕt tña:
+ §iÒu kiÖn: TÝnh n H biÕt n AlO vµ n Al(OH)3 :
2
Design and coppyright by Master NGUYEN AI NHAN
Tel 0989848791
Welcome to http://www.trithucbonphuong.com
(1)
AlO H H 2O Al(OH) 3
2
Al(OH) 3 3H Al 3 3H 2O
AlO 2 4H Al 3 3H 2O
(2)
(3)
+ C¸ch vÏ: Tõ trôc x chän hai ®iÓm a vµ 4a, tõ trôc y chän mét ®iÓm a. T¹i ®iÓm a cña trôc
x vµ a cña trôc y kÎ vu«ng gãc vµ chóng giao nhau t¹i ®iÓm A. Tõ A nèi víi to¹ ®é O vµ 4a
ta ®îc tam gi¸c. Víi sè mol kÕt tña tõ trôc y c¾t tam gi¸c ë mét hoÆc hai ®iÓm t¹i ®ã kÎ
vu«ng gãc víi trôc x ta ®îc sè mol H +
Al(OH)3
a
A
x
H+
n Al(OH) x
3
n AlO2 a
x 1, x 2
n H
x2
4a
x1
+ KÕt luËn: Ph¬ng ph¸p ®å thÞ sÏ gióp gi¶i c¸c bµi to¸n tr¾c nghiÖm nhanh h¬n vµ kh«ng
mÊt nhiÒu thêi gian trong viÖc gi¶i c¸c d¹ng bµi to¸n nµ y.
II. Bµi tËp ¸p dông:
Bµi 1: (TN - 2007). HÊp thô hoµn toµn 4,48 lÝt SO 2 (ë ®ktc) vµo dung dÞch chøa 16 gam
NaOH thu ®îc dung dÞch X. Khèi lîng muèi tan thu ®îc trong dung dÞch X lµ:
A: 18,9
B: 25,2
C: 23
D: 20,8
Bµi gi¶i:
+ C¸ch 1: ¸p dông ph¬ng ph¸p ®å thÞ
NaSO3
Tõ ®å thÞ:
m Na 2SO3 0, 2.126 25, 2gam B ®óng
0,4
0,2 0,4
n SO2
0,8
+ C¸ch 2: Th«ng thêng:
n NaOH
2 t¹o muèi Na 2SO3
n SO2
SO2 + 2NaOH Na2SO3 + H2O
Design and coppyright by Master NGUYEN AI NHAN
Tel 0989848791
Welcome to http://www.trithucbonphuong.com
0,4
0,2
0,2
m Na 2SO3 0, 2.126 25, 2gam B ®óng
Bµi 2: (§H - KB - 2007). Cho 200ml dung dÞch AlCl 3 1,5M t¸c dông víi V lÝt dung dÞch
NaOH 0,5M, lîng kÕt tña thu ®îc lµ 15,6 gam, gi¸ trÞ lín nhÊt cña V lÝt lµ:
A: 1,2
B: 1,8
C:2
D: 2,4
Bµi gi¶i:
+ C¸ch 1: ¸p dông ph¬ng ph¸p ®å thÞ ta cã:
n AlCl3 n Al3 0, 2.1,5 0,3, mol
n Al(OH)3
0,6
n
0,6mol
V
1, 2lit
NaOH
0,5
1
n
1mol
V
2lit
NaOH
0,5
n Al(OH)3
Al3+
0,3
15,6
0, 2mol
78
0,2
n OH-
1,2
0,3 0,6
0,9 1
gi¸ trÞ lín nhÊt lµ 2 lÝt C ®óng.
+ C¸ch 2: Gi¶i b»ng ph¬ng ph¸p th«ng thêng .
Bµi 3: (§H - KA - 2007). HÊp thô hoµn toµn 2,688 lÝt CO 2 (®ktc) vµo 2,5 lÝt dung dÞch
Ba(OH)2 nång ®é a mol/l thu ®îc 15,76 gam kÕt tña. Gi¸ trÞ cña a lµ:
A: 0,032
B: 0,06
C: 0,04
D: 0,048
Bµi gi¶i:
¸p dông ph¬ng ph¸p ®å thÞ ta cã:
n BaCO3
n CO2
2,5 a
Al3+
0,08
O
n BaCO3
2,688
0,12mol
22, 4
15,76
0,08mol
197
n CO2
0,08 2,5a 1,2
5a
Design and coppyright by Master NGUYEN AI NHAN
Tel 0989848791
Welcome to http://www.trithucbonphuong.com
n Ba (OH) 2 2,5amol 0,1mol a
0,1
0,04mol / lit
2,5
C ®óng
+ C¸ch 2: Gi¶i b»ng ph¬ng ph¸p th«ng thêng:
n CO 2
2,688
15,76
0,12mol; n BaCO 2
0,08mol
22, 4
197
CO2 + Ba(OH) 2 BaCO3 + H2O
0,08 0,08
0,08mol
(1)
2CO2 + Ba(OH) 2 Ba(HCO 3)2
0,04 0,02mol
(2)
Tõ (1) vµ (2) n Ba (OH) 2 0,08 0,02 0,1mol
C M Ba (OH )
2
0,1
0,04M C ®óng
2,5
Bµi 4: (§H - KA - 2008). Cho V lÝt dung dÞch NaOH 2M vµo dung dÞch chøa 0,1mol
Al2(SO4)3 vµ 0,1mol H 2SO4 ®Õn khi ph¶n øng hoµn toµn, thu ®îc 7,8 gam kÕt tña. Gi¸ trÞ
lín nhÊt cña V ®Ó thu ®îc lîng kÕt tña trªn lµ:
A: 0,05
B: 0,25
C: 0,35
D: 0,45
Bµi gi¶i:
+ C¸ch 1: ¸p dông ph¬ng ph¸p ®å thÞ:
n H 2SO4 0,1mol; n Al3 2n Al2 (SO4 )3 0, 2mol; n Al(OH)3
Al(OH)3
0,2
O
Trªn ®å thÞ n OH 0,7mol
mÆt kh¸c trung hoµ 0,1mol H 2SO4 th× cÇn
A
0,1
7,8
0,1mol
78
0,2mol OH -
n OH
0,3
0,6 0,7 0,8
n NaOH n OH 0, 2 0,7 0,9mol VNaOH
Design and coppyright by Master NGUYEN AI NHAN
0,9
0, 45 lÝt D ®óng
2
Tel 0989848791
Welcome to http://www.trithucbonphuong.com
+ C¸ch 2: Ph¬ng ph¸p th«ng thêng
Ta cã: n OH 2V(mol); n H 0, 2mol; n Al 3 0, 2mol
Thø tù ph¶n øng xÈy ra trung hoµ trao ®æi
H+ + OH- H2O
0,2 0,2
0,2
(1)
3OH- + Al3+ Al(OH)3
0,6 0,2
0,2
(2)
OH - + Al(OH) 3 AlO -2 +2H 2O
(3)
0,1
0,1
0,1
Tõ (1), (2), (3) n OH 0, 2 0,6 0,1 0,9 2V = 0,9 V = 0,45 lÝt
Bµi 5: (§H - KA - 2008). HÊp thô hoµn toµn 4,48 lÝt khÝ CO 2 (ë ®ktc) vµo 500ml dung
dÞch hçn hîp gåm NaOH 0,1M vµ Ba(OH) 2 0,2M, sinh ra m gam kÕt tña, gi¸ trÞ cña m
gam lµ:
A: 11,82
B: 9,85
C: 17,73
D: 19,70
Bµi gi¶i:
+ C¸ch 1: n CO2 0, 2mol; n NaOH 0,5.0,1 0,05mol; n Ba (OH)2 0,5.0, 2 0,1mol
Ta cã:
CO2 + 2NaOH Na2CO3 + H2O
0,025 0,05
0,025mol
Nh vËy: n CO2d 0,175mol; n Na 2CO3 0,025mol; n Ba (OH)2 0,1mol
¸p dông ph¬ng ph¸p ®å thÞ:
n BaCO3 0,025 0,025 0,05mol
n BaCO3
m BaCO3 0,05.197 9,85g
0,1
B ®óng
0,025
O
n OH0,1
0,175 0,2
+ C¸ch 2: Ph¬ng ph¸p th«ng thêng
n OH 0,05 0,1.2 0, 25mol; n CO2 : n OH 0,8 t¹o 2 muèi
Design and coppyright by Master NGUYEN AI NHAN
Tel 0989848791
Welcome to http://www.trithucbonphuong.com
CO 2 OH HCO3
(1)
x
x
x
2
CO 2 2OH CO 3 H 2O (2)
y
2y
y
x y 0, 2
x 2y 0, 25
x 0,15(HCO 3 )
2
y 0,05(CO 3 )
Ph¬ng tr×nh t¹o kÕt tña lµ:
Ba 2 CO 23 BaCO 3 m BaCO 3 0,05.197 9,85gam
0,05
B ®óng
0,05
Bµi 6: Cho V lÝt CO 2 (®ktc) hÊp thô hÕt vµo 200ml dung dÞch Ca(OH) 2 2M, kÕt thóc ph¶n
øng thu ®îc 20 gam kÕt tña. Gi¸ trÞ V lÝt lµ:
A: 4,48
B: 13,44
C: 2,24 hoÆc 6,72 D: 4,48 hoÆc 13,44
Bµi gi¶i:
Ta cã: n Ca (OH) 2 0, 4mol; n CaCO3
20
0, 2mol
100
+ C¸ch 1: ¸p dông ph¬ng ph¸p ®å thÞ
n CaCO3
VCO2 0, 2.22, 4 4, 48lit
V
0,6.22,
4
13,
44lit
CO2
0,4
0,2
n CO2
0,2
0,4
0,6
=> D ®óng
0,8
+ C¸ch 2: - TH1: ChØ t¹o muèi CaCO 3:
CO2 + Ca(OH) 2 CaCO3 + H2O (1) VCO2 0, 2.22, 4 4, 48l Ýt
0,2
0,2
0,2
- TH2: T¹o hai muèi: CaCO 3 vµ Ca(HCO 3)2:
2CO2 + Ca(OH) 2 Ca(HCO 3)2 (2)
0,4
0,2
n CO2 0,6 VCO2 0,6.22, 4 13, 44 lÝt
Design and coppyright by Master NGUYEN AI NHAN
Tel 0989848791
Welcome to http://www.trithucbonphuong.com
Bµi 7: Cho V lÝt khÝ CO 2 (®ktc) hÊp thô hÕt vµo 100ml dung dÞch Ca(OH) 2 0,7M. KÕt thóc
ph¶n øng thu ®îc 4gam kÕt tña. Gi¸ trÞ V lÝt lµ:
A: 4,48
B: 13,44
C: 2,24 hoÆc 0,896
D: 4,48 hoÆc 13,44
Bµi gi¶i:
Ta cã: n Ca (OH) 2 0,07mol; n Ca (OH) 2
4
0,04mol
100
+ C¸ch 1: ¸p dông ph¬ng ph¸p ®å thÞ
n CaCO3
0,07
VCO2 0,04.22, 4 0,896lit
VCO2 0,1.22, 4 2, 24lit
n CO2
=> C ®óng. 0,04
0,07
0,1
0,14
+ C¸ch 2: - TH1: ChØ t¹o muèi CaCO 3 nªn xÉy ra ph¶n øng:
CO2 + Ca(OH) 2 CaCO3 + H2O
n CO2 n CaCO3 0,04mol; VCO2 0,04.22, 4 0,896 lÝt
+ TH2: T¹o hai muèi CaCO 3 vµ Ca(HCO 3)2 nªn xÉy ra ph¶n øng:
CO2 + Ca(OH) 2 CaCO3 + H2O
0,04 0,04
0,04mol
(1)
2CO2 + Ca(OH) 2 Ca(HCO 3)2
2.0,03 0,03
0,03mol
(2)
n CO2 0,04 2.0,03 0,1mol VCO2 0,1.22, 4 2, 24 lÝt
Bµi 8: Cho 3,42 gam Al 2(SO4)3 vµo 50ml dung dÞch NaOH, thu ®îc 1,56gam kÕt tña vµ
dung dÞch X. Nång ®é M cña dung dÞch NaOH lµ:
A: 0,6
B: 1,2
C: 2,4
D: 3,6
Bµi gi¶i:
+ C¸ch 1: ¸p dông ph¬ng ph¸p ®å thÞ:
n Al(OH)3
n Al2 (SO4 )3
3,42
0,01mol;
342
0,02
Design and coppyright by Mastern OH
NGUYEN
AI NHAN
0,06 0,08
Tel 0989848791
Welcome to http://www.trithucbonphuong.com
1,56
n Al(OH)3
0,02mol
78
n OH 0,06mol
C M.NaOH
0,06
1,2M B ®óng
0,05
+ C¸ch 2: - TH1: OH- thiÕu nªn xÉy ra ph¶n øng: Al 3+ + 3OH- Al(OH)3
n Al(OH)3
1,56
0,02mol; n NaOH n OH 3n Al(OH)3 0,06mol
78
C M NaOH
0,06
1, 2M B ®óng
0,05
- TH2: OH- d hoµ tan mét phÇn kÕt tña nªn x Éy ra ph¶n øng:
Al3+ + 3OH- Al(OH)3
0,02
0,06
0,02
(1)
Al(OH)3 + OH- AlO-2 + 2H2O
(2)
n Al3 2n Al2 (SO4 )3 0,02mol
n Al(OH)3 bÞ hoµ tan = 0,02 - 0,02 = 0 lo¹i trêng hîp nµy
Bµi 9: Cho 200ml dung dÞch KOH vµo 200ml dung dÞch AlCl 3 1M thu ®îc 7,8gam kÕt
tña keo. Nång ®é M cña dung dÞch KOH lµ:
A: 1,5 vµ 3,5
B: 1,5 vµ 2,5
C: 2,5 vµ 3,5
D: 2,5 vµ 4,5
Bµi gi¶i:
+ C¸ch 1: ¸p dông ph¬ng ph¸p ®å thÞ
7,8
n AlCl3 0, 2mol; n Al(OH)3
0,1mol
78
n Al(OH)3
0,2
n OH0,3
0,6 0,7
Design and coppyright by Master NGUYEN AI NHAN
0,8
Tel 0989848791
Welcome to http://www.trithucbonphuong.com
0,3
n KOH 0,3mol C M KOH 0, 2 1,5M
0,7
n
0,7mol
C
3,5M
KOH
M
KOH
0, 2
Chän A ®óng
Bµi 10: Cho 200ml dung dÞch HCl vµo 200ml dung dÞch NaAlO 2 2M thu ®îc 15,6 gam
kÕt tña keo. Nång ®é M cña dung dÞch HCl lµ:
A: 1 hoÆc 2
B: 2 hoÆc 5
C: 1 hoÆc 5
D: 2 hoÆc 4
Bµi gi¶i:
n Al(OH) 2
Al(OH)3
15,6
0, 2mol
78
0,4
0,2
n H+
0,2
1,6
1
0,4
0, 2
n H 0, 2mol C M HCl 0, 2 1M
C ®óng
1
n 1mol C
5M
M HCl
H
0, 2
Bµi 11: Cho 200ml dung dÞch H 2SO4 vµo 400ml dung dÞch NaAlO2 1M thu ®îc 7,8 gam
kÕt tña. Nång ®é M cña dung dÞch H 2SO4 lµ:
A: 0,125 vµ 1,625
B: 0,5 vµ 6,5
C: 0,25 vµ 0,5
D: 0,25 vµ 3,25
Bµi gi¶i:
¸p dông ph¬ng ph¸p ®å thÞ:
n NaAlO 2 0, 4mol; n Al(OH)3
7,8
0,1mol
78
Al(OH)3
0,4
n H+
1,6
0,1
0,4
Design and coppyright
by Master NGUYEN 1,3
AI NHAN
Tel 0989848791
Welcome to http://www.trithucbonphuong.com
1 0,1
0,05
n H 2SO4 2 H 2 0,05mol C M 0, 2 0, 25M
D ®óng
1 1,3
0,65
n
H 2SO4 2 H 2 0,65mol C M 0, 2 3, 25M
Bµi 12: Sôc V lÝt khÝ CO 2 vµo 150ml dung dÞch Ba(OH) 2 1M. Sau ph¶n øng thu ®îc
19,7 gam kÕt tña. Gi¸ trÞ V lÝt lµ:
A: 3,36 hoÆc 4,48 B: 2,24 hoÆc 3,36 C: 2,24 hoÆc 4,48
D: 3,36 hoÆc 6,72
Bµi gi¶i:
n Ba (OH) 2 0,15mol; n BaCO3
19,7
0,1mol
197
¸p dông ph¬ng ph¸p ®å thÞ ta cã:
Tõ ®å thÞ ®Ó thu ®îc n CaCO3 0,1mol
n BaCO3
th× sè mol CO 2 sÏ cã hai gi¸ trÞ
n CO2 0,1mol hoÆc n CO2 0, 2mol
0,15
0,1
n CO2
0,1 0,5 0,2
0,3
VCO2 0,1.22, 4 0, 24lit
VCO2 0, 2.22, 4 4, 48lit
C ®óng
Chó ý: + NÕu n CO2 0,1 hoÆc 0,5 VCO2 = 2,24 hoÆc 3,36 B sai
+ NÕu n CO2 0,15 hoÆc 0,3 VCO2 = 3,36 hoÆc 6,72 D sai
+ NÕu n CO2 0,15 hoÆc 0,2 VCO2 = 3,36 hoÆc 4,48 A sai
Bµi 13: HÊp thô hoµn toµn V lÝt khÝ CO 2 (®ktc) vµo 2 lÝt dung dÞch Ca(OH) 2 0,01M th×
®îc 1gam kÕt tña. Gi¸ trÞ cña V lÝt lµ:
A. 0,224 hoÆc 0,448 B. 0,448 hoÆc 0,672
C. 0,448 hoÆc 1,792 C. 0,224 hoÆc 0,672
Bµi gi¶i:
n Ca (OH) 2 2 0,01 0,02mol; n CaCO3
1
0,01mol
100
Design and coppyright by Master NGUYEN AI NHAN
Tel 0989848791
Welcome to http://www.trithucbonphuong.com
¸p dông ph¬ng ph¸p ®å thÞ ta cã:
Tõ ®å thÞ ®Ó thu ®îc n CaCO3 0,01mol
n CaCO3
th× sè mol CO 2 sÏ cã hai gi¸ trÞ
n CO2 0,01mol hoÆc n CO2 0,03mol
0,02
0,01
0,01 0,02 0,03 0,04
n CO2
VCO2 0,01.22, 4 0, 224l
VCO2 0,03.22, 4 0,672l
D ®óng
Chó ý: + NÕu n CO2 0,01 hoÆc 0,02 V = 0,224 hoÆc 0,448 lÝt A sai
+ NÕu n CO2 0,02 hoÆc 0,03 V = 0,448 hoÆc 0,672 lÝt B sai
+ NÕu n CO2 0,02 hoÆc 0,04 V = 0,448 hoÆc 1,792 lÝt C sai
Bµi 14: §èt ch¸y hoµn toµn 1,6 gam bét lu huúnh råi ch o s¶n phÈm ch¸y sôc hoµn toµn
vµo 200ml dung dÞch Ba(OH) 2 0,5M. Khèi lîng gam kÕt tña thu ®îc lµ:
A: 21,70
B: 43,40
C: 10,85
D: 32,55
Bµi gi¶i:
¸p dông ph¬ng ph¸p ®å thÞ: S + O 2 = SO2
n SO2 n S
1,6
0,05mol; n Ba (OH)2 0, 2.0,5 0,1mol
32
Tõ ®å thÞ sè mol SO 2 = 0,05
n BaCO3
n BaO3 0,05mol
0,1
m BaSO3 0,05.217 10,85gam
0,5
n SO2
C ®óng
O
0,5 0,1 0,15 0,2
Bµi 15: Sôc 4,48 lÝt khÝ (®ktc) gåm CO 2 vµ N2 vµo b×nh chøa 0,08mol níc v«i trong thu
®îc 6gam kÕt tña. PhÇn tr¨m thÓ tÝch khÝ CO 2 trong hçn hîp ®Çu cã thÓ lµ:
A: 30% hoÆc 40% B: 30% hoÆc 50% C: 40% hoÆc 50%
D: 20% hoÆc 60%
Bµi gi¶i:
Design and coppyright by Master NGUYEN AI NHAN
Tel 0989848791
Welcome to http://www.trithucbonphuong.com
n Ca (OH) 2 0,08mol; n CaCO3
6
4, 48
0,06mol; n h 2khÝ
0, 2mol
100
22, 4
¸p dông ph¬ng ph¸p ®å thÞ:
n CaCO3
Tõ ®å thÞ ®Ó thu ®îc 0,06 mol kÕt tña th× sè
0,08
0,06
mol CO2 cã 2 gi¸ trÞ:
n CO2
0,06 0,08 0,1
0,16
0,06
n
0,06mol
%VCO
.100 30%
2
CO2
0, 2
B ®óng
0,1
n
CO2 0,1mol %VCO 2 0, 2 .100 50%
+ C¸ch 2: Ph¬ng ph¸p th«ng thêng
Do n CaCO3 0,06mol n Ca (OH) 2 0,08mol nªn cã hai trêng hîp
- TH1: Ca(OH) 2 d: CO2 + Ca(OH) 2 CaCO3 + H2O
n CO2 n CaCO3 0,06mol %VCO2
0,06
.100% 30%
0, 2
- TH2: T¹o 2 muèi
CO2 + Ca(OH) 2 CaCO3 + H2O
0,06
0,06
0,06
(1)
2CO2 + Ca(OH) 2 Ca(HCO3)2 + H2O
0,04
0,02
(2)
Tõ (1) vµ (2) n CO2 0,06 0,04 0,1mol
%VCO2
0,1
.100 50%
0, 2
B ®óng
Chó ý:
+ NÕu n CO2 0,06 hoÆc 0,08mol %VCO2 30% hoÆc 40% A sai
+ NÕu n CO2 0,08 hoÆc 0,1mol %VCO2 40% hoÆc 50% C sai
Design and coppyright by Master NGUYEN AI NHAN
Tel 0989848791
+ NÕu n CO2
Welcome to http://www.trithucbonphuong.com
0,04 hoÆc 0,12mol %VCO2 20% hoÆc 60% D sai
NhËt xÐt: Ph¬ng ph¸p ®å thÞ
- Ph¬ng ph¸p míi nhÊt
- DÔ hiÓu nhÊt
- DÔ ¸p dông nhÊt
- Sö dông ph¹m vi réng nhÊt
- Thêi gian nhanh nhÊt
- §¸p ¸n chÝnh x¸c nhÊt
- Kh«ng ph¶i viÕt ph¬ng tr×nh
- Ph¬ng ph¸p míi ®éc ®¸o nhÊt
- Ph¬ng ph¸p cã tÝnh t duy nhÊt
Ph¬ng ph¸p 3. ph¬ng ph¸p quy ®æi ®Ó nhÈm nhan h
c©u hái tr¾c nghiÖm
1. Ph¬ng ph¸p
Nh c¸c em ®· biÕt: viÖc n¾m v÷ng c¸c ph¬ng ph¸p gi¶i to¸n tr¾c nghiÖm cña Bé
gi¸o dôc - §µo t¹o lµ v« cïng quan träng, cho phÐp chóng ta gi¶i nhanh chãng c¸c bµi
to¸n phøc t¹p, ®Æc biÖt lµ to¸n ho¸ Èn sè, lîng bµi rÊt nhiÒu (40 c©u tr¾c nghiÖm rÊt ng¾n,
nhng ®ßi hái c¸c em ph¶i n¾m v÷ng c¸c bÝ quyÕt, ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n
ho¸ häc.
VÝ dô: §Ò thi §H C§ - KA – 2008. Cho 11,36 gam hçn hîp gåm Fe, FeO, Fe 2 O3 vµ
Fe3O4 ph¶n øng hÕt víi dung dÞch HNO 3 lo¶ng (d) thu ®îc 1,344 lÝt khÝ NO (s¶n phÈm
khö duy nhÊt ë ®ktc) vµ dung dÞch X. C« c¹n dung dÞch X thu ®îc m gam muèi khan gi¸
trÞ m lµ:
A: 34,36g
B: 35,50g
C: 49,09g
D: 38,72g
- NÕu chóng ta dïng c¸c ph¬ng ph¸p ®¹i sè th«ng thêng, viÕt ph¬ng tr× nh ph¶n
øng ®Æt Èn sè: x, y, z … lËp hÖ ph¬ng tr×nh sÏ mÊt nhiÒu thêi gian vµ ®«i khi viÕt ph¬ng
tr×nh ph¶n øng kÕt côc l¹i kh«ng t×m ra ®¸p ¸n cho bµi to¸n. ThËm chÝ ¸p dông c¸c
ph¬ng ph¸p b¶o toµn khèi lîng, ph¬ng ph¸p b¶o toµn nguyªn tè, ph¬ng ph¸ p b¶o
toµn e… còng mÊt rÊt nhiÒu thêi gian mµ vÉn kh«ng ra kÕt qu¶ cña bµi toµn tr¾c nghiÖm
cña ®Ò §H C§ 2007 - 2008 vµ nh÷ng n¨m tíi.
- §Ó gi¶i quyÕt nhanh gän c¸c bµi to¸n trªn th× ta ph¶i sö dông ph¬ng ph¸p quy
®æi duy nhÊt, liÖu r»ng nÕu kh«ng sö dô ng ph¬ng ph¸p quy ®æi nµy c¸c em cã t×m ra
®îc kÕt qu¶ mét trong nh÷ng vÝ dô cña ®Ò thi §H -C§ - KA - 2008 trªn hay kh«ng? H·y
thö xem nhÐ.
2. Néi dung ph¬ng ph¸p quy ®æi:
Design and coppyright by Master NGUYEN AI NHAN
Tel 0989848791
Welcome to http://www.trithucbonphuong.com
a) Khi quy ®æi hçn hîp nhiÒu chÊt (hçn hîp X) (tõ 3 chÊt trë lªn) thµnh hçn hîp hai
chÊt hoÆc mét chÊt ta ph¶i b¶o toµn sè mol nguyªn tè vµ b¶o toµn khèi lîng hçn hîp.
b) Cã thÓ quy ®æi hçn hîp X vÒ bÊt kú cÆp chÊt nµo, thËm chÝ quy ®æi vÒ mét chÊt.
Tuy nhiªn ta nªn chän cÆp chÊt nµo ®¬n gi¶n cã Ýt ph¶n øng oxi ho¸ khö nhÊt, ®Ó ®¬n gi¶n
trong viÖc tÝnh to¸n.
c) Trong qu¸ tr×nh tÝnh to¸n theo ph¬ng ph¸p quy ®æi ®«i khi ta gÆp sè ©m ®ã lµ
do sù bï trõ khèi lîng cña c¸c chÊt trong hçn hîp, trong trêng hîp nµy ta vÉn tÝnh to¸n
b×nh thêng vµ kÕt qu¶ cuèi cïng vÉn tho¶ m·n.
d) Khi quy ®æi hçn hîp X vÒ mét chÊt lµ Fe xOy th× Oxit Fe xOy t×m ®îc chØ lµ oxit
gi¶ ®Þnh kh«ng cã thùc.
3. KÕt luËn:
Mét sè bµi to¸n ho¸ häc cã thÓ gi¶i nhanh b»ng ph¬ng ph¸p b¶o toµn khèi lîng,
b¶o toµn nguyªn tè, b¶o toµn e… song ph¬ng ph¸p quy ®æi còng t×m ra ®¸p ¸n rÊt nhanh,
chÝnh x¸c vµ ®ã lµ ph¬ng ph¸p t¬ng ®èi u viÖt, kÕt qu¶ ®¸ng tin cËy, cã thÓ vËn dông
vµo c¸c bµi tËp tr¾c nghiÖm ®Ó ph©n lo¹i häc sinh (nh ®Ò §HC§ - 2007 - 2008 mµ Bé
gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ®· lµm).
4. Bµi tËp ¸p dông:
VÝ dô 1: Nung 8.4 gam Fe trong kh«ng khÝ, sau ph¶n øng thu ®îc m gam X gåm Fe,
FeO, Fe2O3 và Fe3O4 . Hoµ tan m gam hh X b»ng HNO 3 d, thu ®îc 2.24 lÝt khÝ NO 2
(đktc) lµ s¶n phÈm khö duy nhÊt. Gi¸ trÞ m lµ:
A. 11.2 gam.
B. 25.2 gam.
C. 43.87 gam
D. 6.8 gam.
Bµi gi¶i.
- C¸ch 1: + Sö dông ph¬ng ph¸p quy ®æi, quy hçn hîp X vÒ hai chÊt Fe vµ Fe 2O3 hoµ tan
hçn hîp X vµo dung dÞch HNO 3 d ta cã:
Fe + 6HNO 3 Fe(NO3)3 + 3NO2 + 3H2O: n NO2 0,1mol
0,1/3
0,1
Sè mol cña nguyªn tö Fe t¹o oxit Fe 2O3 lµ:
n Fe
8, 4 0,1 0,35
1
0,35
(mol) n Fe2O3 n Fe
56 3
3
2
2.3
VËy m X m Fe m Fe 2O 3
0,35
0,35
33,6
.56
.160
11, 2g A ®óng
3
6
3
Design and coppyright by Master NGUYEN AI NHAN
Tel 0989848791
Welcome to http://www.trithucbonphuong.com
Chó ý: + NÕu n Fe2O3 n Fe
0,35
0,35
mX
(56 160) 25, 2g B sai
3
3
+ NÕu n Fe2O3 2n Fe 2.
0,35
0,35
mX
(56 320) 43,87g C sai
3
3
+ NÕu kh«ng c©n b»ng pt : n Fe n NO 2 0,1mol n Fe
8, 4
0,1 0,05mol
56
mX = 0,05 (56 + 80) = 6,8 D sai
TÊt nhiªn m X > 8,4 do vËy D lµ ®¸p ¸n v« lý)
- C¸ch 2: Quy ®æi hæn hîp X vÒ hai chÊt FeO vµ Fe 2O3
FeO + 4HNO 3 Fe(NO3)3 + NO2 + 2H2O
0,1
n Fe
0,1
2Fe O 2 2FeO
0,1mol
0,1
8, 4
1,5mol
56
Ta cã: 0,15mol
4Fe 3O 2 2Fe 2O 3
0,05
m h 2X 0,1.72 0,025.160 11, 2g
0,025mol
A ®óng
Chó ý: VÉn cã thÓ quy ®æi hçn hîp X vÒ hai chÊt (FeO vµ Fe 3O4) hoÆc (Fe vµ FeO) hoÆc
(Fe vµ Fe3O4) nhng viÖc gi¶i trë nªn phøc t¹p h¬n, cô thÓ lµ ta ph¶i ®Æt Èn sè mol mçi chÊt,
lËp hÖ ph¬ng tr×nh, gi¶i hÖ ph¬ng tr×nh hai Èn sè).
C¸ch 3: Quy hçn hîp X vÒ mét chÊt Fe xOy:
FexOy + (6x - 2y) HNO3 xFe(NO3)3 + (3x - 2y) NO2 + (3x -y) H2O
0,1
mol
3x 2y
0,1mol
¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn nguyªn tè s¾t: n Fe
8, 4
0,1.x
x 6
56 3x 2y y 7
VËy c«ng thøc quy ®æi lµ: Fe6O7 (M = 448) vµ n Fe6O7
0,1
0,025mol
3.6 2.7
mX = 0,025 . 448 = 11,2g A ®óng
NhËn xÐt: Quy ®æi hçn hîp gåm Fe, FeO, Fe3O4, Fe2O3 vÒ hçn hîp hai chÊt FeO, Fe 2O3
lµ ®¬n gi¶n nhÊt.
Design and coppyright by Master NGUYEN AI NHAN
Tel 0989848791
Welcome to http://www.trithucbonphuong.com
VÝ dô 2: Nung m gam Fe trong kh«ng khÝ, sau mét thêi gian ta thu ®îc 11,2 gam hçn
hîp chÊt r¾n X gåm Fe, Fe 2O3, Fe3O4, FeO. Hoµ tan hÕt 11,2g hçn hîp chÊt r¾n X vµo
dung dÞch HNO 3 d thu ®îc 2,24 lÝt khÝ NO 2 (®ktc) lµ s¶n phÈm khö duy nhÊt. Gi¸ trÞ m
lµ:
A: 7,28g
B: 5,60g
C: 8,40g
D: 7,40g
Bµi gi¶i:
T¬ng tù nh vÝ dô 1, ®èi víi c¸ch 1
- Quy vÒ hçn hîp X vÒ hai chÊt Fe vµ Fe 2O3:
Fe 6HNO 3 Fe(NO 3 ) 3 3NO 2 3H 2O
0,1
0,1
3
Sè mol cña nguyªn tö Fe t¹o oxit Fe 2O3 lµ:
1 m 0,1
m 0,1
n Fe
mol n Fe 2O 3
2 56 3
56 3
VËy mX = mFe + m Fe2O3 11, 2 56.
0,1 1 m 0,1
.160 m = 8,4 C ®óng
3 2 56 3
T¬ng tù c¸ch 2 quy ®æi hçn hîp X vÒ FeO vµ Fe 2O3 m = 8,4 g
T¬ng tù c¸ch 3 quy ®æi hçn hîp X vÒ Fe xOy m = 8,4 g
VÝ dô 3: Hoµ tan hÕt m gam hçn hîp X gåm Fe, Fe 2O3, Fe3O4 trong dung dÞch HNO 3 ®Æc
nãng thu ®îc 4,48 lÝt khÝ mµu n©u duy nhÊt (®ktc). C« c¹n dung dÞch sau ph¶n øng thu
®îc 145,2gam muèi khan, g i¸ trÞ m lµ:
A: 78,4g
B: 139,2g
C: 46,4g
D: 46,256g
Bµi gi¶i:
¸p dông ph¬ng ph¸p quy ®æi: Quy hçn hîp X vÒ hçn hîp hai chÊt
C¸ch 1: Quy hçn hîp X vÒ 2 chÊt Fe vµ Fe 2O3: hoµ tan hçn hîp X vµo dung dÞch HNO 3
®Æc nãng d. Ta cã: Fe + 6HNO 3 Fe(NO3)3 + 3NO2 + 3H2O
0,2/3
0,2/3
0,2
Fe2O3 + 6HNO3 2Fe(NO3)3 + 3H2O
Ta cã: n NO2
(1)
(2)
4, 48
145, 2
0, 2mol ; n muèi khan n Fe( NO3 )3
0,6mol
22, 4
242
Design and coppyright by Master NGUYEN AI NHAN
Tel 0989848791
Welcome to http://www.trithucbonphuong.com
Tõ pt (2): n Fe2O3
1
1
0, 2 0,8
n Fe( NO3 )3 0,6
(mol)
2
2
3 3
m h 2X m Fe n Fe 2O3
0, 2
0,8
.56
.160 46, 4g C ®óng
3
3
m h 2X m Fe n Fe 2O3 0,66.56 0, 266.160 46, 256g D ®óng
C¸ch 2: Quy hçn hîp X vÒ hçn hîp 2 chÊt FeO vµ Fe 2O3 ta cã:
FeO + 4HNO 3 Fe(NO 3 ) 3 + NO 2 + 2H 2O (3)
0,2
0,2
0,2
Fe 2 O3 + 6HNO3 2Fe(NO3 )3 +3H 2 O
0,2mol
n Fe( NO3 )3
(4)
0,4mol
145, 2
0, 6mol , mX = 0,2 (72 + 160) = 46,4gam C ®óng
242
Chó ý: + NÕu tõ (4) kh«ng c©n b»ng n Fe2O3 0, 4mol
mX = 0,2 (72 + 2 . 160) = 78,4 gam A sai
C¸ch 3: Quy hçn hîp X vÒ mét chÊt lµ Fe xOy:
FexOy + (6x -2y) HNO3 xFe(NO3)3 + (3x - 2y)NO2 + (3x - y) H2O
0, 2
0,6
0,2
3x 2y
¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn nguyªn tè Fe:
x 3
Fe3O4
y 4
mh2
0, 2
0, 6
6y= 8x
3x 2y
x
0, 2
.232 46, 4g C ®óng
3.3 4.2
Chó ý: + NÕu m hh = 0,6 232 = 139,2 g B sai
VÝ dô 4: Hoµ tan hÕt m gam hh X gåm FeO, Fe2O3 và Fe3O4 b»ng HNO 3 thu ®îc 2.24
lÝt khÝ mµu n©u duy nhÊt (đktc). C« c¹n dd sau ph¶n øng ®îc 96.8 gam muèi khan. Gi¸
trÞ m lµ:
A. 55.2 gam.
B. 31.2 gam.
C. 23.2 gam
D. 46.4 gam.
VÝ dô 5: Hoµ tan 52.2 gam hh X gåm FeO, Fe2O3 và Fe3O4 b»ng HNO 3 ®Æc, nãng thu
®îc 3.36 lÝt khÝ NO 2 (đktc). C« c¹n dd sau ph¶n øng ®îc m gam muèi khan. Gi¸ trÞ m
lµ:
A. 36.3 gam.
B. 54.45 gam.
C. 46.4 gam
D . 72.6 gam.
VÝ dô 6: Hoµ tan hoµn toµn 49.6 gam hh X gåm Fe, FeO, Fe2O3 và Fe3O4 b»ng H2SO4 ®Æc,
nãng thu ®îc dung dÞch Y vµ 8.96 lÝt khÝ SO 2 (đktc). Thµnh phÇn phÇn tr¨m vÒ khèi
lîng cña oxi trong hh X vµ khèi lîng muèi trong dd Y lÇn lît lµ:
Design and coppyright by Master NGUYEN AI NHAN
Tel 0989848791
Welcome to http://www.trithucbonphuong.com
A. 20.97% vµ 140 gam.
B. 37.50% vµ 140 gam.
C. 20.97% vµ 180 gam
D.37.50% vµ 120 gam.
Bµi gi¶i:
+ Quy hçn hîp X vÒ hai chÊt FeO vµ Fe 2O3 ta cã:
2FeO 4H 2SO 4 Fe 2 (SO 4 ) 3 SO 2 4H 2O
0, 4
0, 4mol
49,6gam 0,8
Fe 2 O3 3H 2SO 4 Fe 2 (SO 4 )3 3H 2 O
0, 05
0, 05
m Fe2O3 49, 6 0,8.72 8g
n Fe2O3
8
0, 05mol
160
noxi (X) = 0,8 + 3.(-0,05) = 0,65mol
%m O
0, 65.16.100
20, 97% A vµ C
49, 6
m Fe2 (SO4 )3 [0, 4 ( 0, 05)).400 140gam A ®óng
Chó ý: + NÕu m Fe2 (SO4 )3 (0, 4 0, 05).400 180g C sai
+ T¬ng tù quy ®æi vÒ hai chÊt kh¸c…
VÝ dô 7: §Ó khö hoàn toàn 3,04 gam hh X gåm FeO, Fe 3O4, Fe2O3, cÇn 0,05 mol H 2. MÆt
kh¸c hoà tan hoàn toàn 3,04 gam hh X trong dd H 2SO4 ®Æc nãng th× thu ®îc thÓ tÝch
V ml SO2 (san®ktc). Gi¸ trÞ V(ml) là:
A.112 ml
B. 224 ml
C. 336 ml
D. 448 ml.
( Gièng bµi 7 phÇn §L BT NT, chóng ta gi¶i xem c¸ch nµo nhanh h¬n, u viÖt h¬n, dÔ
hiÓu h¬n).
Bµi gi¶i:
Quy ®æi hçn hîp X vÒ hçn hîp hai chÊt FeO vµ Fe 2O3 víi sè mol lµ x, y
0
t
Ta cã: FeO H 2
Fe H 2O
x
x
x
Fe2O3 + 3H2 2Fe + 3H 2O
y
3y
2y
(1)
(2)
x 3y 0, 05
x 0, 02mol
72x 160y 3, 04 y 0, 01mol
Tõ (1) vµ (2) ta cã:
Design and coppyright by Master NGUYEN AI NHAN
Tel 0989848791
Welcome to http://www.trithucbonphuong.com
2FeO + 4 H 2SO4 Fe2(SO4)3 + SO2 + 4H2O
(3)
0,02mol
0,01mol
VËy VSO2 0,01 22,4 = 0,224 lÝt hay 224ml B ®óng
Chó ý: NÕu (3) kh«ng c©n b»ng: VSO2 = 0,02 22,4 = 0,448 lÝt = 448ml D sai
VÝ dô 8: Nung m gam bét s¾t trong oxi thu ®ù¬c 3 gam hh chÊt r¾n X. Hoµ tan hÕt hçn
hîp X trong dung dÞch HNO 3 d tho¸t ra 0.56 lÝt NO (® ktc) lµ s¶n phÈm khö duy nhÊt.
Gi¸ trÞ m lµ:
A. 2.52 gam
B. 1.96 gam.
C. 3.36 gam.
D. 2.10 gam.
Bµi gi¶i:
C¸ch 1: Quy hçn hîp chÊt r¾n X vÒ hai chÊt Fe, Fe 2O3
Fe + 4HNO 3 Fe(NO3)3 + NO + 2H 2O
0,025mol
n NO
0,025mol
0, 56
0, 025mol
22, 4
m Fe2O3 = 3 - 0,025 .56 = 1,6gam n Fe(trong Fe 2O3 )
1, 6
0, 02mol
160
mFe = 56(0,025 + 0,02) = 2,52 gam A ®óng
Chó ý: NÕu n Fe(trong Fe2O3 )
1, 6
0, 01mol mFe = 56.(0,035) = 1,96g B sai
160
C¸ch 2: Quy hçn hîp chÊt r¾n X vÒ hai chÊt FeO, Fe 2O3
3FeO + 10HNO 3 3Fe(NO3)3 + NO + 5H2O
3.0,025
0,025
mFeO = 3.0,025 . 72 = 5,4g n Fe(FeO)
5, 4
0, 075mol
72
m Fe2O3 = 3 - 5,4 = -2,4g
n Fe(Fe 2O3 )
2.( 2, 4)
4,8
0, 03mol
160
160
mFe = 56 .(0,075 + (-0,03)) = 2,525 gam A ®óng
Chó ý: + KÕt qu¶ ©m ta vÉn tÝnh b×nh thêng v× ®©y lµ ph¬ng ph¸p quy ®æi
+ NÕu n Fe(Fe 2O3 ) 0,015mol mFe = 56.0,06 = 3,36g C sai
C¸ch 3: Quy hçn hîp chÊt r¾n X vÒ mÆt chÊt lµ Fe x Oy
Design and coppyright by Master NGUYEN AI NHAN
Tel 0989848791
- Xem thêm -
.PDF 
90 
445 
66 
