Tài liệu Một số kinh nghiệm dạy học văn bản nhật dụng ở thcs

MỘT SỐ KINH NGHIỆM DẠY HỌC VĂN BẢN NHẬT DỤNG Ở THCS A. PhÇn më ®Çu I. LÝ do chän ®Ò tµi 1. C¬ së lý luËn “V¨n häc lµ nh©n häc”.V¨n häc cã vai trß quan träng trong ®êi sèng vµ trong sù ph¸t triÓn t duy cña con ngêi. Lµ mét m«n häc thuéc nhãm khoa häc x· héi, m«n v¨n cã tÇm quan träng trong viÖc gi¸o dôc quan ®iÓm t tëng, t×nh c¶m cho häc sinh. §ång thêi lµ m«n häc thuéc nhãm c«ng cô, m«n v¨n cßn thÓ hiÖn râ mèi quan hÖ víi c¸c m«n häc kh¸c. Häc tèt m«n v¨n sÏ t¸c ®éng tÝch cùc tíi c¸c m«n häc kh¸cvµ ngîc l¹i c¸c m«n häc kh¸c còng gãp phÇn häc tèt m«n v¨n. §iÒu ®ã ®¹t ra yªu cÇu t¨ng cêng tÝnh thùc hµnh gi¶m lý thuyÕt, g¾n häc víi hµnh, g¾n kiÕn thøc víi thùc tiÔn hÕt søc phong phó, sinh ®éng cña cuéc sèng. Nh÷ng ®æi míi ®ång bé vÒ gi¸o dôc THCS vµ viÖc x©y dùng ch¬ng tr×nh biªn so¹n l¹i SGK c¸c m«n häc theo t tëng tÝch cùc ho¸ ho¹t ®éng häc tËp cña häc sinh ®· ®Æt ra nh÷ng yªu cÇu cÊp thiÕt vÒ ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc. §Æc biÖt trong ch¬ng tr×nh Ng÷ v¨n THCS ®îc x©y dùng theo tinh thÇn tÝch hîp. C¸c v¨n b¶n ®îc lùa chän theo tiªu chÝ kiÓu v¨n b¶n vµ t¬ng øng víi kiÓu v¨n b¶n lµ thÓ lo¹i t¸c phÈm chø kh«ng ph¶i lµ sù lùa chän theo lÞch sö v¨n häc vÒ néi dung. Ngoµi yªu cÇu vÒ tÝnh t tëng, phï hîp víi t©m lý løa tuæi THCS cßn cã néi dung lµ tÝnh cËp nhËt, g¾n kÕt víi ®êi sèng, ®a häc sinh trë l¹i nh÷ng vÊn ®Ò quen thuéc, gÇn gòi hµng ngµy, võa cã tÝnh l©u dµi mµ mäi ngêi ®Òu qu©n t©m ®Õn. V¨n b¶n NhËt dông trong ch¬ng tr×nh ng÷ v¨n THCS mang néi dung “gÇn gòi, bøc thiÕt ®èi víi cuéc sèng tríc m¾t cña con ngêi vµ céng ®ång trong x· héi hiÖn ®¹i”, híng ngêi häc tíi nh÷ng vÊn ®Ò thêi sù h»ng ngµy mµ mçi c¸ nh©n, céng ®ång ®Òu quan t©m nh m«i trêng, d©n sè, søc khoÎ céng ®ång quyÒn trÎ em... Do ®ã nh÷ng v¨n b¶n nµy gióp cho ngêi d¹y dÔ dµng ®¹t ®îc môc tiªu: t¨ng tÝnh thùc hµnh, gi¶m lý thuyÕt, g¾n bµi häc víi thùc tiÔn. XuÊt ph¸t tõ thùc tÕ ®ã t«i muèn t×m hiÓu, nghiªn cøu s©u h¬n ®Ó trang bÞ cho m×nh PPDH cã hiÖu qu¶ nh÷ng v¨n b¶n nhËt dông. 2. C¬ së thùc tiÔn HiÖn nay häc sinh cã xu híng xem nhÑ häc nh÷ng m«n x· héi nãi chung, m«n ng÷ v¨n nãi riªng. Còng chÝnh v× thÕ mµ chÊt lîng häc v¨n cã chiÒu híng gi¶m sót. Häc sinh kh«ng say mª, yªu thÝch m«n häc mµ say mª vµo nh÷ng m«n mang xu híng thêi cuéc nh tiÕng Anh, Tin häc .... ChÝnh v× thÕ l¹i cµng ®ßi hái ngêi Gi¸o viªn ®Æc biÖt lµ Gi¸o viªn Ng÷ v¨n ph¶i t¹o ®îc giê häc thu hót häc sinh, lµm cho häc sinh mong chê ®Õn giê häc. §iÒu nµy ®ßi hái ngêi gi¸o viªn ph¶i cã t©m huyÕt víi nghÒ nghiÖp, t×m ra ®îc nh÷ng thuËn lîi - khã kh¨n trong giê häc ®Ó kÞp thêi uèn n¾n, rót kinh nghiÖm cho m×nh. Ch¬ng tr×nh SGK THCS ®a vµo häc mét sè v¨n b¶n míi, ®ã lµ v¨n b¶n NhËt dông. V¨n b¶n nµy chiÕm sè luîng kh«ng nhiÒu (chØ chiÕm 10% trong ch¬ng tr×nh SGK THCS), nhng tríc ®ã lÝ luËn d¹y häc cha tõng ®Æt vÊn ®Ò PPDH v¨n b¶n nhËt dông. Cho nªn giê gi¶ng d¹y vµ häc tËp v¨n b¶n nhËt dông gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n. NhiÒu ý kiÕn cho r»ng: “chÊt v¨n” trong v¨n b¶n nhËt dông kh«ng nhiÒu, nÕu kh«ng chó ý dÔ biÕn giê Ng÷ v¨n thµnh bµi thuyÕt minh vÒ mét vÊn ®Ò lÞch sö, sinh häc hay ph¸p luËt, dÉn ®Õn hiÖu qu¶ c¸c tiÕt d¹y häc c¸c lo¹i v¨n b¶n nµy cha cao. Trang 3 B¶n th©n t«i ®· trùc tiÕp gi¶ng d¹y ch¬ng tr×nh Ng÷ v¨n thay s¸ch 6 n¨m, t«i nhËn thÊy m×nh vµ c¸c ®ång nghiÖp cßn béc lé rÊt nhiÒu h¹n chÕ c¶ vÒ ph¬ng ph¸p vµ kiÕn thøc, nhÊt lµ ph¬ng ph¸p d¹y c¸c v¨n b¶n NhËt dông. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng lý do trªn, t«i ®· m¹nh d¹n nghiªn cøu ®Ò tµi: “ Mét sè kinh nghiÖm trong gi¶ng d¹y v¨n b¶n NhËt dông ë trêng THCS” ®Ó gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ giê d¹y v¨n b¶n NhËt dông vµ ®Ó häc sinh yªu thÝch giê häc v¨n. II. Môc ®Ých nghiªn cøu §a ra híng gi¶i quyÕt mét sè khóc m¾c vÒ kiÕn thøc vµ ph¬ng ph¸p d¹y häc, tõ ®ã cã thªm kinh nghiÖm ®Ó d¹y tèt phÇn v¨n b¶n NhËt dông, ®¸p øng nhu cÇu ®æi míi ch¬ng tr×nh Ng÷ v¨n THCS hiÖn nay. 1. Thêi gian-®Þa ®iÓm: a/ Thêi gian: B¾t ®Çu nghiªn cøu th¸ng 10/2007 Hoµn thµnh th¸ng 4/2008 b/ §Þa ®iÓm: Trêng THCS ThÞ TrÊn , Tiªn Yªn. 2. Nh÷ng ®ãng gãp vÒ mÆt lý luËn, vÒ mÆt thùc tiÔn - VÒ lÝ luËn: S¸ng kiÕn kinh nghiÖm cña t«i gãp phÇn t×m hiÓu, nghiªn cøu s©u h¬n vµ bæ sung thªm lÝ luËn vÒ ph¬ng ph¸p d¹y häc v¨n b¶n NhËt dông. -VÒ thùc tiÔn: Ngoµi ra nã cã thÓ lµ tµi liÖu tham kh¶o cÇn thiÕt phôc vô cho viÖc gi¶ng d¹y trong trêng THCS. b.PhÇn néi dung I. Ch¬ng 1: Tæng quan 1. LÞch sö vÊn ®Ò nghiªn cøu Nghiªn cøu vÒ vÊn ®Ò nµy ®ã lµ cuèn : “D¹y häc v¨n b¶n Ng÷ v¨n THCS theo ®Æc trng ph¬ng thøc biÓu ®¹t” cña t¸c gi¶ TrÇn §×nh Chung. Ngoµi ra cßn cã mét sè ®Þnh híng d¹y häc trong SGV Ng÷ v¨n 6,7,8,9. Qua nh÷ng tµi liÖu nµy t«i nhËn thÊy r»ng ngêi biªn so¹n s¸ch ®· ®a ra nh÷ng híng dÉn vÒ ph¬ng ph¸p d¹y. Tuy nhiªn ®ã míi chØ lµ ph¬ng ph¸p chung kh«ng thÓ ¸p dông ®èi víi tÊt c¶ c¸c vïng miÒn kh¸c nhau.V× vËy khi chän ®Ò tµi nµy t«i ®· cè g¾ng lÜnh héi c¸c quan ®iÓm t tëng tõ c¸c bµi viÕt mµ c¸c t¸c gi¶ ®Ò cËp ®ång thêi ®a ra nh÷ng ý kiÕn, quan ®iÓm riªng nh»m gãp phÇn lµm cho ngêi d¹y cã sù lùa chän ph¬ng ph¸p phï hîp víi ®èi tîng häc sinh mµ m×nh d¹y. 2.C¬ së lý luËn V¨n b¶n nhËt dông lµ g×? V¨n b¶n NhËt dông kh«ng ph¶i lµ mét kh¸i niÖm chØ thÓ lo¹i hay kiÓu v¨n b¶n. Nãi ®Õn v¨n b¶n NhËt dông tríc hÕt lµ nãi ®Õn tÝnh chÊt néi dung cña v¨n b¶n. §ã lµ nh÷ng bµi viÕt cã néi dung gÇn gòi, bøc thiÕt ®èi víi cuéc sèng tríc m¾t cña con ngêi vµ céng ®ång x· héi hiÖn ®¹i nh: thiªn nhiªn, m«i trêng, n¨ng lîng, d©n sè, quyÒn trÎ em, ma tuý... V¨n b¶n NhËt dông cã thÓ dïng tÊt c¶ c¸c thÓ lo¹i còng nh c¸c kiÓu v¨n b¶n. Môc tiªu cña m«n Ng÷ v¨n: gãp phÇn h×nh thµnh nh÷ng con ngêi cã tr×nh ®é häc vÊn phæ th«ng c¬ së, chuÈn bÞ cho hä ra ®êi hoÆc tiÕp tôc cho hä häc lªn bËc cao h¬n. §ã lµ nh÷ng ngêi cã ý thøc tù tu dìng, biÕt yªu th¬ng, qóy träng gia ®×nh, b¹n bÌ; cã lßng yªu níc, yªu Chñ nghÜa x· héi, biÕt híng tíi nh÷ng t tëng, t×nh c¶m cao ®Ñp nh lßng nh©n ¸i, tinh thÇn t«n träng lÏ ph¶i, sù c«ng b»ng, lßng c¨m ghÐt c¸i xÊu, c¸i ¸c. Trang 4 §ã lµ nh÷ng con ngêi biÕt rÌn luyÖn ®Ó cã tÝnh tù lËp, cã t duy s¸ng t¹o, bíc ®©u cã n¨ng lùc c¶m thô c¸c gi¸ trÞ ch©n, thiÖn, mÜ trong nghÖ thuËt, cã n¨ng lùc thùc hµnh vµ n¨ng lùc sö dông TiÕng ViÖt nh mét c«ng cô ®Ó t duy, giao tiÕp. §ã còng lµ nh÷ng ngêi cã ham muèn ®em tµi trÝ cña m×nh cèng hiÕn cho sù nghiÖp x©y dùng vµ b¶o vÖ Tæ Quèc HÖ thèng v¨n b¶n nhËt dông trong SGK ng÷ v¨n THCS tån t¹i díi nhiÒu kiÓu v¨n b¶n kh¸c nhau. §ã cã thÓ lµ v¨n b¶n thuyÕt minh (CÇu Long Biªn - chøng nh©n lÞch sö, Ca HuÕ trªn s«ng H¬ng, §éng Phong Nha),V¨n b¶n biÓu c¶m (Bøc th cña thñ lÜnh da ®á, MÑ t«i, Cæng trêng më ra), v¨n b¶n nghÞ luËn (§Êu tranh cho mét thÕ giíi hoµ b×nh; Tuyªn bè thÕ giíi vÒ sù sèng cßn, quyÒn ®îc b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn cña trÎ em). §ã cã thÓ lµ mét bµi b¸o thuyÕt minh khoa häc (Th«ng tin vÒ ngµy tr¸i ®Êt n¨m 2000; ¤n dÞch, thuèc l¸), nhng còng cã thÓ lµ mét v¨n b¶n v¨n häc thuéc lo¹i tù sù (Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª)... Tõ c¸c h×nh thøc ®ã, nh÷ng vÊn ®Ò thêi sù cËp nhËt cña c¸ nh©n vµ céng ®ång hiÖn ®¹i ®îc kh¬i dËy, sÏ ®¸nh thøc vµ lµm giµu t×nh c¶m vµ ý thøc c«ng d©n, céng ®ång trong mçi ngêi häc gióp c¸c em dÔ hoµ nhËp h¬n víi cuéc sèng x· héi mµ chóng ta ®ang sèng. II.Ch¬ng 2: Néi dung vÊn ®Ò nghiªn cøu 1. NhiÖm vô nghiªn cøu - NhiÖm vô vÒ lý luËn: Nghiªn cøu tµi liÖu, ch¬ng tr×nh SGK, nghiªn cøu vÒ ph¬ng ph¸p d¹y v¨n b¶n NhËt dông - NhiÖm vô thùc tiÔn: Nghiªn cøu thùc tr¹ng cña viÖc d¹y v¨n b¶n nhËt dông trong trêng THCS . 2. C¸c néi dung cô thÓ trong ®Ò tµi. a/HÖ thèng v¨n b¶n nhËt dông trong SGK Ng÷ v¨n THCS §Ò tµi nhËt dông cña Líp Tªn v¨n b¶n v¨n b¶n - CÇu Long Biªn-chøng nh©n lÞch - Di tÝch lÞch sö sö 6 - Bøc th cña thñ lÜnh da ®á - Quan hÖ gi÷a thiªn nhiªn vµ con ngêi Ng÷ v¨n 6 - §éng Phong Nha - Danh lam th¾ng c¶nh - Cæng trêng më ra - MÑ t«i 7 - Cuéc chia tay cña nh÷ng con Ng÷ v¨n 7 bóp bª - Ca HuÕ trªn s«ng H¬ng - Th«ng tin vÒ ngµy tr¸i ®Êt n¨m 2000 8 - ¤n dÞch, thuèc l¸ Ng÷ v¨n 8 - Nhµ trêng - Ngêi mÑ - QuyÒn trÎ em - V¨n ho¸ d©n téc - M«i trêng -T Ö n¹n x· héi - Bµi to¸n d©n sè - D©n sè - §Êu tranh cho mét thÕ giíi hoµ - B¶o vÖ hoµ b×nh, chèng 9 chiÕn tranh Ng÷ v¨n 9 b×nh - Phong c¸ch Hå ChÝ Minh - Héi nhËp víi thÕ giíi vµ b¶o vÖ b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc Trang 5 - Tuyªn bè thÕ gݬi vÒ sù sèng - QuyÒn sèng cña con cßn, quyÒn ®îc b¶o vÖ vµ ph¸t ngêi triÓn cña trÎ em. B¶ng thèng kª trªn cho thÊy c¸c v¨n b¶n nhËt dông ®îc ph©n phèi d¹y häc ®Òu kh¾p ë c¸c khèi líp, b×nh qu©n mçi khèi líp ®îc häc ®äc – hiÓu 3 v¨n b¶n. ý nghÜa néi dung c¸c v¨n b¶n nµy ®Òu lµ nh÷ng vÊn ®Ò gÇn gòi, quen thuéc, bøc thiÕt ®èi víi con ngêi vµ céng ®ång x· héi hiÖn ®¹i. Cïng víi sù ph¸t triÓn vÒ t©m lý vµ nhËn thøc cña häc sinh, c¸c vÊn ®Ò ®ù¬c ®Ò cËp trong c¸c v¨n b¶n NhËt dông ngµy mét phøc t¹p h¬n. b/§Æc ®iÓm néi dung vµ h×nh thøc cña v¨n b¶n nhËt dông C¸c v¨n b¶n nhËt dông trong SGK Ng÷ v¨n 6. “CÇu Long Biªn – chøng nh©n lÞch sö” lµ v¨n b¶n më ®Çu cho côm bµi v¨n b¶n NhËt dông ®îc d¹y häc ë líp 6. §©y lµ bµi viÕt giíi thiÖu c©y cÇu Long Biªn, mét di tÝch lÞch sö næi tiÕng vµ quen thuéc ë thñ ®« Hµ Néi víi vai trß lµ nh©n chøng ®au th¬ng cña viÖc thùc d©n Ph¸p x©y dùng c©y cÇu s¾t víi quy m« lín, nh»m phôc vô cho cuéc khai th¸c thuéc ®Þa lÇn thø nhÊt cña chóng, nhÊt lµ nh©n chøng lÞch sö gian lao vµ hµo hïng cña d©n téc ta trong suèt hai cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p vµ chèng MÜ. B»ng c¸c sù kiÖn, c¸c t liÖu chÝnh x¸c vÒ c©y cÇu, lång trong c¸c h×nh ¶nh nhuÇn thÊm c¶m xóc suy t cña t¸c gi¶, cÇu Long Biªn ®· hiÖn lªn nh mét h×nh tîng sèng ®éng vµ ch©n thùc, võa gÇn gòi võa thiªng liªng trong c¶m nhËn cña mçi ngêi ®äc ViÖt Nam thuéc nhiÒu thÕ hÖ, nhÊt lµ thÕ hÖ trÎ, båi ®¾p thªm kh«ng chØ t×nh yªu ®èi víi c©u Long Biªn cña thñ ®« ®Êt níc mµ cßn kh¬i dËy ë hä lßng tù hµo cïng ý thøc gi÷ g×n vµ qu¶ng b¸ ®èi víi c¸c di tÝch lÞch sö trªn ®Êt níc yªu quý cña chóng ta. Néi dung Êy to¸t lªn tõ lèi v¨n thuyÕt minh ®an cµi t liÖu víi h×nh ¶nh vµ c¶m xóc cña ngêi viÕt, mµ nÕu nh×n tõ gãc ®é ph¬ng thøc biÓu ®¹t th× ®ã sÏ lµ kiÓu thuyÕt minh cã kÕt hîp miªu t¶ vµ biÓu c¶m, nÕu quan niÖm vÒ thÓ lo¹i v¨n häc th× ®©y lµ bµi bót kÝ. “Bøc th cña thñ lÜnh da ®á” lµ bøc th cña thñ lÜnh Xi–at-t¬n tr¶ lêi tæng thèng thø 14 cña níc MÜ, ®ù¬c xem lµ mét trong nh÷ng v¨n b¶n hay nhÊt vÒ thiªn nhiªn vµ m«i trêng. Nh×n díi gãc ®é ph¬ng thøc biÓu ®¹t th× ®©y lµ v¨n b¶n biÓu c¶m kÕt hîp víi miªu t¶ vµ tù sù. V¨n b¶n ®· to¸t lªn mét ý nghÜa s©u s¾c: Con ngêi ph¶i sèng hoµ hîp ví thiªn nhiªn, ph¶i ch¨m lo b¶o vÖ m«i trêng vµ thiªn nhiªn nh b¶o vÖ chÝnh m¹ng sèng cña m×nh. “§éng Phong Nha” lµ bµi giíi thiÖu vÒ “§Ö nhÊt k× quan” cña tØnh Qu¶ng B×nh víi b¶y c¸i nhÊt : hang ®éng dµi nhÊt, cöa hang cao vµ réng nhÊt, b·i c¸t b·i ®¸ réng vµ ®Ñp nhÊt, cã nh÷ng hå ngÇm ®Ñp nhÊt, hang kh« réng vµ ®Ñp nhÊt, th¹ch nhò tr¸ng lÖ vµ ®Ñp nhÊt, s«ng ngÇm dµi nhÊt.Ph¬ng thøc biÓu ®¹t thuyÕt minh kÕt hîp víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m kh«ng chØ cung cÊp scho b¹n ®äc nh÷ng hiÓu biÕt tØ mØ vÒ danh th¾ng Phong Nha mµ cßn gîi tëng tîng vµ ham muèn kh¸m ph¸ mét kh«ng gian thiªn t¹o k× thó ®ang thu hót sù quan t©m cña c¸c nhµ khoa häc, nhµ th¸m hiÓm, kh¸ch du lÞch trong vµ ngoµi níc. C¸c v¨n b¶n nhËt dông trong SGK Ng÷ v¨n 7. “Cæng trêng më ra”lµ bµi v¨n ghi l¹i t©m tr¹ng håi hép cña mét ngêi mÑ trong ®ªm chuÈn bÞ cho con khai trêng ®Ó vµo líp Mét. Ph¬ng thøc biÓu ®¹t cña v¨n b¶n nµy lµ biÓu c¶m. Trang 6 VËy ý nghÜa nhËt dông cña bµi v¨n lµ g×? Ngêi mÑ ®· håi hép trong c¸i ®ªm tríc ngµy con vµo líp Mét ®©u chØ v× lo l¾ng cho con mµ cßn cã niÒm vui vÒ ng«i trêng th©n yªu ®· lu gi÷ bao kØ niÖm th©n th¬ng cña ®êi mÑ, niÒm hi väng vµo con, m¸i trêng th©n yªu sÏ më ra ¸nh s¸ng vµ t¬ng lai cho mçi con ngêi. §ã lµ ý nghÜa cËp nhËt cña v¨n b¶n nhËt dông nµy. “MÑ t«i”®îc tr×nh bµy díi d¹ng mét bøc th. Tõ viÖc ph¹m lçi cña ®øa con ®èi víi mÑ mµ ngêi cha béc lé c¶m xóc vµ suy t vÒ t×nh s©u nghÜa nÆng cña ngêi mÑ . XÐt vÒ thÓ lo¹i th× ®©y lµ bµi tuú bót, cßn xÐt vÒ ph¬ng thøc biÓu ®¹t th× ®©y lµ v¨n b¶n biÓu c¶m. Tõ nh÷ng lêi t©m t×nh, khuyªn nhñ cña ngêi cha ®· hiÖn lªn h×nh ¶nh mét ngêi mÑ cao c¶ vµ lín lao. Ngêi mÑ Êy ®· thøc suèt ®ªm khi con bÞ èm vµ ®au ®ín qu»n qu¹i v× lo sî mÊt con. Ngêi mÑ Êy cã thÓ lµm tÊt c¶, cã thÓ chÞu mäi ®au khæ bÊt h¹nh ®Ó cho con ®ì ®au ®ín, ®Ó cho con s«ng h¹nh phóc... V× thÕ “ ngµy buån th¶m nhÊt tÊt sÏ lµ ngµy mµ con mÊt mÑ, vµ t×nh c¶m thiªng liªng cao quý h¬n c¶ lµ t×nh c¶m yªu th¬ng kÝnh träng ®èi víi cha mÑ”. §ã còng lµ néi dung cËp nhËt cña v¨n b¶n nµy. “Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª” lµ truyÖn ng¾n. Thµnh c«ng cña v¨n b¶n nµy lµ sù kÕt hîp nhuÇn nhuyÔn cña ph¬ng thøc biÓu ®¹t tù sù víi miªu t¶ vµ biÓu c¶m. TruyÖn viÕt vÒ nçi ®au tinh thÇn tuæi th¬ sèng thiÕu t×nh c¶m cña cha mÑ. Nhng chÝnh tõ bi kÞch Êy, nh÷ng ®øa trÎ vÉn gi÷ ®îc t©m hån trong s¸ng vÞ tha, t×nh c¶m anh em cµng thªm g¾n bã. §»ng sau c©u chuyÖn vÒ t×nh anh em g¾n bã trong sù tan vì cña gia ®×nh, truyÖn “Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª” to¸t lªn vÊn ®Ò quyÒn sèng cña trÎ em ®ang bÞ ®e do¹ trong mét x· héi hiÖn ®¹i ®ang cÇn ®Õn sù quan t©m cña mäi ngêi. “Ca HuÕ trªn s«ng H¬ng”lµ v¨n b¶n thuyÕt minh giíi thiÖu mét nÐt ®Ñp trong v¨n ho¸ cæ truyÒn xø HuÕ, ®ã lµ d©n ca HuÕ. §Æc s¾c cña d©n ca HuÕ kh«ng chØ lµ sù phong phó cña c¸c ®iÖu hß, ®iÖu lÝ , kh«ng chØ lµ sù hoµ nhËp cña hai dßng nh¹c d©n gian vµ nh¹c cung ®×nh mµ cßn lµ c¸ch sinh ho¹t ®äc ®¸o cña nã: thêi gian ban ®ªm, kh«ng gian trªn s«ng H¬ng, ngêi ®µn, ngêi h¸t vµ nghe cïng ngåi trªn thuyÒn. §äc bµi v¨n nµy, HS hiÓu thªm r»ng cè ®« HuÕ kh«ng chØ cã c¸c danh lam th¾ng c¶nh vµ di tÝch lÞch sö næi tiÕng mµ cßn næi tiÕng bëi c¸c lµn ®iÖu d©n ca vµ ©m nh¹c cung ®×nh. Ca HuÕ lµ mét s¶n phÈm tinh thÇn ®¸ng tr©n träng cÇn ®îc b¶o tån vµ ph¸t triÓn. Tõ ®ã HS cã nhu cÇu më réng hiÓu biÕt d©n ca c¸c vïng miÒn ®Êt níc vµ cñng c« thªm t×nh yªu ®èi víi truyÒn thèng v¨n ho¸ d©n téc. C¸c v¨n b¶n nhËt dông trong SGK Ng÷ v¨n 8. “Th«ng tin vÒ ngµy tr¸i ®Êt n¨m 2000” lµ v¨n b¶n thuyÕt minh tr×nh bµy vÒ t¸c h¹i cña bao b× ni l«ng ®èi víi m«i trêng vµ søc khoÎ con ngêi. §· ®Õn lóc chóng ta ph¶i nh×n nhËn l¹i thãi quen dïng bao b× ni l«ng ®Ó cã hµnh ®éng thiÕt thùc b¶o vÖ m«i trêng sèng cña chóng ta b»ng c¸ch hëng øng lêi kªu gäi: “Mét ngµy kh«ng dïng bao b× ni l«ng”. Th«ng ®iÖp nµy chÝnh lµ néi dung nhËt dông cña v¨n b¶n “Th«ng tin vÒ Ngµy Tr¸i §Êt n¨m 2000”. “¤n dÞch ,thuèc l¸” lµ mét bµi thuyÕt minh cung cÊp cho b¹n ®äc nh÷ng tri thøc kh¸ch quan vÒ t¸c h¹i cña thuèc l¸ ®èi víi søc khoÎ vµ cã thÓ lµm suy tho¸i ®¹o ®øc con ngêi. Kh«ng dõng ë ®ã v¨n b¶n nµy cßn thÓ hiÖn tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cña ngêi viÕt ®èi víi søc khoÎ céng ®ång khi «ng trùc tiÕp bµy tá th¸i ®é ®èi víi thuèc l¸ mµ «ng gäi lµ mét thø “«n dÞch”, vµ kiÕn nghÞ “§· ®Õn lóc mäi ngêi ph¶i ®øng lªn chèng l¹i, ng¨n ngõa n¹n «n dÞch nµy”. T¸c gi¶ ®· sö dông thñ ph¸p thuyÕt minh quen thuéc nh: liÖt kª, so s¸nh, lêi v¨n vÉn sö dông c¸c thuËt ng÷ khoa häc nhng dÔ hiÓu do ®îc gi¶i thÝch cô thÓ, kÕt hîp Trang 7 trong ®ã lµ lêi b×nh luËn mang s¾c th¸i biÓu c¶m râ rÖt. TÊt c¶ ®îc viÕt b»ng tri thøc vµ t©m huyÕt cña cña mét nhµ y häc næi tiÕng, vµ ®iÒu ®ã lµm nªn søc thuyÕt phôc cña bµi v¨n nµy. ý nghÜa nhËt dông cña v¨n b¶n nµy kh«ng chØ lµ c¶nh b¸o cho mçi ngêi vÒ mét n¹n dÞch cã søc tµn ph¸ søc khoÎ céng ®ång, g©y thµnh tÖ n¹n x· héi mµ cßn gãp phÇn cæ ®éng cho chiÕn dÞch truyÒn th«ng chèng hót thuèc l¸ ®ang diÔn ra réng kh¾p hiÖn nay. “Bµi to¸n d©n sè” tõ c©u chuyÖn vui vÒ mét bµi to¸n cæ liªn hÖ sang chuyÖn kh«ng vui vÒ viÖc gia t¨ng d©n sè trªn tr¸i ®Êt b»ng mét tÝnh to¸n l« gic sau: Mét bµn cê cã 64 «, nÕu sè thãc trong mçi « t¨ng theo cÊp sè nh©n c«ng béi lµ 2 th× tæng sè thãc nhiÒu tíi møc cã thÓ phñ kÝn bÒ mÆt tr¸i ®Êt => tr¸i ®Êt lóc ®Çu chØ cã 2 ngêi, nÕu loµi ngêi còng t¨ng theo cÊp sè nh©n Êy th× tæng d©n sè sÏ ®¹t « thø 30 (n¨m1995) vµ « thø 31 (n¨m 2015) => nÕu cø ®Ó d©n sè t¨ng nh thÕ th× ®Õn mét ngµy 64 « cña bµn cê sÏ bÞ lÊp kÝn vµ khi ®ã mçi ngêi chØ cßn mét chç ë víi diÖn tÝch nh mét h¹t thãc trªn tr¸i ®Êt. Môc ®Ých cña sù tÝnh to¸n nµy lµ b¸o ®éng vÒ nguy c¬ bïng næ vµ gia t¨ng d©n sè cña thÕ giíi. V× thÕ “Bµi to¸n d©n sè” ®îc xem lµ mét v¨n b¶n nhËt dông phôc vô cho chñ ®Ò “d©n sè vµ t¬ng lai cña nh©n lo¹i”. Bµi to¸n nµy cµng cã ý nghÜa thêi sù ®èi víi c¸c níc chËm ph¸t triÓn, trong ®ã cã ViÖt Nam. VÒ h×nh thøc, “Bµi to¸n d©n sè” lµ mét v¨n b¶n nghÞ luËn sö dông ph¬ng thøc lËp luËn b»ng h×nh thøc luËn cø. Nhng bµi nghÞ luËn x· héi nµy dÔ hiÓu bëi sù ®an cµi rÊt tù nhiªn cña ph¬ng thøc tù sù. C¸c v¨n b¶n nhËt dông trong SGK Ng÷ v¨n 9: “Phong c¸ch Hå ChÝ Minh” lµ bµi viÕt nh»m tr×nh bµy cho b¹n ®äc hiÓu vµ quý träng vÎ ®Ñp cña phong c¸ch B¸c Hå. Bµi v¨n cã hai phÇn néi dung. PhÇn thø nhÊt nãi vÒ vÎ ®Ñp trong phong c¸ch v¨n ho¸ cña B¸c, ®ã lµ sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a ph©m chÊt d©n téc vµ tÝnh nh©n lo¹i trong tiÕp nhËn v¨n ho¸. PhÇn thø hai nãi vÒ vÎ ®Ñp trong phong c¸ch sinh ho¹t cña B¸c, ®ã lµ sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a b×nh dÞ vµ hiÖn ®¹i trong nÕp sèng. Néi dung trªn ®îc thÓ hiÖn trong h×nh thøc thuyÕt minh kÕt hîp nghÞ luËn khiÕn cho sù tr×nh bµy c¸c biÓu hiÖn vÎ ®Ñp phong c¸ch Hå ChÝ Minh trë nªn s¸ng râ cïng t×nh c¶m ngìng väng kh«ng che giÊu cña t¸c gi¶. Tõ néi dung trªn, chñ ®Ò nhËt dông cÇn ®îc khai th¸c ®ã lµ: vÊn ®Ò quan hÖ gi÷a héi nhËp thÕ giíi vµ b¶o vÖ b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc, mét vÊn ®Ò kh«ng chØ cã ý nghÜa cËp nhËt mµ cßn cã ý nghÜa l©u dµi thêng xuyªn cña c¸c thÕ hÖ, nhÊt lµ líp trÎ níc ta trong häc tËp rÌn luyÖn theo phong c¸ch B¸c Hå. “§Êu tranh cho mét thÕ giíi hoµ b×nh” lµ bµi viÕt cña nhµ v¨n ®· tõng ®o¹t gi¶i N«-ben v¨n häc (G.M¸c-kÐt).ë ®©y, ph¬ng thøc lËp luËn víi hÖ thèng lËp luËn s¾c s¶o, chøng cí x¸c thùc, c¸ch so s¸nh t¬ng ph¶n ®· gióp t¸c gi¶ luËn gi¶i mét c¸ch thuyÕt phôc vµ râ rµng vÒ hiÓm ho¹ h¹t nh©n ®èi víi nh©n lo¹i. Sù tèn kÐm vµ tÝnh phi lý cña cuéc ch¹y ®ua chiÕn tranh h¹t nh©n, tõ ®ã kªu gäi hµnh ®éng ®Ó ng¨n chÆn chiÕn tranh h¹t nh©n v× mét thÕ giíi hoµ b×nh. Chñ ®Ò nhËt dông cña v¨n b¶n nµy chÝnh lµ ®Êu tranh cho hoµ b×nh, chèng chiÕn tranh ®Ó b¶o vÖ hoµ b×nh. Ng¨n chÆn vµ xo¸ bá nguy c¬ chiÕn tranh h¹t nh©n. §ã lµ nh÷ng vÊn ®Ò cÊp thiÕt vµ nãng hæi trong ®êi sèng chÝnh trÞ cña nh©n lo¹i vµ cña mçi d©n téc, mçi con ngêi. “Tuyªn bè thÕ giíi vÒ sù sèng cßn, quyÒn ®îc b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn cña trÎ em” ®îc trÝch tõ Tuyªn bè cña Héi nghÞ cÊp cao thÕ giíi vÒ trÎ em cña tæ chøc Liªn hîp quèc Trang 8 ngµy 30/9/1990, chøng tá sù quan t©m toµn diÖn, s©u s¾c cña céng ®ång quèc tÕ ®èi víi trÎ em trªn toµn thÕ giíi. B¶n tuyªn bè ®· ®Ò cËp ®Õn thùc tr¹ng bÊt hanh cña cuéc sèng trÎ em trªn thÕ giíi, vÒ kh¶ n¨ng cã thÓ c¶i thiÖn ®îc cuéc sèng cña chóng, cïng c¸c gi¶i ph¸p cô thÓ. Nh÷ng néi dung nµy ®· ®îc luËn gi¶i mét c¸ch hîp lý hîp t×nh theo yªu cÇu nghÞ luËn x· héi nh»m lµm râ quan ®iÓm v× trÎ em cña céng ®ång thÕ giíi, nhng ®Ó dÔ hiÓu, dÔ truyÒn b¸ ®Õn ®¹i chóng, b¶n tuyªn bè ®· tr×nh bµy c¸c qu©n ®iÓm díi d¹ng môc vµ sè. C¸c néi dung ®îc th¶o trong b¶n tuyªn bè ®· to¸t lªn ®iÓm tÝch cùc vµ nh©n ®¹o cña céng ®ång quèc tÕ (trong ®ã cã ViÖt Nam) vÒ sù sèng cßn, quyÒn ®îc b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn cña trÎ em. §ã lµ ý nghÜa cËp nhËt còng nh ý nghÜa l©u dµi cña v¨n b¶n nµy. III. Ch¬ng 3: Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu - KÕt qu¶ nghiªn cøu. 1. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu §Ó nghiªn cøu ®Ò tµi nµy t«i ®· sö dông nh÷ng ph¬ng ph¸p sau: - Ph¬ng ph¸p quan s¸t: H×nh thøc chñ yÕu cña ph¬ng ph¸p nµy lµ dù giê ®ång nghiÖp tõ ®ã t«i cã thÓ ph¸t hiÖn ra nh÷ng u nhîc ®iÓm trong bµi d¹y cña c¸c ®ång nghiÖp . - Ph¬ng ph¸p so s¸nh: víi ph¬ng ph¸p nµy t«i cã thÓ ph©n lo¹i, ®èi chiÕu kÕt qu¶ nghiªn cøu. - Ngoµi ra t«i cßn sö dông nh÷ng ph¬ng ph¸p hç trî kh¸c nh: ®äc tµi liÖu, thèng kª, th¨m dß ý kiÕn cña häc sinh, trao ®æi kinh nghiÖm cïng ®ång nghiÖp. 2. KÕt qu¶ nghiªn cøu thùc tiÔn a/ Vµi nÐt vÒ ®Þa bµn nghiªn cøu Trêng THCS ThÞ TrÊn lµ mét trêng lín cña huþªn. Trêng cã ®éi ngò gi¸o viªn ®«ng ( ), yªu nghÒ, cã n¨ng lùc chuyªn m«n vµ dµy dÆn kinh nghiÖm. §éi ngò gi¸o viªn d¹y giái cÊp huyÖn, tØnh ë ®Òu c¸c m«n. Tæ Ng÷ v¨n cña trêng gåm cã 11 ®ång chÝ trÎ, khoÎ, yªu nghÒ, cã n¨ng lùc. Tuy sè lîng häc sinh ®«ng nh vËy nhng chÊt lîng gi¸o dôc vµ häc tËp cña trêng kh¸ cao vµ cã uy tÝn ®èi víi nh©n d©n trong huyÖn. Môc tiªu hiÖn nay cña nhµ trêng lµ ®µo t¹o toµn diÖn nh»m gióp häc sinh cã chÊt lîng cao vÒ c¶ v¨n ho¸ vµ ®¹o ®øc. Hµng n¨m sè lîng häc sinh ®¹t häc sinh giái cÊp tØnh cña trêng lu«n ®øng ®Çu trong toµn huyÖn. §Æc biÖt m«n Ng÷ v¨n cã nhiÒu em dù thi cÊp tØnh vµ ®¹t gi¶i cao. HÇu hÕt c¸c em ë trong thÞ trÊn, viÖc häc cña c¸c em ®ùoc gia ®×nh quan t©m rÊt chu ®¸o. Song bªn c¹nh ®ã, vÉn cßn rÊt nhiÒu häc sinh cha cã ý thøc tù gi¸c trong häc tËp, m¶i ch¬i, bÞ l«i cuèn vµo c¸c trß ch¬i ®iÖn tö lµm ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng häc tËp cña c¸c em. b/ Thùc tr¹ng Trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y vµ dù giê c¸c ®ång nghiÖp, t«i nhËn thÊy mét sè thùc tr¹ng sau: + GV coi c¸c v¨n b¶n nµy lµ mét thÓ lo¹i cô thÓ gièng nh truyÖn, kÝ ... + Gi¸o viªn thuêng chó ý khai th¸c vµ b×nh gi¸ trªn nhiÒu ph¬ng diÖn cña s¸ng t¹o nghÖ thuËt nh: cèt truyÖn, nh©n vËt, c¸ch kÓ mµ cha chó träng ®Õn vÊn ®Ò x· héi ®Æt ra trong v¨n b¶n gÇn gòi víi häc sinh. Trang 9 + Qu¸ nhÊn m¹nh yªu cÇu g¾n kÕt tri thøc trong v¨n b¶n víi ®êi sèng mµ gi¸o viªn chó ý nhiÒu tíi liªn hÖ thùc tÕ, dÉn ®Õn viÖc khai th¸c kiÕn thøc c¬ b¶n cha ®Çy ®ñ. + Vèn kiÕn thøc cña GV cßn h¹n chÕ ,thiÕu sù më réng . + GV cha vËn dông linh ho¹t c¸c ph¬ng ph¸p d¹y häc còng nh c¸c biÖn ph¸p tæ chøc d¹y häc nh»m g©y høng thó cho HS. + VÒ ph¬ng tiÖn d¹y häc míi chØ dõng l¹i ë viÖc dïng b¶ng phô, tranh ¶nh minh ho¹ trong khi ®ã cã mét sè v¨n b¶n nÕu häc sinh ®îc xem nh÷ng ®o¹n b¨ng ghi h×nh sÏ sinh ®éng h¬n rÊt nhiÒu. VÝ dô nh v¨n b¶n “§éng Phong Nha”, “ca HuÕ trªn s«ng H¬ng”... Nhng hÇu hÕt GV kh«ng chó ý ®Õn vÊn ®Ò nµy. + GV cßn cã t©m lý ph©n v©n kh«ng biÕt cã nªn sö dông ph¬ng ph¸p gi¶ng b×nh khi d¹y nh÷ng v¨n b¶n nµy kh«ng vµ nÕu cã th× nªn sö dông ë møc ®é nh thÕ nµo? + Giê d¹y tÎ nh¹t, kh«ng thùc sù thu hót sù chó ý cña häc sinh. c/ §¸nh gi¸ thùc tr¹ng Nguyªn nh©n cña thùc tr¹ng trªn lµ: - V¨n b¶n nhËt dông míi ®îc ®a vµo gi¶ng d¹y, sè lîng v¨n b¶n kh«ng nhiÒu nªn GV cßn thÊy rÊt míi mÎ, Ýt cã kinh nghiÖm, lóng tóng vÒ ph¬ng ph¸p. - GV cha cã kÜ n¨ng sö dông m¸y chiÕu nªn viÖc më réng kiÕn thøc cho c¸c em b»ng h×nh ¶nh rÊt h¹n chÕ. - Cha x¸c ®Þnh ®óng môc tiªu ®Æc thï cña bµi häc v¨n b¶n NhËt dông. - Cha cã ý thøc su tÇm t liÖu cã liªn quan ®Õn v¨n b¶n nh tranh ¶nh, v¨n th¬ ®Ó bæ sung cho bµi häc thªm phong phó d/ §Ò xuÊt biÖn ph¸p Tríc nh÷ng thùc tr¹ng vµ nguyªn nh©n trªn t«i xin ®Ò xuÊt mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao chÊt lîng giê d¹y nh sau: */ X¸c ®Þnh môc tiªu ®Æc thï cña bµi häc v¨n b¶n nhËt dông NhÊn m¹nh vµo hai khÝa c¹nh chÝnh: Trang bÞ kiÕn thøc vµ trau dåi t tëng , t×nh c¶m th¸i ®é cho häc sinh. NghÜa lµ qua v¨n b¶n, cung cÊp vµ më réng hiÓu biÕt cho häc sinh vÒ nh÷ng vÊn ®Ò gÇn gòi, bøc thiÕt ®ang diÔn ra trong ®êi sèng x· héi hiÖn ®¹i, tõ ®ã t¨ng cêng ý thøc c«ng d©n ®èi víi céng ®ång. VD: Víi v¨n b¶n “Ca HuÕ trªn s«ng H¬ng”, môc tiªu bµi häc ®îc x¸c ®Þnh nh sau: HS hiÓu tõ v¨n b¶n “Ca HuÕ trªn s«ng H¬ng”: - Ca HuÕ víi sù phong phó vÒ néi dung, giµu cã vÒ lµn ®iÖu, tinh tÕ trong biÓu diÔn vµ thëng thøc lµ mét nÐt ®Ñp cña v¨n ho¸ cè ®« HuÕ, cÇn ®îc gi÷ g×n vµ ph¸t triÓn. - Tõ ®ã më réng vèn hiÓu biÕt vÒ v¨n ho¸ HuÕ vµ ©m nh¹c d©n gian c¸c vïng miÒn, båi ®¾p t×nh yªu ®èi víi xø HuÕ vµ c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸ d©n téc. -V¨n b¶n nhËt dông cã thÓ ®îc viÕt ë d¹ng thuyÕt minh kÕt hîp víi nghÞ luËn ,miªu t¶, béc lé c¶m xóc. */ ChuÈn bÞ VÒ kiÕn thøc: GV kh«ng chØ x¸c dÞnh ®óng môc tiªu kiÕn thøc cña v¨n b¶n mµ cßn ph¶i trang bÞ thªm cho m×nh nh÷ng kiÕn thøc më réng, hç trî cho bµi gi¶ng nh thu thËp c¸c t liÖu cã liªn quan ®Õn bµi gi¶ng trªn c¸c nguån th«ng tin ®¹i chóng (ph¸t thanh, truyÒn h×nh, m¹ng Internet, b¸o chÝ, s¸ch vë, tranh ¶nh, ©m nh¹c...) VD: Khi d¹y bµi “Ca HuÕ trªn s«ng H¬ng”, GV cßn ph¶i t¹o thªm nguån t liÖu bæ sung cho bµi häc trªn c¸c kªnh ©m nh¹c d©n gian c¸c vïng miÒn, c¸c bµi h¸t vÒ Trang 10 HuÕ, c¸c bµi b¸o vµ tranh ¶nh vÒ HuÕ. §ång thêi giao cho häc sinh su tÇm t liÖu cã liªn quan ®Õn néi dung v¨n b¶n . VÒ ph¬ng tiÖn d¹y häc: C¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc truyÒn thèng nh: SGK, b¶ng ®en, phÊn tr¾ng cha thÓ ®¸p øng ®ù¬c hÕt yªu cÇu d¹y häc v¨n b¶n nhËt dông. GV cã thÓ chuÈn bÞ thªm c¸c t liÖu kh¸c nh: ®Üa nh¹c CD, phim ¶nh vµ nÕu ®îc thu thËp, thiÕt kÕ vµ tr×nh chiÕu trªn c¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc ®iÖn tö sÏ khiÕn c¸c em hµo høng h¬n trong giê häc. VD: Khi thiÕt kÕ bµi häc “§éng Phong Nha” ®îc cµi ®Æt thªm c¸c h×nh ¶nh hoÆc c¸c ®o¹n phim ghi h×nh nh÷ng ®Æc s¾c cña hang ®éng nµy trªn nÒn nh¹c ªm ¶, më réng tíi h×nh ¶nh hang ®éng næi tiÕng cña Qu¶ng Ninh (nh ®éng Thiªn Cung - H¹ Long) th× sÏ thu hót sù chó ý cña häc sinh. - Khi thiÕt kÕ bµi “Ca HuÕ trªn s«ng H¬ng” GV cÇn chuÈn bÞ ®Üa nh¹c CD vÒ tiÕng h¸t cña c¸c lµn ®iÖu d©n ca HuÕ vµ c¸c lµn ®iÖu d©n ca ®Æc s¾c trªn c¸c miÒn ®Êt níc( nh chÌo, d©n ca Nam Bé, d©n ca quan hä). => Cã thÓ nãi khi d¹y häc v¨n b¶n nhËt dông, GV cã nhiÒu c¬ héi h¬n cho ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc theo híng hiÖn ®¹i, nhê ®ã mµ c¸c bµi häc v¨n b¶n NhËt dông sÏ kh¾c phôc ®îc tÝnh th«ng tin tÎ nh¹t ®¬n ®iÖu. Tõ ®ã, hiÖu qu¶ d¹y häc v¨n b¶n nhËt dông sÏ t¨ng lªn. */Ph¬ng ph¸p d¹y häc D¹y häc phï hîp víi ph¬ng thøc biÓu ®¹t cña mçi v¨n b¶n Trong d¹y häc v¨n b¶n ,kh«ng thÓ hiÓu néi dung t tëng v¨n b¶n nÕu kh«ng ®äc tõ c¸c dÊu hiÖu h×nh thøc cña chóng. Nªn d¹y häc v¨n b¶n nhËt dông còng ph¶i theo nguyªn t¾c ®i tõ dÊu hiÖu h×nh thøc tíi kh¸m ph¸ môc ®Ých giao tiÕp trong h×nh thøc Êy. - VD: V¨n b¶n “Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª” ®îc t¹o theo ph¬ng thøc biÓu ®¹t tù sù th× ho¹t ®éng d¹y häc sÏ ®îc tiÕn hµnh theo c¸c yÕu tè tù sù ®Æc trng nh: sù viÖc, nh©n vËt, lêi v¨n, ng«i kÓ; tõ ®ã hiÓu chñ ®Ò nhËt dông ®Æt ra trong v¨n b¶n nµy lµ vÊn ®Ò quyÒn trÎ em trong cuéc sèng cña gia ®×nh thêi hiÖn ®¹i . - Cßn khi v¨n b¶n ®îc t¹o lËp b»ng ph¬ng thøc thuyÕt minh nh “¤n dÞch, thuèc l¸” th× ho¹t ®éng d¹y häc t¬ng øng sÏ lµ tæ chøc cho häc sinh t×m hiÓu néi dung v¨n b¶n tõ c¸c dÊu hiÖu h×nh thøc cña bµi thuyÕt minh khoa häc nh: tiªu ®Ò bµi v¨n (Em hiÓu nh thÕ nµo vÒ ®Çu ®Ò “¤n dÞch ,thuèc l¸”? Cã thÓ söa nhan ®Ò nµy thµnh “¤n dÞch thuèc l¸” hoÆc “Thuèc l¸ lµ mét lo¹i «n dÞch” ®îc kh«ng? V× sao?); vai trß cña t¸c gi¶ trong v¨n b¶n thuýªt minh( Theo em,t¸c gi¶ cã vai trß g× trong v¨n b¶n nµy); ®Æc ®iÓm cña lêi v¨n thuyÕt minh (§o¹n v¨n nµo nãi vÒ t¸c h¹i cña thuèc l¸ ®Õn søc khoÎ con ngêi? T¸c h¹i nµy ®îc ph©n tÝch trªn nh÷ng chøng cí nµo?C¸c chøng cí ®îc nªu cã ®Æc ®iÓm g×? Tõ ®ã cho thÊy møc ®é t¸c h¹i nh thÕ nµo cña thuèc l¸ ®Õn søc khoÎ con ngêi? ë ®©y tri thøc nµo vÒ t¸c h¹i cña thuèc l¸ hoµn toµn míi l¹ ®èi víi em?)... - MÆc dï c¸c ph¬ng thøc biÓu ®¹t chñ yÕu cña v¨n b¶n nhËt dông lµ thuyÕt minh vµ nghÞ luËn nhng c¸c v¨n b¶n nµy thêng ®an xen c¸c yÕu tè cña ph¬ng thøc kh¸c nh: tù sù ,biÓu c¶m. Khi ®ã GV còng cÇn chó ý ®Õn yÕu tè nµy. - VÝ dô: V¨n b¶n thuyÕt minh “CÇu Long Biªn – chøng nh©n lÞch sö” cã lêi v¨n giµu c¶m xóc vµ h×nh ¶nh th× ngêi d¹y sÏ nhÊn vµo c¸c chi tiÕt miªu t¶ vµ biÓu c¶m cô thÓ nh: + Nh÷ng cuéc chiÕn tranh nµo ®· ®i qua trªn cÇu Long Biªn? + ViÖc nh¾c l¹i nh÷ng c©u th¬ cña ChÝnh H÷u g¾n liÒn víi nh÷ng ngµy ®Çu n¨m 1947- Ngµy trung ®oµn Thñ ®« vît cÇu Long Biªn ®i kh¸ng chiÕn- ®· x¸c nhËn ý nghÜa chøng nh©n nµo cña cÇu Long Biªn? Trang 11 nµo? + Sè phËn cña cÇu Long Biªn trong nh÷ng n¨m chèng MÜ ®îc ghi l¹i nh thÕ + Lêi v¨n miªu t¶ trong ®o¹n nµy cã g× ®Æc biÖt? + Tõ ®ã cÇu Long Biªn ®ãng vai trß chøng nh©n chiÕn tranh nh thÕ nµo? + T¸c gi¶ ®· chia sÎ t×nh c¶m nh thÕ nµo ®èi víi c©y cÇu chøng nh©n nµy? - V¨n b¶n “§Êu tranh cho mét thÕ giíi hoµ b×nh” cã kÕt hîp ph¬ng thøc lËp luËn víi biÓu c¶m th× ngêi d¹y sÏ chó ý ph©n tÝch lÝ lÏ vµ chøng cí, tõ ®ã t×m hiÓu th¸i ®é cña t¸c gi¶, vÝ dô khi ph©n tÝch phÇn cuèi cña v¨n b¶n: - PhÇn cuèi cña v¨n b¶n cã hai ®o¹n. §o¹n nµo nãi vÒ “chóng ta ” chèng vò khÝ h¹t nh©n? §o¹n nµo lµ th¸i ®é cña t¸c gi¶ vÒ viÖc nµy? - Em hiÓu thÕ nµo vÒ “b¶n ®ång ca cña nh÷ng ngêi ®ßi hái mét thÕ giíi kh«ng cã vò khÝ vµ mét cuéc sèng hoµ b×nh ,c«ng b»ng”? - ý tëng cña t¸c gi¶ vÒ viÖc më “mét nhµ b¨ng lu tr÷ trÝ nhí cã thÓ tån t¹i ®îc sau th¶m ho¹ h¹t nh©n” bao gåm nh÷ng th«ng ®iÖp g×? - Em hiÓu g× vÒ th«ng ®iÖp ®ã cña «ng? - GV cã thÓ gi¶ng tãm t¾t: - B¶n ®ång ca ....®ã lµ tiÕng nãi cña c«ng luËn thÕ giíi chèng chiÕn tranh, lµ tiÕng nãi yªu chuéng hoµ b×nh cña nh©n d©n thÕ giíi. - Th«ng ®iÖp vÒ mét cuéc sèng ®· tõng tån t¹i trªn tr¸i ®Êt vµ vÒ nh÷ng kÎ ®· xo¸ bá cuéc sèng trªn tr¸i ®Êt nµy b»ng vò khÝ h¹t nh©n. - T¸c gi¶ lµ ngêi yªu chuéng hoµ b×nh, quan t©m s©u s¾c ®Õn vò khÝ h¹t nh©n víi niÒm lo l¾ng vµ c«ng phÉn cao ®é. */ VËn dông linh ho¹t c¸c ph¬ng ph¸p ®Æc trng cña ph©n m«n v¨n häc nh: ph¬ng ph¸p ®µm tho¹i, ®äc diÔn c¶m, gi¶ng b×nh. Trong ®ã chó träng nhÊt ph¬ng ph¸p ®µm tho¹i b»ng hÖ thèng c©u hái dÉn d¾t theo møc ®é tõ dÔ ®Õn khã råi liªn hÖ víi ®êi sèng. VD: trong bµi “Ca HuÕ trªn s«ng H¬ng”(cã thÓ ®Æt c¸c c©u hái: C¸ch biÓu diÔn thëng thøc ca HuÕ cã g× gièng vµ kh¸c so víi d©n ca quan hä miÒn B¾c? Tõ t¸c ®éng cña ca HuÕ, em nghÜ g× vÒ søc m¹nh cña d©n ca nãi chung ®èi víi t©m hån con ngêi?) Khi d¹y v¨n b¶n nhËt dông, GV kh«ng nªn qu¸ coi träng ph ¬ng ph¸p gi¶ng b×nh. Bëi b×nh v¨n lµ tá lêi hay ý ®Ñp vÒ nh÷ng ®iÓm s¸ng thÈm mÜ trong v¨n ch¬ng, ®èi tîng b×nh ph¶i lµ nh÷ng t¸c phÈm mang vÎ ®Ñp v¨n ch¬ng. Theo t«i, mét sè v¨n b¶n giµu chÊt v¨n ch¬ng (nh: MÑ t«i, Cæng trêng më ra, Ca HuÕ trªn s«ng H¬ng, Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª) gi¸o viªn cã thÓ sö dông lêi b×nh gi¶ng nhng kh«ng nªn ®i qu¸ s©u. Cßn ®èi víi nh÷ng v¨n b¶n nhËt dông kh«ng nh»m c¶m thô v¨n ch¬ng thÈm mÜ (nh Bµi to¸n d©n sè, Th«ng tin vÒ ngµy tr¸i ®Êt n¨m 2000; ¤n dÞch, thuèc l¸) th× GV kh«ng thÓ b×nh phÈm ®ù¬c nh÷ng vÎ ®Ñp h×nh thøc nµo còng nh nh÷ng néi dung s©u kÝn nµo trong ®ã.Do vËy, khi d¹y GV cÇn chó ý ®iÒu nµy ®Ó tr¸nh sa vµo t×nh tr¹ng khai th¸c kÜ lìng v¨n b¶n mµ gi¶m ®i tÝnh chÊt thùc tiÔn, gÇn gòi vµ cËp nhËt cña v¨n b¶n NhËt dông. Môc ®Ých cña viÖc d¹y v¨n b¶n nhËt dông lµ gióp häc sinh hoµ nhËp h¬n n÷a víi ®êi sèng x· héi nªn GV ph¶i t¹o ra kh«ng khÝ giê häc d©n chñ, s«i næi,kÝch thÝch sù hµo høng cña häc sinh. VD :khi d¹y bµi Ca HuÕ trªn s«ng H¬ng GV cã thÓ cho häc sinh nghe mét lµn ®iÖu d©n ca HuÕ, cuèi giê cã thÓ tæ chøc cho häc sinh thi h¸t c¸c lµn ®iÖu d©n ca ba miÒn. Thi su tÇm vÎ ®Ñp cña v¨n ho¸ HuÕ ... Trang 12  KÕt luËn : Nh vËy ®Ó giê d¹y v¨n b¶n nhËt dông ®¹t kÕt qu¶ cao, ®¸p øng môc tiªu bµi häc, ngêi gi¸o viªn cÇn ph¶i ®a d¹ng ho¸ c¸c biÖn ph¸p d¹y häc, c¸c c¸ch tæ chøc d¹y häc, c¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc theo híng hiÖn ®¹i ho¸: thu thËp, su tÇm c¸c nguån t liÖu ®Ó minh ho¹ vµ më réng kiÕn thøc. Coi träng ®µm tho¹i c¸ nh©n vµ nhãm, chó ý tíi c©u hái liªn hÖ ý nghÜa v¨n b¶n víi ho¹t ®éng thùc tiÔn cña c¸ nh©n vµ céng ®ång x· héi hiÖn nay. S¸ng t¹o trß ch¬i d¹y häc ®¬n gi¶n, nhanh gän ®Ó minh ho¹ cho chñ ®Ò cña v¨n b¶n. T¨ng cêng ph¬ng tiÖn d¹y häc ®iÖn tö nh m¸y chiÕu ®Ó gia t¨ng lîng th«ng tin trong bµi häc, t¹okh«ng khÝ d©n chñ, hµo høng trong giê häc 3. Kh¶o nghiÖm tÝnh kh¶ thi cña c¸c biÖn ph¸p ®Ò xuÊt T«i ®· ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p trªn th«ng qua bµi d¹y thùc nghiÖm cã sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c ®ång nghiÖp sau khi dù giê: V¨n b¶n: ca huÕ trªn s«ng h¬ng (Ng÷ v¨n 7- tËp 2) A. Môc tiªu cÇn ®¹t: HS hiÓu tõ v¨n b¶n Ca HuÕ trªn s«ng H¬ng: - Ca HuÕ víi sù phong phó vÒ néi dung, giµu cã vÒ lÇn ®iÖu, tinh tÕ trong biÓu diÔn vµ thëng thøc mét nÐt ®Ñp cña v¨n ho¸ cè ®« HuÕ cÇn ®îc gi÷ g×n vµ ph¸t triÓn. - Tõ ®ã më réng vèn hiÓu biÕt vÒ v¨n ho¸ HuÕ vµ ©m nh¹c d©n gian c¸c vïng miÒn, båi ®¾p t×nh yªu ®èi víi xø HuÕ vµ c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸ d©n téc. - V¨n b¶n nhËt dông cã thÓ sö dông ph¬ng thøc thuyÕt minh, kÕt hîp víi nghÞ luËn, miªu t¶ vµ béc lé c¶m xóc. B.ChuÈn bÞ: 1. Gi¸o viªn: - N¾m ch¾c ý nghÜa nhËt dông cña v¨n b¶n ®Ó cã ®Þnh híng ®óng khi khai th¸c néi dung bµi häc. - Su tÇm t liÖu: §Üa CD gåm c¸ bµi h¸t d©n ca HuÕ vµ d©n ca c¸c vïng miÒn kh¸c, tranh ¶nh vÒ xø HuÕ, vÒ c¶nh thëng thøc ca HuÕ (trªn m¸y chiÕu). 2. Häc sinh: - Chia ®o¹n vµ tr¶ lêi tríc c©u hái trong SGK - Tù su tÇm c¸c bµi h¸t d©n ca HuÕ, d©n ca ba miÒn, tËp h¸t ®Ó tham gia trß ch¬i. C. Ph¬ng ph¸p: - §µm tho¹i, ph©n tÝch. D. TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. æn ®Þnh tæ chøc: SÜ sè 2.KiÓm tra bµi cò: 3. Bµi míi: GV giíi thiÖu bµi: Qua nh÷ng ¸ng v¨n ch¬ng, chóng ta ®· ®îc thëng thøc biÕt bao vÎ ®Ñp cña nhiÒu vïng ®Êt níc. ë miÒn B¾c tiªu biÓu lµ Hµ Néi, cã cèm vßng th¬m dÎo, cã mïa xu©n dÞu dµng... ë miÒn Nam, tiªu biÓu cã Sµi Gßn- c¶nh ngäc ngµ, lßng ngêi nh©n hËu. Cßn ë miÒn Trung, vïng ®Êt ë gi÷a th©n h×nh Tæ quèc ViÖt Nam, cè ®« HuÕ th× sao? NhiÒu nghÖ sÜ xa nay tõng gäi HuÕ lµ vïng ®Êt méng vµ th¬. Mét trong nh÷ng chÊt méng vµ th¬ Êy cña HuÕ lµ nh÷ng bµi ca dao - d©n ca, lµ nh÷ng cuéc biÓu diÔn vµ thëng thøc ca nh¹c HuÕ trªn s«ng H¬ng vµo nh÷ng ®ªm tr¨ng trong giã m¸t. §Êy lµ mét nÐt ®Ñp v¨n ho¸ cña xø HuÕ. Häc bµi bót kÝ Ca HuÕ trªn s«ng H¬ng cña Hµ ¸nh Minh, chóng ta sÏ ®îc tham dù, thëng thøc mét sinh ho¹t ®Ëm mµu s¾c v¨n ho¸ ®éc ®¸o cña miÒn ®Êt miÒn Trung ruét thÞt Êy. Trang 13 I/T¸c gi¶ ,t¸c phÈm 1.T¸c gi¶: 2XuÊt xø ?/Nªu xuÊt xø cña v¨n b¶n 3.§äc- t×m hiÓu chó thÝch - §äc GV: Híng dÉn ®äc -ChËm, truyÒn c¶m ?/.Chó thÝch trong SGK cho em hiÓu g× vÒ ca HuÕ? ? .Ngoµi ra, em cßn biÕt g× vÒ xø HuÕ? - Tù tr¶ lêi theo SGK - Næi tiÕng víi c¸c l¨ng tÈm díi triÒu NguyÔn, c¸c mãn ¨n, nhiÒu danh lam th¾ng c¶nh thu hót nhiÒu kh¸ch du lÞch ®Õn tham quan. II/ Ph©n tÝch: V× nã ®Ò cËp ®Õn vÊn ?/Ca HuÕ trªn s«ng H- ®Ò gÇn gòi trong cuéc ¬ng lµ mét v¨n b¶n nhËt sèng h«m nay. Ca dông.V× sao cã thÓ HuÕ lµ mét nÐt ®Ñp v¨n ho¸ mang b¶n s¾c kh¼ng ®Þnh nh vËy? d©n téc - KÕt hîp nhiÒu ph? NhËn xÐt vÒ ph¬ng ¬ng thøc: nghÞ luËn, 1.ThÓ lo¹i: Bót kÝ tù sù, miªu t¶, biÓu thøc biÓu ®¹t? c¶m - Bót kÝ ?/V¨n b¶n nµy thuéc thÓ lo¹i g×? ?/Xø HuÕ vèn næi tiÕng vÒ nhiÒu thø nhng ë ®©y t¸c gi¶ chó ý ®Õn sù næi tiÕng cña d©n ca HuÕ. V× sao t¸c gi¶ l¹i quan t©m ®Õn d©n ca HuÕ? - D©n ca mang ®Ëm b¶n s¾c t©m hån vµ tµi hoa cña con ngêi ë mçi vïng ®Êt. HuÕ lµ mét trong nh÷ng c¸i n«i d©n ca næi tiÕng ë níc ta. Trong v¨n b¶n nµy nh÷ng ®Æc ®iÓm nµo vÒ h×nh thøc vµ néi dung cña ca HuÕ ®îc giíi thiÖu? - RÊt nhiÒu ®iÖu hß, ®iÖu lÝ thÓ hiÖn lßng kh¸t khao, nçi mong chê, hoµi väng tha 2.Ph©n tÝch. hiÕt cña t©m hån Trang 14 HuÕ . ?/Em cã nhËn xÐt g× vÒ lêi v¨n trong phÇn v¨n b¶n nµy? ?/Qua ®ã t¸c gi¶ ®· chøng minh ®îc nh÷ng nÐt næi bËt nµo cña d©n ca HuÕ? GV : Cho HS nghe mét lµn ®iÖu d©n ca HuÕ quen thuéc diÔn t¶ lßng khao kh¸t nçi mong chê hoµi väng tha thiÕt cña t©m hån. ?/Ngoµi ca HuÕ, em cßn biÕt nh÷ng vïng d©n ca næi tiÕng nµo kh¸c trªn ®Êt níc ta còng thÓ hiÖn lßng kh¸t khao, nçi mong chê, hoµi väng thiÕt tha cña t©m hån ? ?/H·y h¸t mét lµn ®iÖu d©n ca mµ em thÝch? a/ HuÕ-c¸i n«i d©n ca. - PhÐp liÖt kª kÕt hîp víi lêi gi¶i thÝch ,b×nh luËn ®· giíi thiÖu ®îc sù phong phó vÒ lµn diÖu, s©u s¾c thÊm thÝa vÒ néi dung mang nh÷ng nÐt ®Æc - §iÖu hß: hß gi· g¹o, trng cña miÒn ®Êt vµ ru em, ®a linh... t©m hån HuÕ. - §iÖu lÝ: lÝ hoµi nam, lÝ - Nghe hoµi xu©n... =>ThÓ hiÖn nçi kh¸t khao, mong chê hoµi väng tha thiÕt cña t©m hån HuÕ. - PhÐp liÖt kª kÕt hîp gi¶i thÝch, b×nh luËn=>giíi thiÖu sù - PhiÕu häc tËp cho phong phó vÒ lµn ®iÖu, nhãm. s©u s¾c vÒ néi dung - §¹i diÖn nhãm h¸t mang nÐt ®Æc trng vÒ d©n ca. miÒn ®Êt vµ t©m t©m hån HuÕ. ?/Nh÷ng ®Æc s¾c cña ca - Ca HuÕ næi bËt trªn HuÕ ®îc giíi thiÖu tõ c¸c ph¬ng diÖn:nguån nh÷ng ph¬ng diÖn nµo? gèc h×nh thµnh,c¸ch tr×nh diÔn, c¸ch thëng thøc vµ t¸c ®éng - VÒ nguån gèc h×nh ?/T¸c gi¶ cã nh÷ng nhËn thµnh ca HuÕ: kÕt hîp xÐt g× vÒ sù h×nh thµnh hai tÝnh chÊt d©n gian cña d©n ca HuÕ? Qua ®ã vµ cung ®×nh, nhÊt lµ tÝnh chÊt næi bËt nµo cña nh¹c cung ®×nh tao b/ Nh÷ng ®Æc s¾c cña nh·. ca HuÕ. ca HuÕ ®îc x¸c nhËn? -Nghe vµ quan s¸t GV chiÕu trªn mµn h×nh mµn h×nh. c¶nh biÓu diÔn vµ thëng - Nguån gèc h×nh thøc ca HuÕ. -VÒ c¸ch biÓu diÔn: thµnh: tõ dßng nh¹c Trang 15 ?/ Cã g× ®Æc s¾c trong thanh lÞch vµ tinh tÕ, c¸ch biÓu diÔn ca HuÕ? cã tÝnh d©n téc cao. Tõ ®ã nÐt ®Ñp nµo cña HuÕ ®îc nhÊn m¹nh? - VÒ thëng thøc: d©n ?/ NÐt ®éc ®¸o trong d· vµ sang träng gi÷a c¸ch thëng thøc ca HuÕ mét thiªn nhiªn vµ ®îc giíi thiÖu nh thÕ lßng ngêi xao ®éng. nµo? Tõ ®ã cho thÊy ca HuÕ næi bËt víi vÎ ®Ñp nµo? - T¸c ®éng :quyÕn rò vµ lµm say ®¾m t©m hån con ngêi vÒ vÎ ?/ Khi viÕt lêi cuèi v¨n ®Ñp cña t×nh ngêi xø b¶n : “Kh«ng gian nh HuÕ. l¾ng ®äng.Thêi gian nh ngõng l¹i.Con g¸i HuÕ néi t©m thËt phong phó vµ ©m thÇm kÝn ®¸o,s©u th¼m”,t¸c gi¶ muèn b¹n ®äc cïng c¶m nhËn t¸c ®éng huyÒn diÖu nµo cña ca HuÕ trªn s«ng H¬ng? ?/T¹i sao t¸c gi¶ cho r»ng nghe ca HuÕ lµ mét thó vui tao nh· ,®Çy quyÕn rò? - Th¶o luËn nhãm trong 5 phót, ®¹i diÖn ?/C¸ch biÓu diÔn vµ th- nhãm tr×nh bµy. ëng thøc ca HuÕ miÒn Trung cã g× gièng vµ kh¸c so víi d©n ca quan hä ë miÒn B¾c? ?/ Tõ t¸c ®éng cña ca HuÕ,em nghÜ g× vÒ søc m¹nh cña d©n ca nãi chung ®èi víi t©m hån con ngêi. -Yªu quý HuÕ, tù hµo ?/ T¸c gi¶ ®·viÕt vÒ ca vÒ vÎ ®Ñp cña ®Êt níc, HuÕ víi t×nh c¶m nh thÕ d©n téc ta. nµo? - NT: Miªu t¶ sinh ®éng, phÐp liÖt kª . ? NghÖ thuËt tiªu biÓu nµo ®îc sö dông trong - Næi tiÕng vÒ ©m v¨n b¶n nµy? nh¹c d©n gian vµ ?/ Sau khi häc xong v¨n cung ®×nh. Trang 16 d©n gian vµ cung ®×nh. - C¸ch biÓu diÔn:thanh lÞch ,tÕ nhÞ. - C¸ch thëng thøc: d©n d· ,sang träng gi÷a mét thiªn nhiªn vµ lßng ngêi xao ®éng. => QuyÕn rò vµ lÇm say ®¾m t©m hån con ngêi => Nghe ca HuÕ lµ thó vui tao nh·. III/ Tæng kÕt 1. NghÖ thuËt b¶n nµy em hiÓu thªm - Qua ©m nh¹c, con 2. Néi dung nh÷ng vÎ ®Ñp nµo cña ngêi HuÕ cµng thªm HuÕ? thanh lÞch, duyªn d¸ng. - Mong ®îc ®Õn HuÕ vµ ®îc thëng thøc ca ?/§iÒu ®ã ®· gîi t×nh HuÕ trªn s«ng H¬ng. c¶m nµo trong em GV híng dÉn luyÖn tËp: -ViÕt ra giÊy ViÕt mét ®o¹n v¨n miªu t¶ vÎ ®Ñp cña ®ªm tr¨ng xø HuÕ theo c¶m nhËn cña em. IV/LuyÖn tËp 4.Cñng cè: - Thi su tÇm vÎ ®Ñp cña v¨n ho¸ HuÕ. - Thi giíi thiÖu vÒ nh· nh¹c cung ®×nh HuÕ-di s¶n v¨n ho¸ thÕ giíi. - Thi h¸t d©n ca c¸c vïng miÒn. 5. HDVN - Häc bµi. - ChuÈn bÞ giê sau: So¹n bµi “Quan ©m ThÞ KÝnh” E. Rót kinh nghiÖm Giê d¹y thùc nghiÖm ®îc ®¸nh gi¸ nh sau: 1.¦u ®iÓm: - GV chuÈn bÞ ®Çy ®ñ, chu ®¸o vÒ gi¸o ¸n, su tÇm t liÖu nh tranh ¶nh, b¨ng ®Üa, vÒ ph¬ng tiÖn d¹y häc hiÖn ®¹i nh: m¸y chiÕu ®a n¨ng. ChÝnh ®å dïng trùc quan sèng ®éng ®· kÝch thÝch høng thó häc tËp cña häc sinh, ®ång thêi gióp cho bµi gi¶ng cña gi¸o viªn trë nªn s©u s¾c, sèng ®éng. - GV sö dông ph¬ng ph¸p ®µm tho¹i kÕt hîp víi h×nh thøc th¶o luËn nhãm kh¸ hiÖu qu¶. - HS hiÓu bµi vµ häc kh¸ s«i næi, ho¹t ®éng tÝch cùc. - HS kh«ng chØ hiÓu ®îc nÐt ®Ñp cña v¨n ho¸ HuÕ mµ cßn hiÓu ®îc ©m nh¹c d©n gian cña c¸c vïng miÒn kh¸c. Gi¸o dôc cho häc sinh th¸i ®é tr©n träng, g×n gi÷ nÐt ®Ñp cña v¨n ho¸ d©n téc. 2. Nhîc ®iÓm: - Sù kÕt hîp gi÷a lêi gi¶ng vµ tr×nh bµy m¸y chiÕu cha thËt nhuÇn nhuyÔn. => Nh vËy, qua bµi thùc nghiÖm gi¶ng d¹y trªn t«i nhËn thÊy r»ng nh÷ng gi¶i ph¸p t«i ®a ra trong ®Ò tµi hoµn toµn cã thÓ thùc hiÖn ®îc ®èi víi häc sinh trêng THCS ThÞ TrÊn Tiªn Yªn. KÕt qu¶ thùc nghiÖm cho thÊy häc sinh rÊt hµo høng víi giê häc, g¾n bµi häc víi thùc tiÔn rÊt nhanh vµ hiÖu qu¶. Giê häc trë nªn s«i næi h¬n, t¹o t©m lý nhÑ nhµng tho¶i m¸i cho häc sinh ë nh÷ng tiÕt häc sau. Trang 17 I. KÕt luËn KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ II.KiÕn nghÞ - Th viÖn nhµ trêng nªn cã tranh ¶nh, b¨ng ®Üa phôc vô tèt cho qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y c¸c v¨n b¶n nhËt dông. - Thêi gian nghiªn cøu kh«ng nhiÒu nªn t«i rÊt mong sù nhËn xÐt, ®ãng gãp cña c¸c ®ång nghiÖp ®Ó ®Ò tµi cña t«i cã chÊt lîng h¬n. Xin ch©n thµnh c¶m ¬n./. Tiªn Yªn, ngµy 10 th¸ng 4 n¨m 2008 ngêi viÕt Vò ThÞ Oanh Trang 18 Tµi liÖu tham kh¶o-phô lôc 1.Tµi liÖu tham kh¶o - D¹y häc v¨n b¶n Ng÷ v¨nTHCS theo ®Æc trng ph¬ng thøc biÓu ®¹t (t¸c gi¶: TrÇn §×nh Chung). - S¸ch gi¸o khoa vµ s¸ch gi¸o viªn Ng÷ v¨n 6,7, 8, 9. 2.Phô lôc Trang 19