Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Lêi më ®Çu
N-íc ta sau cæ sau khi dµnh ®éc lËp ph¸t triÓn ®Êt n-íc theo
®inhh h-íng X· héi chñ nghÜa, kinh tÕ n-íc ta chñ yÕu ph¸t triÓn thµnh
phÇn kinh tÕ Nhµ n-íc, sau khi tiÕn hµnh c¶i c¸ch kinh tÕ, ta chñ
tr-¬ng ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬
chÕ thÞ tr-êng d-íi sù chØ ®¹o cña Nhµ n-íc, víi vai trß chñ ®¹o vÉn lµ
thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ nø¬c.
Ngµy nay, chóng ta ®ang trong qu¸ tr×nh héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ
thÕ giíi. V× vËy, yªu cÇu ®Æt ra ®ã lµ lµm thÕ nµo cho nÒn kinh tÕ ho¹t
®éng hiÖu qu¶ h¬n, muèn vËy tr-íc tiªn ph¶i lµm cho c¸c doanh
nghiÖp Nhµ n-íc(DNNN) ho¹t ®éng hiÖu qu¶ h¬n.
Cæ phÇn ho¸ DNNN lµ mét chñ tr-¬ng lín cña §¶ng vµ Nhµ
n-íc, mét néi dung quan träng cña ch-¬ng tr×nh c¶i c¸ch s¾p xÕp l¹i
DNNN. Môc tiªu cña ch-¬ng tr×nh nµy lµ: §a d¹ng ho¸ h×nh thøc së
h÷u trong c¸c DNNN nh»m huy ®éng thªm c¸c nguån vèn trong x· héi
vµo viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt, kinh doanh t¹o ®éng lùc m¹nh mÏ vµ c¬
chÕ qu¶n lý n¨ng ®éng ®Ó sö dông cã hiÖu qu¶ vèn vµ tµi s¶n cña Nhµ
n-íc, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nhh
héi nhËp quèc tÕ.
Cæ phÇn ho¸ ë n-íc ta chØ ®-îc b¾t ®Çu vµo n¨m 1992 b»ng viÖc
thÝ ®iÓm cæ phÇn ho¸ mét vµi doang nghiÖp. Cæ phÇn ho¸ chØ Thùc sù
®-îc triÓn khai ë c¸c bé ngµnh, ®Þa ph-¬ng tõ gi÷a 1998 sau khi ChÝnh
phñ ban hµnh NghÞ ®Þnh 44/N§-CP
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
NhËn thøc ®-îc tÇm quan träng vµ vai trß to lín cña viªc cæ phÇn
ho¸, em ®· chän ®Ò tµi nµy nh»m t×m ra c¸c nguyªn nh©n vµ trªn c¬ së
®ã ®Ò ra mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ ®Ó ®Èy nhanh tiÕn tr×nh cæ phÇn
ho¸ vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng t¹i c«ng ty Th-¬ng m¹i xuÊt nhËp
khÈu Hµ Néi.
Néi dung cña chuyªn ®Ò gåm ba ch-¬ng:
Ch-¬ng I: Néi dung c¬ b¶n vÒ hiÖu qu¶ vµ cæ phÇn ho¸ doanh
nghiÖp
Ch-¬ng II: Thùc tr¹ng cæ phÇn ho¸ t¹i c«ng ty HACIMEX
Ch-¬ng III: Mét sè kiÕn nghÞ gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ cæ
phÇn ho¸ t¹i HACIMEX
Lµ sinh viªn ch-a tham gia nhiÒu vµo qu¸ tr×nh viÕt chuyªn ®Ò, v×
vËy em kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt. RÊt mong sù gióp ®ì vµ ®ãng
gãp cña c« gi¸o vµ c¸c c« chó trong c«ng ty HACIMEX
Em xin ch©n thµnh c¸m ¬n c« gi¸o §ç H¶i Hµ vµ c¸c c« chó anh
chÞ trong phßng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu sè 4 cña c«ng ty
HACIMEX ®· gióp ®ì em rÊt nhiÒu trong thêi gian thùc tËp vµ viÕt
chuyªn ®Ò nµy.
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Ch-¬ng I :Nh÷ng néi dung c¬ b¶n vÒ
hiÖu qu¶ vµ cæ phÇn ho¸
I. Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm cæ phÇn ho¸
1. Kh¸i niÖm cæ phÇn ho¸
Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n-íc lµ chñ tr-¬ng cña §¶ng vµ
Nhµ n-íc ta nh»m ®a d¹ng ho¸ h×nh thøc së h÷u trong doanh nghiÖp
nhµ n-íc, n©ng cao hiÖu qu¶ cña lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy. §Ó thùc
hiÖn chñ tr-¬ng ®ã Nhµ n-íc ta ®· ban hµnh kh¸ nhiÒu v¨n b¶n h-íng
dÉn thi hµnh. §ã lµ QuyÕt ®Þnh sè 202/CT ngµy 8/6/1992 cña Chñ tÞch
Héi ®ång bé tr-ëng vÒ tiÕp tôc lµm thÝ ®iÓm chuyÓn mét sè doanh
nghiÖp nhµ n-íc thµnh c«ng ty cæ phÇn; chØ thÞ sè 84/TTg ngµy
3/4/1993 cña Thñ t-íng ChÝnh phñ vÒ xóc tiÕn thùc hiÖn thÝ ®iÓm cæ
phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n-íc vµ c¸c gi¶i ph¸p ®a d¹ng ho¸ h×nh
thøc së h÷u ®èi víi doanh nghiÖp Nhµ n-íc: NghÞ ®Þnh sè 28/CP ngµy
7/5/1996 cña ChÝnh phñ vÒ chuyÓn mét sè doanh nghiÖp Nhµ n-íc
thµnh c«ng ty cæ phÇn .Th«ng t- sè 50/TCDN ngµy 30/8/1996 cña Bé
tµi chÝnh h-íng dÉn thùc hiÖn NghÞ ®Þnh 28/CP cña ChÝnh phñ theo c¸c
v¨n b¶n trªn, cæ phÇn ho¸ ë n-íc ta lµ c¸ch nãi t¾t cña chñ tr-¬ng
chuyÓn ®æi mét sè doanh nghiÖp Nhµ n-íc thµnh c«ng ty cæ phÇn.
§iÒu 1 Th«ng t- sè 50/TCDN ngµy 30/8/1996 cña Bé tµi chÝnh quy
®Þnh: “doanh nghiÖp nhµ n-íc chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn lµ mét
biÖn ph¸p chuyÓn doanh nghiÖp tõ së h÷u nhµ n-íc sang h×nh thøc së
h÷u nhiÒu thµnh phÇn, trong ®ã tån t¹i mét phÇn së h÷u nhµ n-íc(hay
cßn gäi lµ cæ phÇn ho¸ DNNN “.1
T¹p ChÝ LuËt häc sã 4-2001 – Bµn vÒ kh¸i niÖm “ cæ phÇn ho¸ DNNN” – NguyÔn ThÞ V©n Anh
Trang 3
1
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
VËy cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n-íc lµ viÖc chuyÓn ®æi
h×nh thøc së h÷u tõ DNNN sang c«ng ty cæ phÇn, ®ång thêi chuyÓn
doanh nghiÖp tõ chç ho¹t ®éng theo LuËt DNNN sang doanh nghiÖp
ho¹t ®éng theo c¸c quy ®Þnh vÒ c«ng ty cæ phÇn trong LuËt doanh
nghiÖp. Do vËy, c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh còng cã chuyÓn biÕn
tõ Nhµ n-íc ®éc quyÒn sang nguyªn t¾c thÞ tr-êng (cung cÇu, c¹nh
tranh...)
Trong cæ phÇn ho¸, tµi s¶n cña DNNN ®-îc b¸n l¹i cho nhiÒu
®èi t-îng kh¸c nhau bao gåm: c¸c tæ chøc kinh tÕ - x· héi, c¸c c¸ nh©n
trong vµ ngoµi doanh nghiÖp, gi÷ l¹i mét tØ lÖ cæ phÇn cho Nhµ n-íc
trong chÝnh doanh nghiÖp cæ phÇn ®ã. Nh- vËy, h×nh thøc së h÷u t¹i
doanh nghiÖp ®· chuyÓn tõ Nhµ n-íc duy nhÊt sang hçn hîp.
2. §Æc ®iÓm cæ phÇn ho¸
Tõ kh¸i niÖm trªn ta thÊy cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n-íc ë
n-íc ta cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau:2
- Cæ phÇn ho¸ lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi h×nh thøc ho¹t ®éng tõ
doanh nghiÖp nhµ n-íc sang c«ng ty cæ phÇn. Cã nghÜa lµ toµn bé c¸c
vÊn ®Ò liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp, tõ b¶n chÊt ph¸p lý,
quyÒn vµ nghÜa vô, c¬ chÕ qu¶n lý ®Õn quy chÕ ph¸p lý vÒ thµnh lËp,
gi¶i thÓ, ph¸ s¶n ®Òu ph¶i chÞu sù ®iÒu chØnh cña LuËt c«ng ty, ®Æc biÖt
lµ nh÷ng quy ®Þnh vÒ c«ng ty cæ phÇn.
- Cæ phÇn ho¸ lµ biÖn ph¸p chuyÓn doanh nghiÖp tõ së h÷u nhµ
n-íc sang h×nh thøc së h÷u nhiÒu thµnh phÇn.Tr-íc khi cæ phÇn ho¸,
toµn bé tµi s¶n cña doanh nghiÖp thuéc së h÷u nhµ n-íc. Doanh nghiÖp
kh«ng ph¶i lµ chñ së h÷u mµ chØ lµ ng-êi cã quyÒn qu¶n lý vµ sö dông
tµi s¶n nhµ n-íc ®· ®Çu t- ®Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ x· héi do
T¹p ChÝ Nghiªm Kinh tÕ sè 314 – Th¸ng 7/2004- Cæ PhÇn Ho¸ : Ph©n tÝch kinh tÕ – NguyÔn ¸i
§oµn (Trang18)
2
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
nhµ n-íc giao. Khi cæ phÇn ho¸, sau khi x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp,
x¸c ®Þnh sè l-îng cæ phiÕu ph¸t hµnh, nhµ n-íc b¸n cæ phiÕu cho c¸c
c¸ nh©n, tæ chøc thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ. Nh÷ng ng-êi mua cæ
phiÕu trë thµnh thµnh viªn cña c«ng ty cæ phÇn, cã quyÒn së h÷u mét
phÇn tµi s¶n cña c«ng ty t-¬ng øng víi phÇn vèn gãp ®ång thêi ph¶i
chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi c¸c kho¶n nî cña c«ng ty t-¬ng øng víi phÇn
vèn gãp vµo c«ng ty.
- Cæ phÇn ho¸ lµ biÖn ph¸p duy tr× së h÷u nhµ n-íc ®èi víi tliÖu s¶n xuÊt d-íi h×nh thøc c«ng ty cæ phÇn. Theo NghÞ ®Þnh sè 28/CP
ngµy 7/5/1996 cña ChÝnh phñ vµ Th«ng t- sè 50/TCDN ngµy
30/8/1996 cña Bé tµi chÝnh, khi tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ mét DNNN th×
tuú thuéc vµo vÞ trÝ vµ vai trß cña nã, Nhµ n-íc x¸c ®Þnh tû lÖ cæ phÇn
cÇn n¾m nh-ng mét ®iÒu l-u ý lµ trong bÊt cø DNNN, khi cæ phÇn ho¸,
Nhµ n-íc còng lu«n lu«n lµ mét cæ ®«ng (gi÷ mét sè cæ phiÕu nhÊt
®Þnh trong c«ng ty cæ phÇn).3
- Tr-êng hîp DNNN cæ phÇn ho¸ mµ Nhµ n-íc cã cæ phÇn chi
phèi trong doanh nghiÖp (cæ phÇn cña Nhµ n-íc chiÕm trªn 50% tæng
sè cæ phÇn cña doanh nghiÖp hoÆc cæ phÇn cña Nhµ n-íc Ýt nhÊt gÊp
hai lÇn cæ phÇn cña cæ ®«ng lín nhÊt kh¸c trong doanh nghiÖp) th×
nh÷ng doanh nghiÖp ®ã thùc chÊt vÉn ë trong sù kiÓm so¸t cña Nhµ
n-íc vµ th«ng qua c¬ chÕ bá phiÕu, Nhµ n-íc vÉn quyÕt ®Þnh kh¸
nhiÒu c«ng viÖc quan träng liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp.
V× vËy, xÐt vÒ tÝnh chÊt vµ môc tiªu ho¹t ®éng, doanh nghiÖp trong
tr-êng hîp nµy vÉn lµ doanh nghiÖp cña Nhµ n-íc.
T¹p ChÝ Nghiªm Kinh tÕ sè 314 – Th¸ng 7/2004- Cæ PhÇn Ho¸ : Ph©n tÝch kinh tÕ – NguyÔn ¸i
§oµn (Trang 18)
3
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
3. Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n-íc lµ mét xu h-íng
ph¸t triÓn tÊt yÕu, hîp quy luËt trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn
kinh tÕ thÞ tr-êng theo ®Þnh h-íng XHCN4
Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n-íc xÐt vÒ b¶n chÊt kinh tÕ lµ
qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi h×nh thøc së h÷u mét phÇn tµi s¶n cña Nhµ n-íc
thµnh së h÷u cña c¸c cæ ®«ng, t¹o ra d¹ng së h÷u hçn hîp, trong ®ã
Nhµ n-íc cã thÓ gi÷ mét tû vèn nhÊt ®Þnh - h×nh thµnh c¸c c«ng ty cæ
phÇn.
Së h÷u lµ h×nh thøc nhÊt ®Þnh ®-îc h×nh thµnh trong lÞch sö vÒ
chiÕm h÷u cña c¶i vËt chÊt cña x· héi, lµ quan hÖ gi÷a ng-êi víi ng-êi
trong sù chiÕm h÷u tù nhiªn. Trong lÞch sö ta ®· thÊy, ®èi t-îng së h÷u
®· tõng dÞch chuyÓn tõ së h÷u vËt tù nhiªn, ®Êt ®ai, n« lÖ... tiÕn lªn së
h÷u t- liÖu s¶n xuÊt hiÖn ®¹i vµ bao qu¸t nhÊt lµ së h÷u vèn. Ngµy nay,
trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng hµng ho¸, ®èi t-îng së h÷u cßn cã c¸c yÕu
tè phi vËt chÊt - trÝ tuÖ. Mét bé phËn ®¸ng kÓ tri thøc khoa häc, c¸c
®iÒu kiÖn tù nhiªn nh- m«i tr-êng, sinh th¸i, tµi nguyªn... ®-îc coi nhsë h÷u cña toµn x· héi.
VÒ ph-¬ng diÖn chñ thÓ së h÷u: ë møc ®é ®Çy ®ñ vµ thuÇn tuý,
chñ së h÷u võa cã quyÒn së h÷u võa cã quyÒn sö dông, quyÒn qu¶n
lý,chi phèi, ®Þnh ®o¹t vèn tµi s¶n ®Ó ®¹t lîi Ých kinh tÕ cña m×nh. Trong
nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng hµng ho¸, c¸c quyÒn ®ã ®-îc t¸ch dÇn ra vµ h×nh
thµnh nh÷ng ng-êi së h÷u míi: ng-êi cã quyÒn së h÷u t- b¶n vµ ng-êi
cã quyÒn sö dông t- b¶n. Trong s¶n xuÊt kinh doanh, c¶ hai lo¹i ng-êi
nµy cã quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. Mét mÆt ph¶i ®¶m b¶o lîi Ých cho
chñ së h÷u, nã lµ ®éng lùc m¹nh mÏ nhÊt ®Ó hä d¸m m¹o hiÓm bá vèn
T¹p ChÝ Khoa Häc X· Héi sè 1-2001- Cæ phÇn ho¸ DNNN lý luËn vµ thùc tiÔn – NguyÔn ThÞ Kim
Ph-¬ng (Trang 46)
4
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
ra cho ng-êi kh¸c sö dông. MÆt kh¸c ph¶i ®¶m b¶o lîi Ých cho ng-êi
sö dông vèn ®Ó hä t×m mäi c¸ch kinh doanh sao cho cã lîi nhÊt. Nh÷ng
thay ®æi vÒ ®èi t-îng së h÷u vµ chñ thÓ së h÷u theo h-íng x· héi ho¸
nh- trªn diÔn ra ë tÊt c¶ c¸c cÊp ®é cña h×nh thøc kinh doanh .
H×nh thøc së h÷u cæ phÇn cã nhiÒu -u ®iÓm:5 së h÷u cæ phÇn
mang tÝnh x· héi vµ tËp thÓ, song nhê c¬ chÕ ®Æc biÖt cña c«ng ty cæ
phÇn mµ quyÒn së h÷u tèi cao cña c¸c cæ ®«ng ®èi víi vèn cæ phÇn
cña hä ®-îc ®¶m b¶o. C¸c cæ phiÕu vµ tr¸i phiÕu ®-îc tù do chuyÓn
nh-îng trªn thÞ tr-êng chøng kho¸n, v× thÕ bÊt kÓ cæ phiÕu ®-îc
chuyÓn nh-îng bao nhiªu lÇn, cuéc sèng cña doanh nghiÖp vÉn tiÕp tôc
mét c¸ch b×nh th-êng mµ kh«ng bÞ ¶nh h-ëng. §ång thêi, nhê c¬ chÕ
nµy, nã ®· t¹o nªn sù di chuyÓn linh ho¹t c¸c luång vèn x· héi theo c¸c
nhu cÇu vµ c¬ héi ®Çu t- ®a d¹ng cña c¸c c«ng ty vµ c«ng chóng.
Khi ng-êi lao ®éng vµ nhËn tiÒn l-¬ng, hä cßn cã quyÒn tham
gia vµo c«ng viÖc qu¶n lý xÝ nghiÖp vµ nhËn thu nhËp tõ cæ phiÕu, do
®ã hä quan t©m ®Õn t×nh h×nh s¶n xuÊt hiÖn t¹i vµ tÝch cùc tham gia vµo
x©y dùng c¬ chÕ tÝch luü cho t¸i s¶n xuÊt më réng. T- b¶n cæ phÇn
th«ng qua viÖc t¸ch rêi t-¬ng ®èi c¸c mÆt cña së h÷u thùc tÕ, ®Æc biÖt
t¸ch rêi quyÒn sö dông vµ ®Þnh ®o¹t s¶n xuÊt kinh doanh khái së h÷u
cæ phÇn, ®· ®em l¹i sù tù do vµ tù chñ cao cho c¸c nhµ qu¶n lý vµ kinh
doanh trùc tiÕp. Do ®ã lµm t¨ng hiÖu qu¶ kinh tÕ chung cña xÝ nghiÖp.
Vµ do ®ã cho phÐp n©ng cao tÝnh tÝch cùc kinh tÕ cña chñ thÓ tham gia
vµo qu¸ tr×nh kinh tÕ, tõ nhµ qu¶n lý - l·nh ®¹o, c«ng nh©n lao ®éng,
tíi ng-êi së h÷u cæ phÇn.
T¹p ChÝ Khoa Häc X· Héi sè 1-2001- Cæ phÇn ho¸ DNNN lý luËn vµ thùc tiÔn – NguyÔn ThÞ Kim
Ph-¬ng (Trang 47)
5
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
4. Môc tiªu cña cæ phÇn ho¸6
N-íc ta, trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi sang nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng,
cÇn ph¶i ph¸t triÓn mét nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn. Cæ phÇn ho¸ sÏ
lµ mét nh©n tè quan träng trong ch-¬ng tr×nh chiÕn l-îc tæng thÓ cña
chÝnh phñ nh»m n©ng cao tÝnh c¹nh tranh vµ kh¶ n¨ng huy ®éng c¸c
nguån vèn trong x· héi. Mét c¸ch cô thÓ, cæ phÇn ho¸ nh»m ®Õn hai
môc tiªu chÝnh sau:
Mét lµ cæ phÇn ho¸ nh»m huy ®éng vèn cña toµn x· héi, bao
gåm c¸c c¸ nh©n vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ, tæ chøc x· héi trong vµ ngoµi
n-íc ®Ó ®Çu t- ®æi mèi c«ng nghÖ, t¹o thªm viÖc lµm, ph¸t triÓn doanh
nghiÖp n©ng cao søc c¹nh tranh, thay ®æi c¬ cÊu doanh nghiÖp Nhµ
n-íc.
Hai lµ cæ phÇn ho¸ nh»m t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ng-êi lao ®éng trong
doanh nghiÖp cã cæ phÇn vµ nh÷ng ng-êi ®· gãp vèn ®-îc thùc hiÖn
quyÒn lµm chñ thùc sù cña m×nh, t¹o ra lo¹i h×nh doanh nghiÖp cæ phÇn
ho¸ nhiÒu chñ së h÷u. Cæ phÇn ho¸ còng nh»m thay ®æi ph-¬ng thøc
qu¶n lý t¹o ®éng lùc m¹nh mÏ ph¸t huy tÝnh ®éc lËp tù chñ s¸ng t¹o
thóc ®Èy doanh nghiÖp lµm ¨n cã hiÖu qu¶, t¨ng tµi s¶n Nhµ n-íc, n©ng
cao thu nhËp ng-êi lao ®éng, gãp phÇn t¨ng tr-ëng kinh tÕ ®Êt n-íc.
C«ng ty cæ phÇn, kÕt qu¶ cña cæ phÇn ho¸ cã vai trß quan träng
trong nÒn kinh tÕ. C«ng ty cæ phÇn gióp huy ®éng ®-îc mét sè vèn lín
nhanh chãng vµ hiÖu qu¶, ®¸p øng nhu cÇu vèn cho ®Çu t- vµ ph¸t
triÓn. C¸c c«ng ty nµy t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc ¸p dông khoa
häc kü thuËt c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý cho phï
hîp víi ®iÒu kiÖn míi. Chóng còng gióp t¹o ra mét c¬ chÕ ph©n t¸n rñi
6
T¹p chÝ Kinh tÕ vµ Dù b¸o sè 5 – 2004(trang 14) – Cæ phÇn ho¸ DNNN ë ViÖt Nam mét vµ suy
nghÜ - §µm Th¸i S¬n
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
ro, gióp mäi ng-êi m¹nh d¹n hïn vèn kinh doanh, vµ ph¸t triÓn thÞ
tr-êng chøng kho¸n. Nãi tãm l¹i, c«ng ty cæ phÇn sÏ lµ nh©n tè quan
träng gióp chóng ta ®¹t d-îc nh÷ng môc tiªu mµ qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸
®Æt ra
5. Thùc tr¹ng cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÖn
nay
ë ViÖt Nam hiÖn nay ®ang ®Èy m¹nh cæ phÇn ho¸ xong l¹i tån t¹i
mét sè m©u thuÉn ®ã lµ: M©u thuÉn gi÷a khuyÕn khÝch cæ phÇn ho¸ vµ
bao cÊp, -u ®·i khu vùc kinh tÕ Nhµ n-íc; M©u thuÉn gi÷a cæ phÇn ho¸
vµ c¸c ®Þnh kiÕn, c¸c rµo c¶n ph¸t triÓn kinh tÕ t- nh©n; M©u thuÉn
gi÷a khuyÕn khÝch cæ phÇn ho¸ vµ sù chËm chÔ trong viÖc t¹o m«i
tr-êng thuËn lîi cho ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty cæ phÇn.
Tuy nhiªn trong thêi gian qua cæ phÇn ho¸ ®· ®-îc coi lµ gi¶i
ph¸p rÊt quan träng vµ ®· ®¹t ®-îc mét sè thµnh tùu ®¸ng kÓ. Trong
thêi gian g¾n trong c¶ n-íc h×nh thµnh ®-îc lo¹i h×nh doanh nghiÖp cã
sù tham gia cña nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ d-íi nhiÒu h×nh thøc së h÷u.
Nh×n l¹i qu¸ tr×nh thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n-íc trong
h¬n 10 n¨m qua cã thÓ thÊy nÕu nh- trong 10 n¨m ®Çu tiÕn tr×nh tiÕn
hµnh chËm, nhiÒu v-íng m¾c n¶y sinh, th× ®Õn n¨m 2003 vµ 2004 tèc
®é cæ phÇn ho¸ ®· ®-îc ®Èy nhanh ®Æc biÖt trong n¨m 2004 tèc ®é cæ
phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp gÊp ®«i n¨m tr-íc. §iÒu ®ã ®-îc thÓ hiÖn
qua b¶ng sè liÖu sau:
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
B¶ng 1
Thêi gian
Sè DNNN cæ phÇn ho¸
Tõ th¸ng 6/1992 ®Õn th¸ng
116
12/1998
1999
249
2000
212
2001
258
2002
217
2003
535
2004
1070
Tæng céng
3657
Nguån: Ban ®æi míi DNNNTW
Theo sè liÖu cña bé tµi chÝnh tæng doanh thu cña DNNN n¨m
20037 lµ 464.204 tû ®ång, t¨ng 10% so víi n¨m 2002 tæng sè l·i cña
DNNN hÕt n¨m 2003 lµ 20.428 tû ®ång, tæng lç trong n¨m lµ 1.077 tû
®ång n©ng tæng sè luü kÕ lªn 2.728 tû ®ång, tæng sè nép ng©n s¸ch lµ
86.755 tû ®ång bao gåm thuÕ xuÊt nhËp khÈu, tiÒn thuª ®Êt, phÝ vµ lÖ
phÝ chiÕm 66,5% tæng sè thu ng©n s¸ch. Tû suÊt lîi nhuËn trªn vèn nhµ
n-íc t¹i DNNN lµ 10,87%; trong ®ã DNTW lµ 11,3%, ®Þa ph-¬ng lµ
9,6%. Tû suÊt lîi nhuËn trªn thuÕ lµ 4,0%. Tæng sè nî ph¶i thu lµ
96,775 tû ®ång b»ng 51% sè vèn hiÖn cã vµ b»ng 23% tæng doang thu;
7
T¹p chÝ Ph¸t triÓn kinh tÕ sè 9/2004 ( trang 24) – Cæ phÇn ho¸ DNNN v× sao con tr× trÖHµThÞ S¸u
13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
tæng sè nî ph¶i tr¶ lµ 207,789 tû ®ång. C¸c kho¶n nî chñ yÕu lµ vay
ng©n hµng, chiÕm 76% sè nî ph¶i tr¶.ChØ riªng cac kho¶n vay ng¾n
h¹n, mçi n¨m ph¶i tr¶ l·i lµ 3.000 tû ®ång, b»ng gÇn 15% tæng sè l·i
ph¸t sinh
Tæng sè DNNN lµm ¨n cã l·i chØ chiÕm 77,2% tæng sè 4.789
doanh nghiÖp, trong ®ã DNTW sè lµm ¨n cã l·i chiÕm 80.4%, doanh
nghiÖp ®Þa ph-¬ng tû lÖ cã l·i lµ 75,2%. Sè doanh nghiÖp thua lç chiÕm
13,5%. Tæng sè vèn t¹i DNNN lµ 189,293 tû ®ång, trong ®ã doanh
DNTW lµ 144,179 tû ®ång, DN ®Þa ph-¬ng lµ 45,114 tû ®ång. B×nh
qu©n mét doanh nghiÖp cã 45 tû ®ång, trong ®ã DNTW lµ 88,5 tû
®ång, DN ®Þa ph-¬ng lµ17 tû ®ång.8
MÆc dï m«i tr-¬ng kinh doanh nãi chung ®ang cã nhiÒu khã
kh¨n v-íng m¾c ®ßi hái ph¶i th¸o gì dÇn nh-ng hÇu hÕt c¸c doanh
nghiÖp cæ phÇn ho¸ ®Òu ph¸t triÓn tèt, viÖc lµm cña ng-êi lao ®éng
®-îc æn ®Þnh, thu nhËp t¨ng lªn, ng-êi lao ®éng trong c«ng ty cæ phÇn
ho¸ hÇu hÕt ®Òu yªn t©m tin t-ëng vµo chñ tr-¬ng ®-êng lèi cña §¶ng
vÒ c«ng t¸c cæ phÇn ho¸. C¸c thñ tôc quy tr×nh cæ phÇn ho¸ ®· ®-îc c¶i
tiÕn vµ quy chuÈn ho¸. Do vËy ®· rót ng¾n ®-îc thêi gian, tiÒn cña vµ
gi¶m bít phiÒn hµ cho c¸c doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸.
§iÓm l¹i h¬n 3000 doanh nghiÖp ®· cæ phÇn ho¸ thµnh c«ng ty cæ
phÇn th× nh×n chung c¸c doanh nghiÖp nµy ®Òu lµm ¨n cã hiÖu qu¶,
ph¸t triÓn tèt tèc ®é t¨ng gi¸ trÞ s¶n l-îng hµng ho¸, hoÆc t¨ng doang
thu b×nh qu©n tõ 100% - 200%, lîi nhuËn t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m 0,5
– 1 lÇn, thu nhËp cña ng-êi lao ®éng t¨ng tõ 20% - 100%, sè lao ®éng
8
T¹p chÝ Ph¸t triÓn kinh tÕ sè 9/2004 ( trang 25) – Cæ phÇn ho¸ DNNN v× sao con tr× trÖHµThÞ S¸u
14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
trong c¸c doanh nghiÖp sau khi cæ phÇn ho¸ ®Òu t¨ng qua c¸c n¨m tõ
20% - 70% cæ tøc thu ®-îc tõ viÖc ®Çu t- cæ phÇn møc thÊp nhÊt lµ
6% vèn/n¨m c¸ biÖt cã c«ng ty lªn tíi 60% - 70%.9
+. Nh÷ng yÕu tè ¶nh h-ëng tíi cæ phÇn ho¸ doanh
nghiÖp nhµ n-íc ë Việt Nam hiÖn nay
HiÖn nay qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ c¸c DNNN chÞu ¶nh h-ëng cña
c¸c yÕu tè sau:
C¸c yÕu tè chÝnh trÞ: ®-îc ®Æc tr-ng bëi ®Þnh h-íng XHCN, ®iÒu
®ã thÓ hiÖn trong chñ tr-¬ng, ®-êng lèi c¸ch tiÕn hµnh, c¸ch ®Þnh gi¸, .
. ., hiÖn nay Nhµ n-íc ta ®ang chñ tr-¬ng ®Èy m¹nh cæ phÇn ho¸
DNNN nªn ®©y lµ yÕu tè chÝnh trÞ ë n-íc ta hiÖn nay lµ mét trong
nh÷ng yÕu tè tÝch cùc cho qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸. Tuy nhiªn trong
®-êng lèi chÝnh s¸ch, c¸ch tiÕn hµnh, c¸ch ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp cña
ta cßn nhiÒu bÊt cËp do ®ã nã cã thÓ ¶nh h-ëng kh«ng tèt ®Õn tiÕn ®é
cæ phÇn ho¸ DNNN, nh- nã cã thÓ lµm chËm tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸.
C¸c yÕu tè kinh tÕ: c¸c quan hÖ s¶n xuÊt, nguån vèn trong d©n c-,
trong c¸n bé c«ng nh©n, trong c¸c tæ chøc kinh tÕ…, c¸c yÕu tè kinh tÕ
lµ yÕu tè cã ¶nh h-ëng rÊt lín ®Õn qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ DNNN vi nÕu
nguån vèn ®Çu t- cña nh©n d©n, c¸c tæ chøc kinh tÕ … cã lín vµo viÖc
mua cæ phiÕu th× c¸c c«ng ty míi nhanh chãng hoµn thµnh c«ng cuéc
cæ phÇn ho¸ do ®ã c¸c doanh nghiÖp ®ang cæ phÇn ho¸ cÇn ph¶i t¹o
niÒm tin trong viÖc thu hót ®Çu t- mua cæ phiÕu cña nh©n d©n vµ c¸c tæ
chøc kinh tÕ. §iÒu ®ã cßn thÓ hiÖn qua ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
9
T¹p chÝ Ph¸t triÓn kinh tÕ sè 9/2004 ( trang 25) – Cæ phÇn ho¸ DNNN v× sao con tr× trÖHµThÞ S¸u
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
cña c«ng ty, c«ng ty ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ th× kh¶ n¨ng thu hót vèn
®Çu t- cµng lín v× t¹o ®-îc niÒm tin cho nhµ ®Çu t-.
C¸c yÕu tè x· héi: c¬ chÕ chÝnh s¸ch, c¸c luËt liªn quan ®Õn cæ
phÇn ho¸, viÖc lµm, an toµn x· héi …§©y lµ yÕu tè cã ¶nh h-ëng rÊt
lín ®Õn tiÕn ®é cæ phÇn ho¸ c¸c DNNN hiÖn nay v× c¬ chÕ chinh s¸ch,
vµ luËt liªn quan ®Õn cæ phÇn ho¸ cßn thiÕu, do vËy cÇn ph¶i t¹o c¬ chÕ
chÝnh s¸ch th«ng tho¸ng cho viÖc cæ phÇn ho¸.
C¸c yÕu tè v¨n ho¸: truyÒn thèng lÞch sö, thãi quen, lèi øng sö
kinh tÕ truyÒn thèng …, ®©y lµ mét trong c¸c yÕu tè mµ chóng ta cÇn
ph¶i kh¸c phôc v× hÇu hÕt c¸c c¸n bé c«ng nh©n viªn ®ang lµm trong
c«ng ty nhµ n-íc thãi quen lµm viÖc kiÓu nhµ n-íc û l¹i kh«ng hiÖu
qu¶, giê chuyÓn sang thãi quen lµm viÖc míi do ®ã ban ®Çu sÏ khã cã
thÓ quen ®-îc. V× vËy ®©y lµ yÕu tè cã thÓ lµm chËm tiÕn tr×nh cæ phÇn
ho¸ t¹i donh nghiÖp.
C¸c yÕu tè t©m lý, sù nhËn thøc cña quÇn chóng ®èi víi cæ phÇn
ho¸, ®éng c¬ t×nh c¶m, niÒm tin, sù lç lùc trong hµnh ®éng, nh÷ng
tr¹ng th¸i t©m lý nhãm …trong m«i tr-êng tËp thÓ nh- c¸c doanh
nghiÖp th× m«i tr-êng, kh«ng khÝ lµm viÖc lµ cã ¶nh h-ëng rÊt lín tíi
n¨ng suÊt lµm viÖc vµ hiÖu qu¶ cña c«ng ty, do ®ã sù nhËn thøc cña
quÇn chóng vÒ cæ phÇn ho¸ nh- thÕ nµo cã ¶nh h-ëng lín tíi viÖc ®Çu
t- cña hä vµo c«ng ty cæ phÇn nÕu lµm cho quÇn chóng nhËn thøc ®-îc
lîi Ých cña viÖc cæ phÇn ho¸ th× hä sÏ ®Çu t- nhiÒu vèn vµo c«ng ty cæ
phÇn vµ thóc ®Çy ho¹t ®éng cña c«ng ty, ng-îc l¹i nã sÏ c¶n trë viÖc
triÓn khai cæ phÇn ho¸ t¹i c«ng ty.
Do ®ã, cÇn cã biÖn ph¸p tuyªn truyÒn gi¸o dôc kÓ c¶ c«ng ty còng
nh- cña x· héi qua c¸c ph-¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng… ®Ó c«ng
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
nh©n vµ nh©n d©n hiÖu biÕt vÒ thùc chÊt cña cæ phÇn ho¸ DNNN, vÒ
quyÒn lîi, nghÜa vô, tr¸ch nhiÖm cña cæ ®«ng, cña ng-êi lao ®éng theo
®óng luËt doanh nghiÖp vµ luËt lao ®éng. §©y lµ viÖc lµm hÕt søc thiÕt
thùc ®Ó cã thÓ thóc ®Èy qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ DNNN ë Việt Nam hiÖn
nay.
Mét trong c¸c yÕu tè t¸c ®éng ®Õn qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ c¸c
DNNN ®ã lµ yÕu tè m«i tr-êng, ë ®©y ®Æc biÖt nãi ®Õn lµ m«i tr-êng
quèc tÕ. HiÖn nay trªn thÕ giíi xu h-íng héi nhËp kinh tÕ toµn cÇu
®ang ®-îc ®Èy m¹nh, søc c¹nh tranh ngµy canh ngay ng¾t. Do ®ã,
buéc chóng ta ph¶i giµ so¸t ®æi míi l¹i doanh nghiÖp ®Ó c¸c doanh
DNNN lµm ¨n cã hiÖu qu¶ h¬n n©ng cao søc c¹nh tranh trªn thÞ tr-êng
thÕ giíi.
17
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
II. Mét sè kh¸i niÖm vÒ hiÖu qu¶
1. Kh¸i niÖm hiÖu qu¶
Cã rÊt nhiÒu kh¸i niÖm vÒ hiÖu qu¶ nh- nãi chung nhÊt hiÖu qu¶
lµ thuËt ng÷ dïng ®Ó chØ mèi quan hÖ gi÷a kÕt qu¶ thùc hiÖn c¸c môc
tiªu ho¹t ®éng cña chñ thÓ vµ chi phÝ mµ chñ thÓ bá ra ®Ó cã kÕt qu¶
®ã trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh10
2. Ph©n biÖt hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ hiÖu qu¶ x· héi
HiÖu qu¶ kinh tÕ lµ hiÖu qu¶ chØ xÐt vÒ khÝa c¹nh kinh tÕ cña vÊn
®Ò nã ph¶n ¸nh mèi quan hÖ gi÷a lîi Ých kinh tÕ mµ chñ thÓ nhËn ®-îc
vµ chi phÝ bá ra ®Ó nhËn ®-îc lîi Ých kinh tÕ ®ã.
HiÖu qu¶ x· héi lµ hiÖu qu¶ mµ chñ thÓ nhËn ®-îc trong viÖc thùc
hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ x· héi. Ch¼ng h¹n, gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc
lµm, c«ng b»ng x· héi, m«i tr-êng…
HiÖu qu¶ kinh tÕ th-êng chØ xÐt tíi lîi Ých kinh tÕ mµ chñ thÓ ®¹t
®-îc chø kh«ng xÐt tíi nh÷ng vÊn ®Ò x· héi sÏ gÆp ph¶i khi ®¹t ®-îc
lîi Ých ®ã. Ch¼ng h¹n, khi mét nhµ m¸y ho¹t ®éng g©y « nhiÔm m«i
tr-êng nh-ng kh«ng bá chi phÝ ®Ó gi¶m thiÓu ¶nh h-ëng tíi m«i tr-êng
th× mÆc dï hiÖu qu¶ kinh tÕ lµ lín h¬n nh-ng mµ l¹i g©y tæn h¹i cho
m«i tr-êng nh- vËy gi÷a hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ hiÖu qu¶ x· héi ë ®©y cã
sù m©u thuÉn, tiªu chuÈn cña hiÖu qu¶ kinh tÕ ®ã lµ lîi nhuËn, do ®ã
c¸c chñ thÓ kinh tÕ lu«n t×m c¸ch gi¶m thiÓu chi phÝ ®Ó cã thÓ ®¹t ®-îc
lîi nhuËn lín nhÊt cã thÓ, hay nãi c¸ch kh¸c lµ ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt vµ
nh- vËy cã thÓ kh«ng mang l¹i hiÖu qu¶ vÒ mÆt x· héi nh- mong
muèn. V× vËy vÊn ®Ò ®Æt ra ®ã lµ lµm sao c©n b»ng ®-îc gi÷a môc tiªu
10
Khoa Khoa Häc Qu¶n lý - Gi¸o tr×nh HiÖu Qu¶ vµ Qu¶n lý du ¸n Nhµ N-íc- Nhµ xuÊt b¶n Khoa
häc Kü thuËt Hµ Néi n¨m 2001
18
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ hiÖu qu¶ x· héi, nh-ng trong thùc tÕ khã cã thÓ c©n
b»ng ®-îc gi÷a hai môc tiªu nµy tuy nhiªn, nÕu ®-îc sù quan t©m ®óng
møc sÏ cã thÓ lµm hµi hoµ ®-îc gi÷a hai môc tiªu nµy, cã nh- vËy x·
héi míi ph¸t triÓn mèt c¸ch bÒn v÷ng ®-îc.
3. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp
HiÖu qu¶ cæ phÇn ho¸ ë ®©y ®-îc hiÓu lµ hiÖu qu¶ cña c«ng ty ®¹t
®-îc sau cæ phÇn ho¸
C¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ cña c«ng ty ®-îc thÓ hiÖn qua
hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty cæ phÇn c¸c chØ tiªu ®ã lµ:
+ Gi¸ trÞ gia t¨ng/§Çu vµo: ChØ tiªu nµy hÇu hÕt c¸c c«ng ty cã
tèc ®é gia t¨ng ®Çu vµo chËm h¬n tèc ®é gia t¨ng ë ®Çu ra chøng tá
ho¹t ®éng kinh doanh ë c«ng ty lµ cã hiÖu qu° thÓ hiÖn l¯ “tèc ®é t¨ng
cña gi¸ trÞ gia t¨ng t¹i c¸c c«ng ty cæ phÇn ®¹t b×nh qu©n 26%/n¨m,
trong khi dã tèc ®é gia t¨ng t¯i s°n l¯ 20%/n¨m”11
+ VÒ kh¶ n¨ng sinh lêi12: HÇu hÕt c¸c c«ng ty cæ phÇn sau 2 n¨m
ho¹t ®éng ®Òu cã thuËn lîi. Tû lÖ sinh lêi kho¶ng tõ 0% - 2%/n¨m,
còng cã mét sè c«ng ty ®¹t ®-îc tû lÖ sinh lêi trªn 3%/n¨m. Vµ còng
cã nh÷ng c«ng ty sau 2 n¨m cæ phÇn bÞ thua lç thËm chÝ ®ãng cöa
kh«ng ho¹t ®éng ®-îc. Nh-ng phÇn lín c¸c c«ng ty sau cæ phÇn ho¸
®Òu cã lîi nhuËn vµ tû lÖ sinh lêi cña c¸c c«ng ty ®ang cã chuyÓn biÕn
tèt. Tuy nhiªn ta thÊy tû lÖ sinh lêi cña c¸c c«ng ty nh- vËy lµ cßn
thÊp.
11
T¹p chÝ C«ng NghiÖp ViÖt Nam sè 6/2003(trang 3) – N©ng cao hiÖu qu¶ s¶n kinh doanh cña
DNNN sau cæ phÇn - Ph¹m C«ng §oµn
12
T¹p chÝ C«ng NghiÖp ViÖt Nam sè 6/2003(trang 3) – N©ng cao hiÖu qu¶ s¶n kinh doanh cña
DNNN sau cæ phÇn - Ph¹m C«ng §oµn
19
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
+ VÒ ph©n phèi cæ phÇn: Qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ ®· ®¹t ®-îc
nh÷ng kÕt qu¶ b-íc ®Çu. TÝnh ®Õn hÕt n¨m 2002, ng-êi lao ®éng trong
c¸c c«ng ty cæ phÇn ®· thu ®-îc thªm 51 tû ®ång, chñ së h÷u bao gåm
c¶ nhµ n-íc vµ c¸c thµnh viªn kh¸c trong x· héi thu thªm ®-îc 130 tû
®ång, chÝnh phñ thu thªm ®-îc 8 tû ®ång so víi tr-íc cæ phÇn ho¸. Sè
liÖu nµy cho thÊy lîi Ých cho tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn tham gia, tõ nhµ
n-íc ®Õn ng-êi lao ®éng còng nh- c¸c chñ së h÷u ®ªu t¨ng nh- vËy lµ
c«ng ty cæ phÇn lµm ¨n cã hiÖu qu¶.
+ VÒ kh¶ n¨ng t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho x· héi:13 Nh×n chung sè
l-îng viÖc lµm t¨ng kho¶ng 4%/n¨m ë c¸c c«ng ty cæ phÇn. Con sè
nµy cßn kh¸ khiªm tèn. V× hÇu hÕt c¸c c«ng ty cæ phÇn cßn ®ang ë giai
®o¹n ®Çu ë qu¸ tr×nh ho¹t ®éng nªn vÉn duy tr× ngµnh nghÒ kinh
doanh nh- tr-íc cæ phÇn ho¸, ch-a cã kh¶ n¨ng hoÆc cßn ®ang nghiªn
cøu ®Ó më réng lÜnh vùc vµ ngµnh nghÒ kinh doanh cña m×nh, nªn ch-a
t¹o thªm ®-îc nhiÒu chç lµm míi cho ng-êi lao ®éng. Nh-ng trong
t-¬ng lai kh«ng xa víi kh¶ n¨ng huy ®éng vèn vµ cait tiÕn d©y truyÒn
c«ng nghÖ c¸c c«ng ty cæ phÇn sÏ gãp phÇn lín vµo gi¶i quyÕt c«ng ¨n
viÖc lµm cho x· héi
13
T¹p chÝ C«ng NghiÖp ViÖt Nam sè 6/2003(trang 3) – N©ng cao hiÖu qu¶ s¶n kinh doanh cña
DNNN sau cæ phÇn - Ph¹m C«ng §oµn
20
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Ch-¬ng II: Thùc tr¹ng cæ phÇn ho¸
t¹i c«ng ty HACIMEX
I. Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ c«ng ty
HACIMEX
1. LÞch sö h×nh thµnh
1.1 C«ng ty HACIMEX trong giai ®o¹n tr-íc ®æi míi
Giữa những năm 80, trƣớc những nhu cầu thiết yếu đang gia tăng
của ngƣời dân, cùng với sự ra đời của nhiều công ty dịch vụ khác,
công ty dịch vụ Hai Bà Trƣng đã đƣợc thành lập dựa trên quyết định
số 4071/QĐ – UB ngày 19/5/1984 của Nhà nƣớc.
Đến ngày 1/5/1985, công ty dịch vụ Hai Bà Trƣng chính thức đi
vào hoạt động, đƣợc đặt trụ sở tại 53 Lạc Trung – Hà Nội; kinh doanh
các mặt hàng : đồ dùng gia đình, nông sản thực phẩm và điện tử điện
lạnh…
Từ năm 1985 đến năm 1987, công ty thực hiện các hoạt động
cung ứng hàng hoá với vốn của Nhà nƣớc. Quá trình hoạt động kinh
doanh của công ty tuân thủ theo các chỉ tiêu, pháp lệnh của Nhà nƣớc
nên việc hạch toán kinh doanh chƣa áp dụng.
1.2 C«ng ty HACIMEX tõ sau ®æi míi ®Õn nay
Từ năm 1987 đến năm 1992, cïng với sự đổi mới của cả nƣớc,
nền kinh tế quan liêu bao cấp đã đƣợc chuyển sang nền kinh tế thị
trƣờng có sự quản lý của Nhà nƣớc, công ty cũng đã có sự thay đổi lớn
với sự tự chủ trong hoạt động kinh doanh dựa trên nguồn vốn do Nhà
21
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
nƣớc cấp. Giai đoạn này hoạt động chính của công ty là mua hàng sản
xuất trong nƣớc và bán ra ngoài thị trƣờng các sản phẩm điện tử, điện
lạnh, đồ dung gia đình. Công ty đã gặp phải rất nhiều khó khăn với sự
thay đổi này từ việc phải tìm nguồn hàng, tìm thị trƣờng, khách hàng,
đồng thời phải đối diện với sự cạnh tranh của các công ty khác hoạt
động trong cùng lĩnh vực.
Từ đây, công ty hoạt động với tƣ cách là một đơn vị kinh doanh
thƣơng nghiệp hạch toán độc lập, có tƣ cách pháp nhân, đƣợc mở tài
khoản và sử dụng con dấu riêng, chịu sự quản lý toàn diện của UBND
quận Hai Bà Trƣng và hƣớng dẫn chuyên môn nghiệp vụ của Sở
Thƣơng nghiệp Thành phố Hà Nội.
Theo quyết định số 2687/QĐ – UB ngày 4/1/1992 của UBND
thành phố Hà Nội, công ty dịch vụ kinh doanh xuất nhập khẩu quận
Hai Bà Trƣng đổi tên thành công ty sản xuất kinh doanh hàng xuất
nhập khẩu Hai Bà Trƣng
Theo nghị định số 388/HĐ – BT ngày 20/11/1991 của Hội đồng
Bộ trƣởng về việc thành lập và tổ chức lại các doanh nghiệp Nhà nƣớc
và theo quyết định thành lập doanh nghiệp Nhà nƣớc số 316/QĐ – UB
ra ngày 19/1/1993, quyết định số 3173/QĐ – UB ra ngày 25/8/1993,
quyết định số 540/QĐ – UB ra ngày 1/4/1994 của UBND thành phố
Hà Nội, công ty chính thức mang tên: Công ty xuất nhập khẩu Hai Bà
Trƣng.
Theo quyết định số 2894/QĐ – UB ngày 23/5/2001 để phù hợp
với quy mô và nhiệm vụ đƣợc giao, công ty đã đƣợc UBND quận Hai
Bà Trƣng giao lại cho UBND thành phố Hà Nội do Sở thƣơng mại
thành phố trực tiếp quản lý.
Tªn c«ng ty: C«ng ty th-¬ng m¹i xuÊt nhËp khÈu Hµ Néi.
22
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
§Þa chØ : 142 Phố Huế - Hai Bà Trƣng - Hà Nội
Tªn
tiÕng
Anh:: Hanoi commercial
and import
export
company(Hacimex)
2. C¬ cÊu tæ chøc
+ C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cña c«ng ty th-¬ng m¹i xuÊt
nhËp khÈu Hµ Néi
B¶ng 2
Gi¸m ®èc
phã gi¸m ®èc 1
Phßn
g tµi
vô
Phß
ng
tæ
chø
c
hµn
h
chÝn
h
Phß
ng
kinh
doan
h
XN
K1
Phã gi¸m ®èc 2
Phßn
g
kinh
doan
h
XN
K2
Trun
g
t©m
ph¸t
triÓn
khoa
hoc
c«ng
nghÖ
tin
häc
Trun
g
t©m
®iÖn
tö
®iÖn
l¹nh
Phßn
g
kinh
doan
h
XN
K3
Phßn
g
kinh
doan
h
XN
K4
HÖ
thèn
g
cöa
hµng
vµ
kho
tr¹m
S¬ ®å c¬ cÊu bé m¸y c«ng ty XNK Hµ Néi n¨m 2004
Nguån phßng tæ chøc hµnh chÝnh c«ng ty HACIMEX
Cơ cấu bộ máy của công ty thƣơng mại xuất nhập khẩu Hà Nội
đƣợc tổ chức theo mô hình trực tuyến chức năng, quản lý theo chế độ 1
thủ trƣởng. Đứng đầu công ty là giám đốc trực tiếp điều hành toàn diện
các bộ phận trong công ty. Các phòng ban trong công ty sẽ xây dựng
23