Tài liệu Một số hình thức nâng cao chất lượng cho trẻ 4-5 tuổi làm quen với các tác phẩm văn học

Một số hình thức nâng cao chất lượng cho trẻ 4-5 tuổi làm quen với các tác phẩm văn học 1. Lý do chọn đề tài: Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học là tạo điều kiện trẻ được hoạt động, tìm hiểu về thiên nhiên, con vật, đất nước… Củng cố các khái niệm thu lượm được bằng con đường cảm thụ và cung cấp những hiểu biết thú vị về đời sống. Tổ chức hướng dẫn cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học là nhiệm vụ quan trọng ở trường mầm non. Đó là sự dẫn dắt mở cửacho con người ngay từ những bước chập chững đầu tiên đi vào thế giới của các giá trị phong phú chứa đựng trong tác phẩm nghệ thuật ngôn từ. Sự tiếp xúc thường xuyên với tác phẩm văn học được chọn lọc sẽ phát triển ở trẻ ngôn ngữ, sự nhạy cảm thẩm mỹ, năng lực cảm thụ văn học những tố chất ban đầu của năng khiếu nghệ thuật. Tiếp xúc với tác phẩm văn học được tiếp xúc với vốn từ tiếng việt học cách phản ánh đúng, tích lũy vốn từ ngữ nghệ thuật, học những mẫu câu hoàn hảo sinh động, giàu sức biểu cảm. Qua đó trẻ yêu mến chân trọng tiếng nói. Văn học còn góp phần còn góp phần phát triển trí tuệ, tình cảm, đạo đức làm phong phú đời sống tinh thần cho trẻ, Những ấn tượng đẹp đẽ về những hình tượng nghệ thuật trong tác phẩm văn học sẽ thúc đẩy ham muốn, sáng tạo nghệ thuật của trẻ, những bài thơ, những câu truyện kể, tranh vẽ, mô hình mô phỏng chính là sự thể hiện thế giới bên trong, là nhu cầu tự thể hiện mình của trẻ. Cho trẻ làm quen với các tác phẩm văn học sẽ giúp trẻ phát triển kỹ năng lời nói trong các hoạt động đời sống, mở rộng hiểu biết của trẻ về những mối quan hệ con người làm cho trẻ cảm nhận vẻ đẹp của tình người, của thiên nhiên, của những hình tượng thẩm mỹ, giáo dục tâm hồn và xây dựng được thái độ đúng đắn của trẻ về thế giới xung quanh. Như chúng ta đã biết trẻ nhỏ được lớn lên trong vòng tay yêu thương của cha mẹ, qua những mẩu truyện ngắn hay bài thơ trẻ đã được giáo dục để hình thành nhân cách con người. Là một người giáo viên hàng ngày trực tiếp chăm sóc giáo dục. Tôi nhận thức rõ mục tiêu của tác phẩm văn học là giúp trẻ em phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị cho trẻ em vào lớp một, Hình thành ở trẻ em những chức năng tâm sinh lý, Năng lực và phẩm chất mang tính nền tảng, những kỹ năng sống cần thiết, phù hợp với lứa tuổi, khơi dậy và phát triển tối đa những khả năng tiềm ẩn, đặt nền tảng cho việc học ở các cấp học tiếp theo xuất phát từ những vai trò cụ thể đó, cho nên hoạt động dạy trẻ làm quen văn học là môn học không thể thiếu trong chương trình chăm sóc giáo dục trẻ trẻ vì vậy việc nâng cao chất lương dạy trẻ 4-5 tuổi làm quen với tác phẩm văn học là vấn đề quan trọng trong đổi mới hình thức tổ chức GDMN. Bản thân tôi là một giáo viên trực tiếp chủ nhiệm lớp 4-5 tuổi, để nâng cao chất lượng giáo dục trẻ nên tôi chọn đề tài “Một số hình thức nâng cao chất lượng cho trẻ 4-5 tuổi làm quen với các tác phẩm văn học ” để nghiên cứu. 2. Mục đích nghiên cứu: - Giáo viên giúp trẻ nhớ được một số bài thơ, câu truyện… biết cách đọc thơ, kể truyện diễn cảm. - Trẻ biết nghe, hiểu và cảm thụ được tác phẩm văn học. - Trẻ biết nhận xét, đánh giá các nhân vật trong tác phẩm văn học. - Hình thành ở trẻ những tình cảm đạo đức tốt đẹp, những cảm xúc tích cực ( yêu cái đẹp, tránh xa cái xấu…) 3. Đối tượng nghiên cứu: - Trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi A ( số lượng 45 trẻ )và các hoạt động giáo dục giúp nâng cao chất lượng cho trẻ 4-5 tuổi làm quen với tác phẩm văn học. 4. Phương pháp nghiên cứu: + Phương pháp dùng lời. + Phương pháp đàm thoại. + Phương pháp trực quan. + Phương pháp thực hành. 5. Giới hạn nghiên cứu: - Nghiên cứu thực trạng và các hình thức để nâng cao chất lượng cho trẻ 4-5 tuổi làm quen với tác phẩm văn học. 6. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu: Đề tài được nghiên cứu từ tháng 07 năm 2013 đến tháng 05 năm 2014. - Tháng 7 năm 2013: Nghiên cứu lý luận của đề tài - Tháng 8 năm 2013: Nghiên cứu thực trạng và các hình thức nâng cao chất lượng cho trẻ 4-5 tuổi làm quen với tác phẩm văn học. - Từ tháng 9 năm 2013 : Đưa các hình thức đã nghiên cứu áp dụng vào thực tiễn để nâng cao chất lượng cho trẻ 4-5 tuổi làm quen với tác phẩm văn học. PHẦN II: NỘI DUNG 1.Cơ sở lý luận của đề tài: Như chúng ta đã biết làm quen văn học là tạo điều kiện cho trẻ phát triển ngôn ngữ nhằm rèn luyện phát triển ở trẻ các kỹ năng nghe, nói… cần thiết để giao tiếp với mọi người xung quanh. Việc cho trẻ làm quen với kỹ năng nghe,đọc,nói…. nhằm phát triển ở trẻ sự hứng thú, say mê đọc thơ, đọc truyện… Nhằm rèn luyện sự chú ý, khả năng ghi nhớ có chủ định, phát triển vốn từ cho trẻ, giúp trẻ biết diễn đạt rõ ràng, mạch lạc. Nhằm phát huy tính tích cực sáng tạo của trẻ tạo môi trường và cơ hội để trẻ hoạt động tích cực và chủ động để trẻ có thể tiếp nhậntoàn diện và thích hợp từ nhận thức đến nhận xét đánh giá và cao hơn là biết cái hay, cái đẹp của tác phẩm, tạo cơ hội để trẻ nói ý của mình, thể hiện cảm xúc của mình, nghe ý của bạn, nghe ý của cô giáo giúp cho hiểu biết của trẻ phong phú hơn. Qua tác phẩm vui, giản dị, dễ hiểu, phù hợp với tâm lý trẻ thì hứng thú của trẻ sẽ được thỏa mãn, trẻ sẽ nhìn nhận cuộc sống rực rỡ, phong phú, mới lạ trẻ sẽ tạo ra sức để thích ứng với đòi hỏi của cô giáo trong khi làm quen với tác phẩm văn học giúp trẻ có khả năng phản ánh, mô tả cuộc sống đa dạng và độc đáo, tác phẩm bồi dưỡng tình cảm trong sáng, lành mạnh đồng thời phải nâng cao nhận thức cho trẻ. Vậy cô giáo cần tạo cho trẻ có nhiều cơ hội được tiếp xúc và làm quen với các tác phẩm văn học như: Nghe cô kể truyện, đọc thơ, trẻ tự đóngkịch, xem phim hoạt hình, chơi các trò chơi… Làm quen với tác phẩm văn học còn bao hàm cả công việc đọc kể diễn cảm: Cô là người đọc kể sử dụng sắc thái của mình và các phương tiện đọc kể biểu cảm khác nhau làm cho tác phẩm văn học cất tiếng nói tạo cho tác phẩm văn học một bức tranh âm thanh thích ứng giúp các em dễ hiểu nội dung, nhìn thấy được các hình tượng, các khung cảnh, các tình tiết và phát triển ngôn ngữ biểu cảm cho trẻ, giúp trẻ biết nhận, đánh giá và phán đoán tác phẩm. Tác phẩm văn học thể hiện, hiện thực cuộc sống bằng hình tượng nghệ thuật, bằng sức mạnh của tính hình tượng, sự biểu cảm của ngôn ngữ, những hình tượng con người, con vật… bức tranh thiên nhiên được vẽ nên bằng ngôn ngữ đã tác động mạnh mẽ đến trẻ. Sức mạnh của tác phẩm văn học thật vô cùng to lớn. trong quá trình cho trẻ tiếp xúc với tác phẩm bằng tài năng sư phạm cùng với nghệ thuật đọc và kể truyện văn học. Cô giáo ở trường Mầm Non sẽ hướng trẻ vào những vẻ đẹp nội dung và nghệ thuật, tác phẩm gây ấn tượng đầu tiên cho trẻ về hình tượng nghệ thuật được xây dựng bằng ngôn ngữ dân tộc. Đối với trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi ở giai đoạn này cảm nhận thẩm mỹ đã có một bước phát triển trong tiếp nhận văn học, sự tiếp nhận tác phẩm đầy đủ, hoàn thiện hơn, biểu hiện trước tiên là sự hiểu biết những câu truyện cổ tích, bài thơ, những đoạn văn xuôi hay và sự làm giàu tình cảm qua quá trình tích lũy hình tượng nghệ thuật. 2. Thực trạng vấn đề: 2.1. Thuận lợi: Được sự quan tâm của chính quyền địa phương, Phòng giáo dục và đào tạo Yên Lạc cũng như ban giám hiệu nhà trường đã chỉ đạo sát sao về chuyên môn đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học tương đối đầy đủ. Lớp học được trang bị 01 máy tính qua đó khi cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học, trẻ trực tiếp được quan sát các hình ảnh tĩnh, hình ảnh động, lắng nghe âm thanh và cảm nhận sâu hơn, hứng thú hơn với tác phẩm văn học. Trẻ mạnh dạn tự tin, hứng thú, tích cực tham gia vào các hoạt động làm quen với văn học. Phụ huynh luôn quan tâm chu đáo đến việc chăm sóc và giáo dục trẻ tạo điều kiện thuận lợi trong việc kết hợp giáo dục giữa gia đình và nhà trường. Là một giáo viên được phân công phụ trách lớp 4-5 tuổi A bản thân tôi luôn nhiệt tình, yêu nghề, mến trẻ, được trải nghiệm, cọ sát với thực tế, được học tập và đào tạo qua trường lớp, luôn tìm tòi học hỏi và rút ra kinh nghiệm cho bản thân. Có giọng kể hay, truyền cảm, nắm chắc phương pháp và hình thức tổ chức hoạt động làm quen với tác phẩm văn học. Bản thân tôi đã nắm chắc các hình thức cho trẻ LQV tác phẩm văn học như: - Hình thức cho trẻ LQVvăn học qua các giờ hoạt động chung. - Hình thức cho trẻ LQVvăn học qua các hoạt động khác. - Hình thức cho trẻ LQVvăn học qua góc thư viện của bé. - Hình thức cho trẻ LQVvăn học qua việc kể truyện sáng tạo -Hình thức cho trẻ LQV văn học qua tuyên truyền với phụ huynh…. 2.2.Khó khăn: Một số trẻ chưa qua lớp mẫu giáo 3 - 4 tuổi nên còn nhút nhát, chậm chạp, bỡ ngỡ, thiếu tự tin khi tham gia vào các hoạt động nhất là môn học làm quen với tác phẩm văn học. Khả năng nhận thức của học sinh không đồng đều có cháu tiếp thu nhanh, có cháu tiếp thu chậm. Tranh ảnh phục vụ cho môn học còn hạn chế Giáo viên chưa thường xuyên sử dụng các đồ dùng trực quan để làm cho giời học thêm sinh động. Trẻ ít được tham gia vào các hoạt động đóng kịch theo nội dung các câu truyện. Trẻ chưa biết kể chuyện sáng tạo và kể chuyện theo tranh. Giáo viên chưa thay đổi địa điểm để cho trẻ làm quen với các tác phẩm văn học phù hợp với địa điểm không gian. Sự quan tâm của gia đình dành cho các cháu là không đồng đều, 100% phụ huynh là nông thôn. Một số phụ huynh đi làm ăn xa để các cháu ở nhà với anh chị hoặc ông bà đã già, nên việc phối hợp với phụ huynh còn nhiều hạn chế. 2.3. Kết quả khảo sát ban đầu: Kết quả điều tra trên trẻ khi chưa áp dụng các phương pháp, hình thức mới để nâng cao chất lượng trẻ 4-5 tuổi LQV tác phẩm văn học thì tỷ lệ trẻ hào hứng tham gia vào hoạt động văn học của lớp tôi còn thấp, Cụ thể như sau: Khả năng trẻ Số lượng trẻ Xếp loại Tốt Khá Đạt Chưa đạt Trẻ thích nghe và biết đọc diễn 45 21= 47% 15= 33% 4=9% 5=11% 45 20=44% 13=29% 7=16% 5=11% 45 18=40% 10=22% 10=22% 7=16% cảm Trẻ thuộc nhiều, nhanh các tác phẩm văn học Trẻ diễn đạt ngôn ngữ tốt Qua bảng khảo sát ta thấy: Tỉ lệ trẻ xếp loại tố ở các khả năng còn thấp, chưa đạt 50% tổng số học sinh. Tỉ lệ trẻ đạt và chưa đạt còn ở tỉ lệ cao( trêm 10%. Chất lượng của trẻ trong việc làm quen tác phẩm văn học là chưa đồng đều. 3. Các giải pháp, hình thức để nâng cao chất lượng cho trẻ 4-5 tuổi làm quen tác phẩm văn học. Muốn đạt được kết quả cao trong việc nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo làm quen với các tác phẩm văn học thì trước hết cô giáo cần phải yêu văn học, say mê văn học, thích học hỏi, tìm tòi khám phá những cái hay cái đẹp trong tác phẩm văn học, giúp trẻ hiểu nội dung, giá trị của tác phẩm. Biết kết hợp giữa thực tế và những chi tiết hư cấu của tác phẩm phải có sự tác động qua lại giữa người truyền thụ và người tiếp thu. Đọc kỹ tác phẩm đó nghiên cứu để hiểu biết ý tứ của tác phẩm, hiểu được hàmẩn của tác giả muốn gửi vào mỗi nội dung, suy nghĩ, tìm tòi để chọn lựa tác phẩm lên lớp, chọn hình thức phù hợp nhất, dễ dàng giúp trẻ hiểu được những giá trị đích thực của tác phẩm. Việc nghiên cứu và thử nghiệm các hình thức được diễn ra song song trong suốt quá trình thực hiện đề tài. Các tác phẩm văn học cho trẻ làm quen trong hoạt động này thường nằm trong chương trình có nội dung phù hợp với chủ đề đang thực hiện. Trong quá trình nghiên cứu tôi đã sử dụng một số hình thức đẻ nâng cao chất lượng cho trẻ 4-5 tuổi làm quen với tác phẩm văn học để làm giàu, củng cố vốn từ, hình thành việc phát âm, luyện phát âm đúng hình thành nhịp điệu của ngôn ngữ để phát huy tác dụng nhiều mặt đến việc giáo dục trẻ, trong quá trình cho trẻ tiếp xúc với tác phẩm văn học cô giáo cần tạo cho trẻ yêu thích khám phá lời hay, ý đẹp, hứng thú khi tiếp nhận các bài thơ, câu chuyện… vì vậy muốn tạo cho trẻ lòng yêu thích văn học dựa trên cơ sở hình thức mới phát huy tính tích cực để phát triển ngôn ngữ cho trẻ như sau: 3.1. Hình thức cho trẻ làm quen với văn học qua các giờ hoạt động chung: 3.1.1.Giờ học cho trẻ làm quen với văn học: Đây là hình thức cơ bản cho trẻ làm quen với văn học. Các tác phẩm văn học cho trẻ làm quen trong hoạt động này thường nằm trong chương trình, có nội dung phù hợp với chủ đề đang thực hiện. Thời gian của hoạt động này thường không nhiều; khoảng từ 25đến 30phút. Vì vậy trong giờ hoạt động này tôi sử dụng rất nhiều hình thức khác nhau đề gây hứng thú cho trẻ giúp trẻ nhanh chóng hiểu nội dung truyện, nhớ truyện, thuộc thơ và đọc kể diễn cảm. Tôi đã thực hiện như sau: · Sử dụng đồ dùng trực quan * Đồ dùng trực quan dùng để giới thiệu bài VD1: Truyện “Hai anh em gà con” - Chủ đề “Gia đình”, tôi lựa chọn hình thức sử dụng hình ảnhminh hoạ. +Chuẩn bị slide hình ảnh gà, vịt tĩnh và động. Giới thiệu với trẻ “Xin chào các bạn, các bạn hãy lắng nghe và đoán xem tôi là ai nhé ! “ Mẹ ơi! Vịt con vừa ăn bánh mỳ với chúng con. Mẹ hãy nói đi con chia cho Vịt ăn cùng có được không? ” + Vậy đố các bạn tớ là ai? VD2: Truyện “Chú dê đen” - Chủ đề “Động vật”, sử dụng hình thức rối tay để giới thiệu truyện: Tay trái của cô là rối chó sói, tay phải là rối dê trắngcô nói giọng chó sói và cử động tay trái phù hợp với ngữ điệu kể: +“Dê kía mày đi đâu? + Trên đầu mày có gì? + Dưới chân mày có gì? + Bây giờ mày hãy trả lời tao trái tim mày thế nào?… + Các conhãy đoán xem đó là câu nói của nhân vật nào?ở trong câu truyện gì? Ởcâu truyện “Hai anh em gà con” tôi sử dụng hình thức đó vì con Gà, con Vịt là những con vật nuôi trong gia đình rất gần gũi với trẻ nên rất dễ dàng nhận ra đó là Gà convà từ đó cô dẫn dắt để bước vào kể câu truyện “Hai anh em gà con”. Còn truyện “Chú Dê đen” tôi đã cho trẻ làm quen hoạt động khác từ hôm trước nên trẻ đã nắm được nội dung câu truyện. Vì vậy tôi đã sử dụng chính những nhân vật trong truyện và kể trích một câu nói của Chó Sóiđể hỏi trẻ về tên nhân vật và tên truyện từ đó dẫn dắt để kể lại truyện giúp trẻ thuộc truyện. Sau giờ hoạt động chung này trẻ đã thuộc truyện cô đã tổ chức cho trẻ tập đóng kịch và hình thức sử dụng đồ dùng trực quan trong hoạt động này là mũ, trang phục và sân khấu. Việc thay đổi hình thức khi cho trẻ làm quen cùng một tác phẩm văn học đã đem lại kết quả cao cho cô và trẻ. *Đồ dùng trực quan còn là hình thức sử dụng để giảng giải từ khó Thường mỗi bài thơ, câu truyện lại đem đến cho trẻ một vài từ mới và cô sẽ giải thích cho trẻ để trẻ hiểu ý nghĩa của từ mới đó. VD1: Thơ “Hoa cúc vàng” - Chủ đề “Tết và mùa xuân” Trong bài thơ này có từ “Gom nắng vàng” trong câu thơ: “Cúc gom nắng vàng vào trong lá biếc” Tôi đã để một số đồ dung, đồ chơi trên bàn khi đọc đến câu thơ “Cúc gom nắng vàng” đồng thời dung tay gom đồ dung, đồ chơi lại một chỗtôi làm với trẻ “Gom nắng vàng”giống như cô và các con hay gom đồ dung, đồ chơi hang ngày. VD2: Truyện “Truyện sự tích bánh chưng, bánh dày” - Chủ đề “Tết và mùa xuân”sử dụng đồ dùng trực quan là sa bàn và rối. Mở đầu câu truyện là: “Ngày xưa, ở nước ta, trong số các con của vua Hùng Vương thứ sáu có một người con tên là Lang Liêu. Các hoàng tử khác đều văn hay, võ giỏi, nhưng lại không thích lao động chân lấm tay bùn chỉ riêng có hoàng tử Lang Lieu là chăm chỉ thích nghề trồng trọt. Chàng đem vợ con về quê vỡ nương, cuốc bãi cùng bà con nông dân trồng lúa gạo, hoa màu. Cô giải thích từ “Vỡ nương” bằng cách chỉ vào hình ảnh nơi đất hoang chưa có ai khai phá. Cô nói: “Vỡ nương”là làm những khu đất chưa có người trong hoa màu.Như vậy, đồ dùng trực quan sẽ giúp cô giảng giải đượctừ khó, còn trẻ sẽhiểu được ý nghĩa từ khó đó. * Đồ dùng trực quan giúp trẻ kể lại tác phẩm: Khi tiến hành dạy trẻ kể lại chuyện sẽ có rất nhiều hình thức: kể theo cô, kểtoàn bộ câu chuyện kể theo vai,kể chuyện theo tranh được trẻthích thú. VD1: Truyện “Sự tích cây vú sữa- Chủ đề “Thế giới thực vật” + Tranh 1: Cậu bé đang ham chơi thả diều, người mẹ đang ngồi buồn chờ con. + Tranh 2: Cậu bé đang đói rét và mẹ bê noi cơm. + Tranh 3: Ngôi nhà và cậu bé đang quỳ dưới gốc cây. + Tranh 4: Cậu bé đang ăn quả vú sữa. Lần 1: cô treo tranh theo thứ tự từ đầu đến cuối lên bảng. Trẻ nhìn tranh chỉ vào hình ảnh trong tranh và kể tương ứng với nội dung trong tranh. Lần 2: cô thay đổi trình tự các bức tranh, trẻ kể từ đầu đến cuối câu chuyện nhưng phải chỉ vào đúng bức tranh tương ứng sau đó sắp xếp lại cho đúng trình tự các bức tranh rồi kể lại. Hình thức kể lại truyện theo tranh rất có hiệu quả vì khi trẻ nhìn vào các bức tranh trẻ sẽ hình dung ra diễn biến câu chuyện một cách đầy đủ từ đó có thể kể lại truyện mà không bị nhầm lẫn. Qua những ví dụminh hoạ ở trên, tôi thấy hình thức sử dụng đồ dùng trực quan trong giờ hoạt động cho trẻ làm quen với văn học là hình thức rất cơ bản giúp giáo viên đạt được mục đích của giờ hoạt động. · Lựa chọn địa điểm dạy trẻ: Ví dụ:Dạy các tác phẩm có nội dung nói về thiên nhiên tươi đẹp như bài“Hoa cúc vàng”, “Ngôi nhà”…cô giáo có thể tổ chức tiết học ở ngoài vườntrường, ngoài sân trường, Còn những tác phẩm có nội dung trang nghiêm như nói về lãnh tụ, tổ quốc cô nên tổ chức tiết học ở trong lớp, cho trẻ ngồi ghế... như thơ“Ảnh Bác”“ Bác Hồ của em”…. · Dạy trẻ đóng kịch theo nội dung các tác phẩm văn học Cùng với các loại hình nghệ thuật khác như hội họa, âm nhạc,đóng kịch cũng là một loại hình nghệ thuật được trẻ em rất yêu thích, nó có ý nghĩa giáo dục toàn diện cho trẻ, trẻ không chỉ biến thành người lớn mà còn phải hóa thân thành các nhân vật với nội tâm phong phú, phức tạp với những cá tính khác biệt vừa là hành động thực tê vừa là ảo. Để đóng được vai này trẻ phải trải qua quá trình lao động nghệ thuật như người nghệ sĩ. Kết quả của trò chơi đóng kịch có một ý nghĩa quan trọng chính những yêu cầu đặt ra trong suốt quá trình đòi hỏi trẻ phải phát huy cao độ sự hoạt động của các chức năng tâm lý như: Ngôn ngữ, biểu tượng, trí nhớ, tư duy…, như vậy trò chơi tác động với trẻ ở tất cả các lĩnh vực phát triển, nó giúp trẻ tích lũy kinh nghiệm sống qua trải nghiệm các nhiệm vụ trong tác phẩm, nó ảnh hưởng trực tiếp tới sự phát triển ngôn ngữ và phát triển xúc cảm, tình cảm thẩm mỹ. Qua trò chơi đóng kịch trẻ lĩnh hội được ngôn ngữ giàu hình ảnh, học được giọng nói diễn cảm, rõ ràng, các biểu tượng thẩm mỹ và óc sáng tạo trong giáo dục thẩm mỹ. Việc phát triển trí tưởng tượng cho các em chiếm một vị trí đặc biệt. Trí tưởng tượng là một tiền đề căn bản của giáo dục nghệ thuật, không có trí tưởng tượng của trẻ sẽ ít thấy tác động của nghệ thuật một lĩnh vực có khả năng ảnh hưởng sâu sắc đến quá trình hình thành đời sống nội tâm của con người. Trẻ sẽ học được ở đó lòng dũng cảm, tính trung thực, tình yêu quê hương đất nước, yêu những điều thiện, bênh vực kẻ yếu, lên án những cái xấu. cái ác… Trước tiên cô giáo phải cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học mà trẻ được đóng kịch tạo cảm giác thoải mái, tinh thần tập thể hòa đồng với bạn bè cũng là hình thức phát triển ngôn ngữ, phát triển trí nhớ nhằm khắc sâu tác phẩm văn học cho trẻ, ngôn ngữ đối thoại của nhân vật, con vật trong nội dung câu truyện đồng thời giúp trẻ thể hiện tình cảm, sắc thái, ngữ điệu… Khi dạy trẻ đóng kịch cô giáo phải hướng dẫn và cùng làm với trẻ về cách hóa trang và bố trí sân khấu. Ví dụ: Trong truyện “Chú Dê Đen” cho trẻ đàm thoại về nội dung truyện: + Trong truyện có những nhân vật nào? + Dê trắng là nhân vật có tính cách như thế nào? + Dê đen là nhân vật có tính cách như thế nào? + Chó sói là nhân vật như thế nào? + Vì sao Dê trắng lại bị chó Sói ăn thịt? + Dê đen có bị chó Sói ăn thịt không? ; + Vì sao? Cho trẻ chọn vai mình thích cô giáo giúp trẻ tận dụng cảnh sân khấu, cô làm người dẫn truyện hoặc một trẻ khác làm người dẫn truyện. Sau đó cô hướng dẫn cho trẻ vào vai thể hiện tính cách nhân vật. Với hình thức này trẻ rất thích học và đạt kết quả trên trẻ cao. 3.1.2.Các giờ hoạt động chung khác: Với phương pháp dạy tích hợp, nhiều nội dung được lồng nghép trong 1 giờ hoạt động chung. Việc vận dụng một số phương pháp, hình thức dạy truyền thống và kết hợp phương pháp giáo dục mầm non mới để phát huy tính tích cực của trẻ nhằm giúp trẻ cảm thụ văn học và cảm xúc của mình.Cho trẻ làm quen với văn học không chỉ được tiến hành trong giờ thơ, truyện mà nó còn được dạy thông qua các giờ hoạt động chung khác như tạo hình, âm nhạc, tìm hiểu môi trường xung quanh… giáo viên có thể củng cố hoặc mở rộng kiến thức về văn học cho trẻ. ở những hoạt động chung này, các tác phẩm văn học sẽ đến với trẻ qua hình thức giới thiệu bài hoặc củng cố bài. VD1: Khi cho trẻ vẽ về thế giới thực vậtđề tài theo ý thích ở giờ tạo hình cô có thể cho trẻ đọc bài thơ “Bó hoa tặng cô” để giới thiệu bài và gây hứng thú cũng như để gợi ý đề tài cho trẻ. VD2: hay ở giờ âm nhạc khi dạy trẻ hát bài “Cô giáo miền xuôi”, cuối tiết học cô cùng trẻ có thể đọc bài thơ “Bàn tay cô giáo”, hay với bài hát “Bà thương em” cô có thể đọc cho trẻ nghe bài thơ “Giữa vong gió thơm”, VD3:Còn ở giờ cho trẻ tìm hiểu về môi trường xung quanh trong giờ cho trẻ “Trò chuyện, tìm hiểu về một số loài hoa” – Chủ đề “Thực vật” ở phần giáo dục cô có thể đọc cho trẻ nghe bài thơ “Hoa kết trái!”, hay giờ“Trò chuyện về gia đình của bé” – Chủ đề gia đình cô đọc bài thơ “Giữa vòng gió thơm” để giáo dục trẻ phải biết hiếu thảo, lễ phép với ông bà, cha mẹ, ngoài ra cô có thể thay bằng bài thơ khác: “Lấytăm cho bà”, “Mẹ và cô”, “Mẹ và con”. Hoặc trong giờ “Trò chuyện về một số ngành nghề”, đối với nghề giáo viên cô đọc cho bài thơ “Chiếc cầu mới” hay bài thơ “Ước mơ của tý” có thể giới thiệu cho trẻ rất nhiều nghề: Thợ nề, thợ mỏ, thợ hàn, thầy thuốc, cô nuôi. Còn giờ “Cho trẻ làm quen với một số luật lệ giao thông”. Khi kết thúc hoạt động cô đọc cho trẻ nghe bài thơ “Giúp bà” ở giờ “Trò chuyện về một số con vậtnuôi trong gia đình” cô cho trẻ đọc bài thơ “Mèo đi câu cá”. Như vậy, cho trẻ làm quen với văn học qua các giờ hoạt động chung là hình thức rất cơ bản để giúp trẻ đạt được những kĩ năng cần thiết khi bước vao lớp một. 3.2. Hình thức cho trẻ làm quen với văn học qua các hoạt động ngoài giờ: Với trẻ mầm non, hoạt động chung chiếmmột thời gian rất ngắnso với thời gian của các hoạt động khác. Do đó tôi đã tận dụng thời gian đón trẻ, trả trẻ, hoạt động ngoài trời, hoạt động vui chơi hay trong hoạt động chuyển tiếp để giới thiệu hay ôn luyện các bài thơ, bài đồng dao, câu truyện. Hình thức cho trẻ ôn tập là đọc hoặc kể lại tác phẩm cho trẻ nghe, sau đó cho trẻ đọc hoặc kể lại, giáo viên theo dõi, sửa sai cho trẻ để trẻ thể hiện đúng, diễn cảm. Muốn cho việc ôn luyện của trẻ hấp dẫn, trẻ hứng thú tham gia, giáo viên nên tổ chức ôn luyện dưới hình thức trò chơi: đoán tên, đóng kịch hay thi biểu diễn giữa các cá nhân, các tổ theo những đề tài khác nhau như “Cháu hãy đọc các bài thơ viết về Bác Hồ”, “Cháu hãy đọc những bài thơ viết về các loài hoa…”, hai tổ thi đua đọc các bài thơ viết về những người thân trong gia đình hay về trường lớp mẫu giáo của bé. Một hình thức cũng khá hấp dẫn là cho trẻ làm quen với văn học theo các chủ đề gắn liền với việc tổ chức các ngày hội, ngày lễ: ngày 8/3, 1/6, 20/11, 22/12, tết nguyên đán… Cô giáo tổ chức cho các cháu trong lớp, trong các buổi liên hoan văn nghệ, trong đó có thể kể truyện, đọc thơ, đóng kịch các tác phẩm văn học. Hình thức này thu hút được nhiều trẻ tham gia luyện tập, biểu diễn. Nó có tác dụng động viên, cổ vũ cho các cháu khá giỏi, đồng thời cũng khuyến khích các cháu yếu, nhút nhát tham gia vào các hoạt động nghệ thuật. Để việc tổ chức các ngày hội, ngày lễ có kết quả, cô giáo cần có kế hoạch luyện tập trước cho trẻ, không nên để sát ngày tổ chức mới bắt trẻ luyện tập liên tục khiến trẻ mệt mỏi, chán nản. Sau một thời gian luyện tập cho tất cả trong lớp, giáo viên lựa chọn một số cháu có khả năng hơn cho luyện tập thêm để tiến hành biểu diễn cho cả lớp xem hoặc thi diễn giữa các lớp trong trường. Và tôi đã áp dụng hình thức này khi dạy trẻ đóng “Chú dê đen”, tiết mục này của cô cháu lớp tôi sau khi thi với các lớp khác trong khối đã được chọn để biểu diễn trong dịp tổng kết năm học cùng các anh chị lớp lớn và các em mẫu giáo bé. 3.3.Hình thức cho trẻ làm quen với văn học qua góc thư viện: Theo hình thức đổi mới và giáo dục mầm non mới trong lớp tôi đã xây dựng được góc thư viện phù hợp theo từng chủ đề, góc thư việncó đủ ánh sáng, có kê bàn, có các loại truyện tranh, sách tranh cho trẻ và cô cùng làm. ở những thời gian ngoài giờ hoạt động chung, cô giáo gợi ý để các cháu tự lấy truyện tranh ra kể lại cho nhau nghe. Đối với những truyện tranh mới, cô giáo tổ chức kể cho từng nhóm trẻ nghe vào các thời điểm khác nhau. Lúc đầu, cô để cho trẻ tự tìm hiểu nội dung của các hình ảnh trong truyện tranh, sau đó cô dùng câu hỏi gợi ý để hướng sự chú ý của trẻ vào những hình ảnh chủ yếu của bức tranh, rồi dọc đoạn truyện dưới tranh. Đọc xong truyện lại cho trẻ xem tranh một lần nữa. Với những truyện tranh trẻ đã được làm quen nhiều lần cô có thể đề nghị lần lượt các trẻ kể lại nội dung của từng bức tranh. Ngoài ra cô có thể kích thích phát triển tư duy cho trẻ bằng cách kể chuyện sáng tạo theo tranh. Sau mỗi tiết học trẻ được tái tạo củng cố lại kiến thức đã học cảm nhận của trẻ qua các góc chơi, ngay từ đầu tôi đã sưu tầm tranh ảnh phù hợp với chương trình để trưng bày ở góc thư viện các loại tranh ảnh tạp chí, các loại đồ chơi bằng nhựa, các loại rối que, rối bóng… và sưu tầm vải vụn có màu sắc đẹp để khâu các con rối theo nội dung bài thơ, câu truyện, hay tranh ảnh vẽ có nội dung phù hợp với nội dung bài thơ, câu truyện tạo nên góc thư viện đa dạng và phong phú, sau khi học môn làm quen văn học tôi đưa trẻ vào chơi góc thư viện tôi cho trẻ lật sách xem các hình ảnh trong truyện và kể lại truyện theo