Tài liệu Một số giải pháp trong công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng giáo dục cho học sinh

MỤC LỤC I. ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lý do chọn đề tài.......................................................................................3 2. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu ............................................................3 3. Mục tiêu nghiên cứu .................................................................................3 II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1. Cơ sở lí luận .............................................................................................4 2. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu ...........................................................5 a. Thực trạng ................................................................................................5 b. Kết quả của thực trạng .............................................................................5 3. Giải pháp thực hiện ..................................................................................6 3.1. Một số công việc trong công tác chủ nhiệm mà GVCNphải làm, cần làm và nên làm......................................................................................................6 (1). Nắm thông tin học sinh ...................................................................6 (2). Tổ chức lớp .......................................................................................6 a) Bầu ban cán sự lớp………………………………………........... 6 b) Xếp chỗ ngồi ............................................................................... 8 c) Chia tổ …………………………………………………............. 8 d) Lập sơ đồ lớp ........................................................................ .8 - 9 (3). Xây dựng tiêu chí đánh giá, xếp loại học sinh ............................... 10 (4). Làm sổ theo dõi và xếp loại học sinh ............................................. 11 a) Cách làm sổ ......................................................................... 11, 12 b) Cách ghi sổ ………………………………………............. 12, 13 c) Cách xếp loại ………………………………………........... 13, 14 (5). Thưởng phạt nghiêm minh, công bằng và kịp thời…..................... 14 (6). Làm sổ chủ nhiệm riêng ………………..................................14 – 16 3.2. Giải quyết một số thực trạng thường gặp của GVCN trong công tác chủ nhiệm lớp..................................................................................................... 17 (1). Học sinh đi học muộn, bỏ tiết, trốn học, có nguy cơ bỏ học…17 - 19 (2). Học sinh vi phạm đạo đức (hay nói tục chửi thề, không nghe lời cha mẹ thầy cô, xem thường nội qui của trường lớp, ... ) …………………… 19 - 20 (3). Học sinh vi phạm pháp luật (không trung thực, ăn trộm, gây gỗ đánh nhau...) …………………………………………………………………… 20 - 21 4. Kiểm nghiệm …………………………………………………………. 21 III. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT 1. Kết luận ………………………………………………………………..21 a) Kết quả đạt được …………………………………………….. 21- 22 b) Bài học kinh nghiệm …………………………………………….. 22 2. Đề xuất …………………………………………………………… 22- 23 TÀI LIỆU THAM KHẢO ………………………………………………. 24 1 CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM TT 1 2 3 GVCN GVBM HS Chữ viết đầy đủ Giáo viên chủ nhiệm Giáo viên bộ môn Học sinh 4 5 6 BNN TN GĐ Ban nề nếp Thanh niên Gia đình 7 8 9 10 STT SS SL TL VD Số thứ tự Sĩ số Số lượng Tỉ lệ Ví dụ Học bồi dưỡng11 Chữ viết tắt HBD 12 2 I. ĐẶT VẤN ĐỀ: 3 1. Lí do chọn đề tài: Mạnh Tử nói: “ Nhân tri sơ tính bổn thiện ”, có nghĩa là con người khi mới sinh ra vốn lành và rất thánh thiện nhưng do ảnh hưởng của đời sống xã hội và giáo dục mà tính dữ tính ác phát sinh, do đó cần phải giữ cho đời sống xã hội lành mạnh, giáo dục đúng hướng thì tính lành phát triển mà tính dữ tính ác không có điều kiện để sinh sôi nảy nở. Tuân Tử lại nói “ Nhân tri sơ tính bổn ác ” ý muốn nói phải dùng pháp luật để sửa trị, dân vì sợ hình phạt nghiêm khắc mà phải tuân thủ luật lệ do Vua ban hành. Sinh thời Bác Hồ kính yêu của chúng ta cũng đã luôn quan tâm tới công tác giáo dục. Cùng với việc nhấn mạnh đến vấn đề học tập của các thế hệ thanh, thiếu niên; Bác Hồ đặc biệt chú trọng đến việc giáo dục đạo đức. Bác đã từng nói trong bài thơ “Nửa đêm” (Nhật ký trong tù): “ Hiền dữ phải đâu là tính sẵn, Phần nhiều do giáo dục mà nên”. Thật vậy giáo dục là quá trình tác động tới thế hệ trẻ về đạo đức, tư tưởng, hành vi nhằm hình thành niềm tin, lí tưởng, động cơ, thái độ, thói quen ứng xử đúng đắn trong xã hội, chính vì lẽ đó Đảng và Nhà nước ta đã xác định sự nghiệp trồng người không chỉ là sự nghiệp của toàn nhân loại nói chung mà còn là của toàn Đảng và toàn dân ta nói riêng. Đối với nước ta giáo dục được xác định là quốc sách hàng đầu bởi nước ta đang trong quá trình hội nhập kinh tế thì yếu tố nhân lực lại càng bức thiết hơn bao giờ hết. Vậy làm thế nào để người chủ tương lai của đất nước có đủ đức lẫn tài ? Làm thế nào để sự nghiệp giáo dục mang lại hiệu quả tốt? Đây chính là trách nhiệm của toàn xã hội, của tất cả những người làm công tác giáo dục đặc biệt là GVCN lớp - Người có vai trò rất lớn trong việc nâng cao chất lượng giáo dục cũng như hình thành nhân cách con người. Tuy vậy tôi thấy đôi khi GVCN nhiệt tình hăng say với nghề, yêu HS mà chất lượng giáo dục của lớp đó chưa cao, nguyên nhân chính là do họ thiếu kinh nghiệm và các giải pháp cụ thể…Chính vì vậy tôi chọn đề tài “Một số giải pháp trong công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh” làm đề tài sáng kiến kinh nghiệm trong năm học 2012 - 2013. 2. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu - Trong đề tài này đối tượng nghiên cứu là HS lớp C5 trường THPT Triệu Sơn 6 năm học 2011- 2012 - Phạm vi nghiên cứu là HS trường THPT Triệu Sơn 6 3. Mục tiêu nghiên cứu Qua đề tài này giúp: - HS trở thành một công dân có ích cho đất nước - Biết tôn trọng chính bản thân mình - Hiểu được ý nghĩa của việc học từ đó có thêm lòng ham mê trong học tập và nghiên cứu. 4 - HS thấy được công lao to lớn của Thầy cô, cha mẹ… từ đó có lòng trung thực, nhân ái…và trở thành một con người đáp ứng được yêu cầu của xã hội. Giúp một phần nhỏ các GVCN biết rõ vai trò quan trọng của mình và có thêm được giải pháp hợp lí trong công tác chủ nhiệm. II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1. Cơ sở lí luận Giáo dục đóng một vai trò hết sức quan trọng trong sự phát triển của loài người và phương pháp giáo dục giúp cho việc giáo dục đi đúng hướng để tìm ra con đường ngắn nhất, hợp lí nhất nhằm đạt được mục tiêu giáo dục. Một người giáo viên có phương pháp tốt sẽ giúp họ thành công hơn trong việc chiếm lĩnh tri thức, nắm vững các thành quả khoa học để truyền đạt cho HS một cách tốt nhất và hiệu quả nhất, một GVCN giỏi sẽ giúp lớp đạt được những thành tích cao trong học tập cũng như tham gia các phong trào thi đua của nhà trường, vậy thế nào là một GVCN giỏi? Và để làm tốt công tác chủ nhiệm thì người GVCN cần phải làm gì? Trước tiên nói đến GVCN là đề cập đến vị trí, vai trò, chức năng của người làm công tác chủ nhiệm lớp, còn nói đến công tác chủ nhiệm lớp là đề cập đến những nhiệm vụ, nội dung công việc mà người GVCN phải làm, cần làm và nên làm. Một GVCN giỏi là người có thể dạy cho tất cả HS chiếm lĩnh được tri thức và còn thấu hiểu được đối tượng HS nào cần sự giúp đỡ gì? Một GVCN giỏi cần có kỹ năng giao tiếp hiệu quả; Có những quy tắc trong lớp học và qui trình giúp cho HS tự học, tự rèn luyện; Cần khuyến khích các HS hợp tác với nhau; Có khả năng ứng biến và thay đổi kế hoạch đúng theo từng đối tượng HS; Bên cạnh đó GVCN lúc nào cũng tôn trọng tất cả HS và khuyến khích HS đạt thành tích tốt trong học tập. Ngoài ra để làm tốt công tác chủ nhiệm ngoài chức năng nhiệm vụ của một giáo viên bình thường, GVCN phải quản lý toàn bộ hoạt động giáo dục của lớp. Để HS học tốt đòi hỏi lớp phải có phong trào thi đua, tạo không khí học tập sôi nổi. GVCN phải tổ chức được phong trào đó. Trong công tác giáo dục đạo đức cho HS, các giáo viên khác thông thường chỉ thực hiện qua bài giảng. Còn đối với GVCN, ngoài việc giáo dục đạo đức HS qua bài giảng còn phải giáo dục qua hoạt động thực tiễn của lớp. Muốn giáo dục HS hư, HS cá biệt, dìu dắt HS yếu kém cũng cần phải có GVCN. HS bỏ học thì chính GVCN cũng phải đổ thời gian, công sức vận động, giúp đỡ các em trở lại trường. HS trong lớp không đoàn kết với nhau, GVCN cũng phải tháo gỡ. Trước thực tế đó, GVCN là những nhà giáo có nhiều đóng góp trong công tác chủ nhiệm lớp. GVCN cần cả phương pháp và tấm lòng. Bằng sự tâm huyết với nghề nghiệp, bằng tình yêu thương với học trò, ý thức trách nhiệm cao và sự nỗ lực phấn đấu, GVCN đã dẫn dắt nhiều các thế hệ HS vững bước trên đường đời, sống có lý tưởng và hoài bão. GVCN đã đóng góp nhiều công sức trong sự nghiệp trồng người. GVCN phải hoàn thành tốt các nhiệm vụ tìm hiểu và nắm vững HS trong lớp về mọi mặt, cộng tác chặt chẽ với gia đình HS và phối hợp với GVBM, tổ chức đoàn,… để giáo dục HS trong lớp mình chủ nhiệm. 5 Bản thân tôi thấy điều quan trọng nhất đối với GVCN là phải có tâm với HS, từ đó mới tìm ra cách giáo dục các em có hiệu quả và tôi luôn tâm niệm: “GVCN cần đảm bảo quyền lợi chính đáng, thưởng phạt phân minh, công bằng, kịp thời đối với tất cả HS. GVCN không được phép trù úm, ghẻ lạnh, phân biệt đối xử với HS. Không có công thức nào chung nhất cho công tác chủ nhiệm, nhưng trước tiên cần phải có cái tâm, lòng nhiệt tình và phương pháp hợp lý thì sẽ đem lại thành công”. 2. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu a. Thực trạng : Năm học 2011 - 2012 trường THPT Triệu Sơn 6 có 3 khối với 17 lớp và tổng số HS là 712 HS. Đa số HS có đạo đức tốt, biết nghe lời cha mẹ, thầy cô nghiêm chỉnh chấp hành các qui định của lớp, nội qui của trường, biết sống tốt và sống đẹp bên cạnh đó một số không ít HS có nhiều biểu hiện không tốt như: - Vi phạm đạo đức (Hay nói tục chửi thề, không nghe lời cha mẹ, thầy cô, xem thường nội quy của trường lớp…) - Vi phạm pháp luật (Không trung thực, ăn trộm, gây gỗ đánh nhau,…) - Đặc biệt số HS đi học muộn, trốn học, có nguy cơ bỏ học và đã bỏ học vẫn còn nhiều. b. Kết quả của thực trạng Đầu năm học 2011 - 2012 khi được Ban Giám Hiệu nhà trường phân công chủ nhiệm lớp 10C5 tôi đã tiến hành khảo sát chất lượng đầu năm để nắm bắt tình hình của HS đặc biệt là về học lực và hạnh kiểm và đã thu được kết quả như sau: Kết quả học lực và hạnh kiểm đầu năm lớp 10C5 năm học 2011 – 2012 1. Học lực: Lớp SS Học lực 10C5 Giỏi Khá Trung Yếu Kém bình SL TL SL TL SL TL SL TL SL TL (%) (%) (%) (%) (%) Đầu 0 1 27 15 1 44 năm 0 2 62 34 2 2. Hạnh kiểm Lớp SS Hạnh kiểm 10C5 Tốt Khá Trung bình Yếu SL TL SL TL SL TL SL TL (%) (%) (%) (%) Đầu năm 15 17 7 5 44 34 39 16 11 Vậy là một GVCN cần phải làm gì để khắc phục tình trạng trên? Đó là điều mà tôi hằng trăn trở sau mỗi buổi đến trường, sau đây tôi xin mạnh dạn đưa ra một số giải pháp mà tôi đã áp dụng đem lại kết quả rất cao. 6 3.Giải pháp thực hiện: 3.1 Một số công việc trong công tác chủ nhiệm mà GVCN phải làm, cần làm và nên làm: Ngay từ khi được Ban giám hiệu phân cho tôi nhận chủ nhiệm lớp 10C5 tôi đã bắt tay vào làm công tác chủ nhiệm lớp của mình bằng các việc cụ thể sau: (1). Nắm thông tin HS Việc nắm thông tin HS được thực hiện thông qua mẫu sau: Mẫu: GIỚI THIỆU BẢN THÂN 1. Họ và tên HS: ……………………….. 2. Ngày sinh: …………………… 3. Nơi sinh: Thôn ….. xã …. Huyện …… Tỉnh…. 4. Giới tính: …… 5. Dân tộc: …… 6. Chỗ ở hiện tại: Thôn … Xã …. Huyện …. Tỉnh …. 7. Họ tên cha: ………. Tuổi: …. Nghề nghiệp: ……. Điện thoại: ……….. 8. Họ tên mẹ: ………. Tuổi: …. Nghề nghiệp: ……. Điện thoại: ……….. 9. Hoàn cảnh gia đình: ……………………. 10. Kết quả học tập năm trước: Học lực: ……….. Hạnh kiểm: …………… 11. Sở thích, ước mơ: ……………………………………………………….. 12. Những người bạn thân tên gì? ở đâu? Học lớp nào? ……………………. Để kiểm tra độ chính xác của các thông tin mà tôi thu thập được qua sự giới thiệu của các em dần dần tôi cố gắng tìm hiểu thông qua nhiều kênh khác nhau như từ GVBM, từ bạn bè, người quen, chính quyền địa phương, đến thăm gia đình một số học sinh cá biệt, HS có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn,… (2). Tổ chức lớp a) Bầu ban cán sự lớp Những HS được bầu trong ban cán sự lớp là những HS phải có phẩm chất đạo đức tốt, có năng lực quản lí, có học lực khá vì một lớp tốt rất cần một ban cán sự có năng lực bởi ban cán sự lớp sẽ thay GVCN lãnh đạo mọi hoạt động của lớp khi GVCN không có mặt, sau đó tôi phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên trong ban cán sự, tôi tiến hành cho họp phiên đầu tiên của ban cán sự và giao nhiệm vụ cho từng em sau đó làm thành văn bản dán trên lớp học để tập thể lớp tiện theo dõi. Chú ý: Khi chọn ban cán sự lớp, cố gắng bảo đảm ở mỗi địa bàn cư trú có một thành viên của ban cán sự lớp. Làm được như vậy thì trong quá trình hoạt động giáo viên có thể dễ nắm tình hình các thành viên trong lớp thông qua các em. VD: BAN CÁN SỰ LỚP: 10 C5 TT CHỨC VỤ HỌ VÀ TÊN NHIỆM VỤ 1 Lớp trưởng Trương Doãn - Quản bao quát tất cả các hoạt động Quân của lớp - Nhắc nhở các thành viên trong ban 7 TT CHỨC VỤ 2 Lớp phó học tập Lớp phó lao động Lê Văn Chung 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 HỌ VÀ TÊN NHIỆM VỤ cán sự làm tốt các nhiệm vụ được giao - Báo cáo bất kì nội dung gì trong phạm vi quản lí nếu giáo viên cần. - Chữa bài tập đầu giờ 15’ Nguyễn Tăng Hùng - Chịu trách nhiệm phân công chỉ đạo các buổi lao động công ích. Lớp phó văn Lê Thị Lệ - Chỉ đạo các buổi sinh hoạt văn nghệ nghệ đầu giờ 15’ và các phong trào văn nghệ khác do trường và đoàn thanh niên phát động. Bí thư Lê Bá Cường - Đảm nhận toàn bộ mảng hoạt động về Đoàn. - Có thể hỏi GVCN nếu thấy cần Phó bí thư Nguyễn Thùy - Cùng ban chấp hành Đoàn làm tốt các Linh phong trào … Ủy viên Lê Thị Thủy - Cùng ban chấp hành Đoàn làm tốt các phong trào Cờ đỏ số 1 Lê Thị Trang Đi theo dõi nề nếp của các lớp theo phân công của đoàn trường Cờ đỏ số 2 Đinh Thị Trang Đi theo dõi nề nếp của các lớp theo phân công của đoàn trường Cờ đỏ số 3 Lê Thị Hà Cùng lớp trưởng và giữ sổ đầu bài ghi chép đầy đủ bất kì trường hợp vi phạm nào, ghi rõ lí do vi phạm (của lớp mình). Giữ sổ đầu Nguyễn Thùy - Ghi chép đầy đủ phần HS ghi trong sổ bài Linh đầu bài - Sử dụng và bảo quản tốt sổ điểm và sổ đầu bài - Phối hợp với các thành viên ban cán sự (Đặc biệt là lớp trưởng) tập hợp thống kê tất cả HS vi phạm nộp cho GVCN vào tiết 1 thứ 7 hàng tuần. Giao nhận xe Lê Huy Hòa - Đảm nhận việc cất giữ xe đúng qui định Giao nhận Nguyễn Huy - Chịu trách nhiệm về những vấn đề có xe Hiệu liên quan đến việc giao nhận xe của lớp mình 8 TT 14 CHỨC VỤ Thủ quĩ Lê Phương Anh HỌ VÀ TÊN - Thu và chi quỹ lớp và xây dựng kế hoạch khen thưởng, báo cáo thu chi cho lớp trưởng và cho GVCN. - Nếu cần thiết thu các khoản tiền thay cho GVCN Lê Văn Tuấn 15 TT tổ 1 16 TT tổ 2 17 TT tổ 3 Lê Thị Thu Trang Lê Thị Nương 18 TT tổ 4 Mai Văn Lượng NHIỆM VỤ - Các tổ trưởng theo dõi sĩ số HS trong tổ - Ghi chép cẩn thận các HS vi phạm - Xếp loại hạnh kiểm cho các thành viên trong tổ thông qua các tiêu chí xếp loại - Báo cáo cho lớp trưởng tổng hợp. Với việc phân công nhiệm vụ cụ thể này sẽ đem lại hiệu quả trong việc quản lí nề nếp và chất lượng học tập, các em thực hiện nhiệm vụ đầy đủ với tinh thần trách nhiệm cao, có những trường hợp gvcn không có mặt nhưng các em vẫn quản lí lớp tốt. b) Xếp chỗ ngồi: Khi tổ chức lớp học việc xếp chỗ ngồi được dựa trên một số căn cứ sau: - Căn cứ vào tình trạng sức khỏe của HS: HS thấp ngồi trước, cao ngồi sau, HS mắt yếu ngồi gần bảng. - Căn cứ vào nhiệm vụ của ban cán sự lớp: VD: Lớp trưởng ngồi đầu bàn phía sau, giữ và ghi chép sổ đầu bài ngồi bàn đầu phía ngoài, lớp phó học tập ngồi bàn giữa …. - Căn cứ vào học lực của HS: HS cá biệt ngồi trước, đan xen HS khá, giỏi, trung bình, yếu đều ở các bàn và các tổ. Chẳng hạn trong quá trình xếp chỗ ngồi các đối tượng thường xuyên nghỉ học, bỏ tiết ở trên được tôi đặc biệt chú ý, tôi ưu tiên xếp các em ngồi trước, nơi mà các giáo viên và ban cán sự dễ quan sát, tôi xếp các đối tượng này ngồi gần các thành viên trong ban cán sự và đan xen các HS khá giỏi Việc làm này sẽ giúp các em thuận tiện trong việc học, giúp ban cán sự quản lí lớp dễ dàng và đạt hiệu quả cao, giúp các HS khá giỏi có thể kèm cặp các HS yếu kém trong quá trình học, giúp GVCN thuận tiện trong việc chia tổ và lập sơ đồ lớp. c) Chia tổ: 9 - Sau khi đã ổn định chỗ ngồi tôi tiến hành chia lớp làm 4 tổ theo bàn. VD: Lớp có 24 bàn tôi chia làm 4 tổ mỗi tổ gồm 6 bàn. d) Lập sơ đồ lớp: VD: Dưới đây là sơ đồ lớp học lớp 10C5 10 SƠ ĐỒỒ LỚP 10 C5 BÀN GIÁO VIÊN CỬA RA VÀO PHƯƠNG ANH (Thủ quỹ), ĐỖ ĐỨC LÊ HOA, T.LINH (Giữ SĐB, PBT) LÊ TRANG (Cờ đỏ 1), NG. NG. DUY, NGUYỄN HUY DIỆP LÊ TUẤN (TT tổ 1), NG. CƯỜNG LÊ THỦY (Ủy viên), LÊ HIỀN LÊ LỆ (LPVN), XUÂN BẮC X. DƯƠNG, HUY HIỆU (Giao nhận xe) K. BÌNH, SỸ DƯƠNG H. GIANG, LÊ HÀ (Cờ đỏ 3) LÊ TRANG (TT tổ 2) DOÃN QUÂN (LT) NG. LUYẾN, HUY HÒA (Giao nhận xe) Q. XUÂN, HÀ TRƯỜNG BÁ MINH, LÊ NAM H.THÀNH, BÁ CƯỜNG (BT) TRANG, ĐINH TRANG (Cờ đỏ 2) LÊ QUÂN, LÊ NƯƠNG (TT tổ 3) TĂNG HÙNG (LPHT), LÊ SƠN HUY HIỆU, T. LUÂN MAI LƯỢNG (TT tổ 4) L. QUỲNH, P.QUYÊN TRƯ. VINH, LÊ LỆ LÊ. V. CHUNG (LPLĐ) 11 (3). Xây dựng tiêu chí đánh giá, xếp loại HS Một tập thể muốn hoạt động tốt, có nề nếp, .... không chỉ dựa vào người chỉ huy mà còn cần có những nguyên tắc hoạt động của nó. Với một lớp học, ngoài những qui định chung của trường cần có những qui định riêng của lớp được xây dựng trên cơ sở qui định chung của trường. Ở lớp 10C5 ngay từ đầu năm học tôi đã tiến hành xây dựng “tiêu chí đánh giá, xếp loại hạnh kiểm” cho các thành viên trong lớp dựa trên cơ sở bảng thi đua chấm điểm giữa các lớp của BNN trường THPT Triệu Sơn 6 như sau: “Tiêu chí đánh giá, xếp loại HS” Tiêu chuẩn Các tiêu chí Điểm trừ Hình thức kỉ Ghi chú luật a Nghỉ học vô lí do - 5đ/ buổi Kỉ luật + Mời phụ huynh b Nghỉ học có phép - 1đ/ buổi c Bỏ tiết - 10đ/ buổi Kỉ luật + Mời phụ huynh Đi học chậm - 3đ/ buổi 1. Nề d e Không mặc đồng phục - 5đ/ lần nếp g Không sơ vin - 5đ/ lần h Không đeo phù hiệu - 5đ/ lần k Nói chuyện, làm việc - 5đ/ lần riêng trong giờ học l Nói tục, chửi thề - 8đ/ lần m Vô lễ với giáo viên - 20đ/ lần Kỉ luật + Mời phụ huynh n HS ăn trộm, hút thuốc, - 30đ/ lần Kỉ luật + Mời đánh nhau trong trường phụ huynh o Không sinh hoạt 15’ -10đ/ buổi Trừ ban cán sự a Bị điểm kém (0,1,2) - 5đ/ một Điểm 2. con điểm miệng Học được ghi b Đạt điểm tốt (8,9,10) + 5đ/ một tập trên sổ con điểm đầu bài a Sổ đầu bài thiếu chữ kí - 5đ/ một Trừ HS 3. của giáo viên tiết giữ sổ Vấn đề b Hoàn thành đóng góp - 10đ/ lần khác chậm (không có lí do) 12 c -10đ/ buổi HS khôn g tham gia vào các buổi sinh hoạt tập thể, lao đông công ích Tiêu chí đánh giá, xếp loại này sẽ được thảo luận cùng ban cán sự lớp, phụ huynh HS (trong buổi họp phụ huynh đầu năm của truờng) và thông qua các thành viên trong lớp (vào tiết sinh hoạt) nhằm lấy ý kiến để sửa đổi bổ sung, điều chỉnh cho hợp lí, GVCN đưa ra quyết định cuối cùng và sẽ được phóng to treo trên lớp học để tất cả các HS trong lớp biết và thực hiện. (4). Làm sổ theo dõi và xếp loại HS: Sau khi thống nhất thang điểm, GVCN cho tổ chức thực hiện, mỗi thành viên trong ban cán sự phải có một cuốn sổ theo dõi các thành viên trong lớp dựa trên thang điểm đã thống nhất, tôi đã hướng dẫn các em làm sổ, cách ghi sổ và xếp loại như sau: a) Cách làm sổ: Cách làm sổ được tôi dựa vào chức năng, nhiệm vụ của từng thành viên trong ban cán sự lớp. VD: * Đối với lớp trưởng, lớp phó, giữ SĐB tôi hướng dẫn làm sổ theo mẫu sau: + Bìa sổ: SỔ THEO DÕI VÀ XẾP LOẠI HỌC SINH LỚP: .... Người phụ trách: …………………………………. Trang 1: STT Họ và tên Tháng 9 Nội dung vi phạm Tuần: 01 Điểm trừ Cụ thể Tổng XL Ghi chú 1 2 ..... 13 44 - Danh sách gồm tất cả các thành viên của lớp * Các tổ trưởng làm theo mẫu: + Bìa sổ: SỔ THEO DÕI VÀ XẾP LOẠI TỔ VIÊN - TỔ: .... Người phụ trách: Tổ trưởng - ..................................... Trang 1: Tuần: 01 Tháng 9 STT Họ và tên Nội dung vi phạm Điểm trừ Cụ thể Tổng XL Ghi chú 1 2 ..... - Danh sách gồm tất cả các thành viên của tổ * GVCN làm một cuốn sổ để GVBM hoặc BNN tiện phản ánh đến GVCN với nội dung cuốn sổ như sau: STT HỌ TÊN VI PHẠM GVBM hoặc BNN (KÍ, HỌ TÊN) 1 2 ...... 44 - Danh sách này cũng gồm tất cả các thành viên của lớp. Chú ý: Tất cả các loại sổ trên đều làm đủ cho tất cả các tuần trong năm học b) Cách ghi sổ. Sau khi đã làm sổ xong tôi tiến hành họp ban cán sự lớp để hướng dẫn các em ghi sổ. Cách ghi sổ như sau: + STT: Ghi số thứ tự các thành viên trong tổ, hoặc trong lớp + Họ tên: Ghi họ tên HS + Vi phạm: Cập nhật tất cả các vi phạm của HS như nghỉ học, bỏ tiết (cả chính khóa và bồi dưỡng), không sơ viên, không đồng phục, không đeo phù hiệu, nói tục, chửi thề, vô lễ với thầy cô, nói chuyện, không ghi bài, làm việc riêng trong lớp, bị điểm xấu, đạt điểm tốt, ..... + Điểm trừ: Cột cụ thể - ghi cụ thể số điểm trừ ứng với từng vi phạm của HS (dựa vào tiêu chí ở trên); Cột tổng - ghi tổng số điểm trừ của HS + Xếp loại: Ghi kết quả xếp loại (tuần, tháng, kì hoặc năm) + Ghi chú: ghi những ghi chú cần thiết, ví dụ: Mời họp phụ huynh vào thứ 2 Đối với sổ để GVBM theo dõi có cột GVBM hoặc BNN (kí, họ tên): Là để GVBM kí xác nhận những vi phạm của HS nhằm giúp GVCN tiện theo dõi và liên hệ. 14 VD: Trong tuần 1 tháng 9: 1. Em Lê Văn Sơn nghỉ học vô lí do thứ 2, bỏ tiết thứ 3 - môn sử, nghỉ học bồi dưỡng chiều thứ 5 - môn Toán. 2. Em Hoàng Văn Giang đi muộn thứ 3, điểm miệng môn Toán 9 vào thứ 5 3. Em Nguyễn Văn Đức không sơ viên thứ 4, không đeo phù hiệu thứ 6 4. Em Lê Thị Hồng điểm miệng môn lí 8 thứ 3, điểm 9 môn hóa thứ 6, không đồng phục thứ 7, nói chuyện riêng trong lớp thứ 7 môn Anh. Vi phạm của các HS này sẽ được ghi vào sổ như sau: Điểm trừ Nội dung vi STT Họ và tên XL Ghi chú phạm Cụ thể Tổng 1 Lê Văn Sơn Nghỉ học (t2)k, -5đ, -5đ -15đ Tb Mời phụ bỏ tiết t3(Sử), -5đ huynh nghỉ hbd(t5Toán) 2 Hoàng Văn Giang Đi muộn (t3), 9đ -3đ, +5đ +2đ T (toán - t5) 3 Nguyễn Văn Đức Ko sơ vin (t4), -5đ, -5đ -10đ K ko phù hiệu (t6) 4 Lê Thị Hồng 8đ (lí), 9đ (hóa), +5đ, +5đ, 0đ T ko đp (t7), nc -5đ, -5đ (t7-anh) 5 ............................ VD: Đối với sổ dành cho GVBM thì GVBM hoặc BNN sẽ cập nhật vào những nội dung sau: STT 1 HỌ TÊN LÊ VĂN QUÂN VI PHẠM GVBM hoặc BNN (KÍ, HỌ TÊN) Nói chuyện riêng(t2), ko Dũng ghi bài (t4) Nghỉ hbd t3, t5 Lương 2 NGUYỄN VĂN ĐỨC ...... Với kiểu sổ này không những sẽ ghi được HS nghỉ học, bỏ tiết thường xuyên trên mỗi buổi học mà còn giúp GVCN cập nhật được đầy đủ các thông tin liên quan đến HS vi phạm như đi học chậm, không sơ viên, không đeo phù hiệu, nói tục, chửi thề, vô lễ với thầy cô, bị điểm xấu, được điểm tốt, ... nhằm đánh giá chính xác kết quả xếp loại của HS đồng thời giúp GVCN có biện pháp giáo dục kịp thời, hiệu quả. Bên cạnh đó bản thân tôi là một giáo viên tin học không thường xuyên có mặt ở lớp chủ nhiệm nhiều đặc biệt là vào các buổi học bồi dưỡng ở trường tôi không thể đều đặn đến lớp điểm danh HS buộc tôi phải nắm tình hình lớp, những vi phạm của HS thông qua sổ sách của ban cán sự. Để kiểm tra độ chính xác của các thông tin tôi đối chiếu với sổ của GVBM và của các thành viên khác trong ban cán sự, từ đó giúp tôi đề ra các biện pháp phù hợp hàng tuần, hàng tháng đối với bản thân từng HS vi phạm. 15 c) Cách xếp loại. GVCN hướng dẫn ban cán sự lớp tiến hành xếp loại các thành viên trong lớp như sau: * Xếp loại tuần: Loại tốt: + Điểm trừ không quá 5 điểm + Không bị trừ các tiêu chí: 1a,1c,1k,1l,1m,1n,2a,3c. Loại khá: + Điểm trừ không quá 10 điểm + Không bị trừ các tiêu chi:1a,1c,1k,1l,1m,1n,3c. Loại trung bình: + Điểm trừ không quá 20 điểm + Không bị trừ các tiêu chí 1a ,1c,1l,1m,1n Loại yếu: + Các trường hợp còn lại * Xếp loại tháng: Loại tốt: + 3 tuần xếp loại tốt, các tuần còn lại xếp loại khá. Loại khá: + Có nhiều nhất 1 tuần xếp loại trung bình các tuần còn lại xếp loại khá trở lên. Loại trung bình: + Các tuần xếp loại từ trung bình trở lên, có nhiều nhất 1 tuần xếp loại yếu. Loại yếu: + Các tuần xếp loại yếu trở lên, hoặc vi phạm tiêu chí 1m, 1n (tùy mức độ nặng nhẹ mà GVCN có thể xem xét) * Xếp loại kì: Loại tốt: 3 tháng xếp loại tốt, các tháng còn lại xếp loại khá. Loại khá: Có nhiều nhất 1 tháng xếp loại trung bình các tháng còn lại xếp loại khá trở lên. Loại trung bình: Các tháng xếp loại từ trung bình trở lên, có nhiều nhất 1 tháng xếp loại yếu. Loại yếu: Các tháng xếp loại yếu trở lên, hoặc vi phạm tiêu chí 1m, 1n (tùy mức độ nặng nhẹ mà GVCN có thể xem xét) * Xếp loại cả năm học: Loại tốt: Cả 2 kì đều tốt. Loại khá: Cả 2 kì xếp loại từ khá trở lên hoặc kì 1 xếp loại trung bình kì 2 xếp loại tốt. Loại trung bình: Cả 2 kì xếp loại từ trung bình trở lên hoặc kì 1 xếp loại yếu kì 2 xếp loại tốt Loại yếu: Cả 2 kì xếp loại yếu. 16 Với việc xếp loại hạnh kiểm như trên sẽ đánh giá tương đối chính xác hạnh kiểm của HS. Tuy nhiên có những vi phạm của HS là ngoài ý muốn của các em. Vì vậy trong quá trình thực hiện GVCN cần có cách xử lý phù hợp, nếu là trường hợp ngoài ý muốn thì cần cân nhắc cẩn thận trước khi đưa ra quyết định. Những HS vi phạm, giáo viên cũng nên cho các em “lập công chuộc tội”. Nếu như đẩy các em vào đường cùng, không có điều kiện sửa sai thì dễ làm cho các em chán nản, thất vọng, mất động cơ để phấn đấu. (5). Thưởng phạt nghiêm minh, công bằng và kịp thời. Sau mỗi tuần thi đua lớp trưởng đánh giá chung các mặt hoạt động, tổ trưởng đánh giá xếp loại cụ thể từng thành viên trong tổ, dựa vào kết quả theo dõi bầu chọn một HS xuất sắc nhất trong tuần để tuyên dương, khen thưởng trước lớp và bên cạnh đó một số HS vi phạm (đặc biệt số HS vi phạm kỉ luật nặng) cũng sẽ được nhắc nhở xử phạt (ví dụ: Phạt lao động đối với HS nghỉ học vô lí do, dọn vệ sinh đối với những HS vi phạm sổ đầu bài....) (6). Làm sổ chủ nhiệm riêng: Mặc dù hàng năm GVCN được cấp cho cuốn sổ chủ nhiệm nhưng để tiện theo dõi tôi làm riêng cho mình một cuốn sổ với các nội dung như sau: + Danh sách HS lớp VD: Stt 1 2 ... Họ tên Địa chỉ Số điện thoại liên hệ + Danh sách GVBM: VD: STT Họ tên Địa chỉ Số điện thoại liên hệ Môn giảng dạy Ghi chú 1 2 ... + Sơ đồ lớp học: (Như ở phần trên) + Nội qui lớp học: (Như ở phần trong tiêu chí đánh giá, xếp loại HS) + Danh sách theo dõi và xếp loại HS: - Xếp loại tuần: VD: Tháng 9 - Tuần 1 STT HỌ TÊN VI PHẠM ĐIỂM TRỪ XẾP LOẠI VI PHẠM ĐIỂM TRỪ XẾP LOẠI 1 2 ..... - Xếp loại tháng: VD: Tháng 9 STT HỌ TÊN 17 1 2 .... - Xếp loại kì: VD: Học kì I. STT HỌ TÊN T8 T9 HKI HKII T10 T11 T12 HKI 1 2 ...... - Xếp loại năm học: STT HỌ TÊN CN 1 2 ...... + Danh sách theo dõi HS cá biệt: VD: STT Họ tên 1 Lê Văn Sơn 2 Lê Văn Quân Hoàn Biểu hiện cảnh gia thường xuyên đình Buôn bán Bỏ học, nghiện chơi Games Bố đi Nói tục, chửi làm ăn xa thề, không thực hiện nề nếp Địa chỉ Số điện thoại liên hệ Dân lí, TS 01668639563 Dân Quyền, 0373565655 TS ...... Sau khi thực hiện các công việc trên, hiệu quả giáo dục đã được nâng lên một cách rõ rệt đặc biệt số lượng HS đi muộn, bỏ tiết, trốn học có nguy cơ bỏ học giảm xuống đáng kể. Kết quả này được thể hiện qua bảng so sánh sau: Lớp 10C5 SS Số lượt HS Số lượt HS Vi phạm nghỉ học/ tuần bỏ tiết/tuần khác/ tuần Tuần 1 - HKI 44 28 3 11 Tuần 17 - HKII 44 12 0 2 3.2) Giải quyết một số thực trạng thường gặp của GVCN trong công tác chủ nhiệm lớp. (1). HS đi học muộn, bỏ tiết, trốn học, có nguy cơ bỏ học: Ở lứa tuổi này tâm sinh lí của các em đang phát triển mạnh, các em ngày càng có nhiều nhu cầu hiểu biết, tìm tòi, bắt chước, thích giao lưu, đua đòi, thích khẳng định mình, … trong khi kiến thức về xã hội, gia đình, sự hiểu biết về pháp luật còn hạn chế, trong quá trình tiếp thu cái mới thiếu sự quản lí và định hướng. 18 Hoàn cảnh gia đình (quá giàu hoặc quá nghèo hoặc bố mẹ thiếu tính gương mẫu, li hôn…), nuông chiều con cái quá mức hoặc không có sự quan tâm đến con, đặc biệt hơn có rất nhiều gia đình có cách giáo dục không hợp lí ( VD: Thích dùng đòn roi mỗi khi HS vi phạm…và đẩy hết trách nhiệm về phía nhà trường…) Trong phương thức giáo dục còn nhiều lổ hổng nhất là phương pháp và sự kiểm soát không chặt chẽ. Sự kết hợp giữa GĐ, Nhà trường và Xã hội chưa nhịp nhàng đồng bộ… Giải pháp: Giữ bình tĩnh và xác định nguyên nhân. Khi phát hiện ra HS nghỉ học, bỏ tiết, chúng ta nên bình tĩnh lại, xem xét vấn đề một cách cẩn thận chứ tuyệt đối không nên vội vàng nổi giận, chửi mắng hay trách phạt HS. Đằng sau hành động trốn học của các em ẩn chứa nhiều nguyên nhân khác nhau. Do vậy, GVCN cần phải tìm hiểu nguyên nhân HS nghỉ học, bỏ tiết, … là gì trước khi xác định cách thức xử trí đối với các em. Trước hết, cần tìm hiểu thông tin về tình hình học tập, tình trạng tâm lý và sức khỏe, các mối quan hệ của các em thông qua bạn bè, thầy cô giáo. BCS lớp, ban NN của nhà trường … Hãy trao đổi với các em để biết lý do vì sao các em không thích đi học, hãy cho các em có cơ hội nói ra những vấn đề của mình. Chúng ta cần kiên nhẫn lắng nghe, không ngắt lời, không phán xét, chỉ trích mà thể hiện sự thấu cảm với HS đợi cho các em nói xong rồi hãy có những trao đổi cụ thể với các em. Hướng giải quyết sau khi đã xác định được nguyên nhân: * Phối hợp với nhà trường: Nếu HS nghỉ học, bỏ tiết với nguyên nhân chán học hoặc cảm thấy nhiệm vụ học tập quá khó đối với mình thì GVCN nên lập kế hoạch hỗ trợ các em trong việc học như tạo nhóm bạn giúp đỡ nhau trong học tập hay trao đổi thêm với GVBM để giáo viên quan tâm, kèm cặp các em nhiều hơn, đưa ra các phương pháp hợp lí và hiệu quả hơn. Trao đổi thêm với các em về sự cần thiết của việc học và mặc dù các em học không tốt như những bạn khác nhưng không có nghĩa là các em không cần phải học. Việc học sẽ trang bị cho các em những kỹ năng, kiến thức trong tương lai. Và điều quan trọng là xây dựng tinh thần yêu thích, niềm vui ngay trong quá trình học chứ không phải chỉ là kết quả học tập cuối cùng. - GVCN thường xuyên trao đổi với GVBM để nắm bắt được tình hình học tập và năng khiếu, sở thích của HS từ đó có các khen thưởng và động viên kịp thời nhằm cuốn hút HS đến lớp - Đồng thời GVCN cần trao đổi với người phụ trách Đoàn TN để cho các buổi sinh hoạt tập thể, các hoạt động phong trào có chất lượng, lôi cuốn HS và quản lí chặt chẽ về sĩ số. Nếu như HS chống đối hoặc phản kháng lại nhà trường GVCN cũng cần tìm hiểu nguyên nhân vì sao các em lại cảm thấy bất mãn với trường học để cùng nhà trường xử trí tình huống, giúp các em có lại được cảm giác an toàn và công bằng khi đến trường. Nếu nguyên nhân xuất phát từ phía nhà trường thì 19 nhà trường cần có những điều chỉnh phù hợp, còn nếu nguyên nhân là từ cảm nhận chủ quan của các em thì cần giúp các em thay đổi nhận thức của mình, nhìn vấn đề một cách khách quan và thực tế hơn. Nếu như HS coi việc trốn học như một cách để khẳng định bản thân mình GVCN cần rất cẩn trọng khi trò chuyện với HS trong tình huống này. Bởi có thể các em đang tìm cách né tránh việc hợp tác với người lớn, với GVCN và cũng coi đó như sự thể hiện của bản thân hay tính cách độc lập của mình. Chúng ta cần tế nhị, không nên thể hiện sự cấm đoán với các em (HS với tính cách này dễ có xu hướng làm ngược lại điều cấm đoán) mà nên giúp các em nhận thấy những hậu quả không tốt của việc trốn học và giúp các em hướng đến những hoạt động khác mà các em có thể khẳng định bản thân mình tại trường lớp như ngay trong chính hoạt động học tập hoặc tham gia các hoạt động phong trào thể dục, thể thao,… * Phối hợp với GĐ Tìm hiểu hoàn cảnh và có các liên lạc thường xuyên với GĐ HS, để GĐ biết thời khóa biểu và các khoản đóng góp của HS, nếu HS nghỉ hoặc có các biểu hiện chán học, học không tiến bộ thì phải thông báo cho GĐ để có biện pháp nhắc nhở và giáo dục phù hợp. HS học tập tiến bộ cũng cần thông báo phụ huynh để có các động viên kịp thời. Nếu GĐ HS có các phương pháp giáo dục chưa tốt thì GVCN nên có các buổi tiếp xúc trao đổi với GĐ về phương pháp giáo dục để từ đó GĐ có các phương pháp và biện pháp giáo dục hợp lí. * Phối hợp với xã hội: HS bỏ học thì có nhiều lí do nhưng một lí do đáng kể HS bỏ học đó là nghiện chơi games, hút hít, cờ bạc…và tình trạng bạo lực học đường cũng dẫn đến bỏ học, nên việc phối hợp với các tổ chức xã hội để kiểm soát các quán chơi games, chơi cờ bạc… và cùng với nhà trường kiểm soát được bạo lực học đường. Đối với HS đã bỏ học thì cần tìm hiểu rõ nguyên nhân thông qua bạn bè, GĐ…xem các em bỏ học vì chán học, học không tiếp thu được hay do hoàn cảnh GĐ (kinh tế quá khó khăn chẳng hạn...) hoặc do bạo lực học đường…để từ đó có phương pháp phù hợp nhất để động viên các em quay lại lớp. VD HS bỏ học do điều kiện kinh tế thì GVCN động viên GĐ, kiến nghị với Ban giám hiệu để miễn giảm các khoản đóng góp và cùng với tập thể lớp và các đoàn thể khác có sự hỗ trợ nhất định về mặt kinh tế và tinh thần để các em có đủ điều kiện đến lớp. VD: Em Lê Văn Sơn là một học sinh hay trốn học, bỏ tiết, thường xuyên chơi games trước khi đến lớp dẫn đến đi học muộn, trong lớp thường hay uể oải nằm dài trên bàn, không chú ý học (nói tục, chửi thề, gây mất trật tự, vi phạm nội quy trường lớp như nhuộm tóc),…. Những vi phạm của em làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến điểm thi đua của lớp. Tôi tìm hiểu hoàn cảnh gia đình và được biết gia đình em sống ở Phố Thiều, Dân lí là một trong những nơi có nền kinh tế phát triển của huyện Triệu Sơn, em đã theo bạn bè lêu lổng, lười biếng học hành. Em lợi dụng những buổi học bồi dưỡng để đi chơi điện tử. Cha mẹ em 20