Tài liệu Một số giải pháp quản lý thiết bị dạy học ở trường trung cấp Việt - Anh, tỉnh Nghệ An

i BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH _______________________ NGUYỄN THỊ BÍCH THỤC MỘT SỐ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT - ANH, TỈNH NGHỆ AN LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC GIÁO DỤC VINH – 2014 ii BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH _______________________ NGUYỄN THỊ BÍCH THỤC MỘT SỐ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT - ANH, TỈNH NGHỆ AN Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 60.14.01.14 LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. NGUYỄN THỊ HƯỜNG VINH - 2014 iii LỜI CẢM ƠN Trong quá trình hoàn thành luận văn, tôi nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình và tạo điều kiện của các thầy giáo, cô giáo trường Đại học Vinh và các bạn đồng nghiệp, ban lãnh đạo trường Trung cấp Việt - Anh, qua đây tác giả xin gửi lời cảm ơn chân thành tới họ. Trước tiên, xin chân thành cảm ơn PGS. TS Nguyễn Thị Hường người đã đóng góp nhiều ý kiến và hướng dẫn tôi hoàn thành luận văn này. Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới các thầy giáo, cô giáo Khoa Quản lý giáo dục và toàn bộ thầy giáo, cô giáo trường Đại học Vinh đã tận tình giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu. Sau cùng, tôi xin chân thành cảm ơn các bạn đồng nghiệp và ban lãnh đạo trường Trung cấp Việt - Anh đã cung cấp số liệu thống kê và dành thời gian trả lời bảng hỏi, phỏng vấn để giúp tôi có những thông tin cần thiết phục vụ cho việc phân tích trong luận văn. Vinh, tháng 3 năm 2014 Tác giả Nguyễn Thị Bích Thục MỤC LỤC iv MỞ ĐẦU...........................................................................................................1 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở TRƯỜNG TRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP..........................................6 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề........................................................................6 1.1.1. Ở nước ngoài..........................................................................................6 1.1.2. Ở Việt Nam.............................................................................................7 1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài.........................................................9 1.2.1. Thiết bị....................................................................................................9 1.2.2 Thiết bị dạy học.......................................................................................9 1.2.3. Quản lý, quản lý thiết bị dạy học........................................................18 1.2.4. Giải pháp và giải pháp quản lý...........................................................25 1.3. Một số vấn đề về quản lý thiết bị dạy học ở Trường trung cấp chuyên nghiệp..............................................................................................................26 1.3.1. Ý nghĩa của việc quản lý thiết bị dạy học ở Trường trung cấp chuyên nghiệp.................................................................................................26 1.3.2. Nội dung quản lý thiết bị dạy học ở Trường Trung cấp chuyên nghiệp.............................................................................................................26 1.3.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý thiết bị dạy học ở Trường trung cấp chuyên nghiệp.................................................................29 Kết luận chương 1..........................................................................................31 CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT- ANH, TỈNH NGHỆ AN..........33 2.1. Giới thiệu khái quát về trường Trung cấp Việt - Anh.........................33 2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển........................................................33 2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của trường Trung cấp Việt Anh..................................................................................................................34 2.1.3. Cơ cấu tổ chức của trường Trung cấp Việt - Anh............................36 2.1.4. Nhiệm vụ và quyền hạn của các giáo viên tại trường Trung cấp Việt - Anh........................................................................................................40 v 2.1.5. Kết quả hoạt động của trường Trung cấp Việt - Anh giai đoạn 2010 - 2013...............................................................................................................41 2.1.6. Thực trạng đội ngũ giáo viên của trường Trung cấp Việt - Anh....42 2.1.7. Tổ chức Đảng, đoàn thể.......................................................................45 2.2. Thực trạng thiết bị dạy học ở Trường Trung cấp Việt –Anh, tỉnh Nghệ An.....................................................................................................................47 2.2.1. Thực trạng về thiết bị dạy học............................................................47 2.2.2. Sự đáp ứng của thiết bị dạy học với mục tiêu, chương trình đào tạo .........................................................................................................................50 2.2.3 Về chất lượng thiết bị dạy học.............................................................51 2.2.4 Thực trạng sử dụng thiết bị dạy học...................................................51 2.3. Thực trạng quản lý thiết bị dạy học ở Trường trung cấp Việt - Anh, tỉnh Nghệ An...................................................................................................54 2.3.1 Thực trạng công tác lập kế hoạch về tăng cường thiết bị dạy học nhằm nâng cao chất lượng đào tạo...............................................................54 2.3.2. Thực trạng công tác quản lý thiết bị dạy học....................................57 2.3.3. Thực trạng công tác bảo quản, sửa chữa thiết bị dạy học...............59 2.4. Đánh giá hiệu quả sử dụng thiết bị dạy học trong việc nâng cao chất lượng đào tạo ở trường trung cấp Việt- Anh..............................................60 Kết luận chương 2..........................................................................................62 CHƯƠNG 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở TRƯỜNG TRUNG CẤP VIỆT-ANH..........................................................63 3.1. Các nguyên tắc đề xuất giải pháp..........................................................63 3.1.1. Nguyên tắc tính mục tiêu.....................................................................63 3.1.2. Nguyên tắc tính thực tiễn....................................................................63 3.1.3. Nguyên tắc tính hiệu quả.....................................................................63 3.1.4. Nguyên tắc tính đồng bộ......................................................................63 3.1.5. Nguyên tắc tính khả thi.......................................................................64 vi 3.2. Một số giải pháp quản lý thiết bị dạy học ở trường Trung cấp Việt - Anh.......................................................................................................64 3.2.1. Giải pháp tác động nâng cao nhận thức cho cán bộ, giáo viên, nhân viên phụ trách quản lý thiết bị dạy học.......................................................64 3.2.2. Tổ chức hệ thống bộ máy chuyên trách và có cơ chế phối hợp trong công tác quản lý thiết bị dạy học..................................................................66 3.2.3. Giải pháp về công tác đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn nâng cao trình độ và kỹ năng quản lý thiết bị dạy học........................................................70 3.2.4. Xây dựng kế hoạch mua sắm, sửa chữa thiết bị dạy học gắn liền với kế hoạch, dự báo phát triển đội ngũ cán bộ, số lượng sinh viên để kịp thời đáp ứng nhu cầu về thiết bị dạy học trong tương lai..................................72 3.2.5. Xây dựng quy trình mua sắm, sửa chữa, bảo trì thiết bị dạy học...74 3.2.6. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý thiết bị dạy học...............................................................................................75 3.2.7. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra..........................................76 3.3. Thăm dò tính cấp thiết và khả thi của các giải pháp...........................77 3.3.1. Về tính cần thiết...................................................................................77 3.3.2. Về tính khả thi......................................................................................79 Kết luận chương 3..........................................................................................80 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.......................................................................81 1. Kết luận.......................................................................................................81 2. Kiến nghị.....................................................................................................85 TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................................88 PHỤ LỤC vii NHỮNG TỪ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN STT Chữ viết tắt Cụm từ viết tắt 1 CBQL Cán bộ quản lý 2 CBQLGD Cán bộ quản lý giáo dục 3 CNH-HĐH Công nghiệp hoá - hiện đại hoá 4 CN Chuyên nghiệp 5 CCGD Cải cách giáo dục 6 7 CSVC- KT Cơ sở vật chất - kỹ thuật CS VC- Cơ sở vật chất thiết bị TB 8 CSVCSP Cơ sở vật chất sư phạm 9 CSVN Cộng sản việt nam 10 DH Dạy học 11 GD Giáo dục 12 GV Giáo viên 13 HS Học sinh 14 KT-XH Kinh tế - xã hội 15 NXB Nhà xuất bản 16 QTDH Quá trình dạy học 17 TBDH Thiết bị dạy học 18 TCCN Trung cấp chuyên nghiệp 19 TB Thiết bị 20 TW Trung ương viii 21 UBND Ủy ban nhân dân 22 NV Nhân viên 23 XHCN Xã hội chủ nghĩa vi DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ Sơ đồ 1.1. Sơ đồ hệ thống CSVC và Thiết bị dạy học...............................10 Sơ đồ 1.2. Sơ đồ thiết bị dạy học...................................................................11 Sơ đồ 1.3. Mối quan hệ giữa các yếu tố cấu thành quá trình dạy học.......13 Sơ đồ 1.4. Quan hệ giữa mục tiêu và chất lượng đào tạo...........................17 Sơ đồ 1.5. Mô hình hoá mối quan hệ quản lý..............................................19 Sơ đồ 1.6.. Mối quan hệ giữa các chức năng quản lý cơ bản..................... 20 Hình 1.7. Sơ đồ chu trình quản lý................................................................ 27 Hình 2.1. Sơ đồ cơ cấu tổ chức trường Trung cấp Việt - Anh...................39 Sơ đồ 3.1. Tổ chức bộ máy quản lý TBDH Trường Trung cấp Việt - Anh ......................................................................................................................... 69 vii DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 2.1. Số liệu HSSV của trường Trung cấp Viêt – Anh giai đoạn 20112013..................................................................................................................41 Bảng 2.2. Số học sinh được giới thiệu xuất khẩu lao động của trường Trung cấp Việt – Anh giai đoạn 2010-2012.................................................42 Bảng 2.3. Tổng số giáo viên trường Trung cấp Việt - Anh giai đoạn 2011-2013 ......................................................................................................................... 43 Bảng 2.4. Tổng hợp giáo viên theo giới tính trường Trung cấp Việt - Anh giai đoạn 2011-2013....................................................................................... 43 Bảng 2.5. Tổng hợp giáo viên theo độ tuổi trường Trung cấp Việt – Anh năm 2013..................................................................................................................44 Bảng 2.6. Tổng hợp giáo viên theo khoa, tổ bộ môn và trình độ tại trường Trung cấp Việt - Anh năm 2013...................................................... 45 Bảng 2.7 Bảng thống kê số lượng máy móc, thiết bị phục vụ dạy học......48 Bảng 2.8. Bảng thống kê số lượng máy móc, thiết bị phục vụ cho phòng thí nghiệm.......................................................................................................49 Bảng 2.9. Kết quả đánh giá về hệ thống wifi ở trường Trung cấp Việt Anh..................................................................................................................49 Bảng 2.10. Đánh giá của CBGV và SV về mức độ đáp ứng TBDH của Nhà trường..................................................................................................... 50 Bảng 2.11. Đánh giá của CBGV và SV về chất lượng TBDH của Nhà trường..............................................................................................................51 Bảng 2.12.Đánh giá tần suất sử dụng TBDH của các giảng viên...............51 Bảng 2.13. Đánh giá mức độ thành thạo của giảng viên trong sử dụng TBDH vào việc giảng dạy..............................................................................52 Bảng 2.14. Đánh giá hiệu quả của việc sử dụng thiết bị dạy học trong việc nâng cao chất lượng và phương pháp dạy học............................................52 viii Bảng 2.15. Bảng kế hoạch mua sắm của Ban Hạ tầng Cơ sở trường Trung cấp Viêt- Anh năm 2014.................................................................... 56 Bảng 3.1. Kết quả trưng cầu ý kiến về tính cần thiết của các giải pháp đề xuất.................................................................................................................. 78 Bảng 3.2. Kết quả trưng cầu ý kiến về tính khả thi của các giải pháp đề xuất............................................................................................................ 78 1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước đặt ra cho giáo dục yêu cầu đổi mới cơ bản và toàn diện các lĩnh vực hoạt động của các trường học. Việc đổi mới cơ bản và toàn diện các hoạt động của nhà trường nhằm mục đích nâng cao chất lượng và hiệu quả đào tạo. Một trong những yếu tố đảm bảo chất lượng giáo dục là thiết bị dạy học phục vụ cho hoạt động đào tạo và nghiên cứu khoa học. Trong những năm qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam, công cuộc đổi mới đất nước đã thu được những thắng lợi đáng kể trên tất cả các lĩnh vực: Chính trị, văn hóa, xã hội, an ninh quốc phòng, trật tự xã hội. Cùng đổi mới căn bản đó giaó dục đào tạo cũng đã đạt được những thành tựu quan trọng. Luật giáo dục sửa đổi được quốc hội thông qua. Đảng, Nhà nước và toàn xã hội ngày càng quan tâm hơn đến sự nghiệp giáo dục đào tạo; giáo dục được coi là quốc sách hàng đầu của toàn dân. Trong xu thế hội nhập khu vục và quốc tế về giáo dục, Trường trung cấp Việt - Anh cũng như các Trường trung cấp khác đổi mới nội dung chương trình, phương pháp và quy trình đào tạo, tăng dần quy mô tuyển sinh, đa dạng hóa các loại hình đào tạo, tăng dần quy mô tuyển sinh, đa dạng hóa các loại hình đào tạo. Nhà trường đang chú ý đội ngũ cán bộ giảng dạy và cán bộ quản lý theo hướng chuẩn hóa, đồng bộ hóa, thực hiện chế độ chính sách đối với cán bộ, giảng viên, sinh viên nhằm tạo thêm động lực trong dạy và học, đồng thời huy động mọi nguồn lực để nâng cấp thiết bị dạy học phục vụ dạy và học cải thiện môi trường đào tạo. Hiện nay trường Trung cấp Việt - Anh, khẳng định hướng phát triển trong giai đoạn mới là “Đào tạo có chất lượng các ngành trong khối ngành sức khỏe, tranh thủ mọi điều kiện để đa dạng hóa loại hình đào tạo, quyết tâm 2 đưa trường Trung cấp Việt - Anh trở thành trung tâm văn hóa, khoa học của các tỉnh Bắc miền Trung”. Đây là giai đoạn phát triển mạnh mẽ. Trường đã đạt nhiều kết quả to lớn và quan trọng trên mọi lĩnh vực, đặc biệt là đẩy nhanh tốc độ xây dựng trang thiết bị dạy học, cơ cấu ngành nghề và quy mô đào tạo, tạo nên vị thế vững vàng của một trường Trung Cấp đa ngành thuộc khu vực Bắc Miền Trung. Nghị quyết hội nghị lần thứ 6 của Nhà trường về nhiệm vụ đổi mới phương pháp dạy học nhằm quán triệt, triển khai kết luận của hội nghị trung ương 6 (khóa IX) đã khẳng định đổi mới phương pháp dạy - học như là một giải pháp quan trọng nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả đào tạo, đáp ứng yêu cầu đổi mới của Nhà trường. Nhà trường đã chú trọng hơn trong việc đầu tư nâng cấp và tăng cường thiết bị dạy học phục vụ cho giảng dạy và học tập. Việc đánh giá chất lượng giáo dục Hiệu trưởng đã ký quyết định thành lập ban thanh tra chất lượng. Đó là những biện pháp quan trọng nhằm triển khai có hiệu quả hoạt động đảm bảo chất lượng giáo dục tại trường Trung cấp Việt - Anh. Đối chiếu với các tiêu chuẩn về kiểm định chất lượng giáo dục trung cấp trong thời gian qua Nhà trường đã có nhiều cố gắng khắc phục khó khăn, thiếu thốn để phát huy hiệu quả sử dụng trang thiết bị dạy học. Tuy nhiên, công tác quản lý trang thiết bị còn một số bất cập như: Chưa lập được kế hoạch sử dụng dài hạn mang tầm chiến lược, kế hoạch ngắn hạn theo tháng, quý thiếu căn cứ, còn mang tính phục vụ nhu cầu đột xuất, tổ chức thực hiện chưa đồng bộ, chỉ đạo chưa kiên quyết… khâu kiểm tra chưa được thường xuyên và chưa có những biện pháp xử lý kịp thời sau kiểm tra. Việc sử dụng trang thiết bị dạy học vào quá trình dạy học còn hạn chế, thiết bị xuống cấp và hỏng hóc nhiều nhưng công việc duy tu bảo dưỡng chưa theo đúng định kỳ. Bởi vậy, trong công tác quản lý trang thiết bị dạy học cần có những giải pháp hữu hiệu nhằm khai thác một cách có hiệu quả nhất. 3 Trường trung cấp Việt - Anh đang từng bước trang bị thiết bị dạy học chủng loại và số lượng trang thiết bị sẽ tăng gấp nhiều lần so với hiện nay. Để đáp ứng với mục tiêu đào tạo, trường cẩn cải tiến công tác quản lý, tổ chức khai thác hợp lý thiết bị nhằm nâng cao chất lượng dạy và học. Với những lý do nhược điểm trình bày tôi chọn đề tài: “Một số giải pháp quản lý thiết bị dạy học ở trường Trung cấp Việt - Anh, tỉnh Nghệ An”. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn đề xuất một số giải pháp quản lý thiết bị dạy học ở Trường Trung cấp Việt - Anh, tỉnh Nghệ An. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Công tác quản lý thiết bị dạy học ở Trường Trung cấp Việt - Anh, tỉnh Nghệ An. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Giải pháp quản lý thiết bị dạy học ở Trường Trung cấp Việt - Anh, tỉnh Nghệ An. 4. Giả thuyết khoa học Thiết bị dạy học ở trường Trung cấp Việt- Anh, tỉnh Nghệ An sé được nâng cao nếu đề xuất và thực hiện các giải pháp quản lý có tính khoa học, tính khả thi. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu - Tìm hiểu cơ sở lý luận về quản lý thiết bị dạy học ở Trường Trung cấp Việt - Anh, tỉnh Nghệ An. - Khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý thiết bị dạy học ở Trường Trung cấp Việt - Anh, tỉnh Nghệ An. - Đề xuất một số giải pháp quản lý thiết bị dạy học ở Trường Trung cấp Việt - Anh, tỉnh Nghệ An. 4 6. Phạm vi nghiên cứu Nghiên cứu công tác quản lý thiết bị dạy học phục vụ cho công tác giảng dạy và học tập lý thuyết tại các phòng học, phòng học đa chức năng ở Trường Trung cấp Việt - Anh, tỉnh Nghệ An. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận Nghiên cứu, phân tích, tổng hợp các văn bản, tài liệu và các công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài nghiên cứu 7.2. Nhóm nghiên cứu thực tiễn - Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi: Chúng tôi tiến hành dựng phiếu hỏi dựa trên cơ sở lý luận, mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài để khảo sát thực trạng quản lý sử dụng thiết bị dạy học ở Trường Trung cấp Việt - Anh, tỉnh Nghệ An. - Phương pháp chuyên gia: Tham khảo các ý kiến của chuyên gia, các nhà quản lý giáo dục, các nhà giáo có nhiều kinh nghiệm. - Phương pháp quan sát: Tiến hành tham quan trao đổi trực tiếp tại các khoa, đơn vị đang quản lý, sử dụng thiết bị đào tạo, dự giờ giáo viên để thu thập thông tin liên quan đến đề tài nghiên cứu. 7.3. Phương pháp thống kê toán học Xử lí kết quả điều tra bằng phương pháp tính phần trăm (%) và tính giá trị trung bình nhằm phân tích, đánh giá thực trạng làm cơ sở để đề ra giải pháp thích hợp. 5 8. Đóng góp của luận văn 8.1. Về lý luận Hệ thống hóa cơ sở lý luận về công tác quản lý thiết bị dạy học ở Trường Trung cấp Việt - Anh, tỉnh Nghệ An. 8.2. Về thực tiễn Phân tích, đánh giá được thực trạng về cơ sở vật chất đào tạo và công tác quản lý thiết bị dạy học ở Trường Trung cấp Việt - Anh, tỉnh Nghệ An. Xác lập được một số giải pháp nâng cao hiệu quả công tác quản lý cơ sở vật chất đào tạo, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo của Trường Trung cấp Việt - Anh, tỉnh Nghệ An. Đề xuất các kiến nghị cần thiết cho các ngành, các cấp có liên quan. 9. Cấu trúc của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, luận văn có 3 chương: - Chương 1: Cơ sở lý luận của quản lý thiết bị dạy học ở Trường Trung cấp chuyên nghiệp - Chương 2: Thực trạng công tác quản lý thiết bị dạy học ở Trường Trung cấp Việt - Anh, tỉnh Nghệ An. - Chương 3: Các giải pháp quản lý thiết bị dạy học ở Trường Trung cấp Việt - Anh, tỉnh Nghệ An. 6 CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở TRƯỜNG TRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Ở nước ngoài Quá trình phát triển của khoa học giáo dục, hoạt động giáo dục và dạy học đã được nghiên cứu có hệ thống từ thời Komenxky cho đến ngày nay. Nhưng hầu như các công trình nghiên cứu chỉ tập trung nhiều vào mục tiêu, nội dung và phương pháp của việc giáo dục và dạy học, còn phương tiện và điều kiện để thực hiện các thành tố trên dường như chưa được quan tâm một cách triệt để, đó là CSVC-KT của trường học (đất đai, môi trường tự nhiên, trường sở, các cấp khối công trình, phòng học, phòng thí nghiệm thực hành, bàn ghế GV và HS, bảng, thiết bị và các trang thiết bị khác…). Mãi đến thời V.A Xukhomlinski, Nhà sư phạm nổi tiếng của nước Nga trong tác phẩm “Trường trung học Pavlưsh” (Tổng kết kinh nghiệm công tác giảng dạy - giáo dục trong nhà trường trung học) mới đề cập đến vị trí vai trò CSVC- KT trường học. + Trong cuốn sách “Tổ chức lao động của hiệu trưởng” tác giả Zakharốp đã trình bày về yêu cầu, điều kiện và tác dụng của CSVC-KT của trường học. [31]. + Trong cuốn sách “Những vấn đề quản lý trường học” của các tác giả P.V. Zimin - M.I. Kônđkốp - N.I. Saxerđôtôp đã đề cập các phương tiện cơ sở vật chất của trường học (thiết bị của các phòng học, hệ thống các phòng học trong trường phổ thông…), đồng thời cũng nêu ra yêu cầu và cách thức quản lý các phương tiện nhưng mang tính chất khái quát Trong những năm gần đây có một số nghiên cứu có đề cập đến CSVC-KT: 7 + Evaluation Rating criteria for the VTE Institution. ADB/ILO Bangkok 1997, đưa ra 9 tiêu chuẩn và điểm đánh giá cơ sở giáo dục - đào tạo. Các điều kiện đảm bảo về TB cho công tác đào tạo chiếm 20% tổng điểm đánh giá chung. 1.1.2. Ở Việt Nam Thiết ở các trường đã có nhiều văn bản của Đảng và Nhà nước đề cập đến, đồng thời các nhà nghiên cứu, các nhà sư phạm trong cả nước cũng quan tâm, thể hiện trên các văn bản, sách, tạp chí và những đề tài nghiên cứu khoa học. Củ thể tạm chia ra làm hai giai đoạn: 1.1.2.1. Giai đoạn trước cuộc cải cách giáo dục Trước hết chính quyền cần giúp đỡ nhà trường phấn đấu xây dựng những thiết bị tối thiểu sau: - Có đủ phòng học bàn ghế, bảng đen đúng quy cách. - Có đủ sách giáo khoa dùng chung cho học sinh, có đủ tạp chí chuyên môn, sách báo tham khảo cần thiết để giúp GV là tốt công tác giảng dạy và tự bồi dưỡng. - Có tủ thí nghiệm và những thiết bị dạy học khác nhau theo tiêu chuẩn thiết bị thí nghiệm tối thiểu. - Có xưởng trường, vườn trường, bãi tập và một số cơ sở thực hành khác đủ để thực hiện chương trình sinh vật, thể dục thể thao, kỹ thuật công nghiệp, nông nghiệp và lao động sản xuất. - Có tủ đựng hồ sơ về hành chính và chuyên môn và những phương tiện làm việc tối thiểu khác. - Nhà trường phải tổ chức tốt việc xây dựng bảo quản và sử dụng TB dạy học. - Thiết bị dạy học của nhà trường chủ yếu phục vụ cho việc giáo dục và học tập. Không một cơ quan hay cá nhân nào được tự ý sử dụng TB dạy học 8 của nhà trường vào mục đích khác không trực tiếp phục vụ cho công tác giáo dục HS, kể cả trong thời gian nghỉ hè. Trường hợp đặc biệt, cơ quan, đoàn thể ở địa phương muốn sử dụng trường sở, phải được Hiệu trưởng đồng ý. - Có kế hoạch hàng năm bổ sung thiết bị dạy học của nhà trường để bảo đảm các nhiệm vụ giáo dục toàn diện HS. - Quản lý toàn bộ thiết bị, tài sản đã có, vào việc giáo dục HS. 1.1.2.2. Giai đoạn từ cuộc CCGD lần thứ ba Phải tăng cường TB dạy học các trường học vì TB dạy học của trường học là những điều kiện vật chất cần thiết giúp HS nắm vững kiến thức, tiến hành lao động sản xuất, thực nghiệm, nghiên cứu khoa học, hoạt động văn nghệ, rèn luyện kỹ năng, kỹ xảo và rèn luyện thân thể… bảo đảm thực hiện tốt phương pháp giáo dục và đào tạo mới. Phối hợp những cố gắng đầu tư của Nhà nước với sự đóng góp của nhân dân, của các ngành, các cơ sở sản xuất và sức lao động của thầy trò trong việc xây dựng trường sở, phòng thí nghiệm, xưởng trường, vườn trường, bổ sung thư viện, chế tạo và sửa chữa những thiết bị học tập, giảng dạy và nghiên cứu khoa học. Cần ban hành những quy chế nhằm tổ chức sử dụng hợp lý những thiết bị. Đưa vào trường học những phương tiện kỹ thuật hiện đại, như máy ghi âm, điện ảnh, vô tuyến truyền hình và những phương tiện kỹ thuật nghe - nhìn khác. Đi đôi với xây dựng mới, cần tổ chức tốt việc bảo quản và sử dụng những TB dạy học hiện có. Các nghiên cứu về quản lý TB dạy học chưa được thực hiện nhiều, có chăng chỉ có một số đề tài nghiên cứu hay những bài báo nói về một bộ phận, một khía cạnh của TB dạy học. Có thể nói các nghiên cứu về quản lý TB dạy học ở trường Trung cấp chưa được thực hiện nhiều, chính vì vậy trong điều kiện công tác của bản thân, chúng tôi thấy cần có sự nghiên cứu cơ bản về thực trạng quản lý TB dạy học. Quan niệm về hiệu quả trong giáo dục và hiệu quả sử dụng học liệu, phương tiện, TB ở các trường Trung cấp, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý của hiệu trưởng nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng TB dạy học phục vụ cho việc dạy - học tại các trường Trung cấp. 9 1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài 1.2.1. Thiết bị Thiết bị là toàn bộ hệ thống các phương tiện vật chất và kỹ thuật do con người tạo nên để phục vụ cho nhu cầu và mục đích nào đó trong cuộc sống như: Máy móc, xe cộ.... 1.2.2 Thiết bị dạy học Hiện nay có rất nhiều định nghĩa khác nhau về TBDH. Trong một số giáo trình giáo dục học và lý luận dạy học, nhiều tác giả cho rằng: TBDH là những thiết bị vật chất, giúp cho GV tổ chức QTDH có hiệu quả nhằm đạt được mục tiêu và nhiệm vụ dạy học đã đề ra. Tùy theo mục đích sử dụng mà người ta dùng nhiều thuật ngữ TBDH với những nội hàm khác nhau. Theo PGS. TS. Vũ Trọng Rỹ, “thiết bị dạy học hay phương tiện dạy học, đồ dùng dạy học là thuật ngữ chỉ một vật thể hoặc một tập hợp những đối tượng vật chất được giáo viên sử dụng với tư cách là phương tiện để điều khiển hoạt động nhận thức của học sinh. Còn đối với học sinh thì đây là nguồn tri thức, là các phương tiện giúp học sinh lĩnh hội các khái niệm, định nghĩa, lý thuyết khoa học, hình thành ở họ những kỹ năng, kỹ xảo, đảm bảo cho việc giáo dục, phục vụ các mục đích dạy học và giáo dục”[22]. GS.TS. Đặng Vũ Hoạt và GS. TS. Hà Thế Ngữ cho rằng “TBDH là một tập hợp các đối tượng vật chất được giáo viên và học sinh sử dụng với tư cách là những phương tiện điều khiển học tập nhận thức của học sinh. Đối với học sinh đó là nguồn tri thức phong phú, đa dạng, sinh động, là các phương tiện giúp cho các em lĩnh hội và rèn luyện kỹ năng, hình thành kỹ xảo” [14] Từ những khái niệm của các nhà khoa học, có thể hiểu: Thiết bị dạy học là hệ thống đối tượng vật chất, phương tiện dạy học được GV, HS sử dụng trong QTDH nhằm đạt được mục tiêu dạy học đề ra.