BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH
––––––––––––––––––––
NGUYỄN PHƯỚC HẢI
MỘT SỐ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ
NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
HOẠT ĐỘNG NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
CỦA GIẢNG VIÊN TRƯỜNG
CAO ĐẲNG KINH TẾ
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Nghệ An, 2012
LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình nghiên cứu và hoàn thiện luận văn, tác giả đã nhận được
sự quan tâm, động viên giúp đỡ của quý thầy – cô và bạn bè đồng nghiệp.
Tác giả xin trân trọng cảm ơn PGS. TS Ngô Sỹ Tùng – Người trực tiếp
hướng dẫn khoa học đã tận tình giúp đỡ trong suốt quá trình nghiên cứu luận văn.
Tác giả xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu, Khoa Đào tạo sau Đại học
Trường Đại học Vinh, thầy giáo chủ nhiệm và tập thể lớp Cao học Quản lý giáo
dục K18 đã quan tâm, tạo mọi điều kiện để tác giả hoàn thành luận văn này.
Tác giả xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu, Trưởng, Phó các Phòng,
Khoa, các đồng nghiệp, và các em sinh viên, học sinh Trường Cao đẳng Kinh tế
thành phố Hồ Chí Minh đã quan tâm động viên, nhiệt tình cộng tác, giúp đỡ tác giả
trong quá trình hoc tập và nghiên cứu để hoàn thành luận văn.
Dù đã có rất nhiều cố gắng, song những thiếu sót trong luận văn là không
thể tránh khỏi. Tác giả rất mong nhận được các ý kiến đóng góp của quý Thầy – Cô
giáo, các bạn đồng nghiệp và những người cùng quan tâm để tác giả tiếp tục bổ
sung hoàn thiện luận văn này.
Xin trân trọng cảm ơn.
Nghệ An, tháng 6 năm 2012
Tác giả
Nguyễn Phước Hải
NHỮNG CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN
Chữ viết tắt
Chữ đầy đủ
CĐ
Cao đẳng
CNH
Công nghiệp hóa
CNTT
Công nghệ thông tin
ĐH
Đại học
GDĐH
Giáo dục đại học
GD&ĐT
Giáo dục và Đào tạo
HĐH
Hiện đại hóa
HS
Học sinh
KHKT&CN
Khoa học kỹ thuật và công nghệ
KT –XH
Kinh tế - xã hội
NCKH
Nghiên cứu khoa học
SV
Sinh viên
MỤC LỤC
Trang
LỜI CẢM ƠN
NHỮNG CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU
1. Lý
do
chọn
tài………………………………………. . . .
đề
01
cứu
02
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ……………………….
02
4. Giả thuyết khoa học ……………………………………….
03
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
03
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu ……………………………..
03
7. Phương pháp nghiên cứu ….………………………………
03
8. Đóng
góp
của
đề
…………………………………
…….
04
văn
04
đề
05
bản
07
2. Mục
đích
nghiên
………………………………………
tài
9. Cấu
trúc
của
……………………………………...
luận
CHƯƠNG 1 : CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI
1.1.
Lịch
sử
nghiên
………………………………
cứu
1.2.
Một
số
khái
niệm
………………………………..
cơ
1.2.1.
Khoa học và
…………………
học
07
1.2.2.
Quản lý và quản lý nghiên cứu khoa học
…………..
08
1.2.3.
Chất lượng và chất lượng hoạt động NCKH
……….
10
1.2.4.
Giải
pháp
và
lý………………………
quản
11
Hoạt động NCKH ở trường cao đẳng …………...
………
12
1.3.
nghiên
vấn
giải
cứu
khoa
pháp
1.3.1. Trường cao đẳng …………………………………….
12
1.3.2.Mục tiêu của hoạt động NCKH ở trường cao đẳng
16
1.3.3. Nội dung của hoạt động NCKH ở trường cao đẳng
…………………………………………………
18
1.3.4. Tổ chức hoạt động NCKH ở trường cao đẳng ……..
25
1.4.
Quản lý nghiên cứu khoa học ở trường cao đẳng ……...
26
Quan điểm của Đảng ta về hoạt động NCKH đối
với
GDĐH.........................................................................
26
Nhiệm vụ quản lý hoạt động NCKH của trường
Cao
đẳng…………………………………………………
29
Sự cần thiết phải tăng cường quản lý nâng cao chất
lượng hoạt động NCKH ở trường đại học, cao
đẳng……………….....................................................
31
1.4.1.
1.4.2.
1.4.3.
Kết luận chương 1 ……………………………………………..
34
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG
NCKH CỦA GIẢNG VIÊN TRƯỜNG CAO ĐẲNG KINH
TẾ TP.HỒ CHÍ MINH
2.1.
Khái quát về Trường Cao đẳng Kinh tế TP.Hồ Chí
Minh ..
2.1.1.
Quá
trình
thành
……………………
triển
36
2.1.2.
Tổ chức bộ máy của Trường CĐ Kinh tế TP.Hồ Chí
Minh ………………………………………………...
37
Cơ cấu tổ chức quản lý của Trường CĐ Kinh tế
TP.Hồ Chí Minh. ……………………………………
40
Thực trạng chất lượng đào tạo ở Trường CĐ Kinh
tế
TP.Hồ
Chí
Minh…………………………………….
46
2.1.3.
2.1.4.
lập
và
phát
36
2.2.
Thực trạng hoạt động NCKH ở Trường CĐ Kinh tế
TP.Hồ Chí Minh
48
Thực trạng những yêu cầu về NCKH ở Trường CĐ
Kinh tế TP.Hồ Chí Minh……………………………
48
2.2.1.
2.2.2.
Một số kết
………………
động
NCKH
50
2.2.3.
Đánh
…………………………………………….
giá
52
2.2.4.
Nguyên
………………………………………..
nhân
54
Thực trạng quản lý hoạt động NCKH ở Trường Cao
đẳng
Kinh
tế
TP.Hồ
Chí
Minh…………………………………
55
Tổ chức xây dựng, quản lý kế hoạch NCKH của
Trường CĐ Kinh tế TP.Hồ Chí Minh……………….
55
2.3.
2.3.1.
quả
của
hoạt
2.3.2.
Tổ chức và chỉ đạo thực hiện kế hoạch NCKH
…….
57
2.3.3.
Theo dõi, kiểm tra, đánh giá việc thực hiện kế
hoạch
NCKH……………………………………………….
62
2.4. Đánh giá chung thực trạng quản lý hoạt động NCKH ở
Trường Cao đẳng Kinh tế TP.Hồ Chí Minh ……………..
64
2.4.1. Ưu điểm …………………………………………….
64
2.4.2. Nhược điểm …………………………………………
64
2.4.3. Nguyên nhân ………………………………………..
64
Kết luận chương 2 ………………………………………………
65
CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ NHẰM
NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG HOẠT ĐỘNG NCKH CỦA
GIẢNG VIÊN TRƯỜNG CAO ĐẲNG KINH TẾ TP.HỒ CHÍ
MINH
3.1. Một số nguyên tắc và yêu cầu khi xây dựng giải pháp …
67
3.1.1. Một số nguyên tắc …………………………………
67
3.1.2. Một số yêu cầu …………………………………….
68
3.2. Một số giải pháp ………………………………………..
69
3.2.1. Giải pháp 1: Đẩy mạnh khai thác đề tài NCKH và
quản lý chặt chẽ các nguồn lực NCKH …………….
69
3.2.2. Giải pháp 2: Tổ chức lại bộ máy quản lý hoạt động
NCKH một cách hợp lý, hiệu quả…………………...
75
3.2.3. Giải pháp 3: Tăng cường tổ chức các hội nghị, hội
thảo và các hình thức sinh hoạt khoa học phong phú
khác …………………………………………………
77
3.2.4. Giải pháp 4: Xây dựng cơ chế khen thưởng, kỷ luật
hợp lý trong hoạt động NCKH………………………
79
3.2.5. Giải pháp 5: Phối hợp chặt chẽ giữa Ban giám hiệu,
các đơn vị bộ phận và các tổ chức trong nhà trường
về quản lý hoạt động NCKH………………………..
80
3.2.6. Giải pháp 6: Tin học hóa công tác quản lý hoạt động
NCKH ………………………………………………
82
3.3.Thăm dò tính hiệu quả và tính khả thi của các giải pháp…
85
3.3.1. Mối quan hệ giữa các giải pháp …………………….
85
3.3.2. Quá trình thăm dò …………………………………..
86
3.3.3. Kết quả thăm dò ……………………………………
87
Kết luận chương 3 ………………………………………………
92
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. Kết luận …………………………………………………..
93
2. Kiến nghị …………………………………………………
95
2.1. Đối với Bộ Giáo dục và Đào tạo …………………..
95
2.2. Đối với Trường Cao đẳng Kinh tế TP.Hồ Chí Minh...
96
2.3. Đối với Cán bộ, giảng viên, công nhân viên nhà
trường ………………………………………………
97
TÀI LIỆU THAM KHẢO ……………………………………...
PHỤ LỤC
98
1
MỞ ĐẦU
1.
Lý do chọn đề tài:
Trong hoạt động đào tạo của bất kỳ một trường ĐH, CĐ nào, đào
tạo và NCKH là hai nhiệm vụ cơ bản, gắn bó chặt chẽ với nhau. Không
quan tâm đúng mức đến hoạt động NCKH thì chắc chắn sẽ ảnh hưởng
không nhỏ đến chất lượng đào tạo và sự phát triển của nhà trường.
Giáo dục Việt Nam đã được nhà nước quan tâm đặt biệt trong
thời gian gần đây. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy, hoạt động NCKH vẫn
chưa được quan tâm đúng mức hoặc chưa được định hướng một cách phù
hợp. Đây là một trong những nguyên nhân làm cho chất lượng giáo dục
Đại học Việt Nam thấp, chưa đáp ứng được những đòi hỏi về khoa học kỹ
thuật và công nghệ cũng như nguồn nhân lực cho các lĩnh vực kinh tế –
văn hóa – xã hội.
Do đó để nâng cao chất lượng giáo dục đại học, làm cho GDĐH
phục vụ đắc lực và thiết thực hơn đối với nhu cầu về phát triển khoa học
kỹ thuật và công nghệ trên các lĩnh vực kinh tế – văn hóa – xã hội. Một
đòi hỏi bức thiết đặt ra là phải đẩy mạnh hoạt động NCKH và cần có
những giải pháp mới nhằm nâng cao chất lượng hoạt động này ở tất cả các
trường ĐH, CĐ.
Ngày 03 tháng 02 năm 2005 Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban
hành quyết định thành lập Trường Cao đẳng Kinh tế TP.Hồ Chí Minh trên
cơ sở nâng cấp từ Trường Trung học Kinh tế TP.Hồ Chí Minh. Đây là điều
kiện để nhà trường tiếp tục phát huy năng lực đào tạo của mình, đáp ứng
nhu cầu về nguồn nhân lực có chất lượng cao cho TP.Hồ Chí Minh và các
tỉnh lân cận. Ngoài việc đáp ứng nguồn nhân lực hoạt động trong lĩnh vực
2
quản lý kinh tế, tài chính, nhà trường còn có nhiệm vụ NCKH; đi sâu
NCKH về lĩnh vực quản lý kinh tế, tài chính sẽ có tác động tích cực trong
hoạt động đào tạo và nâng cao chất lượng đào tạo của nhà trường. Thế
nhưng trong thời gian qua, do nhiều nguyên nhân và điều kiện khác nhau,
Trường Cao đẳng Kinh tế TP.Hồ Chí Minh chưa triển khai đầy đủ và hiệu
quả hoạt động của NCKH, một số đề tài NCKH của nhà trường chưa có
tính hiệu quả cao. Do đó vấn đề cấp bách của nhà trường hiện nay là: đi
đôi với việc đẩy mạnh và nâng cao chất lượng đào tạo, cần phải đẩy
mạnh, tăng cường và nâng cao hiệu quả của hoạt động NCKH.
Xuất phát từ thực tế nêu trên và để nâng cao chất lượng đào tạo
nhà trường, việc nghiên cứu “Một số giải pháp quản lý nhằm nâng cao
chất lượng hoạt động nghiên cứu khoa học của giảng viên Trường Cao
đẳng Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh” là cần thiết và đó cũng là lý do
để tác giả chọn đề tài này cho luận văn tốt nghiệp Cao học chuyên ngành
Quản lý Giáo dục của mình.
2.
Mục đích nghiên cứu:
Trên cơ sở nghiên cứu thực trạng hoạt động NCKH và quản lý
hoạt động NCKH của giảng viên Trường Cao đẳng Kinh tế Thành phố Hồ
Chí Minh. Từ đó tác giả đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng
NCKH và hiệu quả quản lý hoạt động NCKH của nhà trường trong thời
gian tới.
3.
Khách thể và đối tượng nghiên cứu:
3.1. Công tác quản lý hoạt động NCKH của giảng viên ở Trường Cao
đẳng.
3.2. Các giải pháp quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học của giảng viên
ở Trường Cao đẳng.
3
4.
Giả thuyết khoa học:
Nếu đề xuất được các giải pháp có tính khả thi và tính thực tiễn,
thì chất lượng công tác nghiên cứu khoa học và hiệu quả quản lý hoạt
động nghiên cứu khoa học sẽ được nâng cao, đáp ứng được yêu cầu đào
tạo nguồn nhân lực có chất lượng cao cho thành phố Hồ Chí Minh cũng
như cho xã hội.
5.
Nhiệm vụ nghiên cứu:
Để thực hiện mục đích nghiên cứu nêu trên, người viết xác định các
nhiệm vụ cần nghiên cứu như sau:
5.1. Tìm hiểu và hệ thống hóa cơ sở lý luận có liên quan đến đề tài.
5.2. Nghiên cứu thực trạng hoạt động NCKH của giảng viên và công tác
quản lý hoạt động NCKH của trường Cao đẳng Kinh tế TPHCM.
5.3. Đề xuất một số giải pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng hoạt động
NCKH của giảng viên trường Cao đẳng Kinh tế TPHCM.
6.
Giới hạn phạm vi nghiên cứu:
Đề tài chỉ tập trung nghiên cứu những giải pháp quản lý nhằm
nâng cao chất lượng hoạt động nghiên cứu khoa học của giảng viên
Trường Cao đẳng Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh trong điều kiện phát
triển của nhà trường giai đoạn 2012 - 2020.
7.
Phương pháp nghiên cứu:
7.1.
Các phương pháp nghiên cứu lý luận: đọc, phân tích tổng hợp, hệ
thống hóa các tài liệu nhằm xác lập cơ sở lý luận của đề tài.
7.2.
Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn: như quan sát, điều tra, tổng
kết kinh nghiệm giảng dạy, lấy ý kiến chuyên gia nhằm xác lập cở
sở thực tiễn của đề tài .
7.3.
Phương pháp thống kê toán học : nhằm xử lý số liệu thu được.
4
8.
Đóng góp của đề tài:
Theo tác giả luận văn này có ba đóng góp chủ yếu:
Một lần nữa khẳng định vai trò, tầm quan trọng của hoạt động
NCKH đối với GDĐH và sự cần thiết phải tăng cường quản lý nhằm
nâng cao chất lượng hoạt động NCKH trong quá trình đổi mới GDĐH
hiện nay.
Đưa ra được thực trạng công tác quản lý hoạt động NCKH của
Trường Cao đẳng Kinh tế TP.Hồ Chí Minh và chỉ ra một số nguyên
nhân của thực trạng.
Đề xuất một số giải pháp có tính khả thi nhằm nâng cao chất
lượng quản lý hoạt động NCKH của Trường Cao đẳng Kinh tế TP.Hồ
Chí Minh trong thời gian tới.
9.
Cấu trúc của luận văn:
Ngoài phần mở đầu, kết luận và phần tài liệu tham khảo, luận
văn được kết cấu thành 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận của đề tài
Chương 2: Cơ sở thực tiễn của đề tài
Chương 3: Một số giải pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng hoạt động
NCKH của giảng viên Trường Cao đẳng Kinh tế TP. Hồ Chí
Minh trong thời gian tới.
5
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề:
Trong thế kỷ XXI, Khoa học và công nghệ là nguồn lực của các
quốc gia ngày càng được phát triển, trong đó có vai trò quan trọng của
NCKH trong các trường ĐH, CĐ góp phần thúc đẩy, nâng cao chất
lượng đào tạo và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Các nhà hoạch định
chính sách, các nhà quản lý, và các nhà khoa học đã và đang có nhiều
công trình nghiên cứu để tìm giải pháp quản lý NCKH của các trường
ĐH, CĐ phục vụ yêu cầu đổi mới GDĐH trong giai đoạn mới và góp
phần phát triển kinh tế – văn hóa – xã hội.
Trong thời gian qua một số công trình nghiên cứu đã đề cập đến
quản lý NCKH :
Tác giả Vũ Thị Liên, với đề tài “Những vấn đề cơ bản về đổi mới
quản lý đào tạo và NCKH phù hợp với hoạt động ngân hàng trong nền
kinh tế thị trường”, đã nêu sự cần thiết phải đổi mới công tác quản lý
NCKH ở ngân hàng [16].
Tác giả Vũ Cao Đàm, với đề tài “Đánh giá hiệu quả hoạt động
NCKH trong các trường ĐH giai đoạn 1996-2000 (cơ sở lý luận và thực
6
tiễn)”, đã xây dựng cơ sở lý luận của việc đánh giá kết quả, hiệu quả
NCKH và nguyên tắc đánh giá các yếu tố đầu vào đầu ra của NCKH
[10].
Tác giả Trần Khánh Đức, với đề tài “Đánh giá hiệu quả hoạt
động NCKH trong các trường ĐH giai đoạn 1996-2000”, đã xây dựng
cơ sở lý luận về quản lý NCKH theo quan điểm quản lý chất lượng tổng
thể và đề xuất hệ thống tiêu chí đánh giá các đề tài NCKH, đánh giá hiệu
quả hoạt động, đồng thời đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt
động khoa học & công nghệ ở các trường ĐH [13].
Trong đề tài “Nghiên cứu giải pháp nâng cao chất lượng hoạt
động NCKH tại các trường cán bộ quản lý giáo dục và đào tạo”, do tác
giả Nguyễn Phúc Châu làm chủ nhiệm, với cách tiếp cận theo mục đích,
nhóm tác giả đưa ra đặc trưng riêng về mục tiêu, nội dung, nhiệm vụ của
hoạt động khoa học & công nghệ và tiêu chí đánh giá chất lượng hoạt
động NCKH của các trường cán bộ quản lý giáo dục [6].
Tóm lại với các tài liệu đã có cho thấy các nhà nghiên cứu, quản
lý đã đưa ra những giải pháp quản lý NCKH về: nâng cao hiệu quả
nghiên cứu, nguồn lực, đổi mới quản lý, kết hợp đào tạo và NCKH,
chuyên môn, xây dựng hệ thống tiêu chí đánh giá NCKH của các trường
ĐH, và đề tài nghiên cứu. Tuy nhiên, giải pháp quản lý về NCKH cũng
chưa được đề cập rõ nét và trực tiếp cho các trường cao đẳng, nhằm nâng
cao chất lượng nghiên cứu, đào tạo phục vụ thực tiễn xã hội. Do đó, để
đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hội nhập với khu vực và thế giới, thì
việc nghiên cứu các giải pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng hoạt
động NCKH của giảng viên ở các trường cao đẳng sẽ góp phần nâng cao
7
chất lượng đào tạo, gắn nhà trường với xã hội phù hợp với thực tiễn giáo
dục của nước ta hiện nay.
1.2. Một số khái niệm cơ bản:
1.2.1. Khoa học và nghiên cứu khoa học:
1.2.1.1. Khoa học: Thông thường người ta hiểu: “Khoa học là hệ
thống tri thức về tự nhiên, về xã hội và tư duy, về những quy luật phát
triển khách quan của tự nhiên, xã hội và tư duy, hệ thống tri thức này
được hình thành trong lịch sử và không ngừng phát triển trên cơ sở thực
tiễn xã hội” [24].
Nói cách khác khoa học là một khái niệm thể hiện tính chặt chẽ,
logic, đúng đắn, đạt đến chân lý. Theo từ điển tiếng Việt của Viện Ngôn
ngữ học, xuất bản năm 2001, nêu “Khoa học là hệ thống tri thức tích lũy
trong quá trình lịch sử và được thực tiễn chứng minh, phản ánh những
quy luật khách quan của thế giới bên ngoài cũng như những hoạt động
tinh thần của con người, giúp con người có khả năng cải tạo thế giới tự
nhiên”. Theo Khoản 1 Điều 2 của Luật Khoa học Công nghệ ban hành
năm 2000 nêu “Khoa học là hệ thống tri thức về các hiện tượng, sự vật,
quy luật của tự nhiên, xã hội và tư duy”.
1.2.1.2. Nghiên cứu khoa học: Là sự khám phá, phát hiện những
quy luật vận động của thế giới tự nhiên và xã hội (bao gồm cả con
người), là sự sáng tạo các giải pháp và sử dụng các giải pháp khoa học
8
được khám phá nhằm phục vụ sự tiến bộ của loài người. Theo PGS.TS
Trần Khánh Đức (Viện nghiên cứu và phát triển giáo dục) thì “nghiên
cứu khoa học và công nghệ có thể coi là tập hợp toàn bộ các hệ thống,
các hoạt động sáng tạo nhằm phát triển kho tàng kiến thức khoa học và
áp dụng chúng vào thực tiễn”. Như vậy, thực chất của NCKH là thu thập
và xử lý thông tin trong thế giới tự nhiên và xã hội.
Theo GS Vũ Cao Đàm thì “thế giới tự nhiên và xã hội, con
người” gọi chung là sự vật, hiện tượng. Nghiên cứu khoa học có thể quy
về 3 nội dung chính:
Một là, khám phá, phát hiện những quy luật vận động của sự vật, hiện
tượng.
Hai là, sáng tạo giải pháp khoa học nhằm biến đổi trạng thái của sự vật,
hiện tượng.
Ba là, ứng dụng những giải pháp khoa học nhằm phục vụ sự tiến bộ của
loài người. [11]
Như vậy mục tiêu của hoạt động NCKH là nhằm xây dựng một
nền khoa học tiên tiến, để phát triển lực lượng sản xuất, nâng cao trình
độ quản lý, sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ môi trường,
đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, xây dựng nền văn hóa
tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, nâng cao chất lượng sống của nhân
dân, ….xây dựng và phát huy nội lực về khoa học, kết hợp với sự tiếp
thu có chọn lọc các thành tựu khoa học và công nghệ trên thế giới, phù
hợp với thực tiễn đất nước. Bảo đảm sự phát triển ổn định, liên tục cho
nghiên cứu cơ bản trong các lĩnh vực khoa học đặc thù của Việt Nam.
Đẩy mạnh nghiên cứu ứng dụng, nhanh chóng đưa các thành quả nghiên
9
cứu vào thực tiễn cuộc sống, góp phần thúc đẩy nhanh và bền vững tiến
trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
1.2.2. Quản lý và quản lý nghiên cứu khoa học:
1.2.2.1. Quản lý: Từ khi xã hội loài người xuất hiện thì nhu cầu
quản lý cũng hình thành. Xã hội càng phát triển thì trình độ tổ chức, điều
hành cũng được nâng lên, phát triển theo. Sự phát triển của xã hội loài
người dựa vào nhiều yếu tố, trong đó có 3 yếu tố cơ bản là : lao động, tri
thức và quản lý.
Quản lý đã trở thành một nhân tố quan trọng của sự phát triển xã
hội, một hoạt động phổ biến trong mọi lĩnh vực, ở mọi cấp độ và có liên
quan đến mọi người.
Khái niệm quản lý đã được các nhà khoa học định nghĩa bằng
nhiều cách khác nhau:
Theo Các_Mác, quản lý lao động là loại điều khiển mọi quá trình
lao động và phát triển xã hội.
Quản lý là những tác động có định hướng, có kế hoạch của chủ
thể quản lý đến đối tượng bị quản lý trong tổ chức để vận hành tổ chức
nhằm đạt được mục đích nhất định.
Quản lý là sự tác động có ý thức thông qua kế hoạch hóa, tổ
chức, chỉ đạo, kiểm tra của chủ thể quản lý để chỉ huy, điều khiển hướng
dẫn các quá trình xã hội, hành vi và hoạt động của con người phù hợp
với quy luật khách quan nhằm đạt tới mục đích.
10
Theo cách tiếp cận hệ thống thì quản lý là tác động có mục đích,
có kế hoạch của chủ thể quản lý lên khách thể quản lý (đối tượng quản
lý) nhằm đạt đươc mục tiêu đề ra.
1.2.2.2. Quản lý nghiên cứu khoa học: là quản lý các công trình, sản
phẩm, hoạt động của NCKH và chủ thể của hoạt động NCKH (các nhà
khoa học) nhằm đưa các thành quả của NCKH vào đời sống, phục vụ đời
sống, cho sự phát triển kinh tế - xã hội.
1.2.3. Chất lượng và chất lượng hoạt động nghiên cứu khoa học:
1.2.3.1 Chất lượng:
Từ điển bách khoa Việt Nam có nêu: “Chất lượng là phạm trù
triết học biểu thị những thuộc tính bản chất của sự vật chỉ rõ nó là cái
gì, tính ổn định tương đối của sự vật, phân biệt nó với sự vật khác. Chất
lượng là thuộc tính khách quan của sự vật. Chất lượng biểu hiện ra bên
ngoài qua các thuộc tính. Nó liên kết các thuộc tính của sự vật lại và
gắn bó sự vật như một tổng thể bao quát toàn bộ sự vật mà không thể
thoát khỏi sự vật. Sự vật trong khi vẫn còn là bản thân nó thì không thể
mất chất lượng của nó. Sự thay đổi chất lượng kéo theo sự thay đổi của
sự vật về căn bản. Chất lượng của sự vật bao giờ cũng gắn liền với tính
quy định về chất lượng của nó và không thể bên ngoài tính quy định ấy.
Mỗi sự vật bao giờ cũng là sự thống nhất của chất lượng và số lượng”.
Theo Đại từ điển Tiếng Việt, chất lượng là: “Cái làm nên phẩm
chất, là giá trị của con người, sự vật, là cái tạo nên bản chất của sự vật,
làm cho sự vật này khác với sự vật kia”.
11
Với quan điểm kỹ thuật, chất lượng được định nghĩa thiên về
chất lượng sản phẩm: “Chất lượng là mức độ hoàn thiện, là đặc trưng so
sánh hay đặc trưng tuyệt đối, dấu hiệu, dấu hiệu đặc thù, các dữ kiện,
thông số cơ bản. Chất lượng sản phẩm là tổng thể các chỉ tiêu, những
đặc trưng của sản phẩm, thể hiện được sự thỏa mãn nhu cầu trong
những điều kiện tiêu dùng xác định, phù hợp với công dụng của sản
phẩm. Chất lượng là sự phù hợp giữa mục tiêu và yêu cầu”.
1.2.3.2. Chất lượng hoạt động nghiên cứu khoa học:
Đối với hoạt động NCKH, chất lượng có thể được thể hiện qua
giá trị và hiệu quả khoa học, công nghệ, tính đặc thù, độc đáo và sáng tạo
của kết quả nghiên cứu phù hợp với mục tiêu nghiên cứu đã dự kiến
hoặc mong muốn và giá trị phục vụ đời sống kinh tế - xã hội…Để nâng
cao chất lượng GDĐH nói chung và nâng cao chất lượng NCKH trong
đào tạo ĐH nói riêng đòi hỏi phải thực hiện đồng bộ rất nhiều các giải
pháp, trong đó các giải pháp về phát triển và nâng cao nguồn lực NCKH
là vô cùng quan trọng.
1.2.4. Giải pháp và giải pháp quản lý:
1.2.4.1. Giải pháp:
Theo từ điển tiếng Việt phổ thông, giải pháp là “cách giải quyết
một vấn đề, là phương pháp giải quyết một công việc cụ thể để đạt được
một mục đích nào đó”.
1.2.4.2. Giải pháp quản lý:
Để tồn tại con người phải lao động, khi xã hội ngày càng phát
triển thì xu hướng lệ thuộc lẫn nhau trong cuộc sống và lao động cũng
phát triển theo. Vì vậy, con người có nhu cầu lao động tập thể, hình
12
thành nên cộng đồng và xã hội. Trong quá trình hoạt động của mình, để
đạt được mục tiêu, cá nhân phải có giải pháp như là dự kiến kế hoạch,
sắp xếp tiến trình, tiến hành và tác động lên đối tượng bằng cách nào đó
theo khả năng của mình.
Giải pháp quản lý là sự tác động chỉ huy, điều khiển các quá trình
xã hội và hành vi hoạt động của con người để chúng phát triển hợp với
quy luật, đạt mục đích đã đề ra và đúng ý định của người quản lý.
Tìm hiểu giải pháp quản lý cũng cần xem xét khái niệm phương
pháp quản lý. Phương pháp quản lý là tổng thể các cách thức tác động có
thể có và có chủ định của chủ thể quản lý lên đối tượng quản lý và khách
thể quản lý nhằm đạt được mục tiêu đề ra. Như vậy phương pháp quản lý
là khái niệm rộng lớn hơn giải pháp quản lý. Phương pháp quản lý có vai
trò quan trọng trong hệ thống quản lý, giải pháp quản lý là cần thiết
trong quá trình quản lý. Quá trình quản lý là quá trình thực hiện các chức
năng quản lý theo đúng các nguyên tắc đã được xác định, các nguyên tắc
đó lại được vận dụng và được thực hiện thông qua các phương pháp
quản lý nhất định và các giải pháp quản lý phù hợp. Vì vậy, vận dụng các
phương pháp quản lý cũng như áp dụng các giải pháp quản lý là nội
dung cơ bản của quản lý.
Tóm lại có nhiều cách hiểu và diễn đạt khác nhau về quản lý,
trong phạm vi của đề tài, tác giả xác định giải pháp quản lý là cách làm,
cách giải quyết những công việc cụ thể trong từng điều kiện cụ thể của
công tác quản lý nhằm đạt được mục tiêu quản lý. Hay nói cách khác,
giải pháp quản lý là những phương pháp quản lý cụ thể trong những sự
việc cụ thể, đối tượng cụ thể và tình huống cụ thể.
- Xem thêm -
.DOC 
108 
123 
131 
