1
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH
NGUYỄN VĂN DƯƠNG
MỘT SỐ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ
GIÁO VIÊN TRƯỜNG TRUNG CẤP THUỶ SẢN THANH HOÁ
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60 14 05
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Người hướng dẫn: Tiến sĩ Nguyễn Xuân Mai
LỜI CẢM ƠN
Tôi xin chân thành cảm ơn Hội đồng khoa hoc, Khoa Sau đại học
Vinh, năm 2011
Trường Đại học Vinh.
2
Các thầy cô giáo đã giảng dạy, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập
và nghiên cứu tại trường.
Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc tới thầy giáo,
Tiến sỹ Nguyễn Xuân Mai - nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm
kỹ thuật Vinh, đã chu đáo, tận tình hướng dẫn tôi thực hiện luận văn này.
Tôi xin chân thành cảm ơn sự quan tâm và tạo điều kiện của các đồng
chí trong Ban Giám hiệu, lãnh đạo các phòng, khoa cùng toàn thể các đồng
chí đồng nghiệp đang công tác làm việc tại trường Trung cấp thuỷ sản Thanh
Hoá đã tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt thời tôi tham gia học
tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn.
Mặc dù có nhiều cố gắng trong quá trình thực hiện nhiệm vụ nghiên
cứu, song chắc chắn luận văn không tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong
nhận được ý kiến đóng góp của các thầy cô giáo và bạn bè đồng nghiệp.
Vinh, tháng 12 năm 2011
TÁC GIẢ
Nguyễn Văn Dương
M ỤC L ỤC
Trang
LỜI CẢM ƠN…………………………………………………………………..
2
MỤC LỤC……………………………………………………………………… 3
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT…………………...…………………….………
5
3
DANH MỤC CÁC BẢNG…………………….….……..….………..……….
6
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ……………….………..…….………..………...….
6
7
MỞ ĐẦU……………………………………..…..….………….………...…….
Chương 1
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÍ LUẬN QUẢN LÝ NÂNG CAO
CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRƯỜNG TRUNG CẤP
CHUYÊN NGHIỆP
1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu đề tài………….………..........…….
13
1.2. Một số khái niệm cơ bản……………………...……………….......……
16
1.3. Yêu cầu về đội ngũ giáo viên ở trường trung cấp chuyên nghiệp..... 28
1.4. Ý nghĩa của việc nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên ở trường
trung cấp chuyên nghiệp……..…………………........................................ 31
1.5. Một số nội dung quản lý nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên ở
trường trung cấp chuyên nghiệp…………..................………………..… 34
Kết luận Chương 1:………...………….....…...............……………..….... 42
Chương 2
THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN VÀ CÔNG TÁC
QUẢN LÝ Ở TRƯỜNG TRUNG CẤP THUỶ SẢN THANH HOÁ
2.1. Khái quát về tình hình kinh tế xã hội và giáo dục trên địa bàn tỉnh
Thanh Hoá …………...…………................................................................... 43
2.2. Sơ lược về Trường Trung cấp Thuỷ sản Thanh Hoá……....…....……
4
2.3. Thực trạng về chất lượng đội ngũ giáo viên ở Trường Trung cấp
8
Thuỷ sản Thanh Hoá …………...……………...……….……............……
2.4. Thực trạng công tác quản lý đội ngũ giáo viên ở Trường Trung cấp 51
Thuỷ sản Thanh Hoá.............................................................................
2.5. Đánh giá thực trạng đội ngũ và QL đội ngũ giáo viên ở Trường
Trung cấp Thuỷ sản Thanh Hoá. ………...…….............….………….…
62
4
Kết luận chương 2………………………...................………………….... 74
76
Chương 3:
MỘT SỐ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI
NGŨ GIÁO VIÊN TRƯỜNG TRUNG CẤP THUỶ SẢN
THANH HOÁ
3.1. Nguyên tắc đề xuất giải pháp………..........……….....……...………….... 7
3.2. Các giải pháp quản lý nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên của
8
Trường Trung cấp Thuỷ Sản Thanh Hoá trong giai đoạn hiện nay......
3.3. Mối quan hệ giữa các giải pháp ……………..............….......……………...
…..
3.4.
Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các giải pháp……….................…
Kết luận Chương
3.........................................................................................................................
Kết luận và kiến nghị………………………............……...……………….
Phụ lục..............................................................................................................
Tài liệu tham khảo…………………...……..................……………………
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Cán bộ, giáo viên
CB,GV
Cao đẳng, Đại học
CĐ, ĐH
79
98
99
102
103
106
110
5
Chuyên môn
CM
Cơ sở vật chất
CSVC
Công nghệ thuỷ sản
CNTS
Công nghiệp hoá, Hiện đại hoá
CNH, HĐH
Công nhân kỹ thuật
CNKT
Đội ngũ giáo viên
ĐNGV
Giáo viên
GV
Học sinh
HS
Khoa học cơ bản
KHCB
Nghiên cứu khoa học
NCKH
Quản lý
QL
Số lượng
SL
Sư phạm
SP
Sư phạm kỹ thuật
SPKT
Thứ tự
TT
Tổ chức- Hành chính
TC-HC
Tổng số
TS
Trung cấp chuyên nghiệp
TCCN
Trung cấp thuỷ sản
TCTS
Xuất sắc, khá, trung bình, yếu
XS, K, TB, Y
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 1.1: Mô hình về quản l ý.
Sơ đồ 1.2: Chu trình quản l ý.
Sơ đồ 2.1: Hệ thống tổ chức bộ máy nhà trường.
Sơ đồ 3.1: Quy trình lập kế hoạch kiểm tra đánh gia.
6
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
Bảng 2.1: Chất lượng học sinh các trường Trung cấp chuyên nghiệp tỉnh
Thanh Hoá, giai đoạn 2007-2010.
Bảng 2.2: Số lượng và trình độ giáo viên các trường trung cấp chuyên
nghiệp tỉnh Thanh Hoá năm học 2005-2006.
Biểu 2.3: Số GV giỏi cấp tỉnh, bộ, toàn quốc khối TCCN tỉnh Thanh Hoá.
Bảng 2.4: Phân bổ đội ngũ cán bộ giáo viên theo đơn vị hành chính.
Bảng 2.5: Phân bổ đội ngũ giáo viên theo khoa chuyên môn.
Bảng 2.6: Cơ cấu giáo viên cơ hữu theo giới tính và độ tuổi.
Bảng 2.7: Cơ cấu giáo viên cơ hữu theo trình độ đào tạo.
Bảng 2.8: Cơ cấu giáo viên cơ hữu theo năng lực chuyên môn.
Bảng 2.9: Cơ cấu giáo viên cơ hữu theo ngành, môn học.
Bảng 2.10: Các hạng mục đầu tư hàng năm.
Bảng 2.11: Trình độ chuyên môn và trình độ sư phạm của đội ngũ giáo viên.
Bảng 2.12: Trình độ ngoại ngữ, tin học của đội ngũ giáo viên.
Bảng 2.13: Danh hiệu giáo viên giỏi các cấp.
Bảng 2.14: Kết quả danh hiệu thi đua của cán bộ giáo viên hàng năm.
Bảng 3.1.
Đánh giá mức độ cần thiết và tính khả thi của các giải pháp quản lý. nâng
cao chất lượng đội ngũ giáo viên của Trường TCTS Thanh Hoá.
Bảng 3.2. Điểm trung bình kết quả khảo sát mức độ cần thiết và khả thi của các quản
lý nâng cao đội ngũ giáo viên.
MỞ ĐẦU
1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
7
Giáo dục và đào tạo là một lĩnh vực luôn được xã hội quan tâm đặc biệt,
bởi vai trò quan trọng của nó đối với sự phát triển văn hoá, kinh tế - xã hội
của đất nước.
Trong nhiều năm qua Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm coi trọng phát
triển giáo dục, ngay từ Đại hội Đảng lần thứ VII Đảng ta xác định giáo dục
là quốc sách hàng đầu, đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho phát triển.
Đại hội Đảng IX khẳng định: “Phát triển giáo dục - đào tạo là một trong
những động lực quan trọng nhất thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại
hóa, là điều kiện tiên quyết để phát triển nguồn lực con người, là yếu tố cơ
bản để phát triển xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững”[7].
Trong sự nghiệp phát triển giáo dục - đào tạo thì nhà giáo có vai trò quan
trọng bậc nhất, bởi lẽ không có một nền giáo dục của quốc gia nào lại có thể
phát triển cao hơn trình độ đội ngũ giáo viên của quốc gia đó. Tại điều 15 luật
giáo dục của nước ta đã ghi “Nhà giáo giữ vai trò quyết định trong việc bảo
đảm chất lượng giáo dục”[9].
Do đó, phát triển đội ngũ nhà giáo đủ về số lượng, đạt chuẩn về chất
lượng và phù hợp về cơ cấu được coi là một trong các giải pháp quan trọng để
phát triển sự nghiệp giáo dục trong công cuộc đổi mới đất nước.
Ban bí thư Trung ương Đảng đã có Chỉ thị 40/CT-TW ngày 15/6/2004 về
việc xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo
dục [1].
Tiếp đó, Thủ tướng Chính phủ đó phê duyệt Đề án “Xây dựng, nâng cao
chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục giai đoạn 2005 2010” theo Quyết định số 09/2005/QĐ-TTG ngày 11/01/2005 [13]. Với mục
tiêu: xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục theo hướng chuẩn
hóa; nâng cao chất lượng, đảm bảo đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu; đặc
biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống và
8
lương tâm nghề nghiệp; nâng cao trình độ đào tạo và năng lực chuyên môn
của nhà giáo. đáp ứng đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp giáo dục trong
công cuộc đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Giáo dục nghề nghiệp có vai trò quan trọng trong hệ thống giáo dục quốc
dân Việt Nam. Luật giáo dục năm 2005 khẳng định "Trung cấp chuyên nghiệp
nhằm đào tạo người lao động có kiến thức, kỹ năng thực hành cơ bản của một
nghề, có khả năng làm việc độc lập và có tính sáng tạo, ứng dụng công nghệ
vào công việc" [9].
Trước những yêu cầu phát triển của đất nước trong giai đoạn đẩy mạnh
CNH – HĐH và xu thế hội nhập quốc tế, để đáp ứng nhu cầu về nguồn nhân
lực có trình độ, có năng lực cạnh tranh và hợp tác bình đẳng trong quá trình
hội nhập kinh tế quốc tế, thì giáo dục nghề nghiệp cần huy động và thúc đẩy
những nguồn lực cơ bản. Trong đó phát triển đội ngũ giáo viên là nhiệm vụ
thường xuyên và có ý nghĩa cấp thiết trong giai đoạn hiện nay để tạo nên
nguồn lực về con người.
Đối với các trường trung cấp chuyên nghiệp thì việc xây dựng, phát triển
đội ngũ giáo viên có bản lĩnh chính trị, có đạo đức nghề nghiệp, có năng lực
chuyên môn vững vàng, tạo được sự cuốn hút mạnh mẽ đối với học sinh đang
là một nhiệm vụ rất quan trọng có ý nghĩa quyết định đến sự phát triển bền
vững của mỗi nhà trường.
Trường Trung cấp Thuỷ sản Thanh Hoá nằm trong hệ thống các trường
trung cấp chuyên nghiệp và dạy nghề của cả nước, có nhiệm vụ đào tạo nguồn
nhân lực Thuỷ sản cho Thanh Hoá và các tỉnh lân cận.
Trong những năm qua Trường đã chú trọng đến công tác quản lý nhằm
nâng cao chất lượng dạy học, do đó chất lượng đào tạo của nhà trường từng
bước được nâng lên, phần nào đáp ứng được yêu cầu của xã hội. Nhưng đứng
trước yêu cầu đổi mới hội nhập của đất nước, sự phát triển nhanh mạnh mẽ
9
của khoa học và công nghệ, sự đổi mới về giáo dục và đào tạo đang đòi hỏi
Nhà trường phải có đội ngũ giáo viên giỏi về chuyên môn nghiệp vụ, năng
động, sáng tạo trong dạy - học có phương pháp dạy học tích cực đảm bảo dạy
đúng, dạy đủ kiến thức cho học sinh phù hợp với sự đổi mới của đất nước.
Với mong muốn xây dựng đội ngũ giáo viên có chất lượng, làm nòng
cốt cho việc nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo của Nhà trường đáp ứng
yêu cầu của xã, từng bước xây dựng Nhà trường phát triển ổn định và bền
vững, tôi chọn nghiên cứu đề tài: "Một số giải pháp quản lý nâng cao chất
lượng đội ngũ giáo viên ở Ttrường Trung cấp Thuỷ sản Thanh Hoá”.
2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, đề xuất một số giải pháp
quản lý nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên ở Trường Trung cấp Thuỷ sản
Thanh Hóa, nhằm nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo để Nhà trường
phát triển ổn định và bền vững.
3. KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
3.1. Khách thể nghiên cứu:
Đội ngũ cán bộ, giáo viên ở các trường Trung cấp chuyên nghiệp.
3.2. Đối tượng nghiên cứu:
Một số giải pháp quản lý nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên ở
Trường Trung cấp Thuỷ sản, Thanh Hoá.
4. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC
Chất lượng đội ngũ giáo viên ở Trường Trung cấp Thuỷ sản Thanh Hoá
còn một số hạn chế, bất cập. Nếu các giải pháp quản lý mà tác giả đề xuất
trong luận văn được đưa vào áp dụng trong Nhà trường một cách nghiêm túc,
đúng trình tự sẽ nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, góp phần nâng cao
chất lượng đào tạo đáp ứng yêu cầu, mục tiêu đào tạo nguồn nhân lực cho tỉnh
Thanh Hoá và các tỉnh lân cận.
5. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
10
5.1. Hình thành cơ sở lý luận trong quản lý nâng cao chất lượng đội ngũ
giáo viên ở các trường Trung cấp chuyên nghiệp.
5.2. Khảo sát đánh giá thực trạng chất lượng và quản lý đội ngũ giáo
viên ở Trường Trung cấp Thuỷ sản Thanh Hóa.
5.3. Đề xuất các giải pháp quản lý nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên
ở trường Trung cấp thuỷ sản Thanh Hoá trong giai đoạn hiện nay.
6. GIỚI HẠN VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
- Đội ngũ giáo viên đang tham gia giảng dạy tại nhà trường bao gồm
nhiều đối tượng như giáo viên trong biên chế, giáo viên hợp đồng dài hạn,
giáo viên hợp đồng ngắn hạn và giáo viên thỉnh giảng. Trong đề tài này tác
giả chỉ tập trung nghiên cứu giáo viên trong biên chế và giáo viên hợp đồng
không xác định thời hạn (giáo viên cơ hữu) đang tham gia giảng dạy ở tất cả
các môn học, ngành học trong Nhà trường;
- Số liệu nghiên cứu từ năm 2006 đến nay;
- Để tài được áp dụng trong giao đoạn 2012 đến 2020.
7. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận:
Nghiên cứu các văn bản nghị quyết, nghiên cứu lý luận về hoạt động
giáo dục và đào tạo; Hệ thống, khái quát hoá các quy định về đội ngũ nhà
giáo và giáo viên trường Trung cấp chuyên nghiệp..
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
- Phương pháp điều tra, phỏng vấn, quan sát, thu thập thông tin về đối
tượng nghiên cứu để phân tích, tổng hợp thực trạng về chất lượng đội ngũ
giáo viên ở Trường Trung cấp Thuỷ sản Thanh Hoá;
- Phương pháp chuyên gia: Lấy ý kiến về những giải pháp mà đề tài đề
xuất;
- Phương pháp thống kê: Xử lý các thông tin, số liệu thu thập được.
11
8. NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN VĂN
8.1. Về lí luận
- Luận văn làm sáng tỏ và bổ sung thêm vào cơ sở lý luận quản lý và
quản lý chất lượng đội ngũ giáo viên ở trường Trung cấp chuyên nghiệp, góp
phần nâng cao chất lượng Giáo dục và Đào tạo phù hợp với điều kiện phát
triển Kinh tế -Xã hội của đất nước trong giai đoạn hiện nay.
- Luận văn đã xây dựng một hệ thống phương hướng và các giải pháp
quản lý nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên ở Trường Trung cấp
chuyên nghiệp nói chung.
8.2. Về thực tiễn
- Qua khảo sát đánh giá được thực trạng chất lượng đội ngũ giáo viên và
quản lý chất lượng đội ngũ giáo viên ở Trường Trung cấp Thuỷ sản Thanh
Hoá hiện nay.
- Các giải pháp quản lý tác giả đề xuất không chỉ áp dụng đối với công
tác quản lý đội ngũ giáo viên ở Trường Trung cấp Thuỷ sản Thanh Hoá, mà
có thể ứng dụng được ở các trường Trung cấp chuyên nghiệp, trường Trung
cấp nghề trên địa bàn tỉnh Thanh Hoá.
9. CẤU TRÚC CỦA LUẬN VĂN
Ngoài phần mở đầu, kết luận, kiến nghị, phụ lục và tài liệu tham khảo
luận văn gồm có 3 chương:
Chương 1: Một số vấn đề lý luận quản lý nâng cao chất lượng đội ngũ
giáo viên ở trường Trung cấp chuyên nghiệp.
Chương 2: Thực trạng chất lượng đội ngũ giáo viên và quản lý đội ngũ
giáo viên ở trường Trung cấp Thuỷ sản Thanh Hoá.
Chương 3: Một số giải pháp quản lý nâng cao chất lượng đội ngũ giáo
viên ở Trường Trung cấp Thuỷ sản Thanh Hoá.
12
Chương 1
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÍ LUẬN QUẢN LÝ NÂNG CAO
CHẤT LƯỢNG ĐNGV Ở TRƯỜNG TRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP
1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu
Nền giáo dục Việt Nam hiện nay đang tiến hành công cuộc đổi mới theo
định hướng đổi mới KT-XH toàn diện và sâu sắc, được đề ra từ Đại hội Đảng
13
toàn quốc lần thứ VI (12/1986) và đặc biệt được chú trọng từ Nghị quyết
Trung ương II – Khóa VIII. Công cuộc đổi mới giáo dục diễn ra ở tất cả các
cấp học, bậc học. Chất lượng và hiệu quả đào tạo được xác định là một trong
những thước đo quan trọng đánh giá sự đóng góp của một trường đối với sự
phát triển KT-XH của đất nước, mà trong đó đội ngũ giáo viên là nhân tố
quan trọng hàng đầu quyết định đến chất lượng đào tạo. Bởi lẽ đội ngũ giáo
viên là một trong những thành tố cơ bản của quá trình GD&ĐT, có vai trò
quyết định trong việc thực hiện nội dung, chương trình, phương pháp và hình
thức tổ chức giáo dục, theo nguyên lý và phương châm giáo dục để đạt tới
mục tiêu giáo dục.
Trên thực tế và lý luận, đã có nhiều nhà nghiên cứu, nhiều tác giả có các
đề tài, các công trình nghiên cứu về quản lý và quản lý giáo dục như:
- "Giáo trình Khoa học quản lý" do Giáo sư Tiến sĩ Hồ Văn Vĩnh chủ
biên, 2004, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia [38].
- "Khoa học quản lý giáo dục" của Phó giáo sư Tiến Sỹ Trần Kiểm [26].
- “Tâm lý học quản lý” của GS- TS Nguyễn Bá Dương Nhà xuất bản
chính trị Quốc gia năm 2003 [20].
- “Một số vấn đề nâng cao hiệu quả của quá trình dạy học ở trường Đaị
học, Cao đẳng và Trung học chuyên nghiệp” của Lê Khánh Bằng, Trường Đại
học Sư phạm I, Hà Nội [16].
- “Quản lý giáo dục và quản lý nhà trường” của PGS- TS Thái Văn
Thành Nhà xuất bản Đại học Huế, 2005 [35].
Bậc học trung cấp chuyên nghiệp không tách rời hệ thống giáo dục và đào
tạo nói chung, nhưng vẫn phải có tính đặc thù riêng. Đến nay về cơ chế hoạt
động, giáo dục trung cấp chuyên nghiệp đã và đang được sự quan tâm chỉ đạo
của Bộ Giáo dục và Đào tạo bằng việc ban hành các văn bản quy định như:
Quyết định số 43/2008/QĐ - BGDĐT ngày 29 tháng 7 năm 2008 về việc ban
14
hành Điều lệ Trường Trung cấp chuyên nghiệp[2]; Quyết định số 40/2007/QĐ
- BGDĐT ngày 01 tháng 8 năm 2007 về việc ban hành Quy chế đào tạo
Trung cấp chuyên nghiệp[4]; Quyết định số 18/2007/QĐ - BGDĐT ngày 24
tháng 5 năm 2007, Quy định chế độ công tác đối với giáo viên trường trung
cấp chuyên nghiệp[3]; Quyết định số 67/2007/QĐ - BGDĐT ngày 01 tháng
11 năm 2007, Quy định về tiêu chuẩn đánh giá chất lượng giáo dục trường
trung cấp chuyên nghiệp[5]; Quyết định số 76/2007/QĐ - BGDĐT ngày 14
tháng 12 năm 2007, Quy định về quy trình và chu kỳ kiểm định chất lượng
giáo dục trường đại học, cao đẳng và trung cấp chuyên nghiệp[6].
Mặc dù các công trình nghiên cứu khoa học, các bài viết dành riêng cho
bậc học trung cấp chuyên nghiệp là chưa nhiều, thiếu đồng bộ, nhưng cũng
đang dần nhận được sự quan tâm của cả hệ thống giáo dục đặc biệt là những
cán bộ quản lý, giáo viên đang công tác tại các trường trung cấp chuyên
nghiệp hoặc các trường đại học, cao đẳng có đào tạo trung cấp chuyên nghiệp
như:
-Các bài viết, các báo cáo tham luận của tiến sĩ Nguyên Xuân Mai: “Mô
hình đào tạo GVDN hiện nay” tạp chí giáo dục số 58 tháng 5/2003 [32];
“Thực trạng và một số giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo GVDN” tạp chí
giáo dục số 25 tnáng3/2002 [31]; Đào tạo GVDN ở Trường Cao đẳng SPKT
Vinh, báo cáo Hội thảo Đào tạo và bồi dưỡng giáo viên dạy nghề do Tổng cục
dạy nghề và Trung tâm hỗ trợ phát triển công nghệ (CHLB Đức) phối hợp tổ
chức tháng 3/1999 [30]; “Các giải pháp nâng cao chất lượng giáo viên dạy
nghề”, tạp chí nghiên cứu giáo dục [29].
- Các luận văn thạc sỹ: Phạm Xuân Hiển (2010), Một số giải pháp nâng
cao chất lượng giáo dục ở Trường Trung cấp Thuỷ sản Thanh Hoá [24];
Lý
Tuấn Anh (2002), Các biện pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng dạy học
ở trường Đào tạo nghề cơ điện- Luyện kim Thái Nguyên [15].
15
Qua nghiên cứu các bài viết, các báo cáo và đề tài luận văn thạc sĩ trên,
tôi nhận thấy các tác giả đã xác định được hướng phát triển; huy động được
nguồn lực; đưa ra cơ chế quản lý, cơ chế hoạt động để nâng cao chất lượng
giáo dục và đào tạo ở trường trung cấp chuyên nghiệp và trung cấp nghề.
Bên cạnh những đề tài nghiên cứu ở các lĩnh vực thì chất lượng đội ngũ
giáo viên cũng đang là vấn đề hết sức quan trọng thu hút nhiều sự quan tâm
của các tác giả như luận văn thạc sỹ: Vũ Ngọc Báo (2000), Những biện pháp
chủ yếu nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên trường Trung học kinh tế bộ
công nghiệp trong giai đoạn hiện nay[18]; Nguyễn Khắc Long năm (2006),
Những biện pháp quản lý góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên
dạy nghề trường Kỹ thuật Việt - Đức Nghệ An [27].
Vấn đề nghiên cứu đưa ra được các giải pháp quản lý nhằm nâng cao chất
lượng đội ngũ giáo viên là vấn đề then chốt quyết định chất lượng đào tạo của
mỗi nhà trường, bởi lẽ trình độ của học sinh không thể vượt qua trình độ của
người thầy, do vậy nâng cao năng lực về mọi mặt của giáo viên là nâng cao
chất lượng của học sinh.
Cho đến nay, vấn đề quản lý nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo
viên ở Trường Trung cấp Thuỷ sản Thanh Hoá chưa có một đề tài khoa học
nào tập trung nghiên cứu một cách toàn diện. Vì vậy, trong luận văn này tác
giả nghiên cứu thực trạng quản lý đội ngũ giáo viên của Trường Trung cấp
Thuỷ sản Thanh Hoá và đề xuất các giải pháp quản lý phù hợp nhằm nâng
cao chất lượng đội ngũ giáo viên trong Trường Trung cấp Thuỷ sản Thanh
Hoá hiện nay, để góp phần vào sự phát triển chung của Nhà trường.
1.2. Một số khái niệm liên quan đến đề tài
1.2.1. Khái niệm về nhà trường và giáo viên
1.2.1.1. Nhà trường
Nhà trường là một dạng tổ chức chuyên biệt và đặc thù của xã hội được
16
hình thành từ nhu cầu mang tính tất yếu khách quan của xã hội; nhằm thực
hiện chức năng truyền thụ các kinh nghiệm xã hội cần thiết cho từng nhóm
dân cư nhất định trong cộng đồng và xã hội.
Nhà trường được thành lập và hoạt động dưới sự điều chỉnh bởi các quy
định của xã hội; có tính chất và nguyên lý hoạt động; có mục đích rõ ràng và
nhiệm vụ cụ thể; có nội dung và chương trình GD được chọn lọc; có tổ chức
bộ máy và đội ngũ được đào tạo; phương thức và phương pháp GD luôn luôn
được đổi mới; được cung ứng các nguồn lực vật chất cần thiết; có kế hoạch
hoạt động và được hoạt động trong một môi trường (tự nhiên và xã hội) nhất
định; có sự đầu tư của người học, cộng đồng, nhà nước và xã hội; và quản lý
vĩ mô, vi mô của các cơ quan quản lý các cấp trong xã hội…
Xác định rõ tầm quan trọng của nhà trường, nên Điều 58 Luật GD 2005[27], đã quy định rõ nhiệm vụ và quyền hạn của nhà trường:
1. Tổ chức giảng dạy, học tập và các hoạt động giáo dục khác theo mục
tiêu, chương trình giáo dục; xác nhận hoặc cấp văn bằng, chứng chỉ theo thẩm
quyền;
2. Tuyển dụng, quản lý nhà giáo, cán bộ, nhân viên; tham gia vào quá
trình điều động của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền đối với nhà
giáo, cán bộ, nhân viên;
3. Tuyển sinh và quản lý người học;
4. Huy động, quản lý, sử dụng các nguồn lực theo quy định của pháp luật;
5. Xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật theo yêu cầu chuẩn hóa, hiện đại hóa;
6. Phối hợp với gia đình người học, tổ chức, cá nhân trong hoạt động giáo
dục;
7. Tổ chức cho nhà giáo, cán bộ, nhân viên và người học tham gia các
hoạt động xã hội;
17
8. Tự đánh giá chất lượng giáo dục và chịu sự kiểm định chất lượng giáo
dục của cơ quan có thẩm quyền kiểm định chất lượng giáo dục;
1.2.1.2. Trường trung cấp
Là cơ sở giáo dục chuyên nghiệp, giáo dục nghề nghiệp nằm trong hệ
thống giáo dục quốc dân, hoạt động theo quy định của Luật Giáo dục, Luật
dạy nghề, Điều lệ trường và theo pháp luật của Nhà nước Việt Nam. Nhà
trường có quan hệ đào tạo liên thông, liên kết với các trường trung học cơ sở,
trung học phổ thông, dạy nghề, cao đẳng, đại học,…Trường có tư cách pháp
nhân, con dấu và tài khoản riêng theo quy định của Pháp luật. Trường có chức
năng đào tạo nhân lực trình độ trung cấp kỹ thuật, công nghệ; dạy nghề trình
độ trung cấp nghề; tổ chức nghiên cứu ứng dụng khoa học công nghệ phục vụ
Giáo dục và Đào tạo theo quy định của pháp luật. [theo từ điển Bách khoa
toàn thư online].
1.2.1.3. Giáo viên, đội ngũ giáo viên
a. Giáo viên
Quốc hội khoá XI, kỳ họp thứ 7 ngày 14 tháng 6 năm 2005 đã thông qua
luật giáo dục năm 2005 thay thế luật giáo dục năm 1998, trong đó khẳng định
tầm quan trọng của giáo dục - đào tạo và coi: “Đầu tư cho giáo dục là đầu tư
phát triển” [9,tr.16] và đã xác định rõ:
1. Nhà giáo là người làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong nhà trường,
cơ sở giáo dục khác;
2. Nhà giáo phải có những tiêu chuẩn sau đây:
- Phẩm chất, tư tưởng, đạo đức tốt;
- Đạt trình độ chuẩn được đào tạo và chuyên môn, nghiệp vụ;
- Đủ sức khoẻ theo yêu cầu nghề nghiệp;
- Lý lịch bản thân rõ ràng.
18
Khoản 2 điều 70 của luật giáo dục năm 2005 quy định: “Nhà giáo giảng
dạy ở cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục nghề nghiệp gọi
là giáo viên; ở cơ sở giáo dục đại học gọi là giảng viên”.
Theo Từ điển tiếng Việt “Giáo viên là người dạy học ở bậc phổ thông
hoặc các trường dạy nghề và trung cấp chuyên nghiệp” [11].
Như vậy, nhà giáo là những người làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong
nhà trường hoặc các cơ sở giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân nhằm
thực hiện mục tiêu giáo dục là truyền tải tri thức, rèn luyện kỹ năng, kỹ xảo,
xây dựng, hình thành và phát triển nhân cách cho người học đáp ứng với yêu
cầu nhân lực của thị trường lao động và của phát triển kinh tế - xã hội.
b. Đội ngũ giáo viên
Có nhiều khái niệm khác nhau về vấn đề này. Tuy nhiên ở một số nghĩa
chung nhất ta hiểu: Đội ngũ là tập hợp một số đông người, hợp thành một lực
lượng để thực hiện một hay nhiều chức năng, có thể cùng nghề hoặc khác
nghề, nhưng có chung một mục đích xác định. Họ làm việc theo kế hoạch và
gắn bó với nhau về lợi ích vật chất và tinh thần cụ thể.
- Theo từ điển tiếng Việt giải thích: “Đội ngũ là tập hợp một số đông
người, cùng chức năng nghề nghiệp thành một lực lượng” [11], ví dụ như đội
ngũ giáo viên.
- Theo tác giả Nguyễn Minh Đường “Đội ngũ giáo viên ngành giáo dục là
một tập thể người bao gồm cán bộ quản lý, giáo viên và nhân viên; nếu chỉ đề
cập đến đặc điểm đó của ngành thì đội ngũ đó chủ yếu là đội ngũ giáo viên và
đội ngũ quản lý giáo dục” [22, tr.10].
Tóm lại: Đội ngũ giáo viên là tập hợp các nhà giáo làm nghề dạy học,
giáo dục, được tổ chức thành một lực lượng có tổ chức cùng nhau chung một
nhiệm vụ và thực hiện các mục tiêu giáo dục đề ra cho tập hợp đó; tổ chức đó.
19
Họ làm việc có kế hoạch và gắn bó với nhau thông qua lợi ích vật chất và tinh
thần trong khuôn khổ quy định của bộ chủ quản pháp luật và thể chế xã hội.
c. Giáo viên trường Trung cấp chuyên nghiệp
Là công chức chuyên môn đảm nhiệm việc giảng dạy, lý thuyết, kỹ thuật
và thực hành trong nhà trường.
Nhiệm vụ cụ thế:
- Tiến hành giảng dạy môn học được phân công đạt các yêu cầu về nội
dung, phương pháp.
- Thông qua quá trình giảng dạy môn học, tiến hành giáo dục, phẩm chất
đạo đức nghề nghiệp cho HS.
- Sử dụng có hiệu quả và an toàn các trang thiết bị, đồ dùng dạy học có
liên quan tới môn học được phân công giảng dạy. Góp phần xây dựng trang
thiết bị và đồ dùng dạy học, xây dựng phòng học chuyên môn cho môn học.
- Quản lý chất lượng học tập và chủ trì các hoạt động thực hành nghề,
sản xuất trong phạm vi một lớp học được phân công phụ trách. Làm giáo viên
chủ nhiệm lớp.
- Tham gia các hoạt động bồi dưỡng và thực hiện tự bồi dưỡng để nâng
cao trình độ.
- Tham gia nghiên cứu thực nghiệm khoa học cấp nhà trường với nội
dung môn học được phân công dạy dưới sự hướng dẫn của GV cao cấp.
1.2.2. Khái niệm về Quản lý và và quản lý giáo dục
1.2.2.1. Quản lý
Như chúng ta đã biết, hoạt động quản lý bắt nguồn từ sự phân công, hợp
tác lao động. Chính sự phân công hợp tác lao động nhằm đạt hiệu quả, năng
suất cao hơn trong công việc đòi hỏi phải có sự chỉ huy phối hợp, điều hành,
kiểm tra, chỉnh lý v. v…Đây là hoạt động để người lao động phối hợp nỗ lực
của các thành viên trong nhóm, trong tổ chức đạt mục tiêu đề ra
20
Có nhiều cách định nghĩa khác nhau về quản lý. Dưới đây chúng tôi xin
nêu một số cách định nghĩa về quản lý:
Theo Từ điển Tiếng Việt, năm 2000 của Ủy ban khoa học xã hội [11]:
- Quản lý là trông coi và giữ gìn theo những yêu cầu nhất định.
- Quản lý là tổ chức và điều khiển các hoạt động theo những yêu cầu
nhất định. [11].
Theo PGS, TS Trần Quốc Thành: "Quản lý là sự tác động có ý thức của
chủ thể quản lý để chỉ huy điều khiển hướng dẫn các quá trình xã hội, hành vi
và hoạt động của con người nhằm đạt tới mục đích, đúng với ý chí nhà quản
lý, phù hợp với quy luật khách quan" [36, tr.1]
Theo PGS.TS Trần Kiểm:" Quản lý là những tác động của chủ thể quản
lý trong việc huy động, phát huy, kết hợp, sử dụng, điều chỉnh, điều phối các
nguồn lực (nhân lực, vật lực, tài lực) trong và ngoài tổ chức ( chủ yếu là nội
lực) một cách tối ưu nhằm đạt mục đích của tổ chức với hiệu quả cao nhất"
[26, tr.8].
Theo GS.Viện sĩ Phạm Minh Hạc: "Quản lý là tác động có mục đích, có
kế hoạch của chủ thể quản lý đến tập thể những người lao động nói chung, là
khách thể quản lý nhằm thực hiện những mục tiêu dự kiến" [23, tr.24]
Theo TS. Nguyễn Quốc Chí và PGS.TS. Nguyễn Thị Mỹ Lộc: "Quản lý
là sự tác động có định hướng, có chủ đích của chủ thể quản lý (người quản lý)
tới khách thể quản lý ( người bị quản lý ) trong một tổ chức nhằm làm cho tổ
chức vận hành và đạt được mục đích của tổ chức" [19, tr.1]
Hoặc trong cuốn" Quản lý nhà nước về giáo dục và đào tạo" thuật ngữ
quản lý được xác định: " Quản lý là quá trình tác động có mục đích, có kế
hoạch hợp quy luật của chủ thể quản lý đến khách thể quản lý nhằm đạt tới
các mục tiêu đề ra" [10, tr.2]
- Xem thêm -
.DOC 
111 
110 
59 
