Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Lêi nãi ®Çu
C¹nh tranh lµ mét vÊn ®Ò sèng cßn víi bÊt kú mét nÒn kinh tÕ nµo
còng nh- mét doanh nghiÖp nµo trong bÊt kú hoµn c¶nh nµo còng nh- trong
bÊt kú m«i tr-êng nµo. NhÊt lµ hiÖn nay nÒn kinh tÕ thÕ giíi ®ang cã xu
h-íng héi nhËp th× c¹nh tranh ngµy cµng trë nªn khèc liÖt h¬n. ViÖt Nam
b¾t ®Çu chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng tõ n¨m 1986 h¬n 15 n¨m qua
thùc hiÖn ®-êng lèi ®æi míi nÒn kinh tÕ n-íc ta ®· cã sù t¨ng tr-ëng râ rÖt
,c¸c nh©n tè t¹o nªn n¨ng lùc c¹nh tranh ngµy cµng ®-îc khai th¸c .Mét sè
ngµnh hµng, doanh nghiÖp ®· b¾t ®Çu v-¬n lªn c¹nh ngµy cµng ®-îc khai
th¸c .Mét sè nghµnh hµng ,doanh nghiÖp ®· b¾t ®Çu v-¬n lªn c¹nh tranh ë
trong n-íc vµ thÞ tr-êng n-íc ngoµI .Hµng ho¸ ViÖt Nam ®· ®-îc biÕt ®Õn ë
nhiÒu thÞ tr-êng thÕ giíi trong ®ã cã nhiÒu mÆt ®· c¹nh tranh ®-îc víi s¶n
phÈm cïng lo¹I cña c¸c n-íc kh¸c nh- thuû s¶n ,cµ fe ,g¹o ,h¹t ®IÒu ,hµng
dÖt may ,da giÇy ,hµng thñ c«ng mü nghÖ . Bªn c¹nh nh÷ng mÆt h¶ng truyÒn
thèng còng ®· cã nh÷ng mÆt hµng cã lîi thÕ c¹nh tranh trong t-¬ng lai
nh-:s¶n phÈm phÈn mÒm ,hµng ®IÖn tö ,nhiÒu mÆt hµng kh¸c nh- vËt liÖu
x©y dùng ,chÊt tÈy röa ,hµng tiªu dïng ®· thay thÕ c¸c s¶n phÈm ngo¹i nhËp
trªn thÞ tr-êng trong n-íc .Bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu vµ kÕt qu¶ trªn thÞ
tr-êng th× søc c¹nh tranh cña phÇn lín doanh nghiÖp vµ hµng ho¸ ViÖt Nam
cßn yÕu kÐm c¶ vÒ chÊt l-¬ng mÉu m· vµ gi¸ c¶. N¨m 1999 n¨ng lùc c¹nh
tranh cña ta ®óng thø 48/59 quèc gia ,n¨m2001 lµ 62/75 vµ n¨m 2002 la
65/80.ViÖt Nam lµ thµnh viªn cña ASEAN vµ ®ang cam kÕt AFTA ,®ang
trùc tiÕp bu«n b¸n víi h¬n 100 quèc gia vµ ®· kÝ kÕt hiÖp ®Þnh th-¬ng m¹i
víi h¬n 70 n-íc ,hiÖn ®ang tham tham gia ®µm ph¸n ®Ó ra nhËp WTO,tr-íc
hÕt theo lé tr×nh cña khu vùc mËu dÞch tù do, khu vùc ®«ng nam ¸ (AFTA)
mµ thuÕ quan sÏ gi¶m dÇn tõ nay ®Õn n¨m 2015 lµ 0 % tr-íc m¾t tõ nay ®Õn
n¨m 2006 lµ 6%.Trong xu thÕ nµy hµng ho¸ cña ViÖt Nam sÏ ph¶i c¹nh
tranh gay g¾t víi hµng ho¸ cïng lo¹I cña c¸c n-íc trªn thÕ giíi vµ trong khu
vùc ®Æc biÖt lµ víi ASEAN vµ Trunng Quèc v× vËy, ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn
®-îc th× ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu, chÝnh s¸ch phï hîp, vµ
cã c¸c th«ng tin vÒ thÞ tr-êng cËp nhËt...Ngoµi ra chÊt l-îng c¸c s¶n phÈm
cña doanh nghiÖp ph¶i tèt, gi¸ thµnh rÎ phï hîp víi thu nhËp cña ng-êi tiªu
dïng...th× míi cã kh¶ n¨ng ®øng v÷ng trªn thÞ tr-êng, vµ cã kh¶ n¨ng c¹nh
tranh víi c¸c s¶n phÈm cña n-íc ngoµi.
Lµm thÕ nµo ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn? Lµm thÕ nµo ®Ó ®¹t ®-îc vµ duy
tr× viÖc xuÊt khÈu, b¶o vÖ thÞ tr-êng trong n-íc? Hay lµm sao n©ng cao
®-îc søc c¹nh tranh trong m«i tr-êng th-¬ng m¹i quèc tÕ? VÊn ®Ò cèt lâi lµ
lµm sao x¸c ®Þnh chÝnh x¸c lîi thÕ c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm trong doanh
nghiÖp, tËp trung ®-îc c¸c nguån lùc ®Ó cã søc m¹nh tæng hîp.
ViÖc n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm lµ vÊn ®Ò sèng
cßn cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay. §©y còng lµ vÊn ®Ò xóc tiÕn
nhÊt, ®¸ng quan tÇm nhÊt cña c¸c lo¹i h×nh s¶n xuÊt kinh doanh. V× vËy mµ
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
“Mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao søc c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm ViÖt
Nam trªn thÞ tr-êng" ®ang lµ mét ®Ò tµi cËp nhËt hiÖn nay ®-îc rÊt nhiÒu
ng-êi quan t©m nghiªn cøu ®Ó t×m ra nh÷ng gi¶i ph¸p h÷u hiÖu n©ng cao
®-îc n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm trªn thÞ tr-êng...Cho nªn trong
lÉn nghiªn cøu n¯y em ®± chän ®Ò t¯i “BiÖn ph²p n©ng cao kh° n¨ng c³nh
tranh cña c¸c s¶n phÈm ViÖt Nam trªn thÞ trêng”. §Ó tõ ®ã xem nh÷ng mÆt
nµo ®· ®¹t ®-îc mÆt nµo ch-a ®¹t ®-îc? Nguyªn nh©n cña chóng lµ g×? Vµ
muèn kh¾c phôc cÇn thùc hiÖn nh÷ng c«ng viÖc nh- thÕ nµo? Tõ ®ã lµm bµi
häc cho m×nh mét nhµ kinh tÕ t-¬ng lai . Néi dung chñ yÕu cña ®Ò tµi ®-îc
chia ra lµm ba ch-¬ng ngoµI phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn:
Ch-¬ng I. Kh¸i qu¸t vÒ c¹nh tranh- vai trß cña c¹nh tranh trong
nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng
Ch-¬ng II. Thùc tr¹ng cña kh¶ n¨ng c¹nh tranh c¸c s¶n phÈm ë
c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam trªn thÞ tr-êng
Ch-¬ng III. Gi¶i ph¸p n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c s¶n
phÈm ViÖt Nam trªn thÞ tr-êng.
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
ch-¬ng I
Kh¸i qu¸t vÒ c¹nh tranh vµ vai trß cña c¹nh
tranh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng
I. c¸c kh¸i niÖm vÒ c¹nh tranh.
1. C¹nh tranh lµ g×?
C¹nh tranh vÒ mÆt thuËt ng÷ lµ sù cè g¾ng giµnh phÇn h¬n, phÇn
th¾ng vÒ m×nh gi÷a nh÷ng ng-êi, nh÷ng tæ chøc ho¹t ®éng cã nh÷ng
môc tiªu vµ lîi Ých gièng nhau.
Trong kinh doanh, c¹nh tranh ®-îc ®Þnh nghÜa nh- lµ sù ®ua
tranh gi÷a c¸c nhµ kinh doanh thÞ tr-êng nh»m giµnh -u thÕ trªn mét
lo¹i tµi nguyªn, s¶n phÈm hoÆc cïng mét lo¹i kh¸ch hµng vÒ phÝa m×nh.
2. Quan niÖm vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh
Cã rÊt nhiÒu quan niÖm kh¸c nhau vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh, v× vËy ë
®©y xin ®îc b¯n ®«i chót vÒ “Kh° n¨ng c³nh tranh.”
Cho ®Õn nay ®· cã nhiÒu t¸c gi¶ ®-a c¸c c¸ch hiÓu kh¸c nhau vÒ kh¶
n¨ng c¹nh tranh cña mét doanh nghiÖp, cña mét nÒn c«ng nghiÖp còng nhmét quèc gia.
Theo Fafchamps cho r»ng: Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña mét doanh
nghiÖp lµ kh¶ n¨ng cña doanh nghiÖp ®ã cã thÓ s¶n xuÊt s¶n phÈm víi chi
phÝ biÕn ®æi trung b×nh thÊp h¬n gi¸ cña nã trªn thÞ tr-êng. Theo c¸ch hiÓu
nµy, doanh nghiÖp nµo cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt ra s¶n phÈm cã chÊt l-îng
t-¬ng tù s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp kh¸c nh-ng víi chi phÝ thÊp h¬n sÏ
®-îc coi lµ cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao h¬n.
Randall l¹i cho r»ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh lµ kh¶ n¨ng giµnh ®-îc vµ
duy tr× thÞ phÇn trªn thÞ tr-êng víi lîi nhuËn nhÊt ®Þnh.
Theo Dunning lËp luËn r»ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh lµ kh¶ n¨ng cung
s¶n phÈm cña chÝnh doanh nghiÖp trªn c¸c thÞ tr-êng kh¸c nhau mµ kh«ng
ph©n biÖt n¬i bè trÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ®ã.
Mét quan niÖm kh¸c cho r»ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh lµ tr×nh ®é cña
c«ng nghiÖp cã thÓ s¶n xuÊt s¶n phÈm theo ®óng yªu cÇu cña thÞ tr-êng,
®ång thêi duy tr× ®-îc møc thu nhËp thùc tÕ cña m×nh.
Cã thÓ thÊy r»ng c¸c quan niÖm nªu trªn xuÊt ph¸t tõ c¸c gãc ®é kh¸c
nhau, nh-ng ®Òu cã liªn quan ®Õn hai khÝa c¹nh: chiÕm lÜnh thÞ tr-êng vµ cã
lîi nhuËn. Theo em kh¶ n¨ng c¹nh tranh cã thÓ hiÓu lµ n¨ng lùc n¾m gi÷ thÞ
phÇn nhÊt ®Þnh víi møc ®é hiÖu qu¶ chÊp nhËn ®-îc, v× vËy khi thÞ phÇn
t¨ng lªn cho thÊy kh¶ n¨ng c¹nh tranh ®-îc n©ng cao.
3. Quy luËt vÒ c¹nh tranh.
Sù tù do trong s¶n xuÊt kinh doanh víi nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ tham
gia lµ nguån gèc cña sù c¹nh tranh. C¹nh tranh lµ quy luËt trong nÒn kinh tÕ
thÞ tr-êng. C¹nh tranh vÒ mÆt kinh tÕ kh¸c h¼n sù c¹nh tranh ®Ó ®o¹t mét
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
gi¶i th-ëng. Nã lµ mét cuéc ch¹y ®ua kh«ng ph¶i mét lÇn råi th«i mµ lµ mét
qu² tr×nh liªn tôc. §ã l¯ mét cuéc ch³y “Marat«ng kinh tÕ” kh«ng cã ®Ých
cuèi cïng, ai c¶m nhËn thÊy ®Ých ng-êi ®ã trë thµnh nhÞp cÇu cho c¸c ®èi
thñ v-ît lªn phÝa tr-íc. Ch¹y ®ua kinh tÕ ph¶i lu«n ë phÝa tr-íc ®Ó tr¸nh
nh÷ng trËn ®ßn cña ng-êi ch¹y phÝa sau. §ã lµ sù c¹nh tranh vÒ chÊt l-îng,
hiÖu qu¶, vÒ gi¸ c¶, vÒ dÞch vô phôc vô kh¸ch hµng gi÷a ng-êi mua vµ ng-êi
b¸n, gi÷a nh÷ng ng-êi mua vµ nh÷ng ng-êi b¸n víi nhau. Kh«ng thÓ lÈn
tr¸nh c¹nh tranh, ®ãn tr-íc c¹nh tranh vµ s½n sµng, linh ho¹t sö dông vò khÝ
c¹nh tranh h÷u hiÖu.
II. Vai trß cña c¹nh tranh
Qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ thóc ®Èy tù do mËu dÞch trªn toµn thª giíi,
®iÒu nµy mang l¹i nh÷ng lîi Ých to lín cho tÊt c¶ c¸c quèc gia: Tù do trao
®æi lµm cho gi¸ c¶ hµng ho¸ dÞch vô phôc vô tèt h¬n nh÷ng nhu cÇu cña
ng-êi tiªu dïng trªn toµn thÕ giíi, viÖc tiÕp cËn víi c¸c yÕu tè ®Çu vµo cña
s¶n xuÊt kinh doanh nh- vèn, c«ng nghÖ, lao ®éng...còng trë nªn dÔ dµng
h¬n. Tù do ho¸ mËu dÞch còng lµm cho c¹nh tranh trë nªn khèc liÖt h¬n vµ
lµ c¹nh tranh toµn cÇu.
Hµng ngµy, chóng ta ®Òu nghe, nh×n, ®äc nh÷ng th«ng tin qu¶ng c¸o
cña c¸c c«ng ty vÒ nh÷ng s¶n phÈm kh¸c nhau. Trong nÒn kinh tÕ thÞ
tr-êng, c¸c s¶n phÈm cã thÓ gièng nhau vµ còng cã thÓ thay thÕ cho nhau,
trong khi ng-êi mua cã quyÒn lùa chän lo¹i s¶n phÈm nµo ®em l¹i lîi Ých
tèi -u cho hä. V× vËy mµ sù c¹nh tranh trong viÖc thu hót kh¸ch hµng thùc
ra chØ lµ sù ®èi ®Çu quyÕt liÖt trong chiÕn l-îc ph¸t triÓn gi÷a chÝnh c¸c
c«ng ty vµ quèc gia ®ã. VËy vai trß vµ thùc chÊt cña c¹nh tranh trong nÒn
kinh tÕ thÞ tr-êng lµ g×?
Vai trß cña c¹nh tranh ®· ®-îc kh¼ng ®Þnh c¶ vÒ lý luËn vµ thùc tiÔn
ë n-íc ta. C¹nh tranh lµ mòi nhän ®ét kÝch quan träng, ®Ó ph¸ vì c¬ chÕ
qu¶n lý tËp trung quan liªu bao cÊp, h×nh thµnh c¬ chÕ thÞ tr-êng.
+ C¹nh tranh thóc ®Èy s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn, chÊn h-ng c¸c
quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ. Qua ho¹t ®éng mua b¸n t¹o ra ®éng lùc kÝch thÝch
®èi víi ng-êi s¶n xuÊt, thóc ®Èy ph©n c«ng lao ®éng x· héi, tæ chøc l¹i s¶n
xuÊt, h×nh thµnh nªn c¸c vïng chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt hµng ho¸ lín. Ph¸t
triÓn th-¬ng m¹i còng cã nghÜa lµ ph¸t triÓn c¸c quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ.
§ã lµ con ®-êng ng¾n nhÊt ®Ó chuyÓn tõ s¶n xuÊt tù nhiªn thµnh s¶n xuÊt
hµng ho¸.
+ C¹nh tranh kÝch thÝch sù ph¸t triÓn cña lùc l-îng s¶n xuÊt. Lîi
nhuËn lµ môc ®Ých cña ho¹t ®éng c¹nh tranh th-¬ng m¹i. Ng-êi s¶n xuÊt sÏ
t×m mäi c¸ch ®Ó c¶i tiÕn c«ng t¸c, ¸p dông khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ
míi, h¹ chi phÝ ®Ó thu nhiÒu lîi nhuËn. §ång thêi, c¹nh tranh trong th-¬ng
m¹i b¾t buéc ng-êi s¶n xuÊt ph¶i tÝnh to¸n thùc chÊt ho¹t ®éng kinh doanh,
tiÕt kiÖm c¸c nguån lùc, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng. §ã lµ nh÷ng nh©n tè
t¸c ®éng lµm cho lùc l-îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn.
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
+ C¹nh tranh kÝch thÝch nhu cÇu vµ lu«n t¹o ra nhu cÇu míi. Ng-êi
tiªu dïng mua b¸n kh«ng xuÊt ph¸t tõ t×nh c¶m mµ b»ng lý trÝ. Lîi Ých cña
s¶n phÈm hay møc ®é tho¶ m·n nhu cÇu cña s¶n phÈm sÏ t¹o ra kh¶ n¨ng
t¸I t¹o nhu cÇu. C¹nh tranh mét mÆt lµm cho cÇu trªn thÞ tr-êng trung thùc
víi nhu cÇu, mÆt kh¸c nã lµm béc lé tÝnh ®a d¹ng, phong phó cña nhu cÇu.
C¹nh tranh buéc c¸c nhµ s¶n xuÊt ph¶I ®a d¹ng ho¸ vÒ lo¹I h×nh, kiÓu d¸ng,
mÉu m·, chÊt l-îng s¶n phÈm. §iÒu nµy t¸c ®éng ng-îc l¹i ng-êi tiªu
dïng, lµm bËt dËy c¸c nhu cÇu tiÒm tµng. Tãm l¹i, c¹nh tranh trong th-¬ng
m¹i lµm t¨ng tr-ëng nhu cÇu vµ gèc rÔ cho sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh
doanh
+C¹nh tranh gop phÇn më réng quan hÖ quèc tÕ: quan hÖ th-¬ng m¹i
gi÷a n-íc ta víi c¸c n-íc kh¸c kh«ng ngõng ph¸t triÓn. §iÒu ®ã gióp chóng
ta tËn dông ®-îc -u thÕ cña thêi ®¹i, ph¸t huy ®-îc lîi thÕ so s¸nh, tõng
b-íc ®-a thÞ tr-êng n-íc ta héi nhËp víi thÞ tr-êng thÕ giíi, biÕn n-íc ta
thµnh bé phËn cña ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. §ã còng lµ con ®-êng ®Ó
kinh tÕ n-íc ta cã b-íc ph¸t triÓn nh¶y vät, nh©n d©n ta cã cuéc sèng Êm
no, h¹nh phóc.
Nh- vËy: C¹nh tranh lµ bÊt kh¶ kh¸ng, lµ linh hån sèng cña c¬ chÕ thÞ
tr-êng. Nã lµ ®éng lùc quan träng cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi. Sù c¹nh
tranh diÔn ra gi÷a ng-êi b¸n víi nhau, hoÆc gi÷a nh÷ng ng-êi mua víi
nhau.
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
ch-¬ng II
thùc tr¹ng vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh c¸c s¶n phÈm
viÖt nam trªn thÞ tr-êng
1. Th-c tr¹ng c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm viÖt Nam trªn thi
tr-êng:Thùc tÕ cho thÊy r»ng,søc c¹nh tranh cña hÇu hÕt c¸c lo¹i
hµng ho¸ ViÖt nam trªn thÞ tr-êng,c¶ trong n-íc lÉn quèc tÕ rÊt yÕu
kÐm.VÊn ®Ò l¹i cµng bøc xóc khi ¸p lùc c¹nh tranh do qóa tr×nh tù do
ho¸ th-¬ng m¹i,tr-íc hÕt lµ thêi h¹n cã hiÖu lùc cña CEPT trong
khu«n khæ AFTA cø mçi lóc mét ®Õn gÇn.Trong khi ®ã,kh«ng Ýt c¸c
doanh nghiÖp ViÖt nam l¹i ch-a s½n sµng ®èi mÆt víi nh÷ng th¸ch
thøc tõ cuéc c¹nh tranh gay g¾t Êy.NÕu t×nh h×nh kh«ng ®-îc c¶i
thiÖn th× viÖc nÒn kinh tÕ n-íc ta bi tôt hËu lµ ®iÒu ch¾c ch¾n.ViÖc
cÇn thiÕt ph¶i lµm b©y giê kh«ng nh÷ng chØ lµ t¨ng n¨ng lùc c¹nh
tranh mµ cßn ph¶i t¹o ra mét m«i tr-êng c¹nh tranh quyÕt liÖt ngay
trong n-íc.C¹nh tranh t¹o ra ®éng lùc cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ vµ nã
cßn lµ c¸ch tèt nhÊt ®Ó tèi ®a ho¸ lîi Ých cña ng-êi s¶n xuÊt lÉn ng-êi
tiªu dïng.HiÖn nay c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam ch-a thùc sù c¹nh
tranh v× thÞ tr-êng cña ta hiÖn nay rÊt Ýt tÝnh c¹nh tranh.SÏ kh«ng thÓ
cã doanh nghiÖp cã tÝnh c¹nh tranh khi nã
ho¹t ®éng trong m«i
tr-êng kh«ng cã tÝnh c¹nh tranh.
C¸c ngµnh lín nh-:®iÖn lùc,viÔn th«ng,n-íc,….vÉn lµ nh÷ng ngµnh ®-îc
nhµ n-íc b¶o hé ®éc quyÒn.ViÖc ®éc quyÒn nµy t¹o ra rÊt nhiÒu t¸c h¹i nh-:
Do kh«ng bÞ c¹nh tranh nªn nhµ s¶n xuÊt kh«ng cã nhu cÇu s¸ng t¹o,®æi
míi c«ng nghÖ vµ v× thÕ h¹n chÕ ¸p dông tiÕn bé khoa häc kÜ thuËt,n¨ng
suÊt lao ®éng kh«ng ®-îc n©ng cao.
Nhµ cung cÊp t¹o ra sù khan hiÕm gi¶ t¹o b»ng c¸ch h¹n chÕ vÒ sè l-îng
hµng ho¸ vµ ¸p dông møc gi¸ cao mét c¸ch gi¶ t¹o ®Ó kiÕm lêi kh«ng
chÝnh ®¸ng.Chi phi ng-êi tiªu dung bá ra ®Ó mua mét l-îng hµng ho¸ sÏ
t¨ng lªn. Vµ chÊt l-îng hµng ho¸ dÞch vô cßn cã nguy c¬ gi¶m sót.
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Do kh«ng sö dông hÕt nguån lùc ph¸t triÓn kinh tÕ nªn sÏ cã mét sù l·ng
phÝ lín c¸c nguån lùc.
ChÝnh v× nh÷ng t¸c ®éng kh«ng cã lîi nµy nªn cÇn thiÕt ph¶i cã sù can
thiÖp cña nhµ n-íc nh»m chèng ®éc quyÒn.
HiÖn nay,c«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ ®ang ®-îc khëi ®éng víi t- t-ëng
chung lµ thõa nhËn tÝnh kh¸ch quan,tÊt yÕu cña kinh tÕ thÞ tr-êng.Tuy cã
nh÷ng quan ®iÓm kh¸c biÖt vÒ tÝnh chÊt x· héi so víi c¸c nÒn kinh tÕ thÞ
tr-êng chÝnh thèng hiÖn ®ang tån t¹i,nh-ng ®· lµ kinh tÕ thÞ tr-êng th× yÕu
tè thÞ tr-êng sÏ ph¶i trë thµnh c¬ së ®Çu tiªn chi phèi kiÓu vËn hµnh cña nÒn
kinh tÕ .Víi chÝnh s¸ch ®æi míi nÒn kinh tÕ chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr-êng
,nÒn kinh tÕ ViÖt nam ®· ®¹t ®-îc mét sè kÕt qu¶ ban ®Çu cã ý nghÜa b-íc
ngoÆt.Kh«ng chØ v× møc t¨ng tr-ëng cao mµ quan träng h¬n lµ kh¼ng ®Þnh
trªn thùc tÕ mét nguyªn lý tæ chøc nÒn kinh tÕ .T×nh tr¹ng ®éc quyÒn d-íi
bÊt cø thÓ chÕ x· héi nµo còng dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nÒn kinh tÕ ho¹t ®éng
d-íi tiÒm n¨ng s¶n xuÊt,kÐm hiÖu qu¶.
Tuy vËy, qóa tr×nh ®æi míi víi kho¶ng thêi gian ng¾n ngñi míi chØ ®ñ ®Ó
h×nh thµnh khu«n khæ chung cña c¬ chÕ thÞ tr-êng .V× thÕ ®Ó cho kinh tÕ thÞ
tr-êng ho¹t ®éng mét c¸ch thËt sù tr«i ch¶y th× cßn rÊt nhiÒu viÖc ph¶i
lµm.Mét trong sè nh÷ng viÖc rÊt khã kh¨n mµ ta ch-a lµm chÝnh lµ t¹o lËp
mét m«i tr-êng cã tÝnh c¹nh tranh vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn ph¸p lý ®¶m b¶o cho
sù c¹nh tranh ®-îc c«ng b»ng ,lµnh m¹nh.Thùc tiÔn cña tiÕn tr×nh ®æi míi
vµ héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi ®· ®Æt nÒn kinh tÕ ViÖt nam ®èi mÆt
trùc tiÕp víi cuéc c¹nh tranh quèc tÕ ,nªn kh«ng thÓ kh«ng t¹o ra mét m«i
tr-êng kinh tÕ c¹nh tranh ë trong n-íc phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ, vµ
n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ còng nh- n¨ng lùc qu¶n lý
nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng cã tÝnh c¹nh tranh cao.
ViÖt nam víi nÒn kinh tÕ chuyÓn ®æi tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ sang
nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng th× viÖc quan träng lµ h¹n chÕ c¸c yÕu tè ®éc quyÒn
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
ngay trong c¬ chÕ qu¶n lý cña nhµ n-íc .Vµ thùc tÕ cho thÊy,ViÖt nam hiÖn
nay møc ®é c¹nh tranh rÊt thÊp,mang nÆng tÝnh ®éc quyÒn.
"Doanh nghiệp Việt Nam có khả năng cạnh tranh trên trường quốc tế,
nhưng vẫn còn thiếu chất xúc tác, thiếu một công cụ để biến khả năng đó
thành vũ khí lợi hại trong cuộc chơi toàn cầu", đó là nhận định của các
chiến lược gia của Mỹ, Ireland và Việt Nam tại một cuộc hội thảo gần đây
ở TP HCM.
Ông K. Murphy, Chủ tịch Công ty J.E Austin Associaté (một công ty
chuyên tư vấn về chiến lược), nêu dẫn chứng: Sri Lanka rất giàu về
cao su, nhưng trước đây chỉ xuất cao su tự nhiên cho các công ty
sản xuất ôtô lớn trên thế giới, thế là bị ép giá tơi bời, sản lượng xuất
đi thì lớn nhưng giá trị thu về không cao. Sau bao nhiêu năm nghiên
cứu thị trường, các doanh nhân nước này mới phát hiện ra lĩnh vực
riêng để cạnh tranh: sản xuất lốp ôtô cao su đặc 100%. Thế là họ
thắng lớn, hiện chiếm đến 35% thị phần thế giới.
Ông K. Murphy đặt vấn đề: vì sao cá tra, cá basa của Việt Nam bị
chơi ở Mỹ, cà phê Trung Nguyên bị tranh giành thương hiệu? Chỉ vì
họ thiếu một cặp kính để nhìn thấu đáo thị trường này.
Chưa chắc giá rẻ đã có người mua
Tiến sĩ Trần Du Lịch, Viện trưởng Viện kinh tế TP HCM, nhận xét:
"Nhiều mặt hàng của Việt Nam có ưu thế trên thị trường thế giới
như: gạo, cà phê, hàng dệt may... Điển hình là chỉ cần sản lượng
của các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam tăng thì có thể
ảnh hưởng đến giá cả thị trường thế giới. Nhưng ông thừa nhận:
"Doanh nghiệp của ta quá đơn độc, họ phải tự chòi đạp trên thương
trường là chính, thiếu sự hỗ trợ đắc lực từ phía hiệp hội chuyên
ngành, từ phía cơ quan quản lý nhà nước nên hiệu quả chỉ được
chăng hay chớ chứ không mang tính chiến lược dài hơi".
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Phó chủ tịch UBND TP HCM Nguyễn Thiện Nhân cũng khẳng định,
lâu nay chúng ta chỉ bán cái mà người ta cần và vấn đề quan trọng
hiện nay là phải làm thế nào để cái mà chúng ta có xích lại cái mà
người ta cần. Ông K. Murphy cho rằng, muốn làm được điều này
cần phải hiểu rõ nhu cầu khách hàng. Sau đó, mới tiến hành thay
đổi chiến lược, thay đổi sản xuất cho phù hợp với cái mà người tiêu
dùng tại thị trường đó cần.
Một thương nhân chuyên trồng cây cảnh Việt Nam cho biết, giá một
cây bonsai của công ty ông tại Việt Nam chỉ 10 USD, trong khi đó
một cây tương đương như vậy tại Paris (Pháp) đến 500 USD,
nhưng ông vẫn không tài nào vào được thị trường này dẫu có bán
thấp hơn. Trong trường hợp này, ông K. Murphy khuyên: Trước khi
thâm nhập thị trường nào phải nghiên cứu kỹ nhiều yếu tố trong đó
phải lưu ý đến nhu cầu, thói quen người tiêu dùng.... Đừng nghĩ
rằng cứ bán rẻ là có người mua. Hơn nữa phải biết phân đoạn thị
trường, xác định sản phẩm ưu thế của mình để có thể tiếp cận thị
trường một cách thành công.
2 .T×nh h×nh c¹nh tranh trªn thÕ giíi :Trªn thÕ giíi hiÖn nay,bªn c¹nh
qu¸ tr×nh héi nhËp nÒn kinh tÕ thÕ giíi,cßn diÔn ra qu¸ tr×nh c¹nh tranh hÕt
søc gay g¾t .Qóa tr×nh c¹nh tranh kh«ng chØ diÔn ra trong ph¹m vi mét quèc
gia mµ cßn diÔn ra trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi
C¹nh tranh kh«ng chØ tån t¹i gi÷a c¸c c«ng ty mµ cßn diÔn ra gi÷a c¸c
quèc gia,c¸c vïng l·nh thæ,c¸c ngµnh,…..c¹nh tranh diÔn ra mäi lóc,mäi
n¬i.C¸c c«ng ty lu«n t×m mäi c¸ch tranh giµnh thÞ phÇn,®¸nh b¹i ®èi
thñ.NÕu cã c¬ h«i s½n sµng tiªu diÖt ®èi thñ kh«ng th-¬ng tiÕc.C¸c c«ng ty
cßn c¹nh tranh víi nhau trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi,vÝ dô nh- cuéc c¹nh
tranh gi÷a C«cac«la vµ Pepsi,P&G vµ Unilevel….HiÖn nay,qóa tr×nh c¹nh
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
tranh cßn diÔn ra khèc liÖt h¬n trªn ph¹m vi c¸c quèc gia.§iÓn h×nh lµ cuéc
chiÕn th-¬ng m¹i gi÷a Mü vµ EU,nguyªn nh©n lµ do Mü t¨ng thuÕ nhËp
khÈu thÐp lªn 30%.Do qóa tr×nh héi nhËp kinh tÕ,biªn giíi gi÷a c¸c quèc gia
dÇn dÇn bÞ xo¸ nhoµ trªn ph-¬ng diÖn kinh tÕ.ViÖc héi nhËp vµo c¸c tæ chøc
th-¬ng m¹i thÕ giíi nh- : WTO,AFTA,…khiÕn viÖc c¹nh tranh gi÷a c¸c
c«ng ty kh«ng cßn trong ph¹m vi quèc gia mµ lµ trªn ph¹m vi thÕ giíi.Hµng
ho¸ lu«n trµn ngËp thÞ tr-êng tõ mäi n¬i trªn thÕ giíi,tõ mäi c«ng ty.Trong
qóa tr×nh c¹nh tranh khèc liÖt ®ã cã kh«ng Ýt c«ng ty bÞ ph¸ s¶n hay ph¶i
thay ®æi chñ së h÷u.ChÝnh v× vËy,c¸c c«ng ty nhá cã xu h-íng s¸t nhËp l¹i
víi nhau ®Ó t¹o nªn nh÷ng c«ng ty lín h¬n nh»m t¨ng c-êng søc c¹nh tranh
trªn thÞ tr-êng. Tuy nhiªn qóa tr×nh c¹nh tranh nµy còng cã mÆt tr¸i cña
nã,trong qóa tr×nh c¹nh tranh c¸c n-íc nhá th-êng bÞ thiÖt h¹i do kh«ng cã
søc m¹nh kinh tÕ,kÜ thuËt l¹c hËu.Vµ c¸c n-íc kÐm ph¸t triÓn th-êng trë
thµnh n¬i gia c«ng hµng vµ lµ thÞ tr-êng tiªu thô phôc vô lîi Ých cho c¸c
n-íc ph¸t triÓn.
Tại Diễn đàn châu Á diễn ra ở thành phố Bắc Ngao (Trung
Quốc), Thủ tướng Thái Lan Thaksin đã đưa ra lời cảnh báo làm
nhiều đại biểu bất ngờ: ''Chúng ta đang tìm cách chặn họng nhau
thay vì hợp tác để cùng có lợi trong cuộc cạnh tranh toàn cầu. Kết
quả là châu Á trở thành người thua cuộc lớn nhất trên sàn đấu
thương mại thế giới''.
Trong một thập niên gần đây, thế giới được chứng kiến một
cuộc cạnh tranh hiếm có về giá cả giữa những nước châu Á trên thị
trường thế giới. Cuộc đua chẳng những diễn ra giữa các mặt hàng
thế mạnh của khu vực như nông sản, hải sản, cây công nghiệp, mà
đã vươn ra khắp các lĩnh vực. Các đối thủ thay nhau chiếm lĩnh thị
trường, hiện tượng đổi ngôi diễn ra thường xuyên.
Thái Lan đã có lúc phải nhường ngôi số một xuất khẩu gạo về
tay Việt Nam, cường quốc hải cảng Singapore thì vừa mới mất hợp
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
đồng với Công ty Vận tải biển khổng lồ Evergreen của Đài Loan khi
công ty này quyết định chuyển kho trung tâm của mình từ Singapore
sang Malaysia, hàng Trung Quốc với giá rẻ đến mức khó hiểu thì
bóp nghẹt sản phẩm các nước khác trong khu vực.
Cạnh tranh là một động lực thúc đẩy phát triển, điều đó không
ai phủ nhận. Nhưng theo ông Thaksin, cuộc đua giá cả của châu Á
là cuộc đua phá giá mà người được lợi nhất là thị trường các nước
phát triển. Trong cuộc đua đó, một nước được chút lợi thì hàng loạt
nước khác lao đao, mà đáng ra tất cả đều có lợi nếu biết hợp tác
cùng nhau. Chính vì thế mà theo ông Thaksin, châu Á cần phối hợp
trong cạnh tranh, phải coi nhau như đồng minh cùng một chiến hào
chiếm lĩnh thị trường khu vực khác, chứ không phải là giành chiếm
thị trường của nhau, đừng để các nước khác lợi dụng sự thiếu đoàn
kết của châu Á mà ép về giá cả.
Khu vực luôn có sự ràng buộc, không thể có một nước riêng
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
N©ng cao chi phÝ m¸y mãc,
C«ng nghÖ
¸p dông c¸c c«ng nghÖ phï
thiÕt bÞ ®Ó gi¶m:
hîp, c«ng nghÖ tiªn
tiÕn…®Ó sö dông cã hiÖu
Chi phÝ lao ®éng
qu¶ c¸c yÕu tè ®Çu vµo.
Chi
phÝ
s¶n
xuÊt
thÊp.
Chi phÝ n¨ng l-îng
Chi phÝ nguyªn vËt liÖu
Qu¶n trÞ
Phèi hîp qu¶n trÞ s¶n xuÊt
víi chiÕn l-îc sö dông
c«ng nghÖ nh»m gi¶m chi
phÝ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
Gi¶m chi phÝ cña qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt nh»m gi¶m thiÓu:
Chi phÝ vÒ s¶n phÈm kh«ng ®¹t
chÊt l-îng
Chi phÝ vÒ tån tr÷
S¬ ®å 1- T¸c ®éng cña qu¶n trÞ vµ c«ng nghÖ nh»m t¹o gi¸ thµnh
s¶n phÈm thÊp.
C«ng nghÖ
§æi míi c«ng nghÖ
N©ng cao®é
§æi míi c¬ b¶n
§æi míi tõng
tin cËy cña
phÇn
qu¸míi
tr×nh
§æi
hÖ s¶n xuÊt.
thèng
N©ng
cao
chÊt
l-îng
s¶n
phÈm.
Lîi
thÕ
c¹nh
tranh.
Qu¶n trÞ
Qu¶n
chÊthiÖu
N©ngtrÞcao
l-îng
qu¶ .s¶n
xuÊt.
Qu¶n
trÞ theo
ISO
S¬ ®å 2- T¸c ®éng qu¶n trÞ vµ c«ng nghÖ nh»m cung cÊp s¶n
phÈm- dÞch vô ®óng lóc cho thÞ tr-êng. N©ng cao ®é tin cËy cña qu¸
tr×nh s¶n xuÊt.
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
C«ng nghÖ
N©ng cao
n¨ng lùc
c«ng nghÖ
néi sinh.
Qu¶n trÞ
Huy ®éng
nguån lùc.
§¸nh gi¸
chiÕn l-îc
s¶n phÈm
míi.
N©ng cao n¨ng
lùc nghiªn cøu
vµ triÓn khai.
s¶n
phÈm
míi
Cung
cÊp
n¨ng
lùc
Lîi
thÕ
c¹nh
tranh.
§æi míi
c«ng nghÖ
S¬ ®å 3- T¸c ®éng cña qu¶n trÞ vµ c«ng nghÖ nh»m cung cÊp s¶n
phÈm- dÞch vô ®óng lóc cho thÞ tr-êng.
§èi víi c¸c n-íc ®ang ph¸t triÓn, tr×nh ®é c«ng nghÖ cña c¸c doanh
nghiÖp cßn l¹c hËu so víi c¸c n-íc ph¸t triÓn. Do ®ã ®Ó cã thÓ t¹o ®-îc lîi
thÕ c¹nh tranh dùa trªn c«ng nghÖ, c¸c doanh nghiÖp ph¶I kÕt hîp chÆt chÏ
gi÷a qu¶n trÞ c«ng nghÖ ®Ó h×nh thµnh chiÕn l-îc sö dông c«ng nghÖ phï
hîp. Thùc chÊt, doanh nghiÖp ph¶I biÕt kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a ba chiÕn l-îc:
chiÕn l-îc nghiªn cøu thÞ tr-êng, chiÕn l-îc vµ ph-¬ng ¸n s¶n phÈm míi
cïng chiÕn l-îc vµ ph-¬ng ¸n ®æi míi c«ng nghÖ.
Tõ nghiªn cøu thÞ tr-êng, doanh nghiÖp ph¸t hiÖn ý t-ëng vÒ s¶n
phÈm míi vµ trªn nÒn t¶ng ý t-ëng ®ã x©y dùng ph-¬ng ¸n s¶n phÈm míi
gåm c¸c b-íc nh- sau:
13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
ý t-ëng vÒ s¶n phÈm míi
Kh¸m ph¸
ThÞ tr-êng
QuyÕt ®Þnh
Qu¶n trÞ vµ
c«ng nghÖ
TriÓn khai
Ph©n phèi
S¶n xuÊt
Trong giai ®o¹n kh¸m ph¸, nhµ qu¶n trÞ cÇn cã ®ñ thêi gian, tiÒn b¹c,
nh©n sù,… ®Ó tiÕn h¯nh t×m hiÓu “c²c ®Çu v¯o” cña kh²ch h¯ng l¯m c¬ së
cho ho¹ch ®Þnh ph-¬ng ¸n s¶n phÈm míi. Cô thÓ gåm c¸c c«ng viÖc:
- LiÖt kª c¸c nguån lùc cÇn sö dông.
- Thùc hiÖn c¸c cuéc tiÕp xóc kh¸ch hµng cña nh©n viªn tiÕp thÞ.
- Thùc hiÖn c¸c cuéc tiÕp xóc kh¸ch hµng cña c¸c nhµ chÕ t¹o.
- Thùc hiÖn tèt c¸c c«ng t¸c qu¶n trÞ tiÕp thÞ.
- X¸c lËp môc tiªu.
- Dù th¶o ph-¬ng ¸n s¶n phÈm míi.
Trªn c¬ së ph©n tÝch dù th¶o ph-¬ng ¸n s¶n xuÊt míi, nhµ qu¶n trÞ ra
quyÕt ®Þnh vµ cÊp kinh phÝ cho giai ®o¹n triÓn khai. Trong giai ®o¹n nµy
nhµ qu¶n trÞ thùc hiÖn c¸c phÇn viÖc:
- Gia t¨ng c¸c ho¹t ®éng tiÕp xóc kh¸ch hµng ®Î thuthËp ý kiÕn.
- Hoµn thiÖn thiÕt kÕ chi tiÕt kü thuËt cho s¶n phÈm míi ®Ó s¶n
xuÊt.
- Lùa chän c«ng nghÖ thÝch hîp vµ cung cÊp c¸c nguån lùc phï
hîp ®Ó triÓn khai dù ¸n.
Sau khi s¶n phÈm ®-îc tung ra thÞ tr-êng, nhµ qu¶n trÞ ph¶I tiÕp tôc
thùc hiÖn tèt c«ng t¸c nghiªn cøu tiÕp thÞ gåm:
- §¸nh gi¸ tiÒm n¨ng thÞ tr-êng.
14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
- C¸c vÊn ®Ò vÒ c¶I tiÕn quy tr×nh s¶n xuÊt mµ tr-íc ®©y ch-a dù
b¸o ®-îc.
- Kh¸ch hµng tiÒm n¨ng.
- C¸c vÊn ®Ò ph¸t sinh khi s¶n phÈm ®-îc tiªu thô trªn thÞ
tr-êng.
Tõ c¸c ph©n tÝch ®¸nh gi¸ ®ã doanh nghiÖp c¶I tiÕn quy tr×nh s¶n xuÊt
®Ó chÕ t¹o s¶n phÈm chÊt l-îng cao, chi phÝ thÊp h¬n t¹o lîi thÕ c¹nh tranh.
Thùc tÕ nghiªn cøu mét sè doanh nghiÖp hiÖn ®¹I ho¸ thµnh c«ng ë
thµnh phè Hå ChÝ Minh (1991- 1997) cña së khoa häc c«ng nghÖ vµ m«I
trêng th¯nh phè ®± ph²t hiÖn nguyªn t¾c ph²t triÓn; “ViÖc hiÖn®³I ho²
kh«ng nhÊt thiÕt b¾t ®Çu tõ ®æi míi c«ng nghÖ, thiÕt bÞ mµ xuÊt ph¸t tõ ®æi
míi s°n phÈm”. §IÓn h×nh c«ng ty cao su Thèng NhÊt ®± quyÕt ®Þnh tõ bá
mÆt hµng truyÒn thèng lµ vá ruét xe ®¹p khi mµ thÞ tr-êng ®· bÞ thu hÑp ®Ó
chuyÓn sang s¶n phÈm míi lµ huyÕt ¸p kÕ , råi ®Õn s¶n phÈm coa su kü
thuËt vµ giµy thÓ thao; c«ng ty nhùa SµI gßn ®· tõ bá s¶n phÈm nhùa d©n
dông khi mµ thÞ tr-êng ë ®ã c¹nh tranh gay g¾t ®Ó chuyÓn sang s¶n xuÊt s¶n
phÈm nhùa c«ng nghiÖp nh- tÊm lîp vµ råi ®Õn c¸c s¶n phÈm míi, c¸c c«ng
ty nµy còng ®· thùc hiÖn theo c¸c b-íc trªn vµ khi ®Õn giai ®o¹n triÓn khai,
khi mµ s¶n phÈm míi ®· t¹o ra ®-îc thÕ c¹nh tranh th× doanh nghiÖp míi
t×m gi¶I ph¸p ®æi míi c«ng nghÖ ®Ó t¹o s¶n phÈm cã chÊt l-îng cao víi chi
phÝ thÊp. ViÖc ®æi míi c«ng nghÖ cña doanh nghiÖp ph¶I dùa trªn c¬ së nhu
cÇu thÞ tr-êng vÒ s¶n phÈm dÞch vô vµ tõ thùc tr¹ng cïng kh¶ n¨ng vÒ vèn
vµ c«ng nghÖ cña doanh nghiÖp mµ x©y dùng ph-¬ng ¸n ®æi míi c«ng nghÖ.
Sù thµnh b¹I cña ®æi míi c«ng nghÖ phô thuéc rÊt nhiÒu vµo c¸c gi¶I
ph¸p nh- lùa chän h×nh thøc ®æi míi thÝch hîp t¨ng nguån vèn cho ®Çu t®æi míi c«ng nghÖ vµ n©ng cao n¨ng lùc c«ng nghÖ cña doanh nghiÖp.
- VÒ h×nh thøc ®æi míi c«ng nghÖ”
+ NhËp mét sè thiÕt bÞ míi ë c¸c kh©u träng ®IÓm trong toµn bé d©y
chuyÒn s¶n xuÊt, hoÆc nhËp thiÕt bÞ ®· qua sö dông.
+ Tõ nghiªn cøu c¶I tiÕn thiÕt bÞ hiÖn cã, hoÆc tù chÕ thiÕt bÞ míi,
hoÆc øng dông c«ng nghÖ tiªn tiÕn cña c¸c doanh nghiÖp cïng ngµnh ë
trong n-íc.
+ Liªn kÕt víi c¸c c¬ quan nghiªn cøu triÓn khai trong n-íc nh- c¸c
tr-êng ®¹I häc, c¸c viÖn vµ trung t©m nghiªn cøu ®Ó tiÕp nhËn c«ng nghÖ
míi.
+ B-íc ®Çu vay vèn ®Ó nhËp thiÕt bÞ s¶n xuÊt mÆt hµng míi, khi ®· cã
chç ®øng vµ cã lùc th× tiÕn hµnh liªn doanh víi n-íc ngoµI ®Ó cã c«ng nghÖ
hiÖn ®¹I vµ më réng quy m« s¶n xuÊt.
VÒ t¨ng nguån vèn ®Çu t- ®æi míi c«ng nghÖ: Doanh nghiÖp
ph¶I ®a d¹ng ho¸ vµ ®æi míi c¸c c¬ c¸u nguån vèn cho ®æi míi c«ng nghÖ.
Cô thÓ lµ kÕt hîp c¸c nguån vèn hiÖn cã nh- vèn ®Çu t- tõ ng©n s¸ch, vèn
vay ng©n hµng, vèn viÖn trî, vèn tù cã, vèn liªn doanh- liªn kÕt cïng c¸c
nguån vèn kh¸c. Vèn tõ ph¸t hµnh cæ phiÕu, tr¸I phiÕu, hoÆc kiÕn nghÞ Nhµ
n-íc thµnh lËp quü hç trî cho ®æi míi c«ng nghÖ.
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
VÒ n©ng cao n¨ng lùc c«ng nghÖ cña doanh nghiÖp. N¨ng lùc
c«ng nghÖ cña doanh nghiÖp ®-îc ®o b»ng kh¶ n¨ng cña ®éi ngò c¸n bé vµ
c«ng nh©n kü thuËt cña doanh nghiÖp cã thÓ nghiªn cøu, øng dông tiÕn bé
kü thuËt- c«ng nghÖ vµ s¶n xuÊt vµ kh¶ n¨ng tiÕp nhËn, sö dông vµ ph¸t
triÓn cã hiÖu qu¶ c«ng nghÖ ®-îc chuyÓn giao tõ n-íc ngoµi. Do ®ã cÇn
n©ng cao tr×nh ®é ®éi ngò c¸n bé vµ c«ng nh©n kü thuËt, ®Æc biÖt coi träng
c«ng t¸c ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹I ®Ó tõ chç phô thuéc c«ng nghÖ, lµm thÝch
nghi c«ng nghÖ nhËp, c¶I tiÕn c«ng nghÖ nhËp, ph¸t triÓn c«ng nghÖ cã liªn
quan vµ sau cïng ph¸t triÓn c«ng nghÖ míi.
C¸c ph©n tÝch trªn cho thÊy qu¶n trÞ ®· ®ãng vai trß quan träng trong
viÖc x©y dùng lîi thÕ c¹nh tranh cu¶ doanh nghiÖp dùa trªn c¬ së c«ng
nghÖ; ®Æc biÖt ®èi víi c¸c doanh nghiÖp c¸c n-íc ®ang ph¸t triÓn khi mµ
tr×nh ®é c«ng nghÖ cßn thÊp. §Ó x©y dùng lîi thÕ c¹nh tranh dùa trªn c¬ së
c«ng nghÖ, c¸c doanh nghiÖp cÇn x©y dùng mét chiÕn l-îc sö dông c«ng
nghÖ thÝch hîp; ®ã lµ viÖc kÕt hîp chÆt chÏ ba chiÕn l-îc: chiÕn l-îc nghiªn
cøu thÞ tr-êng, chiÕn l-îc vµ ph-¬ng ¸n s¶n phÈm míi cïng chiÕn l-îc vµ
ph-¬ng ¸n ®æi míi c«ng nghÖ
.
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Ch-¬ng III
Gi¶i ph¸p n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c
s¶n phÈm ViÖt Nam trªn thÞ tr-êng
1.C¸c gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh
tranh cña c¸c s¶n phÈm
1.Gi¶i ph¸p chÊt l-îng s¶n phÈm trong qu¸ tr×nh héi nhËp.
Theo gi¸o s- Ishikawa chuyªn gia vÒ "chÊt l-îng lµ sù tho¶ m·n nhu
cµu thÞ tr-êng víi chi phÝ thÊp nhÊt". C¸ch nh×n toµn diÖn vµ khoa häc, kÕt
hîp gi÷a nguyªn liÖu quan niÖm phæ biÕn trªn thÕ giíi tæ chøc tiªu chuÈn
hãa quèc tÕ ISO cho r»ng: "chÊt l-îng s¶n phÈm, dÞch vô lµ tæng thÓ c¸c chØ
tiªu, nh÷ng ®iÒu kiÖn tiªu ®óng x¸c ®Þnh, phï hîp víi c«ng dông s¶n
phÈm" theo tiªu chuÈn VNTCVN 5814 1994 th× "chÊt l-îng lµ tËp hîp c¸c
®Æc tÝnh cña mét thùc thÓ t¹o cho thùc thÓ ®ã kh¶ n¨ng tho· m·n nh÷ng nhu
cÇu ®· nªn ra hoÆc tiÒm Èn".
Sù cÇn thiÕt ph¶i quan t©m ®Õn chÊt l-îng.
Do yÕu tè c¹nh tranh, héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng thÕ giíi,
nghÜa lµ chÊp nhËn sù c¹nh tranh chÞu sù t¸c ®éng cña qui luËt c¹nh tranh.
Víi chÝnh s¸ch më cöa tù do ho¸ th-¬ng m¹i c¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh
muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn th× s¶n phÈm cña hä ph¶i mang tÝnh c¹nh tranh cã
nghÜa lµ doanh nghiÖp ph¶i cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh vÒ nhiÒu mÆt. Mét
doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn th× viÖc liªn tôc h¹ gi¸ thµnh s¶n
phÈm vµ kh«ng ngõng c¶i tiÕn hoµn thiÖn chÊt l-îng lµmét trong nh÷ng
môc tiªu quan träng trong c¸c ho¹t ®éng cña m×nh.
Yªu cÇu vÒ tiÕt kiÖm kinh tÕ lµ t×m c¸c gi¶i ph¸p s¶n xuÊt kinh doanh
tèi -u cho phÐp h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm mµ vÉn ®¶mb¶o chÊt l-îng, ®ñ søc
c¹nh tranh víi gi¸ cña chÊt l-îng trong vµ ngoµi n-íc.
NÕu nh- tr-íc ®©y trong chÝnh s¸ch ngo¹i th-¬ng c¸c quèc gia dùa
vµo hµng rµo thuÕ quan, hµng rao phi thuÕ quan ®Ó b¶o hé nÒn s¶n xuÊt
trong n-íc th× ngµy nay trong xu h-íng toµn cÇu ho¸, khu vùc ho¸ nÒn kinh
tÕ thÕ giíi tæ chøc th-¬ng m¹i thÕ giíi WTO vµ tho· m·n vÒ hµng rµo kü
thuËt ®èi víi th-¬ng m¹i quèc tÕ (TBT) víi nguån lùc vµ s¶n phÈm cµng
®-îc tù do th-¬ng m¹i.
2. C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ xuÊt
khÈu.
Lµm thÕ nµo ®Ó n©ng cao søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ xuÊt khÈu?
ChØ cã thÓ ®-îc gi¶i quyÕt b»ng c¸ch:®æi míi vÒ c¬ cÊu vµ n©ng cao chÊt
l-îng cña hµng ho¸.
17
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
VÒ ®æi míi c¬ c©ó hµng xuÊt, theo chóng t«i, cÇn ph¶i chuyÓn nhanh,
m¹nh sang phÇn lín hµng chÕ biÕn vµ chÕ biÕn tinh, gi¶m møc tèi ®a hµng
nguyªn liÖu, hµng s¬ chÕ. ChuyÓn tõ l¾p r¸p ®iÖn tö sang chÕ t¹o vµ xuÊt
khÈu linh kiÖn, chuyÓn tõ xuÊt khÈu n«ng s¶n th« sang xuÊt khÈu n«ng s¶n
chÕ biÕn... n«ng s¶n ë ViÖt Nam rÊt nhiÒu, chñng lo¹i phong phó, ®a d¹ng,
chÊt l-îng cao, nÕu ®-îc chÕ biÕn theo tiªu chuÈn quèc tÕ th× viÖc chiÕm
lÜnh thÞ tr-êng quèc tÕ lµ hiÓn nhiªn ®èi víi ViÖt Nam.
ChuyÓn sang xuÊt khÈu hµng ho¸ ®· qua chÕ biÕn vµ chÕ biÕn tinh
trong ®iÒu kiÖn ViÖt Nam ch-a thÓ thùc hiÖn hoµn toµn b»ng tù lùc c¸nh
sinh - v× ViÖt Nam vÒ c¬ b¶n cßn nghÌo, c«ng nghÖ l¹c lËu, ch-a cã thÞ
tr-êng æn ®Þnh - do ®ã ViÖt Nam ®ang thùc hiÖn biÖn ph¸p hîp t¸c, liªn
doanh, liªn kÕt víi c¶ nh÷ng ng-êi ViÖt Nam ®ang ho¹t ®éng kinh doanh ë
n-íc ngoµi.
Sù thùc hiÖn nay ë n-íc ta viÖc t¨ng c-êng ®Çu t- trong n-íc, ®æi
míi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®Ó s¶n xuÊt, chÕ biÕn hµng xuÊt khÈu cã chÊt l-îng
cao còng b¾t ®Çu ®-îc chó ý. Ch¼ng h¹n: më réng ®Çu t- trong n-íc, thu
hót ®Çu t- n-íc ngoµi ®Ó ph¸t triÓn c¸c khu c«ng nghiÖp cã qui m« võa vµ
nhá, nh-ng l¹i cã c«ng nghÖ s¶n xuÊt t-¬ng ®èi tiªn tiÕn, phï hîp víi ®iÒu
kiÖn hiÖn t¹i cña ViÖt Nam. Tõ ®ã, n©ng cao ®-îc n¨ng suÊt lao ®éng, n©ng
cao tay nghÒ cña ng-êi lao ®éng. Ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ nh»m chuyÓn
bít lao ®éng n«ng nghiÖp sang c¸c ngµnh c«ng nghiÖp vµ dÞch vô. Theo
chóng t«i, cÇn kh¼ng ®Þnh r»ng, viÖc ®Çu t- theo chiÒu s©u, t¨ng c-êng hiÖn
®¹i ho¸ c¸c c¬ së vËt chÊt, chÕ biÕn n©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm t¹o ra
nhiÒu kiÓu mÉu hµng ho¸ theo tiªu chuÈn quèc tÕ... lµ ®iÒu mang ý nghÜa
quyÕt ®Þnh ®èi víi xuÊt khÈu, t¨ng nguån thu ngo¹i tÖ cho ®Êt n-íc.
3. §iÒu chØnh c¸c chÝnh s¸ch
* VÒ chÝnh s¸ch ®Êt ®ai: Nghiªn cøu ®iÒu chØnh quy ®Þnh vÒ viÖc
chuyÓn ®æi môc ®Ých sö dông ®Êt, ®iÒu chØnh quy ho¹ch quü ®Êt dµnh cho
nu«i trång thuû s¶n ®¸p øng yªu cÇu nhiÖm vô ®Ò ra.
VÒ chÝnh s¸ch ®Çu t-: chó träng h¬n tíi c¸c c«ng tr×nh thuû lîi x©y
dùng c¬ së h¹ tÇng phôc vô cho th-¬ng m¹i, ®Çu t- ®æi míi trang thiÕt bÞ
khoa häc c«ng nghÖ vµ më réng thÞ tr-êng vµ nhÊt lµ thÞ tr-êng xuÊt khÈu.
* VÒ chÝnh s¸ch tÝn dông: Hç trî c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Çu t- ph¸t
triÓn s¶n xuÊt kinh doanh, h-íng dÉn mäi ng-êi tiÕp cËn c¸c nguån tÝn dông
-u tiªn cho vay kinh doanh n«ng s¶n vµ vËt t-, vµ thµnh lËp c¸c quü hç trî.
* VÒ chÝnh s¸ch thuÕ: §iÒu chØnh chÝnh s¸ch thuÕ ®èi víi trang tr¹i
miÔn thuÕ thu nhËp doanh thu ®èi víi ho¹t ®éng cña hîp t¸c x·, bá thuÕ
bu«n chuyÕn ®èi víi c¸c hµng ho¸ n«ng, l©m, thuû s¶n.
* ChÝnh s¸ch thÞ tr-êng:
Chó träng ph¸t triÓn thÞ tr-êng trong n-íc: Thùc hiÖn c¸c ch-¬ng
tr×nh n©ng cao søc mua cña n«ng dan, ®a d¹ng ho¸ c¸c s¶n phÈm, ph¸t triÓn
m¹nh thèng nhÊt vÒ thñ tôc h¶i quan, Hç trî c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu
thùc hiÖn c¸c dù ¸n x©m nhËp thÞ tr-êng míi cã tiÒm n¨ng sö dông c¸c
chÝnh s¸ch tµi chÝnh hç trî xuÊt khÈu….
18
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
4. Tæ chøc m¹ng l-íi kinh doanh hµng ho¸ n«ng, l©m s¶n vµ vËt tn«ng nghiÖp.
5. §Èy m¹nh ®µo t¹o nh©n lùc trong n«ng thon
6. ChÝnh s¸ch héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ hç trî doanh nghiÖp t×m
kiÕm thÞ tr-êng, khuyÕn khÝch ®Çu t- n-íc ngoµi.
7. T¨ng c-êng qu¶n lý Nhµ n-íc ®èi víi th-¬ng m¹i hµng n«ng s¶n
chñ ®éng héi nhËp
19
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
KÕt luËn
VÊn ®Ò c¹nh tranh vµ héi nhËp ®ang lµ vÊn ®Ò nãng báng cã tÝnh thêi
sù.§¹i Héi VIII ®· l-u ý tíi nguy c¬ tôt hËu cña nÒn kinh tÕ, cuéc khñng
ho¶ng tµi chÝnh, tiÒn tÖ cã ¶nh h-ëng xÊu ®Õn sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ
n-íc ta. Theo kÕt qu¶ nghiªn cøu cña UNDP t¹i Héi nghÞ kh«ng chÝnh thøc
nhãm t- vÊn quèc tÕ t¹i HuÕ trung tuÇn th¸ng 6 võa qua cã c¶nh b¸o kh¶
n¨ng ViÖt Nam cã thÓ l©m vµo cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh trong vßng 5
n¨m tíi. NÕu kh«ng kh¾c phôc ®-îc vÊn ®Ò cßn tån t¹i cña néi bé nÒn kinh
tÕ n-íc ta. Trong bèi c¶nh ®ã viÖc n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c
s¶n phÈm lµ vÊn ®Ò chiÕn l-îc cña c¸s doanh nghiÖp trong n-íc.
§Ó c¹nh tranh th¾ng lîi, chóng ta ph¶i n¾m b¾t qui luËt vËn ®éng cña
c¹nh tranh tõ ®ã vËn dông vµo ®iÒu kiÖn n-íc ta, c¹nh tranh th¾ng lîi ®Ó
ph¸t triÓn theo ®Þnh h-íng XHCN.
C¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t vµ ph¸t triÓn thµnh chiÕn tranh kinh tÕ,
tõ tù do c¹nh tranh thµnh c¹nh tranh cã tæ chøc.
Trong c¹nh tranh, lu«n ph¶i lµm râ ai lµ b¹n, ai lµ ®èi t-îng c¹nh
tranh, phï hîp víi tæng kÕt d©n gian lµ "Bu«n cã b¹n, b¸n cã ph-êng" trong
®iÒu kiÖn hiÖn nay chóng ta cÇn x¸c ®Þnh râ môc ®Ých cña m×nh lµ: c¸c
doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i liªn kÕt víi nhau ®Ó hoµn thiÖn c¸c s¶n phÈm
cña m×nh tèt h¬n, hoµn thiÖn h¬n ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ ®Ó c¹nh tranh víi
c¸c s¶n phÈm cña doanh nghiÖp n-íc ngoµi vµ xuÊt khÈu ra thÞ tr-êng thÕ
giíi më réng thÞ tr-êng cho c¸c s¶n phÈm.
Lµm râ vÞ trÝ, vai trß quan träng cña c«ng t¸c qu¶n lý ë tÇm vÜ m« mµ
kh«ng hÒ h¹ thÊp vai trß qu¶n lý vi m« cña doanh nghiÖp trong nhiÖm vô
n©ng cao søc c¹nh tranh vÒ mÆt nµy cÇn thÊy râ hoµn c¶nh lÞch sö x· héi
cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam.
Theo tinh thÇn c¬ b¶n cña ®-êng lèi dÖt, may ®ã, chóng ta thùc hiÖn
viÖc c¶i tiÕn ph©n cÊp trong qu¶n lý nÒn kinh tÕ quèc d©n theo h-íng n©ng
cao quyÒn tù chñ, tù chÞu tr¸ch nhiÖm cña doanh nghiÖp, ®èi víi c¸c s¶n
phÈm. Tuy nhiªn vÉn cßn mét sè khã kh¨n dai d¼ng cña c¸c s¶n phÈm lµ
chÊt l-îng ch-a tèt, mÉu m· ch-a ®Ñp, ch-a thuËn tiÖn cho ng-êi tiªu dïng
vµ gi¸ c¶ r¸t cao so víi s¶n phÈm n-íc ngoµi. Nªn ng-êi tiªu dïng trong
n-íc -a thÝch hµng ngo¹i h¬n. cho nªn vÊn ®Ò bøc xóc hiÖn nay cña c¸c
doanh nghiÖp lµ t×m ®Çu ra cho c¸c s¶n phÈm doanh nghiÖp vµ t¹o ®-îc søc
c¹nh tranh trªn thÞ tr-êng. Nã lµ vÊn ®Ò khã nhÊt hiÖn nay vµ ®ang ®-îc
nhiÒu lÜnh vùc quan t©m ®Ó t×m ra ®-îc nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu h¬n thóc
®Èy c¸c s¶n phÈm trong n-íc ph¸t triÓn phôc vô cho ng-êi tiªu dïng trong
n-íc vµ xuÊt khÈu ra c¸c n-íc trªn thÕ giíi.
20