Tài liệu Một số giải pháp góp phần đẩy nhanh tiến trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước ở việt nam.pdf

BQ GIAO DT)C VA DAO T;).O TRUONG D;).l HOC KINH TE THANH PHO HO CHi MINH ----------~~---------- I " ,.., ? , A> ~ , MOT SO GIAI PHAP GOP PHAN DAY • ,.., ' A! NHANH TIEN TRINH CO PHAN HOA DOANH NGHIEP . NHA Nu'OC d VIETNAM . ~ I ,p : CHUYEN NGANH: l\1A so : TAl CHINH- LUU THONG TIEN TE vA TiN DT)NG s - 02 - o9 · LUAN AN TIEN si KINH TE NGu'OI Hu'ONG DAN KHOA HOC PGS- TS NGUYEN THl DIEM CHAU PGS - TS DUdNG THl BlNH MINH t ·r.--. ··~~~--:-:~----·---:~::~l I I 't·(!J\dl' IJ/\1 !it)!~ in d~ tai nghien cuu Ia "M()t so' ghH phap g6p ph~n d~y nhanh tie'n trlnh c6 ph~n h6a doanh nghi<$p nha nude a Vi<$t Nam" vO'i mong muo'n g6p m()t ph~n nho cong sue cua mlnh vao vi<$c thgc hi<$n thanh cong chu tru'dng IO'n nay cua Dang va Nha nude. 21 Ml}C dich nghi~n cuu ciia lu~n an Chung ta dang tie'n hanh chu tru'dng c6 ph~n h6a cac doanh nghi<$p nha nude trong bo'i canh n~n kinh te' g~p ra't nhi~u kh6 khan. D6ng thoi, c6 ph~n h6a lC;li Ia m()t va'n d~ mO'i me va phuc t(;lp. Chung ta con thie'u kie'n thuc va kinh nghi<$m trong ho(;lch djnh chinh sach, trong t6 chuc thlfc hi<$n. D~c bi<$t la v~ cac t~'.u t\lC phap ly' cong ngh<$ tinh toan, cong ngh<$ chuy€n quy~n sa huu ... Tren thlfc te', tuy thu()c vao lich sii' va trlnh d() phat tri€n cua m6i quo'c gia, quy mo doanh nghi<$p nha nu'O'c t(;li cac quo'c gia d6 rna qua trlnh chuy€n quy~n sa huu doanh nghi<$p nha nu'O'c a cac nu'O'c d6 d~u c6 nhung di€m d~c thu rieng. Vl v~y. khong th€ c6 m()t cong thuc chung cho vi<$c c6 ph~n h6a ho~c tu' nhan h6a do'i vO'i m<;>i quo'c gia. Tu nhii'ng nh~n dinh d6, ffilJC dich nghien cuu cua lu~n an la tren cd sa nghien cuu kinh nghi<$m chuy€n d6i sa huu doanh nghi<$p nha nu'O'c a m()t s~ nu'O'c tren the' giO'i; nghien cuu thlfc ti~n c6 ph~n h6a a nu'O'c ta trong thoi gian qua va nhung d~c thu cua n~n kinh te', ke't hi bi~n phap cai tie'n ky thu~t, tang nang sua't va h~ gia thanh san pham nh~m t~o ra u'u the' trong c~nh tranh. Trong qua trlnh nay cac doanh nghi~p nho thu'ong to ra thua kern cac doanh nghi~p IOn. Vi v~y, nhfi'ng nha tu ban vU'a va nho da phai tie'n hanh lien minh l~i voi nhau d€ khoi chiu tha't b~i trong c~nh tranh va tranh du'qc 6 slf thua 16, pha san. Mf;it khac, trong di8u ki~n phat tri€n nhu' vfi bao cua cac CUQC each m~ng khoa hqc- ky thu~t dfrn de'n nhfi'ng nhu c~u ve d~u tu' d6i moi ky thu~t, cong ngh~ cfing nhu d~u tu' vao nhfi'ng nganh ngh8 moi co nhi8u lqi nhu~n. Vi~c lam nay doi hoi m(>t luqng van rftt Ion d nhfi'ng nha tu' ban. TU do, da dfrn d€n slflien ke't gifi'a cac nha tu' ban thanh l~p cac cong ty c6 ph~n cling chia nhau lqi nhu~n. Thu hai : Nhu cftu phan bin rui ro cua cac nha ttt ban. San xuftt cang phat tri€n, stf c~nh tranh gifi'a cac doanh nghi~p cang khac li~t, nguy cd thua 16, pha san cua cac doanh nghi~p ngay cang trd nen ph6 bie'n. Do do, ne'u chi t~p trung d~u tu' vao m(>t nganh khi g~p bftt trAc co th€ dfrn de'n pha san. Ngu'qc l~i ne'u phan tan van d~u tu' vao nhi8u nganh, nhi8u linh Vtfc thl sean toan va h~n che' duqc nhfi'ng t6n thftt Ion co th€ xay ra. TU do, da dfrn de'n slf ra doi cua cac cong ty c6 ph~n. VI v~y, co th€ noi cong ty c6 ph~n la con de cua n8n kinh te' thi tru'ong. "' 1.1.2. KHAI ,... NI~M ~ ,.. A' ~ VE CONG TY CO PHAN. ffinh thuc phoi thai cua cac hi~p h(ji (h(>i buon) kinh doanh xuftt hi~n trong n8n kinh te' thi tru'ong la cac cong ty thudng m~i. B(>ng ll;ic lien ke't gifi'a nhfi'ng ngu'oi l~p cong ty nay la Slf quen bie't va tin c~y lfrn nhau. VI ye'u ta quye't dinh cua stf hqp tac chinh la sv quen bie't gifi'a cac h(>i vien, nen cac doanh nghi~p nhu' v~y du'qc xe'p vao lo~i cong ty dai nhan, hay cong ty hqp danh. Khi n8n kinh te' thi tru'ong phat tri€n nhu cftu kinh doanh cua cac cong ty doi hoi c~n phai co m(>t sa van Ion hdn rna cac cong ty hqp danh (co quy mo nho) khong dap ung n6i, m(jt lo~i hlnh khac cua hi~p h(>i kinh doanh da ra doi. Bo la cac cong ty vo danh, thl;ic hi~n sv huy d(jng van r(jng rai trong dan eli, khong doi hoi sl;l' quen bie't gifi'a cac h(ji vien rna chi cat t~p hqp du'qc nhieu van. Bay chinh Ia nhfi'ng cong ty dai van. 7 Ngay nay trong cac n~n kinh te" thi tru'ong, rnt?t 1o~i hlnh rnoi cda cac hi~p ht?i kinh doanh ra't duqc u'a chut?ng 1a cac cong ty trach nhi~rn hii'u h~n. Bay 1a nhung cong ty co tfnh cha't trung gian giii'a cong ty d6i nhan va cong ty d6i v6n. Vi nhung cong ty nay thu'ong du'qc thanh 1~p giii'a nhii'ng ngu'oi quen bie"t va tin nhi~rn 1~n nhau (gi6ng nhu' cong ty hqp danh), nhu'ng trach nhi~rn 1~i gioi h~n d rnuc s6 v6n cda nhung ht?i vien gop vao cong ty (gi6ng cac cong ty vo danh). Trong rn6i nu'oc, cac hlnh thU'c hi~p ht?i kinh doanh thu'ong Ia pha trt?n cac 1o~i hlnh cong ty tieu bie'u k€' tren. Nhung tu' 1i~u nghien cU'u cho tha'y hai 1o~i cong ty thinh hanh nha't trong cac nu'oc kinh te" thi tru'ong phat trie'n 1a cong ty trach nhi~rn hii'u h~n va cong ty vo danh. C{)ng ty v{) danh La 1o~i hlnh cong ty da t6n t~i tu ra't 1au. Thvc cha't day Ia 1o~i cong ty d6i v6n, trong do v6n (bao g6rn to an bt? tai san gop vao) co gia tri tru'oc he"t (ba't k€' nhan than cda nguoi gop v6n). Nhii'ng nguoi gop v6n vao cong ty chi chiu 16 tu'dng U'ng theo ty 1~ ph~n v6n hQ gop vao (trach nhi~rn hii'u h~n). Cong ty du'qc phep phat hanh c6 phie"u, trai phie"u va co the' rnua ban t~i thi tntong chll'ng khoan theo dung quy dinh cda phap 1u~t v~ chll'ng khoan. "La 1o~i cong ty thu'dng rn~i V~ rn~t hinh thU'c day, rnl}.C tieu thanh 1~p khong anh hu'dng gi tOi tfnh cha't kinh doanh thu'dng rn~i cda cong ty" [ 6, tr 8 ]. Co the' noi day 1a rnt?t hlnh thll'c rna cac nha kinh doanh, nhung ngu'oi 1anh d~o cong ty sir dl}.ng de duqc hu'dng nhii'ng d~c 1qi v~ thue" va v~ rn~t xa ht?i. C{)ng ty trach nhit;m hfi'u h\ln Bay 1a 1o~i doanh nghi~p rna v6n ban d~u duqc hlnh thanh giii'a cac thanh vien quen bie"t nhau dong gop va theo 1u~t dinh cac thanh vien cling gop v6n cling chia nhau 1qi nhu~n, cling chiu 16 tu'dng U'ng voi ph~n v6n gop va chi chiu trach nhi~rn v~ cac khoan nq cda cong ty trong ph~rn vi ph~n v6n cda mlnh gop 8 vao cong ty. Ngay nay loc:ti hinh cong ty trach nhi~m hfi'u hc:tn ra't du'<1c u'a chu<)ng do c6 nhfi'ng d~c diem n6i b~t nhu': - Cong ty tnich nhi~m hfi'u hc:tn c6 tinh d6i v6n va d6i nhan: nghia la ngoai vi~c din cu vao s6 v6n gop con din eli vao nhan than nguoi gop v6n de xU' ly cac m6i quan h~. Nho c6 tinh cha't d6i nhan nen d~ thu hut du<1c cac nha quan tri ho~c ky thu~t tai nang b~ng each moi h<,> cung g6p v6n kinh doanh. - Trong qua trinh hoc:tt dqng ta't ca cac thanh vien d6u tham gia quye't dinh cac va'n d6 lien quan de'n hoc:tt d<)ng san xua't kinh doanh, t6 chuc va phan chia I<1i nhu~n. Do d6, du'C1c sv quan tam va ke't h<1p tri tu~ nhi6u ngu'oi. - Phu h<1p vdi doanh nghi~p VIla va nho, khong du'C1c phat hanh c6 phie'u va kh6 chuye'n nhu'C1ng v6n. Tuy nhien cong ty trach c6 mng ty c6 phftn La m<)t thvc the' phap ly t6n tc:ti d<)c l~p va phan bi~t vdi sv t6n tc:ti cua cac chli' sd hfi'u. v6 m~t lu~t phap, cong ty c6 phftn c6 tu' each phap nhan rieng va c6 trach nhi~m hfi'u hc:tn tren s6 v6n cua cong ty. Trong cong ty c6 phftn, nhfi'ng nguoi chu c6 phftn trong cong ty chinh Ia nhfi'ng ngu'oi d6ng s!C DIEM co BAN CUA CONG TY co PHAN. 1.1.3.1. .V~ phlidng di~n tai chinh. Day chinh Ia rn - Xem thêm -