Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Một số biện pháp tiết kiệm chi phí và hạ giá thành sản phẩm xây dựng tại Công ty...

Tài liệu Một số biện pháp tiết kiệm chi phí và hạ giá thành sản phẩm xây dựng tại Công ty TNHH Xây Dựng và Thương Mại Hoàng An

.DOC
52
109
71

Mô tả:

lêi nãi ®Çu ViÖt Nam ®ang bíc vµo thêi kú ph¸t triÓn míi, thêi kú ®Èy m¹nh CNH – H§H nh»m x©y dùng thµnh c«ng vµ b¶o vÖ v÷ng ch¾c tæ quèc ViÖt Nam XHCN. NÒn kinh tÕ ViÖt Nam chuyÓn sang mét giai ®o¹n míi víi nhiÒu c¬ héi vµ th¸ch thøc. NÒn kinh tÕ thÞ trêng víi nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ, ®a h×nh thøc së h÷u lµm cho t×nh h×nh c¹nh tranh diÔn ra ngµy cµng gay g¾t h¬n. C¸c doanh nghiÖp muèn th¾ng thÕ trong c¹nh tranh vµ ®¹t ®îc môc tiªu cña m×nh th× ph¶i tiÕn hµnh nghiªn cøu thÞ trêng ®Ó s¶n phÈm s¶n xuÊt ra cã ®ñ chÊt lîng víi gi¸ c¶ hîp lý. Trong xu thÕ c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t cïng víi sù khan hiÕm cña c¸c nguån lùc, viÖc gi¶m chi phÝ kinh doanh n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm lµ nhu cÇu bøc thiÕt cña bÊt cø ®¬n vÞ, tæ chøc c¸ nh©n s¶n xuÊt kinh doanh nµo. C¸c doanh nghiÖp nhµ níc, t nh©n, hé gia ®×nh kinh doanh, hîp t¸c x·, c¸c doanh nghiÖp níc ngoµi hay liªn doanh ®Òu coi ®ã lµ nhiÖm vô chiÕn lîc ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn cho dï môc ®Ých cña mçi lo¹i h×nh doanh nghiÖp cã kh¸c nhau ngoµi môc ®Ých chung trªn lµ lîi nhuËn . §èi víi doanh nghiÖp nhµ níc, tríc ®©y trong thêi kú bao cÊp , hoµn toµn s¶n xuÊt theo mÖnh lÖnh, kÕ ho¹ch nhµ níc rãt xuèng. Sau ®¹i héi VI cña ®¶ng (1986) vµ tiÕp tôc hoµn thiÖn, ph¸t triÓn ®êng lèi ®æi míi trong c¸c ®¹i héi VII vµ VIII, doanh nghiÖp nhµ níc ngµy cµng ®îc tù chñ h¬n. Do ®ã víi c¸c doanh nghiÖp nµy viÖc gi¶m chi phÝ kinh doanh kh«ng ngoµi môc ®Ých t¨ng lîi nhuËn ( víi doanh nghiÖp nhµ níc s¶n xuÊt kinh doanh), mang l¹i s¶n phÈm rÎ cã chÊt lîng tèt cho mäi ngêi (víi doanh nghiÖp nhµ níc c«ng Ých) vµ tiÕt kiÖm chèng l·ng phÝ vµ sö dông hiÖu qu¶ nguån lùc cu¶ quèc gia. Cßn víi lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh¸c, qu¶n lý ®îc tèt c¸c chi phÝ còng ®Òu lµ tiÒn ®Ò cña h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Nã t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp cho doanh nghiÖp n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh vÒ gi¸. Doanh nghiÖp nµo cã møc gi¸ hîp lý sÏ b¸n ®îc nhiÒu h¬n vµ tõ ®ã thu håi vèn nhanh vµ t¨ng lîi nhuËn. MÆt kh¸c nã gióp doanh nghiÖp kiÓm so¸t ®îc c¸c nguån lùc cña m×nh ®Ó sö dông cã hiÖu qu¶ . Nh vËy cã thÓ nãi, víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh lu«n ph¶i nghÜ ®Õn ph¬ng tr×nh kinh tÕ c¬ b¶n nhÊt, ®¬n gi¶n nhÊt nhng còng kh«ng dÔ gi¶i. §ã lµ : Lîi nhuËn = Doanh thu – Chi phÝ. 1 §Ó t¨ng lîi nhuËn th× hoÆc lµ t¨ng doanh thu hoÆc gi¶m chi phÝ hoÆc møc t¨ng doanh thu ph¶i lín h¬n møc t¨ng chi phÝ. Trong ®ã viÖc gi¶m chi phÝ vÉn ®îc coi lµ linh hån, nh©n tè chÊt lîng cña ph¬ng tr×nh nµy. NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ ®èi víi C«ng ty TNHH x©y dùng vµ th¬ng m¹i Hoµng An nãi riªng. B»ng nh÷ng kiÕn thøc ®· häc ë nhµ trêng vµ nhê sù híng dÉn tËn t×nh cña thÇy gi¸o: Ph¹m V¨n Dòng, cïng c¸c c« chó trong C«ng ty em ®· m¹nh d¹n chän ®Ò tµi: “Mét sè biÖn ph¸p tiÕt kiÖm chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y dùng t¹i C«ng ty TNHH X©y Dùng vµ Th¬ng M¹i Hoµng An” . KÕt cÊu cña ®Ò tµi: Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn, chuyªn ®Ò ®îc tr×nh bµy trong 3 ch¬ng: Ch¬ng I : Lý luËn chung vÒ chi phÝ kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp. Ch¬ng II : Thùc tr¹ng c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty TNHH x©y dùng vµ th¬ng m¹i Hoµng An Ch¬ng III : Mét sè biÖn ph¸p tiÕt kiÖm chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y dùng t¹i C«ng ty TNHH x©y dùng vµ th¬ng m¹i Hoµng An Do tr×nh ®é lý luËn vµ thêi gian nghiªn cøu cßn h¹n chÕ nªn bµi viÕt cña em ch¾c ch¾n cßn nhiÒu thiÕu sãt, h¹n chÕ. Em rÊt mong nhËn ®îc sù ®ãng gãp cña c¸c thÇy c« gi¸o, vµ c¸c c« chó trong C«ng ty ®Ó bµi viÕt cña em ®îc hoµn chØnh h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n ! Hµ néi, ngµy 27 th¸ng 02 n¨m 2006 Sinh viªn NguyÔn Hång V©n 2 Ch¬ng I Lý luËn chung vÒ Chi phÝ kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp 1.1. Chi phÝ kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp 1.1.1. Chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp 1.1.1.1. Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp a. Kh¸i niÖm Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh chñ yÕu cña mét doanh nghiÖp lµ t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm nhÊt ®Þnh vµ tiªu thô nh÷ng s¶n phÈm ®ã trªn thÞ trêng nh»m thu 3 ®îc lîi nhuËn. Nhng bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo khi tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh th× còng ®Òu ph¶i bá ra nh÷ng kho¶n chi phÝ nhÊt ®Þnh. C¸c chi phÝ mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra tríc hÕt lµ c¸c chi phÝ cho viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm. Trong khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt, c¸c doanh nghiÖp ph¶i tiªu hao c¸c vËt t nh: Nguyªn vËt liÖu, hao mßn m¸y mãc, thiÕt bÞ, c¸c c«ng cô dông cô, c¸c kho¶n chi phÝ vÒ tiÒn l¬ng hay tiÒn c«ng cho ngêi lao ®éng. Nh vËy, chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ vÒ vËt chÊt vµ lao ®éng mµ c¸c doanh nghiÖp ph¶i bá ra ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. C¸c chi phÝ nµy ph¸t sinh cã tÝnh chÊt thêng xuyªn vµ g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm nªn gäi lµ chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp ngoµi viÖc s¶n xuÊt, chÕ biÕn cßn ph¶i tæ chøc tiªu thô s¶n phÈm. Trong qu¸ tr×nh nµy doanh nghiÖp còng ph¶i bá ra nh÷ng kho¶n chi phÝ nhÊt ®Þnh nh: Chi phÝ vÒ bao gãi s¶n phÈm, chi phÝ vËn chuyÓn, b¶o qu¶n. Ngoµi ra ®Ó giíi thiÖu réng r·i s¶n phÈm cho ngêi tiªu dïng, còng nh ®Ó híng dÉn ngêi tiªu dïng hoÆc th¨m dß kh¶o s¸t thÞ trêng nh»m ®Ò ra nh÷ng quyÕt ®Þnh cã tÝnh chÊt tèi u ®èi víi viÖc s¶n xuÊt th× doanh nghiÖp còng ph¶i bá ra c¸c chi phÝ vÒ nghiªn cøu, tiÕp thÞ, qu¶ng c¸o, giíi thiÖu hay b¶o hµnh s¶n phÈm. Ngoµi nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt vµ chi phÝ sinh ho¹t, trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp cßn bá ra nh÷ng kho¶n chi phÝ phôc vô cho nh÷ng ho¹t ®éng cña bé m¸y qu¶n lý doanh nghiÖp cã liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh kinh doanh. Nh vËy, nh×n tõ gãc ®é doanh nghiÖp, cã thÓ thÊy chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña mét doanh nghiÖp lµ toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt, chi phÝ tiªu thô s¶n phÈm, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ c¸c kho¶n thuÕ gi¸n thu mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra ®Ó thùc hiÖn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. §Ó ®¸nh gi¸ ®îc kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh tèt ®ßi hái doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã doanh thu tõ ho¹t ®éng kinh doanh bï ®¾p, trang tr¶i ®îc toµn bé chi phÝ kinh doanh vµ thu ®îc lîi nhuËn cao. §iÒu nµy cho thÊy kh«ng ph¶i kho¶n môc chi phÝ nµo còng ®îc ®a vµo chi phÝ ho¹t ®éng mµ chóng ta ph¶i xÐt ®Õn tÝnh chÊt, ®Æc ®iÓm cña nã. Chi phÝ kinh doanh lµ mét chØ tiªu quan träng. Qua xem xÐt chØ tiªu nµy cã thÓ ®¸nh gi¸ ®îc tr×nh ®é qu¶n lý kinh doanh, t×nh h×nh sö dông vèn, tiÕt kiÖm chi phÝ cña doanh nghiÖp. Chi phÝ kinh doanh ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn lîi nhuËn mµ lîi nhuËn lµ môc tiªu kinh doanh, môc ®Ých cuèi cïng cña mçi doanh nghiÖp. 4 V× vËy, c¸c doanh nghiÖp ph¶i lu«n quan t©m ®Õn vÊn ®Ò qu¶n lý chi phÝ, bëi lÏ mçi ®ång chi phÝ kh«ng hîp lý ®Òu lµm t¨ng gi¸ thµnh s¶n phÈm, gi¶m lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. Do ®ã h¹ thÊp chi phÝ kinh doanh lµ mét ®iÒu kiÖn ®Ó doanh nghiÖp ®¹t ®îc môc tiªu cña m×nh vµ ®¶m b¶o cho sù tån t¹i vµ ®i lªn cña doanh nghiÖp. b. §Æc ®iÓm chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp Mçi doanh nghiÖp kinh doanh kh¸c nhau th× ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ kh¸c nhau. §èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ ph¹m vi giíi h¹n mµ chi phÝ cÇn tËp hîp nh»m phôc vô cho viÖc th«ng tin kiÓm tra chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm . ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cÇn thiÕt cho c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt sao cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt, ®Æc ®iÓm quy tr×nh s¶n phÈm vµ ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ cña doanh nghiÖp. Tõ kh©u ghi chÐp ban ®Çu, tæng hîp sè liÖu, tæ chøc tµi kho¶n vµ më sæ chi tiÕt ®Òu ph¶i theo ®óng ®èi tîng kÕ to¸n chi phÝ ®· x¸c ®Þnh. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong ngµnh s¶n xuÊt nãi chung vµ trong kinh doanh x©y l¾p nãi riªng thêng c¨n cø vµo: - §Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ cña viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm (viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm lµ gi¶n ®¬n hay phøc t¹p, liªn tôc hay song song) - Lo¹i h×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm ( s¶n xuÊt ®¬n chiÕc hay hµng lo¹t) - §Æc ®iÓm tæ chøc ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp . - §Æc ®iÓm tæ chc bé m¸y qu¶n lý (hay yªu cÇu qu¶n lý ). - §¬n vÞ tÝnh gi¸ thµnh trong doanh nghiÖp Tæ chøc s¶n xuÊt lµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt thi c«ng cña c¸c doanh nghiÖp XDCB cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng so víi nh÷ng ngµnh nghÒ kh¸c nªn ®èi tîng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt thêng ®îc x¸c ®Þnh lµ tõng c«ng tr×nh, bé phËn thi c«ng hay ®¬n ®Æt hµng. Trªn thùc tÕ, c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p hiÖn nay thêng tËp hîp chi phÝ theo c«ng tr×nh hoÆc h¹ng môc c«ng tr×nh. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ kh©u ®Çu tiªn cÇn thiÕt vµ quan träng cña c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. Cã x¸c ®Þnh ®óng ®èi tîng h¹ch to¸n, tËp hîp chÝnh x¸c c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh phï hîp víi ®Æc ®iÓm tæ chøc vµ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp míi gióp cho tæ chøc tèt c«ng t¸c chi phÝ. 1.1.1.2. Ph©n lo¹i chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp Chi phÝ ph¶i tr¶ trong n¨m tµi chÝnh bao gåm nhiÒu kho¶n chi phÝ. C¸c chi phÝ nµy kh¸c nhau vÒ néi dung kinh doanh, tÝnh chÊt cña chi phÝ, vai trß cña nã 5 trong viÖc t¹o ra s¶n phÈm, dÞch vô. §Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n chi phÝ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm tõ ®ã tÝnh ®óng kÕt qu¶ tõng lo¹i ho¹t ®éng kinh doanh th× viÖc ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo c¸c tiªu thøc lµ rÊt cÇn thiÕt. §Ó ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt ngêi ta cã rÊt nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau nhng vÒ mÆt c¬ b¶n ngêi ta dïng ba tiªu thøc chñ yÕu: Mét lµ, ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy chi phÝ chia thµnh c¸c yÕu tè kh¸c nhau, mçi yÕu tè chi phÝ chØ bao gåm nh÷ng chi phÝ cïng mét néi dung kÝnh tÕ kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã ph¸t sinh tõ lÜnh vùc nµo. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®îc chia thµnh 5 lo¹i:  Chi phÝ vËt t mua ngoµi lµ toµn bé gi¸ trÞ vËt t mua ngoµi dïng vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nh chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, phô tïng thay thÕ…  Chi phÝ tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng lµ toµn bé c¸c kho¶n tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng doanh nghiÖp ph¶i tr¶ cho nh÷ng ngêi tham gia vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh; c¸c kho¶n chi phÝ trÝch nép theo l¬ng nh chi phÝ BHXH, BHYT, KPC§ mµ doanh nghiÖp ph¶i nép trong kú.  Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh lµ toµn bé sè tiÒn khÊu hao c¸c lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh trÝch trong kú.  Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi lµ toµn bé sè tiÒn doanh nghiÖp ph¶i tr¶ cho c¸c dÞch vô ®· sö dông vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong kú do c¸c ®¬n vÞ kh¸c ë bªn ngoµi cung cÊp nh: dÞch vô ®iÖn, níc…  Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn lµ c¸c kho¶n chi phÝ b»ng tiÒn ngoµi c¸c kho¶n ®· nªu trªn. Ph©n lo¹i c¸c chi phÝ cña doanh nghiÖp thµnh c¸c yÕu tè chi phÝ nh trªn cã ý nghÜa lín trong qu¶n lý chi phÝ. Nã cho biÕt kÕt cÊu, tû träng cña tõng lo¹i chi phÝ ®Ó ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè ë B¶ng thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh, cung cÊp tµi liÖu tham kh¶o ®Ó lËp dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, lËp kÕ ho¹ch cung øng vËt t, kÕ ho¹ch quü l¬ng, tÝnh to¸n nhu cÇu vèn ®Çu t cho kú sau. Hai lµ, ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo môc ®Ých c«ng dông cña chi phÝ. 6 C¸ch ph©n lo¹i nµy dùa vµo môc ®Ých c«ng dông cña chi phÝ n¬i ph¸t sinh chi phÝ vµ n¬i g¸nh chÞu chi phÝ ®Ó ph©n chia chi phÝ s¶n xuÊt thµnh c¸c kho¶n môc kh¸c nhau. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ®îc chia thµnh:  Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp lµ c¸c chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu, dông cô s¶n xuÊt trùc tiÕp dïng vµo viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm hµng hãa dÞch vô.  Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ toµn bé c¸c kho¶n tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng, c¸c kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt l¬ng, c¸c kho¶n chi BHXH, BHYT, KPC§ cña nh©n c«ng trùc tiÕp s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp.  Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ c¸c kho¶n chi phÝ ®îc sö dông ë c¸c ph©n xëng, bé phËn kinh doanh nh: TiÒn l¬ng vµ phô cÊp l¬ng cña qu¶n ®èc, nh©n viªn ph©n xëng, chi phÝ tµi s¶n cè ®Þnh thuéc ph¹m vi ph©n xëng, chi phÝ v©t liÖu, c«ng cô dông cô, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi, chi phÝ b»ng tiÒn ph¸t sinh á ph¹m vi ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt.  Chi phÝ b¸n hµng bao gåm c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm hµng hãa, dÞch vô nh: Chi phÝ tiÒn l¬ng, phô cÊp tr¶ l¬ng cho c«ng nh©n b¸n hµng, tiÕp thÞ, vËn chuyÓn, b¶o qu¶n, c¸c chi phÝ khÊu hao ph¬ng tiÖn vËn t¶i, chi phÝ vËt liÖu, bao b×, c¸c chi phÝ dÞch vô mua ngoµi, c¸c chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c (nh: B¶o hµnh s¶n phÈm, qu¶ng c¸o).  Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp lµ c¸c chi phÝ cho bé m¸y qu¶n lý doanh nghiÖp, c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn ho¹t ®éng chung cña doanh nghiÖp nh: KhÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh phôc vô cho bé m¸y qu¶n lý, chi phÝ c«ng cô dông cô, c¸c chi phÝ kh¸c ph¸t sinh trong ph¹m vi toµn doanh nghiÖp (nh: TiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp l¬ng tr¶ cho Héi ®ång qu¶n trÞ, Ban gi¸m ®èc, nh©n viªn c¸c phßng ban qu¶n lý), chi phÝ vËt liÖu, ®å dïng v¨n phßng, c¸c kho¶n thuÕ, lÖ phÝ, b¶o hiÓm, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi thuéc v¨n phßng doanh nghiÖp. C¸c kho¶n chi phÝ dù phßng gi¶m gÝa hµng tån kho, dù phßng nî ph¶i thu khã ®ßi, c«ng t¸c phÝ, c¸c chi phÝ giao dÞch, ®èi ngo¹i… C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho doanh nghiÖp cã thÓ tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gÝa thµnh cho tõng lo¹i s¶n phÈm, qu¶n lý chi phÝ t¹i ®Þa ®iÓm ph¸t sinh ®Ó khai th¸c kh¶ n¨ng h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. Ba lµ, ph©n lo¹i chi phÝ theo mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ víi quy m« s¶n xuÊt kinh doanh 7 Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®îc chia thµnh hai lo¹i: Chi phÝ cè ®Þnh vµ chi phÝ biÕn ®æi.  Chi phÝ cè ®Þnh: Lµ c¸c chi phÝ kh«ng thay ®æi (hoÆc thay ®æi kh«ng ®¸ng kÓ) theo sù thay ®æi quy m« s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, thuéc lo¹i chi phÝ nµy bao gåm: Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh (theo thêi gian); chi phÝ tiÒn l¬ng tr¶ cho c¸n bé, nh©n viªn qu¶n lý, chuyªn gia, l·i tiÒn vay ph¶i tr¶, chi phÝ cho thuª tµi chÝnh, v¨n phßng.  Chi phÝ biÕn ®æi: Lµ c¸c chi phÝ thay ®æi trùc tiÕp theo sù thay ®æi cña quy m« s¶n xuÊt. Thuéc lo¹i chi phÝ nµy bao gåm: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ tiÒn l¬ng c«ng nh©n trùc tiÕp, chi phÝ hoa hång b¸n hµng, chi phÝ dÞch vô ®îc cung cÊp (nh: TiÒn ®iÖn, tiÒn níc, tiÒn ®iÖn tho¹i…) Do ®Æc ®iÓm cña tõng lo¹i chi phÝ nªu trªn khi quy m« s¶n xuÊt kinh doanh cµng t¨ng th× chi phÝ cè ®Þnh tÝnh cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô cµng gi¶m. Riªng ®èi víi chi phÝ biÕn ®æi, viÖc t¨ng hoÆc gi¶m hay kh«ng thay ®æi khi tÝnh chi phÝ nµy cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm cßn phô thuéc vµo t¬ng quan biÕn ®æi gi÷a quy m« s¶n xuÊt kinh doanh vµ tæng chi phÝ biÕn ®æi cña doanh nghiÖp. C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho doanh nghiÖp thÊy ®îc xu híng biÕn ®æi cña tõng lo¹i chi phÝ theo quy m« kinh doanh, tõ ®ã doanh nghiÖp cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc s¶n lîng hoµ vèn còng nh quy m« kinh doanh hîp lý ®Ó ®¹t ®îc hiÖu qu¶ cao nhÊt. 1.1.2.Gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp 1.1.2.1. Kh¸i niÖm vµ ý nghÜa cña gi¸ thµnh s¶n phÈm Trong s¶n xuÊt kinh doanh chÝ phÝ míi lµ mÆt thø nhÊt thÓ hiÖn sù hao phÝ ®· chi ra. §Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp, chi phÝ ph¶i ®îc xem xÐt trong mèi quan hÖ chÆt chÏ víi mÆt thø hai còng lµ mÆt c¬ b¶n trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §ã lµ, kÕt qu¶ s¶n xuÊt thu ®îc biÓu hiÖn díi h×nh th¸i tiÒn tÖ, quan hÖ so s¸nh ®ã ®· h×nh thµnh nªn chØ tiªu “Gi¸ thµnh s¶n phÈm”. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn toµn bé chi phÝ cña doanh nghiÖp ®· bá ra ®Ó hoµn thµnh viÖc s¶n xuÊt vµ tiªu thô mét ®¬n vÞ s¶n phÈm hay mét khèi lîng s¶n phÈm nhÊt ®Þnh. Cã nhiÒu lo¹i doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra cïng s¶n phÈm nhng do tr×nh ®é qu¶n lý kh¸c nhau, gi¸ thµnh s¶n phÈm ®ã sÏ kh¸c nhau. ChÝnh v× vËy mµ gi¸ thµnh s¶n phÈm mang tÝnh c¸ biÖt ®èi víi tõng doanh nghiÖp. 8 Trong c«ng t¸c qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng kinh doanh, gi¸ thµnh s¶n phÈm cã mét ý nghÜa hÕt søc quan träng thÓ hiÖn trªn c¸c mÆt sau:  Gi¸ thµnh lµ thíc ®o møc hao phÝ vÒ s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm, lµ c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Muèn lùa chän s¶n xuÊt mét lo¹i s¶n phÈm nµo ®ã, doanh nghiÖp cÇn ph¶i n¾m b¾t ®îc nhu cÇu thÞ trêng, gÝa c¶ thÞ trêng vµ møc hao phÝ s¶n xuÊt lo¹i s¶n phÈm ®ã. Trªn c¬ së nh vËy míi x¸c ®Þnh ®îc hiÖu qu¶ s¶n xuÊt lo¹i s¶n phÈm ®ã ®Ó lùa chän vµ quyÕt ®Þnh khèi lîng s¶n xuÊt tèi u.  Gi¸ thµnh lµ mét c«ng cô quan träng cña doanh nghiÖp ®Ó kiÓm so¸t t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, xem xÐt hiÖu qu¶ c¸c biÖn ph¸p tæ chøc, kü thuËt. Th«ng qua t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh, doanh nghiÖp cã thÓ xem xÐt t×nh h×nh s¶n xuÊt vµ chi phÝ bá vµo s¶n phÈm, ph¸t hiÖn vµ t×m ra c¸c nguyªn nh©n dÉn ®Õn ph¸t sinh chi phÝ kh«ng hîp lý ®Ó cã biÖn ph¸p lo¹i trõ.  Gi¸ thµnh cßn lµ mét c¨n cø quan träng ®Ó doanh nghiÖp x©y dùng chÝnh s¸ch gi¸ c¶ ®èi víi tõng lo¹i s¶n phÈm, t¹o cho doanh nghiÖp cã ®ñ søc c¹nh tranh trªn thÞ trêng. 1.1.2.2. C¸c lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm Trong ph¹m vi s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm cã thÓ ph©n biÖt gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ gi¸ thµnh toµn bé. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm vµ dÞch vô bao gåm:  Chi phÝ vËt t trùc tiÕp  Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp  Chi phÝ s¶n xuÊt chung Gi¸ thµnh toµn bé s¶n phÈm ®· tiªu thô gåm toµn bé chi phÝ liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô mét khèi lîng s¶n phÈm nhÊt ®Þnh gåm:  Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm  Chi phÝ b¸n hµng  Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp §øng trªn gãc ®é kÕ ho¹ch ho¸, gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp cßn ®îc chia thµnh: 9  Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: ViÖc x¸c ®Þnh gÝa thµnh kÕ ho¹ch ®îc x©y dùng tríc khi bíc vµo chu kú s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®îc tÝnh trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch vµ ®îc xem lµ môc tiªu phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp, lµ c¬ së ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gÝa t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh, kÕ ho¹ch h¹ gÝa thµnh cña doanh nghiÖp.  Gi¸ thµnh ®Þnh møc: §îc thùc hiÖn tríc khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm. Gi¸ thµnh ®Þnh møc ®îc tÝnh trªn c¬ së c¸c chi phÝ hiÖn hµnh vµ chi phÝ ®¬n vÞ s¶n phÈm. Nã lµ c«ng cô qu¶n lý ®Þnh møc cña doanh nghiÖp, lµ thíc ®o chÝnh x¸c ®Ó x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ sö dông tµi s¶n, vËt t, lao ®éng trong s¶n xuÊt gióp cho viÖc ®¸nh gÝa ®óng ®¾n c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ kü thuËt mµ doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh.  Gi¸ thµnh thùc tÕ: §îc x¸c ®Þnh khi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm ®· hoµn thµnh vµ ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së lîng chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ®· ph¸t sinh trong kú. Gi¸ thùc tÕ ph¶n ¸nh tæng hîp kÕt qu¶ phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp trong viÖc tiÕt kiÖm chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Nã lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, lµ c¨n cø ®Ó x©y dùng gi¸ thµnh kÕ ho¹ch cho kú sau, ®¶m b¶o cho gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ngµy cµng s¸t thùc vµ hîp lý. 1.1.2.3. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp. *Ph¬ng ph¸p thø nhÊt: Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶n ®¬n : Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶n ®¬n cßn gäi lµ ph¬ng ph¸p tÝnh trùc tiÕp ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp víi nh÷ng s¶n phÈm, c«ng viÖc cã quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt gi¶n ®¬n khÐp kÝn, tæ chøc s¶n xuÊt nhiÒu, chu kú s¶n xuÊt ng¾n vµ xen kÏ liªn tôc, ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh t¬ng øng phï hîp víi ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp CPSX, kú tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh kú hµng th¸ng (quý) phï hîp víi kú b¸o c¸o . VÝ dô tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®iÖn, níc, b¸nh kÑo, than quÆng, kim lo¹i ... . Trêng hîp cuèi kú cã nhiÒu s¶n phÈm dë dang & kh«ng æn ®Þnh, cÇn tæ chøc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú theo ph¬ng ph¸p thÝch hîp. Trªn c¬ së sè liÖu CPSX ®· tËp hîp trong kú & chi phÝ cña s¶n phÈm dë dang ®· x¸c ®Þnh, tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh cho tõng kho¶n môc chi phÝ theo c«ng thøc: Z = C + D®k - Dck Z Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm tÝnh nh sau: z= 10 Q Trong ®ã: Z, z: Tæng gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm, lao vô s¶n xuÊt thùc tÕ. C: Tæng chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp trong kú theo tõng ®èi tîng. D®k, Dck: Chi phÝ cña s¶n phÈm dë dang ®Çu kú & cuèi kú. Q: S¶n lîng s¶n phÈm, lao vô ®· hoµn thµnh. Trêng hîp cuèi kú kh«ng cã s¶n phÈm dë dang hoÆc cã nhng Ýt & æn ®Þnh nªn kh«ng cÇn tÝnh chi phÝ cña s¶n phÈm dë th× tæng chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp trong kú còng ®ång thêi lµ tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh: Z = C. *Ph¬ng ph¸p thø hai: Ph¬ng ph¸p hÖ sè: Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo hÖ sè ¸p dông ®èi víi nh÷ng DN trong cïng mét quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt, cïng sö dông mét lo¹i nguyªn liÖu, vËt liÖu, nhng kÕt qu¶ s¶n xuÊt thu ®îc nhiÒu lo¹i s¶n phÈm kh¸c nhau nh DN s¶n xuÊt ho¸ chÊt, c«ng nghiÖp ho¸ dÇu, c«ng nghiÖp nu«i ong. Khi ®ã ®èi tîng tËp hîp CPSX lµ toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt, cßn ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng lo¹i s¶n phÈm hoµn thµnh. Theo ph¬ng ph¸p nµy muèn tÝnh ®îc gi¸ thµnh cho tõng lo¹i s¶n phÈm ph¶i c¨n cø vµo tiªu chuÈn kü thuËt ®Ó x¸c ®Þnh cho mçi lo¹i s¶n phÈm mét hÖ sè tÝnh gi¸ thµnh, trong ®ã lÊy lo¹i s¶n phÈm cã hÖ sè b»ng 1 lµm s¶n phÈm tiªu chuÈn. C¨n cø vµo s¶n lîng thùc tÕ hoµn thµnh cña tõng lo¹i s¶n phÈm & hÖ sè tÝnh gi¸ thµnh quy íc cho tõng lo¹i s¶n phÈm ®Ó quy ®æi s¶n lîng thùc tÕ ra s¶n lîng tiªu chuÈn (s¶n phÈm cã hÖ sè b»ng1). Gäi Hi lµ hÖ sè tÝnh gi¸ thµnh quy íc cña s¶n phÈm i Qi lµ s¶n lîng s¶n xuÊt thùc tÕ cña s¶n phÈm i TÝnh quy ®æi s¶n lîng thùc tÕ ra s¶n lîng tiªu chuÈn Q = ∑Qi x Hi Trong ®ã Q: Tæng s¶n lîng thùc tÕ hoµn thµnh quy ®æi ra s¶n lîng s¶n phÈm tiªu chuÈn. TÝnh tæng gi¸ thµnh & gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña tõng lo¹i s¶n phÈm D®k + C - Dck Zi = zi = Q x QiHi Zi Qi 11 *Ph¬ng ph¸p thø ba: Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo tû lÖ. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo tû lÖ ¸p dông thÝch hîp ®èi víi doanh nghiÖp mµ cïng mét quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt, kÕt qu¶ s¶n xuÊt ®îc nhãm s¶n phÈm cïng lo¹i, víi nhiÒu chñng lo¹i phÈm cÊt, quy c¸ch kh¸c nhau nh s¶n xuÊt nhãm èng níc víi nhiÒu kÝch thíc ®êng kÝnh & ®é dµi kh¸c nhau, s¶n xuÊt quÇn ¸o dÖt kim víi nhiÒu cì sè kh¸c nhau, s¶n xuÊt chÌ h¬ng víi nhiÒu phÈm cÊp kh¸c nhau. Trong trêng hîp nµy, ®èi tîng tËp hîp CPSX lµ toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña nhãm s¶n phÈm, cßn ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh sÏ lµ tõng quy c¸ch s¶n phÈm trong nhãm s¶n phÈm ®ã. §Ó tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cho tõng quy c¸ch cña s¶n phÈm cã thÓ ¸p dông ph¬ng ph¸p tÝnh hÖ sè hoÆc ph¬ng ph¸p tû lÖ. TÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ph¬ng ph¸p tû lÖ ph¶i c¨n cø vµo tiªu chuÈn ph©n bæ hîp lý vµ chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ®Ó tÝnh ra tû lÖ tÝnh gi¸ thµnh. Tiªu chuÈn ph©n bæ thêng lµ gi¸ thµnh kÕ ho¹ch hoÆc gi¸ thµnh ®Þnh møc. Sau ®ã tÝnh gi¸ thµnh cho tõng thø s¶n phÈm. C¸ch tÝnh nh sau: Tû lÖ tÝnh gi¸ thµnh Gi¸ thµnh thùc tÕ c¶ nhãm s¶n phÈm (theo tõng kho¶n môc) = tõng kho¶n môc Tæng tiªu chuÈn ph©n bæ (theo tõng kho¶n môc) Gi¸ thµnh thùc tÕ = Tiªu chuÈn ph©n bæ cña tõng x Tû lÖ tÝnh gi¸ thµnh tõng qui c¸ch (theo tõng kho¶n môc) kho¶n môc. S¶n phÈm chÝnh cßn thu ®îc s¶n phÈm phô. VÝ dô nhµ m¸y ®êng cung mét qui tr×nh c«ng nghÖ ngoµi s¶n phÈm chÝnh lµ ®¬ng kÝnh, cßn thu ®îc s¶n phÈm phô lµ rØ ®êng; n«ng trêng ch¨n nu«i lîn thÞt th× ngoµi s¶n phÈm chÝnh lµ s¶n lîng lîn thÞt, cßn cã s¶n phÈm phô lµ ph©n bãn. Trong qui tr×nh s¶n xuÊt, kªt qu¶ s¶n xuÊt thu ®îc s¶n phÈm ®ñ tiªu chuÈn chÊt lîng qui ®Þnh, cßn cã s¶n phÈm háng kh«ng söa ch÷a ®îc, mµ c¸c kho¶n thiÖt h¹i nµy kh«ng ®îc tÝnh cho s¶n phÈm hoµn thµnh. §èi víi c¸c ph©n xëng s¶n xuÊt phô cã cung cÊp s¶n phÈm hoÆc lao vô lÉn cho nhau, cÇn lo¹i trõ ra khái gi¸ thµnh cña s¶n phÈm, lao vô phôc vô cho s¶n xuÊt chÝnh hoÆc b¸n ra ngoµi. Trong c¸c trêng hîp nµy, ®èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ toµn bé qui tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt, cßn ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm chÝnh, s¶n phÈm hoµn thµnh vµ s¶n phÈm lao vô phôc vô cho c¸c bé phËn kh«ng ph¶i lµ s¶n xuÊt phô. 12 Muèn tÝnh ®îc gi¸ thµnh cña c¸c ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh, ph¶i lÊy tæng chi phÝ s¶n xuÊt ®· ®îc tËp hîp lo¹i trõ chi phÝ cña s¶n phÈm phô, chi phÝ thiÖt h¹i s¶n phÈm háng kh«ng ®îc tÝnh trong gi¸ thµnh s¶n phÈm, chi phÝ phôc vô lÉn nhau trong néi bé c¸c ph©n xëng s¶n xuÊt phô. C«ng thøc tÝnh gi¸ thµnh cña s¶n phÈm lµ: Z = C + D®k - Dck - Clt Trong ®ã: Z: Lµ tæng gi¸ thµnh cña ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. C: Lµ tæng chi phÝ s¶n xuÊt ®· tæng hîp. D®k vµ Dck: Lµ chi phÝ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú. Clt: Lµ chi phÝ cÇn lo¹i trõ ra khái tæng gi¸ thµnh cña c¸c ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. §Ó ®¬n gi¶n tÝnh to¸n chi phÝ lo¹i trõ (Clt) thêng ®îc tÝnh nh sau: §èi víi s¶n phÈm phô cã thÓ tÝnh gi¸ thµnh theo gi¸ thµnh kÕ ho¹ch hoÆc cã thÓ lÊy gi¸ b¸n phô trõ lîi nhuËn ®Þnh møc. §èi víi s¶n phÈm háng tÝnh theo gi¸ thµnh thùc tÕ nh ®èi víi s¶n phÈm hoµn thµnh hoÆc c¨n cø vµo quyÕt ®Þnh xö lý cña l·nh ®¹o. §èi víi s¶n phÈm hoÆc lao vô s¶n xuÊt phô cung cÊp lÉn nhau cã thÓ tÝnh theo gi¸ thµnh ®¬n vÞ kÕ ho¹ch, hoÆc tÝnh theo chi phÝ ban ®Çu. *Ph¬ng ph¸p thø t: Ph¬ng ph¸p céng chi phÝ: Ph¬ng ph¸p céng chi phÝ ¸p dông ®èi víi doanh nghiÖp cã qui tr×nh c«ng nghÖ phøc t¹p, qu¸ tr×nh chÕ biÕn s¶n phÈm qua nhiÒu bé phËn s¶n xuÊt (bíc chÕ biÕn) cã s¶n phÈm dë dang nh: Doanh khai th¸c, dÖt, nhuém, c¬ khÝ, chÕ t¹o, may m¨c. §èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ lµ qui tr×nh c«ng nghÖ cña tõng giai ®o¹n ( tõng bíc chÕ biÕn). §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm hoµn thµnh ë c¸c bíc chÕ biÕn gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh ë bíc cuèi cïng lµ tæng chi phÝ ®· ph¸t sinh ë c¸c bíc chÕ biÕn vµ tÝnh nh sau: NÕu gäi C1, C2.....Cn lµ chi phÝ tæng hîp ®îc ë giai ®o¹n s¶n xuÊt. Z = D®k + C1 + C2 + ... + Cn - Dck z = z/Qtp *Ph¬ng ph¸p thø n¨m: Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh liªn hîp: 13 Lµ kÕt hîp nhiÒu ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh kh¸c nhau nh kÕt hîp ph¬ng ph¸p trùc tiÕp, ph¬ng ph¸p hÖ sè, ph¬ng ph¸p tû lÖ, ph¬ng ph¸p céng chi phÝ, ph¬ng ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh liªn hîp ¸p dông ®èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt ho¸ chÊt, dÖt kim, ®ãng giÇy, may mÆc. *Ph¬ng ph¸p thø s¸u: Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®Þnh møc: Ap dông: Doanh nghiÖp x©y dùng ®îc ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt hoµn chØnh. ztt= z®m  chªnh lÖch do thay ®æi ®Þnh møc  chªnh lÖch tho¸t ly ®Þnh møc. 1.2. Chi phÝ qu¶n lý kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm 1.2.1. Sù cÇn thiÕt ph¶i qu¶n lý chi phÝ kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp Trong c«ng t¸c qu¶n trÞ doanh nghiÖp, chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ hai chØ tiªu kinh tÕ quan träng lu«n ®îc c¸c nhµ qu¶n lý quan t©m v× chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Th«ng qua nh÷ng th«ng tin vÒ chØ tiªu chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh do bé phËn kÕ to¸n cung cÊp, nh÷ng ngêi qu¶n lý doanh nghiÖp n¾m ®îc chi phÝ s¶n xuÊt cña tõng bé phËn, tõng kho¶n môc, tõng lo¹i s¶n phÈm, lao vô còng nh toµn bé ho¹t ®éng kinh doanh cña toµn bé doanh nghiÖp. Qua ®ã ®Ó ®¸nh gi¸ ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc chi phÝ vµ dù to¸n chi phÝ, t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó cã quyÕt ®Þnh qu¶n lý phï hîp. Cßn vÒ chØ tiªu gi¸ thµnh, ®©y lµ thíc ®o hao phÝ s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm, lµ c¨n cø x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ kinh doanh. §Ó quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt mét lo¹i s¶n phÈm nµo ®ã, doanh nghiÖp cÇn n¾m ®îc nhu cÇu thÞ trêng, gi¸ c¶ vµ møc hao phÝ s¶n xuÊt tiªu thô s¶n phÈm ®ã. Trªn c¬ së nh vËy míi x¸c ®Þnh ®îc hiÖu qu¶ cña s¶n phÈm ®ã vµ quyÕt ®Þnh khèi lîng s¶n xuÊt ®Ó ®¹t ®îc lîi nhuËn tèi ®a. Th«ng qua t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh, doanh nghiÖp cã thÓ xem xÐt t×nh h×nh s¶n xuÊt vµ chi phÝ bá vµo s¶n xuÊt, t¸c ®éng ®Õn hiÖu qu¶ thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p kü thuËt s¶n xuÊt. Ph¸t hiÖn vµ t×m ra c¸c nguyªn nh©n dÉn ®Õn c¸c chi phÝ ph¸t sinh kh«ng hîp lý ®Ó cã biÖn ph¸p lo¹i trõ. Gi¸ thµnh lµ c¨n cø quan träng ®Ó doanh nghiÖp x©y dùng vµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch gi¸ c¶ ®èi víi tõng s¶n phÈm. 1.2.2. Néi dung c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm 14 §Ó qu¶n lý tèt chi phÝ kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm th× c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n ph¶i ®îc ®Æt lªn hµng ®Çu. H¹ch to¸n kÕ to¸n lµ mét bé phËn cÊu thµnh quan träng cña hÖ thèng c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ, tµi chÝnh cã vai trß tÝch cùc trong viÖc qu¶n lý ®iÒu hµnh vµ kiÓm so¸t c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ. §Ó ®¶m b¶o ph¸t huy t¸c dông cña c«ng cô kÕ to¸n ®èi víi doanh nghiÖp cÇn thiÕt ph¶i cã sù tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt vµo gi¸ thµnh. §©y còng lµ ®iÒu kiÖn cho viÖc ph©n tÝch ®¸nh gi¸, tæ chøc qu¶n lý vµ s¶n xuÊt hîp lý n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n trÞ ®¶m b¶o cho sù tån t¹i l©u dµi cña doanh nghiÖp. Riªng ®èi víi ngµnh XDCB viÖc h¹ch to¸n ®óng chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh ®ñ gi¸ thµnh cµng trë nªn quan träng vµ cã tÝnh quyÕt ®Þnh bëi sù t¸c ®éng cña nh÷ng ®Æc ®iÓm nh gi¸ c¶ biÕn ®éng trong nh÷ng thêi ®iÓm kh¸c nhau cña x©y dùng, nhu cÇu c«ng nh©n kh¸c nhau, nhu cÇu x©y dùng c¬ b¶n kh«ng nh nhau. Th«ng qua chØ tiªu gi¸ thµnh ta cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, thóc ®Èy sù s¸ng t¹o, t×m tßi ph¬ng ¸n gi¶i quyÕt c«ng viÖc cã hiÖu qu¶. §Ó ph¸t huy hÕt vai trß cña m×nh, viÖc tæ chøc h¹ch to¸n kinh tÕ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶i ®¹t ®îc nh÷ng yªu cÇu: - Ph¶n ¸nh kÞp thêi, chÝnh x¸c toµn bé chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt . TÝnh to¸n chÝnh x¸c, ph©n bæ kÞp thêi gi¸ thµnh x©y l¾p theo ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh . - Ph©n bæ hîp lý c¸c chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng kho¶n môc vµo c¸c ®èi tîng tËp hîp chi phÝ, ¸p dông ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp. - KiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc vÒ chi phÝ vËt liÖu, lao ®éng sö dông m¸y, kiÓm tra dù to¸n chi phÝ gi¸n tiÕp, ph¸t hiÖn kÞp thêi c¸c kho¶n môc chi phÝ chªnh lÖch ngoµi ®Þnh møc, ngoµi kÕ ho¹ch, ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p ng¨n ngõa kÞp thêi. - KiÓm tra viÖc thùc hiÖn gi¸ thµnh theo tõng kho¶n môc chi phÝ, theo tõng h¹ng môc c«ng tr×nh, v¹ch ra c¸c kh¶ n¨ng tiÒm tµng vµ ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. - Th«ng qua ghi chÐp, ph¶n ¸nh tÝnh to¸n ®Ó ®¸nh gi¸ cã hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña tõng doanh nghiÖp. KÞp thêi lËp b¸o c¸o kÕ to¸n vÒ chi phÝ vµ lËp gi¸ thµnh theo quy ®Þnh cña c¬ quan chñ qu¶n cÊp trªn. 1.2.3. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ t×nh h×nh chi phÝ kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm 15 Víi c¸c yªu cÇu trªn, h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm bao gåm c¸c chØ tiªu sau: - X¸c ®Þnh ®óng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, lùa chän ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt thÝch hîp - X¸c ®Þnh ®óng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh vµ lùa chän ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp. - X©y dùng quy t¾c tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. Quy ®Þnh tr×nh tù c«ng viÖc, ph©n bæ chi phÝ cho tõng ®èi tîng, tõng s¶n phÈm chi tiÕt. 1.3. TiÕt kiÖm chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm 1.3.1. ý nghÜa cña gi¶m chi phÝ kinh doanh vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp trong c¬ chÕ thÞ trêng C¬ chÕ thÞ trêng h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ë ViÖt Nam ®· ®Èy c¸c doanh nghiÖp tõ chç ®îc bao cÊp hoµn toµn sang viÖc h¹ch to¸n ®éc lËp lêi ¨n lç chÞu theo ®óng quy luËt cña thÞ trêng. Tõ chç chØ lo lµm kÕ ho¹ch kh«ng ph¶i lo ®Çu vµo, ®Çu ra còng kh«ng ph¶i tr¶ lêi c©u hái s¶n xuÊt kinh doanh c¸i g×? Nh thÕ nµo? Cho ai? c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay ®· ph¶i tr¶ lêi c©u hái nµy vµ ph¶i xem xÐt, phËn tÝch ®¸nh gi¸ vÊn ®Ò nµy mét c¸ch kü lìng. Muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong c¬ chÕ thÞ trêng víi sù c¹nh tranh quyÕt liÖt th× doanh nghiÖp ph¶i tù kh¼ng ®Þnh m×nh. C¬ chÕ thÞ trêng khã b¸n h¬n mua th× sù c¹nh tranh quyÕt liÖt ®Ó b¸n ®îc hµng lµ ®iÒu tÊt yÕu. §Ó cã søc m¹nh c¹nh tranh trªn thÞ trêng doanh ngiÖp cÇn ®æi míi, c¶i tiÕn s¶n xuÊt kinh doanh, më réng n©ng cÊp trang thiÕt bÞ cò, tæ chøc l¹i bé m¸y qu¶n lý cò vµ ®iÒu quan träng h¬n lµ doanh nghiÖp cÇn cã h¹ch to¸n thu chi mét c¸ch chÝnh x¸c vµ cã c¸c quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n kÞp thêi. §Ó ®¹t ®îc c¸c ®iÒu kiÖn trªn doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã c¸c th«ng tin kinh tÕ cÇn thiÕt. Th«ng tin kinh tÕ nµy cã hai lo¹i: +Th«ng tin phôc vô bªn ngoµi + Th«ng tin phôc vô bªn trong C¸c th«ng tin phôc vô bªn ngoµi chñ yÕu phôc vô c¸c c¬ quan qu¶n lý vÜ m« cña nhµ níc, c¬ quan chñ qu¶n do ®ã mang tÝnh b¾t buéc thèng nhÊt kiÓm tra ®îc, Ngoµi ra c¸c th«ng tin kinh tÕ phuc vô cho nhiÒu ®èi tîng kh¸c nhau: b¹n hµng , kh¸ch hµng… Tuy nhiªn c¸c doanh nghiÖp còng ph¶i hiÓu biÕt hÕt søc râ rµng vÒ b¶n th©n m×nh th× míi cã c¸c quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n. VÒ b¶n chÊt th× ho¹t ®éng qu¶n trÞ chi phÝ kinh doanh lµ qu¸ tr×nh chuÈn bÞ vµ ra c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ do vËy bé m¸y qu¶n trÞ cÇn n¾m râ c¸c th«ng tin hÕt søc quan träng ¶nh hëng trùc tiÕp tíi c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ Nh vËy, cã thÓ nãi th«ng tin bªn trong ®Æc biÖt quan träng hay qu¶n trÞ chi phÝ kinh doanh lµ c«ng cô chñ yÕu cung cÊp th«ng tin kinh tÕ bªn trong bé m¸y 16 qu¶n trÞ doanh nghiÖp lµm c¬ së cho viÖc ra quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ nªn nã trë thµnh mét c«ng cô chñ yÕu kh«ng thÓ thiÕu cña qu¶n trÞ doanh nghiÖp. Qu¶n trÞ lµ quan träng do vËy khi ra quyÕt ®Þnh mµ qu¶n trÞ ph¶i ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c vµ cã hiÖu qu¶ cña quyÕt ®Þnh ®Ò ra. Muèn lµm ®îc ®iÒu ®ã cÇn ph¶i tÝnh ®Õn c¸c vÊn ®Ò chi phÝ kinh doanh mµ b¶n chÊt nã lµ m« t¶ c¸c qu¸ tr×nh cã ý nghÜa kinh tÕ diÔn ra trong kinh doanh. Trong ®iÒu kiÖn cã nhiÒu doanh nghiÖp cïng ho¹t ®éng trong mét lÜnh vùc th× doanh nghiÖp ngoµi viÖc c¹nh tranh víi nhau b»ng chÊt lîng cßn c¹nh tranh c¶ vÒ gi¸ c¶ mµ ®Êu thÇu trong x©y dùng lµ mét ®iÓn h×nh. VÊn ®Ò ®Æt ra cho c¸c doanh nghiÖp lµ ph¶i gi¶m tèi ®a c¸c kho¶n chi phÝ ®Ó h¹ gi¸ thµnh mµ vÉn ®¶m b¶o ®îc chÊt lîng ®Ó cã thÓ c¹nh tranh, tån t¹i vµ ®øng v÷ng trªn thÞ trêng. Muèn chiÕn th¾ng trong c¹nh tranh, mét vÊn ®Ò quan träng mµ bÊt cø doanh nghiÖp thuéc thµnh phÇn kinh tÕ nµo còng ph¶i quan t©m lµ gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt. H¹ thÊp chi phÝ kh«ng nh÷ng chøng tá hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp mµ cßn lµ nguån tÝch luü chñ yÕu cho nÒn kinh tÕ. Con ®êng duy nhÊt ®Ó doanh nghiÖp ®øng v÷ng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng lµ ph¶i thêng xuyªn c¶i tiÕn mÉu m· cho phï hîp víi thÞ hiÕu cña thÞ trêng, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm vµ h¹ ®îc gi¸ thµnh. §èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh lµ con ®êng c¬ b¶n ®Ó t¨ng doanh lîi, nã còng lµ tiÒn ®Ò ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trªn thÞ trêng kÓ c¶ trong vµ ngoµi níc, gãp phÇn c¶i thiÖn ®êi sèng vËt chÊt cho ngêi lao ®éng. Ta cã thÓ thÊy ý nghÜa cô thÓ cña viÖc h¹ gi¸ thµnh lµ:  H¹ gi¸ thµnh sÏ trùc tiÕp lµm t¨ng lîi nhuËn, nÕu gi¸ thµnh s¶n phÈm thÊp so víi gi¸ b¸n trªn thÞ trêng th× doanh nghiÖp cã thÓ thu ®îc lîi nhuËn trªn mét ®¬n vÞ s¶n phÈm cµng cao. MÆt kh¸c, gÝa thµnh s¶n phÈm thÊp th× doanh nghiÖp cã thÓ h¹ ®îc gi¸ b¸n nhê ®ã mµ t¨ng khèi lîng tiªu thô, thu ®îc nhiÒu lîi nhuËn.  H¹ gi¸ thµnh lµ c¬ së cho doanh nghiÖp gi¶m bít lîng vèn lu ®éng ®· sö dông vµo s¶n xuÊt, khi h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm tøc lµ doanh nghiÖp ®· tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ tiÒn l¬ng, chi phÝ qu¶n lý. NghÜa lµ víi khèi lîng s¶n xuÊt nh cò doanh nghiÖp chØ cÇn mét lîng v«n Ýt h¬n. Trong ®iÒu kiÖn ®ã doanh nghiÖp cã thÓ rót bít vèn lu ®éng trong s¶n xuÊt hoÆc më réng t¨ng thªm khèi lîng s¶n phÈm tiªu thô. ViÖc h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc thùc hiÖn th«ng qua hai chØ tiªu: møc h¹ gÝa thµnh vµ tû lÖ h¹ gi¸ thµnh. Khi xem xÐt viÖc h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cÇn kÕt hîp c¶ hai chØ tiªu nµy vµ chØ xem xÐt cho nh÷ng s¶n phÈm so s¸nh ®îc. 17 n Mz = ∑[(s i =1 Tz = n ∑ i1 x ) – (S Z i1 i1 x Zio)] Mz i =1(Si1 x Zio ) Trong ®ã: Mz: Møc h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm hµng hãa so s¸nh ®îc Zi0: Gi¸ thµnh ®¬n vÞ kú b¸o c¸o Zi1: Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm kú kÕ ho¹ch Si1: Sè lîng s¶n phÈm kú kÕ ho¹ch Tz: Tû lÖ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm so s¸nh ®îc Nh vËy, trong ph¹m vi toµn bé nÒn kinh tÕ, viÖc tiÕt kiÖm chi phÝ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña c¸c ngµnh nghÒ sÏ mang l¹i sù tiÕt kiÖm lao ®éng x· héi. Nã sÏ lµm t¨ng tæng sè lîi nhuËn cña c¸c doanh nghiÖp ®ång thêi còng lµm t¨ng ng©n s¸ch nhµ níc th«ng qua thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp. ChÝnh v× vËy tiÕt kiÖm chi phÝ trong s¶n xuÊt kinh doanh vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm kh«ng chØ lµ vÊn ®Ò quan t©m cña c¸c nhµ s¶n xuÊt mµ nã cßn lµ mèi quan t©m cña tõng ngµnh vµ toµn x· héi. 1.3.2. C¸c nh©n tè chñ yÕu ¶nh hëng ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp §Ó qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c nhµ qu¶n lý kh«ng chØ cÇn ph¶i n¾m v÷ng néi dung, b¶n chÊt vµ kÕt cÊu cña c¸c kho¶n môc trong chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh mµ cßn ph¶i thÊy ®îc c¸c nh©n tè t¸c ®éng ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. Cã nhiÒu nh©n tè kh¸ch quan vµ chñ quan t¸c ®éng ®Õn chi phÝ, song cã thÓ quy l¹i mét sè nh©n tè chñ yÕu sau: a. Nh©n tè tiÕn bé khoa häc vµ c«ng nghÖ Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, víi sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt, c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ, ph¬ng ph¸p c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®îc sö dông ngµy cµng nhiÒu t¹o nªn kh¶ n¨ng lín cho viÖc tiÕt kiÖm chi phÝ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. V× vËy, c¸c doanh nghiÖp nµo n¾m b¾t vµ øng dông kÞp thêi c¸c thµnh tùu tiÕn bé khoa häc kü thuËt 18 vµo s¶n xu©t sÏ cã ®îc nhiÒu lîi thÕ trong c¹nh tranh, tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gÝa thµnh vµ n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm. b. Nh©n tè tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt, qu¶n lý tµi chÝnh cña doanh nghiÖp NÕu tr×nh ®é trang bÞ kü thuËt hiÖn ®¹i mµ qu¶n lý l¹i kh«ng tèt th× chi phÝ kh«ng cã xu híng gi¶m mµ cßn cã xu híng t¨ng lªn. Do vËy, ph¶i tæ chøc qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt sao cho hîp lý, bè trÝ c¸c kh©u s¶n xuÊt ¨n khíp víi nhau sÏ h¹n chÕ sù l·ng phÝ nguyªn vËt liÖu, n¨ng lîng ®iÖn lùc. MÆt kh¸c, tæ chøc lao ®éng khoa häc sÏ t¹o ra sù kÕt hîp c¸c yÕu tè s¶n xuÊt mét c¸ch hîp lý lo¹i trõ ®îc t×nh tr¹ng l·ng phÝ lao ®éng, l·ng phÝ giê m¸y, thóc ®Èy viÖc n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng dÉn ®Õn gi¶m chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. §Æc biÖt bé m¸y qu¶n lý ph¶i lµ nh÷ng ngêi cã tr×nh ®é chuyªn m«n, n¨ng lùc qu¶n lý, n¨ng lùc s¸ng t¹o sÏ gióp cho doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®îc ph¬ng ¸n s¶n xuÊt tèi u lµm cho lîng chi phÝ bá ra hîp lý nhÊt; ph©n c«ng bè trÝ lao ®éng ®óng ngµnh, ®óng n¨ng lùc lao ®éng sÏ lµm t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, t¨ng hiÖu qu¶ kinh tÕ gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. ViÖc ph¸t huy ®Çy ®ñ vai trß cña qu¶n lý tµi chÝnh còng ¶nh hëng rÊt lín tíi kh¶ n¨ng tiÕt kiÖm chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. ViÖc tæ chøc ®Çy ®ñ vèn, ®¶m b¶o kÞp thêi víi chi phÝ sö dông vèn thÊp nhÊt sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp tËn dông ®îc c¸c c¬ héi kinh doanh cã hiÖu qu¶. ViÖc ph©n phèi, sö dông hîp lý, t¨ng cêng kiÓm tra gi¸m s¸t sö dông vèn sÏ t¹o ®iÒu kiÖn sö dông vèn kinh doanh tiÕt kiÖm vµ cã hiÖu qu¶ cao, b¶o toµn vµ ph¸t triÓn ®îc vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp. Tõ ®ã cã t¸c ®éng ®Õn viÖc tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt gãp phÇn tÝch cùc h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. c. Nh©n tè thuéc ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ m«i trêng kinh doanh cña doanh nghiÖp Trong nhiÒu trêng hîp, ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ m«i trêng kinh doanh cña tõng doanh nghiÖp khã kh¨n hay thuËn lîi còng ¶nh hëng rÊt lín ®Õn kh¶ n¨ng tiÕt kiÖm chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh. Ch¼ng h¹n ®èi víi c¸c doanh nghiÖp khai th¸c, nguån tµi nguyªn còng nh ®iÒu kiÖn khai th¸c cã ¶nh hëng quan träng tíi kh¶ n¨ng tiÕt kiÖm chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh. Nguån tµi nguyªn phong phó, ®iÒu kiÖn khai th¸c thuËn lîi th× chi phÝ khai th¸c sÏ thÊp vµ ngîc l¹i. d. ChÊt lîng s¶n phÈm 19 ChÊt lîng s¶n phÈm ¶nh hëng nhiÒu ®Õn chi phÝ kinh doanh. Do ®Æc ®iÓm cña c¸c s¶n phÈm x©y dùng lµ lµm theo ®¬n ®Æt hµng lµ chñ yÕu do ®ã ®ßi hái nh÷ng ngêi tiÕn hµnh s¶n xuÊt ph¶i n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm nh»m ®¸p øng nhu cÇu cña ngêi tiªu dïng ®ång thêi tr¸nh ®îc nh÷ng sai sãt cã thÓ ph¶i ph¸ ®i lµm l¹i võa g©y l·ng phÝ võa g©y tèn kÓ c¶ thêi gian vµ tiÒn b¹c. §Ó lµm tèt viÖc nµy ®ßi hái nh÷ng nhµ qu¶n lÝ kh«ng ngõng c¶i tiÕn, ¸p dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt, t¨ng cêng c«ng t¸c qu¶n lý con ngêi nh»m h¹ thÊp chi phÝ, n©ng cao chÊt läng s¶n phÈm , ®¸p øng yªu cÇu cña kh¸ch hµng. Nh vËy cã thÓ thÊy chÊt lîng s¶n phÈm ¶nh háng kh«ng nhá ®Õn viÖc h¹ thÊp chi phÝ vµ gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm. e. Nh©n tè gi¸ c¶ ThÞ trêng kh«ng chØ lµ n¬i diÔn ra c¸c ho¹t ®éng mua vµ b¸n mµ nã cßn thÓ hiÖn quan hÖ hµng ho¸ vµ tiÒn tÖ. Do thÞ trêng ®îc coi lµ m«i trêng kinh doanh. Nã lµ n¬i tËp trung ®Çy ®ñ nhÊt nh÷ng g× mµ con ngêi ®· vµ sÏ cÇn ®¸p øng cung cÇu vÒ hµng ho¸ vµ thÞ trêng cßn lµ yÕu tè quan träng nhÊt trùc tiÕp quyÕt ®Þnh ®Õn gi¸ c¶. Mµ ®Æc biÖt lµ gi¸ c¶ thÞ trêng nã l¹i cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn chi phÝ kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Khi gi¸ c¶ thÞ trêng t¨ng lªn lµm chi phÝ kinh doanh còng t¨ng theo dÉn ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm còng t¨ng. Ngîc l¹i, khi gi¸ c¶ thÞ trêng gi¶m xuèng sÏ lµ ®iÒu kiÖn h¹ thÊp chi phÝ kinh doanh do ®ã gi¸ thµnh s¶n phÈm còng gi¶m. Trong ®iÒu kiÖn thÞ trêng lu«n biÕn ®éng, gi¸ c¶ hµng ho¸ tiªu thô còng biÕn ®éng theo. Sù thay ®æi cña gi¸ c¶ hµng ho¸ sÏ lµn ¶nh hëng ®Õn chØ tiªu tû suÊt chi phÝ v× nã ¶nh hëng ®Õn doanh sè b¸n. Sù ¶nh hëng cña gi¸ c¶ hµng ho¸ tiªu thô ®Õn tØ suÊt chi phÝ lµ mét nh©n tè kh¸ch quan do sù ®iÒu tiÕt cña thÞ trêng. ViÖc x¸c ®Þnh møc ®é ¶nh hëng cña gi¸ ®Õn tæng møc phÝ vµ tØ suÊt phÝ ®îc thùc hiÖn trªn c¬ sá tÝnh to¸n chi tiÕt. Tãm l¹i, cã rÊt nhiÒu nh©n tè ¶nh hëng ®Õn viÖc qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. Mçi nh©n tè cã ph¹m vi vµ møc ®é t¸c ®éng kh¸c nhau, lµm sao h¹n chÕ ¶nh hëng tiªu cùc, ph¸t huy tÝch cùc nh»m cã biÖn ph¸p t¨ng cêng qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan