Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Một số biện pháp tạo hứng thú học tập cho học sinh trong giờ học môn giáo dục cô...

Tài liệu Một số biện pháp tạo hứng thú học tập cho học sinh trong giờ học môn giáo dục công dân lớp 6, 7

.DOC
21
100
81

Mô tả:

O NGUYEÃ N VAÊ N XIEÂ M (Tröôø n g THCS Huø n g Vöông) Giaû i B A. PHAÀ N MÔÛ ÑAÀU : I. ÑAË T VAÁ N ÑEÀ : ÔÛ baá t kì moä t quoá c gia naø o , nhöõ n g ñoå i môù i veà giaù o duï c noù i chung, giaù o duï c phoå thoâ n g noù i rieâ n g cuõ n g ñeà u baé t ñaà u töø vieä c xem xeù t , ñieà u chænh veà muï c tieâ u giaù o duï c vôù i mong muoá n laø caù c nhaø tröôø n g ñaø o taï o cho ñaá t nöôù c nhöõ n g con ngöôø i môù i coù ñuû phaå m chaá t , trình ñoä , naê n g löï c thöï c hieä n toá t caù c nghóa vuï cuû a ngöôø i coâ n g daâ n trong töø n g giai ñoaï n xaâ y döï n g vaø phaù t trieå n ñaá t nöôù c . ÔÛ nöôù c ta, vieäc thöï c hieä n ñoå i môù i giaù o duï c phoå thoâ n g noù i chung, ñoå i môù i chöông trình, noä i dung vaø phöông phaù p giaû n g daï y moâ n giaù o duï c coâ n g daâ n (GDCD) ôû caá p trung hoï c cô sôû (THCS) noù i rieâ n g cuõ n g khoâ n g ngoaø i muï c ñích ñoù ñoø i hoû i caù c caá p quaû n lí giaù o duïc vaø moã i giaù o vieâ n phaû i noã löïc thöï c hieä n . Nhöng vaá n ñeà ñaë t ra laø caù c h toå chöù c thöï c hieä n caù c yeâ u caà u ñoå i môù i ñoù nhö theá naø o ñeå vöø a coù tính khaû thi, vöø a ñaû m baû o tính ñuù n g ñaé n cuû a moä t chuû tröông trong ñieà u kieän coù ñöôï c cuû a moã i nhaø tröôø n g, moã i ñòa phöông vaø keá t quaû thu ñöôï c ñaï t nhö mong muoá n - nhaá t laø ñoá i vôù i giaù o vieâ n , löï c löôï n g coù vai troø quyeá t ñònh chaá t löôï n g giaù o duï c vaø ñaø o taï o trong caù c nhaø tröôø n g thì phaû i ñoå i môù i caù c h daï y , caù c h toå chöù c hoï c taä p cho hoï c sinh cuû a mình nhö theá naø o ñeå ñaï t ñöôï c nhöõ n g yeâ u caà u vaø muï c tieâ u cuû a ñoå i môù i ñaë t ra? Xuaá t phaù t töø quan ñieå m vaø nhöõ n g yeâ u caà u nhö vaä y cuû a vieä c ñoå i môù i phöông phaù p giaû n g daï y ôû caù c moâ n hoï c noù i chung, moâ n GDCD ôû caá p THCS noù i rieâ n g thì baá t cöù ngöôø i giaù o vieâ n naø o cuõ n g ñeà u coù theå söû duï n g nhöõ n g phöông phaù p daïy hoï c phuø hôï p vôù i ñaë c thuø cuû a moã i boä moâ n nhö: tröïc quan, ñaø m thoaï i , neâ u vaá n ñeà , giaû n g thuyeá t , thaû o luaän nhoù m , toå chöù c ngoaï i khoù a , thöï c haø n h… ñeå chuyeå n taû i ñeá n caù c ñoá i töôï n g hoï c sinh nhöõ n g noä i dung cô baû n cuû a töø n g baø i hoï c trong saù c h giaù o khoa (SGK). Tuy nhieâ n , vieä c chuyeå n taû i ñoù coù gaâ y cho caù c ñoá i töôï n g hoï c sinh coù ñöôï c nhöõ n g höù n g thuù hoï c taä p caà n thieá t haâ y khoâ n g thì ñaâ y môù i laø vaá n ñeà voâ cuø n g quan troï n g trong tieá n trình thöï c hieä n giôø daï y cuû a mình, vì theo lí luaä n daïy ñaõ khaú n g ñònh: - Höù n g thuù laø nguoà n löï c voâ taä n cuû a moï i caû m nhaä n cuû a con ngöôù i , noù kích thích tö duy vaø haø n h ñoä n g cuû a con ngöôø i vöôn tôù i söï tri giaù c caù c söï vaä t , hieä n töôï n g coù trong theá giôù i khaù c h quan maø con ngöôø i muoá n lónh hoä i . - Höù n g thuù coø n laø cöû a soå , laø löï c huù t cuû a quaù trình nhaä n thöù c vaø hình thaø n h nhöõ n g tri thöù c môù i ôû con ngöôø i . - Höù n g thuù chính laø ñoä n g löï c thoâ i thuù c vaø giuù p con ngöôø i luoâ n coù nhöõ n g höng phaá n , naê n g ñoä n g vaø saù n g taï o ñeå vöôn tôù i nhöõ n g muï c tieâ u môù i . Thaä t vaä y , trong quaù trình giaû n g daï y boä moâ n naø y ôû khoá i lôù p 6, 7 taï i tröôø n g THCS Huøn g Vöông - TP Long Xuyeâ n vaø qua döï giôø , hoï c taä p kinh nghieä m töø caù c tieá t thao giaûn g, chuyeâ n ñeà cuû a caù c ñoàn g nghieä p trong toå , ôû cuï m vaø hoä i ñoàn g boä moâ n … baû n thaân toâ i laï i caø n g thaá y roõ vaø caø n g thaá m thía hôn veà yeá u toá naø y vaø noù luoâ n thoâ i thuù c toâ i coù nhöõ n g suy nghó, nghieâ n cöù u vaø quyeá t taâ m thöï c hieä n noù . Ñoù laø lí do maø toâ i maï n h daï n ñaê n g kí nghieâ n cöù u , traû i nghieä m vaø ñuù c keá t ñeà taø i saù n g kieá n kinh nghieä m ( SKKN ) veà : “ Moä t soá bieä n phaù p taï o höù n g thuù hoï c taä p cho hoï c sinh trong giôø hoï c moâ n GDCD ôû khoá i lôù p 6, 7 ”. II. NHÖÕ N G COÂ N G VIEÄ C ÑAÕ NGHIEÂ N CÖÙ U VAØ TRAÛ I NGHIEÄ M ÑEÀ TAØ I SKKN: Ñeå thöï c hieä n nhöõ n g muï c tieâ u cuû a ñeà taø i SKKN ñaë t ra, baû n thaâ n toâ i ñaõ tieá n haøn h nhöõ n g coâ n g vieä c cuï theå nhö sau: - Nghieâ n cöù u naé m vöõ n g chöông trình, noä i dung caù c baø i daï y moâ n GDCD lôù p 6, 7 vaø tích cöï c tìm hieå u theâ m nhöõ n g vaá n ñeà veà ñaï o ñöù c , phaù p luaä t vaø xaõ hoä i coù lieâ n quan ñeá n kieá n thöù c baø i hoï c trong thöï c teá . - Nghieâ m tuù c thöï c hieä n vieä c ñoå i môù i phöông phaù p giaû n g daïy vaø kieå m tra ñaù n h giaù hoï c sinh trong tieá n trình soaï n , giaû n g theo höôù n g daã n vaø taä p huaá n cuû a Sôû ñoá i vôù i boä moâ n . - Nghieâ n cöù u taø i lieä u veà taâ m lí hoï c löù a tuoå i hoï c sinh ôû caá p THCS vaø keá t hôï p vôù i caù c giaù o vieâ n chuû nhieä m lôù p ñeå naé m , bieá t veà hoaø n caû n h soá n g cuû a gia ñình, moâ i tröôøn g sinh hoaï t … cuû a nhöõn g hoï c sinh coù daá u hieä u baá t thöôøn g veà ñaï o ñöùc , loá i soá n g vaø yù thöù c chaá p haø n h trong lôø i noù i , haø n h vi giao tieá p , öù n g xöû . - Thöï c hieä n ñaà u tö thieá t keá vaø bieâ n soaï n noä i dung caù c tieá t daï y theo höôù n g gaé n keá t noä i dung tieá t daï y vôù i nhöõ n g hoaï t ñoä n g ñeå taï o cho caù c ñoá i töôï n g hoï c sinh coù söï höng phaá n caà n thieá t vaø ham thích hoï c taä p . - Thöôø n g xuyeâ n ñuù c ruù t kinh nghieä m sau töø n g tieá t daï y ñeå coù nhöõ n g ñieà u chænh, boå sung hôï p lí veà heä thoá n g caù c caâ u hoû i , caù c h dieã n ñaï t caù c noä i dung vaø kó naê n g, thao taù c söû duï n g caù c phöông tieä n , ñoà duø n g daï y hoï c … ñeå tieá t daï y sau ñaï t hieä u quaû hôn. III. PHAÏ M VI NGHIEÂ N CÖÙ U , TRAÛ I NGHIEÄ M ÑEÀ TAØ I SKKN : Do thôø i gian tieá p caä n , giaû n g daï y moâ n GDCD ôû tröôø n g phoå thoân g khoâ n g laâ u so vôù i caù c ñoà n g nghieä p khaù c trong tröôø n g vaø ñöôï c tröôø n g saé p xeá p , taï o ñieà u kieä n cho toâ i ñöôï c giaû n g daï y lieâ n tuï c moâ n hoï c naø y ôû 2 khoá i lôù p 6 vaø 7 neâ n vieä c nghieâ n cöù u , traû i nghieä m ñeà taø i SKKN cuû a toâ i cuõ n g chæ xoay quanh “ Moä t soá bieä n phaù p taï o höù n g thuù hoï c taä p cho hoï c sinh trong giôø hoï c moâ n GDCD lôù p 6, 7 “ ôû tröôø n g THCS Huø n g Vöông – TP.Long Xuyeâ n töø ñaà u hoï c kì II naê m hoï c 2008 – 2009 ñeá n nay maø thoâ i . B. PHAÀ N NOÄ I DUNG : I. NHÖÕ N G CAÊ N CÖÙ NGHIEÂ N CÖÙ U , TRAÛ I NGHIEÄ M ÑEÀ TAØ I SKKN : 1. Cô sôû lí luaä n : Muï c tieâ u cuû a moâ n GDCD ôû tröôø n g phoå thoâ n g noù i chung, caá p THCS noù i rieâ n g laø nhaè m cung caá p cho hoï c sinh hieå u bieá t veà nhöõ n g giaù trò ñaï o ñöù c , phaù p luaä t cô baû n phuø hôï p vôù i nhaä n thöù c cuû a löù a tuoå i , hieå u bieá t veà nhöõ n g chuaå n möï c giao tieá p , öù n g xöû cuû a con ngöôøi Vieä t Nam trong giai ñoaï n coâ n g nghieä p hoù a , hieä n ñaï i hoù a vaø hoä i nhaä p quoá c teá cuû a ñaá t nöôù c . Töø nhöõ n g hieå u bieá t ñoù cuû a hoï c sinh, baè n g khaû naê n g sö phaï m cuû a mình maø ngöôø i giaù o vieâ n tieá n haø n h caù c hoaï t ñoä n g giaù o duï c nhaè m hình thaø n h vaø xaù c laä p cho caù c ñoá i töôï n g hoï c sinh coù yù thöù c vaø haø n h vi sinh hoaï t , hoï c taä p ñuù n g ñaé n ; tích cöï c , töï giaù c trong thöï c hieä n nhöõ n g chuaå n möï c , nhöõ n g qui ñònh maø caù c em ñaõ hoï c ôû moï i nôi, moï i luù c (gia ñình, nhaø tröôø n g vaø xaõ hoä i ). Noä i dung cuû a moâ n GDCD caá p THCS laø ñöôï c xaâ y döï n g döï a treân nhöõ n g caê n cöù khoa hoï c cuû a caù c ngaø n h vaø moâ n hoï c khaù c nhö : Ñaï o ñöù c hoï c , Luaä t hoï c , Luaâ n lí hoï c , Xaõ hoä i hoï c , Giaù o duï c hoï c … vaø döï a vaø o nhöõ n g chuû tröông, ñöôø n g loá i , chính saù c h, phaù p luaä t cuû a Ñaû n g - Nhaø nöôù c ta trong chieá n löôï c chaê m lo phaù t trieå n nhaâ n toá con ngöôø i . Maë t khaù c , noä i dung moâ n GDCD caá p THCS coø n tích hôï p giaù o duï c cho hoï c sinh coù nhöõ n g hieå u bieá t caà n thieá t veà moä t soá vaá n ñeà coù tính thôø i söï , xaõ hoä i khaù c phuø hôï p vôù i löù a tuoå i caù c em nhö : Giaù o duï c veà kó naê n g soá n g, veà giöõ gìn veä sinh - baû o veä moâ i tröôø n g, veà thöï c hieä n chính saù c h daâ n soá - gia ñình, veà giôù i tính vaø söù c khoû e sinh saû n tuoå i vò thaø n h nieâ n , veà phoø ng choá n g HIV/AIDS … Song, duø thöï c hieä n ôû noä i dung naø o ñi nöõ a thì vaá n ñeà xuyeâ n suoá t vaø coù tính xaâ u chuoã i caù c noä i dung giaù o duï c naø y laï i vôù i nhau laø söï gaé n keá t chaë t cheõ giöõ a kieá n thöù c hoï c taä p vôù i thöï c tieã n cuoä c soá n g theo nhöõ n g chuaå n möï c ñaï o ñöù c vaø phaù p luaä t ñöôï c moï i ngöôø i quan taâ m thöï c hieä n . Muï c ñích cuoá i cuø n g cuû a vieä c daï y vaø hoï c moâ n GDCD ôû caá p THCS laø laø m theá naø o ñeå höôù n g caù c ñoá i töôï n g hoï c sinh coù yù thöù c vaø haø n h vi luoâ n vöôn tôù i nhöõ n g giaù trò chaâ n , thieä n , miõ cuû a cuoä c soá n g; coù nieà m tin vaø thoù i quen haø n h ñoä n g theo nhöõ n g qui ñònh, chuaån möï c ñaï o ñöù c , phaù p luaä t cuû a moä t ngöôø i coân g daâ n môù i trong thôø i kì coâ n g nghieä p hoù a , hieä n ñaï i hoù a vaø hoä i nhaä p quoá c teá cuû a ñaá t nöôù c . Ñeå thöï c hieä n ñöôï c nhöõ n g yeâ u caà u , muï c tieâ u cuû a vieä c ñoå i môù i chöông trình vaø noä i dung trong daï y hoï c moâ n GDCD caá p THCS noù i chung, khoá i lôù p 6, 7 noù i rieâ n g thì vaá n ñeà tröôù c tieâ n ñöôï c caù c caá p quaû n lí giaù o duï c quan taâ m chæ ñaï o vaø toå chöù c thöï c hieä n laø phaû i ñoå i môù i coù hieä u quaû veà phöông phaù p giaû n g daï y ôû boä moâ n naø y nhaè m ñaû m baû o cho caù c ñoá i töôï n g hoï c sinh lónh hoä i ñöôï c ñaà y ñuû nhöõ n g kieá n thöù c , kó naê n g vaø coù thaù i ñoä , tình caû m vaø lí töôû n g haøn h ñoän g ñuù n g ñaé n , trung thöï c trong vieä c thöï c hieä n nhöõ n g chuaå n möï c , nhöõ n g giaù trò veà ñaï o ñöù c vaø phaù p luaä t theo noä i dung caù c kieá n thöù c ñaõ hoï c ; bieá t phaâ n bieä t ñöôï c nhöõ n g haø n h vi, thaù i ñoä “ ñuù n g – sai “, “ toá t – xaá u “ trong töø n g lôø i noù i , vieä c laø m … cuû a baû n thaâ n vaø cuû a nhöõ n g ngöôø i xung quanh trong thöï c hieä n nhöõ n g chuaå n muï c , qui ñònh ñoù . Töø ño, giuù p caù c em coù nhöõ n g ñieà u chænh veà caù c h öù n g xöû cuû a mình phuø hôï p vôù i nhöõ n g quy ñònh cuû a phaù p luaä t vaø nhöõ n g truyeà n thoá n g, ñaï o lí cuû a daâ n toä c . Song, vieä c ñoå i môù i phöông phaù p giaû n g daï y ôû moâ n GDCD caá p THCS noù i chung, ôû khoá i lôù p 6,7 noù i rieâ n g khoâ n g phaû i laø söï boû ñi nhöõ n g nguyeâ n taé c , phöông phaù p giaù o duï c truyeà n thoá n g cô baû n cuû a boä moâ n maø laø söï vaän duïn g coù choï n loï c , keá thöø a vaø naâ n g leâ n nhöõ n g phöông phaù p daï y hoï c naø y trong ñieà u kieä n xaõ hoä i vaø caù c phöông tieä n daï y hoï c môù i ngaø y nay thoâ n g qua laê n g kính vaø caù c kó naê n g sö phaï m cuû a ngöôø i thaà y ñeå giuù p cho töø n g hoï c sinh coù nhöõ n g höù n g thuù , ham thích vaø say meâ hoï c taä p moä t caù c h tích cöï c , töï giaù c vaø chuû ñoä n g hôn. Nhö Ñai-ri ( nhaø GD Lieâ n Xoâ cuõ ) ñaõ noù i : “ Daï y hoï c hay daï y baá t cöù caù i gì thì ñieà u tröôù c tieâ n laø ñoø i hoû i ngöôø i thaà y phaû i kheâ u gôï i cho ñöôï c caù i thoâ n g minh, caù i caû m höù n g ôû ngöôø i hoï c , chöù ñöø n g baé t trí nhôù cuû a ngöôø i hoï c laø m vieä c moä t caù c h maù y moù c , baé t noù ghi cheù p roà i traû laï i ”. Nhö vaä y , muï c ñích cuû a vieä c ñoå i môù i phöông phaù p giaûn g daï y ôû caù c moâ n hoï c noù i chung, moâ n GDCD noù i rieâ n g khoâ n g gì khaù c hôn laø taï o cho hoï c sinh coù nhöõ n g höù n g thuù hoï c taä p ñeå töø ñoù caù c em môù i thaá y ñöôï c söï caà n thieá t cuû a vieäc hoï c , bieá n quaù trình lónh hoä i ( coù söï giuù p ñôõ , höôù n g daã n cuû a giaù o vieâ n ) thaø n h quaù trình töï lónh hoä i ( söï töï vaä n ñoä n g caù c tri giaù c vaø taâ m löï c cuû a hoï c sinh ) moä t caù c h thoâ n g minh vaø saùn g taïo . 2. Cô sôû thöï c tieã n : ÔÛ tröôø n g THCS Huø n g Vöông ña soá hoï c sinh laø con em cuû a nhaâ n daâ n lao ñoä n g ngheø o , cha meï cuû a caù c em phaû i böôn chaõ i ñeå coù mieá n g aê n haè n g ngaø y . Moä t boä phaä n phuï huynh hoï c sinh töø nôi khaù c ñeá n hoaë c ñi laø m thueâ , mua baù n xa, gia ñình ñoå vôõ , soá n g vôù i oâ n g baø … nôi ôû cuû a nhöõ n g em naø y thöôø n g khoâ n g oå n ñònh, thieá u ñöôï c söï quan taâ m kieå m tra, nhaé c nhôû cuû a gia ñình, … neâ n veà ñaï o ñöù c , loá i soá n g, tình caû m vaø suy nghó cuû a caù c em ít nhieà u ñaõ bò nhöõ n g tieâ u cöï c , loá i soá n g thieá u laø n h maï n h taù c ñoä n g. Töø ñoù , laø m cho moä t boä phaä n hoï c sinh cuû a tröôø n g luoâ n coù nhöõ n g bieå u hieä n khoâ n g ñuù n g ñaé n veà ñoä n g cô, thaù i ñoä hoï c taä p ; moä t soá thoù i hö, taä t xaá u nhö : chöû i theà , noù i tuï c , doá i traù vôù i thaà y coâ , thoâ tuï c baï o haø n h vôù i baï n beø … thöôø n g xaû y ra trong giôø hoï c laã n giôø chôi. Maët khaù c , do quan nieä m cuû a moä t soá hoï c sinh vaø phuï huynh vaã n coø n coi GDCD laø moâ n phuï , khoâ n g aû n h höôû n g gì ñeá n vieä c thi cöû sau naø y neâ n cuõ n g khoâ n g quan taâ m , ñoä n g vieâ n vaø coá gaé n g. Maë c duø baû n thaâ n vaø caù c giaù o vieâ n chuû nhieä m lôù p coù giaû i thích nhöng vaã n coø n nhieà u yù kieá n chöa thaä t söï ñoà n g tình, vì theo hoï : neá u goï i laø moâ n hoï c quan troï n g thì taï i sao Nhaø nöôù c khoâ n g ñöa moâ n GDCD vaø o heä thoá n g caù c moâ n trong caù c kì thi tuyeå n ? Vôù i caù c h suy nghó naø y khoâ n g chæ coù ôû nhöõ n g hoï c sinh coù caù tính veà hoï c taä p maø ngay caû moä t soá hoï c sinh coù hoï c löï c khaù gioû i , ñaï o ñöù c ngoan hieà n trong nhöõ n g giôø hoï c khaù c thì cuõ n g thieá u taä p trung trong giôø hoï c moâ n GDCD, bieå u hieä n deã thaá y ôû nhöõ n g em naø y laø thöôø n g noù i chuyeä n trong giôø hoï c , khoâ n g ghi cheù p baø i , lô laø vôù i lôø i giaû n g, caâ u hoû i cuû a giaù o vieâ n ... Moä t soá khaù c thöôø n g xuyeâ n coù thaù i ñoä boû ngoaø i tai ôû nhöõ n g noä i dung mang tính giaù o duï c veà ñaï o ñöù c vaø reø n luyeä n nhaâ n caù c h, vì nhöõ n g hoï c sinh naø y cho ñoù laø “chuyeä n cuõ rích”, “chuyeä n daï y ñôø i ” neâ n cuõ n g khoâ n g caà n chuù yù . Beâ n caï n h nhöõ n g quan nieä m ñoä n g cô, thaù i ñoä khoâ n g ñuù n g ñaé n trong moä t boä phaä n hoï c sinh veà hoï c taä p boä moâ n nhö ñaõ vöø a neâ u thì trong giaû n g daï y do nhieà u yeá u toá khaù c nhau, baû n thaâ n cuõ n g nhö moä t soá giaù o vieâ n cuø n g giaû n g daï y boä moâ n ñoâ i khi cuõ n g chöa thaä t söï taï o ñöôïc söï höù n g thuù hoï c taä p caà n thieá t cho hoï c sinh trong töø n g giôø daï y . Söï raä p khuoâ n , sô cöù n g trong aù p duï n g caù c phöông phaù p daï y hoï c ñaõ taï o cho hoï c sinh veà loá i moø n suy nghó vaø lónh hoä i , caù c tình huoá n g thöï c teá , caù c tuï c ngöõ ca dao, caù c tranh aû n h … minh hoï a thieá u ñöôï c ngöôø i giaù o vieâ n “ thoå i hoà n “ ñeå taï o ra nhöõ n g haá p daã n töø nhöõ n g phöông tieä n daï y hoï c naø y . Töø thöï c traï n g daï y vaø hoï c ôû moâ n GDCD noù i chung, khoá i lôù p 6, 7 noù i rieâ n g nhö ñaõ neâ u treâ n , baû n thaâ n toâ i ñoâ i luù c cuõ n g thaá y bò “ soá c “ - nhaá t laø khi môù i veà tröôø n g. Nhöng do xaù c ñònh ñuù n g ñaé n traù c h nhieä m cuû a moä t giaù o vieâ n daï y moâ n GDCD : moä t moâ n hoï c coù chöù c naê n g giaù o duï c , reø n luyeä n vaø xaâ y döï n g nhaâ n caù c h con ngöôø i töø trong luù c ngoà i gheá nhaø tröôø n g ñaõ giuù p toâ i truï vöõ n g vaø luoâ n traê n trôû laø phaû i daï y nhö theá naø o ñeå caù c em coù nhöõ n g höù n g thuù hoï c taä p , ham thích phaù t bieå u , tích cöï c tham gia xaâ y döï n g baø i , töï giaù c thöï c haø n h, ghi cheù p … ? Vôù i nhöõ n g traê n trôû nhö vaä y , töø ñaà u hoï c kì II naê m hoï c 2008 – 2009 ñeá n nay baû n thaâ n ñaõ khoâ n g ngöø n g nghieâ n cöù u , maø y moø , traõ i nghieä m ôû ñeà taø i : “ Moä t soá bieä n phaù p taï o höù n g thuù hoï c taä p cho hoï c sinh trong giôø hoï c moâ n giaù o duï c coâ n g daâ n lôù p 6, 7 “ ñaõ thu ñöôï c moä t soá keá t khaû quan vaø xin ñuù c keá t laï i ôû nhöõ n g vieä c laø m vaø keá t quaû nhö sau : II. MOÄ T SOÁ BIEÄ N PHAÙ P THÖÏ C HIEÄ N ÑEÀ TAØ I SKKN : 1. Ñaà u tö cho vieä c laø m vaø söû duï n g hôï p lí heä thoá n g caù c phöông tieä n giaû n g daï y tröï c quan ñaû m baû o tính khoa hoï c , chuaå n xaù c , sinh ñoä n g vaø deã hieå u : Ñaâ y laø phöông phaù p giaû n g daï y coù nhieà u öu theá ñöôï c haà u heá t caù c giaù o vieâ n söû duï n g trong quaù trình daï y hoï c ôû caù c nhaø tröôø n g. Tuy nhieâ n , do tính ña daï n g veà noä i dung giaù o duï c cuû a moâ n GDCD laø xaâ y döï n g, reø n luyeä n yù thöù c , haø n h vi, thaù i ñoä , nhaâ n caù c h con ngöôø i treâ n nhieà u lónh vöï c ñôø i soá n g xaõ hoä i neâ n caù c phöông tieä n , ñoà duø n g giaû n g daï y tröïc quan chöa ñöôï c caù c caá p quaû n lí caù c ñôn vò chöù c naê n g thieá t keá , cung caá p cho vieä c daï y vaø hoï c ôû boä moâ n naø y nhö caù c moâ n hoï c khaù c . Ñeå coù ñöôï c nhöõ n g loaï i phöông tieä n , ñoà duø n g giaû n g daï y tröï c quan caà n thieá t theo yeâ u caà u toá i thieå u cuû a töø n g baø i daï y , baû n thaâ n cuõ n g nhö haà u heá t caù c giaù o vieâ n cuø n g daï y boä moâ n phaû i töï laø m hoaë c töï söu taà m theo nhöõ n g tính toaù n daï y hoï c chuû quan neâ n ñoâ i luù c coù nhöõ n g thieá u soù t veà tính chính xaù c , chöa ñaû m baû o tính khoa hoï c , thao taù c , kó naê n g khai thaùc , trình baø y caù c phöông tieä n , ñoà duø n g daï y hoï c naø y cuõ n g coù nhöõ n g baá t caä p , chöa thaä t söï hôï p lí … thaä m chí ñoâ i khi coø n laø m taê n g theâ m tính röôø m raø , phöù c taï p cho quaù trình lónh hoä i caù c tri thöù c cuû a hoï c sinh. Thaá y ñöôï c nhöõ n g öu vaø haï n cheá trong söû duï n g phöông phaù p daï y hoï c naø y , baû n thaâ n ñaõ tieá n haø n h nhöõ n g ñieà u chænh ñeå khaéc phuï c nhöõn g sai soù t , haï n cheá töø khaâ u chuaå n bò ñeá n kó naê n g trình dieã n caù c loaï i ñoà duø n g, phöông tieä n giaûn g daï y naø y nhö : tranh aû n h, sô ñoà , maã u chuyeä n … sao cho hôï p lí, khoa hoï c , chuaå n xaù c , sinh ñoä n g vaø deã hieå u ñeå thu huù t söï taä p trung, chuù yù cuû a caù c ñoá i töôï n g hoï c sinh. Töø ñoù daã n daé t caù c em ñi vaø o noä i dung cuû a töø n g vaá n ñeà , töø n g lónh vöï c cuû a baø i hoï c ñaë t ra. Ví duï : . Khi daï y baø i 1: “Töï chaê m soù c - Reø n luyeä n thaâ n theå ” ôû GDCD. 6, phaà n giôù i thieä u baø i toâ i cho hoï c sinh xem hình moä t baï n saù n g thöù c daâ ï y ñuù n g giôø , taä p theå duï c vaø hình moä t baï n nguû treã , ñi hoï c muoä n maø toû veû khoâ n g lo laé n g gì vaø yeâ u caà u hoï c sinh nhaä n xeù t vaø cho yù kieá n veà yù thöù c “reø n luyeä n thaâ n theå vaø töï chaê m soù c ” cuû a 2 baï n naø y . Taä p theå duï c buoå i saù n g ñuù n g giôø Löôø i taäp theå duï c buoå i saù n g Nguû muoä n , ñi hoï c treã giôø Khi daù n caù c aû n h naø y leâ n phaà n baû n g daø n h cho caù c hoaï t ñoä n g tìm hieå u cuû a hoï c sinh thì laä p töù c caù c em coù söï ñoä n g naõ o vaø caû lôù p höù n g thuù quan saù t , traû lôø i . Caù c h daï y naø y , neá u nhaø tröôø n g hoaë c giaù o vieâ n coù ñieà u kieä n veà coâ n g ngheä thoâ n g tin ( CNTT ) thì vieä c trình chieá u nhöõ n g hình aû n h naø y baèn g maù y hoaë c ñoaï n videù o clip thì hoï c sinh laï i caø n g höù n g thuù hôn vaø vieä c vaø o baø i môù i hieä u quaû vaø haá p daã n hôn. Töông töï nhö vaä y , khi daï y baø i 3: “Töï troï n g” ôû GDCD.7 cho hoï c sinh xem aû n h moä t ngöôø i taä t nguyeà n baù n veù soá vaø giôù i thieä u ngöôø i naø y töø choá i khoâ n g nhaä n tieà n giuù p ñôõ cuû a ngöôø i qua ñöôø n g, roà i ñaë t caâ u hoû i : Vì sao ngöôø i taä t nguyeà n naø y khoâ n g nhaä n tieà n giuù p ñôõ ? Do tính cuï theå , deã hieå u cuû a hình aû n h vôù i caâ u hoû i tinh goï n , roõ raø n g ñaõ kích thích ñöôïc söï höù n g thuù cuû a nhieà u hoï c sinh giô tay traû lôø i chuaå n xaù c laø : Vì ngöôø i baù n veù soá coù loø n g “töï troï n g”. O Song, khi söû duï n g phöông phaù p daï y naø y giaù o vieâ n cuõ n g caà n chuù yù laø nhöõ n g hình aû n h khoâ n g ñöôï c quaù nhoû (toá i thieå u baè n g khoå giaá y A4 ñoá i vôù i4 nhöõ n g aû n h ñôn giaû n ) vaø traù n h ñöa ra nhöõ n g hình aû n h coù quaù nhieà u chi tieá t phuï seõ laø m cho hoï c sinh deã bò phaâ n taù n söï quan saù t , khoù phaù t hieä n nhöõ n g ñieå m chính maø noä i dung baø i hoï c ñaë t ra. 2. Xaâ y döï n g heä thoá n g caâ u hoû i ôû töø n g baø i daï y phaû i ñaû m baû o tính roõ raø n g, ñuû nghóa vaø coù chuû ñích saù t hôï p vôù i noä i dung, phuø hôï p cho töø n g ñoá i töôï n g hoï c sinh : Heä thoá n g caù c caâ u hoû i laø moä t phöông tieä n khoâ n g theå thieáu trong quaù trình giaû n g daï y treâ n lôù p cuû a ngöôø i giaù o vieâ n vaø ñöôï c ngöôø i giaù o vieâ n söû duï n g noù moä t caù c h linh hoaï t , saù n g taï o cuø n g vôù i caù c phöông phaù p daï y hoï c khaù c theo ñaë c tröng cuû a töø n g boä moâ n . Xaù c ñònh ñöôï c taà m quan troï n g vaø nhöõ n g lôï i theá cuû a phöông phaù p daïy hoï c naø y neâ n trong quaù trình thieá t keá , xaâ y döï n g noä i dung baø i daï y ñeá n vieä c toå chöù c daï y vaø hoï c treâ n lôù p thì baû n thaâ n toâ i luoâ n quan taâ m xaâ y döï n g vaø khai thaù c toá t caù c tính naê n g öu ñieå m veà heä thoá n g caù c caâ u hoû i trong moä t baø i daï y döôù i nhieà u daï n g, loaï i khaùc nhau goà m : loaï i caù c caâ u hoû i chính ñöa vaø o baø i soaï n ( do baû n thaâ n ñaë t ra theo noä i dung töø n g muï c cuû a baø i hoï c hoaë c coù trong SGK ); loaï i caù c caâ u hoû i phuï ñeå giuù p hoï c sinh phaù t hieä n vaá n ñeà ; daï n g caâ u hoû i mang tính ñònh höôù n g, daã n daé t hoï c sinh tieá p caä n , nhaä n thöù c caù c tri thöù c môù i ; daï n g caâ u hoû i kheâ u gôï i trí thoâ n g minh, söï höù n g thuù hoaë c ñoä n g vieâ n nhaè m phaù t huy söï saù n g taï o vaø tính taä p trung cuû a hoï c sinh…Ví duï : O Khi daï y baø i 7: “Ñoaø n keát , töông trôï “GDCD.7 ñeå vaø o baøi , toâ i ñoï c leâ n caâ u ca dao: “Moä t caâ y laø m chaú n g neâ n non, Ba caâ y chuï m laï i neâ n hoø n nuù i cao” roà i ñaë t caâ u hoû i vöø a mang tính ñònh höôù n g nhaä n thöù c , vöø a coù yù kheâ u gôï i söï höù n g thuù vaø trí thoâ n g minh cuû a hoï c sinh nhö sau : “ Em haõ y cho bieá t yù nghóa cuû a caâ u ca dao treâ n laø ñeà cao tinh thaà n gì ? “.Khi caâ u hoû i keá t thuù c thì nhieà u caù n h tay cuû a hoï c sinh giô leâ n xin phaùt bieå u . Vaø khi goï i thì nhieà u em phaù t bieå u raá t chính xaù c laø ñeà cao tinh thaà n “ ñoaø n keát , töông trôï “ cuû a nhaâ n daâ n ta. Hoaë c ñeå giuù p hoï c sinh tìm hieå u saâ u hôn veà yù nghóa cuû a söï “ ñoaø n keá t , töông trôï “ trong baø i daï y naø y , baû n thaâ n toå chöù c cho hoï c sinh töø n g lôù p tieá n haø n h thaû o luaä n nhoù m xoay quanh caù c daï n g caâ u hoû i sau . Ví duï cho hoï c sinh: O + Nhoù m 1: Thaû o luaä n ñeå chæ ra nhöõ n g vieä c laø m chöù n g toû “ñoaø n keá t , töông trôï ” seõ giuù p con ngöôø i deã daø n g hoø a nhaä p , hôï p taù c vôù i moï i ngöôø i xung quanh hôn ? + Nhoù m 2: Thaû o luaä n ñeå chæ ra nhöõ n g vieä c laø m chöù n g toû “ ñoaø n keá t , töông trôï ” seõ taï o ra söù c maï n h, giuù p con ngöôø i vöôï t qua khoù khaê n hoaø n thaø n h toá t muï c tieâ u ñaõ ñònh? + Nhoù m 3: Thaû o luaän tìm ra nhöõn g söï kieä n , nhöõn g vieä c laø m trong lòch söû vaø trong thöï c teá ñeå chöù n g toû “ ñoaø n keá t , töông trôï “ laø truyeà n thoá n g quyù baù u cuû a daâ n toä c ? Do nhöõ n g noä i dung cuû a nhöõ n g caâ u hoû i naø y ñaõ coù trong phaà n yù nghóa cuû a baø i hoï c neâ n vaá n ñeà coø n laï i laø hoï c sinh chæ caà n neâ u ñöôï c caøn g nhieà u vieä c laø m cuï theå vaø caøn g nhieà u söï kieä n lòch söû theå hieä n tinh thaà n vaø truyeà n thoá n g “ ñoaø n keá t , töông trôï “ cuû a nhaâ n daâ n ta laø ñuû . Vôù i nhöõ n g daïng, loaï i caâ u hoû i naø y vöø a kích thích söï taù i hieä n nhöõ n g kieá n thöùc , nhöõ n g vieä c laø m noù i veà “ ñoaø n keát , töông trôï “ maø caù c em ñaõ hoïc , ñaõ bieá t vaø vöø a gaâ y cho caù c em coù söï höùn g thuù caà n thieá t trong reø n luyeä n kó naên g laä p luaä n , thuyeá t trình ... Töø ñoù giuù p hoï c sinh khaé c saâ u hôn veà nhöõn g kieá n thöù c ñaõ hoï c trong phaà n khaù i nieä m cuû a baøi , laøm neà n taûn g cho caù c em vöôn tôù i nhöõn g vieä c laø m toá t ñeï p theå hieä n roõ hôn veà traùc h nhieä m cuûa ngöôø i coân g daâ n ôû töông lai trong giöõ gìn vaø phaù t huy truyeà n thoán g quyù baù u naø y . Vieä c söû duï n g nhöõ n g daï n g, loaï i caâ u hoû i naø y , vaá n ñeà caà n löu yù laø ôû nhöõ n g caâ u hoû i coù yeâ u caà u hoï c sinh taù i hieä n laï i nhöõ n g vieä c laø m ñaõ qua hay nhöõ n g söï kieä n lòch söû thì coù theå hoï c sinh gaé p nhöõ n g khoù khaê n , khoâ n g taù i hieä n ñöôï c ñaà y ñuû hoaë c chính xaù c ngay treâ n lôù p . Do ñoù , ñoø i hoû i ngöôø i giaù o vieâ n caà n phaû i chuaå n bò nhöõ n g loaï i caâ u hoû i phuï hoaë c hình aû n h mang tính gôï i yù ñeå giuù p caù c em deã taù i hieä n hôn. Hay, khi daï y baø i 11 : “Muï c ñích hoï c taä p cuû a hoï c sinh “ ôû GDCD.6. Nhaè m ñeå phaù t huy tính tích cöï c , chuû ñoä n g hoï c taä p cuû a hoï c sinh sau khi cho hoï c sinh tìm hieå u noäi dung vaø yù nghóa cuû a truyeä n ñoï c veà ” Taá m göông cuû a moä t hoï c sinh ngheø o vöôï t khoù “ trong SGK thì baû n thaâ n neâ u ngay caâ u hoû i : “Muï c ñích hoï c taä p cuû a em laø gì ?” ñeå taï o söï taä p trung, ñoän g naõ o cuû a hoï c sinh. Vôù i daï n g caâ u hoû i naø y , nhieà u hoï c sinh traû lôø i raá t thaä t veà muï c ñích hoï c taä p cuû a mình coän g vôù i nhöõn g lôø i ngôï i khen, nhaä n xeù t vaø chuyeå n maïc h roõ raøn g cuû a giaù o vieâ n taï o cho lôù p hoï c coù baà u khoân g khí phaá n khôû i böôù c vaø o baø i hoï c môùi. O Toù m laï i , vieä c söû duï n g heä thoá n g caù c caâ u hoû i trong giaû n g daï y moân GDCD lôù p 6, 7 neá u ñöôï c ngöôø i giaù o vieâ n khai thaù c moä t caù c h hôï p lí thì deã taï o cho hoï c sinh nhöõ n g höù n g thuù hoï c taä p , kích thích söï tích cöï c , töï giaù c vaø chuû ñoä n g ôû caù c em nhieà u hôn do tính deã ñieà u chænh ñoä khoù , deã cuû a noù . Heä thoá n g caù c caâ u hoû i trong giaû n g daï y moâ n GDCD thöôø n g ôû caù c daï n g, loaï i sau: Thöù nhaá t laø loaï i caâ u hoû i daã n daé t hoï c sinh tìm hieåu khaùi nieä m cuû a moä t chuaån möï c ñaï o ñöù c hay qui ñònh naø o ñoù cuû a phaù p luaä t . Loaï i caâ u hoû i naø y thöôø n g ñöôï c xaâ y döï n g döôù i 1 trong 3 hình thöù c sau : Hình thöù c thöù nhaá t laø yeâ u caà u hoï c sinh haõ y trình baø y khaù i nieä m veà moä t chuaå n möï c ñaï o ñöù c hay qui ñònh naø o ñoù cuû a phaù p luaät ; Hình thöù c thöù hai hoû i veà moä t chuaå n möï c ñaï o ñöù c hay qui ñònh naø o ñoù cuû a phaù p luaä t laø gì; Hình thöù c thöù ba hoû i veà moä t chuaå n möï c ñaï o ñöù c hay qui ñònh cuû a phaù p luaä t naø o ñoù laø theá naø o . Tuø y noä i dung cuû a moã i ñònh nghóa veà chuaå n möï c ñaï o ñöù c hay quy ñònh cuû a phaù p luaä t maø ngöôø i ta seõ söû duï n g 1 trong 3 loaï i caâ u hoû i naø y . Ví duï : Khi daï y baø i 10: “Tích cöïc , töï giaù c trong hoaï t ñoä n g taä p theå vaø hoaï t ñoä n g xaõ hoä i” (GDCD. 6 ) thì hoû i : Em haõ y trình baø y khaù i nieä m veà tích cöïc , töï giaù c trong … xaõ hoäi? O Hoaë c : Khi daï y baø i 12: “Soá n g vaø laø m vieä c coù keá hoaï c h” (GDCD.7) thì hoû i : Theá naø o laø soá n g vaø laø m vieä c coù keá hoaï c h? O Hay: Daï y baø i 14: “Baû o veä moâ i tröôø n g vaø taø i nguyeâ n thieâ n nhieâ n ” (GDCD.7) thì hoû i : Moâ i tröôø n g laø gì? Taø i nguyeâ n thieâ n nhieâ n laø gì? O Thöù hai laø loaï i caâ u hoû i daã n daé t hoï c sinh tìm hieå u yù nghóa veà moä t chuaå n möï c ñaï o ñöù c hay qui ñònh cuû a phaù p luaä t . Loaï i caâ u hoû i naø y thöôø n g ñöôï c theå hieä n döôù i 1 trong 3 hình thöù c sau: O Hình thöù c thöù nhaá t laø haõ y trình baø y yù nghóa. Ví duï : Haõ y neâ u yù nghóa cuû a vieä c “ Giöõ gìn vaø phaù t huy truyeà n thoá n g toá t ñeï p cuû a gia ñình, doø n g hoï ? “(Baø i 10 - GDCD.7) Hình thöù c thöù hai laø hoû i vì sao hoaë c taï i sao phaû i thöï c hieä n veà moä t chuaå n möïc ñaï o ñöù c hay qui ñònh naø o ñoù cuû a phaù p luaät . Ví duï : Vì sao chuùn g ta soán g phaû i coù tö tin? (Baø i 11 – GDCD.7). Hay: Taï i sao chuù n g ta phaû i soá n g vaø laø m vieä c coù keá hoaïc h? (Baø i 12 - GDCD.7) O Hình thöù c thöù ba laø hoû i veà söï ích lôï i cuû a vieä c thöï c hieä n veà moä t chuaå n möï c ñaï o ñöù c hay qui ñònh cuû a phaù p luaä t naø o ñoù . Ví duï : “ Tieá t kieä m seõ coù nhöõ n g lôï i ích gì ( hay lôï i ích naø o ) cho ñaá t nöôù c , cho gia vaø cho baû n thaâ n ? “ ( Baø i 3 – GDCD.6 ) O Thöù ba laø loaï i caâ u hoû i khôi daä y hay xaù c ñònh yù thöù c traù c h nhieä m cuûa ngöôø i coân g daâ n , cuû a ngöôø i hoï c sinh trong vieä c thöï c hieä n nhöõ n g vaá n ñeà veà moä t chuaå n möï c ñaï o ñöù c hay qui ñònh cuû a phaù p luaä t . Ví duï : Daï y baø i 16: “Quyeà n töï do tín ngöôõ n g vaø toâ n giaù o ” (GDCD.7) hoû i : “ Moï i ngöôøi phaû i laøm gì ñeå theå hieä n ñuù n g ñaé n veà quyeà n töï do tín ngöôõ n g vaø toâ n giaù o ? “Hay daï y ôû baø i 15: “Quyeà n vaø nghóa vuï hoï c taä p ” (GDCD.6) hoû i : “Hoï c sinh coù boå n phaä n gì ñeå thöï c hieä n toá t quyeà n vaø nghóa vuï hoï c taä p cuû a mình?” 3. Toå chöù c toá t caù c hoaï t ñoä n g thi ñua hoï c taä p taï o cho hoï c sinh coù nhöõ n g höù n g thuù trong giôø hoï c GDCD : Xaù c ñònh thi ñua laø ñoä n g löï c thuù c ñaå y moï i noã löï c cuû a con ngöôø i höôù n g tôù i muï c tieâ u moä t caù c h hoaø n thieä n vaø nhanh nhaá t . Vì theá , baû n thaâ n luoâ n chuù troï n g toå chöù c toá t caù c hình thöù c thi ñua hoï c taä p cho hoï c sinh trong giôø hoï c moâ n GDCD thoâ n g qua caù c troø chôi tieá p söù c , thi tuyeâ n truyeà n vieâ n gioû i , thi öù n g xöû lòch söï , teá nhò, vaê n minh … Ñeå vieä c thöï c hieä n phöông phaù p daï y naø y coù hieä u quaû vaø gaâ y ñöôï c höù n g thuù hoï c taä p cho caù c ñoá i töôï n g hoï c sinh, baû n thaâ n ñaõ ñaà u tö toá t cho töø n g khaâ u chuaå n bò töø noä i dung chöông trình ñeá n hình thöù c , thôø i gian thöï c hieä n sao cho phuø hôï p vôù i töø n g loaï i hình, thöï c hieä n toá t khaâ u giao nhieä m vuï vaø daë n doø cuï theå cho töø n g nhoùm hoï c sinh chuaå n bò tröôù c ôû nhaø . Trong moã i giôø daï y , baû n thaâ n thöôø n g söû duï n g thôø i gian cuû n g coá baø i ñeå thöï c hieä n coâ n g vieä c naø y . Ví duï : Sau khi daï y xong phaà n noä i dung cuû a baø i 4 : “ Leã ñoä “ ( GDCD.6 ) toâ i chia lôù p thaø n h 2 ñoä i chôi troø chôi tieá p söù c : Moã i em trong moã i ñoä i chæ vieá t leâ n baû n g ôû oâ daø n h cho ñoä i mình moä t bieå u hieä n noù i veà giao tieá p , öù n g xöû coù leã ñoä vaø vaê n minh trong voø n g 5 phuù t ñoä i naø o vieá t ñöôï c nhieà u bieå u hieä n ñuù n g thì ñoä i ñoù thaé n g, nhöõ n g em tham gia troø chôi thì ñöôï c coä n g 1 ñieåm vaø o coä t ñieå m thöï c haøn h. Do tính raø n g buoä c cuû a vieä c ñöôï c coä n g theâ m ñieå m neâ n hoï c sinh ôû moã i ñoä i ñeà u haê n g haù i chuaå n bò vaø soâ i noã i noá i tieá p nhau giaø n h phaà n thöï c hieä n troø chôi. Nhôø thöï c hieä n toá t caù c hoaï t ñoä n g thi ñua naø y ñaõ giuù p hoï c sinh khaé c saâ u hôn veà nhöõ n g kieá n thöù c ñaõ hoï c , ñoà n g thôø i giuù p caù c em reø n luyeä n toá t nhöõ n g kó naê n g theo muï c tieâ u cuû a baø i hoï c ñaë t ra. 4. Khai thaù c toá i ña caù c lôï i theá cuû a nhöõ n g baø i taä p tình huoá n g vaø yù nghóa cuû a nhöõ n g caâ u cao dao, tuï c ngöõ ñeå laø m taê n g theâ m tính haá p daã n trong giaù o duï c tö töôû n g vaø hình thaø n h nhaâ n caù c h toá t ñeï p cho caù c ñoá i töôï n g hoï c sinh : Nhö chuù n g ta ñaõ bieát , vaá n ñeà xuyeâ n suoá t trong noä i dung cuû a moâ n GDCD caáp THCS noù i chung vaø ôû lôù p 6, 7 noù i rieâ n g laø söï gaé n boù chaë t cheõ giöõ a kieá n thöù c vôù i nhöõng giaù trò ñaï o ñöùc , phaù p luaä t ñaõ vaø ñang dieã n ra trong cuoä c soá n g. Vì theá , trong tieá n trình chuaå n bò vaø giaûn g daï y baû n thaâ n toâ i luoâ n chuù troïn g khai thaù c ñuùn g möù c nhöõn g lôï i theá cuû a caù c baø i taä p tình huoá n g vaø yù nghóa cuû a nhöõn g caâ u ca dao, tuï c ngöõ coù trong SGK vaø trong ñôø i soán g ñeå laø m taê n g theâ m tính haá p daãn , thu huù t hoï c sinh hoï c taä p toá t hôn. Ví duï : Trong daï y baø i : “ Bieá t ôn “ ( GDCD.6 ) toâ i keå cho hoï c sinh nghe veà moä t tình huoá n g: “Haû i vaø Bình laø hai baï n thaâ n hoï c cuø n g lôù p 6A, Haû i laø con nhaø ngheø o vaø luoâ n ñöôï c söï giuù p ñôõ cuû a Bình nhö: quaù giang xe, hoã trôï buù t , taä p … Moä t hoâ m vaø o giôø kieå m tra moâ n toaù n , Bình khoâ n g laø m ñöôï c baø i , ñeá n luù c saé p heá t giôø Bình giaä t baø i cuû a Haû i cheù p , Haû i cöông quyeá t khoâ n g cho. Khi tan hoï c veà , Bình khoâ n g cho Haû i quaù giang xe nöõ a vaø coø n maé n g Haû i laø ñoà voâ ôn. Vaø toâ i neâ u caâ u hoû i : O a) Vieä c Haû i khoâ n g cho Bình cheù p baø i laø m kieå m tra ôû moâ n Toaù n coù phaû i Haû i laø ngöôø i voâ ôn khoâ n g? Vì sao? b) Neá u em laø Haû i thì caà n phaû i laø m nhöõ n g gì ñeå Bình hieå u mình laø khoâ n g voâ ôn? Töø nhöõ n g tình tieá t cuû a caâ u chuyeä n vaø hai caâ u hoû i ñöôï c neâ u ra ñaõ taï o trong hoï c sinh coù ngay 2 luoà n g suy nghó traù i ngöôï c vaø tranh luaä n nhau : Moä t soá em cho laø Bình ñuù n g, coø n moä t soá ñoâ n g khaù c thì cho Haû i laø ngöôø i khoâ n g voâ ôn … vaø baà u khoâ n g khí tranh luaä n , hoï c taäp cuû a lôù p hoï c trôû neâ n haø o höù n g vaø soâ i noã i . Ñeå giuù p cho caù c em coù nhaä n thöù c ñuù n g ñaé n vaø keá t thuù c tranh luaä n , baû n thaâ n ñaõ ñöa ra lôø i giaû i ñaù p döï a treâ n nhöõ n g chuaå n möï c ñaï o ñöù c vaø noä i qui hoï c taä p , kieå m tra cuû a nhaø tröôø n g ñoá i vôù i hoï c sinh. Qua vieä c vaä n duï n g tình huoá n g trong giaû n g daï y moâ n GDCD lôù p 6, 7 baû n thaâ n ñaõ thaáy roõ ôû ña soá caù c hoï c sinh laø thaá y ñöôï c nhöõ n g lôï i ích cuû a vieä c hoï c taä p ôû boä moâ n naø y vaø luoâ n coá gaé n g hoï c taä p toá t . Cuõ n g trong daï y baø i : “Bieá t ôn” ñeå giaù o duï c tö töôû n g veà phaù t huy nhöõ n g truyeà n thoá n g ñaï o ñöù c toá t ñeï p cuû a daâ n toä c , cuû a gia ñình … toâ i neâ u leâ n nhöõ n g caâ u ca dao, tuï c ngöõ ñeå cho caù c em tìm hieå u vaø noù i leâ n yù nghóa. Chaú n g haï n : O Ca dao : “ Duø ai ñi ngöôï c veà xuoâ i ; Nhôù ngaø y gioå Toå muø n g möôø i , thaù n g ba ” Tuï c ngöõ : “ Aê n traù i nhôû keû troà n g caâ y ”; Hay: “ Uoá n g nöôù c nhôù nguoà n ” .v.v. Qua vieä c khai thaù c veà yù nghóa vaø tính töôi maù t , eâ m dòu, nheï nhaø n g töø vaà n , ñieä u trong caù c caâ u ca dao, tuï c ngöõ naø y vöø a gaà n guõ i vôù i söï hieå u bieá t cuû a caù c em, vöø a taï o theâ m söï phong phuù vaø tính haá p daã n cho noä i dung baø i hoï c , giuù p hoï c sinh thích thuù hoï c taä p nhieà u hôn. 5. Taê n g cöôø n g gaé n keá t caù c noä i dung baø i hoï c vôù i caù c hoaï t ñoä n g toå chöù c thöï c haø n h cuû a hoï c sinh qua vieä c laø m caù c baø i taä p , hoaï t ñoä n g saé m vai, söu taà m tö lieä u vaø giôù i thieä u veà göông ngöôø i toá t , vieä c toá t ñeå caù c em töï reø n luyeä n , phaá n ñaá u vöôn leâ n : Toå chöù c cho hoï c sinh thöï c haø n h caù c noä i dung baø i hoï c laø moä t yeâ u caà u khoâ n g theå thieá u trong baá t kì hình thöù c hay loaï i hình giaù o duï c naø o . ÔÛ moâ n GDCD caá p THCS noù i chung, khoá i lôù p 6, 7 noù i rieâ n g thì vieä c toå chöù c cho hoï c sinh thöï c haø n h veà caù c kó naê n g soá n g ( giao tieá p , öù n g xöû , sinh hoaï t , leã nghi … ) theo nhöõ n g chuaå n möï c ñaï o ñöù c vaø caù c qui ñònh cuû a phaù p luaä t maø caù c em ñaõ hoï c laï i caø n g coù yù nghóa vaø vai troø ñaë c bieä t voâ cuø n g. Bôû i vì ñaâ y laø moä t moâ n hoï c coù chöù c naê n g, nhieä m vuï reø n luyeä n vaø hình thaø n h nhaâ n caù c h caù c ñoá i töôï n g hoï c sinh, giuù p cho caù c hoï c sinh luoâ n coù nhöõ n g ñöù c tính vaø thoù i quen toá t ñeï p , phaá n ñaá u vöôn tôù i nhöõ n g giaù trò chaâ n , thieä n , mó töø khi caù c em coø n ngoà i hoï c treâ n gheá nhaø tröôø n g. Coù theå cuï theå hôn laø chæ thoâ n g qua caù c hoaï t ñoä n g thöï c haø n h thì ngöôø i giaù o vieâ n môù i coù ñuû cô sôû ñeå ñaù n h giaù ñaà y ñuû veà yù thöù c vaø söï hieå u bieá t cuû a hoï c sinh veà caù c vaá n ñeà ñaõ hoï c . Ñoà n g thôø i thöï c haø n h cuõ n g laø thöôù c ño ñeå ngöôø i giaù o vieâ n naé m bieá t ñöôï c thaù i ñoä , tình caû m vaø loá i soá n g cuû a moã i hoï c sinh trong thöï c hieä n caù c chuaå n möï c ñaï o ñöù c vaø caù c qui ñònh cuû a phaù p luaä t moä t caù c h trung thöï c vaø teá nhò nhaá t . Vôù i yù nghóa vaø söï taù c duï n g cuû a thöï c haø n h nhö vaä y , trong töø n g baø i daï y baû n thaâ n luoân chuù troï n g khai thaù c ñuù n g möù c vieä c höôù n g daã n vaø toå chöù c cho caù c ñoá i töôï n g hoï c sinh laø m toá t caù c baø i taä p thöï c haø n h, caù c tình huoá n g, caù c söï kieä n , thoâ n g tin trong SGK. Maë t khaù c , baû n thaâ n coø n toå chöù c cho hoï c sinh caù c lôù p hoaë c trong cuø n g khoá i thi ñua trình baø y , giôù i thieä u veà nhöõ n g saû n phaå m töï laø m , töï söu taà m ñöôï c nhö : tranh aû n h; maå u chuyeä n “ ngöôø i toá t – vieä c toá t “; caù c söï kieä n , thoâ n g tin, hoø , veø vaø caù c tö lieä u khaù c coù lieâ n quan ñeá n noä i dung baø i hoï c hay naè m trong nhoù m chuû ñeà tuyeâ n truyeà n , giaù o duï c cuû a nhaø tröôø n g vaø xaõ hoä i . Ví duï : Tröôù c khi daï y baø i : “Lòch söï , teá nhò” (GDCD.6), trong phaà n daë n doø cuoá i baø i “ Soá n g chan hoø a vôù i moï i ngöôø i ” thì baû n thaâ n phaâ n cho hoï c sinh moã i nhoù m (6 - 8 em) veà nghieâ n cöù u , luyeä n ñoï c dieã n caû m noä i dung phaà n tình huoá n g trong SGK (trang 21) theo caù c h phaâ n vai (1 em ñoï c lôø i daã n , 1 em ñoù n g vai thaà y Huø n g, 1 em ñoù n g vai baï n Tuyeá t vaø nhöõ n g em coø n laï i ñoù n g vai caù c baï n ñi hoï c treã ) ñeå tieá t hoï c sau caù c nhoù m leâ n baé t thaê m xem nhoù m naø o phaû i theå hieä n tình huoá n g. Moã i hoï c sinh trong nhoù m ñöôï c coä n g theâ m vaø o ñieå m thöï c haø n h : 2 ñieå m neá u theå hieä n toá t , 1,5 ñieå m neá u theå hieä n khaù vaø 1 ñieå m neá u theå hieä n ñaï t yeâ u caà u . Do khoâ n g bieá t tröôù c nhoù m naø o phaû i theå hieä n tình huoá n g neâ n taá t caû hoï c sinh ôû moã i nhoù m ñeà u coá gaé n g reø n luyeä n toá t phaà n vai dieã n cuû a mình vaø khi vaø o tieá t hoï c thì taá t caû hoï c sinh ñeà u phaá n khôû i vaø ñaï i dieä n moã i nhoù m haê n g haù i leâ n boá c thaê m . Moä t raø n g buoä c khaù c laø caù c thaê m chæ ñöôï c môû ra cuø n g luù c laø m cho khí theá lôù p hoï c laï i caø n g vui nhoä n leâ n . O Khi ñeá n phaà n traû lôø i caâ u hoû i gôï i yù , do töø n g em coù söï chuaå n bò tröôù c neâ n khoâ n g khí xung phong, hoà hôû i xin phaù t bieå u cuû a hoï c sinh laï i caø n g soâ i noã i hôn. Hay tröôù c khi daï y baø i : “ Tìm hieå u veà HIV/AIDS” (tieá t 16 - PPCT ôû GDCD.7 thuoä c phaà n meà m giaù o duï c veà caù c vaá n ñeà ñòa phöông - Sôû ban haø n h). Beâ n caï n h baû n thaâ n ñaõ chuaå n O bò toá t cho tieá t daï y baè n g öù n g döï n g CNTT thì keá t hôï p vôù i chuû ñieå m tuyeâ n truyeà n “Thaù n g haøn h ñoän g veà phoø n g choá n g HIV/AIDS” vaø “Thaù n g boä moâ n Söû , Ñòa, GDCD” cuû a nhaø tröôø n g toå chöù c baû n thaâ n toâ i cuõ n g cho hoï c sinh thi tìm hieå u veà HIV/AIDS baè n g söu taà m nhöõn g hình aû n h vaø sinh hoaï t döôù i côø. .. taïo ra khoâ n g khí thöï c haø n h soâ i noã i trong thaà y vaø troø nhaø tröôø n g. Nhaâ n vieä c ñuù c keá t ñeà taø i naø y , toâ i xin giôù i thieä u moä t soá hình aû n h maø hoï c sinh khoá i 6, 7 söu taà m vaø baû n thaâ n toâ i choï n vaø saé p xeá p laï i theo noä i dung cuû a baø i “ Tìm hieå u veà HIV/AIDS “ nhö döôù i ñaâ y : Tuy nhieâ n , ñeå vieä c thöï c haø n h caù c vaá n ñeà ñaï o ñöù c vaø phaù p luaä t cuû a hoï c sinh theo töø n g noä i dung baø i daï y ñöôï c keá t quaû toá t thì ñieà u tröôù c tieâ n cuû a ngöôø i giaù o vieâ n daï y moâ n GDCD phaû i coù söï ñaà u tö thích ñaù n g trong töø n g khaâ u chuaå n bò. Bieá t löôø n g tröôù c nhöõ n g khoù khaê n , nhöõ n g tình huoá n g coù theå daã n ñeá n söï keù m hieä u quaû cuû a vieä c toå chöù c hoï c sinh thöï c haø n h ñeå coù nhöõ n g phöông aù n döï phoø n g, xöû lí. III. KEÁ T QUAÛ : 1. Ñoá i vôù i hoï c sinh: Ngoaø i nhöõ n g tieá n boä tích cöï c cuû a hoï c sinh ñöôï c neâ u trong töø n g bieä n phaù p thì chaá t löôï n g hoï c taä p boä moâ n cuû a caù c em cuõ n g ñem laï i nhöõ n g keá t quaû khaû quan ñöôï c thoá n g keâ nhö sau : 2. Ñoá i vôù i giaù o vieâ n : Tuy quaù trình ñaà u tö cho töø n g tieá t daï y coù coâ n g phu vaø vaá t vaû hôn nhöng hieä u quaû treâ n töø n g tieá t daï y treâ n lôù p laø raá t khích leä ; ít hao toá n coâ n g söù c cho vieä c oå n ñònh vaø nhaé c nhôû hoï c sinh, söï theå hieä n moä t tieá t daï y luoâ n ñöôï c troâ i chaû y , nheï nhaø n g hôn; taâ m lí leâ n lôù p khoâ n g bò “ soá c “ vaø bôù t caê n g thaú n g so vôù i tröôù c khi aù p duï n g ñeà taø i . IV. MOÄ T SOÁ KINH NGHIEÄ M ÑUÙ C KEÁ T ÑÖÔÏ C : 1. Nhöõ n g kinh nghieä m ñöa ñeá n thaø n h coâ n g: Tröôù c tieâ n laø phaû i xaâ y döï n g ñöôï c chöông trình thöï c hieä n nhöõ n g coâ n g vieä c phaû i laø m ( 06 vieä c chính ñaõ neâ u ôû phaà n II ) trong quaù trình ñònh höôù n g nghieâ n cöù u vaø traû i nghieä m ñeà taø i ; phaû i thöôø n g xuyeâ n caä p nhaä t tieá n ñoä thöï c hieä n vaø nhöõ n g thaø n h coâ n g, nhöõ n g vieäc laø m chöa hieä u quaû ñeå kòp thôø i xem xeù t ñieà u chænh, boå sung caù c bieä n phaù p phuø hôï p vôù i thöï c tieã n daï y vaø hoï c . O Naé m vöõ n g noä i dung, muï c tieâ u cuû a töø n g baø i daï y , tieá t daï y vaø muï c daï y ; chaê m chuù t vaø ñaà u tö thích ñaù n g trong khaâ u thieá t keá baø i soaï n , khai thaù c toá i ña nhöõ n g lôï i theá cuû a ñoå i môù i caù c phöông phaù p daï y hoï c boä moâ n – nhaá t laø khai thaù c vieä c gaé n chaë c caù c noä i dung kieá n thöù c baø i hoï c vôù i vieä c söû duï n g caù c phöông tieän giaû n g daï y tröï c quan, xaâ y döï n g heä thoá n g caù c caâ u hoû i , toå O chöù c thi ñua vaø thöï c haø n h caù c tình huoá n g ... Vieä c toå chöù c caù c hình thöù c hoï c taä p cho hoï c sinh phaû i coù söï höôù n g daã n roõ raø n g, cuï theå - nhaá t laø vieä c töï hoï c , töï haø n h cuû a hoï c sinh ôû nhaø . Khoâ n g neâ n thöï c hieä n caù c h daë n doø theo caù c h chung chung, chaú n g haï n : Caù c em veà xem hoaë c ñoï c tröôù c baø i A, baø i B … ñeå tuaà n sau ta hoï c , vì caù c em tuoå i coø n nhoû , khaû naê n g trí nhôù chöa beà n vaø coø n ham chôi. O Trong giaù o duï c tö töôû n g, thaù i ñoä vaø reø n luyeä n nhaâ n caùc h, haøn h vi, loá i soá n g cuû a hoï c sinh theo yeâ u caà u cuû a töø n g baø i daï y thì phaû i coù söï chaé c loï c , linh hoaï t vaø nheï nhaø n g gaé n keá t vôù i nhöõ n g caâ u ca dao, tuï c ngöõ , vôù i vieä c thaä t , ngöôø i thaä t gaà n guõ i vôù i cuoä c soá n g vaø sinh hoaï t cuû a caù c em. Traù n h ñöa caù c em vaø o nhöõ n g vaá n ñeà maø ña soá chöa hieå u bieá t hay chöa thaá y seõ laø m cho caù c em bò haã n g huï t veà nhaä n thöù c daã n ñeá n thieá u töï tin. O Lôø i noùi , taù c phong, phaå m chaá t vaø loá i soá n g cuû a giaù o vieâ n trong giôø leâ n lôù p vaø trong caû cuoä c soán g ñôø i thöôøn g phaû i luoâ n trung thöïc , laøn h maïn h vaø gaà n guõi , thaâ n thieä n vôù i hoï c sinh vaø moï i ngöôøi . Taä n tuï y lao ñoäng, saùn g taï o vaø nhieä t tình dìu daé t giuù p ñôõ caù c em. O 2. Nhöõ n g yeá u toá daã n ñeá n nhöõ n g haï n cheá , chöa thaø n h coâ n g: Vieä c taï o höù n g thuù hoï c taä p cho hoï c sinh trong giôø hoï c moâ n GDCD ôû lôù p 6, 7 laø moä t chuoã i caù c vaá n ñeà thuoä c veà ngheä thuaä t sö phaï m cuû a ngöôø i thaà y , neâ n khi thöï c hieä n , aù p duï n g ñeà taø i naø y khoâ n g sao traù n h khoû i nhöõ n g haï n cheá , khoù khaê n thöôø n g gaë p phaûi nhö sau: - Khoâ n g theå taï o neâ n söï höù n g thuù cho hoï c sinh ñoá i nhöõ n g noä i dung baø i hoï c cuø n g luù c phaû i giaû i quyeá t nhieà u vaá n ñeà hay nhieà u lónh vöï c trong moä t khaù i nieäm hay moä t yù nghóa cuû a baø i . - Khoù phaù t huy tính höù n g thuù ôû hoï c sinh veà nhöõ n g vaá n ñeà mang tính giaù o duï c ñeå söû a chöõ a nhaä n thöù c , thaù i ñoä , uoá n naé n vaø ñieà u chænh caù c haø n h vi sai traù i . - Raá t khoù thaø n h coâ n g trong söû duï n g ñeà taø i naø y ñoá i vôù i caù c giaù o vieâ n môù i vaø o ngaø n h, thieá u yeá u veà voá n soá n g, kinh nghieä m giaû n g daï y vaø caù c kieá n thöù c cô baû n ôû caù c moâ n hoï c khaù c coù lieâ n quan. - Chöa thu ñaï t nhieà u keá t quaû ôû nhöõ n g ñoá i töôï n g hoï c sinh thieá u söï quan taâ m , ñoä n g vieâ n cuû a gia ñình vaø moä t vaø i hoï c sinh coù caù tính, loá i soá n g buoâ n g thaû . 3. Höôù n g môû roä n g vaø phaù t trieå n SKKN: Do ñaë c thuø “höù n g thuù ” laø traï n g thaù i taâ m lí phaá n khôû i cuû a con ngöôø i tröôù c caù c söï vaä t , hieä n töôï n g khaù c h quan. Noù taï o ra trong moã i con ngöôø i moä t caû m giaù c höng phaá n vaø trôû thaø n h ñoä n g löï c thoâ i thuù c trong moã i con ngöôø i vöôï t qua nhöõ n g giôù i haï n ñeå haø n h ñoä n g vöôn tôù i nhöõ n g gì hoï muoá n . Trong daï y hoï c cuõ n g vaä y , ñieà u maø baá t cöù ngöôø i giaù o vieâ n naø o cuõ n g muoá n laø taï o cho moã i hoï c sinh cuû a mình coù ñöôï c nhöõ n g höùn g thuù hoï c taä p caà n thieá t , neâ n SKKN naø y coù theå nghieâ n cöù u vaä n duï n g vaø phaù t trieå n noù trong daï y caù c moâ n hoï c khaù c ôû tröôø n g phoå thoâ n g – nhaá t laø ôû moâ n GDCD vôù i nhöõ n g möù c ñoä cao thaá p , roä n g heï p khaù c nhau tuø y vaø o khaû naê n g, ngheä thuaä t cuû a moã i ngöôø i thaà y vaø caù c ñieà u kieä n , phöông tieä n cuõ n g nhö thöï c traï n g hoï c taä p cuû a hoï c sinh ôû moã i tröôø n g neá u nhö ngöôø i giaù o vieâ n chòu khoù ñaà u tö thích ñaù n g cho caù c bieä n phaù p ñoå i môù i caù c h daï y , ñoå i môù i caù c h nhìn vaø phöông phaù p ñaù n h giaù hoï c sinh, khaé c phuï c toá t nhöõ n g haï n cheá , khuyeá t ñieå m nhö ñaõ neâ u trong phaà n nhöõ n g yeá u toá chöa thaø n h coâ n g .
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan