Tài liệu Một số biện pháp nhằm hoàn thiện công tác quản trị sản xuất tại công ty tnhh long shin

-1- MỞ ĐẦU 1. Sự cần thiết của đề tài: Từ khi nền kinh tế Việt Nam chuyển từ nền kinh tế tập trung quan liêu bao cấp sang nền kinh tế thị trường có sự quản lý của nhà nước thì bộ mặt kinh tế xã hội của đất nước có sự chuyển biến sâu sắc. Tổng sản phẩm quốc dân ngày càng tăng rõ rệt, đời sống của nhân dân ngày càng được cải thiện và nâng cao. Có nhiều Doanh nghiệp mới mọc lên, có nhiều Doanh nghiệp sản xuất kinh doanh mang lại hiệu quả kinh tế cao, bên cạnh đó cũng có nhiều Doanh nghiệp làm ăn kém hiệu quả dẫn đến phá sản và giải thể. Từ đó ta thấy được trong cơ chế thị trường các Doanh nghiệp đều phải cạnh tranh quyết liệt để tồn tại và phát triển. Mọi Doanh nghiệp đều phải cố gắng sản xuất ra nhiều sản phẩm có chất lượng cao, giá thành hạ đáp ứng nhu cầu thị trường từ đó mang lại cho Doanh nghiệp lợi nhuận cao hơn. Muốn làm được điều đó thì mỗi Doanh nghiệp phải biết kết hợp chặt chẽ ba yếu tố của quá trình sản xuất đó là: lao động, tư liệu lao động và đối tượng lao động một cách hài hoà và hợp lý nhất để tạo thành một phương thức tổ chức, một cách thức quản trị sản xuất có hiệu quả nhất trên cơ sở quán triệt 3 vấn đề cơ bản của kinh tế thị trường đó là: sản xuất cái gì? Sản xuất cho ai? Sản xuất bằng cách nào? Tuy nhiên mọi sự vật không ngừng vận động biến đổi dẫn đến ba yếu tố của quá trình sản xuất cũng tuân theo quy luật đó để thích ứng. Do đó phương pháp tổ chức sản xuất, quản trị sản xuất phải được thay đổi thường xuyên, không ngừng hoàn thiện cho phù hợp. Như vậy Doanh nghiệp nào muốn tồn tại và phát triển thì phải nghiên cứu về công tác quản trị sản xuất và tìm ra một phương thức sản xuất tốt nhất. Công ty TNHH Long Shin là Công ty mới được thành lập từ năm 2001 chuyên kinh doanh các mặt hàng thuỷ sản để xuất khẩu. Sản phẩm của Công ty ngày càng được nhiều người biết đến, vị thế của Công ty ngày càng được khẳng định trên thương trường. Nhưng trong điều kiện cạnh tranh khốc liệt như ngày này để giữ vững vị thế và phát triển hơn nữa đòi hỏi Công ty vẫn phải nghiên cứu về công tác quản trị sản xuất để tìm ra các biện pháp nhằm hoàn thiện công tác này. -2- Xuất phát từ lý do trên, với vốn kiến thức mà em đã học ở nhà trường và mong muốn được tìm hiểu học hỏi kinh nghiệm thực tiễn, em đã đi vào nghiên cứu đề tài: “Một số biện pháp nhằm hoàn thiện công tác quản trị sản xuất tại Công ty TNHH Long Shin” làm đề tài tốt nghiệp của mình. Ngoài phần mở đầu, kiến nghị và kết luận, để tài gồm 4 chương: Chương 1 : Cơ sở lý luận chung. Chương 2 : Thực trạng về công tác quản trị sản xuất tại Công ty TNHH Long Shin. Chương 3 : Một số biện pháp nhằm hoàn thiện công tác quản trị sản xuất tại Công ty TNHH Long Shin. 2. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu là: thực trạng công tác quản trị sản xuất tại Công ty TNHH Long Shin. Phạm vi nghiên cứu là: Công tác quản trị sản xuất ở Công ty TNHH Long Shin, số liệu thu thập từ năm 2004 đến 2006. 3. Phương pháp nghiên cứu:  Phương pháp so sánh.  Phương pháp thống kê và khảo sát.  Phương pháp tổng hợp phân tích.  Phương pháp đồ thị. Trong thời gian thực tập tại Công ty TNHH Long Shin, em đã được sự giúp đỡ tận tình của Ban lãnh đạo cùng toàn thể các anh chị trong Công ty, đặc biệt em xin chân thành cảm ơn thầy Hoàng Văn Huy đã giúp đỡ em hoàn thành đề tài này. Tuy nhiên, do thời gian và năng lực của bản thân còn hạn chế nên đề tài của em còn nhiều thiếu sót. Em kính mong được sự đóng góp ý kiến của thầy cô, các anh chị cùng toàn thể các bạn để đề tài của em hoàn chỉnh hơn. Nha Trang, tháng 11 năm 2007 Sinh viên thực hiện Trần Thị Hà -3- 1.1 MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN 1.1.1 Khái niệm về sản xuất Sản xuất được hiểu là một quá trình tạo ra sản phẩm hay dịch vụ. Trong sản phẩm có dịch vụ và trong dịch vụ có sản phẩm. Giữa sản phẩm và dịch vụ có nhiều điểm khác nhau: Sản phẩm Dịch vụ - Hữu hình - Vô hình - Có thể dự trữ được - Không thể dự trữ được - Cần nhiều máy móc thiết bị - Cần nhiều nhân viên - Ít tiếp xúc khách hàng - Tiếp xúc nhiều với khách hàng - Dễ đánh giá chất lượng cao - Khó đánh giá chất lượng cao 1.1.2 Khái niệm về quản trị sản xuất Quản trị sản xuất là tất cả các hoạt động liên quan đến sản xuất và hệ thống sản xuất, có nhiệm vụ thiết kế và tổ chức hệ thống sản xuất nhằm biến đổi các yếu tố đầu vào thành các yếu tố đầu ra với hiệu quả cao nhất. Đầu vào Quá trình biến đổi Đầu ra - Nguyên vật liệu Doanh nghiệp chuyển - Máy móc thiết bị - Vốn, lao động đầu vào thành đầu ra - Sản phẩm và dịch - Kĩ năng quản trị thông qua sản xuất, vụ tài chính, marketing Khách hàng  Mục tiêu tổng quát của quản trị sản xuất: là đảm bảo thoả mãn tối đa yêu cầu của khách hàng trên cơ sở sử dụng hiệu quả nhất yếu tố sản xuất. Để thực hiện được mục tiêu tổng quát này quản trị sản xuất có các mục tiêu sau: -4- - Giảm chi phí - Đảm bảo chất lượng sản phẩm và dịch vụ theo đúng yêu cầu khách hàng - Rút ngắn thời gian sản xuất sản phẩm hay cung cấp dịch vụ - Xây dựng hệ thống tổ chức doanh nghiệp có độ linh hoạt cao (đáp ứng nhanh với yêu cầu sản phẩm mớ hay thay đổi sản phẩm). 1.2 SỰ CẦN THIẾT PHẢI HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN TRỊ SẢN XUẤT Trong quá trình sản xuất kinh doanh để tạo ra sản phẩm dịch vụ các doanh nghiệp đều phải thực hiện 3 chức năng: + Marketing + Tiến hành sản xuất, thực hiện dịch vụ + Tài chính kế toán Chi phí trong khâu sản xuất dịch vụ thường chiếm tỉ trọng lớn trong tổng chi phí của một doanh nghiệp. Mặt khác các giải pháp nhằm tạo khả năng sinh lời trong lĩnh vực quản trị sản xuất dịch vụ lớn hơn rất nhiều so vớ các giải pháp giảm phí tổn trong tài chính và tăng doanh số thông qua hoạt động tiếp thị. Có thể nói rằng quản trị sản xuất và dịch vụ có tầm quan trọng đặc biệt trong hoạt động của một doanh nghiệp. Nếu quản trị tốt, ứng dụng các phương pháp quản trị khoa học thì sẽ tạo khả năng sinh lời lớn cho doanh nghiệp, góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Ngược lại nếu quản trị xấu sẽ làm doanh nghiệp bị thua lỗ, thậm chí bị phá sản. Vì vậy các doanh nghiệp phải tăng cường thực hiện công tác quản trị sản xuất. Hoàn thiện công tác quản trị sản xuất có ý nghĩa to lớn đối với mọi doanh nghiệp, nhất là trong giai đoạn hiện nay - nền kinh tế thị trường với sự cạnh tranh gay gắt về mọi mặt, hiệu quả kinh tế được đưa lên hàng đầu thì việc hoàn thiện công tác quản trị sản xuất là sự sống còn của doanh nghiệp, là điều kiện tiên quyết để hoàn thiện phương thức quản lý, kiện toàn bộ máy quản lý doanh nghiệp, là biện pháp đảm bảo các doanh nghiệp phát huy đến mức cao nhất mọi năng lực sản xuất, đẩy mạnh tiến độ kỹ thuật, nâng cao trình độ và cải tiến điều kiện lao động cho toàn -5- bộ công nhân viên chức toàn bộ doanh nghiệp, sử dụng triệt để khả năng làm việc của công nhân, máy móc thiết bị cũng như khai thác sử dụng hợp lý có hiệu quả nguyên vật liệu, góp phần tăng hiệu quả sản xuất và hoàn thành vượt mức kế hoạch. Đồng thời giúp doanh nghiệp làm ăn một cách nhạy bén trước sự biến đổi về thị trường, về mối quan hệ kinh tế, giúp doanh nghiệp ở thế chủ động trong sản xuất và đạt hiệu quả cao. 1.3 NỘI DUNG CỦA CÔNG TÁC QUẢN TRỊ SẢN XUẤT 1.3.1 Công tác dự báo 1.3.1.1 Khái niệm dự báo Trong quá trình sản xuất kinh doanh các nhà quản trị thường phải đưa ra quyết định liên quan đến những việc xảy ra trong tương lai. Để các quyết định này có độ tin cậy cao cần phải tiến hành dự báo, nhất là trong nền kinh tế thị trường tự do kinh doanh có cạnh tranh khốc liệt. Vậy bán hàng là cơ sở để những nhà quản trị ra quyết định. Dự báo là khoa học và nghệ thuật để tiên đoán những việc xảy ra trong tương lai. Tại sao nói dự báo là khoa học và nghệ thuật?  Khoa học là dựa trên những cơ sở, những căn cứ.  Nghệ thuật là những linh hoạt, khả năng chủ quan của con người. 1.3.1.2 Phân loại dự báo  Căn cứ theo thời gian dự báo ta phân ra làm 3 loai : + Dự báo ngắn hạn: có thời gian dự báo ngắn hơn 3 tháng + Dự báo trung hạn: có thời đoạn dự báo từ 3 tháng tới 3 năm  Căn cứ theo nội dung công việc cần dự báo có 3 loại: + Dự báo kinh tế + Dự báo công nghệ + Dự báo nhu cầu sản phẩm Loại này được các nhà quản trị sản xuất đặc biệt quan tâm. Thông qua dự báo nhu cầu các Doanh nghiệp sẽ quyết định được quy mô sản xuất, hoạt động của Công ty, là cơ sở để dự kiến về tài chính, tiếp thị, nhân sự. -6- 1.3.1.3 Các phương pháp dự báo Phương pháp dự báo có thể chia ra làm 2 nhóm: - Phương pháp định tính - Phương pháp định lượng PHƯƠNG PHÁP DỰ BÁO PHƯƠNG PHÁP ĐỊNH TÍNH PHƯƠNG PHÁP ĐỊNH LƯỢNG Các mô hình nhân quả - Lấy ý kiến của ban lãnh đạo - Lấy ý kiến của bộ phận bán hàng - Lấy ý kiến của người tiêu dùng - Phương pháp chuyên gia Các mô hình chuỗi thờigian - - Hồi quy - Phân tích - Bình quân đơn giản - Bình quân di động - Bình quân di động có trọng số - San bằng số mũ đơn giản - San bằng số mũ điều chỉnh xu hướng - Hoạch định theo xu hướng - Dự báo nhu cầu biến đổI theo mùa Sơ đồ 1.1 : Sơ đồ các phương pháp dự báo  Các phương pháp định tính  Lấy ý kiến của ban lãnh đạo: Theo phương pháp này, ban lãnh đạo sử dụng các số liệu thống kê của doanh nghiệp, tham khảo ý kiến của các bộ phận marketing, tài chính và sản xuất để dự báo về nhu cầu sản phẩm trong tương lai -7-  Ưu điểm: Sát thực tế với tình hình doanh nghiệp, nhanh, tiết kiệm chi phí.  Nhược điểm: Mang tính chủ quan của cá nhân và những người quản lý cấp cao thường chi phối ý kiến của thuộc cấp.  Lấy ý kiến của bộ phận bán hàng: Tập hợp ý kiến của nhiều người bán hàng tại nhiều khu vực khác nhau ta có được lượng dự báo tổng hợp về nhu cầu đối với loại sản phẩm đang xét.  Ưu điểm: Sát với nhu cầu khách hàng  Nhược điểm: Phụ thuộc vào ý kiến chủ quan của lực lượng bán hàng  Phương pháp lấy ý kiến của người tiêu dùng: Lấy ý kiến của người tiêu dùng hiện tại và tương lai thông qua nhiều hình thức: hỏi ý kiến khách hàng, phỏng vấn trực tiếp, phỏng vấn qua điện thoại, phỏng vấn qua bưu điện, gửi phiếu điều tra.  Ưu điểm: Thông tin chính xác  Nhược điểm: Phương pháp này tốn kém, mất nhiều thời gian.  Phương pháp chuyên gia (phương pháp Delphi): Lấy ý kiến của nhiều chuyên gia trong và ngoài doanh nghiệp bằng những câu hỏi có sẵn rồi tập hợp lại thành những ý kiến chung.  Ưu điểm: Khách quan và chính xác.  Nhược điểm: Chi phí cao  Các phương pháp định lượng Phương pháp định lượng dựa trên cơ sở của toán học và thống kê để dự báo nhu cầu trong tương lai, bao gồm các mô hình dự báo theo chuỗi thời gian (chỉ phụ thuộc vào nhân tố thời gian) và mô hình nhân quả (phụ thuộc vào nhiều nhân tố).  Các mô hình chuỗi thời gian  Phương pháp bình quân đơn giản Dự báo theo phương pháp bình quân đơn giản dựa trên cơ sở lấy bình quân các dữ liệu quá khứ theo công thức: t 1  Ft  i  1 N Ai -8- Trong đó: Ft : Dự báo nhu cầu cho giai đoạn t Ai : Nhu cầu thực tế của giai đoạn i N : Số giai đoạn quan sát.  Phương pháp bình quân di động Phương pháp bình quân di động thường được áp dụng trong trường hợp nhu cầu có sự biến động, thời gian gần nhất có ảnh hưởng nhiều nhất đến kết quả dự báo, thời gian càng xa ảnh hưởng càng nhỏ. Công thức tính như sau t N  Ai Ft  i  t  1 N Trong đó: Ft : Dự báo nhu cầu cho giai đoạn t Ai : Nhu cầu thực tế của giai đoạn i N : Số giai đoạn quan sát.  Phương pháp bình quân di động có trọng số Khi dự báo bằng phương pháp bình quân ta thấy ảnh hưởng của các số liệu sử dụng là không giống nhau, mà thường thì những số liệu mới hơn có trọng số lớn hơn. Phương pháp bình quân di động có trọng số có thể miêu tả bằng công thức toán học như sau: t N  Ai * hi Ft  i  t 1  hi Trong đó: Ft : Dự báo nhu cầu cho giai đoạn t Ai : Nhu cầu thực tế của giai đoạn i N : Số giai đoạn quan sát. hi : Trọng số của giai đoạn i -9-  Phương pháp san bằng số mũ đơn giản Dự báo bằng phương pháp san bằng số mũ có tính tới sự sai lệch giữa số liệu thực tế và dự báo của giai đoạn trước. Công thức tính như sau: Ft  Ft1 ( At1  Ft1) Trong đó: Ft : Dự báo nhu cầu cho giai đoạn t Ft-1: Dự báo cho giai đoạn ngay trước đó At-1: Nhu cầu thực tế của giai đoạn ngay trước đó  : Hệ số san bằng (0<<1 và có thể được chon theo phương pháp thử và sai)  Phương pháp san bằng số mũ có điều chỉnh xu hướng Dự báo bằng phương pháp san bằng số mũ không phản ánh xu hướng biến động. Do đó, để điều chỉnh xu hướng của nhu cầu cho phù hợp hơn cần phải áp dụng kĩ thuật điều chỉnh xu hướng. Công thức tính như sau: FITt  Ft  Tt Tt  Tt 1   Ft  Ft 1  Trong đó: FIT: Là dự báo có xu hướng Ft : Dự báo theo san bằng số mũ cho giai đoạn t Tt : Hiệu chỉnh xu hướng cho giai đoạn t Tt-1: Hiệu chỉnh xu hướng cho giai đoạn t-1  : Hệ số điều chỉnh xu hướng 0<<1 Ft-1: Dự báo theo san bằng số mũ cho giai đoạn t-1  Phương pháp hoạch định theo xu hướng Ý tưởng chính của phương pháp này là xây dựng một đường thẳng sao cho phù hợp với các số liệu của quá khứ. Đường thẳng có dạng như sau: Yt=a+bt - 10 - Y *t i a  Y  b *t b i  n * t *Y 2 n ; t 2 i  n *t i 1 n Y Y n t i i 1 n t ; i i 1 Trong đó: n Y t : Nhu cầu tính cho giai đoạn t Yi : Nhu cầu thực tế của giai đoạn i n : Số giai đoạn quan sát  Phương pháp dự báo nhu cầu biến đổi theo mùa Để dự báo nhu cầu đối với các mặt hàng có tính mùa vụ cao, cần phải tính đến sự biến động của nhu cầu theo mùa vụ, nghĩa là tính chỉ số mùa vụ (Is) Is  Trong đó: yi y0 yi : Nhu cầu bình quân của các tháng trùng tên y0 : Nhu cầu bình quân của tất cả các tháng Dự báo có tính đến mùa vụ được tính theo công thức sau: Ys=Is*Yc Trong đó : Yc được tính theo phương pháp hoạch định theo xu hướng  Mô hình nhân quả: hồi quy và phân tích tương quan Y=ax+b Trong đó x: Biến số chỉ nguyên nhân y: Số thực tế - 11 - n a  y  bx x *y i ; b i  n* y*x i 1 n x 2 i  n*x 2 i 1 n xx ; n yy i 1 i 1  Kiểm tra kết quả dự báo Sai số tuyệt đối bình quân: (MAD) Tổng sai số dự báo MAD= Tổng (nhu cầu thực tế - nhu cầu dự báo) = n n Giá trị của MAD càng nhỏ, kết quả dự báo càng chính xác 1.3.2 Hoạch định tổng hợp 1.3.2.1 Khái niệm Hoach định tổng hợp là lập kế hoạch sản xuất cho một tương lai trung hạn từ 2 đến 12 tháng. Mục đích của nó là sử dụng các nguồn lực một cách hiệu quả vào quá trình sản xuất nhằm cực tiểu hoá các chi phí trong toàn bộ các quá trình sản xuất, giai đoạn hoạch định, đồng thời giảm đến mức thấp nhất mức giao động của công việc và mức tồn kho. Các nhà hoạch định cần phải ra quyết định căn cứ vào năng lực sản xuất của doanh nghiệp, số lượng nhân viên, chính sách nhân sự, mức độ tồn kho, đơn hàng của khách hàng và hợp đồng phụ với các Doanh nghiệp khác. 1.3.2.2 Các chiến lược trong hoạch định tổng hợp  Thay đổi nhân lực theo mức cầu Nội dung: Thuê thêm hoặc sa thải công nhân theo mức độ sản xuất của từng giai đoạn. Ưu điểm: Tránh được chi phí của các cách lựa chọn khác. Nhược điểm: - 12 -  Chi phí sa thải công nhân lớn  Ảnh hưởng đến chất lượng của sản phẩm  Chi phí đào tạo cho công nhân mới  Sa thải công nhân sẽ ảnh hưởng đến uy tín của Doanh nghiệp Phạm vi áp dụng: Thích hợp ở những nơi mà lao động không cần có kĩ xảo chuyên môn hoặc ở khu vực mà nhiều người muốn có thêm thu nhập.  Thay đổi tốc độ sản xuất: Nội dung: Tổ chức làm tăng giờ trong giới hạn cho phép khi cầu tăng. Khi cầu giảm công ty phải tìm cách khắc phục thời gian nhàn rỗi. Ưu điểm: Cho phép đối phó với những biến đổi thời vụ hoặc xu hướng thay đổi đột xuất mà không tốn chi phí thuê mướn và đào tạo thêm. Nhược điểm: Tốn phí trả phụ trội, năng suất biên tế thấp, công nhân mệt mỏi có thể không đáp ứng được nhu cầu. Phạm vi áp dụng: Phương pháp này giúp tăng cao độ linh hoạt trong hoạch định tổng hợp.  Sử dụng công nhân làm việc bán thời gian Nội dung: Người ta thường dùng công nhân làm việc bán thời gian đối với các công việc không đòi hỏi kĩ năng Ưu điểm: Giảm chi phí và linh hoạt hơn khi sử dụng công nhân biên tế. Nhược điểm: Biến động về lao động cao, chi phí đào tạo cao, chất lượng sản phẩm có thể bị giảm sút. Phạm vi áp dụng: Thích hợp đôi với những công việc không đòi hỏi kĩ năng, có thể chọn các nguồn lao động tạm thời như sinh viên, các bà nội trợ…  Hợp đồng phụ Nội dung: Trong giai đoạn cầu cao hoặc cực điểm Công ty có thể ký các hợp đồng phụ (gia công ngoài). Ưu điểm: Tạo độ linh hoạt và nhịp nhàng cao trong giai đoạn có nhu cầu cao Nhược điểm: Không kiểm soát được chất lượng và thời gian Phạm vi áp dụng: Trong lĩnh vực sản xuất hoặc một số dịch vụ như sửa chữa. - 13 -  Thay đổi mức tồn kho Nội dung: Tăng mức tồn kho trong giai đoạn cầu thấp để dành cung cấp tăng cường cho giai đoạn cầu tăng trong tương lai Ưu điểm: Ít thay đổi về nhu cầu nhân lực, hoặc không có. Không có thay đổi đột ngột trong sản xuât. Nhược điểm: Chi phí tồn kho tăng. Phạm vi áp dụng: Chủ yếu áp dụng cho sản xuất hơn là cho dịch vụ  Sản xuất sản phẩm hỗn hợp theo mùa Nội dung: Nhằm san bằng công suất, các nhà sản xuất thường áp dụng chương trình sản xuất sản phẩm dùng theo mùa bổ xung cho nhau Ưu điểm: Tận dụng mọi nguồn tài nguyên, giúp ổn định nhân lực Nhược điểm: Yêu cầu những kĩ năng và dụng cụ thiết bị ngoài lĩnh vực chuyên môn chính của Công ty dẫn đến phải thay đổi chiến lược hoặc thị trường Phạm vi áp dụng: Chiến lược này khó áp dụng vì khó tìm được sản phẩm hay dịch vụ đối nghịch nhau. Phương pháp này có độ rủi ro cao.  Tác động đến cầu Nội dung: Khi cầu thấp, Công ty có thể tác động lên cầu thông qua quảng cáo, tiếp thị, tăng nhân viên bán hàng và giảm giá. Ưu điểm: Tận dụng hết năng lực sản xuất dư thừa, có thể tạo ra khách hàng mới nhờ giảm giá và họ sẽ chung thành với Công ty. Nhược điểm: Không xác định được cầu, giảm giá có thể làm phật lòng khách hàng của Công ty Phạm vi áp dụng: Giúp chúng ta tạo thị trường. Một số lĩnh vực như hàng không, khách sạn có thể áp dụng để đẩy khách hàng đặt chỗ trước lên cao hơn.  Đặt cọc trước Nội dung: Đặt cọc trước trong giai đoạn có nhu cầu cao. Ưu điểm: Có thể tránh được công việc làm phụ trội và giữ cho công suất ở mức cố định - 14 - Nhược điểm: Có thể bị mất khách hàng hoặc làm cho khách hàng mất ấn tượng tốt về Công ty. Phạm vi áp dụng: Thường áp dụng trong từng khoảng thời gian hợp lý và đối với một số sản phẩm nhất định. 1.3.2.3 Các phương pháp hoạch định tổng hợp  Phương pháp trực quan Phương pháp trực quan là phương pháp phi định lượng dùng trực giác để định lượng, dùng trực giác để hoạch định. Kế hoạch tổng hợp được lập tương tự từ năm này sang năm khác theo kinh nghiệm.  Phương pháp đồ thị Quá trình hoạch định tổng hợp được thực hiện theo thứ tự sau :  Xác định nhu cầu theo từng giai đoạn  Xác định năng lực sản xuất cho từng giai đoạn  Xác định chính sách của Doanh nghiệp trong sản xuất  Xác định chi phí cho từng đơn vị sản phẩm trong trường hợp: Doanh nghiệp làm việc theo chế độ bình thường phụ trội, hợp đồng phụ, duy trì tồn kho…  Lập các phương án kế hoạch khác nhau và tính chi phí triển khai từng phương án cụ thể  Phương pháp cân bằng tối ưu  Phương pháp cân bằng tối ưu (phương pháp bài toán vận tải) giúp chúng ta thực hiện cân bằng giữa cung và cầu trên cơ sở huy động tổng hợp các nguồn lực với mục tiêu xây dựng kế hoạch khả thi và chi phí cực tiểu.  Nhược điểm của phương pháp này là nếu thời gian hoạch định càng dài thì bảng cân đối càng lớn. Hơn nữa người quản trị sản xuất rất dễ bị nhầm lẫn giữa kế hoạch sản xuất tổng hợp và kế hoạch bán hàng.  Nguyên tắc cơ bản của phương pháp này là tạo ra sự cân đối giữa cung và cầu trong từng giai đoạn, và phải sử dụng các nguồn lực rẻ nhất đến các nguồn lực đắt hơn nếu không thể - 15 - 1.3.3 Lập lịch trình sản xuất 1.3.3.1 Sắp xếp thứ tự ưu tiên trong sản xuất Trong quá trình sản xuất ta tiến hành nhiều công việc khác nhau. Những công việc này cần sắp xếp thành một lịch trình chặt chẽ và khoa học nhất là khi có nhiều công việc chồng chéo trong thời kì cao điểm. Các nguyên tắc sắp xếp thứ tự trong công việc:  Nguyên tắc 1: Công việc nào đặt trước thì làm trước  Nguyên tắc 2: Công việc nào hoàn thành trước thì làm trước  Nguyên tăc 3: Công việc nào có thời gian ngắn làm trước.  Nguyên tắc 4: Công việc nào có thời gian dài làm trước. Đây là những công việc thường có khối lượng lớn và quan trọng Để biết được nên áp dụng nguyên tắc nào ta có một số chỉ tiêu hiệu quả sau: Thời gian hoàn tất Tổng dòng thời gian trung bình một công việc = Số công việc Số công việc trung bình nằm trong hệ thống Tổng dòng thời gian = Tổng thời gian sản xuất Thời gian chậm trễ trung bình Tổng thời gian chậm trễ = Số công việc Sau khi tính toán tuỳ từng trường hợp trong điều kiện cụ thể ta lựa chọn nguyên tắc nào thích hợp nhất để sắp xếp công việc khi lập trình. Thực tế cho thấy:  Nguyên tắc 1 tuy hiệu quả không cao nhưng không phải là xấu nhất vì nó làm hài lòng khách hàng, công bằng, được xem là yếu tố quan trọng trong dịch vụ.  Nguyên tắc 3 thường cho kết quả tốt nhất, điểm bất lợi của nguyên tắc này là đẩy công việc dài hạn xuống dưới, dễ làm mất lòng khách hàng quan trọng, có thể gây ra những thay đổi, biến động đối với những công việc dài hạn - 16 - 1.3.3.2 Nguyên tắc phân công công việc cho các nhà máy Trong trường hợp ta có N công việc, N máy, các máy đều có tính năng thay thế lẫn nhau Chi phí cho các máy làm các công việc khác nhau thì khác nhau vì khối lượng công việc khác nhau, và đơn giá một ca máy của các máy cũng khác nhau. Do đó ta cần bố trí mỗi công việc trên máy sao cho tổng chi phí thực hiện tất cả các công việc trên tất cả các máy là nhỏ nhất. 1.3.4 Bố trí nhà xưởng 1.3.4.1 Khái niệm và mục đích  Khái niệm Bố trí nhà xưởng là chon vị trí cho mỗi máy móc thiết bị, bộ phận, quá trình chế biến, các hoạt động khác cấu thành hoạt động sản xuất trong nhà xưởng. Đây là công việc quan trọng tác động tới nâng cao hiệu quả sử dụng các nguồn lực và hiệu quả công việc.  Mục đích  Tránh sự tắc nghẽn trong quá trình dịch chuyển lao động và đối tượng  Cực tiểu chi phí vận chuyển  Sử dụng hiệu quả đối với lao động  Nâng cao tinh thần làm việc  Sử dụng đầy đủ và hiểu quả không gian sản xuất  Đảm bảo sự thuận tiện cho quan sát kiểm tra Để đạt được nhiều mục đích như vậy việc sắp xếp bố trí nhà xưởng rõ ràng là rất cần kinh nghiệm và sự đánh giá cẩn thận trong việc ra quyết định 1.3.4.2 Muốn bố trí nhà xưởng tốt cần thoả mãn các yêu cầu sau  Công suất và không gian: quyết định về công suất là điều kiện quan trọng để bố trí nhà xưởng tốt. Chỉ khi xác định đầy đủ về con người, máy móc, dụng cụ cần thiết là bao nhiêu, xác định không gian cần thiết ta mới xác định được một cách chính xác công suất và không gian của nhà xưởng.  Công cụ điều khiển, vận chuyển vật liệu phải được xác định đầy đủ - 17 -  Môi trường và điều kiện lao động: việc bố trí mặt bằng luôn đòi hỏi việc thông thoáng gió, giảm tiếng ồn.  Bố trí các vùng sản xuất theo quá trình công nghệ nhằm đảm bảo tính liên tục của sản xuất, rút ngắn thời gian vận chuyển nguyên liệu, bán thành phẩm.  Dòng thông tin: yêu cầu của dòng thông tin là đúng, kịp thời… Do đó việc bố trí nhà xưởng phải tạo một khoảng không gian hở, tránh bố trí quá nhiều văn phòng riêng không cần thiết.  Triệt để tiết kiệm đất đai xây dựng, tận dụng địa hình sẵn, chú ý đến khả năng mở rộng kinh doanh trong quá trình phát triển doanh nghiệp, tránh tình trạng phải phá các công trình đã xây dựng. 1.3.5 Quản trị kĩ thuật-công nghệ 1.3.5.1 Một số khái niệm Khoa học là một hệ thống những tri thức của loài người về những quy luật phát triển khách quan của tự nhiên, xã hội, tư duy. Công nghệ (theo UNIDO):là việc áp dụng khoa học vào công nghiệp bằng cách sử dụng các kết quả nghiên cứu và xử lý nó một cách có hệ thống và phương pháp Công nghệ (theo ESCAP): là hệ thống kiến thức về quy trình và kĩ thuật dùng để chế biến vật liệu và thông tin. Nó bao gồm tất cả các kĩ năng kiến thức, thiết bị và phương pháp sử dụng trong sản xuất, chế tạo, dịch vụ, quản lý, thông tin. Kĩ thuật là kết quả của khoa học biểu hiện ở việc sản xuấtvà sử dụng những công cụ lao động, năng lượng, NVL, nhiên liệu và công nghệ 1.3.5.2 Mục tiêu của quản trị kĩ thuật-công nghệ Mục tiêu của quản trị kĩ thuật-công nghệ là tìm ra một phương thức, một quá trình tốt nhất để sản xuất đảm bảo, nâng cao chất lượng sản phẩm, tăng sức cạnh tranh của Doanh nghiệp, giảm mức tiêu hao lao động sống và do đó làm giảm chi phí kinh doanh về lao động, giảm mức hao phí sử dụng NVL, nâng cao hệ số sử dụng máy móc thiết bị, làm tăng hiệu quả sản xuất kinh doanh - 18 - 1.3.5.3 Ra quyết định về công suất, lựa chọn máy móc thiết bị Công suất là lượng sản phẩm tối đa do công nghệ mang lại trong một thời gian nhất định. Sau khi xác định được quy trình công nghệ ta cần xác định công suất thích hợp tức là xác định năng lực của công nghệ được lựa chọn. Để xác định công suất thích hợp ta cần dựa vào các căn cứ sau:  Mức độ yêu cầu của thị thường hiện tại và tương lai đối với sản phẩm đang xét.  Khả năng chiếm lĩnh thị trường, thị phần phần dự kiến  Khả năng cung cấp các yếu tố đầu vào  Khả năng đặt mua thiết bị công nghệ phù hợp  Khả năng về tổ chức điều hành sản xuất  Khả năng về vốn. Sau khi đã đưa ra quyết định về công nghệ ta cần đưa ra quyết định đúng đắn về việc lựa chọn thiết bị, đặt mua thiết bị sao cho có lợi nhất. Nguyên tắc lựa chọn thiết bị  Phải phù hợp với công nghệ và công suất đã lựa chọn  Phải đảm bảo chất lượng sản phẩm theo yêu cầu  Phải phù hợp với xu hướng phát triển kĩ thuật  Giá cả phải chăng có tuổi thọ kinh tế  Nên kiểm tra tận gốc, nhất là các thiết bị chủ yếu  Phải tính toán kinh tế so sánh lựa chọn phương án tối ưu 1.3.6 Quản trị vật liệu 1.3.6.1 Khái quát về quản trị vật liệu  Mục tiêu của quản trị vật liệu: Là giữ nguyên vật liệu ở mức hợp lý và tiếp nhận hay sản xuất các giá trị này vào thời điểm thích hợp  Luồng dịch chuyển vật chất Nguyên vật liệu ở đầu vào, chuyển từ nơi làm việc này đến nơi làm việc khác trở thành sản phẩm lan toả khắp các kênh phân phối tới khách hàng cuối cùng - 19 - Ở đầu vào của luồng vật liệu các hoạt động cần thiết là: mua sắm, kiểm soát, vận tải và tiếp nhận Ở đầu ra của luồng vật liệu các hoạt động gồm: bao gói, gửi hàng, xếp dỡ hàng tồn kho Trong quá trình chế biến cần quá trình vận chuyển nội bộ, kiểm soát sản xuất. Quản trị vật liệu là một chức năng được phối hợp chịu trách nhiệm lập kế hoạch, tiếp nhận, cất trữ, vận chuyển và kiểm soát nguyên vật liệu nhằm sử dụng tốt nhất các nguồn lực cho việc phục vụ khách hàng đáp ứng mục tiêu của Công ty.  Nhiệm vụ của quản trị vật liệu  Kiểm soát sản xuất: Phát triển các kế hoạch ngắn hạn và hoạch định tiến độ từ các kế hoạch dài hạn. Nội dung:  Hoạch định tiến độ sản xuất phù hợp với sự sẵn sàng của nguyên vật liệu đã được hoạch định danh mục,  Cấp phát nguyên vật liệu cho các đơn vị, các bộ phận sản xuất.  Giám sát quá trình làm việc trong các bộ phận sản xuất, giải quyết các công việc theo kế hoạch tiến độ.  Vận chuyển: Chi phí vận chuyển và thời gian nhận hàng ở đầu vào cũng như giao hàng ở đầu ra rất quan trọng. Chi phí và thời hạn lại phụ thuộc vào điểm đặt xí nghiệp và cách thức vận chuyển. Trong đó điểm đặt xí nghiệp gắn với cam kết dài hạn mà bộ phận vận chuyển không có tác động tới được. Trách nhiệm của bộ phận này là:  Lựa chọn phương tiện vận chuyển bằng ô tô, đường sắt, tàu thuỷ, máy bay…  Sắp đặt cách thức gửi hàng  Giữ quan hệ với phòng thương mại hay cơ quan khác  Kiểm soát phiếu vận chuyển để xem việc ghi hoá đơn có phù hợp không.  Tiếp nhận: có trách nhiệm nhận hàng hóa nhập và sửa chữa, bảo quản, dự trữ sản xuất. Có trách nhiệm:  Dỡ hàng hóa và xác nhận chuyến hàng đến  Làm báo cáo nhận hàng - 20 -  Đưa mặt hàng đến các điểm cần thiết để đo đếm, kiểm tra, cất giữ và sử dụng. 1.3.6.2 Mua sắm:  Vị trí của hoạt động mua sắm: Bộ phận mua sắm có vị trí rất quan trọng trong tổ chức:  Chi phí về hàng hoá và dịch vụ thường chiếm hơn phân nửa các chỉ tiêu của Công ty  Thực hiện các quan hệ giữa Công ty với bên ngoài  Tác động tới khả năng sử dụng hiệu quả các nguồn lực bên trong của tổ chức.  Các loại nhu cầu mua sắm : Mua sắm tiến hành trong nhiều tình huống, có thể chia làm những nhóm sau: Nhóm 1: Mua sắm không thường xuyên, số lượng ít, có giá trị bằng tiền nhỏ. Nhân viên có thể mua hàng trực tiếp. Nhóm 2: Mua sắm một lần, hoặc không thường xuyên có giá trị lớn. Nhóm 3: Mua sắm khối lượng lớn, sử dụng theo thời gian hoặc mua ở những vị trí phức tạp. Các mua sắm khối lượng lớn, sử dụng theo thời gian hoặc mua ở những vị trí phức tạp Các mua sắm khối lượng lớn có thể được cung ứng theo đơn đặt hàng khối lượng lớn trong khoảng thời gian nhất định, chưa cần xác định cụ thể thời gian giao hàng có thể có lợi trong việc tận dụng khả năng giảm giá, tạo điều kiện ổn định kinh doanh cho người cung cấp.  Nhiệm vụ của bộ phận mua sắm: bao gồm  Định vị ước lượng, phát triển nguồn nguyên vật liệu, người cung cấp các dịch vụ mà Công ty cần  Đảm bảo các mối quan hệ với các nguồn cung ứng trên các phương diện như chất lượng, thời gian giao hàng, điều kiện thanh toán, mức thu nhập.