Tài liệu Một số biện pháp nâng cao hiệu quả học phần mềm lo go cho học sinh khối 4,5.

MỤC LỤC Nội dung 1. MỞ ĐẦU 1.1. Lý do chọn đề tài 1.2. Mục đích nghiên cứu 1.3. Đối tượng nghiên cứu 1.4. Phương pháp nghiên cứu 2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 2.1. Cơ sở lý luận 2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm 2.3.Các giải pháp tổ chức thực hiện 2.3.1. Làm tốt công tác tuyên truyền 2.3.2. Cải thiện chất lượng phòng máy, sắp xếp phòng máy khoa học, dễ sử dụng. 2.3.3. Sử dụng phương pháp học tập cho từng nội dung học phù hợp, hiệu quả. 2.3.4.Tận dụng và biết cách thu thập những nguồn tài nguyên. 2.3.5. Giáo viên thực hiện thường xuyên công tác tự học tự bồi dưỡng. 2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm 3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ 3.1. Kết luận 3.2. Kiến nghị DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT CNTT: CNH: Công nghệ thông tin Công nghiệp hóa Trang 2 2 2 3 3 3 3 4 6 6 6 8 16 17 18 19 19 19 HĐH: TH: GV: HS: SGK: QĐ: BGD ĐT SL: TL: SKKN: Hiện đại hóa Tiểu học Giáo viên Học sinh Sách giáo khoa Quyết định Bộ Giáo dục và Đào tạo Số lượng Tỷ lệ Sáng kiến kinh nghiệm 1. MỞ ĐẦU 1.1. Lí do chọn đề tài Trong thời đại của chúng ta, sự bùng nổ CNTT đã tác động lớn đến công cuộc phát triển kinh tế xã hội và đời sống con người. Bởi vì “nguồn nhân lực chất lượng cao, đó là con người, một sản phẩm của xã hội nói chung và của giáo dục nói riêng”[3]. Đảng và Nhà nước đã xác định rõ ý nghĩa và tầm quan trọng 1 của Tin học và CNTT, truyền thông cũng như những yêu cầu đẩy mạnh của ứng dụng CNTT, đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu CNH, HĐH, mở cửa và hội nhập, hướng tới nền kinh tế tri thức của nước ta nói riêng - thế giới nói chung. Chính vì xác định được tầm quan trọng đó nên Nhà nước ta đã đưa môn Tin học vào trong nhà trường và ngay từ Tiểu học học sinh được tiếp xúc với môn Tin học để làm quen dần với lĩnh vực CNTT, tạo nền móng cơ sở ban đầu để học những phần nâng cao trong các cấp tiếp theo. Hiện nay môn tin học mới chỉ đưa vào học trong nhà trường tiểu học với số lượng ít và chỉ là môn học tự chọn nên một số bậc phụ huynh chưa thật sự quan tâm tạo điều kiện để các em học tốt hơn. Một số gia đình chưa dành nhiều thời gian cho con em học môn tin ở nhà với nhiều lí do khác nhau, chẳng hạn sợ con làm hỏng máy tính, sợ con chơi trò chơi mà không chú tâm vào học bài…Bởi vì bên cạnh những em yêu thích môn học và ham học hỏi thì vẫn còn một số em còn ham chơi chưa chịu khó học dẫn đến chất lượng và hiệu quả không được như mong muốn. Chính vì thế, mục tiêu giáo dục xã hội đang đặt ra những yêu cầu cấp thiết là cần phải nâng cao chất lượng giáo dục một cách toàn diện. Trong những năm công tác ở trường Tiểu học Thị Trấn Nga Sơn, tôi nhận thấy một vấn đề là khi tiếp cận với một phần mềm mới, các em gặp không ít khó khăn. Đặc biệt là với phần mềm LOGO, một phần mềm phức hợp, các em phải dùng lệnh để vẽ ra các hình, từ đơn giản đến phức tạp. Đây cũng là một vấn đề rất quan trọng. Trong thời gian qua, tôi đã suy nghĩ trăn trở và tìm kiếm các tài liệu liên quan. Nhưng hiện tại chưa có tài liệu nào bàn sâu về vấn đề này. Trong nhà trường cũng không có giáo viên dạy tin khác nên sự trao đổi về chuyên môn cũng gặp khó khăn. Để giải quyết vấn đề cấp thiết trên, tôi mạnh dạn đưa ra một vài sáng kiến của bản thân. Với đề tài “Giải pháp giúp học sinh học tốt môn tin học lớp 4,5 tại trường Tiểu học Thị Trấn Nga Sơn Thanh Hóa”. Hy vọng sẽ giúp các em học tốt hơn và không gặp khó khăn trong khi thực hành. 1.2. Mục đích nghiên cứu - Nâng cao chất lượng giảng dạy và đổi mới phương pháp dạy môn Tin học ở Tiểu học. - Nghiên cứu một số phương pháp vẽ hình trong LOGO để giúp học sinh có thể vận dụng các kiến thức đã được học vào thực hành vẽ hình - Trang bị cho HS kiến thức về CNTT, học sinh sử dụng máy tính như một công cụ học tập nhằm nâng cao chất lượng học tập; góp phần rèn luyện HS một số phẩm chất cần thiết của người lao động trong thời kỳ hiện đại hóa. 1.3. Đối tượng nghiên cứu 2 Đề tài “Giải pháp giúp học sinh học tốt môn tin học lớp 4,5 tại trường Tiểu học Thị Trấn Nga Sơn Thanh Hóa” được áp dụng cho các em học sinh khối 4 - 5 trường Tiểu học Thị Trấn Nga Sơn. Với đề tài này, vấn đề đưa ra cần nghiên cứu giải quyết là: Nghiên cứu các phương pháp dạy và học môn tin học ở trường Tiểu học Thị trấn Nga Sơn. Nghiên cứu thực trạng việc dạy tin học trong trường tiểu học. Học sinh lớp 4, 5 trường Tiểu học Thị Trấn Nga Sơn năm học 2017 - 2018. 1.4. Phương pháp nghiên cứu 1.4.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận: Nghiên cứu lý luận là nghiên cứu các tài liệu có liên quan đến LOGO. Như sách giáo khoa, sách tài liệu tham khảo, tài liệu trên mạng Internet…Do vậy khi xây dựng đề tài này tôi đã nghiên cứu các tài liệu tham khảo sau: Giáo trình Word thực hành, Giáo trình Excel thực hành,Tin Học Thực Hành, Đồ họa thực hành, Hướng dẫn sửa lỗi máy tính, Sách giáo khoa cùng học tin học quyển 1,2,3 của Bộ giáo dục và đào tạo. 1.4.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn: - Nghiên cứu thực tế trong quá trình giảng dạy - Nghiên cứu thực tế trong quá trình học tập của học sinh - Phương pháp quan sát. Kiểm tra việc học tập của học sinh (bài cũ, bài mới) - Phương pháp điều tra (Phỏng vấn học sinh khối 4, 5) - Phương pháp khảo nghiệm thăm lớp, dự giờ. Kiểm tra chất lượng sau giờ học. 2. NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm. 2.1.1. Vai trò của môn tin học trong đời sống. Tin học đang phát triển ngày càng nhanh và trở thành nhân tố vô cùng cần thiết trong mọi mặt, mọi lĩnh vực. Trong đó tin học được phổ biến và đặc biệt quan trong trong giáo dục. Tin học được vào chương trình học và hỗ trợ trong giảng dạy. Cả trong công việc và đời sống, tin học luôn chứng minh được tầm quan trọng của nó.Nhờ có tin học mà mọi việc trở nên thuận tiện và thoải mái hơn như: Việc cập nhật tìm kiếm thông tin trên Internet; Chia sẻ thông tin bổ ích và tiếp thu từ mọi người; liên lạc với bạn bè khắp nơi trên thế giới; tham gia các trò chơi lý thú và bổ ích; tham gia các khóa học trực tuyến… 2.1.2. Vai trò của môn tin học trong nhà trường Môn Tin học ở bậc TH bước đầu giúp HS làm quen với một số kiến thức ban đầu về CNTT như: Một số bộ phận của máy tính, một số thuật ngữ 3 thường dùng, rèn luyện một số kĩ năng sử dụng máy tính…Hình thành cho HS một số phẩm chất và năng lực cần thiết cho người lao động hiện đại như: + Góp phần hình thành và phát triển tư duy. + Bước đầu hình thành năng lực tổ chức và xử lý thông tin. + Có ý thức và thói quen sử dụng máy tính trong hoạt động học tập, lao động xã hội hiện đại. + Có thái độ đúng khi sử dụng máy tính và các sản phẩm tin học. + Bước đầu hiểu khả năng ứng dụng CNTT trong học tập. 2.1.3. Vai trò của phần mềm LOGO trong vẽ hình. LOGO được đưa vào trong các trường học nhằm cung cấp cho các em một Vi thế giới để các em tự thám hiểm, khám phá. Nhờ có môi trường đồ họa, trong đó rùa có khả năng di chuyển những khoảng cách khác nhau và quay những góc khác nhau và việc học hình học bằng cách dựng hình và khảo sát tính chất các hình làm cho LOGO trở thành một công cụ học tập rất tốt. LOGO là phần mềm dùng chung phù hợp với hầu hết các máy tính cá nhân và phù hợp với nhiều đối tượng học sinh. LOGO có hệ thống từ khóa mang tính gợi mở cao, gần gũi với ngôn ngữ tự nhiên của các em. 2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm. 2.2.1. Thực trạng chung nhà trường Tiểu Học Thị Trấn. Trường Tiểu học Thị Trấn là trường chuẩn Quốc gia mức độ II với rất nhiều thành tích cao trong học tập cũng như trong giảng dạy. Là một trường trung tâm của huyện Nga Sơn nên có đầy đủ cơ sở vật chất đáp ứng cho việc dạy và học ở trường. Tuy môn Tin học đang được coi là môn học tự chọn nhưng nhà trường đã tạo điều kiện sắm sửa máy móc, trang thiết bị phục vụ cho việc dạy và học môn Tin học. Được sự ủng hộ của các cấp uỷ – UBND - các ban ngành, phụ huynh toàn trường hỗ trợ cơ sở vật chất cho nhà trường. Từ năm học 2016 -2017 nhà trường có 18 máy tính cho học sinh và một máy chủ cho giáo viên. một số máy cấu hình đã cũ, chất lượng không còn tốt nên hay hỏng hóc, ảnh hưởng đến chất lượng học tập của học sinh, nên các em không có nhiều thời gian để thực hành làm bài tập một cách đầy đủ. 2.2.2. Thực trạng trong việc dạy và học của giáo viên và học sinh. Giáo viên được đào tạo những kiến thức cơ bản về tin học để đáp ứng yêu cầu cho dạy và học môn tin học trong bậc tiểu học. Bản thân có tâm huyết với nghề nhưng do trong quá trình đào tạo chủ yếu là đào tạo về lĩnh vực dạy học nên còn hạn chế trong vấn đề xử lý sự cố máy tính. Vì thế khi thực hành, máy móc gặp sự cố, trục trặc, giáo viên chưa xử lý kịp thời dẫn đến học sinh thiếu 4 máy, không thực hành được. Giáo viên phải luôn luôn tự học hỏi thông qua nhiều nguồn tài liệu khác nhau và thông qua các bạn bè đồng nghiệp để trau dồi về chuyên môn. Học sinh Thị Trấn chủ yếu là con em gia đình cán bộ có đầy đủ các điều kiện để học tập và sinh hoạt. Nhiều gia đình trang bị máy tính cho con em học tập ở nhà. Vì là môn học trực quan, sinh động, môn học khám phá những lĩnh vực mới nên học sinh rất hứng thú học Tuy nhiên trong quá trình dạy tôi nhận thấy học sinh còn một số tồn tại sau: Một số bậc phụ huynh chưa coi trọng môn tin học, một số học sinh ở nhà chưa có máy vi tính nên điều kiện thực hành còn hạn chế. Bên cạnh những em học tốt môn tin học, thích tìm tòi khám phá thì vẫn còn một số học sinh chưa chịu khó học bài, tranh thủ lên mạng, chơi game.. một số phụ huynh sợ con em mình ham chơi trò chơi trên máy tính nên dù có máy tính ở nhà cũng không cho con mình sử dụng, vì sợ con chơi, vì lo máy tính bị con làm hỏng. 2.2.3. Khảo sát kết quả khối 4, 5 cuối học kỳ 1 - Năm học 2017 -2018. Đầu năm 2017 - 2018 tôi được phân công giảng dạy môn tin học khối 3, 4, 5. Tôi đã khảo sát khối lớp 4, 5 thông qua giờ dạy lý thuyết, dạy thực hành, thông qua kiểm tra bài cũ. Khi tổng hợp kết quả thu được: LỚP 4A 4B 4C KHỐI 4 5A 5B 5C KHỐI 5 TỔNG SĨ SỐ 36 36 32 104 30 36 29 95 298 GIỎI SL 22 10 4 36 16 8 12 36 128 TL 61% 28% 13% 35% 53% 22% 41% 38% 43% KHÁ SL 9 15 9 33 7 9 8 24 90 TL 25% 42% 28% 32% 23% 25% 28% 25% 30% TRUNG BÌNH SL 5 11 19 35 7 19 9 35 80 TL 14% 31% 59% 34% 23% 53% 31% 37% 27% Bảng 1: Kết quả khảo sát cuối học kỳ 1 - khối 4 -5 - Tỉ lệ học sinh khá giỏi: 73% - Tỉ lệ học sinh trung trung bình: 27% 2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề. Vẽ hình LOGO là một nội dung rất quan trọng trong khi học tin học, để giúp học sinh học tốt hơn trong phần này tôi đã đưa ra các giải pháp sau: 2.3.1 Làm tốt công tác tuyên truyền. 5 Trong quá trình dạy học môn tin học tại trường tiểu học Thị Trấn, bản thân tôi tự nhận thấy đa số các bậc phụ huynh ủng hộ việc học môn tin học nên đã tạo điều kiện cho con em mình học ở trường cũng như ở nhà được tốt hơn. Tuy nhiên bên cạnh đó vẫn còn một số gia đình đang còn có quan niệm cho rằng môn tin học chỉ là môn tự chọn, học sinh vừa học vừa chơi nên không cần phải học nhiều. Để thay đổi nhận thức của phụ huynh, giúp các bậc phụ huynh thấy được tầm quan trọng của môn tin học trong nhà trường cũng như trong cuộc sống, giáo viên cần làm tốt công tác tuyên truyền dưới nhiều hình thức như: - Thông qua họp cha mẹ học sinh. Giáo viên tin học kết hợp với giáo viên chủ nhiệm làm công tác tuyên truyền tới các bậc phụ huynh trong các buổi hội nghị cha mẹ học sinh. - Thông qua sổ liên lạc điện tử. Hàng tháng, hàng tuần, giáo viên gửi tin nhắn định kỳ tới các bậc phụ huynh, thông báo tình hình học tập của học sinh cũng như nề nếp của học sinh khi lên phòng máy tính. Lập danh sách những học sinh có thái độ học tập nghiêm túc, được đề xuất khen vào cuối tháng. - Thông qua trao đổi trực tiếp: Giáo viên có thể gặp gỡ hoặc gọi điện và trao đổi trực tiếp về vấn đề học tập của học sinh ở trường, trong các giờ thực hành trên phòng máy để phụ huynh nhắc nhở và động viên kịp thời đốivới con em mình. 2.3.2 Cải thiện chất lượng phòng máy, sắp xếp phòng máy khoa học, dễ sử dụng. Để việc học tin học có hiệu quả thì trước hết phòng máy phải có đầy đủ máy tính, nhưng trong quá trình thực hành thì có thể xảy ra các lỗi hay sự cố khác nhau. Việc sửa chữa máy tính trong phòng máy đã có nhân viên bảo trì đến sửa chữa. Nhưng người quản lí trực tiếp và thường xuyên nhất chính là GV tin học. Để có một tiết thực hành đạt hiệu quả cao và không ảnh hưởng nhiều đến HS thì tất cả các máy trong phòng phải hoạt động tốt. Thế nhưng trong quá trình sử dụng máy tính, chúng ta vẫn thường xuyên gặp phải những lỗi hệ thống từ nhỏ đến lớn. Trong đó, những sự cố bất thường như: treo máy, khởi động lại, thậm chí tắt luôn không khởi động được…làm ảnh hưởng rất nhiều đến giờ dạy. Trước khi gọi nhân viên bảo trì tới sửa, giáo viên Tin học, là người trực tiếp quản lý phòng máy tính thì cũng cần phải nắm bắt một số những thủ thuật cơ bản nhất để xử lí kịp thời. Bản thân tôi là một giáo viên tin học và được đào tạo chủ yếu là giảng dạy, nên để có thể xử lý được những tình huống kịp thời đảm bảo chất lượng cho phòng máy thì tôi đã phải tự học, tự nghiên cứu, tìm hiểu trong quá trình giảng dạy. Bên cạnh đó tôi còn tham khảo ý kiến của các bạn bè đồng nghiệp…để có thể xử lý sự cố máy tính. Tôi đã rút ra một số vấn đề như sau: 6 - Xác định nguyên nhân sự cố bằng việc kiểm tra cáp nguồn, cáp dữ liệu… để chắc chắn là mọi thứ đã được gắn chặt và đúng cách. - Kiểm tra lại những phần mềm hay phần cứng được cài đặt gần đây: Nếu sự cố xảy ra ngay sau vừa cài đặt một phần cứng hay chương trình phần mềm, ta hãy gỡ bỏ chúng ra và khởi động trở lại. Nếu máy tính vẫn hoạt động bình thường thì đó chính là nguyên nhân. Còn việc cài đặt lại sẽ do nhân viên bảo trì tiếp tục làm sau đó. - Chạy các chương trình diệt virút hiệu quả: Để chương trình này chạy tốt chúng ta phải luôn cập nhập phiên bản mới nhất. Các chương trình được xem là tốt nhất hiện nay như: Bkav Pro, Norton Antivirus 2006, AGV Antivirus… - Kiểm tra nhiệt độ thùng máy: Sự quá nhiệt là một nguyên nhân khác, thường xảy ra do sự hoạt động kém của các quạt giải nhiệt, các loại bụi bẩn bám trong thùng máy. Nếu thấy bên trong thùng máy có nhiều bụi bẩn bám vào, chúng ta nên vệ sinh nhưng phải rất cẩn thận vì nó có nguồn điện thế cao, rất dễ gây nguy hiểm. Tốt hơn hết là nên báo lại cho nhân viên bảo trì. - Kiểm tra lại bộ nhớ Ram: Đây là nguyên nhân chủ yếu mà tôi thường gặp mỗi khi máy không khởi động được hoặc bị lỗi bất thường khi đang hoạt động. Nếu phát hiện ra bộ nhớ có vấn đề, hãy tháo các thanh Ram ra, lau sạch chân thanh Ram và gắn lại thật chặt, hoặc lần lượt gắn từng thanh Ram ở các vị trí khác nhau để kiểm tra. - Đôi lúc máy chạy nhưng màn hình không lên hình. Hãy mượn màn hình đang sử dụng tốt khác để thử. - Trường hợp máy tính bị hỏng nặng, giáo viên không khắc phục được, thì cần phải báo cáo kịp thời, tham mưu với ban giám hiệu ngay từ đầu năm học để bổ sung kịp thời những máy tính bị hư hỏng, đảm bảo chất lượng cho học sinh thực hành có hiệu quả hơn. Tóm lại: Là giáo viên Tin học, công việc chính là giảng dạy. Nhưng nếu Gv có thể khắc phục được những sự cố nhỏ một cách kịp thời đó sẽ đem lại hiệu quả lớn trong quá trình nâng cao chất lượng giờ thực hành. 7 Giáo viên đang kiểm tra máy tính và chuẩn bị phòng máy 2.3.3. Sử dụng phương pháp học tập cho từng nội dung học phù hợp, hiệu quả. Nội dung giảng dạy là chương trình SGK Cùng học Tin học quyển 1, 2, 3. Nội dung rất phù hợp, lôi cuốn HS. Riêng phần mềm LOGO thì chỉ dành riêng cho học sinh khối 4-5. Logo là một ngôn ngữ lập trình, có đầy đủ các đặc điểm của một ngôn ngữ máy tính, xuất phát từ ngôn ngữ LISP, ngôn ngữ của trí tuệ nhân tạo. Logo là ngôn ngữ để học. Để hỗ trợ thực hiện quá trình học và suy nghĩ bằng cách khuyến khích HS tìm tòi khám phá. Logo có bảng kí tự, từ khóa riêng, cú pháp riêng và khá chặt chẽ. Ở lớp 4 và lớp 5 HS mới được làm quen với phần mềm này và đây cũng là lần đầu tiên HS được làm quen với ngôn ngữ lập trình. Các em rất hứng thú với với việc tìm tòi, khám phá một ngôn ngữ lập trình mới. Thực tế vẫn còn tồn tại một số trường hợp học sinh gặp khó khăn khi sử dụng câu lệnh. Do vậy, khi thực hành những câu lệnh của Logo giáo viên cần lưu ý HS phải rất cẩn thận khi viết các câu lệnh, tránh để HS hiểu tùy tiện, áp dụng những ngôn ngữ thông thường dành cho câu lệnh. Đứng trước mỗi bài tập, bài thực hành, GV luôn luôn yêu cầu HS chia công việc được giao thành những nhiệm vụ nhỏ hơn và cuối cùng dùng những lệnh cơ bản của Logo để thực hiện. Sau khi chia nhỏ và phân tích bài tập, cần rèn luyện cho HS cách nhìn tổng hợp toàn bài. 8 Khuyến khích HS làm việc tập thể, làm việc theo nhóm . Sau đây là một số phương pháp hướng dẫn học sinh vẽ hình bằng phần mềm LOGO: a. Hướng dẫn học sinh vẽ hình bằng lệnh lặp Repeat (Đối với học sinh lớp 4) Nếu không dùng phương pháp này thì các em cũng sẽ vẽ được các hình cơ bản. Ở các bài trước HS chỉ cần nhớ tên lệnh là có thể vẽ được một số hình đơn giản như: hình vuông, hình chữ nhật, hình tam giác. - Nhưng để vẽ được các hình đó các em phải dùng nhiều lệnh, gõ nhiều lần. Điều này dẫn đến mất khá nhiều thời gian và dễ bị nhàm chán. Vấn đề đặt ra là: Làm thế nào để học sinh có thể vẽ hình nhanh hơn mà không mất nhiều thời gian? Và vấn đề được giải quyết là thay các lệnh đã cho có sự lặp lại bằng một lệnh lặp. Nhưng khi tiếp cận với lệnh lặp, các em lại gặp phải một vấn đề khó khăn là: tiếp cận lệnh khó. Hiểu một cách mơ hồ. Như vậy để các em hiểu rõ hơn về lệnh lặp thì giáo viên không nên đưa ra câu lệnh trực tiếp mà để cho các em có thời gian suy nghĩ, tìm tòi và thực hành để tự tìm ra kết quả. Ví dụ: Vẽ hình vuông sau: - GV cho HS lên bảng viết lệnh. - HS khác nhận xét. GV nhận xét. Chốt các lệnh: 100 FD 100 RT 90 FD 100 100 100 RT 90 FD 100 RT 90 FD 100 100 - GV cho HS lên vẽ hình và cho cả lớp quan sát. - GV đưa ra câu hỏi: Em đã dung mấy lệnh để vẽ hình vuông trên. - HS trả lời: 7 lệnh. ? Những lệnh nào được lặp lại và lặp lại mấy lần? HS: Lệnh FD 100 lặp lại 4 lần Lệnh RT 90 lặp lại 3 lần. - GV đưa ra tình huống: Nếu gõ thêm một lệnh RT 90 thì em thấy đầu rùa quay sang hướng nào? - HS sẽ trả lời là đầu rùa hướng lên trên. - GV tiếp tục đặt câu hỏi: Khi đó độ dài các cạnh hình vuông có thay đổi không? 9 - HS sẽ trả lời là: Không. - GV kết luận : Vậy cô có thể viết tiếp lệnh RT 90 xuống dưới được không ? GV viết lệnh : FD 100 RT 90 FD 100 RT 90 FD 100 RT 90 FD 100 RT 90. GV yêu cầu HS tìm ra cặp lệnh được lặp lại là : FD 100 RT 90. (Ta có thể viết các lệnh trên cùng một dòng). GV yêu cầu HS lên viết ngắn gọn hơn : FD 100 RT 90 FD 100 RT 90 FD 100 RT 90 FD 100 RT 90 Khi đó HS dễ dàng nhận thấy các lệnh được lặp lại. - GV cung cấp tên lệnh Repeat - Yêu cầu HS lên bảng viết bằng lệnh Repeat. - Một HS lên bảng viết lệnh để các bạn quan sát: Repeat 4 [FD 100 RT 90] * Các thành phần trong câu lệnh trên là : Repeat : Là lặp lại (tên của lệnh lặp) Số 4 : Là chỉ số lần lặp Lệnh [FD 100 RT 90 ] Là lệnh được lặp lại. - Cho một học sinh khác lên thực hành trên máy tính. - GV chốt câu lệnh và cho biết ý nghĩa của các thông số. Như vậy, để vẽ được hình vuông chỉ cần dùng một lệnh duy nhất là: Repeat 4 [FD 100 RT 90] Qua ví dụ trên tôi nhận thấy: Nếu để nguyên 7 lệnh ban đầu để vẽ hình vuông thì khi chuyển sang lệnh lặp Repeat các em sẽ khó tiếp cận hơn. Và tôi đã đưa ra giải pháp là thêm một lệnh RT 90 để HS dễ dàng nhận thấy sự giống nhau của các lệnh được lặp lại. Và kết quả là: các em dễ hiểu bài hơn và chất lượng giờ học được nâng lên. 10 * Để cho hình vẽ được sinh động hơn. GV cần lưu ý HS cách chọn nét chọn màu cho hình vẽ. Muốn quan sát rùa hoạt động trên sân, em sử dụng lệnh Wait t (t là thời gian được tính bằng tích trong đó 1 tích =60 giây) VD : REPEAT 4 [FD 100 RT 90 WAIT 60] Học sinh thực hành vẽ hình vuông b. Hướng dẫn học sinh vẽ hình bằng lệnh Repeat lồng (Đối với hs lớp 5). Đối với các bài tập dạng này. GV cần dẫn dắt cho các em từng bước một. Ban đầu là các lệnh vẽ hình đơn giản. Sau đó hình thành cho các em có một cái nhìn tổng quát về lệnh lặp và biết cách sử dụng câu lệnh lặp lồng nhau để vẽ hình một cách hiệu quả. Ví dụ: Viết các lệnh để rùa vẽ một hình gồm 5 hình lục giác. Trước hết, GV cho học sinh lên viết lệnh để vẽ hình lục giác. Repeat 6[ FD 50 RT 60] ? Nếu cô muốn vẽ 5 hình lục giác giống nhau thì ta có vòng lặp Repeat là mấy lần? HS khi đó sẽ biết được số lần lặp lại là 5 lần. GV viết lệnh: Repeat 5[ Repeat 6[ FD 50 RT 60]] Nếu để nguyên câu lệnh trên thì điều gì sẽ xảy ra. Khi đó HS sẽ nhận ra 5 hình lục giác trùng nhau. Vấn đề đặt ra là làm thế nào để rùa vẽ được hình như hình mẫu? HS sẽ trả lời cho rùa quay 72 độ (Dựa theo công thức vẽ ngũ giác). Khi đó các đỉnh tương ứng của hình ngũ giác sẽ tạo thành hình đa giác 5 cạnh. Và dựa theo công thức tính ngũ giác ta có công thức sau: Repeat 5[ Repeat 6 [ FD 50 RT 60 ] RT 72] (1) 11 Kết luận: Trong dòng lệnh trên rùa đã thực hiện hai lần lệnh lặp. Repeat 5 […..]: Là lệnh lặp ngoài. Repeat 6 [......] :Là lệnh lặp trong. * Lưu ý HS : Có thể đưa lệnh wait và để quan sát hoạt động của rùa trên màn hình. Chẳng hạn : Repeat 5 [Repeat 6 [FD 50 RT 60] Wait 120 RT 72] (Sau khi vẽ xong 1 hình rùa dừng lại 120 tíc =2 giây rồi vẽ tiếp). Qua ví dụ trên tôi nhận thấy nếu GV đưa lệnh (1) ra ngay từ ban đầu thì HS sẽ tiếp cận kiến thức một cách thụ động. Không phải suy nghĩ, tìm tòi. Điều đó làm cho các em sẽ dễ bị nhàm chán khi phải học thuộc lòng một một mẫu câu lệnh dài và rất khó hiểu. Nhưng khi các em được tiếp cận dần dần và các em đã hiểu được cốt lõi của vấn đề thì khi vẽ hình các em sẽ vận dụng nhanh hơn và linh hoạt hơn. Và kết quả là sau khi vận dụng phương pháp này, các em vẽ hình sinh động hơn, có sự tìm tòi sáng tạo hơn và hiệu quả giờ học cũng được nâng lên. c. Hướng dẫn học sinh vẽ hình bằng cách tạo thủ tục. (Đối với học sinh lớp 5) Trong phần mềm LOGO, ngoài các lệnh đơn giản để vẽ hình ra, ta còn có thể vẽ hình bằng cách tạo thủ tục riêng cho nó. Đây cũng như là giao nhiệm vụ cụ thể cho máy tính thực hiện một việc nhất định mỗi khi cần gọi tới nhiệm vụ này. Ví dụ : Viết thủ tục để rùa vẽ hình tam giác có cạnh bằng 100 bước. Trước hết để viết được thủ tục em phải làm gì? HS sẽ trả lời là Nháy chuột trong ngăn gõ lệnh. Sau đó gõ lệnh Edit “Tamgiac1 rồi gõ phím Enter. GV cho HS quan sát hình 78, 79 (trang 103 SGK). ? Sau khi gõ lệnh Edit “Tamgiac1 em thấy trên màn hình xuất hiện những gì? HS sẽ trả lời là cửa sổ soạn thảo (GV có thể gợi ý để HS trả lời) GV giới thiệu 2 dòng đầu tiên trên cửa sổ soạn thảo: To Phần đầu thủ tục End Phần cuối thủ tục ? Vậy phần thân của thủ tục sẽ nằm ở đâu? HS sẽ trả lời là phần thân thủ tục nằm giữa To và End. ? Để viết được các lệnh vẽ hình tam giác trong cửa sổ Editor em sẽ làm gì? HS trả lời nội dung của bước 3 và bước 4. ? Sau khi gõ xong các lệnh em làm gì? 12 HS trả lời và nêu bước 5. HS khác nhận xét. GV nhận xét. Chốt 5 bước trên màn hình. GV có thể hướng dẫn các em viết thêm một số thủ tục khác như: hình chữ nhật, hình vuông, hình ngũ giác lục giác… - Ở chương trình Logo lớp 4, ta chọn màu, chọn nét trước khi vẽ hình. Nhưng trong phần Logo lớp 5 thì các em sẽ được hướng dẫn thiết lập màu và nét ngay trong phần thân thủ tục. Và khi đó ta gọi thủ tục ra để rùa thực hiện vẽ hình thì không cần chọn màu và nét vẽ. - Chẳng hạn: Nếu ta thêm lệnh tạo màu bút, nét bút như sau: To Hinhvuong1 Setpencolor 4 Setpensize [3 3] Repeat 4 [FD 100 RT 90] End Ta được hình vuông: Hình b Khi đó hình vuông sẽ được tô màu đỏ và có các cạnh của hình vuông sẽ đậm và rõ nét hơn. Như vậy thông qua việc tạo màu tạo nét cho các hình vẽ thì học sinh sẽ cảm thấy thú vị hơn và say mê sáng tạo hơn. Học sinh lên bảng thực hiện Giáo viên hướng dẫn học sinh d. Hướng dẫn học sinh vẽ một số hình trang trí trong LOGO. (Đối với hs lớp 5). Để các em có thể vẽ được các hình trang trí đẹp mắt thì các em phải biết kết hợp các câu lệnh đã học kèm theo một chút tư duy sang tạo nữa thì mới có hiệu quả. Muốn vậy giáo viên cần chia nhỏ các hành động của rùa. Như vậy các 13 em sẽ thực các công việc đơn giản trước. Sau cùng mới thực hiện công việc khó khăn hơn. Học sinh sẽ vẽ từng phần nhỏ trước. Sau đó mới vẽ tổng thể hình trang trí. Ví dụ 1: Vẽ hình trang trí sau: Để vẽ được hình này trước hết các em cần hiểu được hình trang trí được tạo từ 2 hình vuông. Hình vuông lớn có cạnh gấp hai cạnh hình vuông nhỏ. Hai hình vuông này lồng nhau và quay về một hướng. Nên trước khi vẽ hai hình vuông này, các em cần quay một góc 45 độ. Thủ tục để vẽ hai hình vuông như sau: To Hinhvuong1 RT 45 Repeat 4[FD 100 RT 90] Repeat 4[FD 50 RT 90] End Sau khi tạo được thủ tục cho hinhvuong1 ta tiếp tục tạo thủ tục thứ 2 cho hình vuông như sau: To Hinhvuong2 RT 45 Repeat 4 [Hinhvuong1 RT 90] End Như vậy trong thủ tục Hinhvuong2 có chứa thủ tục Hinhvuong1 ta đã vẽ được hình trang trí theo mẫu. Tương tự: Với mẫu trang trí b)- Trang 116 ta có thể tạo các thủ tục sau: Thủ tục 1: To Tamgiac1 Repeat 3 [FD 100 RT 120] End Thủ tục 2: To tamgiac2 Setpensize [10 10] setpencolor 1 14 repeat 5 [ tamgiac1 rt 72] Setpensize [3 3] setpencolor 7 repeat 5 [ tamgiac1 rt 72] end Với hình c)- trang 116 ta có thể viết các thủ tục sau: Thủ tục 1: to hoa1 fd 50 lt 30 Repeat 3 [ fd 50 bk 50 rt 30] lt 60 bk 50 end Thủ tục 2: to hoa2 repeat 6[hoa1 rt 60] end Ví dụ 2: B2/123 SGK . Viết chương trình gồm một số thủ tục để tạo ra hình trang trí theo mẫu. Để làm được bài tập này, GV cho HS thảo luận nhóm 4 và chia việc cho từng HS cụ thể như: Thủ tục 1: Vẽ hình vuông với câu lệnh Repeat 4[FD 50 T 90] Thủ tục 2: Vẽ tam giác: Repeat 3 [FD 50 RT 120] Thủ tục 4: Vẽ ngôi nhà: dùng hai thủ tục 1 và 2 tong thân thủ tục 3. Thủ tục 4: Vẽ vành bánh xe (lặp 12 lần thủ tục 3). 15 Học sinh thực hành vẽ hình 2.3.4 Tận dụng và biết cách thu thập những nguồn tài nguyên. - Những tài nguyên sẵn có bao gồm sách giáo khoa, phần mềm trên máy tính, những tài liệu liên quan đến môn học. Sách giáo khoa là loại sách cung cấp kiến thức chuẩn cho học sinh cũng như cho giáo viên, được biên soạn với mục đích dạy và học. Sách giáo khoa được phân loại dựa theo đối tượng sử dụng. Sách giáo khoa là tài liệu không thể thiếu được trong quá trình giảng dạy với nội dung phong phú, hình ảnh đặc sắc. Chính vì thế khi chuẩn bị kế hoạch cho một bài học tôi đã luôn bám sát nội dung trong sách giáo khoa đếoạn bài một cách khoa học và hợp lý. - Ngoài sách giáo khoa, để có một tiết thực hành thành công và hiệu quả phải kể đến phần mềm tin học trên máy tính. Nếu như phần cứng là tất cả các thiết bị vật lí kèm theo thì phần mềm là những chương trình có trong máy tính. Phần mềm bao gồm phần mềm hệ thống và phần mềm ứng dụng. Các chương trình phần mềm dành cho học sinh khối 4,5 là: - Phần mềm Mario: Giúp học sinh luyện gõ bằng 10 ngón tốt hơn. - Phần mềm Cùng học toán 4, cùng học toán 5: Giúp các em ôn luyện các dạng toán lớp 4, lớp 5. - Phần mềm Khám phá rừng nhiệt đới: Giúp các em tìm hiểu về thiên nhiên và các loài động vật trong rừng nhiệt đới. - Phần mềm đánh Gold: giúp các em luyện thao tác chính xác. Cho bóng vào lỗ một cách chính xác. - Phần mềm xây lâu đài cát: Giúp các em tập xây lâu đài với các vật liệu cho sẵn. 16 - Phần mềm vẽ: Giúp học sinh tập vẽ trên máy tính. - Phần mềm soạn thảo: Giúp các em luyện tập gõ văn bản và thao tác cơ bản trên một tệp văn bản… Tất cả các phần mềm trên học sinh đều có thể sử dụng thành thạo sau khi được giáo viên hướng dẫn thực hành trên máy. Phần mềm Logo là một phần mềm ứng dụng cho máy tính dùng để phục vụ cho quá trình học môn LoGo của học sinh. Tuy nhiên đối với phần mềm này học sinh vừa được giáo viên hướng dẫn các thao tác cơ bản, vừa được học thêm các kiến thức nâng cao. Đòi hỏi các em phải có tư duy để vận dụng kiến thức vào thực hành. Và khi thực hành các em sẽ phát huy hết khả năng vận dụng của mình để tạo nên một sản phẩm của phần mềm. Khác với phần mềm Paint, phần mềm LoGo cũng là phần mềm vẽ hình trên máy tính. Nhưng thay vào việc điều khiển con chuột trên màn hình thì Logo lại dung các lệnh để điều khiển chú rùa hoạt động trên màn hình. Trong khi di chuyển chú rùa sẽ để lại vết. Và những vết để lại chính là những hình học sinh cần vẽ. Để có những tài nguyên này tôi đã sưu tầm từ rất nhiều nguồn khác nhau Như: tải phần mềm học tập về cho học sinh học tập, cài đặt đầy đủ vào các máy tính của học sinh. Truy cập mạng để tìm hiểu thông tin, tìm kiếm tài nguyên trên Internet phục vụ cho quá trình dạy và học. VD: Khi dạy bài Thế giới hình học trong Logo. Giáo viên cho học sinh quan sát các hình mẫu trên mạng Internet. Sử dụng các hình ảnh sẵn có trong sách giáo khoa để minh hoạ và hướng dẫn học sinh cách viết các câu lệnh hoàn chỉnh hơn. 2.3.5. Giáo viên thực hiện thường xuyên công tác tự học tự bồi dưỡng. Bản thân giáo viên cần phải học tập bồi dưỡng thường xuyên để cập nhật kiến thức về chính trị, kinh tế - xã hội, về chuyên môn nghiệp vụ nhằm nâng cao nhận thức chính trị, đạo đức lối sống, nâng cao tinh thần trách nhiệm và lương tâm nghề nghiệp; phát triển năng lực dạy học, năng lực giáo dục và những năng lực khác theo yêu cầu của chuẩn nghề nghiệp giáo viên; nâng cao nhận thức và kĩ năng triển khai và thực hiện các nội dung, nhiệm vụ năm học và yêu cầu phát triển giáo dục của địa phương, của nhà trường. Trong thời đại công nghệ thông tin, môn tin học đang phát triển rất mạnh mẽ và sẽ trở thành môn học chính thức trong thời gian tới. Chính vì vậy giáo viên tin học cần được học các lớp đào tạo về chuyên môn do nghành tổ chức. Để nâng cao kiến thức bản thân đáp ứng được những yêu cầu đổi mới, cập nhập thông tin một cách đầy đủ, chính xác thì giáo viên phải luôn có kế hoạch tự học, tự bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn. Muốn có giờ dạy đạt hiệu quả cao, bản than mối giáo viên dạy Tin học nhận thức được cần phải có kế hoạch bồi dưỡng Tin học cho bản thân bằng cách tự tìm tòi, tham khảo các tài liệu có liên quan và có thể hỏi các đồng nghiệp 17 trong trường cũng như các đồng nghiệp trong tổ Tin học ở các trường bạn để có thể tự khắc phục được những sự cố nhỏ trong quá trình sử dụng máy tính trên phòng thực hành máy tính như: kiểm tra ram, nguồn, cáp điện, cài các phần mềm học tập cho học sinh. Bên cạnh việc tìm hiểu kiến thức về Tin học, bản thân tôi cũng thường xuyên tìm hiểu các kiến thức khác như kinh tế, văn hoá, chính trị để nâng cao nhận thức của bản thân. 2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục. Sau khi nghiên cứu và qua quá trình trải nghiệm tôi nhận thấy đã đạt được hiệu quả đáng khích lệ. Số lượng HS sử dụng thạo máy tính mỗi năm một tăng lên. Tiết dạy cũng trở nên nhẹ nhàng và hiệu quả hơn, tạo được nhiều hứng thú cho học sinh trong quá trình tiếp thu bài. Học sinh: So với năm trước tôi nhận thấy các em HS khi học có được kiến thức vững vàng , sâu rộng hơn, giúp các em hứng thú học môn tin học hơn. Chính vì vậy mà khi học môn này. Giáo viên: Cảm thấy dạy môn tin học không còn đơn điệu nữa. GV và HS có sự phối hợp nhịp nhàng, giữa dạy học và học tập. Từ đó các em hứng thú hơn và học tốt hơn.. Dưới đây là bảng thống kê về chất lượng đã đạt được trong năm học vừa qua: Chất lượng đạt được cuối tháng 5 Năm học 2017 -2018 (Khối 4-5) Lớp Sĩ số 4A 4B 4C KHỐI 4 5A 5B 5C KHỐI 5 TỔNG 36 36 32 104 30 36 29 95 298 Giỏi SL 24 12 6 42 17 10 13 40 199 TL 67% 33% 19% 40% 57% 28% 45% 42% 67% Khá SL 11 18 13 42 8 11 9 28 70 TL 31% 50% 41% 40% 27% 31% 31% 29% 23% Trung bình SL 1 6 13 20 5 15 7 27 29 TL 3% 17% 41% 19% 17% 42% 24% 28% 10% Bảng 2: Kết quả khảo sát cuối học kỳ II – khối 4 – 5 - Tỉ lệ học sinh khá giỏi: 90% (Tăng 17%) - Tỉ lệ học sinh trung trung bình: 10% (Giảm 17%) - Không có học sinh yếu kém. 18 3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ 3.1. Kết luận Theo tôi song song với việc bồi dưỡng nhân tài, nâng cao chất lượng giáo dục thì việc đưa giảng dạy bộ môn Tin học là nhiệm vụ cần thiết và cấp bách góp phần nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực phù hợp với việc phát triển kinh tế xã hội trong thời kỳ mới - Thời kỳ bùng nổ công nghệ thông tin phù hợp với quan điểm của Đảng là: Phấn đấu nước ta tới 2020 là nước công nghiệp hiện đại và ngay trong nhiệm vụ năm học 2011/2012 Bộ trưởng giáo dục đào tạo nhấn mạnh: Khẩn trương triển khai chương trình phát triển nguồn nhân lực CNTT và đề án dạy Tin học ứng dụng CNTT và truyền thông của ngành. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong đổi mới phương pháp dạy - học và công tác quản lý giáo dục. Tiếp tục thực hiện tổ chức dạy học môn Tin học theo Chương trình giáo dục phổ thông ban hành kèm theo Quyết định số 16/2006/QĐ-BGDĐT ngày 05 tháng 5 năm 2006 của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Sáng kiến kinh nghiệm mang nội dung “Giải pháp giúp học sinh học tốt môn tin học lớp 4,5 tại trường Tiểu học Thị Trấn Nga Sơn Thanh Hóa” sẽ phần nào giúp các đồng nghiệp có thêm những kinh nghiệm nhằm góp phần quan trọng vào việc giảng dạy bộ môn Tin học còn mới mẻ trong trường tiểu học hiện nay đặc biệt là những trường đang bắt đầu áp dụng bộ môn Tin học trong trường Tiểu học. Những biện pháp tôi vừa trình bày không phải quá xa lạ đối với chúng ta. Bất cứ ai cũng có thể hiểu và áp dụng được. Tuy vậy, trong thực tế không phải lúc nào cũng đựơc giáo viên chú trọng. Nó đòi hỏi ở lương tâm người thầy, cần phải coi học sinh như chính những đứa con của mình. Khi những cố gắng của người giáo viên đạt kết quả tốt, được học sinh tin yêu. Đó mới chính là phần thưởng lớn nhất trong cuộc đời dạy học của mình. Tôi mong muốn những biện pháp cũng như quan điểm của mình được quý vị đón nhận và áp dụng triển khai trong thời gian tới để chứng minh tính khả thi của sáng kiến kinh nghiệm. Rất mong Ban giám hiệu và các đồng chí đồng nghiệp góp ý kiến để sáng kiến kinh nghiệm ngày càng hoàn thiện hơn. 3.2. Kiến nghị. * Về phía nhà trường địa phương: Môn tin học là môn chủ yếu thực hành trên máy tính là dụng cụ học tập có giá trị cao về vật chất do đó cần có sự quan tâm đúng mức của các cấp các ngành và nhà trường tạo điều kiện sắm sửa máy móc, trang thiết bị phục vụ cho việc dạy và học môn Tin học để giúp cho các em có điều kiện học tập tốt nhất. * Về phía phụ huynh học sinh: 19