1
MUÏC LUÏC
Trang
Muïc luïc
Danh muïc caùc chöõ vieát taét
Danh muïc caùc baûng
MÔÛ ÑAÀU……………………………………………………………………………………………………………………………………… 1
CHÖÔNG 1: NHÖÕNG NHAÄN THÖÙC CÔ BAÛN VEÀ MARKETING VAØ THÒ
TRÖÔØNG
1.1 Khaùi nieäm veà Marketing ………………………………………………………………………………. 6
1.2 Vai troø cuûa Marketing trong hoaït ñoäng KD hieän ñaïi.…………………………… 8
1.3 Marketing hoån hôïp (Marketing Mix)
1.3.1 Khaùi nieäm ………………………………………………………………………………………………...
9
1.3.2 Caùc thaønh phaàn vaø nhaân toá aûnh höôûng ñeán Marketing Mix ...
10
1.4 Nhaän thöùc cô baûn veà thò tröôøng:
1.4.1 Khaùi nieäm thò tröôøng…………………………………………………………………………..
11
1.4.2 Phaân khuùc thò tröôøng……………………………………………………………………..…….
12
1.4.2.1 Khaùi nieäm vaø yeâu caàu cuûa phaân khuùc thò tröôøng ……….
12
1.4.2.2 Côû sôû phaân khuùc thò tröôøng………………………………………………….
13
1.4.2.3 Qui trình phaân khuùc thò tröôøng………………………………………….. 14
1.4.3 Löïa choïn thò tröôøng muïc tieâu………………………………………………………….. 14
CHÖÔNG 2: ÑAËC ÑIEÅM CUÛA THÒ TRÖÔØNG HOÙA MYÕ PHAÅM VAØ
HÖÔNG LIEÄU DUØNG TRONG HOÙA MYÕ PHAÅM. THÖÏC
TRAÏNG VIEÄC ÖÙNG DUÏNG MARKETING CUÛA CAÙC DN
CUNG CAÁP HÖÔNG LIEÄU TREÂN THÒ TRÖÔØNG VIEÄT NAM.
2.1 Caùc nhaân toá chính aûnh höôûng ñeán thò tröôøng hoùa myõ phaåm
2.1.1 Caùc yeáu toá kinh teá
2.1.1.1 Möùc taêng tröôûng GDP vaø GNP …………………………………………
16
2.1.1.2 Ñaàu tö tröïc tieáp gia taêng ……………………………………………………… 17
2.1.2 Caùc yeáu toá vaên hoùa……………………………………………………………………………….
18
2.1.3 Caùc yeáu toá veà nhaân khaåu hoïc
2
2.1.3.1 Daân soá vaø toác ñoä taêng daân soá……………………………………………..
20
2.1.3.2 Giôùi tính…………..………………………………………………………………………… 20
2.1.3.3 Ñoä tuoåi……………………………………………………………………………………….. 21
2.1.3.4 Cô caáu thaønh thò noâng thoân…………………………………………………
21
2.2 Moät soá neùt ñaëc tröng cuûa thò tröôøng myõ phaåm vaø höông lieäu duøng
trong myõ phaåm ………………………………………………………………………………………………..
22
2.2.1 Ñaëc ñieåm thò tröôøng xeùt veà phía cung…………………………………………..
23
2.2.2 Ñaëc ñieåm thò tröôøng xeùt veà phía caàu……………………………………………..
24
2.2.2.1 Qui moâ thò tröôøng…………………………………………………………………….
24
2.2.2.2 Cô caáu cuûa thò tröôøng hoaù myõ phaåm………………………………..
26
2.2.3 Cô caáu thò tröôøng höông lieäu………………………………………………………….
28
2.2.3.1 Theo loaïi saûn phaåm……………………………………………………………..
28
2.2.3.2 Theo khaùch haøng……………………………………………………………………
28
2.2.3.3 Theo khu vöïc ………………………………………………………………………….
29
2.2.4 Toác ñoä xu höôùng phaùt trieån cuûa thò tröôøng ……………………………….
29
2.3 Thöïc traïng vieäc öùng duïng Marketing cuûa caùc DN
2.3.1 Caùch thöùc tieán haønh hoaït ñoäng kinh doanh……………………………….. 30
2.3.2 Tình hình kinh doanh vaø vieäc öùng duïng Marketing……………..
31
CHÖÔNG 3: MOÄT SOÁ BIEÄN PHAÙP MARKETING NHAÈM THAÂM NHAÄP
VAØ PHAÙT TRIEÅN THÒ TRÖÔØNG TAÏI TP HCM
3.1 Döï baùo tình hình thò tröôøng höông lieäu trong thôøi gian saép ñeán
3.1.1 Döï baùo thò tröôøng
3.1.1.1 Caên cöù döï baùo ………………………………………………………………………..
36
3.1.1.2 Döï baùo toác ñoä vaø xu höôùng phaùt trieån cuûa thò tröôøng
37
3.1.2 Phaân khuùc thò tröôøng vaø xaùc ñònh thò tröôøng muïc tieâu
3.1.2.1 Phaân khuùc thò tröôøng…………………………………………………………….
38
3.1.2.2 Ñaùnh giaù tieàm naêng vaø löïa choïn thò tröôøng muïc tieâu
39
3.2 Moät soá bieän phaùp Marketing nhaèm thaâm nhaäp vaø phaùt trieån thò tröôøng
3.2.1 Ñaåy maïnh hoaït ñoäng nghieân cöùu vaø döï baùo thò tröôøng
3.2.1.1 Noäi dung nghieân cöùu ……………………………………………………..……
40
3
3.2.1.2 Bieän phaùp thöïc hieän …………………………………………………………….
41
3.2.2 Caùc giaûi phaùp thöïc hieän Marketing Mix
3.2.2.1 Saûn phaåm …………………………………………………………………………………..
43
3.2.2.2 Giaù caû ………………………………………………………………………………………….
45
3.2.2.3 Keânh phaân phoái ……………………………………………………………………...
47
3.2.2.4 Hoaït ñoäng chieâu thò ………………………………………………………………. 49
3.2.3 Moät soá giaûi phaùp hoå trôï
3.2.3.1 Ñaåy maïnh pp baùn haøng truyeàn mieäng-qua maïng………… 51
3.2.3.2 Marketing baèng caùch laéng nghe vaø hoïc hoûi …………………. 51
3.2.3.3 Naâng cao chaát löôïng dòch vuï ……………………………………………….
53
3.2.3.4 Xaây döïng heä thoáng thoâng tin khaùch haøng ………………………. 53
KEÁT LUAÄN
KIEÁN NGHÒ
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
PHUÏ LUÏC
4
DANH MUÏC CAÙC CHÖÕ VIEÁT TAÉT
MNC
Multi-National Company (Coâng ty ña Quoác gia)
Tp HCM
Thaønh phoá Hoà Chí Minh
SXKD
Saûn xuaát kinh doanh
DN
Doanh nghieäp
IFF
International Flavours & Fragrance Ltd.
KD
Kinh doanh
GDP
Toång saûn phaåm quoác noäi
GNP
Toång saûn phaåm quoác gia
FDI
Ñaàu tö tröïc tieáp
APEC
Hôïp taùc kinh teá Chaâu AÙ Thaùi Bình Döông
WTO
Toå chöùc Thöông maïi Theá giôùi
VPÑD
Vaên phoøng ñaïi dieän
TNHH
Traùch nhieäm höõu haïn
ÑVT
Ñôn vò tính
SP
Saûn phaåm
CIF
Cost Insurance & Freight (Ñieàu kieän giao haøngtrong ngoaïi thöông)
FOB
Free On Board (Ñieàu kieän giao haøng trong ngoaïi thöông)
EXWORK
Ñieàu kieän giao haøng trong ngoaïi thöông
C&F
Cost & Freight (Ñieàu kieän giao haøng)
5
DANH MUÏC CAÙC BAÛNG
Baûng 2.1
GDP theo giaù thöïc teá phaân theo khu vöïc kinh teá naêm 1999-2003
Baûng 2.2
Söï khaùc bieät giöõa ngöôøi Haø Noäi vaø ngöôøi Tp HCM
Baûng 2.3
Qui moâ tieâu thuï haøng myõ phaåm
Baûng 2.4
Toác ñoä taêng tröôûng thò tröôøng Boät giaët, Daàu goäi
Baûng 2.5
Toác ñoä taêng tröôûng thò tröôøng Boät giaët, Daàu goäi töø 1993-2000
Baûng 2.6
Doanh soá tieâu thuï höông lieäu naêm 2003
Baûng 2.7
Phaân tích thu nhaäp gia ñình
Baûng 2.8
Doanh soá baùn cuûa haõng IFF töù naêm 2001 ñeán thaùng 08/2004
Baûng 3.1
Döï baùo möùc taêng tröôûng maët haøng höông lieäu ñeán naêm 2010
6
PHAÀN MÔÛ ÑAÀU
1. LYÙ DO CHOÏN ÑEÀ TAØI:
Höông lieäu laø moät thaønh phaàn quan troïng, khoâng theå thieáu trong saûn phaåm
hoaù myõ phaåm noùi chung vaø boät giaët, daàu goäi ñaàu noùi rieâng. Tuy noù chæ chieám
tæ troïng 10% trong cô caáu chi phí giaù thaønh cuûa saûn phaåm nhöng noù laïi coù söï
aûnh höôûng lôùn ñeán söï löïa choïn cuûa ngöôøi tieâu duøng. Trong saûn phaåm hoùa myõ
phaåm, höông lieäu laø yeáu toá duy nhaát maø ngöôøi tieâu duøng coù theå ñaùnh giaù
ñöôïc baèêng caûm quan tröôùc khi mua. Do vaäy noù laø yeáu toá ñaàu tieân loâi cuoán söï
chuù yù vaø quyeát ñònh mua cuûa khaùch haøng trong khi caùc yeáu toá khaùc nhö giöõ
aåm, möôït toùc, nuoâi döôõng vaø ngaên ruïng toùc,… (ñoái vôùi daàu goäi ñaàu) vaø ñaùnh
baät moïi veát baån, khoâng haïi da tay, aùo quaàn traéng saïch,… (ñoái vôùi boät giaët) laïi
phuï thuoäc vaøo hieäu quaû cuûa vieäc quaûng caùo vaø chæ ñöôïc kieåm chöùng sau khi
söû duïng. Töø laâu ôû caùc nöôùc noåi tieáng veà saûn xuaát höông lieäu duøng trong
ngaønh hoùa myõ phaåm nhö Phaùp, YÙ, Myõ… ñaõ coù nhöõng chuyeân gia chuyeân phaân
bieät vaø ñaùnh giaù muøi höông. Hoï laø ñoái töôïng saên luøng cuûa nhöõng haõng saûn
xuaát nöôùc hoa noåi tieáng Theá giôùi.
ÔÛ Vieät Nam thò tröôøng höông lieäu chæ thaät söï “soâi ñoäng” trong voøng 5-6 naêm
trôû laïi ñaây khi maø caùc MNC ñaàu tö taïi Vieät Nam trong ngaønh hoùa myõ phaåm
baét ñaàu “môû cöûa” ña daïng hoùa nhaø cung öùng nguyeân lieäu. Neáu tröôùc ñoù taát
caû nguoàn nguyeân lieäu ñöôïc Coâng ty meï ôù nöôùc ngoaøi mua vaø cung öùng hoaëc
chæ ñònh cho Coâng ty con ôû Vieät Nam thì ñeán thôøi ñieåm naøy Coâng ty con ôû
Vieät Nam ñöôïc töï chuû ñoäng nguoàn cung öùng vaø chòu traùch nhieäm laäp keá
hoaïch vaø mua nguyeân vaät lieäu ñaùp öùng nhu caàu saûn xuaát. Luùc baáy giôø môùi
xuaát hieän caùc haõng cung caáp Höông lieäu noåi tieáng treân thò tröôøng Vieät Nam.
Tuy nhieân vôùi thôøi gian ngaàn aáy, caùc haõng kinh doanh höông lieäu treân thò
tröôøng Vieät Nam noùi chung vaø TP Hoà Chí Minh noùi rieâng cuõng chæ ñang chaïy
7
theo vieäc ñaùp öùng nhu caàu thò hieáu luoân thay ñoåi cuûa ngöôøi tieâu duøng chöù
chöa coù moät nghieân cöùu veà xu höôùng phaùt trieån cuûa thò tröôøng ñeå coù ñònh
höôùng mang tính chaát rieâng. Hoï cuõng chæ chuû yeáu döïa treân moái quan heä saün
coù vôùi caùc MNC ôû caùc nöôùc khaùc ñeå cung caáp höông lieäu vaøo thò tröôøng Vieät
Nam chöù chöa coù moät söï khaùc bieät hoùa naøo ñoái vôùi thò tröôøng Vieät Nam. Caùc
haõng cung caáp Höông lieäu noåi tieáng cuõng chæ taäp trung hoaït ñoäng kinh doanh
cuûa mình vaøo caùc MNC maø ít quan taâm ñeán nhöõng nhaø saûn xuaát hoùa myõ
phaåm vöøa vaø nhoû ôû Vieät Nam.
Maët khaùc trong thôøi gian töø naêm 1993 ñeán nay möùc taêng tröôûng thò tröôøng cuûa
Daàu goäi vaø Boät giaët laø cao nhaát trong caùc saûn phaåm hoùa myõ phaåm. Naêm
2000, thò tröôøng Boät giaët taêng 204% vaø Daàu goäi ñaàu taêng 180% so vôùi naêm
1993. Ñaây thöïc söï laø moät cô hoäi toát cho caùc nhaø cung caáp höông lieäu thaâm
nhaäp vaø phaùt trieån thò tröôøng.
2. MUÏC ÑÍCH VAØ VAÁN ÑEÀ SEÕ ÑÖÔÏC NGHIEÂN CÖÙU:
Muïc ñích nghieân cöùu: Söû duïng lyù thuyeát Marketing vaø döïa treân neàn taûng vieäc
phaân tích thöïc traïng, ñaëc ñieåm cuûa thò tröôøng Höông lieäu duøng trong hoùa Myõ
phaåm noùi chung vaø höông lieäu duøng trong Boät giaët vaø Daàu goäi ñaàu noùi rieâng
hieän nay ñeå ñöa ra nhöõng bieän phaùp Marketing nhaèm thaâm nhaäp vaø phaùt
trieån thò tröôøng ôû TP HCM. Caùc vaán ñeà seõ ñöôïc laøm roõ:
• Thöïc traïng cuûa thò tröôøng hoùa myõ phaåm vaø höông lieäu duøng trong hoùa
myõ phaåm noùi chung vaø Boät giaët vaø Daàu goäi ñaàu noùi rieâng, bao goàm
caùc yeáu toá: qui moâ thò tröôøng, toác ñoä phaùt trieån cuûa thò tröôøng, cô caáu
cuûa thò tröôøng , nhu caàu thò hieáu vaø caùc nhaân toá chi phoái ñeán thò tröôøng.
• Thöïc traïng vieäc SXKD nhöõng saûn phaåm ñeå thích öùng vôùi thò tröôøng vaø
nhöõng bieän phaùp kinh doanh cuûa caùc DN ñoái vôùi saûn phaåm höông lieäu
duøng trong hoùa myõ phaåm
8
• Döï baùo xu höôùng phaùt trieån cuûa thò tröôøng vaø xaùc ñònh thò tröôøøng muïc
tieâu
• Bieän phaùp Makerting nhaèm thaâm nhaäp vaø phaùt trieån thò tröôøng
Ñeå thöïc hieän ñöôïc vaán ñeà nghieân cöùu, luaän vaên caàn taäp trung giaûi quyeát moät
soá vaán ñeà:
• Nhöõng lyù thuyeát Marketing naøo seõ ñöôïc löïa choïn nghieân cöùu? Cô sôû lyù
luaän cuûa lyù thuyeát Marketing trong ñieàu kieän cuûa Vieät nam.
• Ñaùnh giaù caùc hoaït ñoäng Marketing maø caùc DN ñang aùp duïng vaø möùc
ñoä thaønh coâng cuûa caùc hoaït ñoäng nhaèm tìm ra nhöõng toàn taïi vaø nguyeân
nhaân saâu xa cuûa noù.
• Nhöõng ñaëc ñieåm noåi baät cuûa thò tröôøng vaø nhöõng yeáu toá chi phoái cô
baûn ñeán thò tröôøng. Treân cô sôû ñoù xaùc ñònh nhu caàu thò hieáu cuûa ngöôøi
tieâu duøng.
• Phöông phaùp döï baùo vaø nhöõng caên cöù ñeå döï baùo.
• Nhöõng bieän phaùp Marketing naøo caàn taäp trung thöïc hieän ñeå coù theå
thaâm nhaäp vaø phaùt trieån thò tröôøng coù hieäu quaû trong ñieàu kieän nguoàn
löïc coù giôùi haïn? Ñöa ra moät soá kieán nghò nhaèm goùp phaàn naâng cao
hieäu quaû caùc chính saùch Marketing trong caùc DN ñeå thaâm nhaäp vaø
phaùt trieån thò tröôøng.
3. PHAÏM VI VAØ GIÔÙI HAÏN NGHIEÂN CÖÙU:
• Ñeà taøi chæ taäp trung nghieân cöùu 2 loaïi saûn phaåm coù toác ñoä taêng tröôûng
cao cuûa thò tröôøng hoùa myõ phaåm laø boät giaët vaø daàu goäi ñaàu. Vì vaäy
trong ñeà taøi khi noùi ñeán thò tröôøng hoùa myõ phaåm coù nghóa laø chæ noùi
ñeán boät giaët vaø daàu goäi ñaàu.
• Luaän vaên chuû yeáu ñi saâu nghieân cöùu thò tröôøng caùc Tænh phía nam.
9
• Luaän vaên chæ taäp trung vaøo vieäc nghieân cöùu thò tröôøng höông lieäu duøng
trong boät giaët vaø daàu goäi ñaàu khoâng ñi saâu vaøo caùc loaïi saûn phaåm hoùa
myõ phaåm khaùc cuõng khoâng taäp trung nghieân cöùu thò tröôøng hoùa myõ
phaåm. Vieäc phaân tích thò tröôøng hoùa myõ phaåm, vaø thò tröôøng höông
lieäu duøng cho caùc saûn phaåm hoùa myõ phaåm khaùc ngoaøi Boät giaët vaø Daàu
goäi ñaàu chæ nhaèm ñeå minh hoïa vaø laøm roõ vaán ñeà theâm maø thoâi.
• Treân cô sôû ñoù luaän vaên chæ ñöa ra moät soá giaûi phaùp Marketing gôïi yù
nhaèm thaâm nhaäp vaø phaùt trieån thò tröôøng naøy taïi TP HCM. Luaän vaên
khoâng ñi saâu vaøo vieäc xaây döïng vaø thöïc thi moät chieán löôïc Marketing.
4. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU:
Söû duïng keát hôïp moät soá phöông phaùp sau:
• Nghieân cöùu ñònh tính vaø nghieân cöùu ñònh löôïng.
• Nghieân cöùu khaùm phaù vaø nghieân cöùu moâ ta.û
• Nghieân cöùu taïi baøn vaø söû duïng caùc keát quaû nghieân cöùu hieän tröôøng
môùi nhaát cuûa haõng IFF, AC Neilson.
5. KEÁT CAÁU CUÛA ÑEÀ TAØI:
Ngoaøi Phaàn Môû ñaàu, keát luaän vaø kieán nghò, luaän vaên bao goàm 3 chöông sau:
Chöông 1:
Nhaän thöùc cô baûn veà Marketing vaø Thò tröôøng
Chöông 2:
Ñaëc ñieåm cuûa thò tröôøng hoùa myõ phaåm vaø höông lieäu duøng trong
hoùa myõ phaåm. Thöïc traïng vieäc öùng duïng Marketing cuûa caùc DN
cung caáp höông lieäu treân thò tröôøng Vieät Nam.
Chöông 3:
Moät soá bieän phaùp Marketing nhaèm thaâm nhaäp vaø phaùt trieån thò
tröôøng taïi TP HCM.
10
CHÖÔNG 1:
NHÖÕNG NHAÄN THÖÙC CÔ BAÛN VEÀ MARKETING VAØ THÒ TRÖÔØNG
1.1 KHAÙI NIEÄM VEÀ MARKETING:
Hoaït ñoäng Marketing raát phong phuù, ña daïng vaø noù ñang dieãn ra trong ñôøi
soáng haøng ngaøy cuûa moãi moät chuùng ta. Nhaø vaên Robert Louis Stevenson töøng
noùi “Taát caû chuùng ta soáng baèng vieäc baùn caùi gì ñoù”. “Caùi gì ñoù” phoå bieán nhaát
laø söùc lao ñoäng cuûa con ngöôøi maø chuùng ta ñem baùn ñeå coù lôïl töùc vaø söû duïng
lôïi töùc ñoù ñeå mua saém nhöõng thöù phuïc vuï cho cuoäc soáng cuûa chuùng ta. Caùi ñeå
baùn thì muoân hình vaïn traïng noù khoâng chæ ñôn thuaàn laø nhöõng saûn phaåm vaät
chaát maø coøn laø nhöõng giaù trò tinh thaàn, nhöõng saûn phaåm voâ hình, dòch vuï,…
Khoâng nhieàu thì ít, haàu nhö ai cuõng ñaõ töøng tham gia vaøo hoaït ñoäng mua baùn
song khoâng phaûi ai cuõng coù theå ñònh nghóa ñöôïc Marketing laø gì. Ba traêm nhaø
quaûn lyù caùc truôøng ñaïi hoïc vaø cao ñaúng ôû Myõ khi ñöôïc hoûi “Marketing laø
gì?”. Keát quaû coù 90% traû lôøi raèng Marketing laø vieäc baùn, quaûng caùo, hoaëc
coâng vieäc giao teá. Chæ coù 9% cho raèng Marketing cuõng bao goàm caû vieäc ñaùnh
giaù nhu caàu, ñieàu nghieân tieáp thò, phaùt trieån saûn phaåm, laäp giaù vaø phaân phoái.
Haàu heát ñeàu ñoàng nhaát moät caùch laàm laãn Marketing vôùi coâng vieäc baùn vaø
quaûng caùo.
Töø khi ra ñôøi ñaàu tieân mang tính “hieän töôïng” vaøo naêm 1650 ôû Nhaät Baûn vaø
sau ñoù ñöôïc caùc nhaø kinh teá phöông Taây phaùt trieån vaøo theá kyû 19 cho ñeán
nay, Marketing ñaõ traõi qua moät quaù trình lòch söû phaùt trieån khaùc nhau ôû caùc
nöôùc treân theá giôùi vaø noù ñaõ laøm thay ñoåi nhieàu maët cuûa ñôøi soáng kinh teá –
chính trò – xaõ hoäi. Chính vì vaäy coù raát nhieàu ñònh nghóa khaùc nhau veà
Marketing cuõng nhö phaïm vi öùng duïng trong nhieàu lónh vöïc khaùc nhau nhöng
11
khoâng coù moät khaùi nieäm thoáng nhaát. Moät soá khaùi nieäm Marketing sau ñaây
ñang ñöôïc chaáp nhaän vaø söû duïng khaù phoå bieán hieän nay:
• “Marketing laø toaøn boä heä thoáng caùc hoaït ñoäng kinh doanh, töø vieäc thieát
keá, ñònh giaù, khuyeán maõi vaø phaân phoái nhöõng saûn phaåm thoûa maõn nhu caàu
cuûa nhöõng thò tröôøng muïc tieâu nhaèm ñaït ñöôïc nhöõng muïc tieâu ñaõ ñònh”
(Nguoàn: Fundamental of Marketing, 1994, taùc giaû: Bruce J. Walker William
J. Stanton, Michael J. Etzel)
• “Marketing laø quaù trình quaûn trò nhaèm nhaän bieát, döï ñoaùn vaø ñaùp öùng
nhöõng yeâu caàu cuûa khaùch haøng moät caùch hieäu quaû vaø coù lôïi” (Vieän nghieân
cöùu Marketing ñaëc quyeàn cuûa Anh)
• “Marketing laø tieán trình keá hoaïch vaø thöïc hieän söï saùng taïo, ñònh giaù, xuùc
tieán vaø phaân phoái nhöõng yù töôûng, haøng hoùa vaø dòch vuï ñeå taïo ra söï trao
ñoåi vaø thoaû maõn nhöõng muïc tieâu caù nhaân vaø toå chöùc” (Theo hieäp hoäi
Marketing Myõ, 1985)
• Marketing laø nhöõng hoaïg ñoäng ñeå thieát laäp, duy trì vaø cuûng coá laâu daøi
nhöõng moái lieân heä vôùi khaùch haøng moät caùch coù lôïi ñeå ñaùp öùng muïc tieâu
cuûa caùc beân. Ñieàu naøy ñöôïc thöïc hieän baèng söï trao ñoåi vaø thoaû maõn nhöõng
ñieàu mong ñôïi (Gronroos, 1990)
• Marketing laø tieán trình qua ñoù caù nhaân vaø toå chöùc coù theå ñaït ñöôïc nhu caàu
vaø mong muoán thoâng qua vieäc saùng taïo vaø trao ñoåi saûn phaåm vaø giaù trò
giöõa caùc beân (Philip Kotler, 1994)
Qua caùc ñònh nghóa neâu treân, chuùng ta coù theå ruùt ra moät soá ñieåm quan troïng
cuûa hoaït ñoäng Marketing:
¾ Marketing laø hoaït ñoäng dieãn ra khoâng theå taùch rôøi vôùi thò tröôøng.
¾ Marketing laø coâng vieäc nghieân cöùu caùc tieán trình trao ñoåi.
12
¾ Marketing laø quaù trình thieát laäp moái quan heä giöõa ngöôøi baùn vaø ngöôøi
mua.
¾ Marketing laø hoaït ñoäng nhaèm tìm kieám vaø thoûa maõn nhu caàu vaø öôùc muoán
cuûa con ngöôøi.
Nhö vaäy coù theå noùi Marketing nhö laø hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi, höôùng ñeán söï
thoaû maõn caùc nhu caàu vaø öôùc muoán thoâng qua caùc tieán trình trao ñoåi. Hôn caû
vieäc toái ña hoùa lôïi nhuaän cuûa DN, muïc ñích cuûa Marketing hieän ñaïi coøn
nhaèm vaøo vieäc naâng cao chaát löôïng cuoäc soáng vaø haïnh phuùc laâu daøi cuûa
ngöôøi tieâu duøng.
1.2 VAI TROØ CUÛA MARKETING TRONG HOAÏT ÑOÄNG KD HIEÄN ÑAÏI:
Vai troø cuûa Marketing ñaõ coù söï thay ñoåi theo thôøi gian cuøng vôùi söï phaùt trieån
nhaän thöùc cuûa con ngöôøi veà Marketing cuõng nhö söï phaùt trieån veà kinh teá xaõ
hoäi. Ngöôøi ta ngaøy caøng nhaän thöùc ñöôïc vai troø quan troïng cuûa Marketing ñoái
vôùi hoaït ñoäng kinh doanh. Neáu nhöõng naêm ñaàu cuûa theá kyû 20 ngöôøi ta chæ
xem Marketing nhö laø moät trong boán yeáu toá ñoùng vai troø nhö nhau cuûa söï
thaønh coâng cuûa moät DN laø Saûn xuaát, Taøi chính, Nhaân söï vaø Marketing thì ñaàu
nhöõng naêm 30 cuûa theá kyû 20 Marketing ñaõ ñöôïc xem troïng hôn caùc yeáu toá
khaùc. Ñeán cuoái nhöõng naêm 30 khi maø vieäc tìm kieám thò tröôøng trôû neân khoù
khaên hôn thì Marketing ñaõ trôû thaønh yeáu toá trung taâm chi phoái caùc yeáu toá
khaùc.
Ngaøy nay, Marketing coù nhöõng vai troø quan troïng nhö sau:
• Ñoái vôùi ngöôøi baùn: Marketing ñoùng moät vai troø quan troïng trong vieäc xaây
döïng vaø thöïc hieän chieán löôïc KD cuûa DN:
¾ Tröôùc heát hoaït ñoäng Marketing giuùp DN nghieäp hieåu roõ nhu caàu, thò
hieáu phong phuù, ña daïng, phöùc taïp vaø hay thay ñoåi cuûa khaùch haøng.
13
¾ Treân cô sôû ñoù DN seõ ñöa ra caùc giaûi phaùp thích hôïp ñeå ñaùp öùng moät
caùch toái öu nhöõng nhu caàu naøy. Vaø nhö vaäy DN seõ ñaït ñöôïc nhöõng
muïc tieâu ñaõ ñeà ra.
• Ñoái vôùi ngöôøi mua: nhôø coù caùc hoaït ñoäng Marketing ngöôøi mua coù ñaày ñuû
thoâng tin ñeå löïa choïn ñuùng saûn phaåm maø mình öa thích, ñöôïc phuïc vuï taän
tình, chu ñaùo theo ñuùng nghóa “Khaùch haøng laø thöôïng ñeá”.
• Ñoái vôùi ñieàu kieän Vieät Nam hieän nay, khi maø chuùng ta chæ thöïc hieän chính
saùch môû cöûa, hoäi nhaäp vaø hoaït ñoäng theo cô cheá thò tröôøng hôn möôøi naêm,
chuùng ta vaãn coøn nhieàu quan nieäm chöa hoaøn toaøn ñuùng veà Marketing. Söï
ñaùnh ñoàng Marketing vôùi baùn haøng vaãn coøn toàn taïi. Nhieàu DN vaãn coøn
luùng tuùng ñeå tìm kieám moät giaûi phaùp Marketing thích hôïp hay vaãn chöa töï
mình xaây döïng chieán löôïc Marketing. Nhieàu DN vaãn coøn chuù troïng laøm
theá naøo ñeå “baùn caùi mình coù” hôn laø “baùn caùi ngöôøi ta caàn”. Chuùng ta caàn
phaûi thay ñoåi nhaän thöùc “hoaït ñoäng Marketing laø hoaït ñoäng naêng ñoäng, coù
vaø ñi tröôùc hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh nhöng laïi keát thuùc cuoái cuøng,
sau caû vieäc baùn saûn phaåm”.
1.3 MARKETING HOÃN HÔÏP (MARKETING MIX):
1.3.1 Khaùi nieäm:
Ngaøy nay vieäc quyeát ñònh mua moät saûn phaåm cuûa ngöôøi tieâu duøng khoâng ñôn
thuaàn chæ laø vì saûn phaåm ñoù coù chaát löôïng maø noù coøn phuï thuoäc caùc yeáu toá
khaùc nhö: giaù caû, ñieàu kieän phaân phoái, caùc chính saùch truyeàn thoâng khuyeán
maïi. Hôn nöõa do nhu caàu thò hieáu cuûa ngöôøi tieâu duøng vaø ñieàu kieän kinh teá
luoân thay ñoåi neân vieäc phaân khuùc thò tröôøng cuõng dieãn ra lieân tuïc. Chính vì
vaäy vieäc aùp duïng boán yeáu toá neâu treân: saûn phaåm, giaù caû, phaân phoái, bieän
phaùp truyeàn thoâng khuyeán maïi treân töøng phaân khuùc cuõng seõ khaùc nhau.
14
Moãi moät thò tröôøng muïc tieâu seõ coù söï khaùc nhau veà saûn phaåm, giaù caû, caùch
thöùc phaân phoái vaø nhöõng chieâu thöùc quaûng caùo, khuyeán maïi. Bôûi ôû moãi thò
tröôøng khaùc nhau laø söï taäp hôïp caùc nhoùm khaùch haøng coù nhöõng ñaëc ñieåm
töông ñoàng nhau chi phoái nhöõng yeáu toá hình thaønh neân vieäc mua baùn haøng
hoùa treân thò tröôøng ñoù. Do ñoù Marketing hoãn hôïp laø söï phoái hôïp hoaït ñoäng
cuûa nhöõng thaønh phaàn cuûa Marketing nhö saûn phaåm, giaù caû, phaân phoái, chieâu
thò khuyeán maïi sao cho phuø hôïp vôùi tình hình nhaát ñònh cuûa moãi thò tröôøng
muïc tieâu trong nhöõng khoaûng thôøi gian xaùc ñònh. Ñaây laø bieåu hieän söï vaän
duïng linh hoaït nhöõng chieán löôïc Marketing thaønh phaàn cuûa DN sao cho DN
coù theå baùn ñöôïc nhieàu haøng hoùa, chieám lónh ñöôïc thò tröôøng vaø thu ñöôïc
nhieàu lôïi nhuaän.
1.3.2 Caùc thaønh phaàn vaø nhaân toá aûnh höôûng ñeán Marketing Mix:
Caùc thaønh phaàn cuûa Marketing Mix bao goàm:
• Saûn phaåm (Product): laø ñoái töôïng cuûa quaù trình trao ñoåi mua baùn maø DN
phaûi taïo ra sao cho phuø hôïp vôùi yeâu caàu cuûa thò tröôøng. Töùc laø saûn phaåm
phaûi ñöôïc thò tröôøng chaáp nhaän, noù phaûi ñaùp öùng ñöôïc mong muoán cuûa
ngöôøi tieâu duøng. Ngaøy nay DN muoán baùn ñöôïc nhieàu saûn phaåm thì hoï caàn
phaûi taïo ra nhöõng saûn phaåm thaät söï haáp daãn veà chaát löôïng, hình thöùc, maãu
maõ, tính tieän ích… ñaëc bieät laø nhöõng tính naêng ña daïng cuûa noù. Quan ñieåm
môùi khoâng cho pheùp DN chæ ñôn thuaàn taïo ra nhöõng saûn phaåm mang tính
chuû quan maø noù phaûi xuaát phaùt töø nhu caàu cuûa thò tröôøng.
• Giaù caû (Price): laø phöông tieän ñeå DN thöïc hieän muïc tieâu lôïi nhuaän cuûa
mình. Khi xaây döïng giaù caû DN caàn phaûi quan taâm ñeán khaû naêng caïnh
tranh cuûa Saûn phaåm treân thò tröôøng. Vieäc ñònh giaù cuõng caàn linh hoaït cho
töøng thò tröôøng trong töøng giai ñoaïn cuûa chu kyø soáng cuûa saûn phaåm nhaèm
15
mang laïi lôïi nhuaän cho DN nhöng giaù caû cuõng phaûi phuø hôïp vôùi söùc mua
cuûa thò tröôøng.
• Phaân phoái (Place): laø phöông tieän ñeå caùc DN thöïc hieän vieäc ñöa saûn
phaåm ñeán vôùi ngöôøi tieâu duøng. Moät heä thoáng phaân phoái coù hieäu quaû phaûi
ñaûm baûo tieâu thuï ñöôïc nhieàu saûn phaåm, tieát kieäm chi phí, thuaän tieän cho
ngöôøi tieâu duøng. Noù phaûi laø con ñöôøng ngaén nhaát ñeå saûn phaåm ñeán ñöôïc
tay ngöôøi tieâu duøng.
• Chieâu thò (Promotion): laø bieän phaùp khuyeách tröông hình aûnh cuûa saûn
phaåm nhaèm thu huùt vaø loâi keùo söï quan taâm, chuù yù vaø ñi ñeán haønh ñoäng
mua saûn phaåm cuûa khaùch haøng. Hoaït ñoäng chieâu thò bao goàm: quaûng caùo,
quan heä coâng chuùng, khuyeán maõi, thoâng tin.
Boán yeáu toá naøy thöôøng ñöôïc söû duïng keát hôïp neân coøn goïi laø chieán löôïc 4P.
Tuy nhieân DN cuõng coù theå chuù troïng hôn moät hay moät soá yeáu toá tuøy thuoäc
vaøo nhöõng ñieàu kieän cuï theå veà khoâng gian vaø thôøi gian. Vieäc vaän duïng linh
hoaït Marketing Mix phuï thuoäc vaøo caùc yeáu toá chuû yeáu sau:
• Uy tín cuûa DN treân thò tröôøng: neáu DN ñaõ taïo ñöôïc uy tín vaø ñaõ chieám
lónh ñöôïc thò tröôøng thì vieäc tieâu thuï saûn phaåm seõ deã daøng hôn maø khoâng
caàn ñaàu tö quaù lôùn cho hoaït ñoäng quaûng caùo.
• Loaïi haøng hoùa khaùc nhau seõ coù caùch khaùc nhau ñeå ñònh giaù, chaøo haøng,
phaân phoái, quaûng caùo… Hoaït ñoäng Marketing mix cuûa haøng tieâu duøng
khoâng theå gioáng vôùi haøng hoùa nguyeân vaät lieäu phuïc vuï saûn xuaát.
• Moãi moät thò tröôøng cuï theå seõ coù nhöõng saûn phaåm, caùch ñònh giaù vaø caùch
thöùc tieán haønh caùc hoaït ñoäng chieâu thò khaùc nhau.
• Caùc giai ñoaïn cuûa chu kyø soáng cuûa saûn phaåm cuõng seõ quyeát ñònh ñeán söï
khaùc nhau cuûa hoaït ñoäng Marketing Mix.
16
1.4 NHAÄN THÖÙC CÔ BAÛN VEÀ THÒ TRÖÔØNG:
1.4.1 Khaùi nieäm thò tröôøng:
Neáu tröôùc ñaây ngöôøi ta cho raèng thò tröôøng laø nôi dieãn ra quan heä trao ñoåi,
mua baùn giöõa ngöôøi mua vaø ngöôøi baùn, thì ngaøy nay do döï phaùt trieån cuûa
khoa hoïc coâng ngheä maø ñaëc bieät laø söï xuaát hieän cuûa Internet vaø thöông maïi
ñieän töû, ñaõ laøm cho vieäc xaùc ñònh ranh giôùi nôi choán trong ñònh nghóa thò
tröôøng ñaõ trôû neân mô hoà khoâng xaùc ñònh ñöôïc. Bôûi vì ngaøy nay ngöôøi ta coù
theå thöïc hieän vieäc giao dòch, mua baùn ôû nhaø thoâng qua maïng Internet vaø thö
thöông maïi ñieän töû maø khoâng caàn phaûi gaëp nhau ôû moät nôi xaùc ñònh naøo caû.
Ngaøy nay treân goùc ñoä Marketing thò tröôøng ñöôïc xem laø taäp hôïp taát caû nhöõng
ngöôøi mua thöïc söï vaø ngöôøi mua tieàm naêng ñoái vôùi moät loaïi saûn phaåm. Nhö
vaäy thò tröôøng bao goàm nhöõng caù nhaân hoaëc toå chöùc, DN thoûa maõn 3 ñieàu
kieän:
• Coù nhu caàu ñoái vôùi moät loaïi saûn phaåm naøo ñoù.
• Coù khaû naêng thanh toaùn
• Vaø saün saøng chi tieâu ñeå thoûa maõn nhu caàu.
1.4.2 Phaân khuùc thò tröôøng:
1.4.2.1 Khaùi nieäm vaø yeâu caàu cuûa phaân khuùc thò tröôøng:
Khaùi nieäm: Phaân khuùc thò tröôøng laø vieäc chia caét moät thò tröôøng
lôùn khoâng ñoàng nhaát thaønh nhieàu nhoùm khaùch haøng töông ñoái
ñoàng nhaát treân cô sôû nhöõng ñieåm khaùc bieät veà nhu caàu, tính
caùch hay haønh vi. Ví duï nhö: thò tröôøng TP Hoà Chí Minh, thò
tröôøng Haø Noäi, thò tröôøng haøng may maëc, thò tröôøng myõ phaåm.
Moät khuùc thò tröôøng laø moät taäp hôïp nhöõng ngöôøi tieâu duøng coù
cuøng phaûn öùng nhö nhau ñoái vôùi nhöõng taùc ñoäng Marketing cuûa
DN. Vieäc phaân khuùc thò tröôøng seõ giuùp caùc DN taäp trung vaøo
17
vieäc saûn xuaát nhaèm thoaû maõn ñoái ña nhu caàu töøng nhoùm khaùch
haøng töông ñoái ñoàng nhaát treân cuøng moät thò tröôøng.
Yeâu caàu cuûa phaân khuùc thò tröôøng:
Khoâng phaûi baát cöù caùch phaân khuùc naøo cuõng coù theå ñem laïi cho
DN nhöõng khuùc thò tröôøng hieäu quaû vaø coù tính khaû thi cao.
Chính vì vaäy vieäc phaân khuùc caàn phaûi ñaûm baûo caùc yeâu caàu sau:
• Tính ño löôøng ñöôïc cuûa caùc yeáu toá qui moâ, söùc mua, hieäu
quaû cuûa töøng phaân khuùc.
• Tính tieáp caän ñöôïc: vieäc phaân khuùc thò tröôøng phaûi ñaûm baûo
DN coù khaû naêng ñaït tôùi vaø thoaû maõn ñöôïc nhu caàu cuûa khuùc
thò tröôøng ñoù.
• Tính haáp daãn: khuùc thò tröôøng phaûi coù qui moâ ñuû lôùn vaø khaû
naêng mang laïi lôïi nhuaän cao cho DN khi khai thaùc noù.
• Tính haønh ñoäng: DN coù theå trieån khai nhöõng chöông trình
Marketing rieâng bieät cho töøng khuùc thò tröôøng ñaõ phaân chia.
1.4.2.2 Cô sôû phaân khuùc thò tröôøng:
Coù nhieàu tieâu thöùc ñeå phaân khuùc thò tröôøng, sau ñaây laø nhöõng tieâu thöùc
ñöôïc söû duïng phoå bieán:
Phaân khuùc theo ñòa lyù: ñaây laø tieâu thöùc khaù phoå bieán vì söï khaùc
bieät veà nhu caàu thöôøng gaén lieàn vôùi yeáu toá ñòa lyù. Yeáu toá ñòa lyù
bao goàm: mieàn, qui moâ vaø vò trí cuûa thaønh phoá, nôi cö truù, khí
haäu.
Phaân khuùc theo nhaân khaåu hoïc: laø tieâu thöùc luoân ñöôïc aùp duïng
phoå bieán nhaát trong phaân khuùc thò tröôøng bôûi vì noù laø chính laø cô
sôû taïo ra söï khaùc bieät veà nhu caàu vaø haønh vi mua saém. Nhaân
khaåu hoïc bao goàm: tuoåi taùc, giôùi tính, qui moâ gia ñình, tình traïng
18
gia ñình, thu nhaäp, trình ñoä hoïc vaán, ngheà nghieäp, toân giaùo, daân
toäc.
Phaân khuùc theo yeáu toá Taâm lyù: Taâm lyù laø yeáu toá coù aûnh höôûng
quan troïng ñeán haønh vi löïa choïn vaø mua saém haøng hoùa cuûa
ngöôøi tieâu duøng nhaát laø ñoái vôùi nhöõng saûn phaåm veà may maëc,
myõ phaåm. Yeáu toá taâm lyù bao goàm loái soáng vaø caù tính.
Phaân khuùc theo haønh vi cuûa khaùch haøng: bao goàm: dòp mua, lôïi
ích mong muoán, möùc ñoä tieâu duøng, tính trung thaønh.
1.4.2.3 Qui trình phaân khuùc thò tröôøng:
Xaùc ñònh kích thöôùc ñeå
phaân khuùc thò tröôøng
Phaùt trieån ñaày ñuû ñaëc ñieåm,
tính chaát cuûa phaân khuùc
Döï ñoùan qui moâ tieâu thuï cuûa
töøng phaân khuùc
Phaân tích ñoái thuû caïnh
tranh töøng phaân khuùc
Döï kieán Marketing mix
cho töøng phaân khuùc
Ñaùnh giaù hieäu quaû cuûa töøng
phaân khuùc
Löïa choïn phaân khuùc haáp daãn
1.4.3 Löïa choïn thò tröôøng muïc tieâu:
19
Ñeå löïa choïn ñöôïc moät hoaëc nhöõng thò tröôøng muïc tieâu phuø hôïp vôùi sôû tröôøng
sôû ñoaûn cuûa mình, DN tröôùc heát caàn phaûi ñaùnh giaù caùc khuùc thò tröôøng ñaõ
ñöôïc phaân chia. Muïc ñích cuûa vieäc ñaùnh giaù laø nhaän daïng ñöôïc möùc ñoä haáp
daãn cuûa caùc khuùc thò tröôøng ñoái vôùi vieäc thöïc hieän muïc tieâu cuûa DN. Caùc tieâu
chuaån duøng ñeå ñaùnh giaù caùc khuùc thò tröôøng:
¾ Qui moâ vaø söï taêng tröôûng caàn phaûi ñuû lôùn ñeå buø ñaép laïi nhöõng noãå löïc
Marketing cuûa DN trong hieän taïi vaø caû töông lai. Vieäc ñaùnh giaù qui moâ
vaø khaû naêng taêng tröôûng phaûi döïa vaøo caùc chæ tieâu: doanh soá baùn vaø
möùc ñoä thay ñoåi doanh soá baùn, möùc laõi vaø tæ leä thay ñoåi möùc laõi.
¾ Söï haáp daãn cuûa ñoaïn thò tröôøng hay söùc eùp caïnh tranh: moät ñoaïn thò
tröôøng haáp daãn khoâng phaûi laø ñoaïn thò tröôøng coù möùc ñoä caïnh tranh
quaù gay gaét.
¾ Caùc muïc tieâu vaø khaû naêng cuûa coâng ty: moät ñoaïn thò tröôøng muïc tieâu
caàn phaûi phuø hôïp vôùi khaû naêng vaø muïc tieâu laâu daøi maø DN ñang theo
ñuoåi. Moät ñoaïn thò tröôøng duø coù haáp daãn ñeán ñaâu nhöng vöôït quaù khaû
naêng cuûa DN thì DN cuõng khoâng theå khai thaùc noù moät caùch coù hieäu
quaû.
Sau khi ñaùnh giaù caùc ñoaïn thò tröôøng khaùc nhau, DN caàn phaûi quyeát ñònh löïa
choïn caùc khuùc thò tröôøng nhaát ñònh ñeå tieán haønh kinh doanh. Ñoù laø vaán ñeà löïa
choïn thò tröôøng muïc tieâu. Moät thò tröôøng muïc tieâu laø taäp hôïp caùc khaùch haøng
coù cuøng nhu caàu hoaëc caùc ñaëc tính maø DN coù khaû naêng vaø quyeát ñònh ñaùp
öùng. Vieäc löïa choïn thò tröôøng muïc tieâu coù theå theo nhöõng moâ hình nhö: taäp
trung vaøo moät ñoaïn thò tröôøng, chuyeân moân hoùa tuyeån choïn, chuyeân moân hoùa
theo saûn phaåm, chuyeân moân hoùa theo thò tröôøng hoaëc bao phuû toaøn boä thò
tröôøng tuyø thuoäc vaøo naêng löïc quaûn lyù, khaû naêng taøi chính, nhaân löïc,… cuûa
DN.
20
CHÖÔNG 2:
ÑAËC ÑIEÅM CUÛA THÒ TRÖÔØNG HOÙA MYÕ PHAÅM VAØ HÖÔNG LIEÄU
DUØNG TRONG HOÙA MYÕ PHAÅM. THÖÏC TRAÏNG VIEÄC ÖÙNG DUÏNG
MARKETING CUÛA CAÙC DN CUNG CAÁP HÖÔNG LIEÄU TREÂN THÒ
TRÖÔØNG VIEÄT NAM.
2.1 CAÙC NHAÂN TOÁ CHÍNH AÛNH HÖÔÛNG ÑEÁN THÒ TRÖÔØNG HOAÙ MYÕ
PHAÅM.
2.1.1 Caùc yeáu toá kinh teá:
2.1.1.1 Möùc taêng tröôûng GDP vaø GNP töông ñoái cao vaø oån ñònh:
Trong nhöõng naêm vöøa qua neàn kinh teá Vieät Nam ñaõ coù nhöõng daáu hieäu
phuïc hoài töông ñoái nhanh choùng sau cuoäc khuûng hoaûng cuûa khu vöïc
Ñoâng Nam AÙ, nhòp ñoä taêng tröôûng haøng naêm ñöôïc Ngaân haøng theá giôùi
ñaùnh giaù cao. Naêm 2000 GDP bình quaân ñaàu ngöôøi taêng gaàn gaáp hai laàn
so vôùi naêm 1990, toác ñoä taêng tröôûng GDP haøng naêm ñaït 6,7% vaø döï kieán
seõ ñaït 7%/naêm trong thôøi gian töø naêm 2001 ñeán naêm 2010. Neàn kinh teá
ñaõ thöïc söï coù nhöõng khôûi saéc, laø ñieàu kieän tieàn ñeà ñeå kích thích ñaàu tö,
taêng tröôûng kinh teá. Ñôøi soáng daân cö ñaõ ñöôïc caûi thieän leân moät möùc cao
hôn, xaõ hoäi ñaõ xuaát hieän nhieàu nhu caàu môùi vaø ngaøy caøng cao hôn.
Toång saûn phaåm quoác noäi (GDP) theo giaù thöïc teá phaân theo khu vöïc
kinh teá töø naêm 1999 ñeán naêm 2003 nhö sau:
- Xem thêm -