Tài liệu Một số biện pháp giúp giáo viên rèn kỹ năng sống cho học sinh trường tiểu học

MỤC LỤC NỘI DUNG I. MỞ ĐẦU TRANG 1 2 2 2 1. Lý do chọn đề tài 2. Mục đích nghiên cứu 3. Đối tượng nghiên cứu 4. Phương pháp nghiên cứu II. NỘI DUNG 1. Cơ sở lý luận 2. Thực trạng 3. Giải pháp và tổ chức thực hiện 4. Hiệu quả III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ 1. Kết luận 2. Kiến nghị 2 3 6 18 17 19 I. PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài: Như chúng ta đã biết giáo dục kĩ năng sống là yêu cầu cấp thiết đối với thế hệ trẻ. Các em chính là những chủ nhân tương lai của đất nước, là những người quyết định sự phát triển của đất nước trong tương lai. Bậc học tiểu học là bậc học nền tảng tạo cơ sở cho HS phát triển học tiếp các bậc học tiếp theo, vì vậy bên cạnh việc trang bị cho học sinh những vốn kiến thức kỹ năng cơ bản trong học tập, lao động còn cần phải chú ý đến việc rèn kỹ năng sống cho học sinh, dạy học sinh cách “làm người”, để học sinh có thêm vốn kinh nghiệm thích ứng với môi trường mới, yêu cầu mới. Giáo dục kỹ năng sống thúc đẩy quá trình phát triển của cá nhân và phát triển xã hội. Đối với học sinh việc được đào tạo kỹ năng sống là vô cùng quan trọng. Trong những năm trước đây giáo dục kỹ năng sống chỉ làm được tại gia đình, gia đình giáo dục tốt, trẻ sẽ có điểm xuất phát tốt và nền nếp tốt. Ngược lại, trẻ sẽ không có gì khi không được gia đình quan tâm giáo dục. Như vậy xuất phát điểm của trẻ là không giống nhau. Giáo dục kỹ năng sống trong nhà trường sẽ xóa đi rào cản đó. Trước đòi hỏi “ Giáo dục phổ thông là giáo dục hình thành nhân cách công dân tốt của nước Việt Nam” thì đây là điểm hạn chế của các nhà trường chúng ta hiện nay. Qua nhiều năm triển khai phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”, hạn chế này đã được khắc phục bước đầu. Rất nhiều tiết học đã được tích hợp, lồng ghép giáo dục kỹ năng sống, rất nhiều hoạt động ngoài giờ lên lớp đã tạo môi trường để giáo dục đạo đức lối sống cho các em, rèn luyện cho các em những kỹ năng sống cần thiết. Bằng nhiều hình thức, nhiều con đường, trong đó việc rèn kĩ năng sống chiếm một vị trí quan trọng. Qua việc rèn kĩ năng sống sẽ trang bị tri thức, hành vi cho trẻ. Đồng thời nó định hướng cho học sinh tiểu học rèn luyện hành vi và thói quen ứng xử tốt. Trong sự phát triển nhân cách của học sinh, việc rèn luyện kĩ năng sống là đảm bảo cho học sinh có được bản lĩnh rõ ràng về nhân cách toàn diện. Nếu không rèn kĩ năng sống thì không những sự ứng xử trong các tình huống sẽ phức tạp, gặp khó khăn, thậm chí mắc phải sai lầm, mà việc hình thành nhân cách toàn diện của trẻ bị hạn chế, phiến diện, việc xây dựng những thói quen hành vi dễ rơi vào chủ nghĩa hình thức máy móc, lí trí và tình cảm không thống nhất với nhau đó là lời nói không đi đôi với việc làm thì dẫn đến hiện tượng lệch lạc về nhân cách. Theo bản thân tôi, kĩ năng sống đơn giản là tất cả những điều cần thiết chúng ta phải biết để có thể thích ứng với những thay đổi diễn ra hằng ngày trong cuộc sống. Kĩ năng sống được hình thành theo một quá trình, hình thành một cách tự nhiên qua những va chạm, những trải nghiệm trong cuộc sống và qua giáo dục mà có. Có nhiều nhóm kĩ năng sống như: nhóm kĩ năng nhận thức, nhóm kĩ năng xã hội và nhóm kĩ năng quản lí bản thân... Dù là kĩ năng nào cũng đều rất quan trọng và cần thiết với mỗi con người. Cho nên, giáo dục kĩ năng sống cho học sinh có một tầm rất quan trọng. Nhận thức được vấn đề đó, bản thân tôi là hiệu trưởng luôn xác định: ý nghĩa và tầm quan trọng của việc rèn kỹ năng sống cho học sinh. Do đó công tác giáo dục kỹ năng sống là mắt xích chủ yếu và quan trọng nhất trong việc 1 hình thành nhân cách con người. Làm thế nào để chỉ đạo: “ Một số biện pháp giúp giáo viên rèn kĩ năng sống cho học sinh trường Tiểu học Nga Thắng.” đạt kết quả tốt nhất ? Đó chính là lý do mà tôi chọn đề tài này. 2. Mục đích nghiên cứu: - Ở sáng kiến này tôi đi sâu vào nghiên cứu tìm hiểu kỹ năng sống cho học sinh ở trường Tiểu học Nga Thắng, trao đổi với giáo viên, học sinh, phụ huynh để chuyên sâu nghiên cứu vấn đề rèn kỹ năng sống cho học sinh . - Xác định một số nguyên nhân chủ yếu, từ đó tìm ra những biện pháp hữu hiệu trong khâu soạn giảng, lồng ghép rèn kỹ năng sống nhằm nâng cao hiệu quả rèn kỹ năng sống cho học sinh. - Thông qua sáng kiến kinh nghiệm này, tôi mong muốn được góp phần vào việc dạy nâng cao chất lượng giáo dục nói chung và chất lượng rèn kỹ năng sống cho học sinh nói riêng, giúp các em có được những kỹ năng cơ bản để vận dụng vào trong cuộc sống. 3. Đối tượng nghiên cứu: Biện pháp rèn kỹ năng sống cho học sinh tiểu học đạt hiệu quả. 4. Phương pháp nghiên cứu: - Phương pháp nghiên cứu lí luận: Đọc sách, văn bản để thu thập tư liệu, thông tin cần thiết cho đề tài. - Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: + Điều tra cơ bản, kết hợp quan sát, đàm thoại với giáo viên trong trường về biện pháp rèn kỹ năng sống cho học sinh tiểu học. + Thực nghiệm sư phạm để nâng cao chất lượng rèn kỹ năng sống cho học sinh trong trường. - Phương pháp đối chiếu, so sánh: Tổ chức so sánh, đối chiếu kết quả trước và sau khi thực hiện giải pháp để thấy được kết quả cũng như hạn chế nhằm tìm hướng điều chỉnh, khắc phục hợp lí. II . NỘI DUNG 1. Cơ sở lý luận: Thực hiện quyết định của Bộ GD&ĐT, các Sở GD&ĐT trong cả nước đã chỉ đạo các cơ sở giáo dục, các trường học tăng cường rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh, tăng cường nguồn lực trong và ngoài nhà trường cho giáo dục đạo đức, hình thành các chuẩn đạo đức, chú ý giáo dục giá trị gia đình, văn hóa gia đình bên cạnh giáo dục lòng yêu nước và truyền thống văn hóa dân tộc. Tập trung rèn luyện cho học sinh ý thức kỷ luật, tác phong nhanh nhẹn, gọn gàng, ngăn nắp, tăng cường giáo dục kỹ năng tự phục vụ, thói quen vệ sinh tốt, kỹ năng tự bảo vệ an toàn bản thân, mạnh dạn trong giao tiếp, thân thiện với bạn bè, lễ phép với người lớn… Việc giáo dục kỹ năng sống cho HS được thể hiện qua các cách thức hoạt động như: -Tích hợp vào nội dung các bài học ở các môn học trên lớp; -Thực hiện thông qua các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Có thể khẳng định: Kỹ năng sống là một bài học quan trọng, giúp các em học sinh tự tin khi bước vào cuộc sống tương lai. Dạy trẻ kĩ năng sống là điều rất cần thiết đặc biệt đối với trẻ tiểu học, khi bắt đầu đi học cũng là lúc trẻ bắt đầu 2 tiếp xúc với xã hội, rất cần hoàn thiện và phát triển các kĩ năng sống cho riêng mình. Chính những kĩ năng sống các em tiếp nhận được những năm đầu tiên đi học sẽ theo các em suốt cả cuộc sống sau này. Nếu ngay từ tiểu học các em đã có được những kĩ năng tốt, cuộc sống sau này sẽ rộng mở với các em hơn. Nếu ngược lại sau này các em sẽ rất khó khăn để sửa chữa những kĩ năng không tốt và gặp nhiều khó khăn trong cuộc sống. Vì vậy việc dạy kỹ năng sống cho học sinh giúp các em biết làm chủ bản thân, thích ứng và biết cách ứng phó trước những tình huống khó khăn trong cuộc sống hàng ngày; Rèn cách sống có trách nhiệm với bản thân, gia đình, đảm bảo mục tiêu giáo dục KNS cho học sinh trong cộng đồng; Mở ra cơ hội, hướng suy nghĩ tích cực và tự tin, tự quyết định và lựa chọn những hành vi đúng đắn. Việc giáo dục kỹ năng sống góp phần giải quyết tình trạng trẻ thụ động, không biết ứng phó trong những hoàn cảnh nguy cấp, không biết cách tự bảo vệ bản thân trước nguy hiểm, thậm chí không biết cách tìm kiếm sự giúp đỡ... Bên cạnh đó, các bài học về kỹ năng sống sẽ giúp trẻ hình thành những kĩ năng tâm lý - xã hội cơ bản giúp cho cá nhân tồn tại và thích ứng trong cuộc sống. Đó là những kỹ năng chúng ta phải biết để có được sự điều chỉnh, ứng xử phù hợp với những thay đổi diễn ra hằng ngày, hàng giờ. Qua học tập và rèn luyện các kỹ năng sống các em sẽ cảm nhận, thấu hiểu và trân trọng những giá trị căn bản của cuộc sống. Kỹ năng sống là những trải nghiệm có hiệu quả nhất, giúp giải quyết hoặc đáp ứng các nhu cầu cụ thể trong suốt quá trình tồn tại và phát triển của con người. Là những kỹ năng tâm lý – xã hội cơ bản giúp cho cá nhân tồn tại và thích ứng trong cuộc sống, giúp cho cá nhân vững vàng trước cuộc sống có nhiều thách thức nhưng cũng nhiều cơ hội trong thực tại hay nói ngắn gọn Kỹ năng sống đơn giản là tất cả điều cần thiết chúng ta phải biết để có được khả năng thích ứng với những thay đổi diễn ra hằng ngày trong cuộc sống. Kỹ năng sống bao gồm cả hành vi vận động của cơ thể và tư duy trong não bộ của con người. Kỹ năng sống có thể hình thành một cách tự nhiên, thông qua giáo dục hoặc rèn luyện của con người. 2. Thực trạng: 2.1. Tình hình giáo dục kỹ năng sống: Nước ta hiện nay chọn cách đưa kỹ năng sống vào một số môn học. Bộ sách hướng dẫn dạy kỹ năng sống dành cho giáo viên đã được đưa vào tập huấn và khuyến khích các trường giảng dạy trong năm học qua theo kiểu lồng ghép. Theo sự chỉ đạo của Bộ GD&ĐT hiện nay việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh là lồng ghép tích hợp vào các môn học của chương trình. Hiện nay, có nhiều trường Tiểu học ở thành phố đưa giáo viên đi đào tạo tại các cơ sở giáo dục kỹ năng sống và trở về trường trực tiếp giảng dạy cho học sinh như một môn học bắt buộc trong thời khóa biểu. Trong thời gian nghỉ hè, nhiều lớp kỹ năng sống cũng mở ra cho các em học sinh như Học kỳ Quân đội, ….trong nước và nước ngoài theo hình thức liên kết. Tuy nhiên chỉ mới có một bộ phận HS là con gia đình có điều kiện được tiếp cận nên việc đưa giáo dục kỹ năng sống vào từng nhà trường là điều hết sức hợp lý. 3 Qua tìm hiểu tại một số trường học trên địa bàn, chúng tôi nhận thấy thời gian qua việc thực hiện giáo dục kỹ năng sống đã được nhiều trường rất quan tâm thông qua việc thường xuyên tổ chức nhiều hoạt động trong và ngoài giờ lên lớp, giúp hình thành những thói quen tốt cho học sinh…, tuy nhiên tình trạng làm cho có hoặc qua loa chiếu lệ để gọi là thực hiện theo nội dung thi đua của phong trào Trường học thân thiện- học sinh tích cực vẫn còn đang rất phổ biến chưa thật sự xem giáo dục kỹ năng sống cho HS là một nhiệm vụ xuyên suốt nên trong thực hiện nội dung thì sơ sài với phương pháp giảng dạy chưa hấp dẫn, việc lồng ghép vào những tiết sinh hoạt chào cờ đầu tuần hay các buổi sinh hoạt chỉ đơn thuần là kể những câu chuyện hay, những hình ảnh đẹp từ đời thường cho học sinh, chứ chưa thể tổ chức các buổi dã ngoại hoặc những hoạt động lớn vì “thiếu kinh phí” và nhiều khó khăn khác Trường TH Nga Thắng với đặc điểm là trường vùng nông thôn, điều kiện kinh tế nhân dân địa phương khó khăn, rất nhiều HS là con em gia đình nghèo, nên việc tiếp cận với xu thế hiện đại hoặc môi trường xã hội tiên tiến còn rất hạn chế từ đó hình thành trong các em bản tính nhút nhát, rụt rè, ít thân thiện, thiếu sự linh hoạt, ít hòa đồng, ít tham gia; nhiều em nói chuyện thường cộc lốc, trống không … vì thế nên rất khó khăn khi nhà trường tổ chức các hoạt động giáo dục ( cả trong giảng dạy và hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ). Các buổi chào cờ đầu tuần thường chỉ có đánh giá , triển khai công tác tuần hoặc tuyên truyền giáo dục truyền thống nên rất tẻ nhạt, nhàm chán. Các hoạt động thường chỉ tập trung một số ít học sinh nồng cốt và sự tham gia của một số giáo viên. 2.2. Thuận lợi – khó khăn a. Thuâ ̣n lợi: Bô ̣ Giáo dục- Đào tạo đã phát đô ̣ng phong trào“ Xây dựng trường học thân thiê ̣n-học sinh tích cực” với những kế hoạch nhất quán từ trung ương đến địa phương, Phòng giáo dục- Đào tạo cũng đã có kế hoạch từng năm học với những biê ̣n pháp cụ thể để rèn kỹ năng sống cho học sinh mô ̣t cách chung nhất cho các bâ ̣c học, đây chính là những định hướng giúp giáo viên thực hiê ̣n như: Rèn luyện kỹ năng ứng xử hợp lý với các tình huống trong cuộc sống, thói quen và kỹ năng làm việc, sinh hoạt theo nhóm; rèn luyện sức khỏe và ý thức bảo vệ sức khỏe, kỹ năng phòng, chống tai nạn giao thông, đuối nước và các tai nạn thương tích khác; rèn luyện kỹ năng ứng xử văn hóa, chung sống hòa bình, phòng ngừa bạo lực và các tệ nạn xã hội.. Đa số đội ngũ giáo viên nhiệt tình, năng động trong công tác, ý thức tổ chức kỷ luật cao.Thường xuyên dự các chuyên đề do nhà trường và phòng Giáo dục tổ chức. Cơ sở vật chất nhà trường cơ bản đủ để phục vụ cho dạy học 2 buổi/ngày. Trang thiết bị dạy học của giáo tương đối đầy đủ . Môi trường giao dục xanh, sạch, đẹp và an toàn cho trẻ. Đa số phụ huynh học sinh quan tâm tới việc học tập và rèn luyện của con em mình. b. Khó khăn * Về phía chương trình : Chương trình học hiện nay đang gặp phải nhiều ý kiến trái chiều là quá nặng về kiến thức trong khi những tri thức vận dụng cho đời sống hàng ngày bị thiếu 4 vắng. Hơn nữa, người học đang chịu nhiều áp lực về học tập khiến cho không còn nhiều thời gian cho các hoạt động ngoại khóa, hoạt động xã hội. Điều này dẫn đến sự “xung đột” giữa nhận thức, thái độ và hành vi với những vấn đề xảy ra trong cuộc sống. Mặc dù ở một số môn học, các hoạt động ngoại khóa, giáo dục kĩ năng sống đã được đề cập đến. Tuy nhiên, do nội dung, phương pháp, cách thức truyền tải chưa phù hợp với tâm sinh lí của đối tượng nên hiệu quả lồng ghép còn chưa cao. * Đối với giáo viên Trong thực tế hiện nay, việc nhận thức tầm quan trọng, cần thiết rèn kĩ năng sống cho học sinh ở một số giáo viên còn hạn chế. Qua dùng phiếu thăm dò, khảo sát thực tế cho thấy một số giáo viên lúng túng cả về nội dung, biện pháp rèn kĩ năng sống cho học sinh. Nhận thức của nhiều giáo viên còn mơ hồ, chưa rõ, chưa đầy đủ rèn kĩ năng sống cho học sinh là rèn những kĩ năng gì; vì nhận thức chưa đủ, chưa rõ nên không thể tìm ra được biện pháp, hình thức tổ chức hữu hiệu để rèn kĩ năng sống cho học sinh. Phong trào “Xây dựng trường học thân thiê ̣n, học sinh tích cực” tâ ̣p trung nhiều nô ̣i dung chung cho các bâ ̣c học, giáo viên chưa hiểu nhiều về nội dung phải dạy trẻ theo từng khối lớp những kĩ năng sống cơ bản nào, chưa biết vâ ̣n dụng từ những kế hoạch định hướng chung để rèn luyện kĩ năng sống cho HS. * Về phía gia đình. Một bộ phận Phụ huynh chưa nhận thức được tầm quan trọng của việc giáo dục kỹ năng cho các em, trong việc học tập của con em còn phó thác cho nhà trường. Một số bậc phụ huynh vẫn còn quá coi nặng thành tích học tập của học sinh, của con em mình mà bỏ quên giáo dục kỹ năng sống, coi đó là điều thực sự chưa cần thiết. Nhiều phụ hunh còn đặt ra chỉ tiêu cho các em là phải thi đâu vào các trường đại học, điều này vô tình biến các em trở thành cứng nhắc, và rất dễ bị lôi kéo, sa ngã bởi những tác động xấu từ bên ngoài. * Về phía học sinh : học tập thụ động, chủ yếu chỉ nghe, suy nghĩ và làm theo thầy cô giáo, ít có sự sáng tạo, học sinh học tập đơn điệu, nặng nề. Những năm gần đây, nhiều trẻ em rất thiếu kĩ năng làm việc nhà, kĩ năng tự phục vụ, kĩ năng giao tiếp với ông bà, cha mẹ. Nhiều em không tự dọn dẹp phòng ở của chính mình, không giúp đỡ bố mẹ bất kì việc gì ngoài việc học. Từ những thuâṇ lợi và khó khăn trong quá trình thực hiê ̣n rèn kĩ năng sống cho học sinh bậc tiểu học tôi đã suy nghĩ, nghiên cứu tài liê ̣u để tạo điều kiê ̣n thuâ ̣n lợi giúp giáo viên, các bâc̣ cha mẹ học sinh các kỹ năng sống qua đề tài: “ Một số biện pháp giúp giáo viên rèn kỹ năng sống cho học sinh trong trường tiểu học ” Qua tiến hành khảo sát ( lần 1) ở lớp 4B đầu năm học với chủ đề “ Kĩ năng của em”; kết quả như sau: Kĩ năng tốt Có hình thành kĩ năng Kĩ năng chưa tốt Tổng số học sinh SL % SL % SL % 24 3 12,5 10 41,6 11 45,9 5 Tổng số học sinh 24 Ứng xử tình huống trong chơi trò chơi tập thể Biết cách ứng xử hài hòa, khá Hay cãi nhau, xô đẩy bạn khi phù hợp. chơi. SL % SL % 13 54,1 11 45,9 Kết quả trên cho thấy, số học sinh có kĩ năng tốt còn ít và số học sinh có kĩ năng chưa tốt còn nhiều. Chính vì vậy mà việc rèn kĩ năng sống cho học sinh là vấn đề cần quan tâm. Muốn làm tốt công tác này chúng ta cần phải làm gì? Nhất là những người làm công tác giáo dục vì nhà trường là nơi tốt nhất để hình thành nhân cách cho học sinh. Đây cũng chính là câu hỏi mà bản thân cần phải tìm tòi nghiên cứu. 3. Giải pháp và tổ chức thực hiện. Tôi luôn nhận định rằng: “Giáo dục kỹ năng sống chỉ thật sự có hiệu quả khi người thầy người cô tâm huyết, sự kiên nhẫn và phải có thời gian. Giáo dục kỹ năng sống không phải chỉ là công việc của giáo viên , nhà trường mà của cả xã hội, cộng đồng. Phải kết hợp cả gia đình, nhà trường và xã hội mới mong đào tạo được những học sinh phát triển toàn diện”. Vì vậy cần có sự kết hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường, chính quyền địa phương trong quản lý giáo dục học sinh. Trên thực tế, có nhiều phương pháp, nhiều cách thức để thực hiện giáo dục KNS cho học sinh. Xác định vai trò quan trọng của hiệu trưởng nhà trường trong việc rèn kỹ năng sống cho học sinh nên trong năm học này đồng thời với việc áp dụng các hoạt động giáo dục trong các tiết học chính khóa còn chú trọng chuyên sâu vào các hoạt động ngoài giờ lên lớp. Vì theo tâm sinh lý của học sinh tiểu học thì đây là con đường dễ tiếp cận và mau thích nghi nhất. Với kinh nghiệm thực tiễn áp dụng tôi nhận thấy một số biện pháp mà người hiệu trưởng nhà trường cần làm để thực hiện nhiệm vụ rèn kỹ năng sống cho học sinh như sau: 3.1. Nâng cao nhận thức và xác đ̣nh ṛ nhiêmi ̣ vụ cơ bản của từng thành viên trong quá trình giáo dục kỹ năng sống cho học sinh 3.1.1. Đối với nhà trường : Tuyên truyền chủ trương, quy định của ngành giáo dục, nội dung giáo dục của nhà trường đến mọi cán bộ giáo viên và phụ huynh học sinh. Thiết lập mối quan hệ chặt chẽ, phối hợp thường xuyên với phụ huynh, địa phương và các tổ chức xã hội để tạo được sự đồng thuận, chung sức trong quá trình giáo dục học sinh. Cần tuyên truyền để mọi cán bộ, giáo viên phải hiểu rõ trách nhiệm giáo dục đạo đức, giáo dục kỹ năng sống cho học sinh là trách nhiệm của toàn thể hội đồng sư phạm bao gồm đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên nhà trường chứ không phải là trách nhiệm của một cá nhân, bộ phận nào. Vì thế, tập thể sư phạm phải nêu gương tốt cho học sinh về phẩm chất đạo đức, tác phong của nhà giáo; Phải có sự phối kết hợp giữa chặt chẽ giũa các đoàn thể trong nhà trường. 6 Việc giáo dục đạo đức, giáo dục kỹ năng sống cho học sinh phải được thống nhất về nội dung, hình thức, được tiến hành thường xuyên, liên tục trong từng tiết dạy, ở mọi lúc, mọi nơi và có sự phối kết hợp chặt chẽ giữa các lực lượng trong và ngoài nhà trường. Phải luôn quan tâm đến việc xây dựng môi trường sư phạm từ cơ sở vật chất đến tinh thần, không khí học tập, sinh hoạt, làm việc, đảm bảo tính giáo dục ngày càng cao. Xây dựng nề nếp kỷ luật, học tập quy củ, thưởng phạt nghiêm minh học sinh thực hiện tốt hoặc học sinh còn vi phạm. Xác định môi trường sư phạm là một trong những điều kiện tác động trực tiếp, thường xuyên đến việc giáo dục đạo đức, giáo dục kỹ năng sống cho học sinh nên nhà trường rất quan tâm đến việc xây dựng trường học có một môi trường sư phạm đảm bảo tính thẩm mỹ, tính giáo dục. Tập huấn cho giáo viên về các kỹ năng sống qua các tài liệu, trao đổi với cha mẹ các em về các hành vi kĩ năng sống, tạo cơ hô ̣i, tổ chức nhiều hoạt đô ̣ng nhằm giúp giáo viên tăng cường phối hợp nhất quán với gia đình để dạy các em kỹ năng sống đạt hiệu quả. Nhà trường xác định mục tiêu, tiêu chí về giáo dục kỹ năng sống của học sinh phù hợp với tiềm năng phát triển của học sinh lứa tuổi và xây dựng kế hoạch năm học cho phù hợp với từng độ tuổi ở từng khối lớp . Tạo điều kiện tốt nhất có thể cho giáo viên tổ chức tốt các họat động chăm sóc giáo dục học sinh theo thời gian biểu của nhà trường đã đưa ra. Tổ chức có hiệu quả các hình thức giáo dục ngoài lên lớp như: sinh hoạt đầu tuần, sinh hoạt tập thể, hoạt động ngoại khóa, tham quan dã ngoại, hoạt động văn thể mỹ, công tác Đoàn Đội, công tác xã hội. Tổ chức báo cáo các chuyên đề về giáo dục pháp luật, giáo dục giới tính, tư vấn tâm lý học sinh... 3.1.2. Đối với gia đình: Mỗi gia đình đều phải hiểu rõ: Gia đình là cái nôi giáo dục đầu tiên của mỗi con người, môi trường giáo dục gia đình là rất quan trọng trong mối quan hệ phối hợp với nhà trường và xã hội. Gia đình là tế bào hạnh phúc suốt đời của mỗi con người. Giáo dục giá trị gia đình, văn hóa gia đình là rất cần thiết hiện nay, bên cạnh giáo dục lòng yêu nước và truyền thống văn hóa dân tộc. Vi vậy người lớn phải nêu gương tốt cho trẻ em về thái độ, hành vi, cách ứng xử của mình đối với bản thân và đối với cộng đồng. Phụ huynh học sinh phải thường xuyên quan tâm đến việc giáo dục đạo đức của con em mình, thường xuyên phối kết hợp chặt chẽ với nhà trường để công tác giáo dục học sinh ngày một tốt hơn. 3.1.3. Đối với đ̣a phương : Môi trường giáo dục phải luôn gắn với giáo dục đạo đức để học sinh trở thành những công dân tốt . Nên địa phương cần phải tăng cường nguồn lực cho nhà trường cho giáo dục đạo đức, hình thành các chuẩn mực đạo đức ( định hướng giá trị sống). Cần quan tâm thường xuyên đến tình hình an ninh trật tự, an toàn, mỹ quan khu vực quanh trường học đặc biệt là xử lý cương quyết các hàng quán kinh doanh có thể có tác động không tốt đến học sinh. 7 Chủ động phối hợp cùng nhà trường giáo dục học sinh nhất là những học sinh cá biệt ; giúp nhà trường giải quyết những khó khăn ngoài thẩm quyền của nhà trường. 3.1.4. Đối với giáo viên: Đầu năm học, tôi tổ chức chuyên đề với nội dung: “Về tḥc trạng và giải pháp ơ đơn vi trong viêc̣ rèn kĩ năng sống cho học sinh” qua đó giúp cho cán bộ, giáo viên, nhân viên nhận thức rõ tầm quan trọng của công tác giáo dục đạo đức, giáo dục kỹ năng sống cho học sinh, từ đó chủ động thực hành rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh một cách hiệu quả. Qua các nội dung sau: - Giáo viên cần tích cực đổi mới phương pháp giảng dạy nhằm khuyến khích sự chuyên cần, tích cực của học sinh , giáo viên cần phải biết khai thác phát huy năng khiếu, tiềm năng sáng tạo ở mỗi học sinh. Vì mỗi học sinh là một nhân vật đặc biệt, phải giáo dục học sinh như thế nào để các em cảm thấy thoải mái trong mọi tình huống của cuộc sống. - Giáo viên cần thường xuyên tổ chức các họat động chăm sóc giáo dục các em mô ̣t cách thích hợp tuân theo một số quan điểm: Giúp các em phát triển đồng đều các lĩnh vực: thể chất, ngôn ngữ, nhận thức, tình cảm- xã hội và thẩm mỹ. Phát huy tính tích cực của các em, giúp các em hứng thú, chủ động khám phá tìm tòi, biết vận dụng vốn kiến thức, kỹ năng vào việc giải quyết các tinh huống khác nhau. - Giáo viên cần giúp các em có được những mối liên kết mật thiết với những bạn khác trong lớp, các em biết chia sẻ chăm sóc, trẻ cần phải học về cách hành xử, biết lắng nghe trình bày và diễn đạt được ý của mình khi vào trong các nhóm học sinh khác nhau, giúp các em luôn cảm thấy tự tin khi tiếp nhận các thử thách mới. Điều này liên quan tới việc các em có cảm thấy thoải mái, tự tin hay không đối với mọi người xung quanh, cũng như việc mọi người xung quanh chấp nhận học sinh đó như thế nào? Cần chuẩn bị cho học sinh sự tự tin, thoải mái trong mọi trường hợp. - Giáo viên cần nghiên cứu tâm lý học sinh, các em là tuổi hoa thích được làm việc, thích làm ra sản phẩm, thích được khen, từ đó lựa chọn phương pháp dạy học nhằm đạt hiệu quả cao. - Thường xuyên liên hệ với phụ huynh để kịp thời nắm tình hình của các em, trao đổi với phụ huyng những nội dung và biện pháp chăm sóc và giáo dụccác em tại nhà, bàn bạc cách giải quyết những khó khăn gặp phải. 3.2. Giáo viên xác đ̣nh nhưng kỹ năng sống cơ bản cân dạy tre ở lứa tuổi tiểu học. Bằng trách nhiệm, bằng kinh nghiệm và vốn sống của mình, giáo viên cần từng bước một giáo dục kỹ năng sống cho học sinh thông qua từng bài dạy, thông qua các hoạt động ở trường, ở lớp.Viê ̣c xác định được các kỹ năng cơ bản phù hợp với lứa tuổi sẽ giúp giáo viên lựa chọn đúng những nô ̣i dung trọng tâm để dạy trẻ và xây dựng hình thức tổ chức thực hiện lồng ghép vòa các hoạt động như thế nào cho hiệu quả. Qua từng tiết dạy, giáo viên hướng dẫn học sinh kỹ năng làm việc theo nhóm: biết cách phân công công việc, lắng nghe ý kiến người khác, tranh luận, biết chấp nhận đúng sai, thống nhất ý kiến, thực hiện đúng ý kiến đã thống nhất… Đây là kỹ năng hết sức cần thiết khi các em trưởng thành, làm việc trong 8 tập thể. Ở môn kỹ thuật, giáo viên cần giáo dục kỹ năng ṭ phục vụ, vì ở gia đình, các em thường được cha mẹ, người giúp việc làm thay hoặc không có thời gian gần gũi để hướng dẫn. Thầy cô cần cho học sinh thấy rằng việc khâu may, nấu cơm, luộc rau, lắp ráp mạch điện đơn giản… hết sức cần thiết cho bản thân các em vì chẳng những có thể phụ giúp cha mẹ khi bận việc hoặc ốm đau mà còn là hành trang khi các em đi học xa nhà sau này không có người chăm lo. Trong các bài khoa học, chúng ta có thể hướng dẫn, tập dần cho các em kỹ năng ra quyết đinh, kỹ năng kiên đinh như nói không với thuốc lá, ma túy, rượu… dứt khoát với những lời dụ dỗ, lôi kéo vào những thói hư tật xấu. Ở môn đạo đức, giáo viên rất dễ dàng nâng cao kỹ năng giao tiếp - ṭ nhận thức như kính trọng, biết ơn ông bà, cha mẹ, thầy cô, thương bệnh binh - liệt sĩ, những người lao động… bằng những hành vi, thái độ, việc làm nho nhỏ hằng ngày. Các em biết quan tâm chăm sóc ông bà, cha mẹ, anh chị; biết giúp đỡ người già, em nhỏ, bạn bè; biết xác định các giá trị hành vi đạo đức. Tùy từng bài học, chúng ta giáo dục các kỹ năng phù hợp cho các em. Việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh qua học tập – sinh hoạt ở nhà trường là điều hết sức cần thiết cho tương lai các em. Để đạt được điều đó, giáo viên cần kiên trì, quyết tâm thực hiện từng bước và liên tục trong suốt quá trình giảng dạy. Tổ chức cán bộ lớp cũng nên đổi mới. Lớp trưởng, lớp phó, tổ trưởng, tổ phó cần thay đổi theo từng tháng để từng học sinh biết được các công việc của người lãnh đạo, các khó khăn gặp phải và xử lý ra sao… Đồng thời biết thông cảm với công việc của người chỉ huy. Qua đó rèn cho các em những kỹ năng chỉ huy - lãnh đạo cần thiết. Trong sinh hoạt hằng ngày, giáo viên cần chú ý nâng dần kỹ năng giao tiếp - ṭ nhận thức cho các em như biết sử dụng đúng các quy tắc: chào hỏi, xin phép, cảm ơn, xin lỗi, yêu cầu… Biết cảm thông cảm chia sẻ buồn vui với mọi người. Giáo viên cũng có thể tập dần cho các em kỹ năng đặt mục tiêu từ những việc nhỏ như thói quen dậy sớm tập thể dục, đi học đúng giờ, phụ giúp mẹ việc nhà, giữ lời hứa với mọi người… Thực hiện giáo dục kỹ năng sống cho học sinh cũng cần được thông tin đến phụ huynh để phụ huynh thấy được tầm quan trọng của kỹ năng sống đối với con em mình, cùng với giáo viên thực hiện, theo dõi, ủng hộ động viên các em. Nếu được sự hỗ trợ của phụ huynh học sinh thì việc thực hiện sẽ dễ dàng thành công hơn. 3.3. Xây dựng miôi trường, lớp học thân thiện. Yếu tố không kém phần quan trọng quyết định thành công của việc rèn kỹ năng sống cho học sinh đạt hiệu quả là xây dựng được môi trường giáo dục an toàn, thân thiện, hiệu quả; đồng thời phát huy tính chủ động, tích cực, sáng tạo của học sinh trong học tập và các hoạt động xã hội một cách phù hợp và tốt nhất. Các biện pháp giáo dục tích cực mang lại nhiều lợi ích mong muốn cuả học sinh, giúp các em có tâm trạng vui vẻ lúc ở nhà, tinh thần thoải mái khi đến trường học tập và vui chơi. Tinh thần thoải mái làm cho các em thân thiết với mọi thành viên trong gia đình, thân thiện với bạn bè và trường lớp, vui vẻ, yêu thích đến trường và tích cực học tập. 9 Vì khi vào lớp Một tất cả các hoạt động với các em đều mới mẻ. Với tính cách nhút nhát của một số em thì việc trang trí một môi trường học tập thân thiện là rất cần thiết. Thực hiện phong trào xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực. Ngay từ tháng đầu nhà trường lên kế hoạch tu sửa, đầu tư xây dựng các công trình tạo nên môi trường xanh, sạch, đẹp. Về không gian lớp học trang trí thân thiện gần gũi với các em. Các em được tự mình trang trí lớp học qua các bài mẫu, bài vẽ, bài nặn theo từng chủ đề đã học . Về giáo viên phải thường xuyên trò chuyện với các em, hỏi thăm về gia đình tâm tư tình cảm, sở thích của từng em. Qua đó giáo viên nắm bắt được từng đối tượng học sinh trong lớp từ đó đề ra biện pháp giáo dục phù hợp với các em. Tạo không khí lớp học nhẹ nhàng, thân thiện, gần gũi giữa cô - trò, giữa trò – trò. Giáo viên luôn gương mẫu từ cử chỉ, lời nói, việc làm, cách ăn mặc, đi đứng cho học sinh noi theo. Cô không những như người mẹ thứ hai mà còn phải như người chị của các em. Thường xuyên quan tâm, chăm sóc, giúp đỡ, nhường nhịn, gần gũi, ân cần với các em. VD: Bẻ lại cổ áo, chải lại tóc, hướng dẫn các em đi giày.v.v... giải quyết những thắc mắc của các em, động viên khen ngợi, nhân điển hình tốt trước lớp. - Giáo viên cần có những hành vi thể hiện rõ chủ đề đã học với học sinh. VD: Cô cảm ơn em, cô xin lỗi... 3.4. Biêṇ pháp tuyên truyền và ch dẫn các bậc phụ huynh thực hiêṇ dạy các emi các kỹ năng sống cơ bản. Tổ chức họp phụ huynh thông báo đặc điểm tình hình của trường, lớp, nêu tầm quan trọng của việc giáo dục đạo đức cho học sinh, tính cấp bách của vấn đề kỹ năng sống cho học sinh qua các môn học. Thống nhất cùng phụ huynh phương pháp giáo dục đạo đức ở nhà. Phụ huynh được nghiên cứu chương trình học, kỹ năng qua từng bài học, tuần, tháng. Hướng dẫn phụ huynh nhắc nhở con em mình thực hiện hành vi theo từng bài học và thời khoá biểu quy định. Đó là những kỹ năng giao tiếp trong cuộc sống thể hiện đúng và lễ phép với người trên như: Đi học và học về biết chào ông, bà, bố, mẹ, anh, chị, em, …nói vừa đủ nghe thể hiện được sự lễ phép. Biết tự giới thiệu họ tên của mình, họ tên bố mẹ, người thân. Đầu tóc, quần áo gọn gàng. Biết lễ phép vâng lời ông bà, cha mẹ, nhường nhịn em nhỏ, đi bộ đúng quy định, đi học đúng giờ. Cha mẹ các em cần phối hợp với giáo viên một cách chặt chẽ và hợp lý bằng việc tham gia tình nguyện vào quá trình giáo dục trong nhà trừơng. Cha mẹ nên tham gia vào các buổi trao đổi với giáo viên, tham gia các buổi họp của nhà trường và tham gia một số hoạt động ngoại khoá; chỉ bằng cách đó thôi cha mẹ đã giúp các em hiểu rằng học là phải học suốt đời. Cần giáo dục để các em cảm thấy thoải mái tự tin trong mọi tình huống của cuộc sống. Nếu cha mẹ muốn giáo dục các em biết tự giữ kỷ luật, trước hết cần đánh thức sự tự ý thức của các em, cố gắng khơi gợi để các em luôn nghĩ về bản thân mình một cách tích cực và đừng bao giờ phá vỡ suy nghĩ tích cực về bản thân các em. Trong gia đình, cha mẹ nên khuyến khích các em nói lên quan điểm của mình về cảm giác và về những lựa chọn của mình, cần giúp các em hiểu rằng nên có thông số để theo đó mà lựa chọn, cố gắng không chỉ trích các quyết định của các em. Việc này sẽ hình thành kỹ năng tự kiểm soát bản thân, rèn luyện 10 tính tự tin cho các em khi tham gia các hoạt động và các buổi thảo luận tại trừơng sau này. Cha mẹ giúp các em phát triển sở thích, ý thích của mình mà những sở thích ý thích đó là tốt và người lớn có thể cung cấp thêm phương tiện để các em thực hiện ý thích đó. Ví dụ: như một số học sinh thích vẽ, ngoài việc cho các em học năng khiếu vẽ thì cha mẹ có thể cho các em thêm bút màu, giấy vẽ và hãy chỉ cho các em cách lưu giữ các bức tranh để tạo thành một bộ sưu tập tranh vẽ của chính các em hoặc triển lãm tranh của các em ở góc nhỏ trong nhà. Cha mẹ cần dạy các em những nghi thức văn hóa trong ăn uống, biết cách sử dụng các đồ dùng ăn uống; Cụ thể: Trẻ được làm quen với những đồ dùng, vật dụng khác nhau, (bộ đồ bếp, bộ đồ ăn, bộ đồ uống). Sự sạch sẽ, gọn gàng, một thói quen nề nếp, sự sắp đặt ngăn nắp, ngay ngắn những bộ đồ dùng, vật dụng, thái độ, ăn uống từ tốn, không vội vã, không khí cởi mở, thoải mái và đầm ấm, những cuộc trao đổi nhẹ nhàng, dễ chịu… tất cả những yếu tố trên sẽ giúp các em có thói quen tốt để hình thành kỷ năng tự phục vụ và ý nghĩa hơn là kỹ năng sống tự lập sau này. 3. 5. Rèn kĩ năng sống hiệu quả qua việc tích hợp vào các miôn học tại trường. Nói một cách ngắn gọn, dạy học tích hợp là định hướng dạy học trong đó giáo viên tổ chức, hướng dẫn để học sinh biết huy động tổng hợp kiến thức, kĩ năng thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau nhằm giải quyết các nhiệm vụ học tập, đời sống; thông qua đó hình thành những kiến thức, kĩ năng mới; phát triển được những năng lực cần thiết, nhất là năng lực giải quyết vấn đề trong học tập và trong thực tiễn cuộc sống do đặc thù bộ môn phải tích hợp nhiều nội dung như giáo dục môi trường, giáo dục sức khỏe... nên trong quá trình giảng dạy, không phải bất cứ nội dung nào, hay tiết học nào giáo viên cũng dễ dàng thực hiện việc lồng ghép giáo dục kỹ năng sống. Do đó, để hoạt động tích hợp đạt hiệu quả cao đòi hỏi người giáo viên phải linh hoạt và mềm dẻo trong việc lựa chọn nội dung bài học và kỹ năng sống cần thiết để tích hợp. Đối với việc dạy học theo hướng tích hợp kỹ năng sống, tùy vào từng nội dung và kỹ năng được xác định trước, giáo viên sẽ định hướng phương pháp dạy phù hợp, không cứng nhắc, tạo được sự hợp tác qua lại giữa giáo viên với học sinh, giữa học sinh với học sinh: có thể sử dụng phương pháp tích cực cũng có thể lựa chọn kết hợp giữa phương pháp truyền thống và phương pháp tích cực. Trong khi thiết kế nội dung dạy học tích hợp kỹ năng sống, giáo viên nên thiết kế cụ thể các hoạt động mà bản thân dự kiến sẽ tổ chức và ước lượng thời gian tổ chức để tránh ảnh hưởng đến việc truyền thụ và lĩnh hội nội dung kiến thức của học sinh. Để giáo dục kĩ năng sống cho học sinh có hiệu quả giáo viên cần vận dụng vào các môn học, tiết học, nhất là các môn như: Tiếng Việt; Đạo đức; Khoa học; An toàn giao thông .... để những giờ học sao cho các em được làm để học, được trải nghiệm như trong cuộc sống thực. Trong chương trình môn Tiếng Việt có nhiều bài học có thể giáo dục kĩ năng sống cho các em, đó là các kĩ năng giao tiếp xã hội, như: Viết thư, Điền vào giấy tờ in sẵn, Giới thiệu địa phương, Kể chuyện được chứng kiến hoặc tham gia,... được lồng cụ thể qua các tình huống giao tiếp. Bản thân chỉ gợi mở 11 sau đó cho các em tự nói một cách tự nhiên hoàn toàn không gò bó áp đặt. Để hình thành những kiến thức và rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh qua môn Tiếng Việt, người giáo viên cần phải vận dụng nhiều phương pháp dạy phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh như: Ở môn Đạo đức, để các chuẩn mực đạo đức, pháp luật xã hội trở thành tình cảm, niềm tin, hành vi và thói quen của học sinh. Cần sử dụng các phương pháp, kĩ thuật dạy học tích cực, học sinh sẽ được tạo cơ hội để thực hành, trải nghiệm nhiều kĩ năng sống cần thiết, phù hợp với lứa tuổi. Đó là lối sống lành mạnh, các hành vi ứng xử phù hợp với nền văn minh xã hội. Lối sống, hành vi như gọn gàng, ngăn nắp, nói lời đẹp, biết yêu quý bố mẹ, ông bà, hợp tác, giúp đỡ, chia sẻ với bạn… Ở môn Khoa học: Chương “Con người và sức khỏe”các bài: “Con người cần gì để sống? Vai trò của các chất dinh dưỡng có trong thức ăn; Phòng một số bệnh do thiếu chất dinh dưỡng; Phòng bệnh béo phì; Phòng tránh tai nạn đuối nước;...” giáo dục các em hiểu rằng ăn uống đủ chất và hợp lí giúp cho chúng ta khoẻ mạnh, biết tránh một số bệnh lây qua đường tiêu hóa, biết những việc nên làm và không nên làm để phòng tránh tai nạn đuối nước, có ý thức tự giác làm vệ sinh cá nhân hằng ngày, tự giác thực hiện nếp sống vệ sinh, khắc phục những hành vi có hại cho sức khoẻ. Biết tham gia các hoạt động và nghỉ ngơi một cách hợp lí để có sức khoẻ tốt. Hình ảnh buổi tập huấn cho học sinh kỹ năng sơ cấp cứu ban đầu 12 Trưng bày sản phẩm khéo tay của học sinh tự làm trong tiết Kỹ thuật bài 9 “ Ích lợi của việc trồng rau, hoa”lớp 4 3.6. Phối hợp với Đoàn- Đội trong trường giúp học sinh phát triển các kỹ năng sống qua việc tổ chức các hoạt động tập thể vui tươi, lành miạnh. Nội dung phong trào“ Xây dựng trường học thân thiê ̣n, học sinh tích cực”, trong đó có nội dung: Nhà trường cần tổ chức các hoạt động văn nghệ, thể thao một cách thiết thực, khuyến khích sự tham gia chủ động, tự giác của học sinh. Tổ chức các trò chơi dân gian và các hoạt động vui chơi giải trí tích cực khác phù hợp với lứa tuổi của học sinh. Căn cứ vào nội dung trên, nhà trường đã xây dựng kế hoạch và thực hiện nhiều hoạt động một cách thiết thực, khuyến khích sự tham gia chủ động, tự giác của trẻ. Duy trì việc sinh hoạt ngoài giờ lên lớp theo chủ điểm để học sinh được học được chơi.Cụ thể như sau: 3.6.1.Hoạt động văn hóa nghệ thuật: Đây là một loại hình hoạt động quan trọng, không thể thiếu được trong sinh hoạt tập thể của trẻ em, nhất là học sinh tiểu học. Hoạt động này bao gồm nhiều 13 thể loại khác nhau: Hát, múa, thơ ca, kịch ngắn, tấu vui, độc tấu, thi kể chuyện…Các hoạt động này góp phần hình thành cho các em kỹ năng mạnh dạn, tự tin trước đám đông. Là một trong những kỹ năng rất quan trọng trong xu thế toàn cầu hóa. Xác định được tầm quan trọng của hoạt động này nhà trường thường xuyên tổ chức các hoạt động phù hợp với chủ điểm từng tháng, ở các lớp riêng hay tổ chức theo khối lớp và có thể chung toàn trường được các em hồ hởi, tham gia rất nhiệt tình, biểu diễn rất tự tin đây là hoạt động mà học sinh tiểu học rất thích. Buổi sinh hoạt ngoại khóa Hội thi “ Chúng em kể chuyện Bác Hồ” Ảnh hội diễn văn nghệ chào mừng ngày 20/11 3.6.2. Hoạt động vui chơi giải trí, thể dục thể thao: 14 Vui chơi là thời gian cần thiết để trẻ được thoát khỏi gánh nặng học hành, áp lực bài vở… tích lũy suốt cả một ngày, một tuần. Vui chơi sẽ tạo nên sự cân bằng giữa học tập và thư giãn để trẻ em phát triển tốt cả về tinh thần và thể chất, giữa hoạt động trí óc và vận động cơ thể. Không chỉ là hình thức tiêu khiển, vui chơi còn góp phần quan trọng trong việc hỗ trợ sự phát triển trí thông minh, cách bày tỏ cảm xúc và kỹ năng giao tiếp của trẻ. Vui chơi là cơ hội tốt để trẻ áp dụng những kiến thức trong sách vở, phát huy sáng kiến, chủ động tạo ra nhiều tình huống phong phú thông qua cảm nhận từ thực tế, vận dụng một cách linh hoạt các công cụ khi chơi, tưởng tượng ra nhiều nhân vật… để thời gian vui chơi tăng thêm phần hấp dẫn. Học sinh chơi trò chơi dân gian bổ ích 3.6.3. Hoạt động xã hội: Hoạt động này nhằm tạo điều kiện cho học sinh tham gia phong trào xã hội từ thiện, qua đó giáo dục cho các em tinh thần vì cộng đồng, biết quan tâm, chia sẻ đối với các em nhỏ mồ côi, hoàn cảnh khó khăn và trẻ em khuyết tật... Trong thực tế, hoạt động này đã được nhà trường tiến hành tương đối tốt. Trước tiên nhà trường phát động quỹ bạn nghèo ngay từ đầu năm học bằng cách các lớp tự nuôi lợn nhựa. Động viên các em tự nguyện ủng hộ các em trong trường gặp hoàn cảnh khó khăn bằng tinh thần, vật chất theo khả năng của mình. . Quyên qóp giúp đỡ bạn nghèotrong trường 3.6.4. Hoạt động lao động công ích: 15 Quét sân trường, lớp, nhổ cỏ, tưới cây, lau bàn ghế... là những hoạt động lao động thường xuyên của học sinh khi học tập tại trường. Giáo dục thông qua lao động là việc làm quan trọng trong giáo dục phát triển toàn diện, nhằm hình thành ở các em những phẩm chất của người lao động mới: Yêu lao động, quý trọng người lao động, giúp các em có được các kỹ năng lao động phục vụ cho sinh hoạt và chuẩn bị cho học sinh các kỹ năng lao động cần thiết trong tương lai. Chăm sóc bồn hoa, cây cảnh là hoạt động thường xuyên của HS trong trường. 3.6.5. Hoạt động hương ứng “Ngày thế giới rửa tay bằng xà phòng” Học sinh được tham gia các hoạt động, trò chơi và đố vui với những nội dung kiến thức hướng đến thay đổi các hành vi giữ gìn vệ sinh và chăm sóc sức khỏe. Đồng thời, học sinh được thầy cô giáo, thành viên của các Ban điều hành xà phòng lifebuoy hướng dẫn, chỉ dẫn những kỹ năng thực hành cơ bản về rửa tay bằng xà phòng.Theo đó, học sinh đã cam kết rửa tay đúng quy cách với xà phòng và ít nhất hai lần một ngày để bảo vệ và chăm sóc sức khỏe.. Đây là một trong những biện pháp y tế hiệu quả và ít tốn kém nhất nhằm phòng tránh các bệnh về 16 đường tiêu hóa, hô hấp giúp cho mọi người khỏe mạnh, đặc biệt là đối tượng học sinh và trẻ em. 3.6.6. Hoạt động nghe nói chuyện truyền thống về Quân đội nhân dân Việt Nam Hàng năm nhân dịp kỷ niệm ngày Thành lập Quân đội nhân dân Việt nam 22/12, Nhà trường phối hợp với Hội Cựu chiến binh xã Nga Thắng tổ chức buổi nói chuyện truyền thống với các nội dung: Hội CCB kể về truyền thống yêu nước hào hùng của dân tộc ta, về trang sử vàng chói lọi của QĐNDVN, ôn lại truyền thống đấu tranh anh dũng của quân và dân ta qua các trận đánh tiêu biểu, giới thiệu về truyền thống “Bộ đội Cụ Hồ”, những giai đoạn lịch sử của đất nước, cuộc kháng chiến chống Mỹ, những kỷ niệm khó quên của người lính trên chiến trường, tinh thần gan dạ, dũng cảm của các thế hệ cha, anh trên các chiến trường. Từ đó giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ là một nhiệm vụ quan trọng trong việc thực hiện mục tiêu giáo dục của nhà trường, nhằm giúp các em học sinh hiểu rõ hơn về lịch sử của dân tộc ta trong đấu tranh dựng nước và giữ nước. Qua đó giáo dục cho các em lòng yêu quê hương đất nước, lòng tự hào dân tộc, giúp cho các em có ý thức hơn trong việc giữ gìn và phát huy truyền thống cách mạng. Góp phần nâng cao hiểu biết của các em về kỹ năng sống, học tập và phấn đấu trở thành trở thành con ngoan trò giỏi, Đội viên tốt, Cháu ngoan Bác Hồ. 3.7. Kết hợp với Đoàn thanh niên xã tổ chức các hoạt động cho các emi trong ḍp hè. Thực hiện phương châm "Học mà chơi, chơi mà học" Nhà trường phối hợp chăt chẽ với tổ chức Đoàn xã tổ chức nhiều hoạt động mang tính giáo dục cao, tạo ra các sân chơi bổ ích, tạo nên không khí vui chơi lành mạnh, kích thích sự phát triển năng khiếu, thể chất, trí tuệ, sự năng động sáng tạo của các em. Các 17 loại hình văn hóa, văn nghệ, các cuộc thi như "Tiếng hát Hoa phượng đỏ", "Tuyên truyền măng non"... đặc biệt là phong trào Thanh Thiếu nhi hè, thể dục, thể thao được tổ chức trên địa bàn dân cư, qua đó giúp cho các em rèn luyện về thể chất đồng thời phát hiện các tài năng để bồi dưỡng và đào tạo. Hoạt động Đội trên địa bàn dân cư đi vào nề nếp, nhất là trong dịp hè trong nhiều năm qua. Đây là nơi thu hút các em sinh hoạt, vui chơi và là nơi đào tạo những tài năng tương lai cho quê hương đất nước. Thông qua các phong trào do tổ chức Đoàn phát động, nhiều đội viên đã biết vượt khó vươn lên, nhiều đội viên đã trưởng thành, xứng đáng là con ngoan trò giỏi, đội viên tốt, cháu ngoan Bác Hồ. Buổi lao động vệ sinh “ Nhà bia tưởng niệm liệt sĩ” 4. Hiêụ quả: Sau một năm chỉ đạo và thực hiện sáng kiến kinh nghiệm trên, Kỹ năng sống của học sinh đã có những chuyển biến tốt, các em có những kỹ năng sống cơ bản như khả năng nhanh nhẹn, mạnh dạn, tự tin. Các em đã tự điều chỉnh, bổ sung trao đổi, hợp tác tốt hơn để thực hiện các công việc được giao, hành vi ứng xử đối với mọi người trong gia đình, trong nhà trường và trong xã hội chủ động khéo léo hơn. Những kỹ năng tham gia hoạt động tập thể, kỹ năng tổ chức những hoạt động chung cùng nhau, biết phối hợp với mọi người cùng thực hiện hoạt động chung, có ý thức tự chủ, tự tin. Dựa vào những kỹ năng, hành vi này để rèn luyện những kỹ xảo, thói quen đạo đức bền vững và tự quản trong sinh hoạt tập thể. Qua khảo sát lần 2 ở lớp 4B (cuối tháng 3/2018) với chủ đề “ Kĩ năng của em”; kết quả so với đầu năm thì các em tiến bộ rất nhiều. Cụ thể như sau: Tổng số học sinh 24 Kĩ năng tốt SL % 16 66,7 Có hình thành kĩ năng SL % 8 33,3 Kĩ năng chưa tốt SL % 0 0 Ứng xử tình huống trong chơi trò chơi tập thể Tổng số Biết cách ứng xử hài hòa, khá phù Hay cãi nhau, xô đẩy bạn khi học sinh hợp. chơi. SL % SL % 18 24 24 100 0 0 Qua việc thực hiện các biện pháp trên, đến gần cuối học kì II, bản thân nhận thấy các em có tiến bộ rõ rệt. Đa số các em đều có ý thức tốt trong việc rèn luyện các kĩ năng, được thể hiện rõ qua: Việc sinh hoạt hằng ngày trên lớp, trong nhiều nghi thức lời nói, các em biết vận dụng những lời nói thân thiện vào thực tế, những lời chào, cảm ơn hay xin lỗi, những yêu cầu, đề nghị lịch sự,.. III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 1. Kết luận Rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh là một việc làm hết sức cần thiết của xã hội, các em không chỉ biết học giỏi về kiến thức mà còn phải được tôi luyện những kĩ năng sống qua đó tạo cho các em một môi trường lành mạnh, an toàn, tích cực, vui vẻ. Việc giáo dục kĩ năng sống ngay từ lớp nhỏ sẽ rút ngắn thời gian để trang bị cho các em vốn kiến thức, kĩ năng, giá trị sống để làm hành trang bước vào đời. Chính vì vậy, các thầy cô giáo tiểu học luôn giữ vai trò vô cùng quan trọng. Vì thế theo bản thân để làm tốt việc rèn kĩ năng sống cho học sinh, mỗi thầy cô giáo cần phải: Xác định rõ tầm quan trọng của việc rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh. Nắm vững những đặc trưng về phương pháp và hình thức tổ chức dạy các kĩ năng giao tiếp, ứng xử vào các môn học và các hoạt động khác. Tập trung vào việc đầu tư sọan giảng, lồng ghép kĩ năng sống vào các môn học. Luôn tạo mọi điều kiện để các em có thể bày tỏ, thể hiện mình, tham gia tốt các buổi hoạt động ngoại khóa của trường, lớp. Điều quan trọng là mỗi thầy cô giáo phải rèn cho mình tác phong sinh hoạt chuẩn mực, phải hết lòng thương yêu, gần gũi với học sinh. Sống, học tập, lao động là những vấn đề thiết yếu mà bản thân luôn cố gắng để ươm mầm cho thế hệ trẻ. Bởi trẻ em là hạnh phúc của gia đình, tương lai của đất nước, là lớp người kế tục sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc, là nhân tố để cây đời mãi mãi xanh tươi. Việc chăm sóc và giáo dục trẻ em, bồi dưỡng trẻ em trở thành công dân tốt của đất nước là một công việc vô cùng quan trọng mà mỗi giáo viên chúng ta phải cùng có trách nhiệm. 2. Kết luận Chúng ta biết rằng giáo dục là một quá trình tác động qua lại, là quá trình hoạt động và giao lưu trong các mối quan hệ xã hội đa dạng, được tổ chức có mục đích có kế hoạch của các nhà giáo dục và người được giáo dục để hình thành nhân cách hoàn thiện trong nhà trường xã hội chủ nghĩa không những dạy “chữ” mà còn dạy “người.” Trong công cuộc đổi mới hiện nay của đất nước ta, khi yếu tố con người được coi trọng về tiềm năng trí tuệ cùng với sức mạnh tinh thần. Nhân cách của con người càng được đề cao và phát huy mạnh mẽ trong mọi lĩnh vực xã hội. Thực tế hiện nay ngành giáo dục đào tạo dã được nhà nước quan tâm đưa lên quốc sách hàng đầu thi việc dạy chữ nói chung và việc rèn kĩ năng sống nói riêng là vấn đề đặc biệt quan trọng. Một nhà hiền triết đã nói “khoa học mà không có hành vi đạo đức thì chỉ là sự tàn rụi của linh hồn”mà hành vi đạo đức đó chính là 19