Tài liệu Một số biện pháp cơ bản nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh ở nhà máy in diên hồng

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Lêi më ®Çu HiÖu qu¶ kinh tÕ lµ mét ph¹m trï cã ý nghÜa rÊt quan träng trong mäi nÒn kinh tÕ thÕ giíi. §èi víi n-íc ta, tõ mét nÒn s¶n xuÊt nhá ®i lªn s¶n xuÊt lín x· héi chñ nghÜa, cïng mét lóc ph¶i thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô to lín vµ cÊp b¸ch trong sù nghiÖp x©y dùng b¶o vÖ Tæ Quèc XHCN, th× viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ trong mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ë tÊt c¶ c¸c ngµnh, c¸c cÊp, c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ c¬ së cµng cã ý nghÜa quan träng. ViÖc chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ n-íc ta tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch hãa tËp trung quan liªu bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ tr-êng cã sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ n-íc theo ®Þnh h-íng XHCN ®· t¹o ra nh÷ng c¬ héi míi vµ c¶ nh÷ng th¸ch thøc míi cho c¸c doanh nghiÖp. Víi c¸c nguån lùc ngµy cµng khan hiÕm, sù c¹nh tranh còng cµng trë nªn gay g¾t, khèc liÖt ®· lµm cho nhiÒu doanh nghiÖp bÞ thua lç, gi¶i thÓ, thËm chÝ ph¸ s¶n, nh-ng còng cã kh«ng Ýt c¸c doanh nghiÖp do n¾m b¾t ®-îc c¬ héi, tæ chøc thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh mét c¸ch cã hiÖu qu¶ ®· trô v÷ng vµ ngµy cµng ph¸t triÓn. ChÝnh v× vËy, viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cµng trë nªn cã tÝnh chÊt sèng cßn ®èi víi c¸c doanh nghiÖp Nhµ m¸y in Diªn Hång ®· gÆp kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n tõ khi b¾t ®Çu ®-îc thµnh lËp. §Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong c¬ chÕ míi Nhµ m¸y ®· m¹nh d¹n ®a d¹ng hãa c¸c ngµnh nghÒ kinh tÕ víi môc tiªu l©u dµi lµ kinh doanh cã hiÖu qu¶. NhËn râ ®-îc vai trß quan träng cña hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh còng nh- viÖc kh«ng ngõng n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, trong thêi gian vÒ thùc tËp vµ nh÷ng t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh ë Nhµ m¸y in Diªn Hång, cïng víi sù gióp ®ì tËn t×nh cña ThÇy gi¸o -GS.T.S TrÇn Minh TuÊn em ®· quyÕt ®Þnh chän mét ®Ò tµi nghiªn cøu víi -íc muèn ®-îc s¸ng tá nh÷ng kiÕn thøc ®· häc ®-îc vµ ®ãng gãp cho viÖc thùc hiÖn môc tiªu l©u dµi cña Nhµ m¸y. §Ò tµi cña em cã tªn "Mét sè biÖn ph¸p c¬ b¶n nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ë Nhµ m¸y in Diªn Hång" víi néi dung gåm 3 ch-¬ng: Ch-¬ng I: N©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh lµ môc tiªu c¬ b¶n vµ l©u dµi cña c¸c doanh nghiÖp trong c¬ chÕ thÞ tr-êng. Ch-¬ng II: Thùc tr¹ng vÒ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh ë Nhµ m¸y in Diªn Hång. Ch-¬ng III: Mét sè biÖn ph¸p c¬ b¶n n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh ë Nhµ m¸y in Diªn Hång. Do kh¶ n¨ng vµ thêi gian cã h¹n, nh÷ng thiÕu sãt trong bµi viÕt lµ kh«ng tr¸nh khái, em mong nhËn ®-îc sù th«ng c¶m vµ gãp ý cña c¸c thÇy, c« gi¸o vµ c¸c c¸n bé, c«ng nh©n viªn cña Nhµ m¸y in Diªn Hång ®Ó bµi viÕt ®-îc hoµn thiÖn. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ch-¬ng I N©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh lµ môc tiªu c¬ b¶n vµ l©u dµi cña c¸c doanh nghiÖp trong c¬ chÕ thÞ tr-êng I. HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh vµ sù cÇn thiÕt cña viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. 1. C¸c quan ®iÓm c¬ b¶n vÒ b¶n chÊt cña hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh: 1.1. C¸c quan ®iÓm vÒ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh: Doanh nghiÖp lµ mét tæ chøc kinh tÕ ®-îc thµnh lËp ®Ó thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh, tõ kh©u nghiªn cøu kh¶o s¸t nhu cÇu thÞ tr-êng ®Ó quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt ®Õn c¸c kh©u tæ chøc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, mua hµng hãa hoÆc lµm dÞch vô nh»m tháa m·n nhu cÇu con ng-êi vµ x· héi, vµ th«ng qua ho¹t ®éng h÷u Ých ®ã mµ kiÕm lêi. ChÝnh v× vËy ®Ó xem xÐt mét doanh nghiÖp kinh doanh cã hiÖu qu¶ hay kh«ng ta cã thÓ xuÊt ph¸t tõ viÖc tÝnh to¸n hiÖu qu¶ cña toµn bé qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh hay cña tõng bé phËn lÜnh vùc riªng lÎ tøc lµ khi ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò hiÖu qu¶ cã thÓ ®øng trªn c¸c gãc ®é kh¸c nhau ®Ó xem xÐt. Còng gièng nh- mét sè chØ tiªu kh¸c, hiÖu qu¶ lµ mét chØ tiªu chÊt l-îng tæng hîp ph¶n ¸nh tr×nh ®é lîi dông c¸c yÕu tè trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ®ång thêi lµ mét ph¹m trï kinh tÕ g¾n liÒn víi nÒn s¶n xuÊt hµng hãa. S¶n xuÊt hµng hãa cã ph¸t triÓn hay kh«ng lµ nhê ®¹t ®-îc hiÖu qu¶ cao hay thÊp. HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh võa lµ mét ph¹m trï cô thÓ, võa lµ ph¹m trï trõu t-îng. NÕu lµ ph¹m trï cô thÓ th× trong c«ng t¸c qu¶n lý ph¶i ®Þnh l-îng thµnh c¸c chØ tiªu, con sè ®Ó tÝnh to¸n, so s¸nh. NÕu lµ ph¹m trï trõu t-îng ph¶i 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ®-îc ®Þnh tÝnh thµnh møc ®é quan träng hoÆc vai trß cña nã trong lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh. Cã thÓ nãi r»ng, ph¹m trï hiÖu qu¶ lµ kiÕn thøc th-êng trùc cña mäi c¸n bé qu¶n lý, ®-îc øng dông réng r·i vµo mäi kh©u, mäi bé phËn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Tõ ®©y ta cã thÓ chia hiÖu qu¶ thµnh hai lo¹i: hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh (hiÖu qu¶ kinh tÕ) vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi. HiÖu qu¶ trùc tiÕp cña doanh nghiÖp lµ hiÖu qu¶ kinh tÕ, cßn hiÖu qu¶ cña ngµnh hiÖu qu¶ cña nÒn Kinh tÕ Quèc d©n lµ hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi. C¶ hai hiÖu qu¶ nµy ®Òu cã vÞ trÝ quan träng trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ®Êt n-íc. HiÖu qu¶ kinh tÕ cña doanh nghiÖp b¶o ®¶m bï ®¾p chi phÝ ®· bá ra vµ võa cã tÝch lòy ®Ó tiÕp tôc qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt më réng. Cßn hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi ®em l¹i lîi Ých cho x· héi vµ nÒn Kinh tÕ Quèc d©n, nã thÓ hiÖn qua viÖc t¨ng thu ng©n s¸ch cho Nhµ n-íc, t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm cho ng-êi lao ®éng, n©ng cao møc sèng cña ng-êi lao ®éng vµ t¸i ph©n phèi lîi tøc x· héi. 1.2. Kh¸i niÖm vÒ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh: Tõ tr-íc ®Õn nay c¸c nhµ kinh tÕ ®· ®-a ra nhiÒu kh¸i niÖm kh¸c nhau vÒ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. - HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh lµ møc ®é h÷u Ých cña s¶n phÈm s¶n xuÊt tøc lµ gi¸ trÞ sö dông cña nã (hoÆc lµ doanh thu vµ nhÊt lµ lîi nhuËn thu ®-îc sau qu¸ tr×nh kinh doanh). Kh¸i niÖm nµy lÉn lén gi÷a hiÖu qu¶ vµ môc tiªu kinh doanh. - HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh lµ sù t¨ng tr-ëng kinh tÕ ph¶n ¸nh nhÞp ®é t¨ng cña c¸c chØ tiªu kinh tÕ. C¸ch hiÓu nµy chØ lµ phiÕn diÖn, chØ ®óng trªn møc ®é biÕn ®éng theo thêi gian. - HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh lµ møc ®é tiÕt kiÖm chi phÝ vµ møc t¨ng kÕt qu¶. §©y lµ biÓu hiÖn cña b¶n chÊt chø kh«ng ph¶i lµ kh¸i niÖm vÒ hiÖu qu¶ kinh tÕ. - HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh ®-îc x¸c ®Þnh bëi tû sè gi÷a kÕt qu¶ ®¹t ®-îc víi chi phÝ bá ra. §iÓn h×nh cho quan ®iÓm nµy lµ t¸c gi¶ Manfred - Kuhn 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 vµ quan ®iÓm nµy ®-îc nhiÒu nhµ kinh tÕ vµ qu¶n trÞ kinh doanh ¸p dông vµ tÝnh hiÖu qu¶ kinh tÕ cña c¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. - Tõ c¸c kh¸i niÖm vÒ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh trªn ta cã thÓ ®-a ra mét sè kh¸i niÖm ng¾n gän nh- sau: hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh lµ mét ph¹m trï kinh tÕ ph¶n ¸nh tr×nh ®é lîi dông c¸c nguån lùc (lao ®éng, m¸y mãc, thiÕt bÞ, vèn vµ c¸c yÕu tè kh¸c) nh»m ®¹t ®-îc môc tiªu kinh doanh mµ doanh nghiÖp ®· ®Ò ra. 1.3. B¶n chÊt cña hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh: B¶n chÊt cña hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh lµ n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng x· héi vµ tiÕt kiÖm lao ®éng x· héi. §©y lµ hai mÆt cã mèi quan hÖ mËt thiÕt cña vÊn ®Ò hiÖu qu¶ kinh tÕ. ChÝnh viÖc khan hiÕm nguån lùc vµ viÖc sö dông chóng cã tÝnh c¹nh tranh nh»m tháa m·n nhu cÇu ngµy cµng t¨ng cña x· héi, ®Æt ra yªu cÇu ph¶i khai th¸c, tËn dông triÖt ®Ó vµ tiÕt kiÖm c¸c nguån lùc. §Ó ®¹t ®-îc môc tiªu kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp buéc ph¶i chó träng c¸c ®iÒu kiÖn néi t¹i, ph¸t huy n¨ng lùc, hiÖu n¨ng cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt vµ tiÕt kiÖm mäi chi phÝ. 2. Sù cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp: HiÖu qu¶ kinh doanh lµ mét trong c¸c c«ng cô h÷u hiÖu ®Ó c¸c nhµ qu¶n trÞ thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng cña m×nh. ViÖc xem xÐt vµ tÝnh to¸n hiÖu qu¶ kinh doanh kh«ng nh÷ng chØ cho biÕt viÖc s¶n xuÊt ®¹t ë tr×nh ®é nµo mµ cßn cho phÐp c¸c nhµ qu¶n trÞ ph©n tÝch, t×m ra c¸c nh©n tè ®Ó ®-a ra c¸c biÖn ph¸p thÝch hîp trªn c¶ hai ph-¬ng diÖn t¨ng kÕt qu¶ vµ gi¶m chi phÝ kinh doanh nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. 3. Nh÷ng biÖn ph¸p chñ yÕu ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh: HiÖu qu¶ kinh doanh ch¼ng nh÷ng bÞ ¶nh h-ëng cña nh÷ng nh©n tè bªn trong, cßn lu«n bÞ t¸c ®éng c¸c yÕu tè m«i tr-êng bªn ngoµi. ChÝnh v× vËy, muèn ®¹t ®-îc hiÖu qu¶ kinh doanh, doanh nghiÖp kh«ng chØ cã nh÷ng ®iÒu kiÖn, biÖn 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ph¸p sö dông nguån lùc bªn trong mét c¸ch hiÖu qu¶ mµ ph¶i n¾m b¾t c¸c bÊt ch¾c cña m«i tr-êng cã thÓ cã, ®-a ra nh÷ng biÖn ph¸p ®èi phã, thËm trÝ cã thÓ lÊy ®ã lµm c¬ héi cho viÖc kinh doanh. 3.1. N©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý doanh nghiÖp: HiÖu qu¶ kinh doanh phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè, trong ®ã tr×nh ®é qu¶n trÞ doanh nghiÖp ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh. ViÖc thùc hiÖn tèt bèn chøc n¨ng c¬ b¶n: Ho¹ch ®Þnh, tæ chøc, ®iÒu khiÓn, kiÓm tra lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó ®¹t ®-îc hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Tõ viÖc x¸c ®Þnh môc tiªu, x©y dùng chiÕn l-îc, tæ chøc c¸c nguån lùc doanh nghiÖp, x©y dùng bé m¸y qu¶n lý, t¸c nghiÖp, bè trÝ sö dông n-íc, c¸c biÖn ph¸p ®«n ®èc, thóc ®Èy, ®éng viªn vµ kiÓm so¸t. Ngoµi ra qu¶n trÞ cßn nghiªn cøu c¸c yÕu tè m«i tr-êng, theo dâi, dù b¸o nh÷ng biÕn ®éng, thay ®æi cã thÓ cã nh»m h¹n chÕ nh÷ng tæn thÊt, thiÖt h¹i cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. §Ó thùc hiÖn ®-îc biÖn ph¸p nµy cÇn nhËn thøc, hiÓu râ vai trß, tÇm quan träng cña qu¶n trÞ ®èi víi doanh nghiÖp. Nãi chung tr-íc t×nh h×nh kinh doanh hiÖn nay, nhiÒu doanh nghiÖp ®i vµo chç thua lç, ph¸ s¶n lµ cã nhiÒu nguyªn nh©n nh-ng cã thÓ kh¼ng ®Þnh mét trong nh÷ng nguyªn nh©n c¬ b¶n nhÊt ®ã chÝnh lµ sù yÕu kÐm vÒ qu¶n trÞ cña c¸c nhµ qu¶n trÞ. 3.2. X©y dùng cÊu tróc tæ chøc hîp lý: Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n phæ biÕn lµm doanh nghiÖp ho¹t ®éng kh«ng hiÖu qu¶ chÝnh lµ do c¬ cÊu tæ chøc cång kÒnh, tr× trÖ, ho¹t ®éng kh«ng hiÖu qu¶. V× vËy, ®Ó ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh hiÖu qu¶ cÇn ph¶i cã c¬ cÊu tæ chøc hîp lý, cã kh¶ n¨ng dÉn d¾t ®¬n vÞ ®Õn môc tiªu ®Ò ra, t¹o ®-îc nh÷ng t¸c ®éng kÕt hîp c¸c nguån lùc doanh nghiÖp, t¸c ®éng thóc ®Èy c¸c nguån lùc ph¸t triÓn. CÇn ph¶i cã mét c¬ cÊu gän nhÑ h¬n, ®ång thêi l¹i mang ®Õn mét kÕt qu¶ lín h¬n. Khi c¸c doanh nghiÖp thÊt b¹i hoÆc suy gi¶m th-êng hay ®æ lçi cho c¸c yÕu tè kh¸ch quan, cho r»ng m«i tr-êng kinh doanh khã kh¨n, cho c¹nh tranh gay 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 g¾t khèc liÖt. Nh-ng còng trong c¸c hoµn c¶nh ®ã l¹i cã nh÷ng doanh nghiÖp ¨n nªn lµm ra, vËy nguyªn nh©n lµ do ®©u?. Ph¶i ch¨ng do c¬ cÊu tæ chøc tr-íc ®· x¬ cøng, lçi thêi, kh«ng cßn phï hîp, kh«ng linh ho¹t vµ kh«ng cã kh¶ n¨ng thay ®æi, thÝch nghi mét c¸ch nhanh chãng víi m«i tr-êng, tõ ®ã dÉn ®Õn thua lç, ph¸ s¶n. V× vËy ®Ó ®¸p øng víi sù thay ®æi, duy tr× hiÖu qu¶ ho¹t ®éng, doanh nghiÖp buéc ph¶i t¸i cÊu tróc tæ chøc, t¹o søc sèng míi cho doanh nghiÖp. 3.3. X¸c ®Þnh môc tiªu chiÕn l-îc cña doanh nghiÖp: Mçi doanh nghiÖp cÇn cã c¸i nh×n ®óng ®¾n vÒ hiÖn tr¹ng doanh nghiÖp, m«i tr-êng ho¹t ®éng ®Ó ®Ò ra c¸c môc tiªu x¸c ®¸ng, c¸c chiÕn l-îc, gi¶i ph¸p ®Ó thùc hiÖn môc tiªu ®Ò ra. Víi môc tiªu ®Ò ra, c¸c doanh nghiÖp ph¶i x©y dùng c¸c chiÕn l-îc phï hîp cho tõng thêi kú. Doanh nghiÖp kh«ng ph¶i lóc nµo còng theo ®uæi chiÕn l-îc ph¸t triÓn, ph¸t triÓn víi mét tèc ®é nhanh chãng nh- viÖc theo ®uæi qu¸ nhiÒu dù ¸n, nh÷ng siªu dù ¸n. Nh÷ng chiÕn l-îc ph¸t triÓn nhvËy dÔ dÉn ®Õn mÊt c©n ®èi tµi chÝnh, tµi chÝnh bÞ dµn tr¶i vµ dÔ dÉn ®Õn sù ph¸ s¶n. H¬n n÷a hÇu hÕt c¸c dù ¸n chØ lu«n ®-a ra nh÷ng sè liÖu tÝnh to¸n theo h-íng l¹c quan mµ kh«ng tÝnh ®Õn khÝa canh ng-îc l¹i cña nã lµ bi quan. Khi dù ¸n gÆp ph¶i t×nh h×nh thÞ tr-êng bÊt lîi, ®èi thñ c¹nh tranh m¹nh, gi¸ b¸n gi¶m... lóc ®ã ta kh«ng l-êng ®-îc nh÷ng rñi ro, nh÷ng thua lç, thÊt b¹i cã thÓ cã vµ khi t×nh h×nh kh«ng nh- mong muèn doanh nghiÖp sÏ bÞ r¬i vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n. 3.4. YÕu tè con ng-êi - sù quan t©m hµng ®Çu: N©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh chóng ta kh«ng thÓ kh«ng quan t©m ®Õn yÕu tè con ng-êi, ®©y chÝnh lµ th¸ch thøc lín nhÊt ®èi víi qu¶n lý. Lµm sao cã ®-îc mét ®éi ngò lao ®éng lµnh nghÒ, lu«n häc hái, cã nç lùc, cã nhiÖt t×nh cao trong c«ng viÖc. §ã lµ ®iÒu kiÖn b¶o ®¶m cho sù thµnh c«ng cña doanh nghiÖp. Muèn vËy ph¶i nhËn thøc ®-îc vai trß quan träng cña yÕu tè con ng-êi, ph¶i th-êng xuyªn t¹o ®iÒu kiÖn cho ng-êi lao ®éng n©ng cao tr×nh ®é, ®-a ra nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp, kÝch thÝch tinh thÇn s¸ng t¹o vµ tinh thÇn tÝch cùc trong c«ng viÖc nhê c¸c h×nh thøc khuyÕn khÝch b»ng vËt chÊt vµ tinh thÇn lµm ng-êi lao ®éng tháa m·n, g¾n bã víi doanh nghiÖp. 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 3.5. T¹o vèn kinh doanh: Khã kh¨n chung cña hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp lµ thiÕu vèn bëi v× nã bæ sung vèn c¬ b¶n trong suèt qu¸ tr×nh kinh doanh. T¹o vèn b»ng h×nh thøc ®i vay sÏ ¶nh h-ëng rÊt lín ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh, doanh nghiÖp ph¶i lu«n mang g¸nh nÆng l·i suÊt. H¬n n÷a vèn vay lín t¹o ra sù mÊt c©n ®èi lín trong c¬ cÊu vèn, chøa ®Þnh nhiÒu sù bÊp bªnh rñi ro. V× vËy kh«ng nªn l¹m dông vèn vay, khi sö dông biÖn ph¸p vay vèn cÇn ph¶i cã kÕ ho¹ch sö dông hiÖu qu¶ vµ cã biÖn ph¸p phßng chèng nh÷ng rñi ro cã thÓ tõ yÕu tè nµy. §Ó ®¸p øng nhu cÇu vèn cho kinh doanh, biÖn ph¸p cæ phÇn hãa doanh nghiÖp, h×nh thµnh thÞ tr-êng chøng kho¸n lµ mét biÖn ph¸p h÷u hiÖu nh»m huy ®éng vèn cho c¸c doanh nghiÖp. X¸c ®Þnh c¬ cÊu vèn hîp lý, chÆt chÏ vµ thÝch øng víi quy m« doanh nghiÖp, tr¸nh kh«ng l¹m dông vèn vay qu¸ møc, ®Æc biÖt lµ vèn vay ng¾n h¹n, cã nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®èi phã víi nh÷ng biÕn ®éng vÒ tµi chÝnh. 3.6. Tr×nh ®é kü thuËt vµ c«ng nghÖ: C¸c doanh nghiÖp ®Ó kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ trªn thÞ tr-êng, ®Ó ®¹t ®-îc hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, ®Ó gi¶m chi phÝ, s¶n l-îng cao ®ång thêi ®Ó thÞ tr-êng chÊp nhËn s¶n phÈm, ®ßi hái s¶n phÈm ph¶i ®¹t ®-îc c¸c tiªu chuÈn, ph¶i ®¹t ®-îc chÊt l-îng s¶n phÈm. Muèn vËy cÇn ph¶i tiÕp cËn víi khoa häc kü thuËt c«ng nghÖ tiªn tiÕn, vËn dông vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, ph¶i kh«ng ngõng c¶i tiÕn ®Çu t- c«ng nghÖ, chÝnh ®ã lµ mét nh©n tè gióp doanh nghiÖp ho¹t ®éng ngµy cµng hiÖu qu¶ h¬n. 3.7. Nghiªn cøu m«i tr-êng: Mçi doanh nghiÖp tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®Òu cã sù liªn hÖ víi m«i tr-êng vµ chÞu sù t¸c ®éng cña m«i tr-êng ®Õn doanh nghiÖp. Nh÷ng t¸c ®éng cña m«i tr-êng cã thÓ lµ thuËn lîi hay bÊt lîi cho doanh nghiÖp. Do tÝnh chÊt quèc tÕ hãa, khu vùc hãa, ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp kh«ng chØ cßn thuéc ph¹m vi cña mét quèc gia hay mét vïng nµo ®ã, cho nªn doanh nghiÖp cßn chÞu sù t¸c ®éng cña m«i tr-êng kinh tÕ thÕ giíi. Nh÷ng thay ®æi vÒ chÝnh trÞ, kinh tÕ, x· héi, c«ng 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 nghÖ trªn thÕ giíi ®Òu cã thÓ t¸c ®éng ®Õn doanh nghiÖp. V× vËy, muèn ho¹t ®éng hiÖu qu¶ cÇn ph¶i qu¶n trÞ m«i tr-êng, ®ã lµ viÖc thu thËp th«ng tin, dù ®o¸n -íc l-îng thay ®æi, bÊt tr¾c cña m«i tr-êng trong vµ ngoµi n-íc, ®-a ra nh÷ng biÖn ph¸p ®èi phã nh»m gi¶m bít nh÷ng t¸c ®éng, nh÷ng tæn thÊt cã thÓ cã do sù thay ®æi, bÊt tr¾c ®ã. II. C¸c nh©n tè ¶nh h-ëng ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh: 1. Nhãm nh©n tè kh¸ch quan: 1.1. M«i tr-êng nh©n khÈu häc: Trong thêi ®¹i ngµy nay nhÊt lµ trong qu¸ tr×nh ®Êt n-íc ta ®ang trong c«ng cuéc ®æi míi cïng víi sù thóc ®Èy cña qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ ®· t¹o ra sù thay ®æi vÒ c¸i nh×n míi ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Sù biÕn ®æi cña thÞ tr-êng diÔn ra th-êng xuyªn cïng víi tÝnh chÊt kh¾c nghiÖt cña nã céng víi qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa vµ ph©n bè l¹i d©n c-. LÞch sö ®· tõng cã nhiÒu cuéc di d©n diÔn ra mang tÝnh chÊt tù nhiªn vµ c¬ häc. B¶n chÊt cña con ng-êi lu«n t×m kiÕm nh÷ng vïng cã ®Þnh h-íng tù nhiªn thuËn lîi ®Ó c- tró, sinh sèng vµ lµm ¨n. C¸c vïng ®« thÞ tËp trung lu«n lu«n lµ thÞ tr-êng quan träng cho c¸c nhµ qu¶n trÞ. Bªn c¹nh ®ã viÖc ph©n bè l¹i lùc l-îng s¶n xuÊt, ph©n vïng l·nh thæ ®Æc khu kinh tÕ cïng t¹o ra c¸c c¬ héi thÞ tr-êng míi ®Çy hÊp dÉn, ngay c¶ khi trung t©m thµnh phè trë nªn qu¸ ®«ng ®óc chËt chéi th× c¸c nhµ quy ho¹ch b¾t ®Çu ph¸t triÓn c¸c vïng vªn ®«, ven thÞ, chóng trë thµnh c¸c vÖ tinh vµ nh÷ng n¬i ®ã cµng trë thµnh nh÷ng thÞ tr-êng. NÒn kinh tÕ ngµy cµng ph¸t triÓn, tr×nh ®é v¨n hãa gi¸o dôc trong d©n c- ®-îc t¨ng lªn, sù hiÓu biÕt vÒ c¶m nhËn míi mÎ h¬n, ®Ñp ®Ï h¬n còng ®-îc t¨ng lªn céng thªm nhiÒu ngµnh nghÒ míi ra ®êi t¹o ra nh÷ng lo¹i s¶n phÈm míi, nhu cÇu míi, ®¸p øng nh÷ng ®ßi hái ngµy cµng cao cña ng-êi tiªu dïng. 1.2. M«i tr-êng kinh tÕ: M«i tr-êng kinh tÕ tr-íc hÕt ph¶n ¸nh qua tèc ®é t¨ng tr-ëng kinh tÕ chung 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 vÒ c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ, c¬ cÊu vïng. Nã cã thÓ t¹o ra tÝnh hÊp dÉn vÒ thÞ tr-êng vµ søc mua kh¸c nhau ®èi víi c¸c thÞ tr-êng hµng hãa kh¸c nhau. Khi nÒn kinh tÕ ë vµo giai ®o¹n khñng ho¶ng, tû lÖ l¹m ph¸t còng nh- thuÕ khãa t¨ng th× ng-êi tiªu dïng buéc ph¶i ®¾n ®o ®Ó ra c¸c quyÕt ®Þnh mua s¾m. NhiÒu hµnh vi mua s¾m mang tÝnh chÊt "kh«ng tÝch cùc sÏ diÔn ra" ¶nh h-ëng rÊt lín ®Õn c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm phôc vô ng-êi tiªu dïng do ®ã còng ¶nh h-ëng tíi nhu cÇu vÒ nh·n m¸c s¶n phÈm. Khi nÒn kinh tÕ trë l¹i thêi kú phôc håi vµ t¨ng tr-ëng. ViÖc mua s¾m tÊp nËp trë l¹i lµm cho nhÞp vµ chu kú kinh doanh trë nªn phån thÞnh. Nh÷ng ng-êi cã thu nhËp cao sÏ ®ßi hái chÊt l-îng hµng hãa vµ dÞch vô ë møc cao h¬n, con ng-êi kh«ng chØ ®¬n thuÇn cÇu "¨n no mÆc Êm" mµ thay b»ng mong muèn "¨n ngon mÆc ®Ñp" hä cÇn nhiÒu lo¹i s¶n phÈm tiªu dïng cho phÐp tiÕt kiÖm thêi gian, h×nh thøc bao b× mÉu m· trë thµnh yÕu tè quan träng ®Ó thu hót ng-êi ®Æt in. ViÖc tiªu dïng mang tÝnh vËt chÊt kh«ng cßn ®ãng vai trß quan träng, viÖc tháa m·n c¸c gi¸ trÞ v¨n hãa tinh thÇn sÏ ®ßi hái ph¶i ®-îc ®Çu t- víi c¬ cÊu, tû träng lín h¬n trong nh÷ng -u tiªn vÒ chi tiªu. Tuy nhiªn ë ViÖt Nam vÉn tiÕp tôc duy tr× mét bé phËn kh«ng nhá tÇng líp d©n c- cã thu nhËp thÊp, do ®ã ®ßi hái chÊt l-îng hµng hãa dÞch vô ch-a cao, ®Æc biÖt lµ d©n c- n«ng th«n; ¶nh h-ëng kh«ng nhá tíi nhu cÇu vÒ mÉu m·, nh·n hiÖu cña s¶n phÈm. S¶n phÈm hµng hãa phôc vô ng-êi tiªu dïng cã ph¸t triÓn kÐo theo sù n©ng cao vÒ mÆt chÊt l-îng, sè l-îng, h×nh thøc mÉu m· cña s¶n phÈm ®iÒu ®ã phô thuéc rÊt nhiÒu vµo sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. ChÝnh v× vËy, cã thÓ nãi r»ng yÕu tè kinh tÕ ¶nh h-ëng rÊt lín ®Õn m«i tr-êng kinh doanh cña doanh nghiÖp, nhu cÇu vÒ hµng hãa s¶n phÈm thÊp tÊt sÏ dÉn ®Õn c¸c s¶n phÈm cã sö dông nh·n m¸c, bao b× còng sÏ gi¶m ®i rÊt nhiÒu v× lóc ®ã cÇu cña ng-êi tiªu dïng bÞ c¸c yÕu tè kinh tÕ t¸c ®éng lµm gi¶m søc mua cña hä, ngoµi ra cßn cã thÓ kÓ ®Õn c¸c yÕu tè t¸c ®éng nh- t¨ng tr-ëng kinh tÕ, tû lÖ thÊt nghiÖp, chÝnh s¸ch tµi chÝnh tiÒn tÖ. 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 1.3. M«i tr-êng c«ng nghÖ: Xu h-íng ph¸t triÓn khoa häc kü thuËt c«ng nghÖ vµ t×nh h×nh øng dông khoa häc kü thuËt c«ng nghÖ trªn thÕ giíi còng nh- trong n-íc ¶nh h-ëng trùc tiÕp ®Õn n¨ng suÊt, chÊt l-îng s¶n phÈm, tøc lµ ¶nh h-ëng ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Thùc tÕ, thÕ giíi ®· chøng kiÕn sù biÕn ®æi c«ng nghÖ lµm khñng ho¶ng, thËm chÝ mÊt ®i nhiÒu lÜnh vùc kinh doanh nh-ng xuÊt hiÖn nh÷ng lÜnh vùc kinh doanh míi hoÆc lµm ph¸t triÓn h¬n c¸c lÜnh vùc ®· cã. C¸c s¶n phÈm cña c«ng nghÖ míi nh- c¸c s¶n phÈm c¶i tiÕn, s¶n phÈm c¶i tiÕn, s¶n phÈm ®æi míi , NVL míi, NVL thay thÕ víi sù xuÊt hiÖn c¸c quy tr×nh c«ng nghÖ cã n¨ng suÊt, chÊt l-îng hiÖu qu¶ h¬n. §ã cã thÓ lµ c¬ héi ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t- cho c¸c lo¹i c«ng nghÖ phï hîp víi tr×nh ®é cña doanh nghiÖp vµ biÕt sö dông cã hiÖu qu¶, ng-îc l¹i lµ nguy c¬ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp kh«ng n¾m b¾t ®-îc c¸c th«ng tin vÒ c«ng nghÖ vµ kh«ng biÕt sö dông nã mét c¸ch hiÖu qu¶. 1.4.M«i tr-êng chÝnh trÞ vµ luËt ph¸p: C¸c yÕu tè thuéc vÒ chÝnh trÞ vµ luËt ph¸p còng cã t¸c ®éng lín ®Õn møc ®é thuËn lîi vÒ khã kh¨n cña m«i tr-êng. C¸c doanh nghiÖp ph¶i tu©n theo c¸c quy ®Þnh cña chÝnh phñ vÒ thuª m-ín c«ng nh©n, thuÕ, qu¶ng c¸o... nh÷ng quy ®Þnh nµy cã thÓ lµ c¬ héi hoÆc mèi ®e däa víi c¸c doanh nghiÖp . §èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt nh·n m¸c nh÷ng yÕu tè vÒ chÝnh trÞ vµ luËt ph¸p còng cã nh÷ng t¸c ®éng kh«ng nhá tíi qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña m×nh. Do ®ã hä còng ph¶i dµnh nhiÒu thêi gian ®Ó quan t©m tíi c¸c vÊn ®Ò vÒ ph¸p luËt vµ chÝnh trÞ. C¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i hiÓu râ nh÷ng tiÕn tr×nh ra quyÕt ®Þnh cña ®Þa ph-¬ng hoÆc ®Êt n-íc n¬i doanh nghiÖp m×nh ®ang thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh . 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 1.5.YÕu tè x· héi: Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng cïng víi sù t¸c ®éng cña c¸c yÕu tè bªn trong, bªn ngoµi ®ßi hái doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p, chÝnh s¸ch ®Ó thÝch øng mét c¸c hiÖu qu¶ nhÊt ®Ó ®em l¹i mét hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. YÕu tè x· héi ®ßi hái tÊt c¶ c¸c xÝ nghiÖp, doanh nghiÖp ®Òu ph¶i ph©n tÝch c¸c yÕu tè ®ã nh»m nhËn biÕt c¸c c¬ héi vµ nguy c¬ cã thÓ x¶y ra. Khi mét yÕu tè hay nhiÒu yÕu tè thay ®æi chóng cã thÓ t¸c ®éng ®Õn c¸c doanh nghiÖp nh- xu h-íng nh©n chñng häc, së thÝch vui ch¬i gi¶i trÝ, chuÈn mùc ®¹o ®øc x· héi ... Nh-ng m«i tr-êng v¨n hãa x· héi ®«i khi trë thµnh hµng rµo "gai gãc" ®èi víi c¸c nhµ ho¹t ®éng qu¶n trÞ, Marketing . Nãi chung c¸c gi¸ trÞ v¨n hãa chñ yÕu trong x· héi ®-îc thÓ hiÖn quan niÖm hay c¸ch nh×n nhËn, ®¸nh gi¸ con ng-êi vÒ b¶n th©n m×nh vÒ mèi quan hÖ vµ vÒ thÕ giíi. §iÒu ®ã kÝch thÝch sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ t¹o ra nhiÒu hµng hãa, s¶n phÈm ®a d¹ng vÒ mÉu m·, nã sÏ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh s¶n xuÊt cã liªn quan t¹o ra sù biÕn ®éng kh«ng ngõng cña thÞ tr-êng. 2. Nhãm nh©n tè chñ quan: Lµ nhãm nh©n tè doanh nghiÖp mµ cã thÓ kiÓm so¸t ®-îc còng nh- cã thÓ ®iÒu chØnh ®-îc ¶nh h-ëng cña nã. 2.1. Lùc l-îng lao ®éng: Lao ®éng lµ mét trong nh÷ng nh©n tè khã xem xÐt vµ viÖc ®¸nh gi¸ dù ®o¸n kÕt qu¶ t¸c ®éng cña nh©n tè nµy ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh th-êng khã chÝnh x¸c. Khoa häc kü thuËt cµng ph¸t triÓn th× viÖc ®-a chóng trë thµnh lùc l-îng s¶n xuÊt trùc tiÕp lµ ®iÒu tÊt nhiªn, nh-ng vai trß quan träng cña con ng-êi lµ kh«ng thÓ phñ nhËn ®-îc trong lùc l-îng s¶n xuÊt. Tr×nh ®é, n¨ng lùc vµ tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cña ng-êi lao ®éng lµ nh©n tè ®-îc trong lùc l-îng s¶n xuÊt. Tr×nh ®é, n¨ng lùc vµ tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cña ng-êi lao ®éng lµ nh©n tè t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn n¨ng suÊt lao ®éng, chÊt l-îng s¶n phÈm vµ tèc ®é tiªu thô s¶n phÈm mµ doanh nghiÖp ®· ®Ò ra. 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 TiÒn l-¬ng vµ thu nhËp cña ng-êi lao ®éng cã ¶nh h-ëng trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, v× tiÒn l-¬ng lµ mét bé phËn lín cÊu thµnh nªn chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Khi tiÒn l-¬ng cao th× chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh sÏ t¨ng do ®ã lµm gi¶m hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, nh-ng mÆt kh¸c nã l¹i khuyÕn khÝch ng-êi lao ®éng t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng vµ chÊt l-îng s¶n phÈm dÉn ®Õn t¨ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh vµ ng-îc l¹i. 2.2. C¬ së vËt chÊt kü thuËt: C¬ së vËt chÊt kü thuËt lµ tµi s¶n cè ®Þnh cña doanh nghiÖp phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, gåm nhµ cöa, kho tµng, bÕn b·i, m¸y mãc thiÕt bÞ... ®em l¹i søc m¹nh kinh doanh cho doanh nghiÖp trªn c¬ së søc sinh lêi cña tµi s¶n. C¬ së vËt chÊt kü thuËt thÓ hiÖn tr×nh ®é ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp vµ gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo thóc ®Èy ho¹t ®éng kinh doanh. C¬ së vËt chÊt kü thuËt cña doanh nghiÖp cµng ®-îc bè trÝ hîp lý bao nhiªu th× cµng gãp phÇn ®em l¹i hiÖu qu¶ cao bÊy nhiªu. Nã thÓ hiÖn tr×nh ®é qu¶n lý TSC§. Mét hÖ thèng cã m¸y mãc, thiÕt bÞ, nhµ x-ëng, bÕn b·i, kho tµng... nÕu ®-îc s¾p xÕp hîp lý víi c¸c gian ®o¹n s¶n xuÊt, thuËn tiÖn cho viÖc vËn chuyÓn th× tiÕt kiÖm ®-îc thêi gian, lµm gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt. 2.3. Nh©n tè qu¶n trÞ trong doanh nghiÖp: Bé m¸y qu¶n trÞ trong c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong c¬ chÕ thÞ tr-êng cã vai trß ®Æc biÖt quan träng ®èi víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp, ¶nh h-ëng trùc tiÕp ®Õn thµnh c«ng còng nh- thÊt b¹i cña doanh nghiÖp. Trong qu¶n trÞ, th-íc ®o hiÖu qu¶ cña nhµ qu¶n trÞ chÝnh lµ viÖc ra c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ ®óng ®¾n. Bé m¸y qu¶n trÞ doanh nghiÖp ph¶i ®ång thêi thùc hiÖn nhiÒu nhiÖm vô kh¸c nhau, tù ho¹t ®éng lËp kÕ ho¹ch kinh doanh, x©y dùng chiÕn l-îc kinh doanh vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp, tæ chøc thùc hiÖn c¸c kÕ ho¹ch, c¸c ph-¬ng ¸n vµ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®· ®Ò ra cho tíi viÖc tæ chøc kiÓm tra, 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ®¸nh gi¸ vµ ®iÒu chØnh cho c¸c giai ®o¹n sau. Víi chøc n¨ng v« cïng quan träng cña bé m¸y qu¶n trÞ doanh nghiÖp, ta cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng chÊt l-îng cña bé m¸y qu¶n trÞ quyÕt ®Þnh rÊt lín tíi hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Nh©n tè nµy cho phÐp doanh nghiÖp sö dông hîp lý vµ tiÕt kiÖm c¸c yÕu tè vËt chÊt trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, gióp l·nh ®¹o doanh nghiÖp ®Ò ra nh÷ng quyÕt ®Þnh vµ chØ ®¹o s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh x¸c vµ kÞp thêi, t¹o ra nh÷ng ®éng lùc to lín ®Ó kÝch thÝch s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Mét doanh nghiÖp cã n¨ng lùc qu¶n trÞ non kÐm sÏ kh«ng thÓ ®øng v÷ng tr-íc sù c¹nh tranh khèc liÖt cña thÞ tr-êng. NÕu bé m¸y qu¶n trÞ ®-îc bè trÝ cã c¬ cÊu phï hîp víi nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, gän nhÑ, linh ho¹t, cã sù ph©n chia nhiÖm vô chøc n¨ng râ rµng, cã c¬ chÕ phèi hîp ho¹t ®éng hîp lý, tr¸nh ®-îc sù chång chÐo tr¸ch nhiÖm v× chèng ®-îc søc ú trong qu¶n trÞ, chi phÝ hµnh chÝnh sÏ ®-îc gi¶m ®i gãp phÇn t¨ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Vµ ng-îc l¹i. 3. M«i tr-êng ngµnh: §Ó ph©n tÝch m«i tr-êng c¹nh tranh ngµnh ta cã thÓ sö dông m« h×nh "N¨m lùc l-îng t¸c ®éng vµo ngµnh" cña Michael Eporter bao gåm: + Møc ®é c¹nh tranh gi÷a c¸c Nhµ m¸y ®ang ho¹t ®éng trong ngµnh. + Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c ®èi thñ tiÒm Èn + Møc ®é c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm thay thÕ + Søc Ðp vÒ gi¸ c¶ cña ng-êi ®Æt hµng in + Søc Ðp vÒ gi¸ cña ng-êi cung øng Mçi t¸c ®éng ngµy cµng lín m¹nh cña nh÷ng lùc ®ã cã thÓ coi lµ mét sù ®e däa khi mµ nã lµm gi¶m lîi nhuËn. Mét t¸c ®éng c¹nh tranh yÕu cã thÓ coi lµ c¬ héi khi nã cho phÐp Nhµ m¸y kiÕm ®-îc lîi nhuËn nhiÒu h¬n. C-êng ®é cña 5 lùc t¸c ®éng nµy th-êng thay ®æi theo thêi gian, ®ßi hái c¸c nhµ qu¶n lý chiÕn l-îc ph¶i nhËn biÕt ®-îc nh÷ng c¬ héi vµ c¸c ®e däa khi chóng xuÊt hiÖn vµ ph¶i 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ®-a ra nh÷ng ®èi s¸ch chiÕn l-îc phï hîp. 3.1. Sù c¹nh tranh cña c¸c ®èi thñ tiÒm Èn: §èi thñ tiÒm Èn lµ c¸c Nhµ m¸y hiÖn kh«ng ë trong ngµnh nh-ng cã kh¶ n¨ng nh¶y vµo ho¹t ®éng kinh doanh trong ngµnh ®ã. Nh÷ng ®èi thñ nµy míi tham gia trong ngµnh cã thÓ lµ yÕu tè lµm gi¶m lîi nhuËn cña Nhµ m¸y do hä ®-a vµo khai th¸c c¸c n¨ng lùc s¶n xuÊt míi víi mong muèn giµnh ®-îc mét phÇn thÞ tr-êng. Do ®ã doanh nghiÖp ®ang ho¹t ®éng t×m mäi c¸ch ®Ó h¹n chÕ c¸c ®èi thñ c¹nh tranh tiÒm Èn nh¶y vµo lÜnh vùc kinh doanh cña m×nh. B¬i v× hiÓn nhiªn lµ nhiÒu Nhµ m¸y nh¶y vµo ho¹t ®éng trong mét ngµnh nã sÏ trë lªn khã kh¨n h¬n ®èi víi c¸c Nhµ m¸y ®ang ho¹t ®éng trong ngµnh ®ã. ChÝnh v× vËy, Nhµ m¸y cÇn duy tr× mét hµng rµo hîp ph¸ ng¨n c¶n sù x©m nhËp tõ bªn ngoµi. Ba yÕu tè sau lµ trë ng¹i chñ yÕu ®èi víi viÖc tham gia vµo mét ngµnh kinh doanh. 3.1.1. Sù -a chuéng s¶n phÈm: §ã lµ sù -a thÝch cña ng-êi ®Æt in ®èi víi s¶n phÈm cña Nhµ m¸y s¶n xuÊt ra. Nhµ m¸y cã thÓ thiÕt lËp nªn sù -a chuéng cña kh¸ch hµng ®èi víi s¶n phÈm cña m×nh b»ng c¸ch: qu¶ng c¸o th-êng xuyªn tªn Nhµ m¸y vµ c¸c s¶n phÈm mµ Nhµ m¸y ®· thùc hiÖn s¶n xuÊt. Nh- vËy, cã thÓ nãi cã thÓ sù -a chuéng s¶n phÈm lµm gi¶m bít sù ®e däa th©m nhËp vµo ngµnh cña c¸c ®èi thñ tiÒm Èn lµm cho hä thÊy r»ng viÖc ph¸ vì sù -a thÝch cña kh¸ch hµng víi c¸c s¶n phÈm cña c¸c Nhµ m¸y trong ngµnh lµ khã kh¨n vµ tèn kÐm. 3.1.2. C¸c -u thÕ vÒ chi phÝ thÊp. §©y chÝnh lµ khã kh¨n ®èi víi c¸c ®èi thñ tiÒm Èn khi míi nh¶y vµo ngµnh, nh÷ng lîi thÕ vÒ chi phÝ thÊp th-êng b¾t nguån tõ: ph-¬ng ph¸p s¶n xuÊt tèt do kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh tÝch lòy kinh nghiÖm l©u dµi, sù qu¶n lý cã hiÖu qu¶ ®Çu vµo cña s¶n xuÊt nh- lao ®éng, nguyªn vËt liÖu, m¸y mãc. ThiÕt bÞ cã nguån vèn 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 cho kinh doanh æn ®Þnh víi l·i suÊt thÊp do ho¹t ®éng cña Nhµ m¸y chøa ®ùng Ýt rñi ro h¬n c¸c Nhµ m¸y kh¸c. §©y còng lµ mét yÕu tè g©y trë ng¹i ®èi víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh tiÒm Èn. 3.1.3. TÝnh hiÖu qu¶ cña s¶n xuÊt lín: §©y lµ -u thÕ vÒ chi phÝ cña c¸c Nhµ m¸y cã quy m« lín bao gåm: Gi¶m chi phÝ th«ng qua s¶n xuÊt hµng lo¹t c¸c ®Çu ra ®-îc tiªu chuÈn hãa, gi¶m gi¸ cho viÖc mua c¸c nguyªn vËt liÖu ®Çu vµo c¸c bé phËn m¸y mãc thiÕt bÞ víi sè l-îng lín. NÕu Nhµ m¸y cã ®-îc lîi thÕ nµy sÏ buéc c¸c Nhµ m¸y míi th©m nhËp vµ ®-¬ng ®Çu víi nh÷ng khã kh¨n vÒ quy m« s¶n xuÊt nhá vµ ph¶i ®-¬ng ®Çu víi nh÷ng bÊt lîi vÒ chi phÝ lín. 3.2. Sù c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm thay thÕ: S¶n phÈm thay thÕ lµ nh÷ng s¶n phÈm cña c¸c Nhµ m¸y ngµnh kh¸c nh-ng tháa m·n nhu cÇu cña ng-êi tiªu dïng gièng nh- c¸c Nhµ m¸y trong ngµnh, t¹o ra sù c¹nh tranh gi¸n tiÕp gi÷a c¸c Nhµ m¸y víi nhau. Nh- vËy, sù tån t¹i nh÷ng s¶n phÈm thay thÕ h×nh thµnh mét søc Ðp c¹nh tranh rÊt lín, nã giíi h¹n møc gi¸ mét Nhµ m¸y cã thÓ ®Þnh ra vµ do ®ã giíi h¹n møc lîi nhuËn cña Nhµ m¸y vµ ng-îc l¹i. 3.3. Søc Ðp vÒ gi¸ cña ng-êi cung cÊp: Ng-êi cung cÊp ®-îc coi lµ sù ®e däa víi Nhµ m¸y khi hä cã thÓ ®Èy møc gi¸ hµng cung cÊp cho Nhµ m¸y lªn, ¶nh h-ëng ®Õn lîi nhuËn cña Nhµ m¸y. C¸c Nhµ m¸y th-êng ph¶i quan hÖ víi c¸c tæ chøc cung cÊp c¸c nguån hµng kh¸c nhau nh- vËt t- thiÕt bÞ, nguån lao ®éng, tµi chÝnh. YÕu tè lµm t¨ng thÕ m¹nh cña c¸c tæ chøc cung øng còng t-¬ng tù nh- c¸c yÕu tè lµm t¨ng thÕ m¹nh cña ng-êi ®Æt in s¶n phÈm. 3.4. Sù c¹nh tranh gi÷a c¸c Nhµ m¸y ®ang ho¹t ®éng trong ngµnh: Sù c¹nh tranh gi÷a c¸c Nhµ m¸y trong ngµnh lµ yÕu tè quan träng t¹o ra c¬ héi hoÆc mèi ®e däa cho c¸c Nhµ m¸y. NÕu sù c¹nh tranh nµy lµ yÕu, c¸c Nhµ 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 m¸y cã héi ®Ó n©ng gi¸ nh»m thu ®-îc lîi nhuËn cao h¬n. NÕu sù c¹nh tranh nµy lµ gay g¾t c¶ vÒ gi¸ c¶ lÉn chÊt l-îng s¶n phÈm th× Nhµ m¸y sÏ gÆp nhiÒu khã kh¨n trong viÖc kinh doanh, Nhµ m¸y ph¶i ®-a ra ®-îc møc gi¸ hîp lý ®ång thêi còng ph¶i n©ng cao ®-îc chÊt l-îng s¶n phÈm ngµy cµng tèt h¬n. Cã nh- vËy th× Nhµ m¸y míi thu hót ®-îc kh¸ch hµng vµ ®øng v÷ng trªn thÞ tr-êng. Sù c¹nh tranh gi÷a c¸c Nhµ m¸y trong ngµnh nµy th-êng chÞu sù t¸c ®éng tæng hîp cña ba yÕu tè: c¬ cÊu ngµnh, møc ®é cña cÇu vµ nh÷ng trë ng¹i ra khái ngµnh. - C¬ cÊu c¹nh tranh ngµnh: ®ã lµ sù ph©n bè vÒ sè l-îng vµ quy m« cña c¸c Nhµ m¸y trong ngµnh. Cã hai lo¹i c¬ cÊu chÝnh. + Thø nhÊt: ngµnh ph©n t¸n + Thø hai: ngµnh hîp nhÊt §Æc tr-ng cña nh÷ng ngµnh ph©n t¸n lµ c¸c Nhµ m¸y nhá bÐ kh«ng cã søc m¹nh chi phèi thÞ tr-êng vµ th-êng ph¶i chÊp nhËn møc gi¸ cña thÞ tr-êng. Khi ®ã møc lîi nhuËn cña Nhµ m¸y phô thuéc vµo kh¶ n¨ng gi¶m chi phÝ ho¹t ®éng nh-ng vÒ mÆt nµy c¸c Nhµ m¸y cã nhiÒu mÆt h¹n chÕ do quy m« nhá, s¶n phÈm cña Nhµ m¸y th-êng ph¶i chÞu tû lÖ chi phÝ lín h¬n vÒ Marketing hoÆc chi phÝ nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn ®Ó t¹o ra sù kh¸c biÖt hãa vÒ s¶n phÈm. §Æc tr-ng cña nh÷ng ngµnh hîp nhÊt lµ c¸c Nhµ m¸y ho¹t ®éng phô thuéc vµo nhau. §iÒu nµy cã nghÜa lµ c¸c ho¹t ®éng c¹nh tranh cña mét Nhµ m¸y sÏ ¶nh h-ëng trùc tiÕp ®Õn møc lîi nhuËn cña c¸c Nhµ m¸y kh¸c trong ngµnh. Trong ngµnh hîp nhÊt, ho¹t ®éng mang tÝnh c¹nh tranh cña mét Nhµ m¸y t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn thÞ tr-êng cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh vµ buéc chóng ph¶i ®èi phñ l¹i. HËu qu¶ lµ sù xo¸y tr«n èc t¨ng lªn vÒ møc ®é cña c¹nh tranh, lµm gi¶m dÇn møc lîi nhuËn cña ngµnh. Do ®ã, ®iÒu râ rµng lµ trong ngµnh hîp nhÊt, sù phô thuéc lÉn nhau gi÷a c¸c Nhµ m¸y vµ kh¶ n¨ng x¶y ra chiÕn tranh vÒ gi¶ c¶ t¹o ra sù ®e däa chñ yÕu. C¸c Nhµ m¸y cè g¾ng lµm gi¶m hiÖu qu¶ cña sù ®e däa nµy b»ng c¸ch theo sau c¸c møc gi¸ ®-îc ®Þnh bëi Nhµ m¸y ®Çu ®µn trong ngµnh. ViÖc nµy ®-îc gäi lµ h×nh thøc tháa thuËn ngÇm, bëi v× viÖc tháa thuËn 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 mét c¸ch râ rµng lµ tr¸i ph¸p luËt. Do ®ã, ®øng tr-íc nguy c¬ ®e däa cña cuéc chiÕn tranh gi¸ c¶, c¸c Nhµ m¸y trong ngµnh hîp nhÊt th-êng cã xu h-íng c¹nh tranh vÒ chÊt l-îng hoÆc mÉu m· cña s¶n phÈm vµ viÖc nÐ tr¸nh c¸c cuéc chiÕn tranh gi¸ c¶ chÝnh lµ xu h-íng ®Æc tr-ng cña ngµnh hîp nhÊt. III. Ph-¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh: 1. Ph-¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh: - Ph-¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh ®-îc ®o b»ng hiÖu sè gi÷a kÕt qu¶ ®¹t ®-îc vµ chi phÝ bá ra ®Ó ®¹t ®-îc kÕt qu¶ ®ã. H = K - C* Trong ®ã: H: hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh K: kÕt qu¶ ®¹t ®-îc C: Chi phÝ bá ra - Ph-¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ t-¬ng ®èi hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh ®-îc x¸c ®Þnh bëi tû sè gi÷a kÕt qu¶ ®¹t ®-îc víi chi phÝ bá ra ®Ó ®¹t ®-îc kÕt qu¶ ®ã. K H= C HiÖn nay, ph-¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ nµy ®-îc ¸p dông nhiÒu trong c¸c doanh nghiÖp do nã cã -u ®iÓm h¬n ph-¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ tuyÖt ®èi, bëi v× ph-¬ng ph¸p nµy biÓu hiÖn ®-îc t-¬ng quan vÒ chÊt vµ l-îng, gi÷a kÕt qu¶ víi chi phÝ, ph¶n ¸nh møc ®é chÆt chÏ cña mèi liªn hÖ nµy. Mét quan ®iÓm ®-a ra khi ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, lµ chóng ta ph¶i xem xÐt mét c¸ch toµn diÖn c¶ vÒ mÆt thêi gian vµ kh«ng gian, c¶ vÒ mÆt ®Þnh tÝnh vµ ®Þnh l-îng cña s¶n xuÊt kinh doanh. a. VÒ thêi gian: Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ta cã thÓ tÝnh to¸n ®-îc hiÖu 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 qu¶ ®¹t ®-îc trong tõng giai ®o¹n, nh-ng vÒ nguyªn t¾c th× hiÖu qu¶ cña tõng giai ®o¹n kh«ng ®-îc lµm gi¶m hiÖu qu¶ khi xem xÐt trong thêi kú dµi hoÆc hiÖu qu¶ cña chu kú s¶n xuÊt tr-íc kh«ng ®-îc lµm h¹ thÊp hiÖu qu¶ cña chu kú sau. Trong nhiÒu tr-êng hîp v× lý do nµo ®ã chØ thÊy lîi Ých tr-íc mÆt mµ kh«ng thÊy lîi Ých l©u dµi, nh- viÖc nhËp mét sè thiÕt bÞ m¸y mãc cò kü, l¹c hËu sÏ lµm ¶nh h-ëng ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt l©u dµi cña doanh nghiÖp. b. VÒ mÆt kh«ng gian: HiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng kinh tÕ cô thÓ nµo ®ã ¶nh h-ëng t¨ng hoÆc gi¶m ®Õn hiÖu qu¶ kinh tÕ cña c¶ hÖ thèng mµ nã liªn quan tøc lµ cã sù ¶nh h-ëng gi÷a c¸c ngµnh kinh tÕ nµy víi c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c, gi÷a tõng bé phËn víi toµn bé hÖ thèng, gi÷a hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ hiÖu qu¶ x· héi. c. VÒ mÆt ®Þnh tÝnh: §øng tr-íc gãc ®é nÒn Kinh tÕ Quèc d©n, hiÖu qu¶ kinh tÕ mµ doanh nghiÖp ®¹t ®-îc ph¶i g¾n chÆt chÏ víi hiÖu qu¶ cña toµn x· héi. Doanh nghiÖp cã hiÖu qu¶ cao ch-a ch¾c ®· mang l¹i hiÖu qu¶ cho x· héi. Vµ ng-îc l¹i hiÖu qu¶ x· héi trong nhiÒu tr-êng hîp lµ mÆt cã tÝnh quyÕt ®Þnh khi lùa chän mét gi¶i ph¸p kinh tÕ. Khi ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nµo ®ã kh«ng chØ dõng l¹i ë viÖc ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ mµ cßn ph¶i ®¸nh gi¸ chÊt l-îng cña kÕt qu¶ ®¹t ®-îc. KÕt qu¶ ®¹t ®-îc trong s¶n xuÊt míi b¶o ®¶m ®-îc yªu cÇu tiªu dïng trong toµn x· héi. Do vËy viÖc ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kh«ng chØ ®¸nh gi¸ ë kÕt qu¶ mµ ph¶i xem doanh nghiÖp s¶n xuÊt t¹o ra kÕt qu¶ nh- thÕ nµo? B»ng ph-¬ng tiÖn g×? Tr×nh ®é ra sao?. d. VÒ mÆt ®Þnh l-îng: HiÖu qu¶ kinh tÕ ph¶i ®-îc thÓ hiÖn th«ng qua mèi t-¬ng quan gi÷a thu vµ chi theo h-íng t¨ng thu gi¶m chi. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ sö dông tiÕt kiÖm tèi ®a møc chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm cã Ých nhÊt. Nh- vËy 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ®øng trªn gãc ®é cña nÒn Kinh tÕ Quèc d©n, viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ cña mét doanh nghiÖp ph¶i lu«n lu«n g¾n chÆt víi hiÖu qu¶ toµn x· héi, mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cho ®¬n vÞ ph¶i ®¶m b¶o hiÖu qu¶ kinh tÕ ngµnh, ®Þa ph-¬ng. Nãi c¸ch kh¸c, khi ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cÇn ph¶i qu¸n triÖt mét sè quan ®iÓm sau: - B¶o ®¶m sù kÕt hîp hµi hßa vµ c¸c lo¹i lîi Ých x· héi, lîi Ých tËp thÓ, lîi Ých ng-êi lao ®éng, lîi Ých tr-íc mÆt vµ lîi Ých l©u dµi... quan ®iÓm nµy ®ßi hái viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i xuÊt ph¸t tõ viÖc tháa m·n mét c¸ch thÝch ®¸ng nhu cÇu cña c¸c chñ thÓ trong mèi quan hÖ m¾t xÝch phô thuéc lÉn nhau. - B¶o ®¶m tÝnh toµn diÖn vµ hÖ thèng trong viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Theo quan ®iÓm nµy th× viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i lµ sù kÕt hîp hµi hßa gi÷a hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c bé phËn trong doanh nghiÖp víi hiÖu qu¶ toµn doanh nghiÖp. - Ph¶i ®¶m b¶o tÝnh thùc tiÔn cho viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. Quan ®iÓm nµy ®ßi hái khi ®¸nh gi¸ vµ x¸c ®Þnh biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh ph¶i xuÊt ph¸t tõ ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi cña ngµnh, cña ®Þa ph-¬ng vµ cña doanh nghiÖp trong tõng thêi kú. - §¶m b¶o thèng nhÊt gi÷a nhiÖm vô chÝnh trÞ - x· héi víi nhiÖm vô kinh tÕ trong viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. - §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh ph¶i c¨n cø vµo c¶ mÆt hiÖn vËt lÉn gi¸ trÞ hµng hãa. Theo quan ®iÓm nµy ®ßi hái viÖc tÝnh to¸n ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ph¶i ®ång thêi chó träng c¶ hai mÆt hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ, ë ®©y mÆt hiÖn vËt ë sè l-îng s¶n phÈm vµ chÊt l-îng s¶n phÈm, cßn mÆt gi¸ trÞ lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña gi¸ trÞ s¶n phÈm. 2. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh: 2.1. Nhãm chØ tiªu tæng hîp: Nhãm chØ tiªu nµy ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ cña toµn bé ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, bao gåm: 20