Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
§Ò ¸n Kinh tÕ ChÝnh trÞ
A. Më ®Çu.
Trong c«ng cuéc t¸i thiÕt ®Êt níc hiÖn nay, nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh
híng XHCN ®ãng vai trß hÕt søc quan träng. Nã gãp phÇn thóc ®Èy ®a ®Êt níc ph¸t triÓn. N©ng cao ®îc ®êi sèng cho nh©n d©n. Cïng víi sù ®æi míi vÒ
c¬ chÕ qu¶n lý, më réng mèi quan hÖ hîp t¸c quèc tÕ th× nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN ®ang tõng bíc lµm cho ®Êt níc thay ®æi víi tÇm quan
träng nh vËy, nªn ngay tõ n¨m 1986, §¹i héi VI, §¶ng ta ®· quyÕt ®Þnh
trong v¨n kiÖn sÏ ph¸t triÓn theo nÒn kinh tÕ hµng ho¸, kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh
híng XHCN. Trong c¸c §¹i héi §¶ng tiÕp theo (VII, VIII, IX) §¶ng ta vÉn
tiÕp tôc kh¼ng ®Þnh sÏ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ®Êt níc theo kinh tÕ thÞ trêng
®Þnh híng XHCN vµ cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc. nh vËy lµ: ph¸t triÓn kinh tÕ
thÞ trêng ®Þnh híng XHCN ë níc ta lµ mét ®iÒu tÊt yÕu kh¸ch quan. Víi tÊt
c¶ nh÷ng ®iÒu kiÖn th× ®Ò tµi nµy, ®Ò tµi “ Ph©n tÝch tÝnh tÊt yÕu kh¸ch
quan, ®Æc ®iÓm cña kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN ë ViÖt Nam vµ c¸c
gi¶i ph¸p ®Ó ph¸t triÓn nã” lµ mét ®Ò tµi hay, cã tÝnh thùc tiÔn cao, vµ ®ã
còng lµ lý do em lùa chän ®Ò tµi nµy.
L¬ng H÷u Cêng K42
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
§Ò ¸n Kinh tÕ ChÝnh trÞ
B. Néi dung.
I.Nguyªn nh©n níc ta ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng vµ ®Æc
®iÓm kinh tÕ thÞ trêng XHCN ë ViÖt Nam.
1. Kh¼ng ®Þnh viÖc chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang
nÒn kinh tÕ t lµ tÊt yÕu, kh¸ch quan.
Tríc kia, níc ta cã mét nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung nã ®· ph¸t
huy vai trß rÊt tèt trong hai cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p, Mü. Song, cho
®Õn ngµy nay nã ®· bé lé c¸c ®iÓm kh«ng phï hîp víi xu híng ph¸t triÓn
kinh tÕ cña níc ta còng nh trªn thÕ giíi. §Ó râ h¬n ta t×m hiÓu ®Æc ®iÓm cña
nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung.
- §Æc ®iÓm nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung:
+ Së h÷u ®¬n nhÊt.
+ Nhµ níc qu¶n lý kinh tÕ theo mÖnh lÖnh hµnh chÝnh, lo tõ ®Çu vµo
®Õn ®Çu ra.
Tõ ®ã dÉn ®Õn nh÷ng ®iÓm kh«ng phï hîp cña nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp
trung:
+ Kh«ng ph¸t triÓn ®îc lùc lîng s¶n xuÊt.
+ ChËm tiÕp thu ®îc khoa häc c«ng nghÖ míi.
+ Kh«ng khai th¸c ®îc ®óng møc, cã hiÖu qu¶ søc lao ®éng cña con
ngêi.
+ C¸c mèi quan hÖ kinh tÕ trong níc x¬ cøng, kÐm n¨ng ®éng.
+ HiÖu qu¶ qu¶n lý cña nhµ níc thÊp, kh«ng ph¸t huy ®îc tÝnh tÝch
cùc cña ngêi d©n.
Tr¸i víi nã nÒn kinh tÕ thÞ trêng tá ra cã nh÷ng u ®iÓm ®¸p øng ®îc
nhu cÇu ®æi míi kinh tÕ cña ®Êt níc, cô thÓ:
+ Chñ thÓ n¨ng ®éng ph¸t huy ®îc hÕt kh¶ n¨ng thóc ®Èy s¶n xuÊt
ph¸t triÓn.
+ øng dông khoa häc – kü thuËt – c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt kinh
doanh thóc ®Èy lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn.
+ Gi¶m chi phÝ ®¸p øng tèt mäi nhu cÇu cña s¶n xuÊt, cña sinh ho¹t
ngêi d©n.
+ Ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng phôc vô cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸,
hiÖn ®¹i ho¸ ë níc ta.
Tuy vËy, bªn c¹nh c¸c u ®iÓm, kinh tÕ thÞ trêng còng cã nh÷ng nhîc
®iÓm nh lµm « nhiÔm m«i trêng, nÒn kinh tÕ dÔ r¬i vµo khñng ho¶ng, n¹n
thÊt nghiÖp cao, sù lòng ®o¹n thÞ trêng cña c¸c nhµ t s¶n.... V× vËy cÇn cã sù
quan t©m can thiÖp cña nhµ níc. Do ®ã, nÒn kinh tÕ cña níc ta lµ nÒn kinh tÕ
thÞ trêng ®Þnh híng XHCN cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc.
Tõ nh÷ng n¨m ®Çu thËp kû 90 trë lai ®©y cã lÏ kh«ng cßn mÊy ai nghi
ngê vÒ vai trß cña s¶n xuÊt hµng ho¸, cña kinh tÕ thÞ trêng trong sù nghiÖp
x©y dùng ®Êt níc ë thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam. Tuy vËy,
do ¶nh hëng cña nh÷ng quan niÖm tríc ®©y vÒ mét chñ nghÜa x· héi kh«ng
L¬ng H÷u Cêng K42
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
§Ò ¸n Kinh tÕ ChÝnh trÞ
cã kinh tÕ hµng ho¸, kh«ng cã quan hÖ thÞ trêng vµ do b¶n th©n kiÓm to¸n thÞ
trêng l¹i cã tÝnh hai mÆt cña nã cho nªn trong thùc tÕ, viÖc nhËn thøc cho
®óng vai trß cña kinh tÕ thÞ trêng ®èi víi sù nghiÖp x· héi chñ nghÜa x· héi
vÉn cã nhiÒu vÊn ®Ò cÇn ph¶i nãi ®Õn.
Nh chóng ta ®· biÕt, C. M¸c vµ F. Enghen kh«ng dù b¸o vÒ mét m«
h×nh chñ nghÜa x· héi cã nÒn kinh tÕ hµng ho¸. Trong t¸c phÈm “Chèng duy
øng”, F.Enghen viÕt: “Cïng víi viÖc x· héi n¾m lÊy nh÷ng t liÖu s¶n xuÊt th×
s¶n xuÊt hµng ho¸ còng bÞ lo¹i trõ, vµ do ®ã, sù thèng trÞ cña hµng ho¸ ®èi
víi nh÷ng ngêi s¶n xuÊt còng bÞ lo¹i trõ”. Tuy nhiªn ë ®©y F.Enghen nãi ®Õn
trêng hîp mét x· héi chñ nghÜa ®· ë tr×nh ®é ®Çy ®ñ, chÝn måi, tøc lµ ë giai
®o¹n chñ nghÜa céng s¶n.
V.I.Lªnin, tríc c¸ch m¹ng th¸ng mêi, còng cho r»ng trong chñ nghÜa
x· héi, nÒn kinh tÕ hµng ho¸ sÏ bÞ xo¸ bá “®Ó tæ chøc nÒn s¶n xuÊt kh«ng cã
nh÷ng nhµ kinh doanh ”. ThÕ nhng ®Õn mïa xu©n n¨m 1921, khi néi chiÕn
kÕt thóc, tríc nh÷ng nhiÖm vô nÆng nÒ cña viÖc kh«i phôc nÒn kinh tÕ, kh¾c
phôc hËu qu¶ cña chÝnh s¸ch quyÕt ®Þnh thùc hiÖn chÝnh s¸ch kinh tÕ míi,
mµ néi dung chñ yÕu lµ thõa nhËn kinh tÕ hµng ho¸, thõa nhËn tù do bu«n
b¸n, cho phÐp tån t¹i ®Õn mét giíi h¹n nhÊt ®Þnh thµnh phÇn kinh tÕ t b¶n t
nh©n, sö dông c¸c h×nh thøc kinh tÕ qu¸ ®é, xem chñ nghÜa t b¶n nhµ níc vµ
hîp t¸c x· nh lµ chiÕc cÇu nhá lªn chñ nghÜa x· héi.
Nh vËy, chÝnh Lªnin, khi c¨n cø vµo ®iÓm xuÊt ph¸t tõ tr×nh ®é ph¸t
triÓn kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi cßn thÊp m« h×nh chñ nghÜa x· héi cã vai trß
cña kinh tÕ hµng ho¸, kinh tÕ thÞ trêng.
Thùc ra, lý luËn vÒ kinh tÕ hµng ho¸, vÒ chñ nghÜa t b¶n nhµ níc trong
thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi theo quan ®iÓm cña Lªnin cã néi dung
rÊt phong phó. Song lý luËn ®ã cha ph¶i ®· hoµn chØnh, nhiÒu vÊn ®Ò cha ®îc
Lªnin lý gi¶i mét c¸ch cÆn kÏ. H¬n n÷a, v× thêi gian thö nghiÖm Nep ë níc
Nga tríc ®©y qu¸ ng¾n vµ thµnh tùu cña nã còng cha nhiÒu lai cha ®îc tæng
kÕt tõ thùc tiÔn ®Ó hoµn chØnh vÒ mÆt lý luËn. §ã còng lµ mét trong nh÷ng
nguyªn nh©n khiÕn cho kinh tÕ thÞ trêng trong nhiÒu n¨m bÞ nh×n nhËn b»ng
th¸i ®é kú thÞ t¹i c¸c níc thuéc hÖ thèng x· héi chñ nghÜa.
Cã thÓ nãi suèt mét thêi gian dµi c¸c níc thuéc hÖ thèng x· héi chñ
nghÜa ®ã lµ níc ta ®· kh«ng nhËn thøc ®óng vai trß cña s¶n xuÊt hµng ho¸
cña kinh tÕ thÞ trêng, ®· ®ång nhÊt h×nh thøc së h÷u víi h×nh thøc tæ chøc
kinh tÕ vµ thµnh phÇn kinh tÕ, coi nhÑ, thËm chÝ phñ nhËn quy luËt gi¸ trÞ,
quy luËt c¹nh tranh, coi nhÑ quy luËt cung cÇu, chØ nh×n thÊy mÆt tiªu cùc
cña kinh tÕ thÞ trêng, phñ nhËn quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ. Do ®èi lËp kinh tÕ
hµng ho¸ vµ thÞ trêng víi kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸, cho thÞ trêng lµ ph¹m trï
riªng cña chñ nghÜa t b¶n cho nªn chóng ta chØ thõa nhËn sù tån t¹i cña s¶n
xuÊt trong khu©n khæ cña “thi ®ua x· héi chñ nghÜa ”, t¸ch rêi mét c¸ch riªu
h×nh s¶n xuÊt hµng ho¸ víi thÞ trêng. Bëi vËy, chóng ta ®· kh«ng t¹o ®îc
®éng lùc ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt, v« t×nh h¹n chÕ viÖc øng dông nh÷ng tiÕn bé
cña khoa häc, kü thuËt vµo s¶n xuÊt, n¨ng xuÊt lao ®éng t¨ng chËm, g©y rèi
L¬ng H÷u Cêng K42
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
§Ò ¸n Kinh tÕ ChÝnh trÞ
lo¹n vµ ¸ch t¾c trong lÜnh vùc ph©n phèi, lu thèng, lµm cho nÒn kinh tÕ r¬i
vµo t×nh tr¹ng kÐm n¨ng ®éng, tr× trÖ.
Khi nh×n l¹i nh÷ng sai lÇm trong thêi kú thùc hiÖn “C¬ chÕ tËp trung
quan liªu, bao cÊp”, t¹i §¹i héi lÇn thø VI (12 - 1986), §¶ng ta thõa nhËn:
“Chóng ta ®· cã nh÷ng thµnh kiÕn kh«ng ®óng, trªn thùc tÕ, cha thËt sù thõa
nhËn nh÷ng quy luËt cña s¶n xuÊt hµng ho¸ ®ang tån t¹i kh¸ch quan, do ®ã,
kh«ng chó ý vËn dông chóng vµo viÖc chÕ ®Þnh c¸c chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch
kinh tÕ ”. “Trong nhËn thøc còng nh trong hµnh ®éng, chóng ta cha thËt sù
thõa nhËn c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ë níc ta cßn tån t¹i trong mét
thêi gian t¬ng ®èi dµi, cha n¾m v÷ng vµ vËn dông ®óng quy luËt vÒ sù phï
hîp gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt ”.
§Ó kh¾c phôc sai lÇm ®ã, §¶ng ta ®· ®Ò ra chñ tr¬ng: “Qu¸ tr×nh tõ s¶n xuÊt
nhá lªn s¶n xuÊt lín ë níc ta lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸ nÒn kinh tÕ cßn nhiÒu
tÝch chÊt tù cÊp, tù tóc thµnh nÒn kinh tÕ hµng ho¸ .... ViÖc sö dông ®Çy ®ñ vµ
®óng ®¾n quan hÖ hµng ho¸ - tiÒn tÖ trong kÕ ho¹ch ho¸ nÒn kinh tÕ quèc d©n
lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan. ViÖc sö dông quan hÖ hµng ho¸ - tiÒn tÖ ®ßi hái
s¶n xuÊt ph¶i g¾n víi thÞ trêng ”. §©y lµ bíc tiÕn hÕt søc quan hÖ trong viÖc
®æi míi t duy kinh tÕ cña §¶ng ta. Quan ®iÓm nµy xuÊt ph¸t tõ t×nh h×nh
kinh tÕ – x· héi ë níc ta, tõ nguyÖn väng chÝnh ®¸ng cña nh©n d©n ta, trªn
c¬ së vËn dông m« h×nh cña Lªnin vÒ mét chñ nghÜa x· héi cã nÒn kinh tÕ
hµng ho¸.
ThÕ nhng ®iÒu ®¸ng lu ý lµ, tõ ®¹i héi VI, mÆc dÇu ®· sö dông thuËt
ng÷ “thÞ trêng ” song trong c¸c v¨n kiÖn, §¶ng ta vÉn cha sö dông kh¸i niÖm
“kinh tÕ thÞ trêng ” vµ “c¬ chÕ thÞ trêng ” nh hiÖn nay chóng ta ®ang sö dông.
Ph¶i ®Õn Héi nghÞ Trung ¬ng lÇn thø 6 (kho¸ VI, 3/1989) Vµ ®Õn §¹i héi lÇn
thø VII (6/1991), trªn c¬ së nhËn thøc s©u h¬n vÒ t×nh h×nh ®Êt níc, §¶ng ta
míi cã ®iÒu kiÖn nãi râ vµ nhÊn m¹nh: “NÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh
phÇn, vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc lµ hoµn toµn
cÇn thiÕt ®Ó gi¶i phãng vµ ph¸t huy ®îc c¸c tiÒm n¨ng s¶n xuÊt trong x·
héi”.
2. B¶n chÊt, ®Æc ®iÓm cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng ch chñ nghÜa
ë ViÖt Nam.
ChuyÓn tõ nÒn kinh tÕ tõ ho¹t ®éng theo c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung
– hµnh chÝnh – quan liªu - bao cÊp sang ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh
phÇn, vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa lµ néi dung, b¶n chÊt vµ ®Æc ®iÓm kh¸i qu¸t nhÊt ®èi
víi nÒn kinh tÕ níc ta trong giai ®o¹n hiÖn t¹i vµ t¬ng lai. §Æc biÖt, c¬ng lÜnh
x©y dùng ®Êt níc trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi, ®îc §¹i héi ®¹i
biÓu toµn quèc cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam lÇn thø VII th«ng qua vµo n¨m
1991, còng ®· nªu lªn 6 ®Æc trng b¶n chÊt cña x· héi, x· héi chñ nghÜa vµ
nh÷ng quan ®iÓm ph¬ng híng tæng qu¸t vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi theo
®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë níc ta. Tuy nhiªn, còng cÇn ph¶i ph©n tÝch s©u
L¬ng H÷u Cêng K42
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
§Ò ¸n Kinh tÕ ChÝnh trÞ
thªm b¶n chÊt, ®Æc ®iÓm ®· ®îc kh¸i qu¸t nãi trªn, ®Ó cã thÓ hiÓu râ vµ
thèng nhÊt h¬n trong nhËn thøc vµ hµnh ®éng.
Thø nhÊt, nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa mµ níc ta
x· héi lµ nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn ®¹i víi tÝnh chÊt x· héi hiÖn ®¹i (x· héi
x· héi chñ nghÜa ). MÆc dï nÒn kinh tÕ níc ta n»m trong t×nh tr¹ng l¹c hËu
vµ kÐm ph¸t triÓn nhng khi níc ta chuyÓn sang giai ®o¹n kinh tÕ thÞ trêng
hiÖn ®¹i (do nh÷ng khiÕm khuyÕt cña kinh tÕ thÞ trêng tù do). Bëi vËy, chóng
ta kh«ng thÓ vµ kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i tr¶i qua giai ®o¹n kinh tÕ hµng ho¸
gi¶n ®¬n vµ giai ®o¹n kinh tÕ thÞ trêng tù do, mµ ®i th¼ng vµo ph¸t triÓn kinh
tÕ thÞ trêng hiÖn ®¹i. §©y lµ néi dung vµ yªu cÇu cña sù ph¸t triÓn rót ng¾n.
MÆt kh¸c, thÕ giíi vÉn ®ang n»m trong thêi ®¹i qu¸ ®é tõ chñ nghÜa tõ b¶n
lªn chñ nghÜa x· héi, cho nªn sù ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi níc ta ph¶i theo
®Þnh híng x· héi chñ nghÜa lµ cÇn thiÕt, kh¸ch quan (nh ®· ph©n tÝch ë phÇn
trªn) vµ còng lµ néi dung, yªu cÇu cña sù ph¸t triÓn rót ng¾n. Sù nghiÖp “d©n
giµu, níc m¹nh, x· héi c«ng b»ng d©n chñ v¨n minh” võa lµ môc tiªu, võa lµ
néi dung, nhiÖm vô cña viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ
nghÜa ë níc ta. §¶ng vµ Nhµ níc khuyÕn khÝch mäi ngêi d©n trong x· héi
lµm giµu mét c¸ch hîp ph¸p. D©n cã giµu th× níc míi m¹nh, nhng d©n giµu
ph¶i lµm cho níc m¹nh, b¶o ®¶m ®éc lËp, tù chñ vµ toµn vÑn l·nh thæ cña
quèc gia.
Thø hai, nÒn kinh tÕ cña chóng ta lµ nÒn kinh tÕ hçn hîp nhiÒu thµnh
phÇn víi vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ nhµ níc trong mét sè lÜnh vùc mét sè
kh©u quan träng cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi
cña ®Êt níc. NÒn kinh tÕ hµng ho¸, nÒn kinh tÕ thÞ trêng ph¶i lµ mét nÒn kinh
tÕ ®a thµnh phÇn, ®a h×nh thøc së h÷u. ThÕ nhng, nÒn kinh tÕ thÞ trêng mµ
chóng ta ®ang x©y dùng lµ nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn ®¹i, cho nªn cÇn cã sù
tham gia bëi “bµn tay h÷u h×nh” cña nhµ níc trong viÖc ®iÒu tiÕt, qu¶n lý nÒn
kinh tÕ ®ã. §ång thêi chÝnh nã sÏ ®¶m b¶o sù ®Þnh híng ph¸t triÓn cña nÒn
kinh tÕ thÞ trêng. Sù qu¶n lý, ®iÒu tiÕt, ®Þnh híng ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng cña nhµ níc lµ th«ng qua c¸c c«ng cô chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« vµ vai trß
chñ ®¹o cña khu vùc kinh tÕ nhµ níc. Kinh tÕ nhµ níc ph¶i n¾m gi÷ vai trß
chñ ®¹o ë mét sè lÜnh vùc then chèt, cã ý nghÜa lµ “®µi chØ huy”, lµ “m¹ch
m¸u” cña nÒn kinh tÕ. Cïng víi viÖc nhÊn m¹nh vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ
nhµ níc, cÇn coi träng vai trß cña khu vùc kinh tÕ t nh©n vµ kinh tÕ hçn hîp,
®Æt chóng trong mèi quan hÖ g¾n bã, h÷u c¬ thèng nhÊt, kh«ng t¸ch rêi, biÖt
lËp.
Thø ba, Nhµ níc qu¶n lý nÒn kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng x· héi
chñ nghÜa lµ Nhµ níc cña d©n, do d©n, v× d©n. Thµnh tè quan träng mang
tÝnh quyÕt ®Þnh trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn ®¹i lµ níc tham gia vµo c¸c
qu¸ tr×nh kinh tÕ. Nhng kh¸c víi nhµ níc cña nhiÒu nÒn kinh tÕ thÞ trêng trªn
thÕ giíi, Nhµ níc ta lµ Nhµ níc “cña d©n, do d©n, vµ v× d©n”, Nhµ níc c«ng
n«ng, Nhµ níc cña ®¹i ®a sè nh©n d©n lao ®éng, ®Æt díi sù l·nh ®¹o cña
§¶ng céng s¶n ViÖt Nam. Nã cã ®ñ b¶n lÜnh, kh¶ n¨ng vµ ®ang tù ®æi míi
®Ó ®¶m b¶o gi÷ v÷ng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa trong viÖc ph¸t triÓn nÒn
kinh tÕ thÞ trêng hiÖn ®¹i ë níc ta. Sù kh¸c biÖt vÒ b¶n chÊt nhµ níc lµ mét
néi dung vµ lµ mét ®iÒu kiÖn, mét tiÒn ®Ò cho sù kh¸c biÖt vÒ b¶n chÊt cña
m« h×nh kinh tÕ thÞ trêng ë níc ta so víi nhiÒu m« h×nh kinh tÕ thÞ trêng
kh¸c hiÖn cã trªn thÕ giíi.
L¬ng H÷u Cêng K42
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
§Ò ¸n Kinh tÕ ChÝnh trÞ
Thø t, c¬ chÕ vËn hµnh cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®îc thùc hiÖn th«ng
qua c¬ chÕ thÞ trêng víi sù tham gia qu¶n lý, ®iÒu tiÕt cña Nhµ níc, mäi ho¹t
®éng s¶n xuÊt – kinh doanh trong nÒn kinh tÕ ®îc thùc hiÖn th«ng qua thÞ
trêng. C¸c quy luËt cña kinh tÕ hµng ho¸, kinh tÕ thÞ trêng (quy luËt gi¸ trÞ,
quy luËt cung – cÇu, quy luËt c¹nh tranh – hîp t¸c.... ) sÏ chi phèi c¸c ho¹t
®éng kinh tÕ. Quy luËt gi¸ trÞ quy ®Þnh môc ®Ých theo ®uæi trong ho¹t ®éng
kinh tÕ lµ lîi nhuËn (lµ gi¸ trÞ kh«ng ngõng t¨ng lªn) quyÕt ®Þnh sù ph©n bè
c¸c nguån lùc vµo c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh kh¸c nhau, ®ång thêi ®Æt
c¸c chñ thÓ kinh tÕ trong mét cuéc c¹nh tranh quyÕt liÖt. Th«ng qua c¸c
c«ng cô, chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m«, cïng víi viÖc sö dông c¸c lùc lîng kinh
tÕ cña m×nh (kinh tÕ nhµ níc ), Nhµ níc t¸c ®éng lªn mèi quan hÖ tæng cung
tæng cÇu thùc hiÖn sù ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Nh vËy, c¬ chÕ ho¹t
®éng cña nÒn kinh tÕ lµ: thÞ trêng ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ, Nhµ níc ®iÒu tiÕt thÞ
trêng vµ mèi quan hÖ Nhµ níc – thÞ trêng - c¸c chñ thÓ kinh tÕ lµ mèi quan
hÖ h÷u c¬, thèng nhÊt.
Thø n¨m, më cöa, héi nhËp nÒn kinh tÕ trong níc víi nÒn kinh tÕ thÕ
giíi, trªn c¬ së gi÷ v÷ng ®éc lËp tù chñ vµ toµn vÑn l·nh thæ cña quèc gia lµ
néi dung quan träng cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng ë níc ta. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn
cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®i liÒn víi x· héi ho¸ nÒn s¶n xuÊt x· héi. TiÕn
tr×nh x· héi ho¸ trªn c¬ së ph¸t triÓn cña kinh tÕ thÞ trêng lµ kh«ng cã biªn
giíi quèc gia vÒ ph¬ng diÖn kinh tÕ. Mét trong nh÷ng ®Æc trng quan träng
cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn ®¹i lµ viÖc më réng giao lu kinh tÕ víi níc
ngoµi. Xu híng quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ víi nh÷ng khu vùc ho¸ vµ toµn
cÇu ho¸ ®ang ngµy cµng ph¸t triÓn vµ trë thanhf xu thÕ tÊt yÕu trong thêi ®¹i
cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc – c«ng nghÖ hiÖn nay. TÊt c¶ c¸c níc trªn thÕ
giíi, dï muèn hay kh«ng muèn, Ýt nhiÒu ®Òu bÞ l«i cuèn, thu hót vµo c¸c
quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ. Tranh thñ thuËn lîi vµ c¬ héi, tr¸nh nguy c¬ tôt hËu
xa h¬n vµ vît qua th¸ch thøc lµ yªu cÇu nhÊt thiÕt ph¶i thùc hiÖn. §Ó ph¸t
triÓn trong ®iÒu kiÖn cña kinh tÕ kinh tÕ hiÖn ®¹i, ViÖt Nam kh«ng thÓ ®ãng
cöa, khÐp kÝn nÒn kinh tÕ trong tr¹ng th¸i tù cung, tù cÊp, mµ ph¶i më cöa,
héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Sù më cöa, héi nhËp ®îc thùc hiÖn trªn ba
néi dung chÝnh lµ: th¬ng m¹i, ®Çu t vµ chuyÓn giao khoa häc – c«ng nghÖ.
Tuy nhiªn, sù më cöa, héi nhËp kh«ng cã ý nghÜa lµ sù hoµ tan, ®¸nh mÊt
m×nh, mµ ph¶i trªn c¬ së ph¸t huy lîi thÕ so s¸nh vµ kh«ng ngõng n©ng cao
søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ, gi÷ v÷ng ®éc lËp, tù chñ vµ toµn vÑn l·nh thæ
cña quèc gia.
Thø s¸u, thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ ®ång thêi víi viÖc b¶o ®¶m c«ng
b»ng x· héi còng lalf mét néi dung rÊt quan träng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng
ë níc ta, ph¸t triÓn trong c«ng b»ng vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng lµ nh÷ng thuËt
ng÷ phæ biÕn vµ lµ xu thÕ cña thêi ®¹i hiÖn nay. Ph¸t triÓn trong c«ng b»ng
®îc biÓu hiÖn lµ nh÷ng chÝnh s¸ch ph¸t triÓn ph¶i ®¶m b¶o sù c«ng b»ng x·
héi, lµ t¹o cho mäi tÇng líp nh©n d©n cã c¬ héi tham gia vµo qu¸ tr×nh ph¸t
triÓn vµ ®îc hëng nh÷ng thµnh qu¶ t¬ng xøng víi søc lùc, kh¶ n¨ng vµ trÝ tuÖ
cña hä bá ra, lµ gi¶m kh¶ kho¶ng c¸ch chªnh lÖch giµu – nghÌo gi÷a c¸c
tÇng líp d©n c vµ gi÷a c¸c vïng. Kh¸c víi nhiÒu níc, chóng ta ph¸t triÓn
kinh tÕ thÞ trêng nhng chñ tr¬ng ®¶m b¶o c«ng b»ng, x· héi, thùc hiÖn sù
thèng nhÊt gi÷a t¨ng trëng kinh tÕ vµ c«ng b»ng x· héi trong tÊt c¶ c¸c giai
®o¹n cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ ë níc ta.
Tuy nhiªn, còng cÇn nhÊnh m¹nh r»ng, sù b¶o ®¶m c«ng b»ng
trongnÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë níc ta lµ hoµn toµn
L¬ng H÷u Cêng K42
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
§Ò ¸n Kinh tÕ ChÝnh trÞ
xa l¹ vµ kh¸c h¼n vÌe chÊt víi chñ nghÜa b×nh qu©n, cao b»ng thu nhËp vµ
“chia ®Òu sù nghÌo ®ãi” cho mäi ngêi. Møc ®é b¶o ®¶m c«ng b»ng x· héi
phô thuéc rÊt lín vµo sù ph¸t triÓn, kh¶ n¨ng vµ søc m¹nh kinh tÕ cña quèc
gia. V× vËy, nÕu qu¸ nhÊn m¹nh tíi c«ng b»ng x· héi trong ®iÒu kiÖn nÒn
kinh tÕ cßn kÐm ph¸t triÓn, ng©n s¸ch cßn eo hÑp, th× ch¾c ch¾n sÏ lµm triÖt
tiªu ®éng lùc ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi cña ®Êt níc.
Thø b¶y, gi¶i quyÕt mèi quan hÖ gi÷a lao ®éng vµ t b¶n (vèn), th«ng
qua ph©n phèi thu nhËp trong qu¸ tr×nh nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x·
héi chñ nghÜa ë níc ta, ®îc thùc hiÖn theo kÕt qu¶ lao ®éng lµ chñ yÕu kÕt
hîp víi mét phÇn theo vèn vµ tµi s¶n. §©y lµ ®iÓm kh¸c biÖt gi÷a nÒn kinh tÕ
thÞ trêng trong chñ nghÜa t b¶n víi nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ
nghÜa ë níc ta. Trong mèi quan hÖ gi÷a lao ®éng vµ t b¶n (vèn), gi÷a lao
®éng sèng vµ lao ®éng qu¸ khø (lao ®éng ®· ®îc vËt ho¸), chñ nghÜa t b¶n
nhÊn m¹nh ®Õn nh©n tè t b¶n (vèn) h¬n lµ nh©n tè lao ®éng (lao ®éng sèng),
nhÊn m¹nh ®Õn yÕu tè tÝch luü - ®Çu t h¬n lµ yÕu tè tiÒn l¬ng- thu nhËp cña
ngêi lao ®éng. Ngîc l¹i, chñ nghÜa x· héi ®Æt con ngêi ë vÞ trÝ trung t©m cña
sù ph¸t triÓn. Cho nªn, trong kh©u ph©n phèi thu nhËp vµ thµnh qu¶ lao ®éng
cña x· héi, chñ nghÜa x· héi nhÊn m¹nh ®Õn nh©n tè lao ®éng (lao ®éng
sèng) vµ yÕu tè tiÒn l¬ng – thu nhËp cña ngêi lao ®éng. Tuy nhiªn, trong
khi nhÊn m¹nh ®Õn vai trß cña yÕu tè lao ®éng, ®Õn n©ng cao thu nhËp vµ
tiªu dïng cña ngêi lao ®éng, chóng ta kh«ng thÓ kh«ng coi träng ®Õn vai trß
cña yÕu tè vèn, ®Õn t¨ng cêng tÝch luü vµ ®Çu t (c¶ nhµ níc vµ t nh©n) vµ ®Õn
mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a t b¶n (vèn) vµ lao ®éng – V× vËy, thu nhËp
theo vèn vµ tµi s¶n kinh doanh giê ®©y ®· trë thµnh ®iÒu b×nh thêng. ChØ cã
trªn c¬ së ®ã míi gia t¨ng sè ngêi giµu cã trong x· héi. T¨ng sè ngêi cã thu
nhËp cao ®ång thêi gi¶m sèngêi cã thu nhËp thÊp trong x· héi vµ thu hÑp
dÇu kho¶ng c¸ch chªnh lÖch giµu – nghÌo võa lµ môc tiªu, võa lµ néi dung
quan träng cña chÝnh s¸ch thu nhËp vµ chÝnh s¸ch ®iÒu tiÕt thu nhËp cña nhµ
níc trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ
nghÜa ë níc ta.
Tãm l¹i,qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi ë níc ta ph¶i lµ “qu¸ tr×nh thùc hiÖn d©n giµu,níc m¹nh, tiÕn lªn hiÖn ®¹i trong
mét x· héi nh©n d©n lµm chñ, nh©n ¸i, cã v¨n ho¸, cã kû c¬ng, xo¸ bá ¸p
bøc, bÊt c«ng, t¹o ®iÒu kiÖn cho mäi ngêi cã cuéc sèng Êm no, tù do, h¹nh
phóc”.
II. C¸c gi¶i ph¸p ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x·
héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam.
1. §a d¹ng ho¸ vµ ®æi míi c¸c lo¹i h×nh së h÷u.
Thùc chÊt ®æi míi kinh tÕ ë níc ta trong thêi gian qua lµ sù ®iÒu chØnh
mét c¸ch toµn diÖn vÒ c¸c quan hÖ s¶n xuÊt bao gåm c¶ vÒ mÆt quan hÖ së
h÷u, quan hÖ qu¶n lý vµ quan hÖ ph©n phèi. §ã lµ bíc khëi ®Çu cña c¸ch
m¹ng vÒ quan hÖ s, xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu kh¸ch quan cña qu¸ tr×nh x· héi ho¸
s¶n xuÊt, c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc, ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng
ë níc ta. Nhê bíc ®Çu “cëi trãi” cho mét lo¹t c¸c quan hÖ s¶n xuÊt, c¸c
thµnh phÇn kinh tÕ ®ang ph¸t huy t¸c dông, chøng tá søc sèng vµ vÞ trÝ quan
träng cña nã trong c«ng cuéc x· héi nÒn kinh tÕ míi.
Së h÷u lµ h×nh thøc x· héi lÞch sö nhÊt ®Þnh chiÕm h÷u.
Ph¹m trï së h÷u lµ khi ®îc thÓ chÕ ho¸ thµnh quyÒn së h÷u ®îc thùc
hiÖn th«ng qua mét c¬ chÕ nhÊt ®Þnh gäi lµ chÕ ®é së h÷u.
L¬ng H÷u Cêng K42
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
§Ò ¸n Kinh tÕ ChÝnh trÞ
§èi víi níc ta, khi chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ bao cÊp sang nÒn kinh tÕ thÞ
trêng th× còng tøc lµ chuyÓn tõ quan hÖ së h÷u ®¬n nhÊt, së h÷u tËp thÓ, së
h÷u nhµ níc sang mèi quan hÖ së h÷u ®a d¹ng. Tuy nhiªn víi tr×nh ®é x· héi
ho¸ s¶n xuÊt ë níc ta cßn thÊp, kh«ng ®ång ®Òu, nªn øng víi nã sÏ cã c¸c
h×nh thøc së h÷u c¬ b¶n sau:
Së h÷u Nhµ níc: lµ h×nh thøc së h÷u mµ Nhµ níc lµ ®¹i diÖn cho nh©n
d©n së h÷u nh÷ng tµi nguyªn,tµi s¶n, nh÷ng t liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu vµ nh÷ng
cña c¶i cña ®Êt níc.
Së h÷u Nhµ níc lµ së h÷u mµ chñ së h÷u lµ Nhµ níc, cßn quyÒn sö
dông giao cho c¸c tæ chøc, ®¬n vÞ kinh tÕ vµ c¸c c¸ nh©n ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ
mét c¸ch hiÖu qu¶ nh©t.
Së h÷u thø hai lµ së h÷u tËp thÓ: lµ së h÷u cña nh÷ng chñ thÓ kinh tÕ
(c¸ nh©n ngêi lao ®éng) tù nguyÖn tham gia, biÓu hiÖn ë së h÷u tËp thÓ c¸c
hîp t¸c x· trong n«ng nghiÖp, chñ nghÜa,x· héi, vËn t¶i.... ë c¸c nhãm, tæ,
®éi vµ c¸c c«ng ty cæ phÇn.
Së h÷u hçn hîp lµ h×nh thøc së h÷u phï hîp, linh ho¹t vµ hiÖu qu¶
trong thêi kú qu¸ ®é. Mçi chñ thÓ cã thÓ tham gia mét hoÆc nhiÒu ®¬n vÞ tæ
chøc kinh tÕ, khi thÊy cã lîi. V× vËy, cÇn khuyÕn khÝch h×nh thøc së h÷u nµy
h×nh thµnh tõ thÊp ®Õn cao trong mäi ngµnh, mäi lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ.
Thµnh phÇn kinh tÕ hîp t¸c mµ nßng cèt lµ c¸c hîp t¸c x· vµ thµnh phÇn
kinh tÕ t b¶n Nhµ níc dùa trªn c¬ së h×nh thøc së h÷u hçn hîp nµy.
Së h÷u t nh©n cña ngêi s¶n xuÊt nhá lµ së h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt cña
b¶n th©n ngêi lao ®éng. Chñ thÓ cña së h÷u nµy lµ c«ng d©n, c¸ thÓ, thî thñ
c«ng, tiÓu th¬ng. Hä võa lµ chñ së cña tiÓu chñ, chñ trang tr¹i cã lao ®éng.
Thµnh phÇn kinh tÕ c¸ thÓ, tiªu chñ lµ ®¹i biÓu cho së h÷u t nh©n nhá.
Së h÷u t nh©n t b¶n lµ h×nh thøc së h÷u cña c¸c nhµ t b¶n vµo c¸c
ngµnh, lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh cña nÒn kinh tÕ. Thµnh phÇn kinh tÕ t
b¶n t nh©n dùa trªn c¬ së së h÷u t nh©n t b¶n chñ nghÜa vÒ t liÖu s¶n xuÊt.
§a d¹ng ho¸ vµ ®æi míi c¸c lo¹i h×nh së h÷u ®Ó phï hîp víi mét nÒn
kinh tÕ ph¸t triÓn h¬n, nÒn kinh tÕ thÞ trêng lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ph¶i lµm.
Bªn c¹nh ®ã, còng cÇn ph¶i tiÕn hµnh ®æi míi,®Èy m¹nh ph¸t triÓn c¸c lÜnh
vùc kh¸c nh: c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸....
2. §Èy m¹nh C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, trang bÞ míi khoa häc kü
thuËt cho nÒn kinh tÕ hµng ho¸, thóc ®Èy ph©n c«ng lao ®éng x· héi
ph¸t triÓn tham gia vµo ph©n c«ng lao ®éng hîp t¸c quèc tÕ.
C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, trang bÞ míi khoa häc kü thuËt cho
nÒn kinh tÕ hµng ho¸ lµ ®iÒu tÊt yÕu ph¶i cã trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ
nghÜa x· héi ë tÊt c¶ c¸c níc. §èi víi níc ta, mét níc qu¸ ®é tiÕn th¼ng lªn
chñ nghÜa x· héi bá qua chñ nghÜa t b¶n, sù nghiÖp x©y dùng c¬ së vËt chÊt
– kü thuËt (CSVC - KT) cho cnnxh ®îc thùc hiÖn b»ng con ®êng c«ng
nghiÖp ho¸ (CNH). CNH lµ qu¸ tr×nh biÕn mét níc cã nÒn kinh tÕ l¹c hËu
thµnh mét níc c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i. CNH lµ con ®êng ®Ó x©y dùng CSVC
– KT cho CNXH ®èi víi nh÷ng níc kÐm ph¸t triÓn nh níc ta.
C«ng nghiÖp ho¸ sÏ gióp ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt, t¨ng n¨ng suÊt
lao ®éng,thóc ®Èy t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ kh¾c phôc nguy c¬ tôt hËu
ngµy cµng xa h¬n vÒ kinh tÕ gi÷a níc ta víi c¸c níc trong khu vùc vµ trªn
thÕ giíi, gãp phÇn æn ®Þnh vai trß kinh tÕ cña Nhµ níc, n©ng cao n¨ng lùc
L¬ng H÷u Cêng K42
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
§Ò ¸n Kinh tÕ ChÝnh trÞ
tÝch luü, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, khuyÕn khÝch sù ph¸t triÓn tù do vµ toµn diÖn
cña mçi c¸ nh©n. CNH cßn gióp t¹o ®iÒu kiÖn vËt chÊt cho viÖc t¨ng cêng
cñng cè an ninh quèc phßng, t¹o ®iÒu kiÖn vËt chÊt cho viÖc x©y dùng nÒn
kinh tÕ ®éc lËp, tù chñ ®ñ søc tham gia mét c¸ch cã hiÖu qu¶ vµo sù ph©n
c«ng vµ hîp t¸c quèc tÕ.
Do vÞ trÝ, tÇm quan träng vµ c¸c tÝn dông nãi trªn cña c«ng nghiÖp ho¸
vµ hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ quèc d©n, nªn qua c¸c kú ®¹i héi §¶ng ta lu«n
x¸c ®Þnh: C«ng nghiÖp ho¸ lµ nhiÖm vô trung t©m trong suèt thêi kú qu¸ ®é
®i lªn CNXH ë níc ta. §¹i héi lÇn thø VIII cña §¶ng céng s¶n n l¹i lµ mét
lÇn n÷a x¸c ®Þnh môc tiªu cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµ: “x· héi níc
ta thµnh mét níc c«ng nghiÖp cã c¬ së vËt chÊt – kü thuËt hiÖn ®¹i, c¬ cÊu
kinh tÕ hîp lý, quan hÖ s¶n xuÊt tiÕn bé, phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña
lùc lîng s¶n xuÊt, ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cao, quèc phßng an ninh
v÷ng ch¾c,d©n giµu, níc m¹mh, x· héi c«ng b»ng d©n chñ,v¨n minh. Tõ nay
®Õn n¨m 2002, ra søc phÊn ®Êu ®a níc ta cã b¶n trë thµnh mét níc c«ng
nghiÖp”. Song song víi qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ chóng ta
ph¶i thóc ®Èy sù ph©n c«ng lao ®éng mét c¸ch phï hîp. C«ng nghiÖp ho¸,
hiÖn ®¹i ho¸ sÏ lµm thay ®æi c¬ cÊu ngµnh nghÒ th× nã kÐo theo nã sù ph©n
c«ng lao ®éng còng sÏ thay ®æi. Chóng ta biÕt, môc tiªu cña §¶ng trong
c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµ t¨ng tû träng (tû lÖ) ngµnh c«ng
nghiÖp vµ dÞch vô lªn, gi¶m tû lÖ ngµnh c«ng nghiÖp xuèng, n«ng nghiÖp trë
nªn chuyªn canh h¬n vµ sÏ ®îc c¬ giíi ho¸. V× vËy, n«ng nghiÖp trë nªn
chuyªn canh h¬n vµ sÏ ®îc c¬ giíi ho¸. V× vËy, lao ®éng trong c¸c ngµnh
c«ng nghiÖp vµ dÞch vô t¨ng lªn, cßn lao ®éng trong c¸c ngµnh n«ng nghiÖp
sÏ gi¶m xuèng. ViÖc ph©n c«ng l¹i lao ®éng cïng víi qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp
ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ sÏ gióp chóng ta cã mét c¬ cÊu lao ®éng thÝch hîp, ®iÒu
nµy sÏ gãp phÇn ®Èy nhanh h¬n n÷u qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ®Êt níc.
3. Ph¸t triÓn ®ång bé c¸c lo¹i thÞ trêng.
Trong kinh tÕ thÞ trêng, yÕu tè ®îc xem xÐt ®Çu tiªn ®ã lµ thÞ trêng. V×
vËy, ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng th× ph¶i ph¸t triÓn ®Çy ®ñ vµ ®ång bé c¸c
lo¹i thÞ trêng, ®ã lµ c¸c thÞ trêng hµng ho¸ tiªu dïng vµ dÞch vô, thÞ trêng c¸c
yÕu tè s¶n xuÊt, thÞ trêng trong níc, thÞ trêng quèc tÕ, ThÞ trêng søc lao
®éng, ThÞ trêng vèn, tiÒn tÖ, tµi chÝnh, ThÞ trêng bÊt ®éng s¶n vµ nªn u tiªn
cho ThÞ trêng ë khu vùc n«ng nghiÖp n«ng th«n còng nh c¸c ThÞ trêng träng
®iÓm.
Trong viÖc ph¸t triÓn ®ång bé c¸c lo¹i ThÞ trêng th× mét sè vÊn ®Ò
quan träng lµ thùc hiÖn sù c©n b»ng gi÷a c¸c lo¹i ThÞ trêng. Râ rµng sù c©n
b»ng chung gi÷a c¸c lo¹i ThÞ trêng lµ yªu cÇu tÊt yÕu trong qu¸ tr×nh ph¸t
triÓn ThÞ trêng. Nã cho phÐp x¸c lËp mèt quan hÖ c©n ®èi gi÷a s¶n xuÊt vµ
tiªu dïng, gi÷a cung vµ cÇu, gi÷a hµng vµ tiÒn. §Ó t¹o lËp sù c©n b»ng gi÷a
c¸c lo¹i ThÞ trêng cÇn gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n sau:
Thø nhÊt: cÇn xo¸ bá chÕ ®é bao cÊp trong ph©n phèi sö dông c¸c yÕu
tè s¶n xuÊt vµ vËt phÈm tiªu dïng, dÞch vô chuyÓn chóng sang quan hÖ hµng
ho¸ - tiÒn tÖ mét c¸ch hoµn toµn. §iÒu nµy cã nghÜa lµ toµn bé nh©n tè s¶n
xuÊt, vËt phÈm tiªu dïng dÞch vô ®Ò ®îc mua vµ b¸n trªn ThÞ trêng mét c¸ch
tù do. HiÖn nay ë níc ta, vÒ c¬ b¶n c¸c yÕu tè s¶n xuÊt vµ vËt phÈm tiªu
dïng ®· lµ hµng ho¸. Tuy nhiªn mét sè yÕu tè s¶n xuÊt vµ vËt phÈm tiªu
dïng, dÞch vô, cßn cha ®îc tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ gi¸ trÞ cña nã, ®Æc biÖt lµ yÕu
tã ®Êt ®ai.
L¬ng H÷u Cêng K42
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
§Ò ¸n Kinh tÕ ChÝnh trÞ
Thø hai: ph¶i tu©n thñ nguyªn t¾c tù do gi¸ c¶. Gi¸ c¶ kh«ng thÓ ¸p
®Æt b»ng mÖnh lÖnh hµnh chÝnh, mµ nã ®îc h×nh thµnh trªn c¬ së tho¶ thuËn
gi÷a ngêi mua vµ ngêi b¸n. §ång thêi víi tu©n thñ nguyªn t¾c tù do gi¸ c¶
th× ph¶i b¶o ®¶m sù æn gi¸ c¶, muèn vËy ph¶i ®Èy m¹nh sù ph¸t triÓn s¶n
xuÊt, t¹o ra nguån hµng dåi dµo, phong phó; ®ång thêi, Nhµ níc ph¶i cã lùc
lîng hµng ho¸ dù tr÷ vµ cã biÖn ph¸p æn ®Þnh tiÒn tÖ.
Thø ba: ph¸t triÓn ThÞ trêng ngoµi níc, ®Èy m¹nh ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng. SÏ lµ sai lÇm nÕu muèn ph¸t triÓn ThÞ trêng “®Çu ra”, “®Çu vµo”, muèn
®¶m b¶o sù c©n b»ng gi÷a c¸c ThÞ trêng mµ kh«ng chó ý, ®Çy ®ñ tíi ThÞ trêng níc ngoµi, kh«ng chó ý tíi ngo¹i th¬ng. §Æc biÖt trong ®iÒu kiÖn ph¸t
triÓn m¹nh mÏ cña lùc lîng s¶n xuÊt, khoa häc kü thuËt vµ th«ng tin, héi
nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc, ThÞ trêng ngoµi níc cµng cã ý
nghÜa quan träng ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ ThÞ trêng ë níc ta.
§Ó ph¸t triÓn ThÞ trêng ngoµi níc, t¹o ®iÒu kiÖn më réng ThÞ trêng
trong níc, ®¶m b¶o sù th«ng suèt gi÷a c¸c ThÞ trêng, cÇn thiÕt ph¶i thùc hiÖn
c¸c nguyªn t¾c sau ®©y:
Mét lµ, ph¶i thùc hiÖn xuÊt siªu, tøc lµ ph¶i b¸n ra mét sè hµng lín
h¬n sè hµng ta mua vµo, vµ hµng xuÊt ra ph¶i lµ thµnh phÈm chø kh«ng ph¶i
lµ nguyªn liÖu. Ph¶i lµ ý khuyÕn khÝch ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp
tiÓu thñ, c«ng nghiÖp chÕ biÕn, ®¶m b¶o tiªu chuÈn quèc tÕ ®Ó thu ®îc gi¸
trÞ cao cña hµng xuÊt khÈu. Thùc hiÖn th¬ng nghiÖp trung gian, cho phÐp
mang tiÒn (vµng, ®« la vµ tiÒn m¹nh) ®i l¹i tù do qua biªn giíi ®Ó bu«n b¸n ë
c¸c níc nh»m lµm t¨ng nguån tiÒn tÖ cña ®Êt níc. Cã chÝnh s¸ch b¶o hé hîp
lý ®Ó khuyÕn khÝch c¸c ngµnh kinh tÕ ph¸t triÓn, thu hót c«ng nghÖ vµ khoa
häc kü thuËt tõ bªn ngoµi, ng¨n chÆn nhËp nh÷ng lo¹i hµng ho¸ mµ trong níc cã thÓ s¶n xuÊt vµ ®¸p øng ®îc nhu cÇu tiªu dïng.
Hai lµ, ¸p dông nguyªn lý lîi thÕ so s¸nh trong quan hÖ trao ®æi quèc
tÕ. C¸c yÕu tè tù nhiªn thuËn lîi ph¶i ®îc xem xÐt cô thÓ trong mèi quan hÖ
víi c¸c yÕu tè kinh tÕ – x· héi vµ kü thuËt ë c¶ trong níc vµ ngoµi níc tõ ®ã
cã ph¬ng ¸n tÝnh to¸n chi tiÕt vÒ tõng mÆt hµng vµ so s¸nh víi tr×nh ®é quèc
tÕ ®Ó x¸c ®Þnh s¶n xuÊt vµ cung cÊp cho ThÞ trêng thÕ giíi lo¹i hµng ho¸ nµo
®ã cña níc ta lîi thÕ h¬n.
4. X©y dùng, hoµn thiÖn hÖ thèng luËt ph¸p vµ c¶i c¸ch nÒn hµnh chÝnh
quèc gia.
NÒn kinh tÕ ThÞ trêng chØ cã thÓ ho¹t ®éng b×nh thêng nÕu cã hÖ thèng
luËt ph¸p t¬ng ®èi hoµn chØnh vµ ngµy cµng ®îc hoµn thiÖn. Trong ®iÒu kiÖn
níc ta, vÊn ®Ò nµy ®ang ®Æt ra rÊt cÊp b¸ch. Nh÷ng n¨m ®æi mí, Nhµ níc ta
®· tõng bíc tËp trung x©y dùng hÖ thèng luËt ph¸p. Tuy nhiªn, ®Õn nay hÖ
thèng luËt ph¸p vÉn cßn thiÕu vµ cha ®ång bé. Trong nh÷ng n¨m tíi, viÖc
x©y dùng hÖ thèng luËt ph¸p ®ång bé vµ hoµn chØnh cã thÓ ®îc coi nh lµ mét
nhiÖm vô u tiªn mµ ®Êt níc ph¶i ®Çu t.
§ång thêi cÇn thiÕt ph¶i ®Èy m¹nh c¶i c¸ch nÒn hµnh chÝnh quèc gia
theo híng ®o¹n tuyÖt víi c¬ chÕ bao cÊp, thay thÕ bé m¸y qu¶n lý theo c¬
chÕ tËp chung, chuyÓn sang qu¶n lý tho ph¬ng thøc c«ng nghiÖp vµ c¬ chÕ
ThÞ trêng ®Ó ®¶m b¶o sù phï hîp vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc tiÕp tôc ®æi míi
kinh tÕ ë níc ta.
5. TiÕp tôc ®æi míi vµ n©ng cao vai trß qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ níc.
L¬ng H÷u Cêng K42
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
§Ò ¸n Kinh tÕ ChÝnh trÞ
§Ó nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa, nhÊt thiÕt
ph¶i coi träng vai trß qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ níc.
Trong nh÷ng n¨m ®æi míi kinh tÕ võa qua, ta ®· ®æi míi mét bíc vai
trß qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ níc ®èi víi nÒn kinh tÕ, chuyÓn tõ qu¶n lý theo kÕ
ho¹ch ho¸ tËp chung sang sö dông c¸c c«ng cô chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« ®Ó
qu¶n lý nÒn kinh tÕ. Nh÷ng thµnh tùu trong mêi n¨m ®æi míi võa qua vÒ lÜnh
vùc nµy míi bíc ®Çu, trong nh÷ng n¨m tíi, ®Æc biÖt trong xu thÕ héi nhËp
víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc, cÇn thiÕt ph¶i tiÕp tôc ®æi míi c¸c c«ng
cô chÝnh s¸ch vÜ m«, ®Æc biÖt lµ hÖ thèng tµi chÝnh, tÝn dông, lu th«ng, chÝnh
s¸ch ph©n phèi thu thËp vµ kÕ ho¹ch ho¸ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. ViÖc ®æi
míi nµy võa ph¶i theo nguyªn t¾c phï hîp víi ph¬ng thøc qu¶n lý cña nÒn
kinh tÕ ThÞ trêng, ®ång thêi, ®¶m b¶o cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn theo ®Þnh híng mµ §¶ng ta ®· lùa chän.
Do vai trß cã tÝnh quyÕt ®Þnh tíi viÖc thùc hiÖn nÒn kinh tÕ ThÞ trêng
theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa nªn vai trß ®iÒu hµnh cña Nhµ níc lµ hÕt
søc to lín, muèn vËy, Nhµ níc ph¶i thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p sau:
+ Nhµ níc thiÕt lËp ph¸p chÕ cô thÓ vÒ quyÓn së h÷u, vÒ sù ph©n bè
®Êt ®ai, vÒ tµi nguyªn thiªn nhiªn, vÒ ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng t¹o yÕu tè
quan träng ®Ó h×nh thµnh kinh tÕ ThÞ trêng. §Ó kh¾c phôc mÆt tiªu cùc cña
kinh tÕ ThÞ trêng c¸c t¸c ®éng ®Õn ®êi sèng x· héi, Nhµ níc cÇn ®Ò ra nh÷ng
chÝnh s¸ch chèng khñng ho¶ng, chÝnh s¸ch x· héi, chÝnh s¸ch vÒ m«i trêng
sinh th¸i nh»m h¹n chÕ bít tÝnh tù ph¸t cña kinh tÕ ThÞ trêng, ®a ho¹t ®éng
cña nã vµo khu«n khæ. Nhµ níc cßn ®Ò ra nh÷ng chuÈn mùc ®¹o lý vµ qu¶n
lý nh»m b¶o ®¶m thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ, cung cÊp
th«ng tin vµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó b¶o ®¶m cho tÝnh tù chñ cña ho¹t ®éng kinh
doanh ®îc thùc hiÖn.
+ CÇn nhËn thøc r»ng tù do kinh doanh trong kinh tÕ ThÞ trêng nhÊt lµ
trong kinh tÕ ThÞ trêng theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. Kh«ng ph¶i lµ “th¶
næi” muèn lµm g× còng ®îc, mµ nhÊt thiÕt ph¶i cã sù ®iÒu hµnh cña Nhµ níc. VÒ mÆt ®¹o ®øc, còng kh«ng ®îc phÐp gia tù do víi t×nh tr¹ng “th¶ næi”
lén xén, bÊt chÊp lu©n thêng ®¹o lý, tù do trong kinh tÕ ThÞ trêng kh«ng ph¶i
tranh giµnh, cíp giËt, tµn tÖ víi c«ng nh©n, kh«ng ch¨m lo ®Õn ®êi sèng cña
ngêi nghÌo.
+ “Më cöa” ph¶i gi÷ v÷ng chñ quyÒn ®éc lËp d©n téc. C¸c níc vµ t
b¶n níc ngoµi ®Çu t vµo níc ta nh»m t×m kiÕm lîi nhuËn, nhng ph¶i theo
nguyªn t¾c hai bªn cïng cã lîi. Nhµ níc ph¶i biÕt c¸ch qu¶n lý vµ kiÓm so¸t
®Ó thùc hiÖn tèt nguyªn t¾c nµy. Nõu sïng b¸i hµng ngo¹i chØ dïng hµng
ngo¹i th× kh«ng thÓ b¶o vÖ ®îc nÒn ®éc lËp, ph¶i b¶o ®¶m tÝnh hîp lý vµ hiÖu
qu¶ gi÷a xuÊt khÈu vµ nhËp khÈ, ®éc lËp vÒ chÝnh trÞ ph¶i dùa trªn c¬ së thùc
tÕ vÒ kinh tÕ. NghÌo khæ th× kh«ng cã ®éc lËp thËt sù. Kinh tÕ ThÞ trêng cã
thÓ lµm cho ®Êt níc thÞnh vîng nhng sù thÞnh vîng Êy ph¶i trªn nÒn t¶ng cña
®éc lËp d©n téc vµ c«ng b»ng x· héi. ChÝnh v× thÕ Nhµ níc ph¶i ®Þnh ra
nh÷ng quy t¾c nhÊt ®Þnh ®Ó qu¶n lý nÒn kinh tÕ ThÞ trêng theo ®Þnh híng x·
héi chñ nghÜa.
+ Nhµ níc ph¶i cã ®Þnh híng vÜ m« ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ b»ng c¸c kÕ
ho¹ch, c¸c dù ¸n ph¸t triÓn c¸c ngµnh vµ c¸c vïng. ý nghÜa quan träng cña
®Þnh híng vÜ m« kh«ng chØ nh»m vµo ph¸t triÓn kinh tÕ vµ c¶i thiÖn ®êi sèng,
mµ nã cßn chñ ®éng híng viÖc s¾p xÕp ®Çu t ®Ó ph¸t triÓn c¸c ngµnh vµ c¸c
L¬ng H÷u Cêng K42
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
§Ò ¸n Kinh tÕ ChÝnh trÞ
vïng. B¶o ®¶m h×nh thµnh c¬ cÊu kinh tÕ theo híng hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.
C¸c kÕ ho¹ch vµ dù ¸n ph¶i ®¶m b¶o ®Þnh híng ®óng ®¾n cho sù ph¸t triÓn
cña c¶ nÒn kinh tÕ vµ cña c¸c xÝ nghiÖp, v¹ch ra ph¬ng híng phï hîp víi yªu
cÇu ph¸t triÓn dµi h¹n cña ®Êt níc.
+ VÒ vai trß ®iÒu tiÕt cña Nhµ níc tuy cã nhiÒu vÊn ®Ò ®ang cßn tranh
luËn, nhng trªn thùc tÕ th× nã ®· ®îc kh¼ng ®Þnh. ThiÕu sù can thiÖp hîp lý
cña Nhµ níc lµ ®iÒu chØnh vµ duy tr× mèi quan hÖ lµm ¨n gi÷a c¸c ®¬n vÞ
kinh tÕ th«ng qua c¸c hîp ®ång dµi h¹n, nhng chuÈn mùc qu¶n lý ®îc thÓ
chÕ ho¸ vµ nh÷ng thÓ chÕ ThÞ trêng.
+ Nhµ níc cÇn ph¶i cã chÝnh s¸ch vÒ gi¸ c¶, vÒ ng©n s¸ch, vÒ thuÕ, vÒ
tÝn dông vµ chÝnh s¸ch ph¸t triÓn c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc. Nhµ níc ban hµnh
luËt lao ®éng, luËt m«i trêng, ®¬n ®Æt hµng, hîp ®ång Nhµ níc, cÊp vèn cho
c¸c ch¬ng tr×nh Nhµ níc vÒ so¹n th¶o vµ ¸p dông c«ng nghÖ míi, t¹o c¬ chÕ
khuyÕn khÝch ®Æc biÖt ph¸t triÓn khoa häc – kü thuËt, tµi trî mét phÇn kinh
phÝ cho c¸c ch¬ng tr×nh khoa häc cña c¸c xÝ nghiÖp ho¹t ®éng theo híng
träng ®iÓm cña Nhµ níc.
Vai trß Nhµ níc cµnh lín trong viÖc t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn chung cho
ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp, cña hÖ thèng tÝn dông, tiÒn tÖ,
tµi chÝnh. Nhµ níc b¶o ®¶m m«i trêng c¹nh tranh lµnh m¹nh, thóc ®Èy c¶i tæ
c¬ cÊu kinh tÕ, x¸c lËp vµ cñng cè vÞ trÝ cña quèc gia trªn trêng quèc tÕ, gi¶m
nhÑ dÇn møc ®é gay cÊn cña cña vÊn ®Ò x· héi.
+ Nhµ níc cã vai trß quan träng ®èi víi ho¹t ®éng cña xÝ nghiÖp, nh:
quy ®Þnh quy c¸ch phÈm chÊt hµng ho¸ ®Ó b¶o vÖ ngêi tiªu dïng chèng hµng
gi¶ vµ hµng kÐm phÈm chÊt, chèng tÖ ®éc quyÒn ®Ó ®Çu c¬ trôc lîi. §èi víi
mét sè ngµnh mµ Nhµ níc kh«ng cÇn thiÕt ®éc quyÒn, song cÇn ph¸t triÓn th×
cã thÓ giao cho mét sè xÝ nghiÖp hîp t¸c hoÆc t nh©n thùc hiÖn, th«ng qua
trî cÊp vèn hoÆc cung cÊp, bao tiªu phÈm, díi h×nh thøc Nhµ níc ký hîp
®ång giao cho xÝ nghiÖp hoÆc t nh©n thùc hiÖn mét sè nhiÖm vô nhÊt ®Þnh.
+ Nhµ níc cßn ph¶i thùc hiÖn kiÓm so¸t nÒn kinh tÕ qua chÕ ®é kÕ
to¸n vµ ph¸p luËt. XÝ nghiÖp cã luËt s t vÊn vµ thùc hiÖn chÕ ®é kÕ to¸n Nhµ
níc. Nõu kh«ng chÊp hµnh nghiªm chÕ ®é nµy, Nhµ níc sÏ kh«ng kiÓm so¸t
®îc c¸c ho¹t ®éng kinh doanh, ®Ó s¶y ra t×nh tr¹ng ®Çu c¬ bu«n lËu, g©y khã
kh¨n cho viÖc thu thuÕ. V× thÕ cÇn ¸p dông quy chÕ, ph¸p lý thèng nhÊt, chÕ
®é kÕ to¸n thèng nhÊt, luËt thuÕ vµ luËt th¬ng m¹i thèng nhÊt cho c¸c xÝ
nghiÖp.
§Ó ®¶m b¶o thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng trªn ®©y cÇn cã c¸c ph¬ng tiÖn
®iÒu tiÕt kinh tÕ ®îc ph¸p luËt ho¸, ph©n ®Þnh râ chøc n¨ng, quyÒn h¹n cña
mçi cÊp, tËp trung cao ®èi víi qu¸ tr×nh th«ng qua c¸ quyÕt ®Þnh víi sù tham
gia cña c¸c chuyªn gia cã tr×nh ®é vµ bé m¸y th«ng tin: thùc hiÖn nÒn “kinh
tÕ ph¸p trÞ ”. §ång thêi, Nhµ níc cÇn kiªn quyÕt gi÷ nghiªm phÐp níc, xö lý
nghiªm minh ®èi víi kÎ ph¹m ph¸p, l¹m dông quyÒn h¹n, triÖt ®Ó chèng
“kinh tÕ quyÒn lùc” tøc lµ xo¸ bá viÖc l¹m dông quyÒn lùc, tÖ mãc ngoÆc, «
dï... chØ cã nh vËy míi kiÓm so¸t ®îc nÒn kinh tÕ, ®a nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn
theo con ®êng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa: d©n ph¶i giµu, níc ph¶i m¹nh.
6. Ph¸t triÓn hÖ thèng gi¸o dôc - ®µo t¹o, ph¸t triÓn tiÒm lùc khoa häc
c«ng nghÖ vµ x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng.
L¬ng H÷u Cêng K42
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
§Ò ¸n Kinh tÕ ChÝnh trÞ
Mét níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn ph¶i lµ mét níc cã tr×nh ®é d©n trÝ
cao, cã hÖ thèng gi¸o dôc ph¸t triÓn, cã nh vËy míi cã thÓ n¾m b¾t ®îc sù
tiÕn bé cña khoa häc kü thuËt, míi cã thÓ lµm chñ ®îc nh÷ng c«ng nghÖ hiÖn
®¹i. V× vËy, cïng víi qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc Nhµ
níc cÇn ph¶i ph¸t triÓn hÖ thèng gi¸o dôc, vµ cã thÓ ¸p dông theo c¸ch cña
Trung Quèc lµ göi c¸c häc sinh u tó sang c¸c níc ph¸t triÓn ®Ó nhanh chãng
tiÕp thu nh÷ng tiÕn bé cña níc b¹n vÒ ¸p dông cho níc m×nh. §ång thêi, ®Èy
m¹nh viÖc n©ng cÊp tr×nh ®é cho nh©n d©n trong níc ®Ó hä cã ®ñ kh¶ n¨ng
lµm chñ mét níc c«ng nghiÖp vµo n¨m 2020 nh môc tiªu phÊn ®Êu cña c¶ níc.
7. Ngoµi c¸c gi¶i ph¸p trªn. Chóng ta cã thÓ vËn dông mét sè kinh
nghiÖm ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng ë c¸c níc ASEAN mµ chñ yÕu lµ
chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng híng ngo¹i.
C¸c níc ASEAN chÊp thËn chiÕn lîc nµy víi c¸c tªn gäi kh¸c nhau
– “ch¬ng tr×nh x©y dùng x· héi ” ë Philippines, “x©y dùng trËt tù míi” ë
Indonesea vµ “chÝnh s¸ch kinh tÕ míi” ë Malaysea vv... Nhng néi dung c¬
b¶n vÉn lµ khuyÕn khÝch t b¶n t nh©n ph¸t triÓn trªn c¬ së thùc hiÖn c¸c
chÝnh s¸ch më cöa nh»m sö dông tèt mäi tiÒm n¨ng ®Êt ®ai vµ lùc lîng lao
®éng trong níc còng nh t¨ng cêng thu hót vèn vµ kü thuËt níc ngoµi ®Ó
nhanh chãng ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp xuÊt khÈu n«ng nghiÖp vµ
dÞch vô. Sau ®©y lµ 6 biÖn ph¸p c¬ b¶n mµ c¸c níc ASEAN ®· thùc hiÖn, ®ã
lµ:Thay ®æi chÝnh s¸ch xuÊt khÈu vµ tû träng c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu trong
ngo¹i th¬ng. §iÓm næi bËt trong lÜnh vùc nµy lµ kÕt hîp xuÊt khÈu s¶n phÈm
n«ng nghiÖp truyÒn thèng, s¶n phÈm sö dông nhiÒu lao ®éng víi s¶n phÈm
cã hµm lîng kü thuËt cao. Nhê ®ã lµm thay ®æi c¬ cÊu n«ng – c«ng nghiÖp
ho¸, gãp phÇn thay ®æi c¸n c©n th¬ng m¹i tõ nhËp siªu sang suÊt siªu.
- Thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi. Víi chñ tr¬ng lÊy ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi
ngo¹i lµm ®ßn ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng më cöa, c¸c níc ®Òu cè t¹o
m«i trêng thuËn lîi ®Ó thu hót nh÷ng kho¶n ®Çu t lín tõ níc ngoµi.
- Huy ®éng tèi ®a vµ sö dông cã hiÖu qña nguån vèn trong níc. Tong
lÜnh vùc nµy, huy ®éng tiÕt kiÖm trong níc lµ môc tiªu hµng ®Çu.
- §iÒu tiÕt hîp lý thu nhËp nh»m môc ®Ých c«ng b»ng x· héi, chèng
®ãi nghÌo.
- B¶o ®¶m nguån th«ng lùc th«ng qua hÖ thèng gi¸o dôc ®µo t¹o, b¶o
®¶m y tÕ, n©ng cao tr×nh ®é v¨n ho¸ cho ngêi lao ®éng.
- §Èy m¹nh c¸c ho¹t ®éng ®iÒu tiÕt vÜ m« cña Nhµ níc trªn c¬ së t«n
träng c¸c quy luËt cña thÞ trêng.
§èi víi ViÖt Nam, cã nh÷ng nÐt t¬ng ®ång vµ kh¸c biÖt víi c¸c níc
trong khèi ASEAN. Chóng ta nªn vËn dông mét c¸ch cã chän läc c¸c biÖn
ph¸p trªn, mµ cô thÓ lµ:
- VËn dông m« h×nh ph¸t triÓn rót ng¾n kinh tÕ thÞ trêng hiÖn ®¹i, chó
träng ph¸t triÓn ®ång thêi thÞ trêng néi ®Þa vµ thÞ trêng quèc tÕ.
- T¨ng cêng sö dông c¸c c«ng cô ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ quèc
d©n, ®Æc biÖt lµ chÝnh s¸ch tµi chÝnh, tiÒn tÖ.
L¬ng H÷u Cêng K42
13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
§Ò ¸n Kinh tÕ ChÝnh trÞ
- §Èy m¹nh s¶n xuÊt hµng ho¸ xuÊt khÈu, thu hót vèn ®Çu t, kü thuËt
tiªn tiÕn vµ kinh nghiÖm qu¶n lý níc ngoµi.
- N©ng cao vai trß ®iÒu tiÕt vÜ m« cña Nhµ níc trªn c¬ së t«n träng c¸c
quy luËt kinh tÕ thÞ trêng.
- TÝch cùc c¶i t¹o hÖ thèng gi¸o dôc vµ b¶o ®¶m y tÕ cho ngêi lao
®éng. T¨ng cêng c¸c biÖn ph¸p xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, b¶o vÖ m«i trêng vµ
sinh th¸i trong c¶ níc.
- Ph¸t triÓn m¹nh quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ gi÷a ViÖt Nam víi c¸c níc
ASEAN vµ khu vùc trªn bíc chuyÓn sang kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng x·
héi chñ nghÜa.
Cuèi cïng, cÇn kh¼ng ®Þnh, díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng vµ Nhµ níc ta,
c¸c l¬Þ thÕ tiÒm n¨ng cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam vÒ lao ®éng, vÒ tµi nguyªn
thªn nhiªn, vÒ vÞ trÝ ®Þa lý trong khu vùc sÏ ®îc kÕt hîp hµi hoµ, sÏ ®îc ph¸t
huy mét c¸ch cao ®é, ®a nÒn kinh tÕ thÞ trêng ViÖt Nam tiÕn nhanh, s¸nh kÞp
víi c¸c níc cã nÒn c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i nh NICS Ch©u ¸ vµ ASEAN.
L¬ng H÷u Cêng K42
14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
§Ò ¸n Kinh tÕ ChÝnh trÞ
C. kÕt luËn
ViÖt ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸, kkt thÞ trêng ë níc ta cho ®Õn
b©y giê cã thÓ nãi lµ mét sù tÊt yÕu kh¸ch quan, phï hîp víi quy luËt ph¸t
triÓn cu¶ kinh tÕ. §iÒu nµy ®· ®îc §¶ng, Nhµ níc kh¼ng ®Þnh qua c¸c v¨n
kiÖn ®¹i héi VI, VII, VIII vµ ®Õn §¹i héi §¶ng IX vÉn kh¼ng ®Þnh níc ta
ph¸t triÓn theo nÒn kinh tÕ hµng ho¸, kinh tÕ thÞ trêng nhng theo ®Þnh híng
x· héi chñ nghÜa vµ cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc.
Vµ thùc tÕ cña h¬n 10 n¨m ®æi míi ®Êt nícd còng cho thÊy chóng ta
®æi míi c¬ chÕ, ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng lµ hoµn toµn ®óng ®¾n, ®iÒu
®ã cã thÓ thÊy qua viÖc t¨ng trëng GDP hµng n¨m, qua thu nhËp cña ngêi
d©n nµy cµng t¨ng, qua viÖc chóng ta tõ mét níc nhËp siªu sang xuÊt siªu ë
mét sè mÆt hµng. §êi sèng nh©n d©n ®îc c¶i thiÖn, ®Êt níc ph¸t triÓn æn
®Þnh. §ã chÝnh lµ ®iÒu mµ tríc ®©y khi ®æi míi chóng ta híng tíi vµ ngµy
nay vÉn tiÕp tôc híng tíi. ViÖc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ theo ®Þnh híng x· héi
chñ nghÜa sÏ ®em l¹i cho níc ta nhiÒu c¬ héi còng nh nhiÒu th¸ch thøc. Song
víi sù l·nh ®¹o cña §¶ng, sÏ sím ®a ®îc ®Êt níc thµnh mét níc c«ng nghiÖp,
rót ng¾n ®îc thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi.
Tµi liÖu tham kh¶o
L¬ng H÷u Cêng K42
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
§Ò ¸n Kinh tÕ ChÝnh trÞ
1. Gi¸o tr×nh kinh tÕ chÝnh trÞ M¸c – Lªnin (TËp II) cña Trêng §¹i
häc Kinh tÕ Quèc d©n Hµ Néi.
2. C¸c v¨n kiÖn §¹i héi §¶ng VII, VIII.
3. C¸c t¹p chÝ.
+ Th«ng tin khoa häc x· héi sè 174 th¸ng 6/1997.
+ Nghiªn cøu – trao ®æi sè 18 th¸ng 9/98.
+ Ph¸t triÓn kinh tÕ sè 86 th¸ng 12/97.
+ Th«ng tin x· luËn th¸ng 9/97.
+ TriÕt häc sè 4 th¸ng 8/99.
+ T¹p chÝ tµi chÝnh th¸ng 3/96.
+ Th«ng tin liªn l¹c th¸ng 1/95.
4. V¨n kiÖn héi nghÞ lÇn thø 3 ban chÊp hµnh Trung ¬ng (kho¸ VI).
L¬ng H÷u Cêng K42
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
§Ò ¸n Kinh tÕ ChÝnh trÞ
Môc lôc
A.
B.
I.
1.
2.
II.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
C.
Trang
Më ®Çu
1
Néi dung
2
2
Nguyªn nh©n níc ta ph¶i ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng vµ ®Æc
®iÓm kinh tÕ thÞ trêng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam.
Kh¼ng ®Þnh viÖc chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung
2
sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng lµ tÊt yÕu, kh¸ch quan.
§Æc ®iÓm kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt
6
Nam.
C¸c gi¶i ph¸p ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi 11
chñ nghÜa ë ViÖt Nam.
§a d¹ng ho¸ - ®æi míi c¸c lo¹i h×nh së h÷u.
11
§Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸.
13
Ph¸t triÓn ®ång bé c¸c lo¹i thÞ trêng.
14
X©y dùng, hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt.
16
§æi míi – n©ng cao vai trß qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ níc.
16
Ph¸t triÓn hÖ thèng gi¸o dôc - ®µo t¹o, ph¸t triÓn tiÒm lùc KH –
20
CN vµ x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng.
Mét sè kinh nghiÖm cña c¸c níc ASEAN
20
23
KÕt luËn
24
Tµi liÖu tham kh¶o
L¬ng H÷u Cêng K42
17
.DOC 
17 
62 
93 
