Tài liệu Mở rộng và hoàn thiện dịch vụ thanh toán thẻ tại ngân hàng cổ phần nhà hà nội

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Lêi më ®Çu Trong nh÷ng n¨m thùc hiÖn c«ng cuéc ®æi míi cña §¶ng vµ Nhµ n-íc gÇn ®©y, nÒn kinh tÕ n-íc ta ®· cã nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc, tèc ®é t¨ng tr-ëng kinh tÕ nhanh, s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn, ®êi sèng nh©n d©n ngµy mét n©ng cao. Gãp phÇn trong thanh qu¶ ®ã cã sù nç lùc kh«ng nhá cña ngµnh Ng©n hµng. Ng©n hµng víi chøc n¨ng ®Æc biÖt quan träng lµ trung t©m tiÒn tÖ, tÝn dông vµ thanh to¸n ®· t¸c ®éng ®Õn mäi ho¹t ®éng cña ®êi sèng kinh tÕ - x· héi. Nh÷ng ®ãng gãp cña Ng©n hµng ViÖt Nam cho ®Êt n-íc cã tÇm quan träng ®Æc biÖt vµ ®-îc mäi ng-êi nh×n nhËn. Mét trong nh÷ng ho¹t ®éng cña Ng©n hµng cã t¸c ®éng m¹nh mÏ ®èi víi nÒn kinh tÕ lµ ho¹t ®éng thanh to¸n qua Ng©n hµng - h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt mµ h×nh thøc cô thÓ t«i muèn ®Ò cËp trong luËn v¨n nµy lµ thÎ thanh to¸n. ThÎ thanh to¸n lµ ph-¬ng tiÖn thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ®-îc l-u hµnh trªn toµn thÕ giíi, song song cïng tån t¹i víi c¸c ph-¬ng thøc thanh to¸n kh¸c nh-: sÐc, uû nhiÖm chi, uû nhiÖm thu...Víi tiÖn Ých mang l¹i cho kh¸ch hµng, ng©n hµng vµ nÒn kinh tÕ, thÎ thanh to¸n ngµy cµng kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ cña nã trong c¸c ho¹t ®éng thanh to¸n cña ng©n hµng. Kinh doanh thÎ thanh to¸n hiÖn kh«ng cßn lµ mét lÜnh vùc hoµn toµn míi mÎ ë ViÖt Nam. ViÖc ph¸t triÓn thÎ ®ång nghÜa víi mét cuéc c¸ch m¹ng trong ph-¬ng thøc giao dÞch vµ mang l¹i nhiÒu lîi Ých cho nÒn kinh tÕ. §Ó ®Èy nhanh tèc ®é "c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸" ng©n hµng vµ nhanh chãng ®-a nÒn kinh tÕ ViÖt Nam héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi th× thÎ thanh to¸n lµ mét trong nh÷ng c«ng cô h÷u hiÖu. MÆc dï thÎ thanh to¸n ®· ®-îc cung øng ë ViÖt Nam trong mét thêi gian nh-ng hiÖn nay thÞ tr-êng thÎ vÉn lµ mét m¶nh ®Êt tèt vµ réng r·i cho viÖc ph¸t triÓn thÎ ®èi víi c¸c Ng©n hµng nãi chung vµ Ng©n hµng TMCP nhµ Hµ Néi nãi riªng. HiÖn nay thÞ tr-êng thÎ cßn gÆp rÊt nhiÒu v-íng m¾c vµ khã kh¨n. §©y lµ mét vÊn ®Ò bøc xóc ®èi víi nhiÒu ng©n hµng ë ViÖt Nam. VÝ dô 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 nh-: M«i tr-êng ph¸p lý quy ®Þnh cho viÖc kinh doanh thÎ ch-a hoµn thiÖn, c¬ së kü thuËt khoa häc c«ng nghÖ vÉn cßn h¹n chÕ vµ ®Æc biÖt lµ t©m lý -a chuéng dïng tiÒn mÆt cña ng-êi ViÖt Nam. VËy c©u hái ®-îc ®Æt ra lµ cÇn ph¶i cã nh÷ng gi¶i ph¸p g× ®èi víi viÖc më réng ph¸t triÓn ho¹t ®éng kinh doanh thÎ ®Ó ®¸p øng ®-îc ®ßi hái cña ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi. Víi lßng cÇu thÞ sù tiÒn bé vµ say mª häc hái, em ®· tiÕp cËn víi thÎ thanh to¸n qua s¸ch b¸o, tµi liÖu trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu t×nh h×nh thùc tÕ, häc tËp ë tr-êng vµ quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi "Më réng vµ hoµn thiÖn dÞch vô thanh to¸n thÎ t¹i Ng©n hµng cæ phÇn nhµ Hµ Néi" lµm luËn v¨n tèt nghiÖp. Trong luËn v¨n cña m×nh, em ®· ®-a ra mét sè gi¶i ph¸p h÷u Ých ®¸p øng t×nh h×nh thùc tÕ nhu cÇu sö dông dÞch vô thanh to¸n qua tµi kho¶n ngµy cµng t¨ng. §ång thêi gãp mét phÇn nhá vµo c«ng t¸c ph¸t triÓn thÞ tr-êng thÎ cña Ng©n hµng TMCP nhµ Hµ Néi. Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn, luËn v¨n ®-îc chia lµm 3 phÇn chÝnh: Ch-¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ kinh doanh dÞch vô thÎ thanh to¸n. Ch-¬ng II: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng kinh doanh dÞch vô thÎ t¹i Ng©n hµng TMCP nhµ Hµ Néi. Ch-¬ng III: Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn kinh doanh dÞch vô thÎ t¹i Ng©n hµng TMCP nhµ Hµ Néi. Trong qu¸ tr×nh hoµn thiÖn luËn v¨n, em ®· nhËn ®-îc sù gióp ®ì vµ chØ b¶o tËn t×nh cña PGS.TiÕn sÜ Tr-¬ng §×nh ChiÕn vµ c¸c c¸n bé phßng thÎ Ng©n hµng cæ phÇn nhµ Hµ Néi. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n. 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ch-¬ng I Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ kinh doanh dÞch vô thÎ thanh to¸n 1.1 Tæng quan vÒ thÎ thanh to¸n 1.1.1 Qu¸ tr×nh h×nh thµnh thÎ thanh to¸n Theo luËt c²c tæ chøc tÝn dông th× “Ho³t ®éng ng©n h¯ng l¯ ho³t ®éng kinh doanh tiÒn tÖ vµ dÞch vô ng©n hµng víi néi dung th-êng xuyªn lµ nhËn tiÒn göi, sö dông sè tiÒn n¯y ®Ó cÊp tÝn dông v¯ cung øng dÞch vô thanh to²n” “TiÒn tÖ l¯ mét ph³m trï lÞch sö ra ®êi, tån t³i v¯ ph²t triÓn g¾n liÒn víi tiÕn tr×nh ra ®êi, ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt l-u th«ng hµng ho¸. TiÒn tÖ cã nh÷ng chøc n¨ng c¬ b¶n nh- th-íc ®o gi¸ trÞ, ph-¬ng tiÖn l-u th«ng, ph-¬ng tiÖn cÊt tr÷, ph-¬ng tiÖn thanh to¸n… Cho ®Õn nay tiÒn tÖ ®· tr¶i qua c¸c h×nh th¸i biÓu hiÖn chñ yÕu nh- tiÒn thùc, tiÒn danh nghÜa, tiÒn ghi sæ vµ tiÒn ®iÖn tö. TiÒn thùc lµ mét lo¹i hµng ho¸ chung, cã gi¸ trÞ néi t¹i ®-îc thõa nhËn, phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸. TiÒn thùc cã thÓ lµ kim lo¹i quý hiÕm hoÆc lµ c¸c ®å vËt cã gi¸ trÞ kh¸c tuú vµo sù c«ng nhËn trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña lÞch sö. TiÒn danh nghÜa lµ mét thø tiÒn tÖ mµ b¶n th©n nã kh«ng cã hoÆc kh«ng ®ñ gi¸ trÞ. Nã ®-îc sö dông dùa trªn viÖc thÞ tr-êng chÊp nhËn l-u th«ng tiÒn thùc kh«ng ®ñ gi¸ trÞ vµ sù tÝn nhiÖm cña nh÷ng ng-êi sö dông. TiÒn ghi sæ lµ mét h×nh th¸i tiÒn tÖ ®-îc sö dông t¹i hÖ thèng ng©n hµng b»ng c¸ch ghi chÐp trong sæ s¸ch kÕ to¸n. Khi nÒn kinh tÕ vµ ng©n hµng ph¸t triÓn th× h×nh thøc nµy chiÕm vÞ trÝ quan träng. Nã gãp phÇn ®¸ng kÓ gi¶m bít chi phÝ còng nh- thêi gian giao dÞch. TiÒn ®iÖn tö, trong thêi ®¹i hiÖn nay, khi khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ ng©n h¯ng ph²t triÓn th× mét biÓu hiÖn cða h×nh th²i tiÒn tÖ ra ®êi ®ã l¯ “ tiÒn ®iÖn tö”, “TiÒn nhùa”… vµ ®Òu lµ tªn gäi cña c¸c lo¹i thÎ. 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Qu¸ tr×nh vËn ®éng cña tiÒn tÖ trong nÒn kinh tÕ ®· ph¸t sinh ra viÖc ng-êi t¹m thêi cã tiÒn nhµn rçi hoÆc cã ý ®Þnh ®Çu t- lÊy l·i, trong khi ng-êi kh¸c thiÕu vèn ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh vµ th«ng qua tæ chøc ng©n hµng tÝn dông ra ®êi. TÝn dông ng©n hµng cã hai ®Æc ®iÓm c¬ b¶n: -Ng©n hµng së h÷u hoÆc qu¶n lý mét sè vèn b»ng tiÒn, chuyÓn giao cho ng-êi kh¸c sö dông trong mét thêi gian nhÊt ®inh. -Sau khi sö dông, ng-êi vay ph¶i hoµn tr¶ cho ng©n hµng mét gi¸ trÞ lín h¬n sè vèn nhËn ban ®Çu. PhÇn lín h¬n ®ã lµ l·i vay ng©n hµng. VËy b¶n chÊt cña tÝn dông ng©n hµng lµ quan hÖ ph©n phèi trªn nguyªn t¾c hoµn tr¶ vµ cã l·i. Bªn c¹nh chøc n¨ng tiÒn tÖ vµ tÝn dông, chøc n¨ng thanh to¸n cña ng©n hµng còng chiÕm mét vÞ trÝ quan träng, nhÊt lµ trong giai ®o¹n hiÖn nay. Víi chøc n¨ng nµy c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i ®ãng vai trß trung gian thùc hiÖn c¸c yªu cÇu cña kh¸ch hµng nh»m tho¶ m·n môc ®Ých cña hä th«ng qua c¸c h×nh thøc thanh to¸n nh-: thu hé, chi hé, chuyÓn tiÒn… b»ng c¸ch trÝch chuyÓn trªn sæ s¸ch ghi chÐp, lu©n chuyÓn th«ng tin tõ quyÒn së h÷u cña ng-êi nµy sang ng-êi kh¸c mµ kh«ng sö dông tiÒn mÆt. ViÖc thanh to¸n trªn ®-îc gäi chung lµ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt. Trªn c¬ së c¸c chøc n¨ng tiÒn tÖ, tÝn dông ngµy mét ph¸t triÓn dùa trªn c¬ së thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt qua ng©n hµng gi÷a c¸c n-íc ®· trë thµnh phæ biÕn vµ ®Æc biÖt lµ dùa trªn nÒn t¶ng cña ph¸t triÓn c«ng nghÖ tin häc, th«ng tin víi tèc ®é nhanh, mét h×nh thøc thanh to¸n v¨n minh, hiÖn ®¹i ®· h×nh thµnh vµ nhanh chãng ®-îc x· héi ë nhiÒu n-íc thõa nhËn vµ ph¸t triÓn, §ã lµ h×nh thøc thanh to²n thΔ.[3] 1.1.2. Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm vµ ph©n lo¹i thÎ thanh to¸n 1.1.2.1 Kh¸i niÖm, b¶n chÊt thÎ thanh to¸n Cã nhiÒu kh¸i niÖm kh¸c nhau vÒ thÎ nh-ng chung quy l¹i th× b¶n chÊt cña thÎ thanh to¸n lµ mét ph-¬ng tiÖn thanh to¸n, chi tr¶ mµ ng-êi së h÷u thÎ cã thÓ dïng ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu vÒ tiªu dïng cña m×nh, nh- rót tiÒn mÆt hoÆc 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 sö dông nã lµm c«ng cô thùc hiÖn c¸c dÞch vô tù ®éng do ng©n hµng hoÆc do c¸c tæ chøc kh¸c cung cÊp. ThÎ kh«ng hoµn toµn lµ tiÒn tÖ, nã lµ biÓu t-îng vÒ sù cam kÕt cña ng©n hµng hoÆc tæ chøc ph¸t hµnh b¶o ®¶m thanh to¸n nh÷ng kho¶n tiÒn do chñ thÎ sö dông b»ng tiÒn cña ng©n hµng cho chñ thÎ vay hoÆc tiÒn cña chÝnh chñ thÎ ®· göi t¹i ng©n hµng. B¶n chÊt cña thÎ cã thÓ hiÓu qua c¸c kh¸i niÖm kh¸c nhau vÒ thÎ: Theo kh¸i niÖm tæng qu¸t: ThÎ lµ mét danh tõ chung chØ mét vËt nhá, gän, chøa ®ùng c¸c th«ng tin nh»m sö dông vµo mét hoÆc mét sè môc ®Ých nµo ®ã. Do ®ã, thÎ ®-îc g¾n víi nh÷ng tÝnh chÊt, ®Æc ®iÓm, n«i dung riªng biÖt ®Ó trë thµnh mét lo¹i cô thÓ nh-: thÎ tÝn dông, thÎ ghi nî… XÐt tõ gãc ®é ph¸t hµnh: ThÎ lµ mét ph-¬ng tiÖn do ng©n hµng hoÆc c¸c c«ng ty thÎ ph¸t hµnh b¸n cho kh¸ch hµng cña m×nh ®Ó thanh to¸n c¸c giao dÞch mua s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô t¹i c¸c ®iÓm ®Æt thiÕt bÞ chÊp nhËn thÎ vµ rót tiÒn mÆt t¹i c¸c chi nh¸nh ng©n hµng hay t¹i ®iÓm m¸y ATM. §øng tõ gãc ®é c«ng nghÖ thanh to¸n: ThÎ lµ ph-¬ng thøc thanh to¸n ghi sæ ®iÖn tö sè tiÒn cña c¸c giao dÞch cÇn thanh to¸n thùc hiÖn trªn hÖ thèng thanh to¸n ®-îc kÕt nèi gi÷a c¸c chñ thÓ tham gia dùa trªn nÒn t¶ng c«ng nghÖ ng©n hµng vµ tin häc viÔn th«ng. Theo quan ®iÓm cña Ng©n hµng Nhµ n-íc ViÖt Nam: ThÎ ng©n hµng lµ mét ph-¬ng tiÖn thanh to¸n tiÒn hµng ho¸, dÞch vô kh«ng dïng tiÒn mÆt hoÆc cã thÓ rót tiÒn mÆt t¹i c¸c m¸y rót tiÒn tù ®éng hoÆc c¸c ng©n hµng ®¹i lý hoÆc thÎ ng©n hµng lµ mét ph-¬ng tiÖn thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt mµ chñ thÎ cã thÓ sö dông ®Ó thanh to¸n chi phÝ mua hµng ho¸, sö dông dÞch vô t¹i c¸c ®iÓm chÊp nhËn thÎ. 1.1.2.2. M« t¶ vÒ mÆt kü thuËt V× thÎ thanh to¸n cã 2 lo¹i kh¸c nhau lµ thÎ tõ vµ thÎ th«ng minh nh-ng phæ biÕn nhÊt vÉn lµ thÎ tõ, nªn trong phÇn nµy ta chñ yÕu ®Ò cËp ®Õn ®Æc ®iÓm cña thÎ tõ. 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 HÇu hÕt c¸c thÎ thanh to¸n hiÖn nay ®Òu lµm b»ng nhùa cøng ASP hoÆc PC cÊu t¹o víi 3 líp ®-îc Ðp víi kÜ thuËt cao, h×nh ch÷ nhËt víi kÝch th-íc ®-îc chuÈn hãa quèc tÕ 54mm x 84mm x 0,76mm, cã 4 gãc trßn. Mµu s¾c cña thÎ cã thÓ kh¸c nhau tïy ng©n hµng ph¸t hµnh. MÆt tr-íc cña thÎ Bao gåm: C¸c huy hiÖu cña tæ chøc thÎ hay ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ, tªn thÎ: VISA, MASTERCARD, Vantage, CONNECT 24… BiÓu t-îng cña thÎ: vÝ dô nh- Connect 24 lµ sè 24 ®-îc lång trong vßng trßn Tªn vµ biÓu t-îng cña thÎ lµ yÕu tè cho biÕt ng©n hµng ph¸t hµnh. BiÓu t-îng nµy do ng©n hµng ph¸t hµnh thiÕt kÕ. §©y lµ biÓu t-îng rÊt khã gi¶ m¹o nªn nã ®-îc xem nh- yÕu tè an ninh chèng gi¶ m¹o. Sè thÎ: §©y lµ sè dµnh riªng cho mçi chñ thÎ, sè ®-îc dËp næi trªn thÎ, sè nµy ®-îc in l¹i trªn hãa ®¬n khi chñ thÎ ®i mua s¾m hµng ho¸. Tuú theo tõng lo¹i thÎ mµ cã ch÷ sè kh¸c nhau vµ c¸ch cÊu tróc theo nhãm còng kh¸c nhau. VÝ dô thÎ VISA th-êng cã hai lo¹i 16 sè vµ 13 sè vµ lu«n b¾t ®Çu b»ng sè 4, c¸ch ph©n nhãm ®-îc tæ chøc nh- sau: 4xxx xxxx xxxx xxxx 4xxxx xxx xxx xxx Ngµy hiÖu lùc cña thÎ ®-îc in næi: ®©y lµ thêi h¹n cña thÎ ®-îc l-u hµnh cã hai c¸ch ghi +Tõ ngµy… ®Õn ngµy… +Ngµy hiÖu lùc cuèi cïng cña thÎ *Hä vµ tªn chñ thÎ: In b»ng ch÷ næi, do thÎ kh«ng ®-îc chuyÓn ®æi nªn nÕu lµ tªn c¸ nh©n: lµ thÎ c¸ nh©n, nÕu lµ tªn c«ng ty vµ tªn ng-êi ®-îc uû quyÒn sö dông thÎ: thÎ c«ng ty. *Sè mËt m· ®ît ph¸t hµnh(sè nµy kh«ng b¾t buéc) *Trªn mÆt tr-íc cña thÎ cßn cã mét sè ®Æc ®iÓm riªng cña tõng lo¹i thÎ 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 MÆt sau cña thÎ * Gi¶i tõ tÝnh mµu ®en (®èi víi thÎ tõ) ch¹y däc theo c¹nh dµi phÝa trªn mÆt sau cña thÎ trong ®ã cã chøa th«ng tin sau: Sè thÎ Tªn chñ thÎ Thêi h¹n hiÖu lùc B¶ng lý lÞch ng©n hµng M· sè bÝ mËt Ngµy giao dÞch cuèi cïng Møc rót tèi ®a vµ sè dRiªng ®èi víi thÎ th«ng minh cã 1 con chÝp (vi m¹ch) l-u gi÷ th«ng tin vÒ ng-êi cÇm thÎ vµ tµi kho¶n cña chñ thÎ. Chóng còng l-u gi÷ chi tiÕt tèi ®a lµ 200 giao dÞch dïng thÎ gÇn nhÊt. Trªn thÎ cã d¶i b¨ng ch÷ kÝ, dïng ®Ó ®èi chiÕu khi chñ thÎ sö dông thÎ ®Ó thanh to¸n vµ c¸c phÇn kh¸c nh- ®iÖn tho¹i khi cã th¾c m¾c. 1.1.2.3. Ph©n lo¹i thÎ thanh to¸n Trªn thÞ tr-êng thanh to¸n quèc tÕ vµ ViÖt Nam cã nhiÒu lo¹i thÎ thanh to¸n kh¸c nhau, do nhiÒu tæ chøc ph¸t hµnh vµ cung cÊp dÞch vô. Tuú theo tõng tiªu chÝ, thÎ thanh to¸n ®-îc ph©n lo¹i nh- sau Ph©n lo¹i theo ®Æc tÝnh kü thuËt cã 3 lo¹i thÎ: ThÎ kh¾c ch÷ næi (Embossing Card): §©y lµ lo¹i thÎ ®-îc lµm dùa trªn kü thuËt kh¾c ch÷ næi. §ã còng chÝnh lµ tÊm thÎ ®Çu tiªn ®-îc s¶n xuÊt theo c«ng nghÖ nµy. Trªn bÒ mÆt thÎ ®-îc kh¾c ch÷ næi c¸c th«ng tin cÇn thiÕt. HiÖn nay ng-êi ta kh«ng cßn sö dông nã n÷a v× kü thuËt s¶n xuÊt qu¸ th« s¬ dÔ bÞ lµm gi¶. ThÎ tõ, (Magnetic Stripe): ®-îc s¶n xuÊt dùa trªn kü thuËt tõ tÝn víi 1 d¶i b¨ng tõ chøa 2 r·nh th«ng tin ë mÆt sau cña thÎ. ThÎ nµy ®-îc sö dông phæ biÕn trong h¬n 20 n¨m nay. Tuy nhiªn cã mét sè nh-îc ®iÓm sau: 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Kh¶ n¨ng bÞ lîi dông cao do th«ng tin ghi trong thÎ kh«ng tù m· ho¸ ®-îc, ng-êi ta cã thÓ ®äc thÎ dÔ dµng b»ng thiÕt bÞ ®äc g¾n víi m¸y vi tÝnh. ThÎ mang tÝnh th«ng tin cè ®Þnh, khu vùc chøa th«ng tin hÑp kh«ng ¸p dông ®-îc c¸c kü thuËt m· ho¸, b¶o mËt th«ng tin ®¶m b¶o an toµn. Do ®ã, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· bÞ lîi dông lÊy c¾p tiÒn. ThÎ th«ng minh (Smart Card): lµ lo¹i thÎ nhùa cã g¾n mét con chip ®iÖn tö. So víi c¸c lo¹i thÎ tõ hiÖn nay, kh¶ n¨ng kÕt nèi víi m¸y tÝnh cña lo¹i chip nµy cho phÐp thÎ th«ng minh thùc hiÖn ®-îc nhiÒu lùa chän thanh to¸n vµ dÞch vô víi ®é an toµn cao h¬n, thuËn tiÖn vµ nhiÒu chän lùa h¬n. ThÎ th«ng minh lµ t-¬ng lai cña thÎ thanh to¸n. ThÎ th«ng minh cã thÓ l-u tr÷ c¸c th«ng tin quan träng ®-îc m· ho¸ víi ®é b¶o mËt cao h¬n c¸c lo¹i thÎ tõ kh¸c rÊt nhiÒu. Trong thanh to¸n, thÎ th«ng minh cã thÓ kÕt hîp ®a chøc n¨ng vµ øng dông tõ c¸c ngµnh kh¸c nhau nhkh¶ n¨ng tÝnh ®iÓm -u ®·i cho kh¸ch hµng quen thuéc, nhËn d¹ng, truyÒn dÉn, hay th«ng tin søc khoÎ. ThÎ th«ng minh còng cã thÓ cho phÐp øng dông c¸c s¶n phÈm, tÝnh n¨ng vµ øng dông hiÖn t¹i vµo c¸c lÜnh vùc míi vÒ kh¸ch hµng vµ thanh to¸n. Lo¹i thÎ nµy cßn cho phÐp l-u gi÷ vµ trao ®æi th«ng tin vÒ chñ thÎ víi ®é b¶o mËt cao trong th-¬ng m¹i ®iÖn tö vµ di ®éng. T¹i sao ph¶i cÇn tíi thÎ th«ng minh?  Ng¨n chÆn gian lËn :b¶o vÖ chèng gian lËn, ®Æc biÖt lµ lµm thÎ gi¶, lµ vÊn ®Ò then chèt. ThÎ th«ng minh cã thÓ gi¶m ®¸ng kÓ thÊt tho¸t so víi h×nh thøc quÐt hay sao chÐp th«ng tin cña thÎ tõ. NÕu thÎ nµy ®-îc sö dông cïng víi m· sè nhËn d¹ng c¸ nh©n (PIN) nã còng cã thÓ ng¨n chÆn viÖc tiÒn bÞ mÊt hay c¸c giao dÞch gian lËn kh¸c. ViÖc gi¶m gian lËn ®· trë thµnh tÝnh n¨ng kinh doanh chÝnh cña thÎ th«ng minh hiÖn nay.  Lîi thÕ c¹nh tranh: Sù c¹nh tranh gay g¾t vµ nhu cÇu cã mét s¶n phÈm tiÖn Ých vµ phï hîp còng khiÕn cho thÎ th«ng minh ngµy cµng ®-îc chÊp nhËn réng r·i. C¸c lo¹i thÎ ®a øng dông cho phÐp thùc hiÖn c¸c øng dông nhtruy cËp internet an toµn trong th-¬ng m¹i ®iÖn tö, thùc hiÖn c¸c ch-¬ng tr×nh 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 kh¸ch hµng th-êng xuyªn, b¶o ®¶m an toµn t¹i c¸c ®iÓm truy cËp hiÖn cã ë nhiÒu n¬i trªn thÕ giíi.  HiÖu qu¶ vÒ chi phÝ - ThÎ th«ng minh bÒn h¬n thÎ tõ rÊt nhiÒu v× vËy kh«ng ph¶i ph¸t hµnh l¹i nhiÒu lÇn. Ngoµi ra, víi thÎ th«ng minh, cßn cã thÓ tiÕt kiÖm ®-îc chi phÝ ho¹t ®éng nh- chi phÝ viÔn th«ng v× nhiÒu giao dÞch b»ng thÎ chip cã thÓ thùc hiÖn an toµn mµ kh«ng cÇn kÕt nèi m¹ng.  C¸c thÞ tr-êng míi – c¸c ng©n hµng thµnh viªn cã thÓ tiÕp cËn nh÷ng kªnh chÊp nhËn thanh to¸n thÎ míi vèn bÞ coi lµ m¹o hiÓm ®èi víi c¸c ch-¬ng tr×nh thÎ tÝn dông vµ thÎ ghi nî hoÆc ch-a s½n sµng chÊp nhËn thanh to¸n b»ng c¸c lo¹i thÎ nµy do mÊt thêi gian kÕt nèi m¹ng(®Ó thanh to¸n). Chñ thÎ t¹i c¸c ®iÓm ®Çu cuèi, kièt hay c¸c ®iÓm thanh to¸n tiÒn mÆt, th-¬ng m¹i ®iÖn tö hay c¸c chî cã ®iÒu kiÖn viÔn th«ng h¹n chÕ b©y giê cã thÓ thanh to¸n b»ng thÎ Visa.  Lîi Ých cña thÎ th«ng minh Víi kh¸ch §é b¶o mËt vµ kh¶ n¨ng chèng gian lËn cao h¬n DÔ sö dông ë nhiÒu ®Þa ®iÓm kh¸c nhau vµ kh«ng ph¶i mang theo nhiÒu tiÒn mÆt Lµm gän nhÑ chiÕc vÝ cña b¹n v× kh¶ n¨ng kÕt hîp tÝnh n¨ng cña nhiÒu lo¹i thÎ víi nhau Víi c¸c ®iÓm chÊp nhËn thÎ Gi¶m chi phÝ viÔn th«ng TiÕt kiÖm thêi gian giao dÞch T¨ng hiÖu qu¶ b¸n hµng th«ng qua viÖc t¨ng c-êng an toµn trong giao dÞch Víi c¸c tæ chøc tµi chÝnh thµnh viªn Gi¶m chi phÝ vµ b¶o vÖ chèng gian lËn C¬ héi më réng thÞ tr-êng víi c¸c kªnh chÊp nhËn thÎ thanh to¸n T¨ng c-êng quan hÖ víi kh¸ch hµng vµ c¸c ®iÓm chÊp nhËn thÎ 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368  Th«ng minh h¬n - ë Ch©u ¸ Th¸i B×nh D-¬ng, hiÖn nay cã h¬n 30 triÖu thÎ th«ng minh EVM (lµ tõ viÕt t¾t cña Europay, Mastercard, Visa, tiªu chuÈn quèc tÕ cho c¸c giao dÞch thÎ chip ghi nî vµ tÝn dông toµn cÇu. Tiªu chuÈn EMV ®¶m b¶o an toµn vµ kh¶ n¨ng kÕt nèi toµn cÇu ®Ó Visa cã thÓ ®-îc chÊp nhËn ë mäi n¬i trªn thÕ giíi) vµ h¬n 524.000 ®iÓm b¸n hµng ®¹t tiªu chuÈn EMV. Trªn toµn thÕ giíi ®· cã 140 triÖu thÎ th«ng minh EMV ®-îc ph¸t hµnh víi h¬n 3 triÖu ®iÓm b¸n hµng ®¹t tiªu chuÈn EMV. ThÎ th«ng minh ®ang ngµy cµng trë nªn quan träng trong ®êi sèng hµng ngµy, t¹o ®iÒu kiÖn cho Visa tiÕn gÇn h¬n viÖc hiÖn thùc ho¸ tÇm nh×n th-¬ng m¹i trªn toµn cÇu. §ã lµ kh¶ n¨ng thanh to¸n mäi lóc, mäi n¬i vµ b»ng mäi c¸ch.  Ph©n lo¹i theo chñ thÓ ph¸t hµnh cã 3 lo¹i ThÎ do ng©n hµng ph¸t hµnh: lµ lo¹i thÎ gióp cho kh¸ch hµng sö dông linh ®éng tµi kho¶n cña m×nh t¹i ng©n hµng, hoÆc sö dông mét sè tiÒn do ng©n hµng cÊp tÝn dông, lo¹i thÎ nµy hiÖn nay ®-îc sö dông kh¸ phæ biÕn, nã kh«ng chØ l-u hµnh trong mét quèc gia mµ cßn cã thÎ l-u hµnh trªn toµn cÇu ( vÝ dô nh-: thÎ Visa, Mastercard, …) ThÎ do c¸c tæ chøc phi ng©n hµng ph¸t hµnh: lµ lo¹i thÎ du lÞch vµ gi¶i trÝ cña c¸c tËp ®oµn kinh doanh lín ph¸t hµnh nh- Diners Club, Amex… vµ còng l-u hµnh trªn toµn cÇu ThÎ liªn kÕt: Lµ lo¹i thÎ liªn kÕt gi÷a 2 hay nhiÒu tæ chøc, thÎ liªn kÕt kh«ng ®¬n gi¶n chØ lµ mét ph-¬ng tiÖn thanh to¸n mµ cßn cã nh÷ng tiÖn Ých vµ -u ®·i do c¸c thµnh viªn liªn kÕt mang l¹i cho chñ thÎ. Sö dông s¶n phÈm thÎ liªn kÕt kh¸ch hµng sÏ nhËn ®-îc -u ®·i tõ phÝa ng©n hµng ph¸t hµnh, c¶ tõ phÝa ®èi t¸c liªn kÕt. C¸c ng©n hµng cã thÓ ®-a ra c¸c -u ®·i vÒ phÝ, l·i suÊt, thêi gian ©n h¹n… C¸c ®èi t¸c cã thÓ ®-a ra c¸c -u ®·i vÒ gi¶m gi¸, khuyÕn m¹i, ch-¬ng tr×nh ®iÓm th-ëng (Bonus Point)…Nh»m khuyÕn khÝch kh¸ch hµng chi tiªu b»ng thÎ.  Ph©n lo¹i theo tÝnh chÊt thanh to¸n cña thÎ 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ThÎ tÝn dông (Credit Card): ®©y lµ lo¹i thÎ ®-îc sö dông phæ biÕn nhÊt, theo ®ã ng-êi chñ thÎ ®-îc phÐp sö dông mét h¹n møc tÝn dông quy ®Þnh kh«ng ph¶i tr¶ l·i (nÕu chñ thÎ hoµn tr¶ sè tiÒn ®· sö dông ®óng kú h¹n) ®Ó mua s¾m hµng ho¸, dÞch vô t¹i nh÷ng c¬ së kinh doanh, cöa hµng, kh¸ch s¹n… chÊp nhËn lo¹i thÎ nµy. Vµ lÝ do gäi lµ thÎ tÝn dông v× chñ thÎ ®-îc øng tr-íc mét h¹n møc tiªu dïng mµ kh«ng ph¶i tr¶ tiÒn ngay, chØ thanh to¸n sau mét kú nhÊt ®Þnh. Còng tõ ®Æc ®iÓm trªn mµ ng-êi ta gäi thÎ tÝn dông lµ thÎ ghi nî ho·n hiÖu hay tr¶ chËm. ThÎ ghi nî (Debit Card): lµ lo¹i thÎ cã quan hÖ trùc tiÕp vµ g¾n liÒn víi tµi kho¶n tiÒn göi cña chñ thÎ. Lo¹i thÎ nµy khi mua hµng ho¸, dÞch vô, gi¸ trÞ nh÷ng giao dÞch sÏ ®-îc khÊu trõ ngay lËp tøc vµo tµi kho¶n cña chñ thÎ vµ ®ång thêi ghi cã ngay (chuyÓn ng©n ngay) vµo tµi kho¶n cña cöa hµng, kh¸ch s¹n ®ã. ThÎ ghi nî cã 2 lo¹i c¬ b¶n: ThÎ on-line lµ thÎ ghi nî mµ gi¸ trÞ nh÷ng giao dÞch ®-îc khÊu trõ ngay lËp tøc vµo tµi kho¶n cña chñ thÎ. ThÎ off-line lµ lo¹i thÎ ghi nî mµ gi¸ trÞ nh÷ng giao dÞch sÏ ®-îc khÊu trõ vµo tµi kho¶n chñ thÎ sau ®ã vµi ngµy. ThÎ rót tiÒn mÆt (Cash Card): lµ lo¹i thÎ rót tiÒn mÆt t¹i c¸c m¸y rót tiÒn tù ®éng hoÆc ë ng©n hµng, thÎ do ng©n hµng ph¸t hµnh. Víi chøc n¨ng chuyªn biÖt chØ dïng ®Ó rót tiÒn, yªu cÇu ®Æt ra ®èi víi lo¹i thÎ nµy lµ chñ thÎ ph¶i ký quü tiÒn göi vµo tµi kho¶n ng©n hµng hoÆc ®-îc ng©n hµng cÊp mét h¹n møc tÝn dông thÊu chi, dïng ®Ó rót tiÒn mÆt t¹i c¸c m¸y rót tiÒn tù ®éng(ATM) hoÆc ë c¸c ng©n hµng. Sè tiÒn rót ra mçi lÇn sÏ ®-îc trõ dÇn vµo sè tiÒn ký quü. ThÎ thanh to¸n tr¶ sau (Charge Card): lµ lo¹i thÎ du lÞch vµ gi¶i trÝ ( travel and entertainment card) cña c¸c c«ng ty nh- American Express, Dinner club… c¸c tæ chøc phi ng©n hµng ph¸t hµnh; ®¬n vÞ ph¸t hµnh thÎ sÏ tham gia gi¶i quyÕt trùc tiÕp mäi giao dÞch gi÷a chñ thÎ vµ c¬ së chÊp nhËn thÎ; lµ lo¹i 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 thÎ kh«ng quy ®Þnh tr-íc h¹n møc chi tiªu, cuèi th¸ng kh¸ch hµng sÏ ph¶i thanh to¸n theo b¶ng kª th«ng b¸o tµi kho¶n.  Ph©n lo¹i theo môc ®Ých sö dông vµ ®èi t-îng sö dông ThÎ kinh doanh(Business card): Lµ lo¹i thÎ ®-îc ph¸t hµnh cho nh©n viªn c¸c c«ng ty sö dông, nh»m gióp c«ng ty qu¶n lý chÆt chÏ viÖc chi tiªu cña c¸c nh©n viªn v× môc ®Ých chung cña c«ng ty trong kinh doanh. ThÎ du lÞch vµ gi¶i trÝ (Travel and Entertainment card): lµ lo¹i thÎ th-êng do c¸c c«ng ty t- nh©n ph¸t hµnh ®Ó phôc vô cho ngµnh du lÞch vµ gi¶i trÝ ThÎ vµng (Golden Card): lµ lo¹i thÎ ®-îc ph¸t hµnh cho nh÷ng ®èi t-îng cã uy tÝn, kh¶ n¨ng tµi chÝnh lµnh m¹nh, nhu cÇu chi tiªu lín. Lo¹i thÎ nµy cã thÓ cã nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau tuú thuéc vµo tËp qu¸n, tr×nh ®é ph¸t triÓn cña mçi vïng, nh-ng chung nhÊt vÉn lµ thÎ tÝn dông cã h¹n møc tÝn dông cao h¬n thÎ th-êng.( T¹i ViÖt Nam, thÎ vµng cã h¹n møc tõ 50 triÖu VND ®Õn 100 triÖu VND). ThÎ th-êng (Standard Card ): §©y lµ lo¹i thÎ c¨n b¶n nhÊt, lµ lo¹i thÎ mang tÝnh chÊt phæ biÕn, ®¹i chóng. H¹n møc tèi thiÓu tuú theo ng©n hµng ph¸t hµnh quy ®Þnh ( T¹i ViÖt Nam thÎ th-êng cã h¹n møc tõ 10 triÖu ®Õn 50 triÖu VND).  Ph©n lo¹i theo ph¹m vi sö dông thÎ ThÎ néi ®Þa (Local Card) cã 2 lo¹i: + (Local use only card ) lµ lo¹i thÎ do Tæ chøc tµi chÝnh hoÆc Ng©n hµng trong n-íc ph¸t hµnh, chØ ®-îc dïng trong néi bé hÖ thèng Tæ chøc ®ã mµ th«i. + (Domestic use only card ) lµ thÎ thanh to¸n mang th-¬ng hiÖu cña Tæ chøc thÎ quèc tÕ ®-îc ph¸t hµnh ®Ó sö dông trong n-íc. ThÎ quèc tÕ ( International Card ): lµ lo¹i thÎ kh«ng chØ dïng t¹i quèc gia nã ®-îc ph¸t hµnh mµ cßn ®-îc sö dông trªn ph¹m vi quèc tÕ. Sö dông c¸c ngo¹i tÖ m¹nh ®Ó thanh to¸n, thÎ quèc tÕ ®-îc hç trî vµ qu¶n lý trong mét hÖ 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 thèng thèng nhÊt, ®ång bé trªn toµn thÕ giíi bëi nh÷ng tæ chøc tµi chÝnh, c«ng ty ®iÒu hµnh lín nh- Master Card, Visa Card, Amex, JCB, …  Ph©n lo¹i theo ®èi t-îng chÞu chÊp nhËn thanh to¸n ThÎ do c«ng ty ph¸t hµnh: phôc vô cho viÖc chi tiªu c«ng t¸c cña nh©n viªn, mäi kho¶n thanh to¸n cña chñ thÎ do c«ng ty chi tr¶ ThÎ c¸ nh©n: phôc vô cho viÖc chi tiªu, mäi kho¶n thanh to¸n cña chñ thÎ do chñ thÎ thanh to¸n víi ng©n hµng ph¸t hµnh Tãm l¹i: MÆc dï ®-îc ph©n thµnh nh÷ng lo¹i kh¸c nhau nh-ng c¸c lo¹i thÎ trªn ®Òu cã mét ®Æc ®iÓm chung lµ dïng ®Ó thanh to¸n, chi tr¶ tiÒn hµng ho¸ dÞch vô; do vËy mét c¸ch tæng qu¸t ng-êi ta gäi chóng lµ thÎ thanh to¸n. 1.1.3. Vai trß vµ lîi Ých cña thÎ thanh to¸n 1.1.3.1.Vai trß cña thÎ thanh to¸n - Ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ t¹o ®iÒu kiÖn cho ng©n hµng huy ®éng vèn, bæ sung nguån vèn cho ng©n hµng, ng©n hµng cã thÓ xö lý nguån vèn thanh to¸n nµy ®Ó phôc vô ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, ®©y lµ nguån vèn rÊt lín rÊt cÇn ®-îc khai th¸c. - T¹o ®iÒu kiÖn cho ho¹t ®éng tÝn dông ng©n hµng t¨ng lªn nhiÒu, vèn tÝn dông nµy rÊt lín, viÖc cho vay nµy rñi ro Ýt. - TiÕt kiÖm thêi gian giao dÞch, nhanh chãng tiÖn lîi vµ tiÕt kiÖm chi phÝ cho ng©n hµng, §VCNT, chñ thÎ. - ViÖc thanh to¸n b»ng thÎ thanh to¸n rÊt an toµn, chÝnh x¸c vµ tiÕt kiÖm nhiÒu thêi gian, qua ®ã t¹o lËp l¹i niÒm tin cña ng-êi d©n vµo ho¹t ®éng cña hÖ thèng ng©n hµng. Nhµ n-íc kiÓm so¸t ®-îc c¸c giao dÞch thanh to¸n cña d©n c-, cña nÒn kinh tÕ, lµ tiÒn ®Ò cho viÖc tÝnh to¸n l-îng cung øng tiÒn tÖ vµ ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ hiÖu qu¶ h¬n. - H¹n chÕ ®-îc c¸c ho¹t kinh tÕ ngÇm, gi¶m thiÓu c¸c tiªu cùc, t¨ng c-êng tÝnh chñ ®¹o cña Nhµ n-íc trong viÖc ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ. 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 - ViÖc ¸p dông c«ng nghÖ hiÖn ®¹i cña viÖc ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc héi nhËp nÒn kinh tÕ thÕ giíi. - Thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn, ®ãng gãp vµo t¨ng tr-ëng GDP. - Thóc ®Èy nÒn kinh tÕ theo xu h-íng nÒn kinh tÕ tri thøc v× dÞch vô thÎ sö dông nhiÒu thµnh tùu cña c«ng nghÖ th«ng tin - T¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c dÞch vô kh¸c ph¸t triÓn 1.1.3.2. Lîi Ých cña thÎ thanh to¸n Lîi Ých cña thÎ ®-îc thÓ hiÖn víi tÊt c¶ c¸c chñ thÓ tham gia ph¸t hµnh, sö dông vµ thanh to¸n thÎ. §èi víi ng-êi sö dông thÎ: ThÎ thanh to¸n lµ mét ph-¬ng tiÖn chi tr¶ hiÖn ®¹i, cã thÓ sö dông ®Ó thanh to¸n tiÒn hµng ho¸, dÞch vô, rót tiÒn mÆt t¹i c¸c quÇy thanh to¸n cña ng©n hµng hay t¹i c¸c m¸y ATM. Sö dông thÎ thanh to¸n an toµn h¬n nhiÒu so víi c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh¸c. Khi thÎ bÞ mÊt, ng-êi cÇm thÎ còng khã sö dông ®-îc. MÆt kh¸c, thÎ thanh to¸n quèc tÕ cã kh¶ n¨ng sö dông trªn toµn cÇu; do ®ã rÊt tiÖn cho ng-êi sö dông khi ®i c«ng t¸c xa, ®i du lÞch, du häc… §ång thêi thanh to¸n b»ng thÎ cßn gióp cho chñ thÎ cã thÓ sö dông ®-îc nguån tÝn dông do NHPH cung cÊp, còng nh- t¹o thãi quen v¨n minh, lÞch sù, sang träng cho kh¸ch hµng trong thanh to¸n. §èi víi §VCNT Khi §VCNT sÏ t¨ng thªm sù sang träng vµ uy tÝn cho cöa hµng, nhµ hµng, kh¸ch s¹n… C¸c §VCNT tr¸nh ®-îc hiÖn t-îng kh¸ch hµng dïng tiÒn gi¶ hay vÊn ®Ò mÊt c¾p tiÒn mÆt cña kh¸ch hµng xÈy ra trong nhµ hµng cña m×nh. NÕu hä chÊp nhËn thanh to¸n hµng ho¸, cung øng dÞch vô b»ng thÎ th× ch¾c ch¾n doanh thu sÏ cao h¬n bëi cµng ngµy cµng cã nhiÒu ng-êi sö dông thÎ. §èi víi NHPH ViÖc ¸p dông thÎ cho phÐp c¸c NHPH ®-a ra c¸c dÞch vô míi cho kh¸ch hµng, lµ ph-¬ng tiÖn ®Ó hÊp dÉn kh¸ch hµng míi vµ t¨ng thªm thu nhËp 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 cho ng©n hµng tõ c¸c kho¶n phÝ ph¸t hµnh thÎ. ThÎ tÝn dông cßn lµ lo¹i tÝn dông tiªu dïng hiÖn ®¹i gãp phÇn ®a d¹ng ho¸ h×nh thøc kinh doanh cña ng©n hµng, më réng kh¶ n¨ng ho¹t ®éng cña ng©n hµng trªn toµn cÇu. §èi víi NHTT §-îc h-ëng hoa hång phÝ khi lµm ®¹i lý thanh to¸n cho NHPH. Mét mÆt nhê lµm chung gian thanh to¸n thÎ nªn NHTT gi÷ ®-îc kh¸ch hµng lµ nh÷ng nhµ bu«n b¸n lÎ. NÕu hä kh«ng lµm ®iÒu nµy th× nh÷ng ng-êi bu«n b¸n lÎ sÏ chuyÓn tµi kho¶n cña hä sang NHPH hay ng©n hµng kh¸c. §èi víi x· héi ViÖc thanh to¸n b»ng thÎ lµm gi¶m nhu cÇu gi÷ tiÒn mÆt, gi¶m l-îng tiÒn l-u th«ng; gi¶m chi phÝ vËn chuyÓn vµ ph¸t hµnh tiÒn. Sö dông thÎ gi¶i quyÕt ®-îc t×nh tr¹ng bÊt tiÖn nÕu dïng tiÒn mÆt nh- mÊt vÖ sinh, kh«ng an toµn, kh«ng thuËn tiÖn… ThÎ thanh to¸n gãp phÇn thóc ®Èy ho¹t ®éng kinh doanh ph¸t triÓn víi nhÞp ®é nhanh nhê viÖc khuyÕn khÝch tiªu dïng c¸ nh©n cña c¸c tÇng líp d©n c- cã thu nhËp æn ®Þnh. 1.2. ®Æc ®iÓm Ho¹t ®éng kinh doanh vµ ph¸t triÓn dÞch vô thÎ thanh to¸n cña Ng©n hµng th-¬ng m¹i 1.2.1.Ho¹t ®éng kinh doanh thÎ 1.2.1.1. C¸c chñ thÓ tham gia vµo qu¸ tr×nh ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ Tæ chøc thanh to¸n thÎ quèc tÕ: lµ tæ chøc ®øng ra liªn kÕt víi c¸c thµnh viªn, ®Æt ra c¸c quy ®Þnh b¾t buéc c¸c thµnh viªn ph¶i ¸p dông vµ tu©n theo thèng nhÊt thµnh mét hÖ thèng toµn cÇu. BÊt cø ng©n hµng nµo hiÖn nay ho¹t ®éng trong lÜnh vùc thÎ thanh to¸n quèc tÕ ®Òu ph¶i gia nhËp vµo mét tæ chøc thÎ quèc tÕ. Ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ: lµ ng©n hµng ®-îc NHTW hoÆc c¬ quan cã thÈm quyÒn cña Nhµ n-íc së t¹i cho phÐp thùc hiÖn nghiÖp vô ph¸t hµnh thÎ, cÊp phÐp cho c¸c chñ thÎ lµ c¸ nh©n sö dông, chÞu tr¸ch nhiÖm thanh to¸n vµ cung cÊp c¸c dÞch vô liªn quan ®Õn thÎ ®ã. §èi víi viÖc ph¸t hµnh thÎ quèc tÕ, Ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ lµ thµnh viªn chÝnh thøc cña tæ chøc thÎ quèc tÕ, 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ cã tr¸ch nhiÖm tiÕp nhËn hå s¬ xin cÊp thÎ, xö lý vµ ph¸t hµnh thÎ, më vµ qu¶n lý tµi kho¶n thÎ, ®ång thêi chÞu tr¸ch nhiÖm viÖc thanh to¸n thÎ ®ã. Ng©n hµng ®¹i lý ph¸t hµnh thÎ: Trªn c¬ së hîp ®ång ®¹i lý ph¸t hµnh, ng©n hµng nµy cã thÓ thay mÆt ng©n hµng ph¸t hµnh, ph¸t hµnh thÎ cho chñ thÎ víi tªn ng©n hµng ph¸t hµnh. Hîp ®ång ®¹i lý ph¶i quy ®Þnh ®Çy ®ñ, chi tiÕt quyÒn vµ nghÜa vô cña c¸c bªn nh»m cã c¬ së ph©n ®Þnh tr¸ch nhiÖm nÕu xÈy ra tranh chÊp Ng©n hµng thanh to¸n thÎ ( Acquier): Lµ ng©n hµng ®-îc ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ uû quyÒn thùc hiÖn dÞch vô thanh to¸n thÎ hoÆc lµ thµnh viªn cña tæ chøc thÎ quèc tÕ thùc hiÖn dÞch vô thanh to¸n thÎ theo hîp ®ång. NHTT thÎ lµ Ng©n hµng trùc tiÕp ký hîp ®ång víi c¸c §VCNT ®Ó tiÕp nhËn vµ xö lý c¸c giao dÞch vÒ thÎ t¹i §VCNT, cung cÊp c¸c dÞch vô hç trî cho §VCNT. Chñ thÎ ( Cardholder ): Lµ ng-êi cã tªn trªn thÎ do NHPH thÎ cÊp thÎ vµ ®-îc quyÒn sö dông thÎ. Chñ thÎ cã thÓ lµ mét c¸ nh©n riªng lÎ, hoÆc c¸ nh©n ®¹i diÖn cho c«ng ty hay tæ chøc nµo ®ã cã nhu cÇu sö dông thÎ thanh to¸n. ChØ cã chñ thÎ míi cã thÎ sö dông thÎ cña m×nh mµ th«i, chñ thÎ cã thÓ yªu cÇu cÊp thªm cho ng-êi th©n mét thÎ phô vµ mét chñ thÎ cã thÓ së h÷u mét hoÆc nhiÒu thÎ. §¬n vÞ chÊp nhËn thÎ(§VCNT): Lµ ®¬n vÞ b¸n hµng ho¸ - dÞch vô cã ký hîp ®ång víi NHTT vÒ viÖc chÊp nhËn thanh to¸n thÎ nh-: Cöa hµng, kh¸ch s¹n, Nhµ hµng… C¸c ®¬n vÞ nµy ®-îc NHTT trang bÞ m¸y mãc kü thuËt ®Ó tiÕp nhËn thÎ thanh to¸n thay tiÒn mÆt vµ th«ng th-êng §VCNT ph¶i tr¶ mét kho¶n phÝ vÒ viÖc sö dông tiÖn Ých nµy. Ngoµi ra cßn cã c¸c c¬ quan kh¸c tham gia vµo qu¸ tr×nh ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ Ng©n hµng Nhµ n-íc: lµ c¬ quan qu¶n lý Nhµ n-íc vÒ lÜnh vùc tµi chÝnh ng©n hµng. NhiÖm vô chñ yÕu lµ ®-a ra c¸c v¨n b¶n ph¸p quy cã liªn quan, tiÕp nhËn hå s¬, xem xÐt cÊp phÐp cho c¸c Ng©n hµng th-¬ng m¹i ph¸t hµnh 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 thÎ, kiÓm tra vµ gi¸m s¸t ho¹t ®éng ng©n hµng ®¶m b¶o kh«ng tr¸i ph¸p luËt, t¹o sù c¹nh tranh lµnh m¹nh cho thÞ tr-êng thÎ. HiÖp héi c¸c ng©n hµng ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ: LËp ra ®Ó cã thÓ trao ®æi th«ng tin, nh÷ng v-íng m¾c trong ho¹t ®éng ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ, nh»m cïng phèi hîp t×m ra gi¶i ph¸p th«ng qua hiÖp héi c¸c ng©n hµng cïng nhau tho¶ m·n c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh thÎ, nh»m ®¶m b¶o c¹nh tranh lµnh m¹nh, c«ng b»ng gi÷a c¸c ng©n hµng. Bªn c¹nh ®ã kh«ng thÓ kh«ng kÓ ®Õn mét sè thiÕt bÞ sö dông cho thanh to¸n thÎ. Thanh to¸n thÎ lµ ph-¬ng thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt vµ nã ®ßi hái ph¶i cã thiÕt bÞ kü thuËt hç trî cho viÖc thanh to¸n ®-îc ®¬n gi¶n, nhanh gän vµ an toµn. * Mét sè thiÕt bÞ sö dông trong thanh to¸n thÎ M¸y chµ ho¸ ®¬n (M¸y cµ thÎ): M¸y nµy ®-îc ®Æt t¹i §VCNT dïng ®Ó ghi l¹i nh÷ng th«ng tin ®-îc in næi ë mÆt tr-íc cña thÎ( sè thÎ, tªn chñ thÎ, ngµy hiÖu lùc cña thÎ…) cïng víi ch÷ ký cña chñ thÎ… tõ ®ã ho¸ ®¬n nµy ®-îc xem lµ b»ng chøng x¸c nhËn viÖc chñ thÎ ®· thùc hiÖn giao dÞch nµy, ®ång thêi lµ c¬ së ph¸p lý ®Ó gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp gi÷a c¸c ®èi t-îng cã liªn quan (nÕu x¶y ra). M¸y chµ ho¸ ®¬n ®-îc cÊu t¹o gän nhÑ, dÔ sö dông víi kÝch th-íc 30cm20cm4cm, khi sö dông chØ cÇn ®Æt thÎ vµo khung ®· ®-îc thiÕt kÕ s½n (mÆt in næi h-íng lªn) vµ ®Æt hãa ®¬n vµo khung cßn l¹i, sau ®ã kÐo cÇn chµ qua lµ 1 lÇn th× tÊt c¶ c¸c th«ng tin ë mÆt tr-íc thÎ ®-îc in lªn ho¸ ®¬n. §©y lµ thiÕt bÞ ®-îc sö dông t¹i ®a sè c¸c ®iÓm chÊp nhËn thÎ ë ViÖt Nam tr-íc ®©y. §iÖn tho¹i, Telex: Dïng ®Ó ®iÖn tho¹i hay Telex c¸c th«ng tin nh- m· sè thÎ, thêi gian thùc hiÖn, tæng sè tiÒn xin cÊp phÐp ®Õn ng©n hµng ®Ó xin cÊp phÐp hoÆc nh÷ng nghi ngê, sau vµi phót ng©n hµng sÏ tr¶ lêi tõ chèi hay chÊp nhËn b»ng viÖc cho mét m· sè chÊp thuËn (Approved code) vµ c¬ së b¸n hµng ph¶i ghi m· sè nµy vµo ho¸ ®¬n. 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 M¸y xin cÊp phÐp EDC (Electronic Data Capture): M¸y cÊp phÐp tù ®éng lµ thiÕt bÞ ®iÖn tö ®-îc trang bÞ tiÕp nhËn thÎ dïng ®Ó xin cÊp phÐp trùc tuyÕn (On-line) víi Ng©n hµng ph¸t hµnh, c¸c trung t©m cÊp phÐp cña c¸c lo¹i thÎ kh¸c nhau trªn thÕ giíi th«ng qua ng©n hµng thanh to¸n. M¸y nµy rÊt tiÖn lîi, nã gióp cho c¸c th-¬ng vô ®-îc thùc hiÖn trong suèt 24/24h vµ chØ mÊt trong kho¶ng 30gi©y lµ nhËn ®-îc viÖc tr¶ lêi cña ng©n hµng ph¸t hµnh. M¸y ®-îc cÊu t¹o ®Æc biÖt, cã bé phËn ®äc gi¶i m· b¨ng tõ trªn thÎ, m¸y nµy cßn kiÓm tra ®-îc tÝnh thËt, gi¶ cña thÎ, thÎ bÞ mÊt c¾p hoÆc hÕt møc tÝn dông, khi sö dông chØ cÇn ®-a thÎ vµo khe ®äc vµ nhËp vµo m¸y tæng sè tiÒn xin cÊp phÐp. Sau khi th«ng tin ®-îc göi ®i m¸y sÏ nhËn ®-îc tr¶ lêi trùc tiÕp tõ trung t©m xö lý cÊp phÐp trong vßng 30 gi©y. M¸y rót tiÒn tù ®éng ATM (Automated Teller Machine): M¸y nµy ®-îc øng dông vµo cuèi thËp niªn 60 vµ nhanh chãng trë nªn phæ biÕn v× sù tiÖn lîi vµ linh ho¹t. Kh¸ch hµng cã thÓ rót tiÒn t¹i m¸y rót tiÒn tù ®éng víi thêi gian 24/24h. Ngµy nay rÊt nhiÒu Ng©n hµng ph¸t triÓn hÖ thèng ATM. M¸y ATM ®-îc ®Æt ë nhiÒu n¬i c«ng céng. M¸y rót tiÒn tù ®éng bªn trong cã chøa tiÒn mÆt, khi sö dông ®ót thÎ vµo khe, sau ®ã trªn mÆt sÏ xuÊt hiÖn nh÷ng yªu cÇu nh- nhËp m· sè c¸ nh©n (PIN)… sè tiÒn cÇn rót. Th«ng tin vÒ giao dÞch nµy sÏ ®-îc truyÒn vÒ Ng©n hµng ph¸t hµnh, nÕu Ng©n hµng ph¸t hµnh cho phÐp, m¸y sÏ ®-a tiÒn ra cho kh¸ch hµng. Chó ý nÕu kh¸ch hµng nhËp m· sè c¸ nh©n (PIN) sai ®Õn 3 lÇn th× m¸y sÏ tù ®éng gi÷ l¹i thÎ lu«n ®Ó ®Ò phßng viÖc sö dông thÎ bÞ mÊt c¾p. Ngoµi ra cßn cã thªm m¸y tÝnh c¸c nh©n nèi m¹ng Internet ®Ó chñ thÎ thùc hiÖn giao dÞch Internet Banking, … * ThuËt ng÷ cÇn biÕt liªn quan ®Õn thÎ thanh to¸n H¹n møc tÝn dông (Credit line): lµ gi¸ trÞ tèi ®a mµ chñ thÎ ®-îc ng©n hµng ph¸t hµnh cho phÐp sö dông trong thêi gian hiÖu lùc cña thÎ. Møc trÇn hay trÞ sè tèi ®a thanh to¸n (Floor limit ): §Ó h¹n chÕ rñi ro trong ho¹t ®éng thanh to¸n vµ nÕu cã xÈy ra th× tæn thÊt còng sÏ nhá. HiÖp héi 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 thÎ quy ®Þnh møc giíi h¹n cho mçi giao dÞch ®-îc thùc hiÖn mµ kh«ng cÇn sù cÊp phÐp cña NHPH, khi v-ît h¹n møc quy ®Þnh th× §VCNT ph¶i xin cÊp phÐp giao dÞch ®ã, møc trÇn nµy ¸p dông cho c¸c §VCNT thÎ dïng m¸y chµ ho¸ ®¬n. Møc trÇn nµy ë nh÷ng §VCNT cã trang bÞ m¸y xin cÊp phÐp tù ®éng (EDC) lµ b»ng kh«ng. Qu¸ tr×nh cÊp phÐp (Authorization): hay qu¸ tr×nh chuyÓn chi lµ qu¸ tr×nh §VCNT xin ý kiÕn NHPH cho viÖc thùc hiÖn giao dÞch cã gi¸ trÞ lín h¬n møc trÇn vµ ®-îc NHPH tr¶ lêi 1 trong 4 c¸ch sau: - §ång ý cÊp phÐp (Approve) vµ kÌm theo 5, 6 m· sè x¸c nhËn ®ång ý cÊp phÐp, §VCNT tiÕn hµnh thanh to¸n. - Kh«ng ®ång ý cÊp phÐp (Deline): §VCNT b¸o cho kh¸ch hµng giao dÞch b»ng thÎ bÞ tõ chèi thanh to¸n vµ kh¸ch hµng cã thÓ liªn hÖ víi NHPH thÎ ®Ó biÕt chi tiÕt. Trong thùc tÕ kh«ng mét NHPH nµo muèn tõ chèi giao dÞch cña chñ thÎ trõ tr-êng hîp cã vÊn ®Ò trong quan hÖ tÝn dông thanh to¸n. - Yªu cÇu tÞch thu thÎ (Pic-up) nh©n viªn cña §VCNT khi nhËn ®-îc th«ng tin nµy th× biÕt r»ng viÖc l-u hµnh thÎ nµy lµ kh«ng ®-îc sù ®ång ý cña NHPH . Theo quy ®Þnh th× nh©n viªn giao dÞch ph¶i khÐo lÐo, tÕ nhÞ, dïng biÖn ph¸p «n hoµ ®Ó gi÷ l¹i thÎ. L-u ý chØ ®-îc gi÷ thÎ, kh«ng ®-îc gi÷ ng-êi vµ nÕu cã yªu cÇu cña chñ thÎ th× ph¶i lµm biªn b¶n. - Liªn hÖ thªm ( Referral): NHPH cÇn x¸c ®Þnh l¹i mét sè th«ng tin cña chñ thÎ tr-íc khi ra quyÕt ®Þnh, trong mét sè tr-êng hîp ®Æc biÖt hoÆc nghi ngê. Qu¸ tr×nh thanh to¸n vµ bï trõ (Clearing and settlement): lµ qu¸ tr×nh ng©n hµng thanh to¸n tr¶ tiÒn cho §VCNT, NHPH thÎ ®ßi tiÒn chñ thÎ vµ thanh to¸n gi÷a NHPH thÎ vµ NHTT thÎ vÒ ho¹t ®éng kinh doanh thÎ th«ng qua tæ chøc thÎ quèc tÕ( nÕu cã). Clearing ( bï trõ ) lµ qu¸ tr×nh trao ®æi c¸c chi tiÕt c¸c th-¬ng vô ®· ®-îc thùc hiÖn b»ng thÎ gi÷a NHTT vµ NHPH ®Ó cã c¬ së trong viÖc ghi nî tµi kho¶n chñ thÎ vµ b¸o cã tµi kho¶n thÝch hîp. 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Settlement (thanh to¸n) lµ qu¸ tr×nh qua ®ã tiÒn ®-îc chuyÓn gi÷a c¸c thµnh viªn phÇn gi¸ trÞ chªnh lÖch cña c¸c th-¬ng vô ®· thùc hiÖn b»ng thÎ. Trong qua tr×nh thanh to¸n, Tæ chøc thÎ thanh to¸n quèc tÕ sÏ chØ ®Þnh mét NHTT ®Ó ®iÒu chuyÓn tiÒn ®Õn c¸c thµnh viªn ®-îc b¸o cã vµ ghi nî cho c¸c thµnh viªn ®-îc b¸o nî( nÕu lµ thÎ quèc tÕ). Danh s¸ch ®en (Warring Bulletin or Restricted card list ): lµ danh s¸ch liÖt kª sè thÎ kh«ng ®-îc phÐp l-u hµnh bao gåm: thÎ bÞ mÊt c¾p, thÎ gi¶ vµ c¸c thÎ ®· hÕt møc tÝn dông. Danh s¸ch nµy ®-îc lËp ra nh»m môc ®Ých th«ng b¸o cho c¸c §VCNT kh«ng ®-îc chÊp nhËn thanh to¸n cho c¸c chñ thÎ ®en cã trong danh s¸ch nµy. Danh s¸ch nµy ®-îc tËp hîp tõ nh÷ng d÷ liÖu th«ng tin cña c¸c thµnh viªn ph¸t hµnh vµ cËp nhËp liªn tôc ®Ó th«ng b¸o kÞp thêi cho c¸c §VCNT, nÕu kiÓm tra ph¸t hiÖn thÊy sè thÎ trïng khíp víi sè thÎ trong danh s¸ch nh©n viªn, th× §VCNT khÐo lÐo gi÷ thÎ l¹i vµ b¸o cho ng©n hµng thanh to¸n sÏ ®-îc th-ëng. Sè PIN(Personal Identification Number ): PIN lµ m· sè c¸ nh©n riªng cña chñ thÎ ®Ó thùc hiÖn giao dÞch rót tiÒn mÆt t¹i m¸y ATM, m· sè nµy do NHPH thÎ cung cÊp cho chñ thÎ khi ph¸t hµnh vµ chñ thÎ ph¶i gi÷ bÝ mËt cho riªng m×nh. BIN(Bank Identification Number): lµ m· sè ®Ó chØ mét lo¹i s¶n phÈm cñaNHPH. Trong HiÖp héi thÎ cã nhiÒu ng©n hµng thµnh viªn, mçi ng©n hµng thµnh viªn cã mét hay nhiÒu m· sè riªng ®Ó gióp thuËn lîi trong viÖc thanh to¸n hay truy suÊt th«ng tin. Truy ®ßi tiÒn (Charge Bank): §©y lµ thuËt ng÷ dïng trong thanh to¸n thÎ mang ý nghÜa truy ®ßi tiÒn trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp gi÷a chñ thÎ, NHPH, NHTT vµ §VCNT khi mµ cã yÕu tè bÊt hîp lÖ xÈy ra trong viÖc thanh to¸n b»ng thÎ thanh to¸n. HiÖn thÎ tÝn dông ®-îc ph¸t hµnh dùa trªn ba h×nh thøc: thÕ chÊp, tÝn chÊp vµ kÕt hîp. 20