Tài liệu Mở rộng thị trường xuất khẩu tại tổng công ty dệt may việt nam (vinatex)

LuËn v¨n tèt nghiÖp B¶ng kª c¸c ch÷ viÕt t¾t. AFTA : Khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN. ASEAN : Liªn hiÖp c¸c n−íc vïng §«ng Nam ¸. ATC : HiÖp ®Þnh dÖt may thÕ giíi. APEC : DiÔn ®µn hîp t¸c kinh tÕ Ch©u ¸-Th¸i B×nh D−¬ng. CEPT : HiÖp ®Þnh vÒ −u ®·i thuÕ quan cã hiÖu lùc chung EEC : Uû ban céng ®ång Ch©u ¢u. EU : Liªn minh Ch©u ¢u. ISO 9000 : Tªn hÖ thèng qu¶n lý chÊt l−îng theo tiªu chuÈn. ISO 14000 : Tªn hÖ thèng qu¶n lý m«i tr−êng. MFN : Quy chÕ tèi huÖ quèc. SA 8000 : Tªn hÖ thèng tiªu chuÈn tr¸ch nhiÖm x· héi. SWOT : Bao gåm 4 ch÷ c¸i ®Çu cña 4 ch÷ tiÕng Anh lµ §iÓm m¹nh- Strengths ®iÓm yÕu-Weakness, thêi c¬-Opportunitive, th¸ch thøc-Threat. SNG : Céng ®ång c¸c quèc gia ®éc lËp. VINATEX : Tæng C«ng ty DÖt May ViÖt Nam víi tªn giao dÞch quèc tÕ lµ ViÖt Nam National Textile and Garmen Corporation. WTO : Tæ chøc th−¬ng m¹i thÕ giíi. 1 LuËn v¨n tèt nghiÖp më ®Çu HiÖn nay ViÖt Nam ®ang trªn con ®−êng c«ng nghiÖp ho¸-hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc. Con ®−êng nµy ®· buéc chóng ta ph¶i ®èi mÆt víi rÊt nhiÒu khã kh¨n, ®Æc biÖt lµ trong thêi gian ®Çu cña thêi kú ®æi míi. §Ó ®æi míi ph−¬ng thøc qu¶n lý, n©ng cao hiÖu qu¶, søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ vµ lµm t¨ng kh¶ n¨ng ®æi míi c«ng nghÖ, hiÖn ®¹i ho¸ s¶n xuÊt cho ®Êt n−íc, nhanh chãng ®−a n−íc ta trë thµnh mét n−íc c«ng nghiÖp Nhµ n−íc ®· thµnh lËp mét lo¹t c¸c Tæng c«ng ty 90, 91. Tæng c«ng ty DÖt-May ViÖt Nam (Vinatex) ra ®êi theo quyÕt ®Þnh 253/TTg ngµy 29/04/1995 cña Thñ t−íng chÝnh phñ vµ ho¹t ®éng theo m« h×nh Tæng c«ng ty 91 nh»m chiÕm lÜnh vµ më réng thÞ tr−êng xuÊt khÈu, ph¸t triÓn lùc l−îng s¶n xuÊt vµ thu hót lao ®éng, ®Èy m¹nh ®Çu t− theo nhu cÇu thÞ tr−êng vµ theo ®Þnh h−íng ph¸t triÓn cña toµn Tæng c«ng ty… Sau h¬n 10 n¨m thµnh lËp Vinatex ®· cã c¬ së vËt chÊt, trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i cïng víi mét ®éi ngò c«ng nh©n lµnh nghÒ, c¸c s¶n phÈm cña Vinatex ®· ®−îc nhiÒu kh¸ch hµng biÕt ®Õn, doanh thu vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu cña Vinatex kh«ng ngõng t¨ng lªn. Môc tiªu ®Æt ra cho Vinatex vµ c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn lµ sÏ trë thµnh mét tËp ®oµn kinh tÕ hµng ®Çu cña ViÖt Nam trong lÜnh vùc dÖt may. §Ó thùc hiÖn ®−îc môc tiªu nµy Vinatex kh«ng chØ chiÕm lÜnh ®−îc thÞ tr−êng trong n−íc mµ cßn ph¶i t×m ®−îc mét chç ®øng v÷ng ch¾c trªn thÞ tr−êng thÕ giíi th«ng qua viÖc kh«ng ngõng më réng thÞ tr−êng xuÊt khÈu. Thªm vµo ®ã ChÝnh phñ ®· ®Æt ra nhiÖm vô cho toµn ngµnh dÖt may vµ cho Vinatex lµ ph¶i nhanh chãng gi¶m tû lÖ gia c«ng xuÊt khÈu, t¨ng tû lÖ xuÊt khÈu trùc tiÕp nªn viÖc më réng thÞ tr−êng xuÊt khÈu, chñ ®éng t×m c¸c ®èi t¸c xuÊt khÈu trùc tiÕp lµ hÕt søc cÇn thiÕt ®èi víi kh«ng chØ Vinatex mµ ®èi víi c¶ ngµnh dÖt may. Qua thêi gian thùc tËp tai Tæng c«ng ty DÖt-May ViÖt Nam em thÊy thÞ tr−êng xuÊt khÈu cña Vinatex chñ yÕu lµ Mü, EU, NhËt B¶n vµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña Vinatex bÞ phô thuéc rÊt nhiÒu nhu cÇu còng nh− t×nh h×nh cung øng s¶n phÈm cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh trªn c¸c thÞ tr−êng nµy. §iÒu nµy ®· lµm mÊt ®i mét tiÒm n¨ng lín cho Vinatex trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng ho¸. 2 LuËn v¨n tèt nghiÖp NhËn thøc ®−îc tÇm quan träng cña c«ng t¸c më réng thÞ tr−êng xuÊt khÈu ®èi víi sù tån t¹i cña Vinatex trªn thÞ tr−êng quèc tª còng nh− sù ph¸t triÓn cña Vinatex trong t−¬ng lai em quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi: “Më réng thÞ tr−êng xuÊt khÈu t¹i Tæng c«ng ty DÖt-May ViÖt Nam (Vinatex)” lµm ®Ò tµi cho luËn v¨n tèt nghiÖp cña em. Khi lµm ®Ò tµi nµy em mong r»ng sÏ lµm râ ®−îc nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn liªn quan ®Õn c«ng t¸c më réng thÞ tr−êng xuÊt khÈu. Trªn c¬ së ®ã ®¸nh gi¸, ph©n tÝch thùc tr¹ng vµ ®−a ra c¸c gi¶i ph¸p, kiÕn nghÞ ®Ó më réng thi tr−êng xuÊt khÈu cho Vinatex. Em nghiªn cøu ®Ò tµi nµy dùa trªn c¬ së thu thËp, khai th¸c c¸c tµi liÖu, c¸c bµi b¸o, c¸c sè liÖu tæng hîp cña Tæng c«ng ty DÖt-May ViÖt Nam. Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu em cã sö dông c¸c ph−¬ng ph¸p thèng kª, ph©n tÝch nh»m ®¹t ®−îc nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu cao nhÊt cã thÓ. KÕt cÊu cña luËn v¨n bao gåm ba ch−¬ng: Ch−¬ng I : Lý luËn chung vÒ thÞ tr−êng vµ xuÊt khÈu. Ch−¬ng II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c më réng thÞ tr−êng xuÊt khÈu cña Vinatex. Ch−¬ng III: Môc tiªu, tÇm nh×n cña Vinatex vµ mét sè gi¶i ph¸p më réng thÞ tr−êng xuÊt khÈu. Do tr×nh ®é cã h¹n nªn néi dung cña ®Ò tµi kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt, rÊt mong ®−îc sù gãp ý cña thÇy c«, c¸c c¸n bé trong Vinatex vµ cña c¸c b¹n ®Ó bµi viÕt cña em ®−îc hoµn thiÖn h¬n. Cuèi cïng em xin c¶m ¬n GS.TS §ç Hoµng Toµn cïng tÊt c¶ c¸c thÇy c« gi¸o trong khoa Khoa häc qu¶n lý, c¸c c¸n bé trong ban KÕ ho¹ch thÞ tr−êng cña Vinatex ®· ®ãng gãp ý kiÕn vµ nhiÖt t×nh gióp ®ì ®Ó em cã thÓ hoµn thµnh ®Ò tµi nghiªn cøu cña m×nh. Hµ Néi th¸ng 5/2005. Sinh viªn. NguyÔn ThÞ H¶i Hµ 3 LuËn v¨n tèt nghiÖp Ch−¬ng I : Lý luËn chung vÒ thÞ tr−êng vµ xuÊt khÈu. I. Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ thÞ tr−êng. 1. Kh¸i niÖm thÞ tr−êng. X· héi loµi ng−êi tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®−îc nh− ngµy nay lµ nhê c¸c ho¹t ®éng trao ®æi, l−u th«ng hµng ho¸ trªn thÞ tr−êng. C¸c ho¹t ®éng nµy diÔn ra ngµy cµng vµ s«i næi vµ phøc t¹p, ®iÒu ®ã ®· lµm h×nh thµnh nªn nhiÒu quan ®iÓm vµ c¸c c¸ch hiÓu kh¸c nhau vÒ thÞ tr−êng: Theo c¸ch hiÓu ®¬n gi¶n nhÊt th× thÞ tr−êng chØ ®¬n thuÇn lµ n¬i ®Ó diÔn ra c¸c ho¹t ®éng trao ®æi, mua b¸n hµng ho¸ cña con ng−êi, trong ®ã c¸c ho¹t ®éng nµy diÔn ra cßn rÊt nhiÒu h¹n chÕ. Nh−ng ®èi víi nh÷ng ng−êi ho¹t ®éng trong lÜnh vùc Marketing th× l¹i cho r»ng thÞ tr−êng lµ tæng thÓ c¸c kh¸ch hµng tiÒm Èn cã cïng mét yªu cÇu cô thÓ ®èi víi s¶n phÈm cña doanh nghiÖp nh−ng ch−a ®−îc ®¸p øng vµ cã kh¶ n¨ng tham gia trao ®æi ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu ®ã. Cßn tõ ph−¬ng diÖn Nhµ n−íc, tõ phÝa c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chiÕn l−îc ®Êt n−íc, tõ phÝa c¸c nhµ nghiªn cøu th× hä l¹i cã c¸ch hiÓu kh¸c vÒ thÞ tr−êng. Hä cho r»ng thÞ tr−êng lµ rÊt réng lín vµ phøc t¹p, thÞ tr−êng lµ n¬i chuyÓn giao quyÒn së h÷u s¶n phÈm vµ thÞ tr−êng nh»m môc ®Ých tho¶ m·n nhu cÇu cña c¶ hai phÝa cung vµ cÇu vÒ cïng mét lo¹i s¶n phÈm nhÊt ®Þnh nµo ®ã theo nh÷ng th«ng lÖ hiÖn hµnh vµ tõ ®ã x¸c ®Þnh râ sè l−îng vµ gi¸ c¶ cña s¶n phÈm mµ c¶ hai bªn cïng chÊp nhËn ®−îc. 2. Chøc n¨ng vµ vai trß cña thÞ tr−êng. 2.1. Chøc n¨ng cña thÞ tr−êng1. ThÞ tr−êng cã mét sè chøc n¨ng c¬ b¶n sau: ThÞ tr−êng cã chøc n¨ng thõa nhËn: ThÞ tr−êng cã chÊp nhËn s¶n phÈm cña bªn b¸n hay kh«ng cßn phô thuéc vµo s¶n phÈm cña hä cã ®−îc bªn mua chÊp nhËn hay kh«ng. Cßn ®èi víi bªn mua, nh÷ng c¸i mµ hä mong muèn cã thÓ ®−îc chÊp nhËn hay kh«ng cßn ph¶i tuú thuéc vµ viÖc cã chñ thÓ nµo cña bªn b¸n tiÕp nhËn ®iÒu mong muèn ®ã cña hä hay kh«ng. 1 (18, tr55-57) 4 LuËn v¨n tèt nghiÖp ThÞ tr−êng cã chøc n¨ng thùc hiÖn: Chøc n¨ng nµy cña thÞ tr−êng cho ta biÕt sù trao ®æi trªn thÞ tr−êng cã ®−îc tiÕn hµnh thuËn lîi hay bÞ ¸ch t¾c gi÷a hai bªn mua vµ b¸n kh«ng. ThÞ tr−êng cã chøc n¨ng th«ng tin: Theo ®ã thÞ tr−êng cung cÊp mét c¸ch ®Çy ®ñ vµ cô thÓ c¸c th«ng tin vÒ t×nh h×nh cung, cÇu vµ s¶n phÈm cho c¶ bªn b¸n vµ bªn mua. ThÞ tr−êng cã ph¸t triÓn hay kh«ng còng ph¶n ¸nh râ bé mÆt kinh tÕ x· héi cña quèc gia ®ã cã ph¸t triÓn hay kh«ng. ThÞ tr−êng cßn cã chøc n¨ng ®iÒu tiÕt: ThÞ tr−êng chÝnh lµ n¬i diÔn ra sù tho¶ thuËn gi÷a hai bªn mua vµ b¸n vÒ sè l−îng vµ gi¸ c¶ cña s¶n phÈm, do ®ã nã cã t¸c ®éng tíi c¶ hai phÝa lµ bªn b¸n vµ bªn mua (cung vµ cÇu). 2.2. Vai trß cña thÞ tr−êng. Tõ c¸c chøc n¨ng trªn cña thÞ tr−êng ta thÊy r»ng thÞ tr−êng cã vai trß v« cïng quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn kh«ng chØ cña nÒn kinh tÕ n−íc ta mµ cßn víi c¶ nÒn kinh tÕ thÕ giíi nãi chung, ®Æc biÖt lµ trong giai ®o¹n ph¸t triÓn hiÖn nay. Vai trß ®ã cña thÞ tr−êng ®−îc thÓ hiÖn ë chç nã ®· g¾n chÆt s¶n xuÊt víi tiªu dïng, thóc ®Èy vµ ®iÒu tiÕt c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña x· héi. ThÞ tr−êng buéc c¸c chñ thÓ kinh tÕ ph¶i ho¹t ®éng mét c¸ch thèng nhÊt vµ tu©n theo c¸c quy luËt cña thÞ tr−êng. ThÞ tr−êng ngµy cµng ph¸t triÓn, cïng víi nã lµ nhu cÇu ngµy cµng cao cña cuéc sèng con ng−êi, ®iÒu ®ã ®· thóc ®Èy con ng−êi lu«n lu«n ph¸t triÓn vµ ®i lªn ®Ó ®¸p øng chÝnh nh÷ng nhu cÇu ®ã cña hä. Cã thÓ nãi r»ng thÞ tr−êng lµ c¬ së cho cuéc sèng ngµy cµng ®−îc ®¸p øng cao h¬n vÒ nhu cÇu cña con ng−êi. 3. Ph©n lo¹i thÞ tr−êng. §Ó viÖc ho¹ch ®Þnh c¸c chiÕn l−îc s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp còng nh− cña ®Êt n−íc th× chóng ta cÇn ph¶i t×m ra ®óng c¸i mµ thÞ tr−êng cÇn, mçi mét lo¹i thÞ tr−êng l¹i cã nh÷ng nhu cÇu kh¸c nhau vÒ nh÷ng lo¹i s¶n phÈm kh¸c nhau, do ®ã viÖc ph©n lo¹i thÞ tr−êng lµ hÕt søc cÇn thiÕt. Cã rÊt nhiÒu c¸ch ®Ó ph©n lo¹i thÞ tr−êng, trong ®ã cã mét sè tiªu chÝ ph©n lo¹i c¬ b¶n sau: Theo mèi quan hÖ mua b¸n víi n−íc ngoµi: ThÞ tr−êng ®−îc chia thµnh hai lo¹i: + ThÞ tr−êng trong n−íc: lµ thÞ tr−êng diÔn ra trong ph¹m vi biªn giíi cña quèc gia. 5 LuËn v¨n tèt nghiÖp + ThÞ tr−êng quèc tÕ: lµ thÞ tr−êng mµ ph¹m vi ho¹t ®éng cña nã v−ît ra khái l·nh thæ cña quèc gia. Theo tõng khu vùc trong n−íc chóng ta cã thÓ chia thÞ tr−êng thµnh: + ThÞ tr−êng thèng nhÊt trong c¶ n−íc. + ThÞ tr−êng ®Þa ph−¬ng. + ThÞ tr−êng khu vùc thµnh thÞ, khu vùc n«ng th«n. Theo träng t©m ph©n bæ nguån lùc cña bªn b¸n th× thÞ tr−êng bao gåm hai lo¹i: + ThÞ tr−êng chÝnh: lµ thÞ tr−êng mµ bªn b¸n tËp trung chñ yÕu mäi nguån lùc cña m×nh vµo khai th¸c. + ThÞ tr−êng phô: lµ thÞ tr−êng mµ bªn b¸n Ýt tËp trung nguån lùc vµ ®Ó khai th¸c. Theo tÝnh chÊt cña s¶n phÈm ®−îc l−u th«ng trªn thÞ tr−êng ta cã: + ThÞ tr−êng hµng tiªu dïng: lµ thÞ tr−êng mua b¸n c¸c s¶n phÈm cuèi cïng phôc vô cho nhu cÇu tiªu dïng cho cuéc sèng cña con ng−êi. + ThÞ tr−êng vËt t− s¶n xuÊt: lµ thÞ tr−êng trong ®ã s¶n phÈm ®em ra trao ®æi lµ nh÷ng s¶n phÈm phôc vô cho viÖc s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. Theo ph−¬ng thøc b¸n hµng cña bªn b¸n thÞ tr−êng bao gåm: + ThÞ tr−êng b¸n bu«n. + ThÞ tr−êng b¸n lÎ. Theo møc ®é c¹nh tranh trªn thÞ tr−êng chóng ta cã thÓ ph©n chia thÞ tr−êng theo c¸c møc sau: + ThÞ tr−êng c¹nh tranh hoµn h¶o: lµ thÞ tr−êng trong ®ã cã nhiÒu chñ thÓ bªn b¸n vµ bªn mua vÒ mét lo¹i s¶n phÈm t−¬ng tù nhau, kh«ng cã ai lµm chñ thÞ tr−êng vµ cã kh¶ n¨ng chi phèi gi¸ c¶ cña s¶n phÈm. + ThÞ tr−êng ®éc quyÒn: lµ thÞ tr−êng chØ cã mét chñ thÓ b¸n chi phèi tÊt c¶ mäi ho¹t ®éng cña thÞ tr−êng. + ThÞ tr−êng c¹nh tranh kh«ng hoµn h¶o: lµ thÞ tr−êng cã Ýt nhÊt mét chñ thÓ bªn b¸n lín tíi møc cã thÓ chi phèi vµ kh«ng chÕ gi¸ c¶ trªn thÞ tr−êng. 6 LuËn v¨n tèt nghiÖp Theo møc ®é c«ng khai cña c¸c ho¹t ®éng thÞ tr−êng thÞ tr−êng ®−îc chia thµnh: + ThÞ tr−êng hiÖn. + ThÞ tr−êng ngÇm. 4. Ph©n ®o¹n thÞ tr−êng. Ph©n ®o¹n thÞ tr−êng lµ viÖc ph©n chia thÞ tr−êng thµnh nh÷ng m¶ng, nh÷ng ®o¹n t¸ch biÖt tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm kh¸c nhau vÒ mÇu, thÞ hiÕu tÝnh c¸ch…cña ng−êi tiªu dïng vµ kh¶ n¨ng chi phèi cña ng−êi cung øng2. Th«ng qua viÖc ph©n ®o¹n tÝnh chÊt mµ ng−êi cung øng cã thÓ x¸c ®Þnh râ ®−îc phÇn thÞ tr−êng mµ m×nh cã thÓ chiÕm lÜnh vµ phôc vô cho ng−êi tiªu dïng cã −u thÕ h¬n h¼n so víi c¸c nhµ cung øng kh¸c tham gia vµo thÞ tr−êng ViÖc ph©n ®o¹n thÞ tr−êng cã thÓ tiÕn hµnh theo nhiÒu ph−¬ng ph¸p kh¸c nhau. Mét sè ph−¬ng ph¸p th−êng dïng ®ã lµ: + Ph−¬ng ph¸p b¶ng kÎ «: ta dùa vµo c¸c dÊu hiÖu quan s¸t kh¸c nhau ph©n theo tõng c¨p ®«i trªn b¶ng ma trËn ®Ó ph©n ®o¹n thÞ tr−êng . + Ph−¬ng ph¸p søc hót th−¬ng m¹i (do W.J.Reilley ®Ó xuÊt): ph−¬ng ph¸p nµy dïng ®Ó t×m ph¹m vi khu vùc mµ doanh nghiÖp chän mµ cã thÓ thu hót ®−îc m¶ng thÞ tr−êng nµo xung quanh. + Ph−¬ng ph¸p m«men lùc: ph−¬ng ph¸p nµy cã thÓ gióp x¸c ®Þnh ®−îc vïng ¶nh h−ëng cã thÓ cã mµ doanh nghiÖp dù kiÕn chän tõ c¸c vïng cã nhu cÇu xung quanh . + Ph−¬ng ph¸p ®å thÞ: nhê ph−¬ng ph¸p nµy mµ doanh nghiÖp cã thÓ x¸c ®Þnh ®−îc kho¶ng trèng cã lîi ®Ó tham gia cung øng s¶n phÈm trªn thÞ tr−êng. 5. C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng tíi thÞ tr−êng.3 Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, thÞ tr−êng chÞu ¶nh h−ëng cña rÊt nhiÒu nh©n tè víi c¸c møc ®é kh¸c nhau, ®ã lµ c¸c nh©n tè : C¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ vÜ m« cña nhµ n−íc: ®ã chÝnh lµ c¸c chñ ch−¬ng, quan ®iÓm ph¸t triÓn kinh tÕ, c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi cña chÝnh phñ vµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng nh− chÝnh s¸ch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, chÕ ®é së h÷u, chÝnh 2 3 (18,tr62) (18,tr57-58) 7 LuËn v¨n tèt nghiÖp s¸ch ng©n hµng, tµi chÝnh…Trong ®ã bao gåm c¶ hÖ thèng c¸c c¬ quan c«ng quyÒn cña Nhµ n−íc nh− h¶i quan c«ng an….NÕu c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ vÜ m« cña nhµ n−íc ph¸t huy ®−îc hiÖu qu¶ tèt th× thÞ tr−êng ho¹t ®éng t−¬ng ®èØ æn ®Þnh thÞ tr−êng sÏ ph¸t huy ®−îc mäi vai trß cña nã trong nÒn kinh tÕ MËt ®é t¨ng tr−ëng hay suy gi¶m cña nÒn kinh tÕ nh−: Tû lÖ l¹m ph¸t, tû lÖ nî n−íc ngoµi, tû lÖ thÊt nghiÖp, mËt ®é tham nhòng cña c¸c c¸n bé c«ng chøc nhµ n−íc. Quèc gia nµo trong giai ®o¹n t¨ng tr−ëng kinh tÕ th× mäi ho¹t ®éng cña thÞ tr−êng sÏ diÔn ra vµ ng−îc l¹i. C¸c nh©n tè cã tÝnh kinh tÕ: c¸c nh©n tè nµy cã t¸c ®éng vÒ mçi phÝa bªn cung vµ bªn cÇu. §ã lµ c¸c yÕu tè: møc sèng cña d©n c− ®−îc thÓ hiÖn qua møc thu nhËp vµ c¬ cÊu chi tiªu; t×nh tr¹ng kÕt cÊu h¹ tÇng ®−îc biÓu hiÖn th«ng qua hÖ thèng ®−êng giao th«ng, hÖ thèng th«ng tin liªn l¹c, m¹ng l−íi d©n c−, chî bóa…; c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i, tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l−îng s¶n xuÊt; møc ®é sö dông khoa häc c«ng nghÖ vµo trong s¶n xuÊt, tû gi¸ hèi ®o¸i…C¸c nh©n tè nµy ngµy cµng ph¸t triÓn ë møc ®é cao th× c¸c ho¹t ®éng cña thÞ tr−êng cµng ®a d¹ng vµ phong phó. C¸c nh©n tè vÒ thÓ chÕ chÝnh trÞ: ®ã chÝnh lµ sù æn ®Þnh hay biÕn ®éng cña thÓ chÕ chÝnh trÞ trong mçi quèc gia, t×nh tr¹ng chiÕn tranh hay hoµ b×nh cña ®Êt n−íc… Mét quèc gia cã sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ, cã hoµ b×nh, n»m trong khu vùc Ýt cã sù biÕn ®éng th× sÏ dÔ dµng ph¸t triÓn ®−îc mét thÞ tr−êng v÷ng m¹nh. II. Nh÷ng lý luËn chung vÒ xuÊt khÈu. 1. C¸c kh¸i niÖm. 1.1. Kh¸i niÖm vÒ hµng ho¸ xuÊt khÈu4. Hµng ho¸ xuÊt khÈu ë ®©y ®−îc hiÓu g¾n víi kh¸i niÖm th−¬ng m¹i hµng ho¸, ®ã lµ nh÷ng s¶n phÈm hµng ho¸ h÷u h×nh ®−îc s¶n xuÊt hoÆc gia c«ng t¹i c¸c c¬ së s¶n xuÊt hay taÞ c¸c khu chÕ xuÊt nh»m môc ®Ých tiªu thô t¹i thÞ tr−êng n−íc ngoµi cã ®i qua h¶i quan. Theo kh¸i niÖm nµy th× hµng t¹m nhËp t¸i xuÊt còng ®−îc coi lµ hµng ho¸ xuÊt khÈu, cßn c¸c hµng ho¸ qu¸ c¶nh th× kh«ng ®−îc coi lµ hµng ho¸ xuÊt khÈu. 4 (2,tr92-93) 8 LuËn v¨n tèt nghiÖp Nh− vËy, hµng dÖt may xuÊt khÈu lµ nh÷ng s¶n phÈm dÖt may ®−îc s¶n xuÊt ra t¹i c¸c doanh nghiÖp dÖt may nh»m môc ®Ých tiªu thô t¹i thÞ tr−êng n−íc ngoµi cã ®i qua h¶i quan hoÆc c¸c s¶n phÈm dÖt may t¹m nhËp t¸i xuÊt. Yªu cÇu ®èi víi c¸c s¶n phÈm hµng ho¸ xuÊt khÈu lµ nã ph¶i ®¸p øng ®−îc víi nhu cÇu cña ng−êi tiªu dïng t¹i n−íc nhËp khÈu nã. ChÊt l−îng cña hµng ho¸ ph¶i ®¸p øng ®−îc víi c¸c yªu cÇu th«ng sè vÒ kü thuËt, m«i tr−êng…do n−íc nhËp khÈu ®−a ra; vµ mét ®iÒu quan träng n÷a lµ nã ph¶i ®¹t ®−îc tÝnh c¹nh tranh cao ë n−íc nhËp khÈu nã. Nh·n m¸c cña hµng ho¸ xuÊt khÈu g¾n liÒn víi uy tÝn cña doanh nghiÖp vµ quèc gia s¶n xuÊt ra s¶n phÈm ®ã. Do ®ã ®iÒu mµ n−íc ta quan t©m hiÖn nay, ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh dÖt may lµ x©y dùng vµ ph¸t triÓn th−¬ng hiÖu “Made in ViÖt Nam”. 1.2. Kh¸i niÖm ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng ho¸. XuÊt khÈu hµng ho¸ lµ nh÷ng ho¹t ®éng bu«n b¸n ®−îc diÔn ra gi÷a c¸c doanh nghiÖp cña c¸c quèc gia kh¸c nhau víi nhau víi ph−¬ng tiÖn thanh to¸n lµ nh÷ng ®ång tiÒn chung hoÆc nh÷ng ®ång tiÒn m¹nh trªn thÕ giíi, ho¹t ®«ng xuÊt khÈu hµng ho¸ chÝnh lµ sù ph¶n ¸nh c¸c mèi quan hÖ gi÷a c¸c quèc gia vµ sù ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ, chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt quèc tÕ dùa trªn lîi thÕ so s¸nh cña c¸c quèc gia. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng ho¸ còng cho chóng ta thÊy râ ®−îc sù phô thuéc lÉn nhau ngµy cµng chÆt chÏ gi÷a c¸c quèc gia trªn thÕ giíi.Do ®ã ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng ho¸ ®ßi hái cÇn ph¶i cã sù phèi hîp nhÞp nhµng trong b¶n th©n mçi n−íc vµ gi÷a tÊt c¶ c¸c n−íc víi nhau. 1.3. Kh¸i niÖm thÞ tr−êng xuÊt khÈu hµng ho¸. ThÞ tr−êng xuÊt khÈu hµng ho¸ lµ tËp hîp nh÷ng ng−êi mua vµ ng−êi b¸n cã quèc tÞch kh¸c nhau ho¹t ®éng víi nhau ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ c¶, s¶n l−îng hµng ho¸ mua b¸n, chÊt l−îng hµng ho¸ vµ c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c theo hîp ®ång, thanh to¸n chñ yÕu b»ng ngo¹i tÖ m¹nh vµ ph¶i lµm thñ tôc h¶i quan qua biªn giíi5. Theo kh¸i niÖm trªn,thÞ tr−êng xuÊt khÈu hµng ho¸ bao hµm c¶ thÞ tr−êng xuÊt khÈu hµng ho¸ trùc tiÕp hay thÞ tr−êng tiªu thô hµng ho¸ cuèi cïng, vµ thÞ tr−êng xuÊt khÈu hµng ho¸ gi¸n tiÕp, ®ã chÝnh lµ c¸c thÞ tr−êng xuÊt khÈu thêi gian.ThÞ tr−êng xuÊt khÈu kh«ng chØ lµ thÞ tr−êng ë ngoµi n−íc mµ nã cßn lµ thÞ 5 (2,tr93). 9 LuËn v¨n tèt nghiÖp tr−êng ë ngay trong chÝnh quèc gia ®ã hay cßn gäi lµ h×nh thøc xuÊt khÈu t¹i chç. 1.4. Ph©n lo¹i thÞ tr−êng xuÊt khÈu hµng ho¸. §Ó cã thÓ v¹ch ra ®−îc chiÕn l−îc xuÊt khÈu hµng ho¸ phï hîp, chóng ta ph¶i t×m ®−îc nh÷ng khu vùc thÞ tr−êng thÝch hîp víi ®iÒu kiÖn quy m« vµ s¶n phÈm cña n−íc xuÊt khÈu. Do ®ã viÖc ph©n lo¹i thÞ tr−êng xuÊt khÈu lµ hÕt søc cÇn thiÕt.Ph©n lo¹i thÞ tr−êng xuÊt khÈu cã thÓ dùa vµo nhiÒu tiªu chÝ kh¸c nhau: C¨n cø vµo vÞ trÝ ®Þa lý chóng ta cã thÓ ph©n thÞ tr−êng xuÊt khÈu ra thµnh c¸c thÞ tr−êng khu v−c cã quy m« lín nhá kh¸c nhau. + ThÞ tr−êng Ch©u lôc. + ThÞ tr−êng khu vùc. + ThÞ tr−êng c¸c n−íc vµ vïng l·nh thæ. C¨n cø vµo lÞch sö quan hÖ ngo¹i th−¬ng gi÷a c¸c quèc gia, ta cã c¸c lo¹i thÞ tr−êng : + ThÞ tr−êng truyÒn thèng. + ThÞ tr−êng hiÖn cã. + ThÞ tr−êng míi. + ThÞ tr−êng tiÒm n¨ng. C¨n cø vµo mËt ®é quan t©m vµ tÝnh −u tiªn trong chÝnh x¸c ph¸t triÓn thÞ tr−êng xuÊt khÈu cña quèc gia cã l¬Þ thÕ xuÊt khÈu hµng ho¸ thÞ thÞ tr−êng xuÊt khÈu ®−îc ph©n lµm hai lo¹i : + ThÞ tr−êng xuÊt khÈu träng ®iÓm hay thÞ tr−êng xuÊt khÈu chÝnh: lµ thÞ tr−êng mµ n−íc xuÊt khÈu sÏ nh»m khai th¸c chñ yÕu vµ l©u dµi + ThÞ tr−êng xuÊt khÈu t−¬ng hç: ®ã lµ thÞ tr−êng mµ trong ®ã n−íc xuÊt khÈu vµ n−íc nhËp khÈu sÏ dµnh cho nhau nh÷ng −u ®·i vµ nh©n nh−îng t−¬ng xøng víi nhau. C¨n cø vµo kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu vµ c¸n c©n th−¬ng m¹i gi÷a c¸c n−íc, thÞ tr−êng ®−îc chia thµnh: + ThÞ tr−êng xuÊt siªu. + ThÞ tr−êng nhËp siªu. 10 LuËn v¨n tèt nghiÖp C¨n cø vµo mËt ®ä më cöa thÞ tr−êng, mËt ®é b¶o hé cña chÝnh phñ mçi n−íc ®èi víi hµng ho¸ s¶n xuÊt trong n−íc, tÝnh chÆt chÏ vµ kh¶ n¨ng x©m nhËp thÞ tr−êng, ta cã c¸c lo¹i thÞ tr−êng: + ThÞ tr−êng khã tÝnh. + ThÞ tr−êng dÔ tÝnh. C¨n cø vµo søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ xuÊt khÈu vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp cña c¸c n−íc xuÊt khÈu, t¹i c¸c n−íc nhËp khÈu ta cã: + ThÞ tr−êng xuÊt khÈu cã −u thÕ c¹nh tranh. + ThÞ tr−êng xuÊt khÈu kh«ng cã −u thÕ c¹nh tranh. C¨n cø vµo c¸c tho¶ thuËn th−¬ng m¹i cÊp chÝnh phñ gi÷a c¸c quèc gia vÒ xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ vµ c¸c yªu cÇu cña c¸c ®èi t¸c th−¬ng m¹i vÒ viÖc cã h¹n chÕ hay kh«ng vÒ nhËp khÈu hµng ho¸ ta cã c¸c lo¹i thÞ tr−êng sau: + ThÞ tr−êng xuÊt khÈu theo h¹n ng¹ch. + ThÞ tr−êng xuÊt khÈu kh«ng theo h¹n nh¹ch. C¨n cø vµo c¸c lo¹i h×nh c¹nh tranh trªn thÞ tr−êng t¹i n−íc nhËp khÈu hµng ho¸, thÞ tr−êng ®−îc ph©n thµnh c¸c lo¹i: + ThÞ tr−êng ®éc quyÒn . + ThÞ tr−êng ®éc quyÒn “nhãm”. + ThÞ tr−êng c¹nh tranh hoµn h¶o. + ThÞ tr−êng c¹nh tranh kh«ng hoµn h¶o. 2. C¸c h×nh thøc xuÊt khÈu hµng dÖt may cña n−íc ta. Trong xuÊt khÈu hµng ho¸, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ x©y dùng rÊt nhiÒu c¸c h×nh thøc xuÊt khÈu kh¸c nhau. Nh−ng trong nghµnh dÖt may nãi chung vµ ë Tæng C«ng Ty DÖt-May ViÖt Nam nãi riªng víi ®Æc thï nghµnh nghÒ riªng ®· lùa chän cho m×nh mét sè h×nh thøc xuÊt khÈu phï hîp ®ã lµ: 2.1. XuÊt khÈu trùc tiÕp. XuÊt khÈu trùc tiÕp lµ mét h×nh thøc kinh doanh mµ trong ®ã ng−êi mua vµ ng−êi b¸n tiÕn hµnh trao ®æi trùc tiÕp víi nhau, cã thÓ th«ng qua c¸c ph−¬ng tiÖn giao tiÕp hiÖn ®¹i nh− ®iÖn tho¹i, th− tÝn, fax, e-mail (th− ®iÖn tö)…®Ó tho¶ thuËn víi nhau vÒ c¸c ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång. 11 LuËn v¨n tèt nghiÖp Th«ng qua xuÊt khÈu trùc tiÕp, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ thu ®−îc lîi nhuËn cao h¬n do gi¶m ®−îc c¸c chi phÝ trung gian, viÖc xuÊt khÈu diÔn ra nhanh chãng vµ mang l¹i hiÖu qu¶ cao h¬n. H¬n thÕ c¸c doanh nghiÖp cßn cã thÓ kh¾c phôc ®−îc nh÷ng thiÕu sãt vµ cã ®iÒu kiÖn ®Ó chñ ®éng th©m nhËp vµo thÞ tr−êng thÕ giíi. Tuy nhiªn, ®Ó tham gia h×nh thøc xuÊt khÈu nµy ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã ®éi ngò c¸n bé chuyªn nghiÖp, giao tiÕp tèt, ®−îc ®µo t¹o mét c¸ch c¬ b¶n, n¾m v÷ng vµ tinh th«ng nh÷ng nghiÖp vô vÒ thÞ tr−êng ngo¹i th−¬ng, t©m huyÕt víi nghÒ vµ cã kinh nghiÖm. 2.2. XuÊt khÈu uû th¸c. §©y lµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu diÔn ra gi÷a mét doanh nghiÖp cã nhu cÇu xuÊt khÈu mét lo¹i hµng ho¸ nµo ®ã nh−ng kh«ng cã ®iÒu kiÖn tham gia quan hÖ xuÊt khÈu trùc tiÕp, mµ hä ph¶i tiÕn hµnh ho¹t ®éng uû th¸c cho mét tæ chøc trung gian cã kh¶ n¨ng tham gia xuÊt khÈu trùc tiÕp hµng ho¸ ®ã ®Ó tiÕn hµnh giao dÞch mua b¸n víi bªn tham gia nhËp khÈu. Tæ chøc trung gian nhËn uû th¸c sÏ tiÕn hµnh xuÊt khÈu hµng ho¸ víi danh nghÜa cña m×nh nh−ng moÞ chi phÝ ®Òu do bªn uû th¸c thanh to¸n vµ hä cßn nhËn ®−îc mét kho¶n tiÒn gäi lµ phÝ uû th¸c. XuÊt khÈu hµng ho¸ th«ng qua h×nh thøc nµy c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu kh«ng ph¶i tæ chøc mét bé m¸y phôc vô cho c«ng t¸c xuÊt khÈu nªn gi¶m ®−îc chi phÝ, ®ång thêi còng gióp doanh nghiÖp gi¶m ®−îc nh÷ng rñi ro lín trong kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. H×nh thøc xuÊt khÈu nµy rÊt phï hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp ®ang gia nhËp thÞ tr−êng míi hay ®ang tung ra nh÷ng s¶n phÈm míi cã tÝnh chÊt thö nghiÖm. Bªn c¹nh ®ã h×nh thøc xuÊt khÈu nµy còng cã mét sè bÊt lîi nh−: lµm cho danh nghiÖp bÞ mÊt quan hÖ trùc tiÕp víi thÞ tr−êng, bÞ phô thuéc vµo trung gian, bÞ t¸ch rêi víi thÞ tr−êng nªn hÖ thèng th«ng tin ph¶n håi tõ kh¸ch hµng vµ thÞ tr−êng th−êng kh«ng chÝnh x¸c vµ kÞp thêi, ngoµi ra c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cßn bÞ mÊt mét kho¶n phÝ uû th¸c. 2.3. T¸i xuÊt khÈu (t¹m nhËp, t¸i xuÊt). Theo h×nh thøc nµy, c¸c hµng ho¸ xuÊt khÈu kh«ng ®−îc s¶n xuÊt ë trong n−íc mµ do c¸c doanh nghiÖp nhËp khÈu vµo råi ®em xuÊt khÈu sang n−íc kh¸c ®Ó h−ëng chªnh lÖch gi¸. 12 LuËn v¨n tèt nghiÖp Tham gia h×nh thøc xuÊt khÈu nµy sÏ gióp c¸c doanh nghiÖp vÉn ®¸p øng ®−îc c¸c ®¬n hµng xuÊt khÈu mµ kh«ng ph¶i thay ®æi c«ng nghÖ s¶n xuÊt nªn tiÕt kiÖm ®−îc chi phÝ. Tuy nhiªn ®Ó tham gia h×nh thøc xuÊt khÈu nµy ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i c« cïng nh¹y bÐn vµ n¾m v÷ng c¸c kiÕn thøc vÒ thÞ tr−êng. 2.4. Gia c«ng xuÊt khÈu. Gia c«ng xuÊt khÈu lµ viÖc doanh nghiÖp xuÊt khÈu chÝnh lµ bªn nhËn gia c«ng cho mét doanh nghiÖp n−íc ngoµi (bªn ®Æt gia c«ng). Khi ®ã bªn nhËn gia c«ng sÏ nhËn nguyªn phô liÖu, mÉu m· cña bªn ®Æt gia c«ng råi chÕ biÕn thµnh s¶n phÈm theo ®óng nh− tho¶ thuËn cña hai bªn vµ c¸c doanh nghiÖp nµy sÏ nhËn ®−îc phÝ gia c«ng. Ph−¬ng thøc xuÊt khÈu nµy cã −u ®iÓm lµ: gióp cho c¸c doanh nghiÖp nhËn gia c«ng gi¶i quyÕt ®−îc c«ng ¨n viÖc lµm, tranh thñ thu hót c«ng nghÖ míi, n©ng cao tay nghÒ cho ng−êi lao ®éng, t¨ng thu ngo¹i tÖ…Bªn c¹nh nh÷ng −u ®iÓm ®ã th× còng cã mét sè nh−îc ®iÓm nh−: ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp nhËn gia c«ng ph¶i cã thiÕt bÞ phï hîp víi chñng lo¹i s¶n phÈm, cã mét ®éi ngò c«ng nh©n cã tay nghÒ cao, ph¶i chÊp nhËn mét phÝ gia c«ng rÎ… 3. C¸c ph−¬ng thøc thanh to¸n trong xuÊt khÈu hµng dÖt may ë n−íc ta. Trong kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cã rÊt nhiÒu c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh¸c nhau nh−ng tuú theo ®Æc ®iÓm cña mçi lo¹i h×nh xuÊt khÈu, ®iÒu kiÖn cña mçi doanh nghiÖp vµ mèi quan hÖ víi kh¸ch hµng mµ hä chän c¸c ph−¬ng thøc thanh to¸n kh¸c nhau. C¸c doanh nghiÖp dÖt may ë n−íc ta chñ yÕu chän mét trong c¸c ph−¬ng thøc thanh to¸n sau: 3.1. Ph−¬ng thøc chuyÓn tiÒn (TTR): §©y lµ ph−¬ng thøc mµ trong ®ã ng−êi cÇn chuyÓn tiÒn yªu cÇu ng©n hµng cña m×nh chuyÓn mét kho¶n tiÒn nhÊt ®Þnh cho ng−êi ®−îc h−ëng lîi ë mét ®Þa ®iÓm nhÊt ®Þnh b»ng mét c¸ch nµo ®ã do ng−êi chuyÓn tiÒn yªu cÇu (ph−¬ng thøc nµy ®−îc sö dông kh¸ phæ biÕn). 13 LuËn v¨n tèt nghiÖp Tr×nh tù tiÕn hµnh nghiÖp vô nh− sau: TiÒn Ng©n hµng ë n−íc ng−êi chuyÓn tiÒn (3) Ng©n hµng ®¹i lý ë n−íc ng−êi h−ëng lîi (2) TiÒn (4) TiÒn (1) Ng−êi chuyÓn tiÒn Giao dÞch Ng−êi h−ëng lîi Khi sö dông ph−¬ng thøc thanh to¸n nµy sÏ gióp cho doanh nghiÖp nhanh chãng thu ®−îc tiÒn nhê viÖc xuÊt khÈu hµng ho¸ nªn quay vßng vèn nhanh. Nh−ng ph−¬ng thøc thanh to¸n nµy sÏ gÆp kh¸ nhiÒu rñi ro khi gi÷a hai bªn kh«ng cã mèi quan hÖ tèt ®Ñp. 3.2. Ph−¬ng thøc nhê thu. §©y lµ mét ph−¬ng thøc thanh to¸n mµ trong ®ã ng−êi b¸n hµng sau khi giao hµng cho ng−êi mua, hä uû th¸c cho ng©n hµng cña m×nh thu hé tiÒn ë bªn mua dùa trªn c¬ së nh÷ng chøng tõ do ng−êi b¸n lËp ra (ph−¬ng thøc nµy Ýt ®−îc sö dông). Tr×nh tù tiÕn hµnh nghiÖp vô nh− sau: Ng©n hµng ë n−íc ng−êi xuÊt khÈu TiÒn (5) ChØ thÞ nhê thu (3) (5) TiÒn Ng©n hµng cã quan hÖ ®¹i lý ë n−íc ng−êi nhËp khÈu ChØ thÞ ChØ thÞ (5)TiÒn (4) nhê thu nhê thu (1)ChuyÓn hµng (chøng tõ) Ng−êi xuÊt khÈu Ng−êi nhËp khÈu (2) (1)Giao dÞch ký kÕt hîp ®ång Ph−¬ng thøc thanh to¸n nµy lµm cho doanh nghiÖp gÆp kh¸ nhiÒu rñi ro v× nã cßn phô thuéc vµo mèi quan hÖ gi÷a hai bªn, cã thÓ x¶y ra kh¶ n¨ng ng−êi nhËp khÈu tõ chèi nhËn hµng khi hµng ®· ®Õn n¬i g©y tæn thÊt cho ng−êi xuÊt khÈu. 14 LuËn v¨n tèt nghiÖp 3.3. Ph−¬ng thøc tÝn dông chøng tõ. Theo ph−¬ng thøc thanh to¸n nµy, ng−êi mua sÏ yªu cÇu mét ng©n hµng cña m×nh tr¶ cho bªn b¸n mét kho¶n tiÒn nhÊt ®Þnh hoÆc chÊp nhËn hèi phiÕu do ng−êi nµy kÝ ph¸t trong ph¹m vi sè tiÒn ®ã khi hä xuÊt tr×nh cho ng©n hµng bé chøng tõ thanh to¸n phï hîp víi nh÷ng quy ®Þnh ®Ò ra trong th− tÝn dông (ph−¬ng thøc nµy ®−îc sö dông rÊt phæ biÕn trong ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cña c¸c doanh nghiÖp dÖt may hiÖn nay). Tr×nh tù tiÕn hµnh nghiÖp vô nh− sau: Ng©n hµng ë n−íc ng−êi nhËp khÈu (8)Tr¶ tiÒn (7) Giao chøng tõ Bªn nhËp khÈu (2)ChuyÓn L/C (5’)Göi chøng tõ thanh to¸n (6) TiÒn (1)§Ò nghÞ më L/C (6’)TiÒn (4) Giao hµng Ng©n hµng cã quan hÖ ®¹i lý th«ng b¸o L/C (5)LËp bé chøng tõ thanh to¸n (3) Th«ng b¸o L/C Bªn xuÊt khÈu Giao dÞch ký kÕt hîp ®ång Sö dông ph−¬ng thøc thanh to¸n nµy rÊt an toµn v× cã sù rµng buéc gi÷a hai bªn xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu. Nh−ng nã l¹i lµm ng−ng ®äng vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp xuÊt khÈu trong thêi gian chuyÓn chøng tõ qua ng©n hµng chê thanh to¸n nªn kh¶ n¨ng quay vßng vèn trong doanh nghiÖp chËm. 4. VÊn ®Ò më réng thÞ tr−êng xuÊt khÈu: Ngµy nay, xu thÕ quèc tÕ ho¸, toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ thÕ giíi lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan. Xu thÕ ®ã ®· më ra cho tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp n−íc ta, ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh dÖt may rÊt nhiÒu nh÷ng con ®−êng ®i míi, nh÷ng thêi c¬ ph¸t triÓn thuËn lîi. Nh−ng bªn c¹nh ®ã, nã còng ®Æt ra rÊt nhiÒu th¸ch thøc cho c¸c doanh nghiÖp nµy. C¸c doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng th× kh«ng cßn c¸ch nµo kh¸c lµ tù n©ng cao uy tÝn, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña m×nh ë c¸c thÞ tr−êng trong n−íc vµ thÞ tr−êng quèc tÕ. Nh− vËy, c¸c doanh nghiÖp míi chiÕm lÜnh ®−îc thÞ tr−êng néi ®Þa vµ më réng thÞ tr−êng xuÊt khÈu. Trong ®ã vÊn ®Ò më réng thÞ tr−êng xuÊt khÈu lµ mét vÊn ®Ò ®ang ®−îc rÊt 15 LuËn v¨n tèt nghiÖp nhiÒu doanh nghiÖp quan t©m tíi do nhu cÇu ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm vµ ®a d¹ng ho¸ thÞ tr−êng cña m×nh. ViÖc më réng thÞ tr−êng xuÊt khÈu kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ viÖc më réng vïng l·nh thæ xuÊt khÈu hµng ho¸ mµ nã chÝnh lµ viÖc lµm t¨ng kh¶ n¨ng xuÊt khÈu hµng ho¸ cña doanh nghiÖp ®Ó thu ®−îc lîi nhuËn cao h¬n b»ng c¸ch khai th¸c triÖt ®Ó thÞ tr−êng tiÒm n¨ng thùc tÕ cña doanh nghiÖp ë hiÖn t¹i vµ trong t−¬ng lai. 4.1. Mét sè kh¶ n¨ng më réng thÞ tr−êng xuÊt khÈu: §Ó b¾t kÞp ®−îc víi nhÞp ®iÖu vµ tèc ®é cña nÒn kinh tÕ th× c¸c doanh nghiÖp ph¶i biÕt c¸ch ph¸t hiÖn ra nh÷ng kh¶ n¨ng më ra thÞ tr−êng míi b»ng nh÷ng c¸ch kh¸c nhau. Hä kh«ng thÓ chØ tr«ng cËy vµ tin t−ëng vµo nh÷ng s¶n phÈm mµ h«m nay hä s¶n xuÊt ra hay vµo thÞ tr−êng mµ h«m nay hä chiÕm lÜnh ®−îc. Hä cÇn biÕt r»ng trong thùc tÕ cã rÊt nhiÒu triÓn väng vÒ thÞ tr−êng ®ang më ra ®èi víi hä. TriÓn väng më réng thÞ tr−êng cña doanh nghiÖp ®−îc thÓ hiÖn qua mµng l−íi ph¸t triÓn hµng ho¸ vµ thÞ tr−êng sau ®©y6: ThÞ tr−êng hiÖn cã ThÞ tr−êng míi Hµng ho¸ hiÖn cã Hµng ho¸ míi 1. Th©m nhËp vµo thÞ 2. Nghiªn cøu s¶n tr−êng xuÊt hµng ho¸ míi 3. Më réng ranh giíi 4. ChiÕm lÜnh thÞ thÞ tr−êng. tr−êng. §èi víi thÞ tr−êng hiÖn cã - hµng ho¸ hiÖn cã: doanh nghiÖp cÇn më réng thÞ tr−êng theo chiÒu s©u cã nghÜa lµ doanh nghiÖp cÇn ph¶i nghÜ ®Õn vÊn ®Ò liÖu s¶n phÈm xuÊt khÈu cña m×nh cã thÓ th©m nhËp s©u h¬n vµo thÞ tr−êng ®−îc kh«ng ®Ó lµm t¨ng khèi l−îng s¶n phÈm xuÊt khÈu vµo thi tr−êng ®ã. Lóc ®ã doanh nghiÖp cã thÓ sö dông c¸c biÖn ph¸p nh− h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, ®Çu t− vµo qu¶ng c¸o vµ b¸n hµng… ®Ó thu hót l−îng kh¸ch hµng míi mµ vÉn kh«ng lµm mÊt ®i nh÷ng kh¸ch hµng hiÖn cã cña m×nh. Nh− vËy viÖc më réng thÞ tr−êng theo chiÒu s©u sÏ lµm t¨ng thÞ phÇn s¶n phÈm cña doanh ngiÖp trªn ®o¹n thÞ tr−êng hiÖn t¹i. 6 (7,tr 221) 16 LuËn v¨n tèt nghiÖp §èi víi thÞ tr−êng hiÖn cã-hµng ho¸ míi: trong kh¶ n¨ng nµy, doanh nghiÖp võa ph¶i duy tr× tèt viÖc xuÊt khÈu hiÖn t¹i cña m×nh võa ph¶i tiÕn hµnh chµo mÆt hµng míi cho nhøng kh¸ch hµng trªn thÞ tr−êng ®ã. Nh− vËy viÖc më réng thÞ tr−êng kh«ng ¶nh h−ëng tíi uy tÝn cña doanh nghiÖp ®èi víi lo¹i s¶n phÈm hiÖn cã ®ång thêi nã còng lµm t¨ng kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp. §èi víi thÞ tr−êng míi-hµng ho¸ hiÖn cã: doanh nghiÖp sÏ tiÕn hµnh më réng thÞ tr−êng xuÊt khÈu theo chiÒu réng hay nãi c¸ch kh¸c lµ doanh nghiÖp më réng ranh giíi thÞ tr−êng xuÊt khÈu cña m×nh. Khi ®ã hä ph¶i tiÕn hµnh nghiªn cøu thÞ tr−êng míi ®Ó ®−a s¶n phÈm hiÖn cã cña m×nh vµo vµ lµm t¨ng kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp. §èi víi thÞ tr−êng míi-hµng ho¸ míi: doanh nghiÖp sÏ cã rÊt nhiÒu kh¶ n¨ng chiÕm lÜnh thÞ tr−êng. Doanh nghiÖp sÏ ph¶i tiÕn hµnh tõ ®Çu ®Ó ®−a s¶n phÈm míi vµo thÞ tr−êng míi nh−ng doanh nghiÖp sÏ cã mét lîi thÕ lµ cã thÓ më ra nh÷ng c¬ së s¶n xuÊt kh«ng liªn quan g× ®Õn danh môc hµng ho¸ hiÖn cã vµ thÞ tr−êng hiÖn cã cña m×nh. ViÖc ®−a s¶n phÈm míi vµo th©m nhËp thÞ tr−êng hoµn toµn míi ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i bá ra mét nguån kinh phÝ kh¸ lín nh− chi phÝ cho c«ng t¸c nghiªn cøu t×m kiÕm thÞ tr−êng, qu¶ng c¸o, tiÕp thÞ… Nh− vËy, kh¶ n¨ng më réng thÞ tr−êng xuÊt khÈu cho mçi doanh nghiÖp lµ rÊt nhiÒu, mçi doanh nghiÖp cÇn ph¶i dùa vµo c¸c nguån lùc cña m×nh ®Ó n¾m b¾t c¸c c¬ héi vµ lùa chon c¸c biÖn ph¸p thÝch hîp nh»m lµm t¨ng khèi l−îng hµng ho¸ xuÊt khÈu cho doanh nghiÖp m×nh. 4.2. C¸c ph−¬ng ph¸p ®Ó më réng thÞ tr−êng xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp. 4.2.1. C¸c c¸ch ®Ó lùa chän thÞ tr−êng xuÊt khÈu. Doanh nghiÖp cã thÓ quyÕt ®Þnh th©m nhËp mét hay nhiÒu khóc cña thÞ tr−êng cô thÓ tuú theo chiÕn l−îc ph¸t triÓn vµ chiÕm lÜnh thÞ tr−êng cña doanh nghiÖp. Thø nhÊt, doanh nghiÖp cã thÓ tËp trung vµo mét khóc duy nhÊt cña thÞ tr−êng tøc lµ chän phôc vô mét møc nhu cÇu nµo ®ã øng víi mét nhãm ng−êi tiªu dïng nhÊt ®Þnh. Thø hai, doanh nghiÖp chØ h−íng vµo nhu cÇu cña ng−êi mua hay doanh nghiÖp chØ tËp trung vµo viÖc tho¶ m·n mét møc nhu cÇu nµo ®ã cña kh¸ch hµng. 17 LuËn v¨n tèt nghiÖp Thø ba, doanh nghiÖp còng cã thÓ chØ h−íng vµo mét nhãm ng−êi tiªu dïng cô thÓ nµo ®ã. Thø t−, doanh nghiÖp chän mét vµi khóc thÞ tr−êng kh«ng liªn quan ®Õn nhau ®Ó phôc vô. Cuèi cïng doanh ngihÖp còng cã thÓ chän c¸ch chiÕm lÜnh toµn bé thÞ tr−êng. 4.2.2. ChiÕn l−îc th©m nhËp thÞ tr−êng xuÊt khÈu. Sau khi ®· lùa chän ®−îc thÞ tr−êng xuÊt khÈu thÝch hîp, doanh nghiÖp sÏ tiÕn hµnh ®−a hµng ho¸ cña m×nh th©m nhËp vµo thÞ tr−êng. §Ó lµm ®−îc ®iÒu nµy doanh nghiÖp ph¶i thiÕt kÕ, x©y dùng mét chiÕn l−îc th©m nhËp thÞ tr−êng hîp lý, chiÕn l−îc ®ã chÝnh lµ chiÕn l−îc Marketting hçn hîp (Marketting-mix). Marketting hçn hîp lµ mét tËp hîp nh÷ng yÕu tè biÕn ®éng kiÓm so¸t ®−îc cña Mar ketting mµ c«ng ty sö dông ®Ó cè g¾ng g©y ®−îc ph¶n øng mong muèn tõ phÝa thÞ tr−êng môc tiªu7. §ã lµ sù kÕt hîp linh ho¹t cña 5 yÕu tè cÊu thµnh hÖ thèng: s¶n phÈm (Product), nguån lùc (Purse), gi¸ c¶ (Price), ph©n phèi (Place), Chiªu thÞ (Promotion).8 a. Qu¶n lý vÒ s¶n phÈm (Product). S¶n phÈm lµ nh÷ng hµng ho¸ vµ dÞch vô, tiÖn nghi mµ ng−êi b¸n mong muèn vµ ®em trao ®æi trªn thÞ tr−êng ®Ó ®−a ®Õn tay ng−êi tiªu dïng, qua ®ã ng−êi b¸n ®¹t ®−îc môc ®Ých kinh doanh cña m×nh. S¶n phÈm muèn ®−îc ng−êi mua chÊp nhËn th× nã ph¶i cã chÊt l−îng, gi¸ c¶ thÝch hîp, phï hîp víi së thÝch vµ tËp qu¸n tiªu dïng cña ng−êi mua. Qu¶n lý s¶n phÈm bao gåm mét sè néi dung: + ChÊt l−îng s¶n phÈm: lµ c¸c thuéc tÝnh cã gi¸ trÞ cña s¶n phÈm mµ nhê ®ã s¶n phÈm cña doanh nghiÖp ®−îc −a thÝch, ®¾t gi¸ vµ ng−îc l¹i. ChÊt l−îng lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò cèt lâi ®Ó x©y dùng th−¬ng hiÖu cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr−êng thÓ giíi, ®ång thêi nã còng lµ kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu kh¸ch hµng cña doanh nghiÖp. + Chu kú sèng cña s¶n phÈm: cã 5 giai ®o¹n (giai ®o¹n míi th©m nhËp vµo thÞ tr−êng, giai ®o¹n ph¸t triÓn, giai ®o¹n chÝn muåi hay h−ng 7 8 (7,tr233) (18,tr118-191) 18 LuËn v¨n tèt nghiÖp thÞnh, giai ®o¹n suy gi¶m vµ giai ®o¹n tr× trÖ. Trong kinh doanh c¸c doanh nghiÖp ph¶i c¨n cø vµo chu kú sèng cña s¶n phÈm ®Ó thiÕt kÕ hÖ thèng Marketting hçn hîp, khi s¶n phÈm ë cuèi giai ®o¹n chÝn muåi th× doanh nghiÖp nªn tiÕn hµnh nghiªn cøu vµ cho ra s¶n phÈm míi ®Ó thö nghiÖm. + Nh·n hiÖu cña s¶n phÈm: nã chÝnh lµ tÝn hiÖu ®Ó ph©n biÖt s¶n phÈm cña doanh nghiÖp víi c¸c s¶n phÈm cïng lo¹i hay s¶n phÈm thay thÕ cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. Nã ®−îc dïng ®Ó n©ng cao uy tÝn vµ qu¶ng c¸o cho s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. Cïng víi chÊt l−îng s¶n phÈm nã còng gãp phÇn x©y dùng nªn th−¬ng hiÖu cña doanh nghiÖp. + Bao b× cña s¶n phÈm: lµ ph−¬ng tiÖn ®Ó b¶o vÖ vµ giíi thiÖu s¶n phÈm cña doanh nghiÖp khi ®−a ®Õn n¬i tiªu thô. Bao b× s¶n phÈm sÏ cung cÊp c¸c th«ng tin cÇn thiÕt cã liªn quan cho c¶ ng−êi s¶n xuÊt vµ ng−êi tiªu dïng. + B¶o hµnh s¶n phÈm: lµ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ®Ó gi÷ ch÷ tÝn víi kh¸ch hµng. + KÕ ho¹ch ho¸ s¶n phÈm: lµ qu¸ tr×nh ph¸t triÕn s¶n phÈm míi, c¶i tiÕn s¶n phÈm hiÖn cã ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch hµng. + VÊn ®Ò vÒ chñng lo¹i vµ danh môc s¶n phÈm mµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu. b. Qu¶n lý nguån lùc (Purse). Mäi ®ßi hái trong s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp ®Òu cÇn ph¶i cã c¸c nguån lùc thÝch øng ®Ó ®¸p øng vµ chØ cho phÐp c¸c nguån lùc nµy lu«n ®Çy ®ñ vµ gia t¨ng. C¸c yªu cÇu ®èi víi viÖc sö dông nguån lùc (®ång vèn): + Ph¶i cã ®ñ nguån lùc cho viÖc t¹o ra s¶n phÈm vµ ®em s¶n phÈm vµo trong l−u th«ng cã hiÖu qu¶. + §ång vèn ®−a vµo s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i ®−îc sinh lêi. + G¾n c¸c ho¹t ®éng vÒ vèn víi c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. c. Qu¶n lý gi¸ c¶ (Price). Gi¸ c¶ lµ sù biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña gi¸ trÞ s¶n phÈm vµ cã xu h−íng giao ®éng xung quanh gi¸ trÞ theo quy luËt cung-cÇu vµ quy luËt hµng-tiÒn. 19 LuËn v¨n tèt nghiÖp Gi¸ c¶ lµ mét trong nh÷ng c«ng cô c¹nh tranh quan träng cña doanh nghiÖp. Khi doanh nghiÖp ®Þnh gi¸ s¶n phÈm th× gi¸ ®ã ph¶i båi hoµn ®ñ chi phÝ, ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp cã l·i vµ ®−îc ng−êi tiªu dïng chÊp nhËn. §ång thêi khi ®ã doanh nghiÖp còng cÇn chó ý tíi c¸c yÕu tè t¸c ®éng tíi gi¸ c¶ nh−: chi phÝ s¶n xuÊt, quan hÖ cung- cÇu, søc mua cña ®ång tiÒn, yÕu tè thÞ hiÕu, t©m lý kh¸ch hµng…Cã nh− vËy doanh nghiÖp míi h−íng ®−îc c¸c chøc n¨ng cña gi¸ c¶ vµo viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu mµ doanh nghiÖp ®Æt ra. d. Ph©n phèi s¶n phÈm (Place). Ph©n phèi s¶n phÈm lµ toµn bé c¸c ho¹t ®éng nh»m ®−a s¶n phÈm tõ n¬i s¶n xuÊt ®Õn kh¸ch hµng cuèi cïng mét c¸ch tèt nhÊt9. ChiÕn l−îc ph©n phèi s¶n phÈm bao gåm c¸c vÊn ®Ò thiÕt lËp c¸c m¹ch, c¸c kªnh ph©n phèi s¶n phÈm, lùa chän ng−êi cung øng, c¸c thêi gian, c¸c ph−¬ng tiÖn vËn chuyÓn, cöa hµnh kho b·i, thñ tôc thanh to¸n….Trªn c¬ së ®ã thµnh lËp c¸c mèi liªn hÖ trong kªnh ph©n phèi vµ trong toµn bé hÖ thèng ph©n phèi BÊt kú doanh nghiÖp nµo khi tham gia vµo kinh doanh xuÊt nhËp khÈu ®Òu ph¶i thµnh lËp mét hÖ thèng ph©n phèi, doanh nghiÖp nµo cã hÖ thèng ph©n phèi tèt th× sÏ ®¶m b¶o sù t¨ng tr−ëng cao cña s¶n l−îng tiªu thô vµ doanh thu cña c«ng ty do lóc ®ã doanh nghiÖp sÏ nh¹y bÐn vµ nhanh chãng h¬n trong viÖc n¾m b¾t nh÷ng viÖc cña thÞ tr−êng, san sÎ bít nh÷ng rñi ro vÒ s¶n phÈm… e. Chiªu thÞ (Promotion). Chiªu thÞ lµ ho¹t ®éng xóc tiÕn b¸n hµng cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr−êng nãi chung vµ thÞ tr−êng môc tiªu nãi riªng cña doanh nghiÖp10. Chiªu thÞ ®−îc coi nh− lµ mét bé phËn h÷u c¬ g¾n liÒn víi bé phËn s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp vµ nã cã t¸c dông rÊt to lín ®èi víi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Chiªu thÞ cã c¸c néi dung c¬ b¶n lµ: chµo hµng, b¸n trùc tiÕp, qu¶ng c¸o tuyªn truyÒn, chiªu hµng (yÓm trî-xóc tiÕn b¸n hµng ). Trªn ®©y lµ nh÷nh yÕu tè cÊu thµnh hÖ thèng Marketing-mix.Doanh nghiÖp nÕu lµm tèt c¸c c«ng viÖc trªn th× sÏ rÊt thµnh c«ng trong viÖc më réng thÞ tr−êng xuÊt khÈu. 9 (7,tr239). (7,tr241). 10 20