Tài liệu Mở rộng cho vay đối với doanh nghiệp tại ngân hàng tmcp công thương vn, chi nhánh phú yên.

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG PHẠM QUỐC TOÀN MỞ RỘNG CHO VAY ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH PHÚ YÊN LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH Đà Nẵng - Năm 2014 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG PHẠM QUỐC TOÀN MỞ RỘNG CHO VAY ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH PHÚ YÊN Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng Mã số : 60.34.20 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Võ Xuân Tiến Đà Nẵng - Năm 2014 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tác giả luận văn Phạm Quốc Toàn MỤC LỤC MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài......................................................................... 1 2. Mục tiêu nghiên cứu .............................................................................. 1 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ......................................................... 2 4. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................... 2 5. Bố cục đề tài .......................................................................................... 2 6. Tổng quan tài liệu nghiên cứu............................................................... 3 CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ MỞ RỘNG CHO VAY DOANH NGHIỆP TRONG CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI .............................. 7 1.1. TÍN DỤNG NGÂN HÀNG VÀ CHO VAY, MỞ RỘNG CHO VAY DOANH NGHIỆP TRONG CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ................ 7 1.1.1. Tín dụng ngân hàng......................................................................... 7 1.1.2. Cho vay, mở rộng cho vay doanh nghiệp trong các ngân hàng thương mại......................................................................................................... 9 1.2. NỘI DUNG CỦA MỞ RỘNG CHO VAY ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP .... 17 1.2.1. Mở rộng quy mô cho vay .............................................................. 18 1.2.2. Mở rộng mạng lưới cho vay.......................................................... 20 1.2.3. Mở rộng phương thức cho vay...................................................... 21 1.2.4. Kiểm soát rủi ro cho vay ............................................................... 22 1.2.5. Hiệu quả hoạt động cho vay........................................................... 23 1.3. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN VIỆC MỞ RỘNG CHO VAY ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ............. 24 1.3.1. Nhóm nhân tố thuộc về ngân hàng ............................................... 24 1.3.2. Nhóm nhân tố bên ngoài ............................................................... 27 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1................................................................................ 29 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG MỞ RỘNG CHO VAY ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH PHÚ YÊN ....................................... 30 2.1. TÌNH HÌNH CƠ BẢN CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH PHÚ YÊN ẢNH HƯỞNG ĐẾN MỞ RỘNG CHO VAY ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP ................................... 30 2.1.1. Tình hình của Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam chi nhánh Phú Yên ................................................................................. 30 2.1.2. Đặc điểm các nguồn lực của Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam chi nhánh Phú Yên ảnh hưởng đến việc mở rộng cho vay 34 2.1.3. Đặc điểm của các doanh nghiệp tại tỉnh Phú Yên ảnh hưởng đến mở rộng cho vay .............................................................................................. 38 2.2. THỰC TRẠNG MỞ RỘNG CHO VAY ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH PHÚ YÊN ...................................................................... 40 2.2.1. Mở rộng quy mô cho vay .............................................................. 40 2.2.2. Mở rộng mạng lưới cho vay.......................................................... 55 2.2.3. Mở rộng phương thức cho vay ...................................................... 57 2.2.4. Kiểm soát rủi ro cho vay ............................................................... 59 2.2.5. Hiệu quả hoạt động cho vay.......................................................... 60 2.3. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ MỞ RỘNG CHO VAY ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH PHÚ YÊN ............................................................ 62 2.3.1. Kết quả đạt được về mở rộng cho vay đối với doanh nghiệp ....... 62 2.3.2. Nguyên nhân của những hạn chế trên ........................................... 64 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2................................................................................ 67 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP MỞ RỘNG CHO VAY ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH PHÚ YÊN ...................................... 68 3.1. CƠ SỞ ĐỂ XÂY DỰNG GIẢI PHÁP..................................................... 68 3.1.1. Căn cứ vào chiến lược phát triển kinh tế xã hội của tỉnh Phú Yên..... 68 3.1.2. Căn cứ vào chiến lược phát triển của Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam .......................................................................... 69 3.1.3. Căn cứ vào chiến lược phát triển của Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam chi nhánh Phú Yên .......................................... 71 3.1.4. Một số quan điểm có tính nguyên tắc khi đề xuất giải pháp ........ 73 3.2. GIẢI PHÁP MỞ RỘNG CHO VAY ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH PHÚ YÊN ................................................................................ 73 3.2.1. Mở rộng quy mô cho vay .............................................................. 73 3.2.2. Mở rộng mạng lưới cho vay.......................................................... 75 3.2.3. Mở rộng phương thức cho vay ...................................................... 76 3.2.4. Kiểm soát rủi ro cho vay ............................................................... 77 3.2.5. Tăng cường hiệu quả hoạt động cho vay ...................................... 78 3.2.6. Các giải pháp bỗ trợ ...................................................................... 80 3.3. KIẾN NGHỊ ............................................................................................. 83 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3................................................................................ 86 KẾT LUẬN .................................................................................................... 87 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 89 QUYẾT ĐỊNH GIAO ĐỀ TÀI LUẬN VĂN (Bản sao) DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT C.ty CP : Công ty cổ phần C.ty TNHH : Công ty trách nhiệm hữu hạn CBCNV : Cán bộ công nhân viên CBTD : Cán bộ tín dụng DNCV : Dư nợ cho vay DNNVV : Doanh nghiệp nhỏ và vừa DNTN : Doanh nghiệp tư nhân NH : Ngân hàng VietinBank : Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam VietinBank Phú Yên : Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam chi nhánh Phú Yên DANH MỤC CÁC BẢNG Số hiệu 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8 2.9 2.10 2.11 Tên bảng Tình hình nguồn nhân lực tại VietinBank Phú Yên Tỷ lệ cán bộ tín dụng trên tổng cán bộ công nhân viên tại VietinBank Phú Yên Tình hình huy động vốn tại VietinBank Phú Yên Số lượng doanh nghiệp hoạt động trên địa bàn tỉnh Phú Yên phân theo loại hình doanh nghiệp Số lượng doanh nghiệp hoạt động trên địa bàn tỉnh Phú Yên phân theo ngành kinh tế Dư nợ cho vay đối với doanh nghiệp tại VietinBank Phú Yên Tỷ lệ dư nợ cho vay đối với doanh nghiệp trên tổng dư nợ Dư nợ cho vay đối với doanh nghiệp phân theo loại hình doanh nghiệp Dư nợ cho vay đối với doanh nghiệp phân theo ngành kinh tế Dư nợ cho vay đối với doanh nghiệp phân theo thời hạn cho vay Dư nợ cho vay đối với doanh nghiệp phân theo hình thức đảm bảo Trang 34 35 36 38 39 41 41 42 44 46 48 2.12 Tốc độ tăng dư nợ cho vay đối với doanh nghiệp 50 2.13 Tốc độ tăng dư nợ cho vay đối với khách hàng cá nhân 51 2.14 Tốc độ tăng doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Phú Yên 51 2.15 2.16 2.17 2.18 2.19 2.20 2.21 2.22 2.23 Số lượng doanh nghiệp được vay vốn tại VietinBank Phú Yên Tỷ lệ số doanh nghiệp được vay vốn tại VietinBank Phú Yên trên tổng số doanh nghiệp có trên địa bàn Dư nợ cho vay bình quân trên một doanh nghiệp Số lượng mạng lưới hoạt động của VietinBank Phú Yên Dư nợ cho vay đối với doanh nghiệp phân theo địa bàn hoạt động Dư nợ cho vay đối với doanh nghiệp phân theo phương thức cho vay Tình hình nợ quá hạn, nợ xấu đối với cho vay doanh nghiệp tại VietinBank Phú Yên Thu lãi từ hoạt động cho vay đối với doanh nghiệp Tỷ lệ thu nhập từ hoạt động cho vay đối với doanh nghiệp trên tổng thu nhập 52 53 54 55 56 58 60 60 61 DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, BIỂU ĐỒ Số hiệu 2.1 2.2 2.3 2.4. 2.5 2.6 2.7 2.8 Tên hình, biểu đồ Sơ đồ cơ cấu tổ chức của VietinBank Phú Yên Dư nợ cho vay đối với DN phân theo loại hình doanh nghiệp Dư nợ cho vay đối với doanh nghiệp phân theo ngành kinh tế Dư nợ cho vay đối với doanh nghiệp phân theo thời hạn cho vay Dư nợ cho vay đối với doanh nghiệp phân theo hình thức bảo đảm Số doanh nghiệp được vay vốn so với tổng số doanh nghiệp trên địa bàn Dư nợ cho vay đối với doanh nghiệp phân theo địa bàn hoạt động Dư nợ cho vay đối với DN phân theo phương thức cho vay Trang 33 43 45 47 49 53 57 59 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong nền kinh tế của đất nước, doanh nghiệp luôn chiếm một vị trí vô cùng quan trọng trong nền kinh tế, là bộ phận chủ yếu tạo ra tổng sản phẩm trong nước. Sự phát triển của doanh nghiệp sẽ là nhân tố đảm bảo cho việc thực hiện các mục tiêu của công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, nâng cao hiệu quả kinh tế, giữ vững ổn định xã hội và tạo thế mạnh hơn về năng lực cạnh tranh của nền kinh tế trong quá trình hội nhập. Sự khủng hoảng kinh tế toàn cầu trong những năm gần đây có ảnh hưởng rất lớn nền kinh tế của Việt Nam và chịu ảnh hưởng trực tiếp nhất là các doanh nghiệp. Chính vì vậy, việc ổn định và phát triển sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp là một việc làm hết sức cần thiết trong thời kỳ hiện nay. Lúc này không ai khác ngoài ngân hàng sẽ là “phao” để cứu vớt doanh nghiệp thông qua việc cấp tín dụng, mà chủ yếu là cho vay. Giúp cho doanh nghiệp có những nguồn vốn cần thiết và quý giá để vượt qua khó khăn. Phú Yên là một tỉnh cũng chịu hoàn cảnh tương tự trong xu thế toàn cầu hóa và thực trạng ở đây cho thấy các doanh nghiệp chưa ổn định và phát triển một cách tốt nhất. Có rất nhiều nguyên nhân nhưng chủ yếu là việc tiếp cận các nguồn vốn còn khó khăn, doanh nghiệp chưa nhận được sự hỗ trợ tích cực từ phía ngân hàng. Vì lý do đó tôi chọn đề tài “Mở rộng cho vay đối với doanh nghiệp tại Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam chi nhánh Phú Yên” để làm luận văn cho mình. 2. Mục tiêu nghiên cứu - Hệ thống hóa những lý luận cơ bản về mở rộng cho vay đối với doanh nghiệp của ngân hàng thương mại. - Phân tích thực trạng mở rộng cho vay đối với doanh nghiệp tại Ngân 2 hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam chi nhánh Phú Yên trong thời gian qua. - Đề xuất các giải pháp nhằm mở rộng cho vay đối với doanh nghiệp tại Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam chi nhánh Phú Yên trong thời gian tới. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Luận văn nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn liên quan đến việc mở rộng cho vay đối với doanh nghiệp tại Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam chi nhánh Phú Yên. 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Nội dung: Luận văn chỉ tập trung nghiên cứu một số nội dung mở rộng cho vay đối với doanh nghiệp tại Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam chi nhánh Phú Yên. - Không gian: Luận văn chỉ nghiên cứu các nội dung trên tại Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam chi nhánh Phú Yên. - Thời gian: Khảo sát tình hình thực tế trong giai đoạn từ năm 2010 đến năm 2012. 4. Phương pháp nghiên cứu Để thực hiện đề tài này, luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau: - Phương pháp phân tích thực chứng, phân tích chuẩn tắc; - Phương pháp khảo sát, tổng hợp, so sánh. 5. Bố cục đề tài Ngoài phần mở đầu, kết luận và các mục liên quan luận văn gồm 3 chương, cụ thể như sau: - Chương 1: Lý luận cơ bản về mở rộng cho vay đối với doanh nghiệp 3 trong các ngân hàng thương mại - Chương 2: Thực trạng mở rộng cho vay đối với doanh nghiệp tại Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam chi nhánh Phú Yên - Chương 3: Giải pháp mở rộng cho vay đối với doanh nghiệp tại Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam chi nhánh Phú Yên. 6. Tổng quan tài liệu nghiên cứu Như ta đã biết, doanh nghiệp ngày càng có vị trí và vai trò quan trọng trong sự phát triển của kinh tế đất nước. Tuy nhiên hiện nay các doanh nghiệp còn gặp nhiều khó khăn trong quá trình thu hút các nguồn vốn phục vụ cho sự phát triển của doanh nghiệp, đặc biệt là việc tiếp cận với nguồn vốn ngân hàng. Bởi vì lẽ đó, luận văn này đã nghiên cứu và tìm cách đưa ra những giải pháp phù hợp để các doanh nghiệp có thể tiếp cận được nguồn vốn từ ngân hàng một cách tốt nhất. Một mặt giúp cho doanh nghiệp dễ dàng vay vốn tại ngân hàng để phát triển, mặt khác giúp các ngân hàng mở rộng cho vay đối với doanh nghiệp nhằm tăng lợi nhuận, nâng cao vị thế trên thị trường và hạn chế được rủi ro trong quá trình cho vay. Để thực hiện được những nghiên cứu trên, tác giả luận văn đã cố gắng tìm hiểu, tham khảo các luận văn khoa học của những người đã thực hiện trước, có liên quan với những nội dung chính như sau: Đề tài thứ nhất: “Mở rộng hoạt động cho vay doanh nghiệp tại Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam chi nhánh Gia Lai” của tác giả Điền Nguyên (năm 2012). - Quan điểm của tác giả về mở rộng cho vay: Quá trình mở rộng cho vay trước tiên thể hiện qua mở rộng quy mô cho vay, thể hiện qua tăng trưởng dư nợ cho vay và việc mở rộng quy mô cho vay phải gắn liền với vấn đề kiểm soát rủi ro. - Các tiêu chí đánh giá về mở rộng cho vay đối với doanh nghiệp: 4 + Tăng trưởng quy mô cho vay + Đa dạng hóa sản phẩm và hoàn thiện cơ cấu dư nợ + Nâng cao chất lượng cho vay doanh nghiệp + Tăng trưởng thu nhập từ cho vay doanh nghiệp + Kết quả kiểm soát rủi ro. Để hoàn thiện luận văn tác giả đã nêu lên thực trạng mở rộng cho vay doanh nghiệp của ngân hàng trong giai đoạn 2009 – 2011, đánh giá được những thành công cũng như hạn chế và nguyên nhân trong quá trình mở rộng cho vay đối với doanh nghiệp tại chi nhánh trong thời gian qua. Từ đó kết luận và đưa ra các giải pháp phù hợp để chi nhánh mở rộng cho vay doanh nghiệp trong thời gian tới. - Tác giả đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu như: phương pháp luận duy vật biện chứng, phương pháp điều tra, tổng hợp, so sánh và phân tích. Đề tài thứ hai: “Mở rộng hoạt động cho vay đối với doanh nghiệp tại Ngân hàng thương mại cổ phần Quân đội chi nhánh Đà Nẵng” của tác giả Hồ Thị Thắng (năm 2012). - Quan điểm của tác giả về mở rộng cho vay: Mở rộng cho vay là hoạt động của ngân hàng, là việc tăng quy mô cho vay trên cơ sở kiểm soát mức rủi ro và đảm bảo khả năng sinh lời phù hợp với mục tiêu và chiến lược kinh doanh của ngân hàng trong từng thời kỳ. Trong đó tăng quy mô cho vay là ưu tiên hàng đầu, mục tiêu hạn chế rủi ro và khả năng sinh lời là hai mục tiêu được xem xét tùy thuộc vào chiến lược kinh doanh của ngân hàng trong từng thời kỳ. - Phương thức mở rộng cho vay đối với doanh nghiệp: + Thứ nhất là mở rộng hoạt động cho vay theo đối tượng và gia tăng số lượng doanh nghiệp. + Thứ hai là tăng quy mô cho vay tức là tăng dư nợ bình quân trên mỗi doanh nghiệp. 5 - Các tiêu chí đánh giá về mở rộng cho vay đối với doanh nghiệp: + Dư nợ tín dụng + Số lượng doanh nghiệp và số lượng sản phẩm cho vay của ngân hàng. + Chất lượng tín dụng + Thu nhập. Để hoàn thiện luận văn tác giả đã phản ánh thực trạng hoạt động cho vay của ngân hàng đối với các doanh nghiệp tại Ngân hàng thương mại cổ phần Quân Đội chi nhánh Đà Nẵng trong các năm 2009, 2010, 2011. Qua phân tích thực trạng tác giả nêu lên được những hạn chế và nguyên nhân để từ đó mạnh dạn đưa ra các giải pháp nhằm mở rộng hoạt động cho vay doanh nghiệp. - Tác giả đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu như: Phương pháp duy vật biện chứng, phương pháp điều tra, thống kê, tổng hợp và so sánh. Đề tài thứ ba: “Giải pháp mở rộng hoạt động cho vay đối với doanh nghiệp doanh nghiệp tại Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam chi nhánh Đà Nẵng” của tác giả Hồ Thị Thúy Vân (năm 2012). - Quan điểm của tác giả về mở rộng cho vay: Mở rộng cho vay của ngân hàng thương mại là tăng quy mô cho vay trên cơ sở kiểm soát mức rủi ro và đảm bảo khả năng sinh lời phù hợp với mục tiêu và chiến lược kinh doanh của ngân hàng trong từng thời kỳ. Tăng quy mô cho vay là mục tiêu ưu tiên, mục tiêu về hạn chế rủi ro và sinh lời là hai mục tiêu kiểm soát, được xem xét tùy thuộc vào chiến lược kinh doanh của ngân hàng trong từng thời kỳ. - Các tiêu chí đánh giá về mở rộng quy mô cho vay: + Dư nợ cho vay + Số lượng doanh nghiệp và sản phẩm cho vay của ngân hàng + Tỷ trọng cho vay doanh nghiệp so với tổng dư nợ cho vay + Chất lượng cho vay doanh nghiệp. - Một số phương thức mở rộng quy mô cho vay: 6 + Mở rộng đối tượng và gia tăng số lượng doanh nghiệp + Tăng quy mô cho vay bình quân của doanh nghiệp + Tăng cao chất lượng cho vay. Và để giải quyết những quan điểm đưa ra, tác giả đã phân tích thực trạng hoạt động cho vay đối với doanh nghiệp tại chi nhánh trong thời gian qua, nêu lên được những tồn tại và nguyên nhân chủ yếu của tồn tại và từ đó tác giả đã mạnh dạn đề xuất những giải pháp nhằm mở rộng cho vay tại chi nhánh trong thời gian tới. - Tác giả đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu như: phương pháp thu thập số liệu, thống kê, tổng hợp số liệu, so sánh và phân tích. Hiện tại trên địa bàn tỉnh Phú Yên chưa có công trình nghiên cứu nào về mở rộng cho vay đối với doanh nghiệp tại Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam chi nhánh Phú Yên. Nên từ những giá trị rút ra được trong các công trình nghiên cứu trên, các tài liệu tham khảo có liên quan, thực trạng cho vay đối với doanh nghiệp tại ngân hàng và đặc biệt là sự tận tình hướng dẫn của thầy PGS.TS. Võ Xuân Tiến đã làm nền tảng cho tôi thực hiện đề tài: “Mở rộng cho vay đối với doanh nghiệp tại Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam chi nhánh Phú Yên”. 7 CHƯƠNG 1 LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ MỞ RỘNG CHO VAY DOANH NGHIỆP TRONG CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1. TÍN DỤNG NGÂN HÀNG VÀ CHO VAY, MỞ RỘNG CHO VAY DOANH NGHIỆP TRONG CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1.1. Tín dụng ngân hàng a. Khái niệm về tín dụng ngân hàng Tín dụng ngân hàng chính là hoạt động của tín dụng ngân hàng, là quan hệ vay mượn giữa một bên là ngân hàng (NH) và một bên là các cá nhân, các tổ chức kinh tế và các chủ thể khác, được thể hiện dưới hình thức NH sẽ sử dụng nguồn vốn tự có và nguồn vốn huy động bằng tiền để cấp tín dụng đối với các đối tượng trên. Theo cách tiếp cận của Ngân hàng Nhà nước hiện nay, thì hoạt động tín dụng là hoạt động dịch vụ nhằm đáp ứng nhu cầu vốn cho khách hàng thông qua hình thức cấp tín dụng. Trong đó: “cấp tín dụng là việc thỏa thuận để tổ chức, cá nhân sử dụng một khoản tiền hoặc cam kết cho phép sử dụng một khoản tiền theo nguyên tắc có hoàn trả bằng nghiệp vụ cho vay, chiết khấu, cho thuê tài chính, bao thanh toán, bảo lãnh ngân hàng và các nghiệp vụ cấp tín dụng khác” (Khoản 14, Điều 4 luật các tổ chức tín dụng số 47/2010/QH12 ngày 16 tháng 6 năm 2010). b. Các hình thức tín dụng ngân hàng - Cho vay Là hình thức cấp tín dụng, là việc bên cho vay cung cấp nguồn tài chính cho bên đi vay trong đó bên đi vay sẽ hoàn trả tài chính cho bên cho vay trong một thời hạn thỏa thuận và thường kèm theo lãi suất. Do hoạt động này làm phát sinh một khoản nợ nên bên cho vay còn gọi là chủ nợ, bên đi vay gọi là 8 con nợ. Do đó, tín dụng phản ánh mối quan hệ giữa hai bên: một bên là người cho vay và một bên là người đi vay. Quan hệ giữa hai bên ràng buộc bởi cơ chế tín dụng, thỏa thuận thời gian cho vay, lãi suất phải trả,... Thực chất, cho vay là biểu hiện mối quan hệ kinh tế gắn liền với quá trình tạo lập và sử dụng quỹ tín dụng nhằm mục đích thỏa mãn nhu cầu vốn tạm thời cho quá trình tái sản xuất và đời sống, theo nguyên tắc hoàn trả. - Chiết khấu giấy tờ có giá Là nghiệp vụ tín dụng mà theo đó các tổ chức tín dụng thỏa thuận mua giấy có giá của khách hàng trước hạn thanh toán, trong trường hợp giấy tờ có giá đã chiết khấu một lần tại tổ chức tín dụng mà tổ chức tín dụng này đem chiết khấu tại các tổ chức tín dụng khác hoặc NH trung ương thì nghiệp vụ này gọi là tái chiết khấu. - Bảo lãnh Theo yêu cầu của khách hàng, NH phát hành một cam kết bằng văn bản với một bên thứ ba do khách hàng chỉ định (bên thụ hưởng bảo lãnh) về việc thực hiện nghĩa vụ tài chính thay cho khách hàng khi khách hàng không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ đã cam kết với bên thụ hưởng bảo lãnh. Khách hàng phải nhận nợ và hoàn trả cho NH số tiền đã được trả thay. Tùy theo mục đích và nhu cầu của khách hàng mà NH cung cấp các sản phẩm bảo lãnh khác nhau như: bảo lãnh vay vốn, bảo lãnh thanh toán/thư tín dụng, bảo lãnh dự thầu, bảo lãnh thực hiện hợp đồng, bảo lãnh bảo đảm chất lượng sản phẩm, bảo lãnh thanh toán tiền ứng trước, bảo lãnh đối ứng, bảo lãnh du học… - Bao thanh toán Là một hình thức cấp tín dụng của tổ chức tín dụng cho bên bán hàng thông qua việc mua lại các khoản phải thu phát sinh từ việc mua bán hàng hóa đã được bên bán hàng và bên mua hàng thỏa thuận trong hợp đồng mua bán 9 hàng. Hoặc các tổ chức tín dụng tạm ứng trước một khoản tiền và thu nợ hộ người bán, thông qua hợp đồng bao thanh toán với một khoản phí. Các doanh nghiệp khi bán hàng trả chậm cho khách hàng (đặc biệt là bán hàng cho nước ngoài), nếu sợ rủi ro trong việc thu tiền trả chậm (trường hợp người mua không thanh toán cho người bán) thì sẽ yêu cầu NH bao thanh toán rủi ro này. - Cho thuê tài chính Là hoạt động tín dụng trung và dài hạn thông qua việc cho thuê máy móc thiết bị, phương tiên vận chuyển và các động sản khác trên cơ sở hợp đồng cho thuê giữa bên cho thuê là các tổ chức tín dụng phi NH và bên thuê là khách hàng. Bên cho thuê cam kết mua máy móc thiết bị, phương tiện vận chuyển và các động sản khác theo yêu cầu của bên thuê và nắm quyền sở hữu đối với các tài sản thuê trong suốt quá trình thuê. Bên thuê được sử dụng tài sản thuê, thanh toán tiền thuê trong suốt thời hạn thuê đã được hai bên thoả thuận và không được hủy bỏ hợp đồng thuê trước thời hạn. Khi kết thúc thời hạn thuê, bên thuê được chuyển quyền sở hữu, mua lại hoặc tiếp tục thuê lại tài sản đó theo các điều kiện đã được hai bên thoả thuận. 1.1.2. Cho vay, mở rộng cho vay doanh nghiệp trong các ngân hàng thương mại a. Cho vay doanh nghiệp - Khái niệm về cho vay doanh nghiệp Cho vay doanh nghiệp là hoạt động của NH, theo đó NH bên cho vay giao hoặc cam kết giao cho doanh nghiệp một khoản tiền để sử dụng vào mục đích xác định trong một thời gian nhất định theo thỏa thuận với nguyên tắc có hoàn trả cả gốc và lãi. - Các loại hình cho vay doanh nghiệp 10 + Căn cứ vào thời hạn cho vay • Cho vay ngắn hạn: là cho vay có thời hạn dưới 12 tháng, được sử dụng nhằm mục đích tài trợ cho tài sản lưu động hoặc nhu cầu sử dụng vốn ngắn hạn của Nhà nước, doanh nghiệp, hộ sản xuất và cá nhân. Đối với ngân hàng thương mại thì tín dụng ngắn hạn chiếm tỷ trọng cao nhất. • Cho vay trung hạn: là cho vay có thời hạn từ 12 tháng đến 60 tháng, tín dụng trung hạn chủ yếu được sử dụng để đầu tư mua sắm tài sản cố định, cải tiến hoặc đổi mới thiết bị, công nghệ, mở rộng sản xuất kinh doanh, xây dựng các dự án mới có quy mô nhỏ và thời gian thu hồi vốn nhanh. • Cho vay dài hạn: là loại cho vay có thời hạn trên 60 tháng, tín dụng dài hạn là loại tín dụng được cung cấp để đáp ứng các nhu cầu dài hạn như xây dựng nhà ở, các thiết bị, phương tiện vận tải có quy mô lớn, các dự án lớn của quốc gia, xây dựng các xí nghiệp mới… + Căn cứ vào mục đích sử dụng vốn vay • Cho vay công nghiệp và thương mại: là loại cho vay ngắn hạn để bổ sung vốn lưu động cho các doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghiệp, thương mại và dịch vụ. • Cho vay kinh doanh bất động sản: là loại cho vay liên quan đến việc mua sắm và xây dựng bất động sản nhà ở, đất đai, bất động sản trong lĩnh vực công nghiệp, thương mại và dịch vụ. • Cho vay nông nghiệp: là loại cho vay để trang trải các chi phí sản xuất như phân bón, thuốc trừ sâu, giống cây trồng, thức ăn gia súc, lao động, nhiên liệu… • Cho vay cá nhân: là loại cho vay để đáp ứng các nhu cầu tiêu dùng như mua sắm các vật dụng đắt tiền, NH còn cho vay để trang trải các chi phí thông thường của đời sống thông qua phát hành thẻ tín dụng. + Căn cứ vào phương thức cho vay