A. Lêi më ®Çu
Ng©n hµng lµ mét tæ chøc tµi chÝnh quan träng nhÊt cña nÒn kinh tÕ.
Ng©n hµng bao gåm nhiÒu lo¹i tuú thuéc vµo sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ nãi
chung vµ hÖ thèng tµi chÝnh nãi riªng, trong ®ã ng©n hµng th¬ng m¹i thêng
chiÕm tû träng lín nhÊt vÒ quy m« tµi s¶n, thÞ phÇn vµ sè lîng c¸c ng©n hµng.
Lµ mét trong nh÷ng m¾t xÝch quan träng cña bÊt kú nÒn kinh tÕ nµo, trung
gian tµi chÝnh, mét nh©n vËt kh«ng thÓ thiÕu trong nÒn kinh tÕ quèc d©n.
ChÝnh v× vËy hÖ thèng ng©n hµng quèc gia ho¹t ®éng th«ng suèt, lµnh m¹nh vµ
hiÖu qu¶ lµ tiÒn ®Ò ®Ó c¸c nguån lùc tµi chÝnh kh¸c t¨ng trëng mét c¸ch bÒn
v÷ng. Sù sèng cßn cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i cã liªn quan mËt thiÕt tíi
toµn bé ®êi sèng kinh tÕ - chÝnh trÞ - x· héi cña mét quèc gia.
Víi t c¸ch lµ mét doanh nghiÖp, mét doanh nghiÖp ®Æc biÖt nªn Ng©n
hµng kh«ng thÓ tr¸nh khái rñi ro kinh doanh. Mµ mét trong nh÷ng rñi ro quan
träng nhÊt trong kinh doanh ng©n hµng lµ rñi ro thanh kho¶n. Hay nãi mét
c¸ch kh¸c lµ mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n.V× vËy t×m hiÓu c¸c nguyªn nh©n dÉn
®Õn viÖc mÊt kh¶ n¨ng thanh kho¶n? Vµ lµm thÕ nµo ®Ó lîng ho¸ ®îc nã, lµ
vÊn ®Ò sèng cßn cña mét ng©n hµng.
XuÊt ph¸t tõ môc tiªu trªn, nªn khi ®îc t¹o ®iÒu kiÖn thùc tËp t¹i Ng©n
hµng Quèc tÕ- VIBank em cã ý tëng muèn thµnh lËp m« h×nh íc lîng rñi ro
thanh kho¶n cña Ng©n hµng nhê sù trî gióp cña c¸c m« h×nh kinh tÕ lîng.
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp cña em ®îc tr×nh bµy qua 4 ch¬ng:
Ch¬ng 1: Tæng quan vÒ Ng©n hµng quèc tÕ ViÖt Nam
Ch¬ng 2: Lý thuyÕt chung vÒ rñi ro ®èi víi ho¹t ®éng ng©n hµng
Ch¬ng 3: Lý thuyÕt vÒ rñi ro thanh kho¶n
Ch¬ng 4: Sö dông m« h×nh håi quy ®Ó íc lîng rñi ro thanh kho¶n.
Néi dung
Ch¬ng1 : Tæng quan vÒ Ng©n hµng Quèc tÕ
ViÖt Nam - VIBank
1. Giíi thiÖu chung vÒ Ng©n hµng Quèc tÕ
Ng©n hµng TMCP Quèc TÕ ViÖt Nam( tªn gäi t¾t lµ Ng©n hµng quèc tÕVIB Bank) ®îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 22/Q§/NH5 ngµy 25/10/1996 cña
thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam.
1
Cæ ®«ng s¸ng lËp Ng©n hµng Quèc TÕ bao gåm: Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng
ViÖt Nam, Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n ViÖt Nam, c¸c c¸
nh©n vµ doanh nh©n thµnh ®¹t t¹i ViÖt Nam vµ trªn trêng quèc tÕ.
Ng©n hµng Quèc TÕ ®ang tiÕp tôc cñng cè vÞ trÝ cña m×nh trªn thÞ trêng
tµi chÝnh tiÒn tÖ ViÖt Nam. Tõ khi b¾t ®Çu ho¹t ®éng ngµy 18/9/1996 víi sè
vèn ®iÒu lÖ ban ®Çu lµ50 tû ®ång ViÖt Nam Ng©n hµng Quèc TÕ ®ang ph¸t
triÓn thµnh mét trong nh÷ng tæ chøc tµi chÝnh dÉn ®Çu thÞ trêng ViÖt Nam. Lµ
mét Ng©n hµng ®a n¨ng, Ng©n hµng Quèc TÕ- víi nÒn t¶ng c«ng nghÖ hiÖn
®¹i tiÕp tôc cung cÊp mét lo¹t c¸c dÞch vô tµi chÝnh ®a n¨ng, trän gãi cho
kh¸ch hµng víi nßng cèt lµ nh÷ng doanh ngiÖp võa vµ nhá ho¹t ®éng lµnh
m¹nh vµ nh÷ng c¸ nh©n vµ nh÷ng gia ®×nh cã thu nhËp æn ®Þnh t¹i c¸c vïng
kinh tÕ träng ®iÓm trong c¶ níc.
Sau 9 n¨m ho¹t ®éng, ®Õn 31/12/005 vèn ®iÒu lÖ cña ng©n hµng lµ 510 tû
®ång ®¹t tèc ®é t¨ng trëng b×nh qu©n hµng n¨m lµ 113%. Tæng tµi s¶n Cã ®¹t
trªn 8.967 tû ®ång, t¨ng gÊp h¬n 2 lÇn so víi cuèi n¨m 2004 vµ ®¹t tèc ®é
t¨ng trëng b×nh qu©n hµng n¨m ®¹t lµ 177%. Lîi nhuËn thuÕ ®¹t trªn 95 tû
®ång - ®¹t trªn 230% so víi 2004. Tû lÖ lîi nhu©n trªn vèn tù cã b×nh qu©n ®¹t
trªn 20% vµ møc ®é cæ tøc chia cho c¸c cæ ®«ng t¨ng ®Òu hµng n¨m. Tû lÖ vÒ
kh¶ n¨ng chi tr¶ lu«n lín h¬n 1, tû lÖ an toµn vèn tèi thiÓu lu«n lín h¬n 8% .
Nguån lùc qu¶n lý vµ ho¹t ®éng kh«ng ngõng ®îc t¨ng cêng víi viÖc bæ
nhiÖm nhiÒu chuyªn gia giµu kinh nghiÖm trong c¸c lÜnh vùc tµi chÝnh ng©n
hµng vµ mét ®éi ngò chuyªn viªn kinh nghiÖm giµu nhiÖt huyÕt.
H×nh ¶nh cña ng©n hµng trong lßng c«ng chóng vµ kh¸ch hµng ®îc c¶i
thiÖn ®¸ng kÓ b»ng nhiÒu ch¬ng tr×nh ®æi míi vµ nhiÒu n¨ng lùc phôc vô,
t¨ng cêng qu¶ng b¸ h×nh ¶nh Ng©n hµng.
Ng©n hµng Quèc tÕ ®îc ng©n hµng ViÖt Nam xÕp lo¹i A theo c¸c tiªu chÝ
®¸nh gi¸ cña ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam do thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ níc
ViÖt Nam ban hµnh ban hµnh trong nhiÒu n¨m liªn tiÕp vµ lÇn thø 2 ®îc tËp
®oµn Citigroup trao tÆng danh hiÖu “Ng©n hµng ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt
s¾c”.
Cuèi n¨m 2005, ngoµi Héi së t¹i Hµ Néi, Ng©n hµng Quèc TÕ cã 30 chi
nh¸nh, phßng giao dÞch t¹i 9 tØnh, thµnh phè Hµ Néi, thµnh phè HCM, H¶I
Phßng, Qu¶ng Ninh, Nha Trang, B×nh D¬ng, CÇn Th¬. Trong n¨m 2006,
Ng©n hµng Quèc TÕ sÏ tiÕp tôc v¬n tÇm ho¹t ®éng ®Õn c¸c trung t©m kinh tÕ
míi vµ nhiÒu tiÒm n¨ng kh¸c trªn c¶ níc víi tæng sè ®¬n vÞ kinh doanh dù
2
kiÕn lªn ®Õn 60. M¹ng líi ng©n hµng ®¹i lý còng kh«ng ngõng ®îc më réng
víi 2.000 ng©n hµng ®¹i lý trªn 65 quèc gia trªn thÕ giíi.
Víi ph¬ng ch©m kinh doanh “ Lu«n gia t¨ng gi¸ trÞ cho b¹n”, cam kÕt
cña Ng©n hµng Quèc TÕ trong n¨m 2006 vµ nh÷ng n¨m tiÕp theo lµ kh«ng
ngõng gia t¨ng gi¸ trÞ cña kh¸ch hµng, cña ®èi t¸c, cña c¸n bé nh©n viªn ng©n
hµng vµ c¸c cæ ®«ng.
2. LÜnh vùc ho¹t ®éng cña Ng©n hµng
N¨m 2005 nÒn kinh tÕ ViÖt Nam tiÕp tôc ®¹t tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ
cao, mang ®Õn c¬ héi ph¸t triÓn kinh doanh cho ngµnh ng©n hµng ViÖt Nam,
Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam tiÕp tôc ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý, t¹o ®iÒu kiÖn
cho c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i ph¸t triÓn ho¹t ®éng kinh doanh.
C¹nh tranh trong ngµnh Ng©n hµng còng ngµy cµng gay g¾t víi viÖc c¸c
Ng©n hµng trong níc vµ níc ngoµi ®Èy nhanh tiÕn tr×nh c¶i c¸ch, t¨ng n¨ng
lùc tµi chÝnh, ®Çu t c«ng nghÖ, ®æi míi c¬ cÊu tæ chøc vµ c¬ chÕ, ph¸t triÓn
nguån nh©n lùc cã chÊt lîng, ph¸t triÓn c¸c dÞch vô Ng©n hµng hiÖn ®¹i, më
réng m¹ng líi kinh doanh, ®Èy m¹nh c«ng t¸c tiÕp thÞ khuyÕn m¹i vµ ¸p dông
nhiÒu tiÖn Ých u ®·i kh¸c cho kh¸ch hµng .
Ng©n hµng quèc tÕ ho¹t ®éng trªn c¸c lÜnh vùc chñ yÕu sau:
2.1. DÞch vô ng©n hµng doanh nghiÖp
Ng©n hµng quèc tÕ cung cÊp dÞch vô cho doanh nghiÖp vµ nh÷ng kh¸ch
hµng kinh doanh kh¸c, bao gåm: dÞch vô tÝn dông, c¸c dÞch vô hç trî doanh
nghiªp trong lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu, dÞch vô b¶o l·nh, dÞch vô thanh to¸n,
dÞch vô mua b¸n ngo¹i tÖ. C¸c kho¶n vay ®îc cung cÊp cho nhiÒu môc ®Ých
kh¸c nhau: bæ sung vèn lu ®éng, mua s¾m trang bÞ tµi s¶n cè ®Þnh ®Çu t më
réng s¶n xuÊt.
2.2. DÞch vô ng©n hµng c¸ nh©n
Ng©n hµng Quèc TÕ cung cÊp dÞch vô cho c¸c c¸ nh©n bao gåm : dÞch vô
tiÕt kiÖm, dÞch vô tÝn dông tiªu dïng, dÞch vô thanh to¸n, dich vô x¸c nhËn
n¨ng lùc tµi chÝnh, dÞch vô thÎ, dÞch vô mua b¸n ngo¹i tÖ. C¸c kho¶n cho vay
tiªu dïng nh¾m ®Õn c¸c môc ®Ých sö dông vèn cô thÓ nh: mua s¾m, söa ch÷a
nhµ ®Êt, mua s¾m xe h¬i, vËt dông gia ®×nh, ®i du häc, ®Çu t cæ phiÕu,…
2.3. DÞch vô ng©n hµng ®Þnh chÕ
Ng©n hµng Quèc TÕ cung cÊp dÞch vô cho c¸c ng©n hµng tæ chøc tµi
chÝnh vµ tæ chøc phi tµi chÝnh bao gåm: dÞch vô tiÒn göi dÞch vô qu¶n lÝ tµi s¶n
dÞch vô cho vay, dÞch vô ®ång tµi trî dich vô mua b¸n ngo¹i tÖ…
3. C¸c ho¹t ®éng chñ yÕu cña Ng©n hµng
3
3.1. Ho¹t ®éng huy ®éng vèn
Trong 2006 ho¹t ®éng nguån vèn cña ng©n hµng Quèc TÕ ®¹t møc t¨ng
trëng kû lôc. Tæng nguån vèn tÝnh ®Õn 31/12/2006 ®¹t 8.967 tû ®ång t¨ng
117% so víi n¨m tríc vµ vît 49,6% kÕ ho¹ch n¨m.
C¬ cÊu nguån vèn ®îc ®iÒu tiÕt hîp lý, t¬ng thÝch víi tû träng cña c¬ cÊu
®Çu t tÝn dông vµ ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng cña ng©n hµng. Ho¹t ®éng kinh
doanh nguån vèn ph¸t triÓn tèt, hiÖu qu¶, ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh kho¶n vµ
®ñ vèn, ngo¹i tÖ phôc vô kh¸ch hµng.
Ng©n hµng Quèc TÕ ®· chñ ®éng trong viÖc ®iÒu chØnh c¬ cÊu nguån vèn
nh»m mang l¹i lîi Ých tèi u cho c¸c cæ ®«ng nhng vÉn ®¶m b¶o nguån vèn khi
më réng cho vay trung vµ dµi h¹n vµ nhu cÇu tiÒn göi kh«ng kú h¹n. Vèn chñ
së h÷u ®¹t 529,787 tû ®ång t¨ng 104,7% so víi cuèi n¨m 2005 vèn ®iÒu lÖ
t¨ng lªn 510 tû ®ång kh«ng nh÷ng t¹o thªm nguån vèn ®¸p øng yªu cÇu kinh
doanh cña Ng©n hµng Qu«c TÕ, ®Æc biÖt lµ nguån vèn trung dµi h¹n vµ ®¶m
b¶o tû lÖ an toµn vèn khi më réng kinh doanh, mµ cßn t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ®Çu t
c¬ së vËt chÊt vµ c«ng nghÖ nh»m n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña ng©n
hµng. Tû träng vèn chñ së h÷u trong tæng nguån vèn gi¶m tõ 7,3% trong n¨m
2005 xuèng cßn 6,9% trong 2006- chøng tá kh¶ n¨ng më réng qui m« c¸c cÊu
thµnh kh¸c ®Æc biÖt lµ tiÒn göi tõ vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ .
Vèn huy ®éng cña c¸c tæ chøc tµi chÝnh ®¹t t¹i thêi ®iÓm 31/12/2006 ®¹t
2852,872 tû, b»ng 176,6% so víi ®Çu n¨m vµ chiÕm 31,7% tæng nguån vèn.
Trong ®ã tiÒn göi cña c¸c tæ chøc tµi chÝnh ®¹t 2808 tû ®ång, chiÕm 98% tæng
nguån vèn huy ®éng cña c¸c tæ chøc tµi chÝnh. ViÖc t¨ng vèn ®iÒu lÖ lªn 510
tû ®ång cïng víi kÕt qu¶ ho¹t ®éng t¨ng trëng cao vµ an toµn, uy tÝn giao dÞch
trªn thÞ trêng vµ c¸c quan hÖ hîp t¸c ®îc duy tr× tèt ®· dÉn ®Õn viÖc c¸c tæ
chøc tÝn dông trong níc vµ c¸c tæ chøc tÝn dông quèc tÕ ®ang ho¹t ®éng t¹i
ViÖt Nam t¨ng h¹n møc tiÒn göi t¹i Ng©n hµng Quèc TÕ. TiÒn vay tõ c¸c tæ
chøc tµi chÝnh kh¸c gi¶m xuèng so víi n¨m 2004 còng gãp phÇn gi¶m chi phÝ
vèn cña Ng©n hµng.
Vèn huy ®éng tõ c¸c tæ chøc kinh tÕ vµ d©n c ®¹t 5268,617 tû ®ång b»ng
163% so víi ®Çu n¨m vµ chiÕm 58% so víi nguån vèn. §©y lµ mét kÕt qu¶
®¸ng ghi nhËn trong ®iÒu kiÖn Ng©n hµng Quèc TÕ ph¶i ®èi mÆt víi sù canh
tranh ngµy cµng t¨ng tõ c¸c Ng©n hµng kh¸c. Sè d vèn huy ®éng tõ c¸c c¸
nh©n t¹i thêi ®iÓm 31/12/2006 ®¹t 3302,446 tû ®ång, ®¹t tèc ®é t¨ng trëng
133%. KÕt qu¶ trªn cã ®îc lµ nhê ng©n hµng quèc tÕ ®· thùc hÖn chÝnh s¸ch
l·i xuÊt linh ho¹t, më réng m¹ng líi ho¹t ®éng ®Õn kh¸ch hµng h¬n vµ tung ra
nhiÒu s¶n phÈm huy ®éng cã søc hót ra thÞ trêng. C¬ cÊu vèn huy ®éng tõ c¸c
4
c¸ nh©n còng cã sù thay ®æi mang tÝnh tÝch cùc trong ®ã tØ träng tiÒn göi cã l·i
suÊt thÊp t¨ng m¹nh. Sè tiÒn göi kh«ng kú h¹n t¨ng tíi 186,3% so víi 2005.
Trong n¨m 2006, do ®Þnh híng ph¸t triÓn kh¸ch hµng ®· ®îc qu¸n triÖt
tíi tõng ®¬n vÞ trong hÖ thèng Ng©n hµng Quèc TÕ, t×nh h×nh ho¹t ®éng khëi
s¾c cña khèi nguån vèn vµ nç lùc cña c¶ hÖ thèng trong viÖc më réng ®èi tîng
kh¸ch hµng tiÒn göi, tæng huy ®éng tiÒn göi cña c¸c tæ chøc kinh tÕ t¨ng 234%
so víi ®Çu n¨m vµ ®¹t 1.966 tû ®ång.
3.2. Ho¹t ®éng tÝn dông
§iÓm ®¸ng chó ý lµ trªn c¬ së m¹ng líi ho¹t ®éng ®îc më réng c¬ së
kh¸ch hµng t¨ng trëng m¹nh vµ tèc ®é huy ®éng vèn rÊt tèt nªn ho¹t ®éng tÝn
dông tiÕp tôc t¨ng trëngtrong n¨m 2006.
D nî tÝn dông ®Õn thêi ®iÓm 31/12/2006 ®at 5.255 tû ®ång, t¨ng 235% so
víi ®Çu n¨m vµ vît 24,3% so víi kÕ ho¹ch n¨m. Trong ®ã, tÝn dông ng¾n h¹n
®¹t 3.570,7 tû ®ång, chiÕm 67,9% tæng d nî vµ tÝn dông trung vµ dµi h¹n ®¹t
1.707,9 tû ®ång, chiÕm 32,1% tæng d nî.
C¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ho¹t ®éng trªn nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau
cña nÒn kinh tÕ lµ ®èi tîng kh¸ch hµng chñ yÕu cña Ng©n hµng Quèc TÕ. C¸c
doanh nghiÖp võa vµ nhá lµ mét bé phËn rÊt quan träng trong chuçi s¶n xuÊt
x· h«Þ nhng hiÖn nay c¸c doanh nghiÖp nµy ®ang gÆp khã kh¨n trong viÖc t¨ng
cêng kh¶ n¨ng c¹nh tranh, hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ vµ tiÕp cËn c¸c nguån vèn
tÝn dông. ChÝnh s¸ch cña Ng©n hµng Quèc TÕ ®· gióp c¸c doanh nghiÖp võa
vµ nhá tiÕp cËn ®îc nguån vèn víi chi phÝ hîp lý ®Ó ®Çu t t¨ng n¨ng suÊt lao
®éng, t¨ng søc c¹nh tranh vµ më réng s¶n xuÊt kinh doanh. Ngoµi ra trong
n¨m 2006, Ng©n hµng Quèc TÕ tiÕp tôc ®Èy m¹nh cho vay tµi trî ho¹t ®éng
xuÊt khÈu hµng ho¸ nh cho vay ®Ó doanh nghiÖp s¶n xuÊt, thu mua hµng ho¸
xuÊt khÈu, cho vay chiÕt khÊu bé chøng tõ hµng xu¾t khÈu. D nî tÝn dông
doanh nghiÖp t¹i thêi ®iÓm 31/12/2006 lµ 3.904 tû, t¨ng152% so víi ®Êu n¨m
vµ vît 29,75% so víi kÕ ho¹ch n¨m.
N¨m 2006, Ng©n hµng Quèc TÕ tËp trung ®Èy m¹nh cho vay tiªu dïng c¸
nh©n b»ng viÖc tung ra vµ ®æi míi mét lo¹t c¸c s¶n phÈm tÝn dông c¸ nh©n
b¸m s¸t nhu cÇu cña kh¸ch hµng nh cho vay mua, söa ch÷a nhµ ®Êt, c¨n hé
chung c, cho vay mua « t«, cho vay du häc, cho vay mua s¨m vËt dung gia
®×nh. Mét lo¹t c¸c s¶n phÈm tÝn dông nh¾m ®Õn nh÷ng nhãm kh¸ch hµng cô
thÓ nh cho vay tÝn chÊp C¸n bé qu¶n lý ®iÒu hµnh, Cho vay ®èi víi c¸n bé
c«ng nh©n viªn… d nî tÝn dông c¸ nh©n t¹i thêi ®iÓm 31/12/2006 lµ10351 tû,
t¨ng 106% so víi ®Çu n¨m.
5
Ho¹t ®éng tÝn dông ®îc ho¹t ®éng theo ph¬ng thøc phª duyÖt tËp trung,
chó träng chÊt lîng tÝn dông lu«n ®îc kiÓm so¸t tèt do ho¹t ®éng tÝn ®îc tæ
chøc chÆt chÏ, tu©n thñ ®óng c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt vµ c¸c quy ®Þnh, quy
tr×nh nghiÖp vô cña Ng©n hµng Quèc TÕ
Tû lÖ nî qu¸ h¹n tÝnh ®Õn têi ®iÓm cuèi n¨m chØ chiÕm 0.87% tæng d nî,
gi¶m so víi møc 1.11% cña n¨m 2005.
3.3. Ho¹t ®éng dÞch vô
Trong n¨m 2006, song song víi viÖc gia t¨ng c¸c ho¹t ®éng huy ®éng vèn
vµ tÝn dông, ho¹t ®éng dÞch vô ®· ®îc quan t©m ®Æc biÖt vµ ®îc qu¸n triÖt tõ
Héi së chÝnh ®Õn tõng ®¬n vÞ trong hÖ thèng Ng©n hµng Quèc TÕ c¶ vÒ chÊt
vµ lîng. Tæng dÞch vô t¨ng 11.98% vµ tæng thu thuÇn dÞch vô t¨ng gÊp 4 lÇn
so víi n¨m 2005.
N¨m 2006, ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ ®îc t¨ng cêng theo c¶ chiªï
réng lÉn chiÒu s©u qua viÖc bæ sung nh©n sù cho Phßng tµi trî Th¬ng m¹i Héi
së, cho c¸c chi nh¸nh vµ më c¸c chi nh¸nh cã kh¶ n¨ng thu hót kh¸ch hµng
xuÊt khÈu. Trong n¨m 2006, Ng©n hµng ®· më 1.647 L/C nhËp khÈu, ®¹t tæng
gi¸ trÞ 162 triÖu USD, t¨ng 209% vÒ mÆt sè lîng vµ 219% vÒ mÆt gi¸ trÞ so víi
n¨m 2005. Sè lîng L/C xuÊt khÊu ®îcth«ng b¸o còng t¨ng 278%so víi n¨m
2005. ChÊt lîng L/C nhËp khÈu ®îc ®¶m b¶o tèt, c¸c kho¶n thanh to¸n ®Òu ®îc thùc hiªn ®óng h¹n cho c¸c ng©n hµng níc ngoµi. Doanh sè nhê thu nhËp
khÈu vµ xuÊt khÈu còng t¨ng trëng lÇn lît lµ 159% vµ 89% vÒ mÆt sè l¬ng,
172% vµ 152% vÒ mÆt gi¸ trÞ so víi n¨m 2005. Doanh thu dÞch vô thanh to¸n
quèc tÕ toµn hÖ th«ng t¨ng tíi 218,5% so víi n¨m 2005. C¸c ®¬n vÞ ®ãng gãp
nhiÒu nhÊt vµo kÕt qu¶ chung cña ho¹t ®éng tµi trî th¬ng m¹i trong n¨m qua
lµ H«Þ së, chi nh¸nh VIB Hå ChÝ Minh, chi nh¸nh VIB H¶I Phßng, chi nh¸nh
VIB Hµ Néi vµ chi nh¸nh VIB Ba §×nh. C¸c chi nh¸nh míi thµnh lËp còng ®·
cã nh÷ng bíc ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh.
DÞch vô chuyÓn tiÒn kiÒu hèi ®· ph¸t triÓn. Trong n¨m 2006, Ng©n hµng
Quèc TÕ hîp t¸c víi nhiÒu c«ng ty chuyÓn tiÒn quèc tÕ nh Travelex, RIA,
Anelik, Xoom ®Ó cung cÊp dÞch vô chuyÓn tiÒn Quèc tÕ phôc vô kh¸ch hµng lµ
ViÖt KiÒu vµ nh÷ng ngêi ®i hîp t¸c lao ®éng níc ngoµi.
DÞch vô ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ b¾t ®µu ®îc ®Èy m¹nh qua viÖc Ng©n
hµng Quèc TÕ hîp t¸c víi Ng©n hµng Ngo¹i Th¬ng ViÖt Nam ph¸t hµnh thÎ
tÝn dông Quèc TÕ Master Card céi nguån vµ chÊp nhËn thanh to¸n c¸c lo¹i thÎ
Master card, Visa, Diner Club… ho¹t ®éng ph¸t hµnh thÎ ghi nî néi ®Þa
Values còng ®îc ®Èy m¹nh qua viÖc ph¸t triÓn mét ®éi ngò ®¹i lý ®«ng ®¶o,
6
x©y dùng mét m¹ng líi chÊp nhËn thÎ réng kh¾p vµ mét hÖ thèng ngµnh hµng
u ®·i cho chñ thÎ phong phó.
C¸c dÞch vô mang l¹i gi¸ trÞ gia t¨ng cho kh¸ch hµng còng ®îc ®Çu t ph¸t
triÓn. Trªn nÒn t¶ng c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, Ng©n hµng Quèc TÕ b¾t ®µu ®a ra
nh÷ng tiÖn Ých t¹o sù thuËn lîi cho kh¸ch hµng khi giao dÞch víi ng©n hµng
nh Mobile Banking vµ Internet Banking.
3.4. Ho¹t ®éng ®Çu t
Ho¹t ®éng ®Çu t tiÒn göi ng©n hµng t¹i thêi ®iÓm 31/12/2004 ®¹t 1.238 tû
®ång, t¨ng 138,6% so víi ®Çu n¨m. ho¹t ®éng ®Çu t ®· gãp phÇn tèi u ho¸ hiÖu
qu¶ vèn ®Æc biÖt lµ nguån ngo¹i tÖ huy ®éng th«ng qua c¸c nghiÖp vô ho¸n
®æi lÊy VND ®¸p øng yªu cÇu tÝn dông, hîp lý ho¸ kú h¹n ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng
sinh lêi.
Sè d ®Çu t chøng tõ cã gi¸ t¹i thêi ®iÓm cuèi n¨m 2004 ®¹t 524 tû ®ång,
t¨ng 73% so víi ®Çu n¨m, lµ do Ng©n hµng ®· chñ ®éng më réng danh môc
®Çu t nh»m gi¶m thiÓu rñi ro vµ t¨ng kh¶ n¨ng sinh lêi.
3.5. Ho¹t ®éng qu¶ng c¸o, khuyÕch tr¬ng vµ quan hÖ c«ng chóng
Trong n¨m 2006, viÖc ®Èy m¹nh qu¶ng b¸ h×nh ¶nh, th¬ng hiÖu cña ng©n
hµng ®Õn c«ng chóng ®îc ho¹ch ®Þnh ngay tõ ®Çu n¨m víi c¸c ch¬ng tr×nh
hµnh ®éng cô thÓ. C¸c ho¹t ®éng x©y dùng th¬ng hiÖu ®îc duy tr× tèt trong
n¨m vµ ph©n bè ®Òu trong ph¹m vi toµn quèc. Sù æn ®Þnh vÒ chÊt lîng dÞch vô
vµ t×nh h×nh tµi chÝnh, tæ chøc, ho¹t ®«ng cïng kh¶ n¨ng ph¸t triÓn bÒn v÷nglµ
nh÷ng yÕu tè quan träng gióp th¬ng hiÖu Ng©n hµng Quèc TÕ ngµy cµng lín
m¹nh. Bé nhËn diÖn th¬ng hiÖu Ng©n hµng Quèc TÕ, hoµn chØnh trong n¨m
2005, tiÕp tôc ®îc ¸p dông thèng nhÊt trªn toµn hÖ thèng ng©n hµng ®· t¹o ra
h×nh ¶nh míi trong mäi ho¹t ®éng giao tiÕp cña ng©n hµng vµ lµ mét bíc ph¸t
triÓn mang tÝnh chuyªn nghiÖp trong qu¶n lý h×nh ¶nh cña Ng©n hµng.
Còng trong n¨m 2006, víi hµng lo¹t s¶n phÈm,dÞch vô g¾n bã thiÕt thùc
víi ®êi sèng céng ®ång ®îc ®a ra phôc vô kh¸ch hµng, nhiÒu b¸o ®µi trung ¬ng vµ ®Þa ph¬ng ®· tham gia viÕt bµi vµ ®a tin vÒ Ng©n hµng vµ c¸c s¶n phÈm
cua Ng©n hµng nh: b¸o Lao §éng, Hµ Néi míi, thêi b¸o Kinh tÕ ViÖt Nam,
Sµi Gßn gi¶i phãng, Thanh Niªn, Vietnam Net, VnExpress … c¸c chuyªn
trang, chuyªn môc ®îc c¸c b¸o c¸o §Çu t, Thêi b¸o Ng©n hµng x©y dùng
nh»m cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ tiÖn Ých s¶n phÈm tµi chÝnh ng©n hµng cho b¹n
®äc còng liªn tôc viÕt bµi vÒ s¶n phÈm cña Ng©n hµng Quèc TÕ.
Víi mong muèn ®îc hoµ nhËp vµo céng ®ång x· h«Þ, trong n¨m 2006
Ng©n hµng Quèc TÕ ®· tham gia nhiÒu ch¬ng tr×nh v¨n ho¸, vui ch¬i gi¶i trÝ
7
bæ Ých vµ thu hót nhiÒu ngêi quan t©m nh : “ H·y chän gi¸ ®óng”, “ë nhµ chñ
nhËt”, “§iÓm hÑn ©m nh¹c” ph¸t sãng trªn kªnh VTV3 §µi truyÒn h×nh ViÖt
Nam.
Ngoµi ra, víi tr¸ch nhiÖm cïng x· h«Þ, Ng©n hµng Quèc TÕ tæ chøc c¸c
ch¬ng tr×ng cã ý nghÜa x· héi s©u s¾c nh: “ TriÖu tÊm lßng ®ång c¶m” ñng hé
trÎ em chÊt ®éc mµu da cam vµ nhiÒu ch¬ng tr×nh ñng hé kh¸c.
3.6. Ph¸t triÓn m¹ng líi chi nh¸nh
Do yªu cÇu ph¸t triÓn dÞch vô vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc phôc vô
kh¸ch hµng, c«ng t¸c ph¸t triÓn m¹ng líi chi nh¸nh ®îc coi lµ mét träng ®iÓm
trong kÕ ho¹ch ph¸t triÓn cña Ng©n hµng Quèc TÕ.
N¨m 2006, m¹ng líi ho¹t ®éng cña Ng©n hµng Quèc tÕ ®îc më réng c¶
vÒ quy m« vµ vïng ®Þa lý. §Õn ngµy 31/12/2006 Ng©n hµng ®· thÓ hiÖn t¹i 9
tØnh, thµng phè trªn kh¾p c¶ níc- ®©y ®Òu lµ nh÷ng trung t©m kinh tÕ n¨ng
®éng vµ cã nhiÒu tiÒm n¨ng dÞch vô cho tµi chÝnh, ng©n hµng nh: Hµ Néi,
thµnh phè Hå ChÝ Minh, H¶i Phßng, Qu¶ng Ninh, §ång Nai, Nha Trang, §µ
N½ng, B×nh D¬ng vµ CÇn Th¬ víi tæng sè 31 chi nh¸nh. Víi m¹ng líi chi
nh¸nh tõng bíc ®îc më réng, cïng víi viÖc kh«ng ngõng n©ng cao chÊt lîng
phôc vô, Ng©n hµng quèc TÕ ®· dÇn n©ng cao h×nh ¶nh th¬ng hiÖu vµ tÝch luü
®îc lßng tin cña c«ng chóng.
Trong chiÕn lîc ph¸t triÓn cña m×nh, Ng©n hµng Quèc TÕ tiÕp tôc më
c¸c chi nh¸nh míi trong nh÷ng n¨m tíi ®Ó ®Õn gÇn h¬n n÷a víi kh¸ch hµng vµ
phôc vô nhu cÇu cña kh¸ch hµng tèt h¬n. Theo kÕ ho¹ch, ®Õn cuèi n¨m 2007,
dù kiÕn Ng©n hµng Quèc TÕ sÏ cã tÊt c¶ 60 chi nh¸nh trªn toµn quèc. TÊt c¶
c¸c chi nh¸nh míi trong hÖ thèng ®Òu ®îc nhanh chãng tæ chøc, ph¸t triÓn c¬
së kh¸ch hµng, triÓn khai ho¹t ®«ng kinh doanh an toµn, hiÖu qu¶ vµ toµn
diÖn. Trong nh÷ng n¨m qua, c¸c chi nh¸nh vµ phßng dao dÞch cña ng©n hµng
®· duy tr× tèt c¸c ch¬ng tr×nh ho¹t ®éng t¹i c¸c ®Þa bµn ®Ó kÕt hîp víi c¸c ho¹t
®éng qu¶ng b¸ th¬ng hiÖu, sö dông tèt c«ng cô l·i suÊt, cho hiÖu qu¶ huy
®éng vèn d©n c t¨ng trëng cao.
3.7. C«ng nghÖ ng©n hµng vµ th«ng tin
Trong n¨m 2006, Ng©n hµng Quèc TÕ b¾t ®Çu triÓn khai HÖ thèng ng©n
hµng ®a n¨ng SYMBOL do System Access cung cÊp - ®©y lµ gi¶i ph¸p ng©n
hµng ®a n¨ng trän gãi cung cÊp c¸c c¸c chøc n¨ng cho c¸c hÖ thèng nghiÖp vô
8
Ng©n hµng b¸n lÎ, Ng©n hµng b¸n bu«n, Ng©n hµng Internet vµ hÖ thèng qu¶n
lý quan hÖ kh¸ch hµng.
N¨m 2006 còng lµ thêi ®iÓm ®Ó §Ò ¸n tËp trung ho¸ d÷ liÖu vµ giao dÞch
trùc tuyÕn cña Ng©n hµng ph¸t huy t¸c dông m¹nh mÏ. TÝnh an toµn d÷ liÖu vµ
kh¶ n¨mg ®èi chiÕu giao dÞch ®· t¨ng ®¸ng kÓ. Còng trong n¨m 2006,
Ng©n hµng Quèc TÕ chÝnh thøc ký hîp ®ång mua hÖ thèng ChuyÓn m¹ch tµi
chÝnh vµ Qu¶n lý thÎ tõ C«ng ty Card Tech Limited (CTL) - V¬ng quèc Anh.
§©y lµ Gi¶i ph¸p c«ng nghÖ thÎ hiÖn ®¹i, toµn diÖn, linh ho¹t ®îc thiÕt kÕ theo
ph©n hÖ phï hîp víi mäi quy m« cña tæ chøc tµi chÝnh, bao gåm qu¶n lý ph¸t
hµnh thÎ, qu¶n lý thanh to¸n thÎ, chuÈn chi, chuyÓn m¹ch tµi chÝnh vµ b¶o
mËt. Gi¶i ph¸p c«ng nghÖ thÎ nµy sÏ hç trî VIBank ®ét ph¸ trong lÜnh vùc thÎ
th«ng qua viÖc cung øng hµng lo¹t s¶n phÈm dÞch vô míi ®¸p øng nhu cÇu vµ
phï hîp víi tõng nhãm kh¸ch hµng. ViÖc triÓn khai thµnh c«ng Dù ¸n c«ng
nghÖ thÎ VIBank sÏ t¹o ra hµng lo¹t c¸c s¶n phÈm dÞch vô thanh to¸n chÊt lîng cao mang l¹i nhiÒu lîi Ých vµ gi¸ trÞ gia t¨ng cho kh¸ch hµng.
3.8. Hoµn thµnh ®Ò ¸n t¸i c¬ cÊu Ng©n hµng Quèc tÕ
N¨m 2004 lµ n¨m Ng©n hµng chó träng ®Õn viÖc cñng cè tæ chøc bé m¸y,
triÓn khai mét sè ch¬ng tr×nh nh»m x©y dùng nÒn t¶ng vµ n©ng cao n¨ng lùc
trong c«ng t¸c tæ chøc vµ qu¶n lý.
Cuèi n¨m 2004, Ng©n hµng Quèc tÕ hoµn thµnh §Ò ¸n t¸i c¬ cÊu theo
®Þnh híng ng©n hµng ®a n¨ng, t¹o sù thuËn lîi cho giao dÞch kh¸ch hµng,tËp
trung cho ph¸t triÓn lÜnh vùc sinh lêi, h×nh thµnh nh÷ng c¬ cÊu cã chøc n¨ng
qu¶n lý rñi ro vµ hç trî hiÖu qu¶ cho ho¹t ®éng kinh doanh.
3.9. Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc
Nguån lùc quan träng nhÊt cña ng©n hµng lµ nguån lôc con ngêi vµ lîi
thÕ c¹nh tranh cña ng©n hµng còng lµ nguån lùc con ngêi, do ®ã Ng©n hµng
lu«n cè g¾ng x©y dùng mét m«i trêng lµm viÖc cho phÐp khuyÕn khÝch mäi
c¸n bé nh©n viªn ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng cña m×nh. Ng©n hµng Quåc TÕ x©y dng mét ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn kü n¨ng toµn diÖn cho c¸n bé nh©n viªn nh»m
t¨ng kh¶ n¨ng thÝch nghi tríc nh÷ng biÕn ®æi cña m«i trêng kinh doanh.
ChÝnh s¸ch tiÒn l¬ng cña Ng©n hµng trong n¨m 2006 cã nhiÒu c¶i thiÖn
®¸ng kÓ theo chiÒu híng kÕt hîp hµi hoµ gi÷a lîi Ých cña ng©n hµng vµ ngêi
lao ®éng. ChÝnh s¸ch thu nhËp cña ng©n hµng ®· khuyÕn khÝch ®éi ngò nh©n
viªn yªn t©m lµm viÖc, ®ång thêi vÉn ®¶m b¶o tÝnh c¹nh tranh vµ thu hót nh©n
tµi phôc vô cho ng©n hµng.
C«ng t¸c khen thëng còng ®îc Ng©n hµng quan t©m ®Æc biÖt, c«ng t¸c
khen thëng c¶ b»ng vËt chÊt lÉn tinh thÇn ®· khuyÕn khÝch ®îc tinh thÇn lµm
9
viÖc vµ ý chÝ phÊn ®Êu cña c¸n bé nh©n viªn ®îc khen thëng vµ c¸c c¸n bé
nh©n viªn kh¸c.
C«ng t¸c ®µo t¹o cña ng©n hµng Quèc tÕ b¸m s¸t yªu cÇu hoµn thiÖn v¨n
ho¸ lµm viÖc, n©ng cao tr×nh ®é vµ kü n¨ng nghiÖp vô chuyªn m«n cho c¸n bé
nh©n viªn, trong ®ã ®Æc biÖt chó träng ®µo t¹o nh÷ng kiÕn thøc vÒ Giao dÞch
kh¸ch hµng, TÝn dông, Ph©n tÝch tµi chÝnh, Marketing, Quan hÖ c«ng chóng,
Thanh to¸n quèc tÕ vµ Ph¸p luËt. Trong n¨m 2006, Ng©n hµng ®· tæ chøc 79
kho¸ häc víi 90% sè c¸n bé nh©n viªn tham gia ®· gãp phÇn n©ng cao ®¸ng
kÓ kiÕn thøc vµ kü n¨ng lµm viÖc cña c¸n bé nh©n viªn ng©n hµng.
C«ng t¸c tuyÓn dông ®¸p øng ®îc nhu cÇu bæ sung nh©n sù cho ho¹t ®éng
kinh doanh cña Ng©n hµng Quèc TÕ. Quy tr×nh tuyÓn dông chÆt chÏ ®¶m b¶o lùa
chän ®îc nh÷ng c¸n bé nh©n viªn u tó nhÊt cho ng©n hµng. Sè nh©n sù tuyÓn dông
míi trong n¨m 2006 lµ 439 c¸n bé nh©n viªn vµ tæng sè c¸n bé nh©n viªn tÝnh ®Õn
31/21/2006 lµ 851 ngêi gÊp h¬n 2 lÇn so víi thêi ®iÓm ®Çu n¨m.
3.10. KÕt qu¶ kinh doanh
N¨m 2006, tæng thu nhËp tríc thuÕ cña Ng©n hµng Quèc TÕ lµ 95.264
triÖu ®ång, b»ng 231% so víi n¨m 2005. §Õn hÕt n¨m 2006, Ng©n hµng Quèc
TÕ lµ mét trong nh÷ng ng©n hµng cã møc t¨ng trëng lîi nhuËn tríc thuÕ cao
h¬n rÊt nhiÕu so víi møc t¨ng trëng chung kho¶ng 45% cña hÖ thèng ng©n
hµng ViÖt Nam.
Trong n¨m 2006, ho¹t ®éng ®Çu t sinh lêi chñ yÕu cña Ng©n hµng vÉn lµ
ho¹t ®éng tÝn dông víi ®ãng gãp tíi 96,56% tæng thu nhËp.Thu nhËp tõ c¸c
ho¹t ®éng dÞch vô trong n¨m 2006 ®¹t 33.178 triÖu ®ång.
Ch¬ng 2: Lý thuyÕt chung vÒ rñi ro ®èi víi
ho¹t ®éng cña Ng©n hµng
1. Giíi thiÖu chung
§Ó cã mét nÒn kinh tÕ lµnh m¹nh, tèc ®é t¨ng trëng cao, bÒn v÷ng ®ßi
hái c¸c trung gian tµi chÝnh ph¶i lu©n chuyÓn ®îc vèn tõ nh÷ng ngêi tiÕt kiÖm
®Õn nh÷ng nhµ ®Çu t s¶n xuÊt. Ng©n hµng lµ mét trong nh÷ng trung gian tµi
chÝnh thùc hiÖn chøc n¨ng Êy. Ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng mang tÝnh
®Æc thï vµ cã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn toµn bé nÒn kinh tÕ vµ ¶nh hëng cña nã
mang tÝnh d©y truyÒn, l©y lan vµ s©u réng.
§Ó hiÓu ®îc chøc n¨ng ®Æc biÖt cña ng©n hµng trong nÒn kinh tÕ, ta thö
h×nh dung mét thÕ giíi kh«ng cã ho¹t ®éng ng©n hµng. Trong mét thÕ giíi nh
vËy, nh÷ng kho¶n tiÒn tiÕt kiÖm cña d©n c chØ cã thÓ ®îc sö dông hoÆc díi
10
d¹ng tiÒn mÆt hoÆc tiÕp ®Çu t vµo c¸c chøng kho¸n c«ng ty. Trong thÕ giíi
kh«ng cã ng©n hµng qui m« lu©n chuyÓn c¸c dßng tiÒn nµy gi÷a ngêi tiÕt kiÖm
vµ c¸c nhµ ®Çu t lµ rÊt thÊp. LÝ do ®ã lµ:
* Chi phÝ ®Ó gi¸m s¸t trùc tiÕp ho¹t ®éng cña c«ng ty lµ rÊt tèn kÐm. Khi
mua chøng kho¸n c«ng ty, ngêi mua chøng kho¸n ph¶i ®îc ®¶m b¶o r»ng t×nh
h×nh kinh doanh cña c«ng ty lµ cã hiÖu qu¶, t×nh h×nh tµi chÝnh cña c«ng ty lµ
lµnh m¹nh,…§Ó gi¸m s¸t ®îc ho¹t ®éng cña c«ng ty, nh÷ng ngêi ®Çu t chøng
kho¸n ph¶i mÊt rÊt nhiÒu chi phÝ vÒ thêi gian cung nh tiÒn b¹c vµo viÖc thu
thËp th«ng tin, ph©n tÝch vµ xö lÝ th«ng tin. NÕu nh cã mét tæ chøc chuyªn
nghiÖp ®øng ra hay hä lµm c«ng viÖc gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña c«ng ty th× sÏ tiÕt
kiÖm ®îc chi phÝ vµ hiÖu qu¶ h¬n nhiÒu. ViÖc gi¸m s¸t c«ng ty khã kh¨n vµ
tèn kÐm nh vËy khiÕn viÖc n¾m v÷ng chøng kho¸n kÐm hÊp dÉn.
* Víi ®Æc tÝnh dµi h¹n cña cæ phiÕu vµ tr¸i phiÕu ®· lµm n¶n lßng cña
nh÷ng nhµ ®Çu t. Bëi t©m lÝ ng¹i m¹o hiÓm, nh÷ng ngêi cã tiÒn tiÕt kiÖm u tiªn
n¾m gi÷ tiÒn mÆt ®Ó tiªu dïng h¬n lµ ®Çu t vµo cæ phiÕu vµ tr¸i phiÕu.
* §Çu t chøng kho¸n lµ h×nh thøc ®Çu t chøa ®ùng nhiÒu rñi ro do gi¸ c¶
cña chóng lu«n biÕn ®éng. §iÒu nµy ¶nh hëng ®Õn nhµ ®Çu t vµ c¶ nhµ ph¸t
hµnh.
Trong mét thÕ giíi kh«ng cã ng©n hµng, quy m« lu©n chuyÓn tiÒn tiÕt
kiÖm gi÷a ngêi d©n vµ nhµ ®Çu t lµ rÊt thÊp.Tuy nhiªn trong x· héi ngµy nay
hÖ thèng ng©n hµng ph¸t triÓn m¹nh mÏ vµ ®îc coi nh bé x¬ng sèng cña nÒn
kinh tÕ. HÖ thèng ng©n hµng cung cÊp mét kªnh dÉn vèn gi¸n tiÕp tõ nh÷ng
ngêi tiÝet kiÖm ®Õn nh÷ng ngêi cã nhu cÇu vÒ vèn.
Ng©n hµng thùc hiÖn hai chøc n¨ng c¬ b¶n sau :
+ Chøc n¨ng lu©n chuyÓn tµi s¶n.
+ Chøc n¨ng cung cÊp c¸c dÞch vô thanh to¸n, m«i giíi, b¶o l·nh…
VÒ chøc n¨ng dÞch vô thanh to¸n m«i giíi t vÊn… Ng©n hµng ho¹t ®éng
nh ®¹i lý cña kh¸ch hµng trong viÖc m«i giíi cung cÊp c¸c dÞch vô thanh to¸n
vµ c¸c th«ng tin cho kh¸ch hµng. Th«ng qua chøc n¨ng t vÊn vµ cung cÊp dÞch
vô thanh to¸n lµm cho chi phÝ ®Çu t cña kh¸ch hµng gi¶m xuèng vµ ngêi ®Çu t
cã thÓ n¾m b¾t ®îc t×nh h×nh tµi chÝnh vµ ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty
mét c¸ch chÝnh x¸c vµ toµn diÖn h¬n. Do ®ã, th«ng qua chøc n¨ng cung cÊp
dÞch vô t vÊn vµ ®Çu t, hÖ thèng ng©n hµng ®· khuyÕn khÝch ®îc tØ lÖ tiÕt kiÖm
trong d©n chóng t¨ng lªn.
VÒ chøc n¨ng lu©n chuyÓn tµi s¶n, Ng©n hµng tiÕn hµnh ®ång thêi hai
ho¹t ®éng. Thø nhÊt, Ng©n hµng huy ®éng vèn b»ng c¸ch ph¸t hµnh c¸c chøng
11
chØ tiÒn göi. C¸c chøng chØ tiÒn göi do ng©n hµng ph¸t hµnh thêng hÊp dÉn ngêi ®Çu t h¬n so víi c¸c chøng kho¸n c¸c c«ng ty ph¸t hµnh, do ®èi víi hÇu hÕt
nh÷ng ngêi ®Çu t th× viÖc mua c¸c chøng chØ tiÒn göi cña ng©n hµng sÏ gi¶m
®îc ®¸ng kÓ c¸c chi phÝ nh chi phÝ gi¸m s¸t, chi phÝ thanh kho¶n vµ rñi ro gi¸
c¶. Thø hai, ng©n hµng tiÕn hµnh ®Çu t b»ng c¸ch cÊp tÝn dông mua cæ phiÕu
vµ tr¸i phiÕu do c¸c c«ng ty ph¸t hµnh, nh÷ng chøng kho¸n nµy lµ chøng
kho¸n s¬ cÊp.
2. Nh÷ng rñi do chñ yÕu trong kinh doanh ng©n hµng
Kinh doanh ng©n hµng lµ lo¹i kinh doanh mang tÝnh ®Æc thï, do ®ã rñi ro
®èi víi ho¹t ®éng ng©n hµng còng mang tÝnh chÊt ®Æc thï. Nh÷ng rñi ro mµ
Ng©n hµng thêng gÆp ph¶i nh:
- Rñi ro l·i suÊt
- Rñi ro tÝn dông
- Rñi ro thanh kho¶n
- Rñi ro hèi ®o¸i
- Rñi ro c«ng nghÖ
- Rñi ro m«i trêng
- Rñi ro kh¸c
2.1. Rñi ro l·i suÊt
L·i suÊt lµ gi¸ c¶ cña s¶n phÈm ng©n hµng, nªn mäi t¸c ®éng trùc tiÕp
®Õn gi¸ trÞ tµi s¶n nî vµ tµi s¶n cã cña ng©n hµng. Mäi sù thay ®æi cña l·i suÊt
®Õn viÖc t¨ng, gi¶m thu nhËp, chi phÝ vµ lîi nhuËn cña Ng©n hµng. NÕu thu
nhËp tõ l·i kh«ng lín h¬n chi phÝ vÒ l·i th× ng©n hµng sÏ chÞu thua lç.
L·i suÊt lµ yÕu tè thay ®æi trªn thÞ trêng, r¸t khã cã thÓ dù b¸o tríc rñi ro
l·i suÊt x¶y ra khi l·i suÊt thay ®æi lµm gi¶m thu nhËp cña Ng©n hµng. §èi víi
nguån vèn huy ®éng khi l·i suÊt t¨ng sÏ lµm chi phÝ vèn vay cña ng©n hµng
t¨ng, ®èi víi c¸c kho¶n tÝn dông, khi l·i suÊt gi¶m sÏ lµm gi¶m thu nhËp tõ l·i
cña ng©n hµng. Vµ do ®ã lµm gi¶m thu nhËp cña ng©n hµng.
Nguyªn nh©n chÝnh g©y ra rñi ro l·i suÊt lµ do sù kh«ng c©n xøng gi÷a
c¸c kú h¹n cña tµi s¶n nî vµ tµi s¶n cã. NÕu ng©n hµng dïng tµi s¶n nî ng¾n
h¹n ®Ó ®Çu t vµo tµi s¶n cã dµi h¹n th× khi l·i suÊt ng¾n h¹n t¨ng lªn, trong khi
l·i suÊt ®Çu t vÉn gi÷ nguyªn, ng©n hµng sÏ gÆp rñi ro. Ngîc l¹i nÕu ng©n hµng
dïng t¸i s¶n nî dµi h¹n ®Ó ®Çu t vµo tµi s¶n cã ng¾n h¹n th× khi l·i suÊt ®Çu t
gi¶m Ng©n hµng còng cã nguy c¬ bÞ rñi ro.
12
Ngoµi ra rñi ro l·i suÊt cßn cã thÓ x¶y ra do c¸c nguyªn nh©n kh¸c nh: do
bÊt lîi trong c¹nh tranh, buéc ng©n hµng ph¶i t¨ng l·i suÊt huy ®éng vµ h¹ l·i
suÊt cho vay ®Ó thu thót kh¸ch hµng, do ®ã lµm t¨ng chi phÝ vµ gi¶m thu nhËp
cña ng©n hµng: Do cung tiÒn tÖ nhá h¬n cÇu tiÒn tÖ nªn ng©n hµng ph¶i t¨ng
l·i suÊt ®Ó huy ®éng vèn: Do chÝnh s¸ch u ®·i cho vay cña nhµ níc, nªn Ng©n
hµng ph¶i gi¶m l·i suÊt cho vay.
2.2. Rñi ro tÝn dông
Rñi ro tÝn dông lµ rñi ro do ng©n hµng kh«ng thu ®îc ®Çy ®ñ c¶ gèc vµ l·i
cña c¸c kho¶n vay, hoÆc lµ viÖc thanh to¸n nî gèc vµ l·i vay kh«ng ®óng thêi
h¹n.
Rñi ro tÝn dông kh«ng chØ giíi h¹n ë ho¹t ®éng cho vay mµ cßn bao gåm
nhiÒu ho¹t ®éng mang tÝnh chÊt tÝn dông kh¸c cña Ng©n hµng nh ho¹t ®éng
b¶o l·nh, tµi trî ngo¹i th¬ng, cho thuª tµi chÝnh.
Rñi ro tÝn dông lµ rñi ro c¬ b¶n nhÊt cña Ng©n hµng th¬ng m¹i, do nh÷ng
nguyªn nh©n sau:
- Ngêi vay vèn l©m vµo t×nh tr¹ng khã kh¨n vÒ tµi chÝnh nªn kh«ng cã
kh¶ n¨ng thanh to¸n nî cho Ng©n hµng.
- Do thiÕu th«ng tin vÒ kh¸ch hµng nªn ng©n hµng ®· cho nh÷ng kh¸ch
hµng kinh doanh kÐm hiÖu qu¶ vay vèn, nªn viÖc thu nî gÆp khã kh¨n.
- C¸n bé Ng©n hµng cã tr×nh ®é thÊp hoÆc vi ph¹m ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp,
dÉn ®Õn c¸c kho¶n nî xÊu, cho vay vèn khèng, cho vay kh«ng ®óng môc ®Ých,
…
- Gi¸ trÞ tµi s¶n ®¶m b¶o kh«ng ®¸p øng ®îc yªu cÇu thu nî cña Ng©n
hµng.
- C¸c nguyªn nh©n kh¸c: ngêi vay cè ý kh«ng tr¶ nî, hoÆc c¸c lÝ do bÊt
kh¶ kh¸ng nh ngêi vay qua ®êi hoÆc mÊt tÝch, …
2.3. Rñi ro thanh kho¶n
Rñi ro thanh kho¶n lµ rñi ro nguy hiÓm nhÊt ®èi víi Ng©n hµng, cã liªn
quan ®Õn sù sèng cßn cña mét Ng©n hµng. Mét Ng©n hµng ho¹t ®éng b×nh thêng ph¶i ®¶m b¶o ®ù¬c kh¶ n¨ng thanh to¸n hiÖn t¹i, trong t¬ng lai vµ ®ét
xuÊt. NÕu kh«ng ®¸p øng ®îc c¸c nhu cÇu thanh to¸n ®ã Ng©n hµng cã thÓ bÞ
mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ cã nguy c¬ bÞ ph¸ s¶n.
Rñi ro thanh to¸n kho¶n lµ rñi ro ®Æc trng cña Ng©n hµng, khã ®èi phã
nhÊt. Do ®ã, ®Ó nãi râ h¬n vÒ rñi ro thanh to¸n kho¶n, em xin tr×nh bµy râ h¬n
ë phÇn sau.
2.4. Rñi ro hèi ®o¸i
13
Rñi ro hèi ®o¸i lµ rñi ro do sù biÕn ®éng cña tØ gi¸ hèi ®o¸i g©y nªn. Nhng rñi ro nµy cã thÓ ph¸t sinh trong tÊt c¶ c¸c nghiÖp vô vµ liªn quan ®Õn
ngo¹i tÖ cña Ng©n hµng nh: cho vay, huy ®éng vèn b»ng ngo¹i tÖ, mua b¸n
ngo¹i tÖ, ®Çu t chøng kho¸n b»ng ngo¹i tÖ,…
Trong c¸c giao dÞch ngo¹i hèi vµ trong c©n ®èi tµi s¶n b»ng ngo¹i tÖ cña
Ng©n hµng, bÊt cø mét tr¹ng th¸i ngo¹i hèi “trßng” hay “®o¶n” ®Òu cã thÓ gÆp
rñi ro hèi ®o¸i khi tØ gi¸ ngo¹i tÖ thay ®æi. NÕu ng©n hµng ë tr¹ng th¸i ngo¹i tÖ
“trêng”, th× khi ngo¹i tÖ t¨ng gi¸ Ng©n hµng sÏ cã l·i, ngîc l¹i Ng©n hµng sÏ
bÞ lç khi ngo¹i tÖ ®ã xuèng gi¸. NÕu Ng©n hµng ®ang ë tr¹ng th¸i “®o¶n” vÒ
mét ngo¹i tÖ nµo ®ã, khi ngo¹i tÖ lªn gi¸ Ng©n hµng sÏ bÞ lç vµ ngîc l¹i.
Nh vËy, viÖc t¹o ra c¸c tr¹ng th¸i ngo¹i tÖ “trêng” hay “®o¶n” chÝnh lµ
nguyªn nh©n g©y rñi ro hèi ®o¸i cho Ng©n hµng. §©y chÝnh lµ kÕt qu¶ cña viÖc
Ng©n hµng thùc hiÖn c¸c giao dÞch ngo¹i tÖ phôc vô cho kh¸ch hµng vµ cho
chÝnh b¶n th©n m×nh, hoÆc ng©n hµng huy ®éng vèn b»ng ngo¹i tÖ vµ ®Çu t vµo
c¸c tµi s¶n cã b»ng ngo¹i tÖ.
2.5. Rñi ro m«i trêng
Rñi ro m«i trêng lµ rñi ro do ho¹t ®éng cña Ng©n hµng g©y nªn, bao gåm:
rñi ro do sù biÕn ®éng cña thiªn nhiªn (lò lôt, ®éng ®Êt), rñi ro vÒ kinh tÕ
(khñng ho¶ng, suy th¸i), rñi ro do sù thay ®æi chÝnh s¸ch ph¸p luËt cña Nhµ
nø¬c g©y nªn bÊt lîi cho Ng©n hµng.
Rñi ro m«i trêng lµ rñi ro mµ Ng©n hµng khã kiÓm so¸t ®îc chóng cã thÓ
lµm suy yÕu kh¶ n¨ng chÞu ®ùng rñi ro cña Ng©n hµng hoÆc g©y cho Ng©n
hµng nh÷ng thiÖt h¹i vÒ tµi chÝnh.
14
2.6. Rñi ro trong c«ng nghÖ
Rñi ro trong c«ng nghÖ thêng x¶y ra trong c¸c trêng hîp: Ng©n hµng ®·
®Çu t rÊt lín vµo ph¸t triÓn c«ng nghÖ nhng hiÖu qu¶ sö dông l¹i kh«ng cao,
kh«ng tiÕt kiÖm chi phÝ cho Ng©n hµng theo nh mong muèn hoÆc hÖ thèng
c«ng nghÖ cña Ng©n hµng trôc trÆc lµm ¶nh hëng ®Õn viÖc ®iÒu hµnh ho¹t
®éng kinh doanh cña Ng©n hµng g©y ra nh÷ng tæn thÊt nhÊt ®Þnh.
2.7. C¸c rñi ro kh¸c
Nh rñi ro ho¹t ®éng, rñi ro quèc gia, rñi ro ph¸p lÝ…
15
Ch¬ng 3: Lý thuyÕt vÒ rñi ro thanh kho¶n
1. Kh¸i qu¸t rñi ro thanh kho¶n ®èi víi ho¹t ®éng Ng©n hµng
§èi víi c¸c tæ chøc nãi chung, th× rñi ro thanh kho¶n g©y ra ®èi víi c¸c
ng©n hµng lµ thêng xuyªn vµ nghiªm träng h¬n c¶. Nguyªn nh©n chÝnh xuÊt
ph¸t tõ ®Æc ®iÓm mang tÝnh ®Æc thï cña b¶ng c©n ®èi tµi s¶n lµ: Ng©n hµng ®·
dïng c¸c nguån vèn ng¾n h¹n bªn tµi s¶n nî ®Ó tµi trî cho c¸c tµi s¶n cã.
Ngoµi ra, khi nh÷ng ngêi göi tiÒn nhËn thÊy Ng©n hµng gÆp r¾c rèi vÒ thanh
kho¶n th× ®ång lo¹t rót tiÒn ngay lËp tøc ra khái Ng©n hµng, h¬n n÷a hµnh
®éng rót tiÒn cña nh÷ng ngêi göi tiÒn cã tÝnh l©y lan vµ ph¶n øng d©y chuyÒn
nhanh chãng vµ réng kh¾p.
C¸c rñi ro nh l·i suÊt, tû gi¸, tÝn dông… Cã thÓ ®e do¹ ®Õn kh¶ n¨ng
thanh to¸n cuèi cïng cña Ng©n hµng, nhng rñi ro thanh kh¶on chØ lµ vÊn ®Ò
th«ng thêng x¶y ra hµng ngµy ®èi víi ho¹t ®éng Ng©n hµng . ChØ trong trêng
hîp ®Æc biÖt h¹n h÷u, rñi ro thanh kho¶n míi ®e ro¹ ®Õn kh¶ n¨ng thanh to¸n
cuèi cïng cña Ng©n hµng.V× vÊn ®Ò thanh kho¶n lµ vÊn ®Ò thêng nhËt, cho nªn
mét trong nh÷ng nhiÖm vô hµng ®Çu ®èi víi nhµ qu¶n lÝ ng©n hµng lµ ®¶m b¶o
kh¶ n¨ng thanh to¸n mét c¸ch thêng xuyªn, liªn tôc vµ ®Çy ®ñ.
Mét Ng©n hµng ®îc coi lµ thanh kho¶n nÕu cã kh¶ n¨ng tiÕp cËc ®îc ®Çy
®ñ víi c¸c nguån thanh kho¶n mét c¸ch tøc thêi t¹i møc chi phÝ hîp lÝ vµ thêi
®iÓm cã nhu cÇu. Tõ kh¸i niÖm nµy cho thÊy ®Ó ®îc xem lµ thanh kho¶n th×
ng©n hµng ph¶i:
- HoÆc lµ cã s½n trong tay mét lîng tµi s¶n cÇn thiÕt (lîng tµi s¶n dù tr÷
thanh kho¶n bªn tµi s¶n cã – Stored liquidities)
- HoÆc lµ ph¶i cã kh¶ n¨ng ®i vay hay huy ®éng tøc thêi ®îc nguån vèn
thanh kho¶n, hay b¸n ®îc c¸c tµi s¶n thuéc bªn tµi s¶n cã.
- Trôc trÆc trong thanh kho¶n thêng lµ tÝn hiÖu ®Çu tiªn vÒ nh÷ng khã
kh¨n tµi chÝnh ®èi víi Ng©n hµng vµ hËu qu¶ tiÕp ®Õn cã thÓ lµ:
+ MÊt dÇn nh÷ng ngêi göi tiÒn mét c¸ch truyÒn thèng.
+ Buéc ph¶i chuyÓn ho¸ c¸c tµi s¶n cã thanh kho¶n tiÒn do thiÕu hôt tiÒn
mÆt.
+ TiÕp cËn víi thÞ trêng tiÒn tÖ ®Ó t¨ng vèn víi nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¾t khe
h¬n : vÝ dô nh ph¶i cã tµi s¶n thÕ chÊp, chÞu møc l·i suÊt cao… vµ cã thÓ bÞ tõ
chèi cho vay.
TÊt c¶ nh÷ng biÓu hiÖn nµy ®Òu lµ cho Ng©n hµng tiÕn gÇn ®Õn bê vùc
mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ ®i ®Õn ph¸ s¶n
16
Ngµy nay, thÞ trêng tiÒn tÖ ph¸t triÓn víi nhiÒu c«ng cô phong phó, ®a
d¹ng, tiÖn dông vµ hiÖu qu¶,, chÝnh v× vËy nhiÒu Ng©n hµng cho r»ng cã thÓ ®i
vay ®îc mét lîng vèn lín t¹i bÊt k× thêi ®iiÓm nµo ®Ó ®¸p øng ®îc nhu cÇu
thanh kho¶n cÇn thiÕt, do ®ã ®· coi nhÑ viÖc duy tr× mét lîng tµi s¶n thanh
kho¶n nh»m ®¸p øng nhu cÇu thanh kho¶n thêng xuyªn cña Ng©n hµng.
2. Nguyªn nh©n lµm ph¸t sinh rñi ro thanh kho¶n
2.1. Nh÷ng ngyªn nh©n tiÒn ®Ò
Cã ba nguyªn nh©n chÝnh khiÕn Ng©n hµng ®èi mÆt víi rñi ro thanh
kho¶n thêng xuyªn lµ:
Nguyªn nh©n thø nhÊt: Ng©n hµng huy ®éng vµ ®i vay vèn víi thêi h¹n
ng¾n, vµ cø tuÇn hoµn chóng ®Ó sö dông cho vay víi thêi h¹n dµi h¬n. Do ®ã,
nhiÒu Ng©n hµng ph¶i ®èi mÆt víi sù kh«ng trïng khíp vÒ thêi h¹n ®Õn h¹n
gi÷a tµi s¶n cã vµ tµi s¶n nî. Thùc tÕ lµ Ng©n hµng thêng cã mét tØ lÖ ®¸ng kÓ
tµi s¶n nî, cã ®Æc ®iÓn lµ ph¶i ®îc hoµn tr¶ tøc thêi nÕu ngêi göi cã nhu cÇu,
nh tiÒn göi kh«ng k× h¹n, tiÒn göi cã k× h¹n cã thÓ rót tríc thêi h¹n, tµi kho¶n
NOW… do ®ã Ng©n hµng lu«n ph¶i s½n sµng thanh kho¶n.
Nguyªn nh©n thø hai: Sù nh¹y c¶m cña tµi s¶n tµi chÝnh víi nh÷ng thay
®æi l·i suÊt. Khi l·i suÊt t¨ng, nhiÒu ngêi göi tiÒn sÏ rót tiÒn ra tiÒm kiÕm n¬i
göi kh¸c cã møc l·i suÊt cao h¬n. Nh÷ng ngêi cã nhu cÇu tÝn dông sÏ ho·n l¹i,
hoÆc rót hÕt sè d h¹n møc tÝn dông víi møc l·i suÊt thÊp ®· tho¶ thuËn. Nh vËy
thay ®æi l·i suÊt ¶nh hëng ®Õn luång tiÒn göi còng nh luång tiÒn vay, vµ cuèi
cïng lµ ®Õn thanh kho¶n cña Ng©n hµng. Ngoµi ra l·i suÊt thay ®æi sÏ ¶nh hëng ®Õn thÞ gi¸ cña c¸c tµi s¶n mµ Ng©n hµng ®em b¸n ®Ó t¨ng thanh kho¶n,
vµ trùc tiÕp ¶nh hëng ®Õn chi phÝ ®i vay trªn thÞ trêng tiÒn tÖ cña Ng©n hµng.
Nguyªn nh©n thø ba: Ng©n hµng lu«n ph¶i ®¸p øng nhu cÇu thanh kho¶n
mét c¸ch hoµn h¶o. Nh÷ng trôc trÆc vÒ thanh kho¶n sÏ lµm sãi mßn niÒn tin
cña d©n chóng vµo Ng©n hµng. NÕu nh vµo mét buæi s¸ng c¸c quÇy chi tr¶ tiÒn
hay c¸c m¸y tr¶ tiÒn tù ®éng cña Ng©n hµng ®ãng cöa víi lÝ do lµ thiÕu tiÒn
mÆt t¹m thêi, vµ kh«ng thÓ thanh to¸n c¸c tê sÐc chuyÓn ®Õn còng nh nh÷ng
kho¶n tiÒn göi ®Õn h¹n th× Ng©n hµng ®ã ®øng tríc nguy c¬ ph¸ s¶n vµ nÕu cã
vùc l¹i ®îc th× mét phÇn nµo ®ã còng gi¶m bít lßng tin göi tiÒn cña kh¸ch
hµng. Mét trong nh÷ng viÖc quan träng ®èi víi nhµ qu¶n lÝ Ng©n hµng lµ lu«n
liªn hÖ chÆt chÏ víi nh÷ng kh¸ch hµng cã sè d tiÒn göi lín vµ nh÷ng kh¸ch
hµng ®ang cßn h¹n møc tÝn dông lín cha sö dông ®Ó biÕt ®îc kÕ ho¹ch cña hä,
khi nµo th× rót tiÒn vµ rót bao nhiªu ®Ó cã ph¬ng ¸n thanh kho¶n thÝch hîp.
2.2. Nguyªn nh©n tõ ho¹t ®éng
17
Rñi ro thanh kho¶n cã thÓ ph¸t sinh tõ ho¹t ®éng bªn tµi s¶n nî hay bªn
tµi s¶n cã cña Ng©n hµng.
Nguyªn nh©n bªn tµi s¶n nî: rñi ro thanh kho¶n cã thÓ ph¸t sinh bÊt cø
lóc nµo khi nh÷ng ngêi göi tiÒn thùc hiÖn rót tÒn ngay lËp tøc. Khi nh÷ng ngêi
göi rót tiÒn ®ét ngét, buéc ng©n hµng ph¶i ®i vay bæ sung hoÆc b¸n bít tµi s¶n
thanh kho¶n ®Ó ®¸p øng nhu cÇu thanh kho¶n.Trong tÊt c¶ c¸c nhãm tµi s¶n
cã, th× tiÒn mÆt lµ ph¬ng tiÖn ®Çu tiªn vµ trùc tiÕp ®Ó ®¸p øng nhu cÇu thanh
kho¶n. Nhng ®¸ng tiÕc lµ tiÒn mÆt lµ tµi s¶n kh«ng ®em l¹i thu nhËp l·i suÊt
cho Ng©n hµng, do ®ã c¸c Ng©n hµng cã xu híng gi¶m thiÓu tµi s¶n cã ë d¹ng
tiÒn mÆt. V× vËy ®Ó thu ®îc thu nhËp tõ l·i suÊt, c¸c Ng©n hµng ph¶i ®Çu t tiÒn
vµo c¸c tµi s¶n Ýt thanh kho¶n h¬n hoÆc nh÷ng tµi s¶n cã thÓ chuyÓn ho¸ thµnh
tiÒn, nhng chi phÝ ®Ó chuyÓn ho¸ thµnh tiÒn ngay lËp tøc víi c¸c tµi s¶n kh¸c
nhau th× rÊt kh¸c nhau. Khi ph¶i b¸n mét tµi s¶n ngay lËp tøc th× gi¸ cña nã cã
thÓ thÊp h¬n rÊt nhiÒu so víi trêng hîp cã thêi gian ®Ó t×m kiÕm ngêi mua vµ
th¬ng lîng vÒ gi¸. KÕt qu¶ lµ mét sè tµi s¶n chØ cã thÓ chuyÓn ho¸ thµnh tiÒn
ngay lËp tøc t¹i møc gi¸ b¸n rÊt thÊp, do ®ã cã thÓ ®e do¹ ®Õn kh¶ n¨ng thanh
to¸n cuèi cïng cña ng©n hµng. Ngoµi thanh lý tµi s¶n Ng©n hµng cã thÓ t×m
kiÕm c¸c nguån vèn bæ sung th«ng qua viÖc vay trªn thÞ trêng tiÒn tÖ.
Nguyªn nh©n bªn ngoµi tµi s¶n cã: Rñi ro thanh kho¶n ph¸t sinh liªn
quan ®Õn c¸c cam kÕt tÝn dông. Mét cam kÕt tÝn dông ®îc ngêi vay tiÒn cã
quyÒn hµnh rót tiÒn bÊt cø lóc nµo trong thêi h¹n cña nã. Khi mét cam kÕt tÝn
dông ®îc ngêi vay thùc hiÖn, th× ng©n hµng ph¶i ®¶m b¶o cã ®ñ tiÒn ngay tøc
thêi ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch hµng, nÕu kh«ng Ng©n hµng sÏ ®èi mÆt víi
rñi ro thanh kho¶n. T¬ng tù nh bªn tµi s¶n nî, ®Ó ®¸p øng nhu cÇu thanh
kho¶n bªn tµi s¶n cã, Ng©n hµng cã thÓ gi¶m sè d tiÒn mÆt, chuyÓn ho¸ c¸c
tµi s¶n cã kh¸c thµnh tiÒn mÆt, hoÆc ®i vay c¸c nguån vèn bæ xung trªn thÞ trêng tiÒn mÆt.
2.3. Mét sã biÖn ph¸p nghiÖp vô ®Ó phßng tr¸nh rñi ro thanh kho¶n
2.3.1. Xö lÝ rñi ro thanh kho¶n ph¸t sinh bªn ngoµi tµi s¶n nî
Trªn b¶ng c©n ®èi tµi s¶n nî cña Ng©n hµng, phÇn lín tµi s¶n nî cã ®Æc
®iÓn chung lµ ng¾n h¹n, nh tiÒn göi kh«ng k× h¹n, vµ c¸c lo¹i tiÒn göi ng¾n
h¹n kh¸c, trong khi ®ã, phÇn lín tµi s¶n cã l¹i cã thêi h¹n dµi h¬n, nh tÝn
dông, c¸c kho¶n ®Çu t, cho thuª…§èi víi tiÒn göi kh«ng k× h¹n, ngêi göi cã
thÓ rót tiÒn bÊt cø lóc nµo vµo nh÷ng ngµy lµm viÖc cña Ng©n hµng. Nh vËy, vÒ
mÆt lÝ thuyÕt, nÕu mét Ng©n hµng cã tØ träng lín vÒ tiÒn göi kh«ng k× h¹n, th×
nã lu«n ph¶i s½n sµng ®èi phã víi t×nh huèng kh¸ch hµng cã thÓ rót tiÒn bÊt cø
lóc nµo.
18
Trªn thùc tÕ c¸c Ng©n hµng ®Òu biÕt r»ng, trong ®iÒu kiÖn b×nh thêng th×
chØ cã mét tæng sè Ýt trong tæng sè nh÷ng ngêi göi tiÒn cã nhu cÇu rót tiÒn
h»ng ngµy. Do ®ã phÇn lín sè tiÒn d göi h»ng ngµy trë thµnh sè tiÒn d göi thêng xuyªn h»ng ngµy, cung cÊp nguån vèn dµi h¹n cho Ng©n hµng. §ång thêi,
nh÷ng nhu cÇu rót tiÒn göi h»ng ngµy, ®îc c©n ®èi chñ yÕu b»ng c¸c kho¶n
tiÒn göi míi, vµ c¸c kho¶n thu nhËp tõ ho¹t ®éng Ng©n hµng.
Cã hai ph¬ng ¸n chÝnh ®Ó Ng©n hµng gi¶i quyÕt rñi ro thanh kho¶n lµ:
(1). Th«ng qua qu¶n lÝ tµi s¶n nî.
(2). Lµ th«ng qua qu¶n lÝ tµi s¶n cã.
Theo truyÒn thèng, Ng©n hµng thêng dùa vµo qu¶n lÝ tµi s¶n cã, nhng
ngµy nay c¸c Ng©n hµng, ®Æc biÖt lµ c¸c Ng©n hµng lín thêng sö dông ph¬ng
¸n qu¶n lÝ tµi s¶n nî th«ng qua viÖc tiÕp cËn thÞ trêng tiÒn ®Ó t¨ng nguån vèn
tÝn dông tøc thêi ®¸p øng nhu cÇu thanh kho¶n cña Ng©n hµng.
2.3.2. Ph¬ng ph¸p qu¶n lÝ tµi s¶n nî
Ph¬ng ph¸p qu¶n lÝ tµi s¶n nî lµ viÖc ng©n hµng tiÕp cËn víi thÞ trêng tiÒn
tÖ ®Ó t¨ng vèn tøc thêi b»ng c¸c kho¶n tÝn dông ng¾n h¹n, bao gåm thÞ trêng
chÝnh thøc (giao dÞch víi NHTW), thÞ trêng Interbank vµ hîp ®ång mua l¹i.
Ngoµi ra, Ng©n hµng cã thÓ thùc hiÖn mét ph¬ng ¸n kh¸c lµ Ng©n hµng cã thÓ
ph¸t hµnh k× phiÕu ng¾n h¹n, hay ph¸t hµnh mét sè tr¸i phiÕu cã thêi h¹n dµi.
Nhng ph¬ng ph¸p nµy cã mét h¹n chÕ lµ chi phÝ cña nã rÊt cao. V× trªn thÞ trêng Iterbank lµ thÞ trêng b¸n bu«n nªn l·i suÊt cña nã cao h¬n so víi l·i suÊt
trªn thÞ trêng b¸n lÎ.
BiÖn ph¸p qu¶n lÝ tµi s¶n nî kh«ng lµm thay ®æi quy m« b¶ng c©n ®èi tµi
s¶n vµ kÕt cÊu tµi s¶n cã, mµ chØ lµm thay ®æi kÕt cÊu tµi s¶n nî. Do ®ã, nÕu
Ng©n hµng cã mét ph¬ng ph¸p qu¶n lÝ, tµi s¶n nî hiÖu qu¶ th× bªn tµi s¶n nî
sÏ kh«ng bÞ ¶nh hëng khi kh¸ch hµng rót tiÒn bÊt thêng. §©y lµ lÝ do t¹i sao
ngµy nay, c¸c kÜ thuËt qu¶n lÝ tµi s¶n nî l¹i ph¸t triÓn nhanh vµ nhiÒu ®Õn vËy.
§Æc biÖt víi sù ph¸t triÓn cña thÞ trêng chøng kho¸n lµ nguån cung cÊp nguån
vèn huy ®éng cho Ng©n hµng khi cÇn.
2.3.3. Ph¬ng ph¸p qu¶n lÝ tµi s¶n cã (chuyÓn ho¸ tµi s¶n)
Thay v× vay trªn thÞ trêng b¸n bu«n ®Ó ®¸p øng nhu cÇu thanh kho¶n,
ng©n hµng cã thÓ chuyÓn ho¸ mét bé phËn tµi s¶n thanh kho¶n, Ng©n hµng cã
thÓ chuyÓn thµnh tiÒn mÆt.
Mét tµi s¶n ®îc coi lµ tµi s¶n thanh kho¶n th× ph¶i ®¸p øng ®îc c¸c ®iÒu
kiÖn sau:
- Cã thÓ chuyÓn ho¸ thµnh tiÒn mÆt nhanh chãng.
19
- Chi phÝ chuyÓn ®æi thÊp.
- Víi gi¸ c¶ t¬ng ®¬ng víi gi¸ thÞ trêng
- §îc giao dÞch trªn thÞ trêng hoµn h¶o. ThÞ trêng hoµn h¶o lµ thÞ trêng
mµ t¹i møc gi¸ nhÊt ®Þnh cña thÞ trêng th× nhu cÇu mua ®îc ®¸p øng, vµ cã bao
nhiªu hµng ho¸ muèn b¸n ®Òu ®îc b¸n hÕt.
TiÒn mÆt lµ tµi s¶n cã tÝnh thanh kh¶n cao nhÊt. Nã cã thÓ ®îc gi÷ díi
d¹ng tiÒn göi t¹i NHTW, hay c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c, hay t¹i c¸c quü dù
phßng cña Ng©n hµng. TiÕp ®Õn lµ tr¸i phiÕu kho b¹c, tr¸i phiÕu chÝnh phñ.
ViÖc duy tr× mét lîng tµi s¶n thanh kho¶n, mét mÆt lµm gi¶m ®îc rñi ro thanh
kho¶n, mÆt kh¸c lµm cho Ng©n hµng ph¶i chÞu chi phÝ c¬ héi, do viÖc tµi s¶n
thanh kho¶n mang l¹i thu nhËp thÊp cho Ng©n hµng. Nhng viÖc Ng©n hµng
duy tr× qu¸ Ýt tµi s¶n thanh kho¶n sÏ khiÕn Ng©n hµng ®èi mÆt víi rñi ro rót
tiÒn vµ c¸c cam kÕt tÝn dông.
Nh vËy, ng©n hµng lu«n ph¶i ®¸nh ®æi gi÷a viÖc ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh
kho¶n víi lîi nhuËn. ViÖc n¾m gia tµi s¶n thanh kho¶n ®¶m b¶o cho Ng©n
hµng gi¶m thiÓu rñi ro thanh kho¶n víi lîi nhuËn. ViÖc n¾m gi÷ tµi s¶n thanh
kho¶n ®¶m b¶o cho Ng©n hµng gi¶m thiÓu rñi ro thanh kho¶n, nhng ®em l¹i
lîi nhuËn thÊp. Nh÷ng tµi s¶n Ýt thanh kho¶n cã thu nhËp cao nhng l¹i lµm
gi¶m kh¶ n¨ng thanh kho¶n cña Ng©n hµng, ®Æt Ng©n hµng vµo rñi ro thanh
kho¶n cao khi kh¸ch hµng rót tiÒn vµ khi c¸c cam kÕt tÝn dông ®îc thùc hiÖn.
2.3.4. Xö lÝ rñi ro thanh kho¶n ph¸t sinh bªn tµi s¶n cã
Sù rót tiÒn qu¸ møc cã thÓ g©y nªn nh÷ng vÊn ®Ò thanh kho¶n cho Ng©n
hµng. T¬ng tù nh vËy, khi nh÷ng ngêi vay tiÒn thùc hiÖn c¸c cam kÕt tÝn dông
hay sö dông còng cã thÓ g©y cho Ng©n hµng gÆp ph¶i nh÷ng vÊn ®Ò vÒ thanh
kho¶n.
3. ChiÕn lîc qu¶n lÝ tµi s¶n nî
3.1. ChiÕn lîc ph¸t triÓn æn ®Þnh ë thÞ trêng b¸n lÎ
ChiÕn lîc qu¶n lÝ tµi s¶n nî ®èi víi hÇu hÕt c¸c Ng©n hµng lµ ph¸t triÓn
v÷ng ch¾c c¸c thÞ trêng b¸n lÎ. Nh÷ng kho¶n tiÒn b¸n lÎ (c¸c kho¶n tiÒn göi
cña kh¸ch hµng c¸ nh©n vµ tæ chøc kinh tÕ) lµ nguån vèn chiÕn lîc chÝnh h×nh
thµnh søc m¹nh cña Ng©n hµng, bëi v× chóng cã ®Æc ®iÓm lµ æn ®Þnh trong dµi
h¹n vµ cã chi phÝ thÊp h¬n trong thÞ trêng b¸n bu«n.
XÐt vÒ mÆt k× h¹n, nguån vèn b¸n lÎ bao gåm nhiÒu tiÒn göi kh«ng k×
h¹n, tiÒn göi tiÕt kiÖm, tiÒn göi kh«ng k× h¹n cã thÓ rót ra bÊt k× lóc nµo, tiÒn
göi cã k× h¹n lµ ng¾n hoÆc cã thÓ rót ra tríc h¹n. Nhng trong thùc tÕ, phÇn lín
sè d cña nguån vèn b¸n lÎ l¹i æn ®Þnh thêng xuyªn nh nguån vèn dµi h¹n v×
ngêi göi tiÒn chØ rót tiÒn trong nh÷ng trêng hîp bÊt thêng.
20
- Xem thêm -