A. Lêi më ®Çu
Ng©n hµng lµ mét tæ chøc tµi chÝnh quan träng nhÊt cña nÒn kinh tÕ.
Ng©n hµng bao gåm nhiÒu lo¹i tuú thuéc vµo sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ nãi
chung vµ hÖ thèng tµi chÝnh nãi riªng, trong ®ã ng©n hµng th¬ng m¹i thêng
chiÕm tû träng lín nhÊt vÒ quy m« tµi s¶n, thÞ phÇn vµ sè lîng c¸c ng©n hµng.
Lµ mét trong nh÷ng m¾t xÝch quan träng cña bÊt kú nÒn kinh tÕ nµo, trung
gian tµi chÝnh, mét nh©n vËt kh«ng thÓ thiÕu trong nÒn kinh tÕ quèc d©n.
ChÝnh v× vËy hÖ thèng ng©n hµng quèc gia ho¹t ®éng th«ng suèt, lµnh m¹nh vµ
hiÖu qu¶ lµ tiÒn ®Ò ®Ó c¸c nguån lùc tµi chÝnh kh¸c t¨ng trëng mét c¸ch bÒn
v÷ng. Sù sèng cßn cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i cã liªn quan mËt thiÕt tíi
toµn bé ®êi sèng kinh tÕ - chÝnh trÞ - x· héi cña mét quèc gia.
Víi t c¸ch lµ mét doanh nghiÖp, mét doanh nghiÖp ®Æc biÖt nªn Ng©n
hµng kh«ng thÓ tr¸nh khái rñi ro kinh doanh. Mµ mét trong nh÷ng rñi ro quan
träng nhÊt trong kinh doanh ng©n hµng lµ rñi ro thanh kho¶n. Hay nãi mét
c¸ch kh¸c lµ mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n.V× vËy t×m hiÓu c¸c nguyªn nh©n dÉn
®Õn viÖc mÊt kh¶ n¨ng thanh kho¶n? Vµ lµm thÕ nµo ®Ó lîng ho¸ ®îc nã, lµ
vÊn ®Ò sèng cßn cña mét ng©n hµng.
XuÊt ph¸t tõ môc tiªu trªn, nªn khi ®îc t¹o ®iÒu kiÖn thùc tËp t¹i Ng©n
hµng Quèc tÕ- VIBank em cã ý tëng muèn thµnh lËp m« h×nh íc lîng rñi ro
thanh kho¶n cña Ng©n hµng nhê sù trî gióp cña c¸c m« h×nh kinh tÕ lîng.
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp cña em ®îc tr×nh bµy qua 4 ch¬ng:
Ch¬ng 1: Tæng quan vÒ Ng©n hµng quèc tÕ ViÖt Nam
Ch¬ng 2: Lý thuyÕt chung vÒ rñi ro ®èi víi ho¹t ®éng ng©n hµng
Ch¬ng 3: Lý thuyÕt vÒ rñi ro thanh kho¶n
Ch¬ng 4: Sö dông m« h×nh håi quy ®Ó íc lîng rñi ro thanh kho¶n.
1
Néi dung
Ch¬ng1 : Tæng quan vÒ Ng©n hµng Quèc tÕ
ViÖt Nam - VIBank
1. Giíi thiÖu chung vÒ Ng©n hµng Quèc tÕ
Ng©n hµng TMCP Quèc TÕ ViÖt Nam( tªn gäi t¾t lµ Ng©n hµng quèc tÕVIB Bank) ®îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 22/Q§/NH5 ngµy 25/10/1996 cña
thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam.
Cæ ®«ng s¸ng lËp Ng©n hµng Quèc TÕ bao gåm: Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng
ViÖt Nam, Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n ViÖt Nam, c¸c c¸
nh©n vµ doanh nh©n thµnh ®¹t t¹i ViÖt Nam vµ trªn trêng quèc tÕ.
Ng©n hµng Quèc TÕ ®ang tiÕp tôc cñng cè vÞ trÝ cña m×nh trªn thÞ trêng
tµi chÝnh tiÒn tÖ ViÖt Nam. Tõ khi b¾t ®Çu ho¹t ®éng ngµy 18/9/1996 víi sè
vèn ®iÒu lÖ ban ®Çu lµ50 tû ®ång ViÖt Nam Ng©n hµng Quèc TÕ ®ang ph¸t
triÓn thµnh mét trong nh÷ng tæ chøc tµi chÝnh dÉn ®Çu thÞ trêng ViÖt Nam. Lµ
2
mét Ng©n hµng ®a n¨ng, Ng©n hµng Quèc TÕ- víi nÒn t¶ng c«ng nghÖ hiÖn
®¹i tiÕp tôc cung cÊp mét lo¹t c¸c dÞch vô tµi chÝnh ®a n¨ng, trän gãi cho
kh¸ch hµng víi nßng cèt lµ nh÷ng doanh ngiÖp võa vµ nhá ho¹t ®éng lµnh
m¹nh vµ nh÷ng c¸ nh©n vµ nh÷ng gia ®×nh cã thu nhËp æn ®Þnh t¹i c¸c vïng
kinh tÕ träng ®iÓm trong c¶ níc.
Sau 9 n¨m ho¹t ®éng, ®Õn 31/12/005 vèn ®iÒu lÖ cña ng©n hµng lµ 510 tû
®ång ®¹t tèc ®é t¨ng trëng b×nh qu©n hµng n¨m lµ 113%. Tæng tµi s¶n Cã ®¹t
trªn 8.967 tû ®ång, t¨ng gÊp h¬n 2 lÇn so víi cuèi n¨m 2004 vµ ®¹t tèc ®é
t¨ng trëng b×nh qu©n hµng n¨m ®¹t lµ 177%. Lîi nhuËn thuÕ ®¹t trªn 95 tû
®ång - ®¹t trªn 230% so víi 2004. Tû lÖ lîi nhu©n trªn vèn tù cã b×nh qu©n ®¹t
trªn 20% vµ møc ®é cæ tøc chia cho c¸c cæ ®«ng t¨ng ®Òu hµng n¨m. Tû lÖ vÒ
kh¶ n¨ng chi tr¶ lu«n lín h¬n 1, tû lÖ an toµn vèn tèi thiÓu lu«n lín h¬n 8% .
Nguån lùc qu¶n lý vµ ho¹t ®éng kh«ng ngõng ®îc t¨ng cêng víi viÖc bæ
nhiÖm nhiÒu chuyªn gia giµu kinh nghiÖm trong c¸c lÜnh vùc tµi chÝnh ng©n
hµng vµ mét ®éi ngò chuyªn viªn kinh nghiÖm giµu nhiÖt huyÕt.
H×nh ¶nh cña ng©n hµng trong lßng c«ng chóng vµ kh¸ch hµng ®îc c¶i
thiÖn ®¸ng kÓ b»ng nhiÒu ch¬ng tr×nh ®æi míi vµ nhiÒu n¨ng lùc phôc vô,
t¨ng cêng qu¶ng b¸ h×nh ¶nh Ng©n hµng.
Ng©n hµng Quèc tÕ ®îc ng©n hµng ViÖt Nam xÕp lo¹i A theo c¸c tiªu chÝ
®¸nh gi¸ cña ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam do thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ níc
ViÖt Nam ban hµnh ban hµnh trong nhiÒu n¨m liªn tiÕp vµ lÇn thø 2 ®îc tËp
®oµn Citigroup trao tÆng danh hiÖu “Ng©n hµng ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt
s¾c”.
Cuèi n¨m 2005, ngoµi Héi së t¹i Hµ Néi, Ng©n hµng Quèc TÕ cã 30 chi
nh¸nh, phßng giao dÞch t¹i 9 tØnh, thµnh phè Hµ Néi, thµnh phè HCM, H¶I
Phßng, Qu¶ng Ninh, Nha Trang, B×nh D¬ng, CÇn Th¬. Trong n¨m 2006,
Ng©n hµng Quèc TÕ sÏ tiÕp tôc v¬n tÇm ho¹t ®éng ®Õn c¸c trung t©m kinh tÕ
míi vµ nhiÒu tiÒm n¨ng kh¸c trªn c¶ níc víi tæng sè ®¬n vÞ kinh doanh dù
kiÕn lªn ®Õn 60. M¹ng líi ng©n hµng ®¹i lý còng kh«ng ngõng ®îc më réng
víi 2.000 ng©n hµng ®¹i lý trªn 65 quèc gia trªn thÕ giíi.
Víi ph¬ng ch©m kinh doanh “ Lu«n gia t¨ng gi¸ trÞ cho b¹n”, cam kÕt
cña Ng©n hµng Quèc TÕ trong n¨m 2006 vµ nh÷ng n¨m tiÕp theo lµ kh«ng
3
ngõng gia t¨ng gi¸ trÞ cña kh¸ch hµng, cña ®èi t¸c, cña c¸n bé nh©n viªn ng©n
hµng vµ c¸c cæ ®«ng.
2. LÜnh vùc ho¹t ®éng cña Ng©n hµng
N¨m 2005 nÒn kinh tÕ ViÖt Nam tiÕp tôc ®¹t tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ
cao, mang ®Õn c¬ héi ph¸t triÓn kinh doanh cho ngµnh ng©n hµng ViÖt Nam,
Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam tiÕp tôc ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý, t¹o ®iÒu kiÖn
cho c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i ph¸t triÓn ho¹t ®éng kinh doanh.
C¹nh tranh trong ngµnh Ng©n hµng còng ngµy cµng gay g¾t víi viÖc c¸c
Ng©n hµng trong níc vµ níc ngoµi ®Èy nhanh tiÕn tr×nh c¶i c¸ch, t¨ng n¨ng
lùc tµi chÝnh, ®Çu t c«ng nghÖ, ®æi míi c¬ cÊu tæ chøc vµ c¬ chÕ, ph¸t triÓn
nguån nh©n lùc cã chÊt lîng, ph¸t triÓn c¸c dÞch vô Ng©n hµng hiÖn ®¹i, më
réng m¹ng líi kinh doanh, ®Èy m¹nh c«ng t¸c tiÕp thÞ khuyÕn m¹i vµ ¸p dông
nhiÒu tiÖn Ých u ®·i kh¸c cho kh¸ch hµng .
Ng©n hµng quèc tÕ ho¹t ®éng trªn c¸c lÜnh vùc chñ yÕu sau:
2.1. DÞch vô ng©n hµng doanh nghiÖp
Ng©n hµng quèc tÕ cung cÊp dÞch vô cho doanh nghiÖp vµ nh÷ng kh¸ch
hµng kinh doanh kh¸c, bao gåm: dÞch vô tÝn dông, c¸c dÞch vô hç trî doanh
nghiªp trong lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu, dÞch vô b¶o l·nh, dÞch vô thanh to¸n,
dÞch vô mua b¸n ngo¹i tÖ. C¸c kho¶n vay ®îc cung cÊp cho nhiÒu môc ®Ých
kh¸c nhau: bæ sung vèn lu ®éng, mua s¾m trang bÞ tµi s¶n cè ®Þnh ®Çu t më
réng s¶n xuÊt.
2.2. DÞch vô ng©n hµng c¸ nh©n
Ng©n hµng Quèc TÕ cung cÊp dÞch vô cho c¸c c¸ nh©n bao gåm : dÞch vô
tiÕt kiÖm, dÞch vô tÝn dông tiªu dïng, dÞch vô thanh to¸n, dich vô x¸c nhËn
n¨ng lùc tµi chÝnh, dÞch vô thÎ, dÞch vô mua b¸n ngo¹i tÖ. C¸c kho¶n cho vay
tiªu dïng nh¾m ®Õn c¸c môc ®Ých sö dông vèn cô thÓ nh: mua s¾m, söa ch÷a
nhµ ®Êt, mua s¾m xe h¬i, vËt dông gia ®×nh, ®i du häc, ®Çu t cæ phiÕu,…
2.3. DÞch vô ng©n hµng ®Þnh chÕ
Ng©n hµng Quèc TÕ cung cÊp dÞch vô cho c¸c ng©n hµng tæ chøc tµi
chÝnh vµ tæ chøc phi tµi chÝnh bao gåm: dÞch vô tiÒn göi dÞch vô qu¶n lÝ tµi s¶n
dÞch vô cho vay, dÞch vô ®ång tµi trî dich vô mua b¸n ngo¹i tÖ…
3. C¸c ho¹t ®éng chñ yÕu cña Ng©n hµng
3.1. Ho¹t ®éng huy ®éng vèn
4
Trong 2006 ho¹t ®éng nguån vèn cña ng©n hµng Quèc TÕ ®¹t møc t¨ng
trëng kû lôc. Tæng nguån vèn tÝnh ®Õn 31/12/2006 ®¹t 8.967 tû ®ång t¨ng
117% so víi n¨m tríc vµ vît 49,6% kÕ ho¹ch n¨m.
C¬ cÊu nguån vèn ®îc ®iÒu tiÕt hîp lý, t¬ng thÝch víi tû träng cña c¬ cÊu
®Çu t tÝn dông vµ ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng cña ng©n hµng. Ho¹t ®éng kinh
doanh nguån vèn ph¸t triÓn tèt, hiÖu qu¶, ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh kho¶n vµ
®ñ vèn, ngo¹i tÖ phôc vô kh¸ch hµng.
Ng©n hµng Quèc TÕ ®· chñ ®éng trong viÖc ®iÒu chØnh c¬ cÊu nguån vèn
nh»m mang l¹i lîi Ých tèi u cho c¸c cæ ®«ng nhng vÉn ®¶m b¶o nguån vèn khi
më réng cho vay trung vµ dµi h¹n vµ nhu cÇu tiÒn göi kh«ng kú h¹n. Vèn chñ
së h÷u ®¹t 529,787 tû ®ång t¨ng 104,7% so víi cuèi n¨m 2005 vèn ®iÒu lÖ
t¨ng lªn 510 tû ®ång kh«ng nh÷ng t¹o thªm nguån vèn ®¸p øng yªu cÇu kinh
doanh cña Ng©n hµng Qu«c TÕ, ®Æc biÖt lµ nguån vèn trung dµi h¹n vµ ®¶m
b¶o tû lÖ an toµn vèn khi më réng kinh doanh, mµ cßn t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ®Çu t
c¬ së vËt chÊt vµ c«ng nghÖ nh»m n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña ng©n
hµng. Tû träng vèn chñ së h÷u trong tæng nguån vèn gi¶m tõ 7,3% trong n¨m
2005 xuèng cßn 6,9% trong 2006- chøng tá kh¶ n¨ng më réng qui m« c¸c cÊu
thµnh kh¸c ®Æc biÖt lµ tiÒn göi tõ vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ .
Vèn huy ®éng cña c¸c tæ chøc tµi chÝnh ®¹t t¹i thêi ®iÓm 31/12/2006 ®¹t
2852,872 tû, b»ng 176,6% so víi ®Çu n¨m vµ chiÕm 31,7% tæng nguån vèn.
Trong ®ã tiÒn göi cña c¸c tæ chøc tµi chÝnh ®¹t 2808 tû ®ång, chiÕm 98% tæng
nguån vèn huy ®éng cña c¸c tæ chøc tµi chÝnh. ViÖc t¨ng vèn ®iÒu lÖ lªn 510
tû ®ång cïng víi kÕt qu¶ ho¹t ®éng t¨ng trëng cao vµ an toµn, uy tÝn giao dÞch
trªn thÞ trêng vµ c¸c quan hÖ hîp t¸c ®îc duy tr× tèt ®· dÉn ®Õn viÖc c¸c tæ
chøc tÝn dông trong níc vµ c¸c tæ chøc tÝn dông quèc tÕ ®ang ho¹t ®éng t¹i
ViÖt Nam t¨ng h¹n møc tiÒn göi t¹i Ng©n hµng Quèc TÕ. TiÒn vay tõ c¸c tæ
chøc tµi chÝnh kh¸c gi¶m xuèng so víi n¨m 2004 còng gãp phÇn gi¶m chi phÝ
vèn cña Ng©n hµng.
Vèn huy ®éng tõ c¸c tæ chøc kinh tÕ vµ d©n c ®¹t 5268,617 tû ®ång b»ng
163% so víi ®Çu n¨m vµ chiÕm 58% so víi nguån vèn. §©y lµ mét kÕt qu¶
®¸ng ghi nhËn trong ®iÒu kiÖn Ng©n hµng Quèc TÕ ph¶i ®èi mÆt víi sù canh
tranh ngµy cµng t¨ng tõ c¸c Ng©n hµng kh¸c. Sè d vèn huy ®éng tõ c¸c c¸
nh©n t¹i thêi ®iÓm 31/12/2006 ®¹t 3302,446 tû ®ång, ®¹t tèc ®é t¨ng trëng
133%. KÕt qu¶ trªn cã ®îc lµ nhê ng©n hµng quèc tÕ ®· thùc hÖn chÝnh s¸ch
l·i xuÊt linh ho¹t, më réng m¹ng líi ho¹t ®éng ®Õn kh¸ch hµng h¬n vµ tung ra
5
nhiÒu s¶n phÈm huy ®éng cã søc hót ra thÞ trêng. C¬ cÊu vèn huy ®éng tõ c¸c
c¸ nh©n còng cã sù thay ®æi mang tÝnh tÝch cùc trong ®ã tØ träng tiÒn göi cã l·i
suÊt thÊp t¨ng m¹nh. Sè tiÒn göi kh«ng kú h¹n t¨ng tíi 186,3% so víi 2005.
Trong n¨m 2006, do ®Þnh híng ph¸t triÓn kh¸ch hµng ®· ®îc qu¸n triÖt
tíi tõng ®¬n vÞ trong hÖ thèng Ng©n hµng Quèc TÕ, t×nh h×nh ho¹t ®éng khëi
s¾c cña khèi nguån vèn vµ nç lùc cña c¶ hÖ thèng trong viÖc më réng ®èi tîng
kh¸ch hµng tiÒn göi, tæng huy ®éng tiÒn göi cña c¸c tæ chøc kinh tÕ t¨ng 234%
so víi ®Çu n¨m vµ ®¹t 1.966 tû ®ång.
3.2. Ho¹t ®éng tÝn dông
§iÓm ®¸ng chó ý lµ trªn c¬ së m¹ng líi ho¹t ®éng ®îc më réng c¬ së
kh¸ch hµng t¨ng trëng m¹nh vµ tèc ®é huy ®éng vèn rÊt tèt nªn ho¹t ®éng tÝn
dông tiÕp tôc t¨ng trëngtrong n¨m 2006.
D nî tÝn dông ®Õn thêi ®iÓm 31/12/2006 ®at 5.255 tû ®ång, t¨ng 235% so
víi ®Çu n¨m vµ vît 24,3% so víi kÕ ho¹ch n¨m. Trong ®ã, tÝn dông ng¾n h¹n
®¹t 3.570,7 tû ®ång, chiÕm 67,9% tæng d nî vµ tÝn dông trung vµ dµi h¹n ®¹t
1.707,9 tû ®ång, chiÕm 32,1% tæng d nî.
C¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ho¹t ®éng trªn nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau
cña nÒn kinh tÕ lµ ®èi tîng kh¸ch hµng chñ yÕu cña Ng©n hµng Quèc TÕ. C¸c
doanh nghiÖp võa vµ nhá lµ mét bé phËn rÊt quan träng trong chuçi s¶n xuÊt
x· h«Þ nhng hiÖn nay c¸c doanh nghiÖp nµy ®ang gÆp khã kh¨n trong viÖc t¨ng
cêng kh¶ n¨ng c¹nh tranh, hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ vµ tiÕp cËn c¸c nguån vèn
tÝn dông. ChÝnh s¸ch cña Ng©n hµng Quèc TÕ ®· gióp c¸c doanh nghiÖp võa
vµ nhá tiÕp cËn ®îc nguån vèn víi chi phÝ hîp lý ®Ó ®Çu t t¨ng n¨ng suÊt lao
®éng, t¨ng søc c¹nh tranh vµ më réng s¶n xuÊt kinh doanh. Ngoµi ra trong
n¨m 2006, Ng©n hµng Quèc TÕ tiÕp tôc ®Èy m¹nh cho vay tµi trî ho¹t ®éng
xuÊt khÈu hµng ho¸ nh cho vay ®Ó doanh nghiÖp s¶n xuÊt, thu mua hµng ho¸
xuÊt khÈu, cho vay chiÕt khÊu bé chøng tõ hµng xu¾t khÈu. D nî tÝn dông
doanh nghiÖp t¹i thêi ®iÓm 31/12/2006 lµ 3.904 tû, t¨ng152% so víi ®Êu n¨m
vµ vît 29,75% so víi kÕ ho¹ch n¨m.
N¨m 2006, Ng©n hµng Quèc TÕ tËp trung ®Èy m¹nh cho vay tiªu dïng c¸
nh©n b»ng viÖc tung ra vµ ®æi míi mét lo¹t c¸c s¶n phÈm tÝn dông c¸ nh©n
b¸m s¸t nhu cÇu cña kh¸ch hµng nh cho vay mua, söa ch÷a nhµ ®Êt, c¨n hé
chung c, cho vay mua « t«, cho vay du häc, cho vay mua s¨m vËt dung gia
®×nh. Mét lo¹t c¸c s¶n phÈm tÝn dông nh¾m ®Õn nh÷ng nhãm kh¸ch hµng cô
thÓ nh cho vay tÝn chÊp C¸n bé qu¶n lý ®iÒu hµnh, Cho vay ®èi víi c¸n bé
6
c«ng nh©n viªn… d nî tÝn dông c¸ nh©n t¹i thêi ®iÓm 31/12/2006 lµ10351 tû,
t¨ng 106% so víi ®Çu n¨m.
Ho¹t ®éng tÝn dông ®îc ho¹t ®éng theo ph¬ng thøc phª duyÖt tËp trung,
chó träng chÊt lîng tÝn dông lu«n ®îc kiÓm so¸t tèt do ho¹t ®éng tÝn ®îc tæ
chøc chÆt chÏ, tu©n thñ ®óng c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt vµ c¸c quy ®Þnh, quy
tr×nh nghiÖp vô cña Ng©n hµng Quèc TÕ
Tû lÖ nî qu¸ h¹n tÝnh ®Õn têi ®iÓm cuèi n¨m chØ chiÕm 0.87% tæng d nî,
gi¶m so víi møc 1.11% cña n¨m 2005.
3.3. Ho¹t ®éng dÞch vô
Trong n¨m 2006, song song víi viÖc gia t¨ng c¸c ho¹t ®éng huy ®éng vèn
vµ tÝn dông, ho¹t ®éng dÞch vô ®· ®îc quan t©m ®Æc biÖt vµ ®îc qu¸n triÖt tõ
Héi së chÝnh ®Õn tõng ®¬n vÞ trong hÖ thèng Ng©n hµng Quèc TÕ c¶ vÒ chÊt
vµ lîng. Tæng dÞch vô t¨ng 11.98% vµ tæng thu thuÇn dÞch vô t¨ng gÊp 4 lÇn
so víi n¨m 2005.
N¨m 2006, ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ ®îc t¨ng cêng theo c¶ chiªï
réng lÉn chiÒu s©u qua viÖc bæ sung nh©n sù cho Phßng tµi trî Th¬ng m¹i Héi
së, cho c¸c chi nh¸nh vµ më c¸c chi nh¸nh cã kh¶ n¨ng thu hót kh¸ch hµng
xuÊt khÈu. Trong n¨m 2006, Ng©n hµng ®· më 1.647 L/C nhËp khÈu, ®¹t tæng
gi¸ trÞ 162 triÖu USD, t¨ng 209% vÒ mÆt sè lîng vµ 219% vÒ mÆt gi¸ trÞ so víi
n¨m 2005. Sè lîng L/C xuÊt khÊu ®îcth«ng b¸o còng t¨ng 278%so víi n¨m
2005. ChÊt lîng L/C nhËp khÈu ®îc ®¶m b¶o tèt, c¸c kho¶n thanh to¸n ®Òu ®îc thùc hiªn ®óng h¹n cho c¸c ng©n hµng níc ngoµi. Doanh sè nhê thu nhËp
khÈu vµ xuÊt khÈu còng t¨ng trëng lÇn lît lµ 159% vµ 89% vÒ mÆt sè l¬ng,
172% vµ 152% vÒ mÆt gi¸ trÞ so víi n¨m 2005. Doanh thu dÞch vô thanh to¸n
quèc tÕ toµn hÖ th«ng t¨ng tíi 218,5% so víi n¨m 2005. C¸c ®¬n vÞ ®ãng gãp
nhiÒu nhÊt vµo kÕt qu¶ chung cña ho¹t ®éng tµi trî th¬ng m¹i trong n¨m qua
lµ H«Þ së, chi nh¸nh VIB Hå ChÝ Minh, chi nh¸nh VIB H¶I Phßng, chi nh¸nh
VIB Hµ Néi vµ chi nh¸nh VIB Ba §×nh. C¸c chi nh¸nh míi thµnh lËp còng ®·
cã nh÷ng bíc ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh.
DÞch vô chuyÓn tiÒn kiÒu hèi ®· ph¸t triÓn. Trong n¨m 2006, Ng©n hµng
Quèc TÕ hîp t¸c víi nhiÒu c«ng ty chuyÓn tiÒn quèc tÕ nh Travelex, RIA,
Anelik, Xoom ®Ó cung cÊp dÞch vô chuyÓn tiÒn Quèc tÕ phôc vô kh¸ch hµng lµ
ViÖt KiÒu vµ nh÷ng ngêi ®i hîp t¸c lao ®éng níc ngoµi.
DÞch vô ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ b¾t ®µu ®îc ®Èy m¹nh qua viÖc Ng©n
hµng Quèc TÕ hîp t¸c víi Ng©n hµng Ngo¹i Th¬ng ViÖt Nam ph¸t hµnh thÎ
7
tÝn dông Quèc TÕ Master Card céi nguån vµ chÊp nhËn thanh to¸n c¸c lo¹i thÎ
Master card, Visa, Diner Club… ho¹t ®éng ph¸t hµnh thÎ ghi nî néi ®Þa
Values còng ®îc ®Èy m¹nh qua viÖc ph¸t triÓn mét ®éi ngò ®¹i lý ®«ng ®¶o,
x©y dùng mét m¹ng líi chÊp nhËn thÎ réng kh¾p vµ mét hÖ thèng ngµnh hµng
u ®·i cho chñ thÎ phong phó.
C¸c dÞch vô mang l¹i gi¸ trÞ gia t¨ng cho kh¸ch hµng còng ®îc ®Çu t ph¸t
triÓn. Trªn nÒn t¶ng c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, Ng©n hµng Quèc TÕ b¾t ®µu ®a ra
nh÷ng tiÖn Ých t¹o sù thuËn lîi cho kh¸ch hµng khi giao dÞch víi ng©n hµng
nh Mobile Banking vµ Internet Banking.
3.4. Ho¹t ®éng ®Çu t
Ho¹t ®éng ®Çu t tiÒn göi ng©n hµng t¹i thêi ®iÓm 31/12/2004 ®¹t 1.238 tû
®ång, t¨ng 138,6% so víi ®Çu n¨m. ho¹t ®éng ®Çu t ®· gãp phÇn tèi u ho¸ hiÖu
qu¶ vèn ®Æc biÖt lµ nguån ngo¹i tÖ huy ®éng th«ng qua c¸c nghiÖp vô ho¸n
®æi lÊy VND ®¸p øng yªu cÇu tÝn dông, hîp lý ho¸ kú h¹n ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng
sinh lêi.
Sè d ®Çu t chøng tõ cã gi¸ t¹i thêi ®iÓm cuèi n¨m 2004 ®¹t 524 tû ®ång,
t¨ng 73% so víi ®Çu n¨m, lµ do Ng©n hµng ®· chñ ®éng më réng danh môc
®Çu t nh»m gi¶m thiÓu rñi ro vµ t¨ng kh¶ n¨ng sinh lêi.
3.5. Ho¹t ®éng qu¶ng c¸o, khuyÕch tr¬ng vµ quan hÖ c«ng chóng
Trong n¨m 2006, viÖc ®Èy m¹nh qu¶ng b¸ h×nh ¶nh, th¬ng hiÖu cña ng©n
hµng ®Õn c«ng chóng ®îc ho¹ch ®Þnh ngay tõ ®Çu n¨m víi c¸c ch¬ng tr×nh
hµnh ®éng cô thÓ. C¸c ho¹t ®éng x©y dùng th¬ng hiÖu ®îc duy tr× tèt trong
n¨m vµ ph©n bè ®Òu trong ph¹m vi toµn quèc. Sù æn ®Þnh vÒ chÊt lîng dÞch vô
vµ t×nh h×nh tµi chÝnh, tæ chøc, ho¹t ®«ng cïng kh¶ n¨ng ph¸t triÓn bÒn v÷nglµ
nh÷ng yÕu tè quan träng gióp th¬ng hiÖu Ng©n hµng Quèc TÕ ngµy cµng lín
m¹nh. Bé nhËn diÖn th¬ng hiÖu Ng©n hµng Quèc TÕ, hoµn chØnh trong n¨m
2005, tiÕp tôc ®îc ¸p dông thèng nhÊt trªn toµn hÖ thèng ng©n hµng ®· t¹o ra
h×nh ¶nh míi trong mäi ho¹t ®éng giao tiÕp cña ng©n hµng vµ lµ mét bíc ph¸t
triÓn mang tÝnh chuyªn nghiÖp trong qu¶n lý h×nh ¶nh cña Ng©n hµng.
Còng trong n¨m 2006, víi hµng lo¹t s¶n phÈm,dÞch vô g¾n bã thiÕt thùc
víi ®êi sèng céng ®ång ®îc ®a ra phôc vô kh¸ch hµng, nhiÒu b¸o ®µi trung ¬ng vµ ®Þa ph¬ng ®· tham gia viÕt bµi vµ ®a tin vÒ Ng©n hµng vµ c¸c s¶n phÈm
cua Ng©n hµng nh: b¸o Lao §éng, Hµ Néi míi, thêi b¸o Kinh tÕ ViÖt Nam,
8
Sµi Gßn gi¶i phãng, Thanh Niªn, Vietnam Net, VnExpress … c¸c chuyªn
trang, chuyªn môc ®îc c¸c b¸o c¸o §Çu t, Thêi b¸o Ng©n hµng x©y dùng
nh»m cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ tiÖn Ých s¶n phÈm tµi chÝnh ng©n hµng cho b¹n
®äc còng liªn tôc viÕt bµi vÒ s¶n phÈm cña Ng©n hµng Quèc TÕ.
Víi mong muèn ®îc hoµ nhËp vµo céng ®ång x· h«Þ, trong n¨m 2006
Ng©n hµng Quèc TÕ ®· tham gia nhiÒu ch¬ng tr×nh v¨n ho¸, vui ch¬i gi¶i trÝ
bæ Ých vµ thu hót nhiÒu ngêi quan t©m nh : “ H·y chän gi¸ ®óng”, “ë nhµ chñ
nhËt”, “§iÓm hÑn ©m nh¹c” ph¸t sãng trªn kªnh VTV3 §µi truyÒn h×nh ViÖt
Nam.
Ngoµi ra, víi tr¸ch nhiÖm cïng x· h«Þ, Ng©n hµng Quèc TÕ tæ chøc c¸c
ch¬ng tr×ng cã ý nghÜa x· héi s©u s¾c nh: “ TriÖu tÊm lßng ®ång c¶m” ñng hé
trÎ em chÊt ®éc mµu da cam vµ nhiÒu ch¬ng tr×nh ñng hé kh¸c.
3.6. Ph¸t triÓn m¹ng líi chi nh¸nh
Do yªu cÇu ph¸t triÓn dÞch vô vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc phôc vô
kh¸ch hµng, c«ng t¸c ph¸t triÓn m¹ng líi chi nh¸nh ®îc coi lµ mét träng ®iÓm
trong kÕ ho¹ch ph¸t triÓn cña Ng©n hµng Quèc TÕ.
N¨m 2006, m¹ng líi ho¹t ®éng cña Ng©n hµng Quèc tÕ ®îc më réng c¶
vÒ quy m« vµ vïng ®Þa lý. §Õn ngµy 31/12/2006 Ng©n hµng ®· thÓ hiÖn t¹i 9
tØnh, thµng phè trªn kh¾p c¶ níc- ®©y ®Òu lµ nh÷ng trung t©m kinh tÕ n¨ng
®éng vµ cã nhiÒu tiÒm n¨ng dÞch vô cho tµi chÝnh, ng©n hµng nh: Hµ Néi,
thµnh phè Hå ChÝ Minh, H¶i Phßng, Qu¶ng Ninh, §ång Nai, Nha Trang, §µ
N½ng, B×nh D¬ng vµ CÇn Th¬ víi tæng sè 31 chi nh¸nh. Víi m¹ng líi chi
nh¸nh tõng bíc ®îc më réng, cïng víi viÖc kh«ng ngõng n©ng cao chÊt lîng
phôc vô, Ng©n hµng quèc TÕ ®· dÇn n©ng cao h×nh ¶nh th¬ng hiÖu vµ tÝch luü
®îc lßng tin cña c«ng chóng.
Trong chiÕn lîc ph¸t triÓn cña m×nh, Ng©n hµng Quèc TÕ tiÕp tôc më
c¸c chi nh¸nh míi trong nh÷ng n¨m tíi ®Ó ®Õn gÇn h¬n n÷a víi kh¸ch hµng vµ
phôc vô nhu cÇu cña kh¸ch hµng tèt h¬n. Theo kÕ ho¹ch, ®Õn cuèi n¨m 2007,
dù kiÕn Ng©n hµng Quèc TÕ sÏ cã tÊt c¶ 60 chi nh¸nh trªn toµn quèc. TÊt c¶
c¸c chi nh¸nh míi trong hÖ thèng ®Òu ®îc nhanh chãng tæ chøc, ph¸t triÓn c¬
së kh¸ch hµng, triÓn khai ho¹t ®«ng kinh doanh an toµn, hiÖu qu¶ vµ toµn
diÖn. Trong nh÷ng n¨m qua, c¸c chi nh¸nh vµ phßng dao dÞch cña ng©n hµng
®· duy tr× tèt c¸c ch¬ng tr×nh ho¹t ®éng t¹i c¸c ®Þa bµn ®Ó kÕt hîp víi c¸c ho¹t
9
®éng qu¶ng b¸ th¬ng hiÖu, sö dông tèt c«ng cô l·i suÊt, cho hiÖu qu¶ huy
®éng vèn d©n c t¨ng trëng cao.
3.7. C«ng nghÖ ng©n hµng vµ th«ng tin
Trong n¨m 2006, Ng©n hµng Quèc TÕ b¾t ®Çu triÓn khai HÖ thèng ng©n
hµng ®a n¨ng SYMBOL do System Access cung cÊp - ®©y lµ gi¶i ph¸p ng©n
hµng ®a n¨ng trän gãi cung cÊp c¸c c¸c chøc n¨ng cho c¸c hÖ thèng nghiÖp vô
Ng©n hµng b¸n lÎ, Ng©n hµng b¸n bu«n, Ng©n hµng Internet vµ hÖ thèng qu¶n
lý quan hÖ kh¸ch hµng.
N¨m 2006 còng lµ thêi ®iÓm ®Ó §Ò ¸n tËp trung ho¸ d÷ liÖu vµ giao dÞch
trùc tuyÕn cña Ng©n hµng ph¸t huy t¸c dông m¹nh mÏ. TÝnh an toµn d÷ liÖu vµ
kh¶ n¨mg ®èi chiÕu giao dÞch ®· t¨ng ®¸ng kÓ. Còng trong n¨m 2006,
Ng©n hµng Quèc TÕ chÝnh thøc ký hîp ®ång mua hÖ thèng ChuyÓn m¹ch tµi
chÝnh vµ Qu¶n lý thÎ tõ C«ng ty Card Tech Limited (CTL) - V¬ng quèc Anh.
§©y lµ Gi¶i ph¸p c«ng nghÖ thÎ hiÖn ®¹i, toµn diÖn, linh ho¹t ®îc thiÕt kÕ theo
ph©n hÖ phï hîp víi mäi quy m« cña tæ chøc tµi chÝnh, bao gåm qu¶n lý ph¸t
hµnh thÎ, qu¶n lý thanh to¸n thÎ, chuÈn chi, chuyÓn m¹ch tµi chÝnh vµ b¶o
mËt. Gi¶i ph¸p c«ng nghÖ thÎ nµy sÏ hç trî VIBank ®ét ph¸ trong lÜnh vùc thÎ
th«ng qua viÖc cung øng hµng lo¹t s¶n phÈm dÞch vô míi ®¸p øng nhu cÇu vµ
phï hîp víi tõng nhãm kh¸ch hµng. ViÖc triÓn khai thµnh c«ng Dù ¸n c«ng
nghÖ thÎ VIBank sÏ t¹o ra hµng lo¹t c¸c s¶n phÈm dÞch vô thanh to¸n chÊt lîng cao mang l¹i nhiÒu lîi Ých vµ gi¸ trÞ gia t¨ng cho kh¸ch hµng.
3.8. Hoµn thµnh ®Ò ¸n t¸i c¬ cÊu Ng©n hµng Quèc tÕ
N¨m 2004 lµ n¨m Ng©n hµng chó träng ®Õn viÖc cñng cè tæ chøc bé m¸y,
triÓn khai mét sè ch¬ng tr×nh nh»m x©y dùng nÒn t¶ng vµ n©ng cao n¨ng lùc
trong c«ng t¸c tæ chøc vµ qu¶n lý.
Cuèi n¨m 2004, Ng©n hµng Quèc tÕ hoµn thµnh §Ò ¸n t¸i c¬ cÊu theo
®Þnh híng ng©n hµng ®a n¨ng, t¹o sù thuËn lîi cho giao dÞch kh¸ch hµng,tËp
trung cho ph¸t triÓn lÜnh vùc sinh lêi, h×nh thµnh nh÷ng c¬ cÊu cã chøc n¨ng
qu¶n lý rñi ro vµ hç trî hiÖu qu¶ cho ho¹t ®éng kinh doanh.
3.9. Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc
Nguån lùc quan träng nhÊt cña ng©n hµng lµ nguån lôc con ngêi vµ lîi
thÕ c¹nh tranh cña ng©n hµng còng lµ nguån lùc con ngêi, do ®ã Ng©n hµng
lu«n cè g¾ng x©y dùng mét m«i trêng lµm viÖc cho phÐp khuyÕn khÝch mäi
c¸n bé nh©n viªn ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng cña m×nh. Ng©n hµng Quåc TÕ x©y d10
ng mét ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn kü n¨ng toµn diÖn cho c¸n bé nh©n viªn nh»m
t¨ng kh¶ n¨ng thÝch nghi tríc nh÷ng biÕn ®æi cña m«i trêng kinh doanh.
ChÝnh s¸ch tiÒn l¬ng cña Ng©n hµng trong n¨m 2006 cã nhiÒu c¶i thiÖn
®¸ng kÓ theo chiÒu híng kÕt hîp hµi hoµ gi÷a lîi Ých cña ng©n hµng vµ ngêi
lao ®éng. ChÝnh s¸ch thu nhËp cña ng©n hµng ®· khuyÕn khÝch ®éi ngò nh©n
viªn yªn t©m lµm viÖc, ®ång thêi vÉn ®¶m b¶o tÝnh c¹nh tranh vµ thu hót nh©n
tµi phôc vô cho ng©n hµng.
C«ng t¸c khen thëng còng ®îc Ng©n hµng quan t©m ®Æc biÖt, c«ng t¸c
khen thëng c¶ b»ng vËt chÊt lÉn tinh thÇn ®· khuyÕn khÝch ®îc tinh thÇn lµm
viÖc vµ ý chÝ phÊn ®Êu cña c¸n bé nh©n viªn ®îc khen thëng vµ c¸c c¸n bé
nh©n viªn kh¸c.
C«ng t¸c ®µo t¹o cña ng©n hµng Quèc tÕ b¸m s¸t yªu cÇu hoµn thiÖn v¨n
ho¸ lµm viÖc, n©ng cao tr×nh ®é vµ kü n¨ng nghiÖp vô chuyªn m«n cho c¸n bé
nh©n viªn, trong ®ã ®Æc biÖt chó träng ®µo t¹o nh÷ng kiÕn thøc vÒ Giao dÞch
kh¸ch hµng, TÝn dông, Ph©n tÝch tµi chÝnh, Marketing, Quan hÖ c«ng chóng,
Thanh to¸n quèc tÕ vµ Ph¸p luËt. Trong n¨m 2006, Ng©n hµng ®· tæ chøc 79
kho¸ häc víi 90% sè c¸n bé nh©n viªn tham gia ®· gãp phÇn n©ng cao ®¸ng
kÓ kiÕn thøc vµ kü n¨ng lµm viÖc cña c¸n bé nh©n viªn ng©n hµng.
C«ng t¸c tuyÓn dông ®¸p øng ®îc nhu cÇu bæ sung nh©n sù cho ho¹t ®éng
kinh doanh cña Ng©n hµng Quèc TÕ. Quy tr×nh tuyÓn dông chÆt chÏ ®¶m b¶o lùa
chän ®îc nh÷ng c¸n bé nh©n viªn u tó nhÊt cho ng©n hµng. Sè nh©n sù tuyÓn dông
míi trong n¨m 2006 lµ 439 c¸n bé nh©n viªn vµ tæng sè c¸n bé nh©n viªn tÝnh ®Õn
31/21/2006 lµ 851 ngêi gÊp h¬n 2 lÇn so víi thêi ®iÓm ®Çu n¨m.
3.10. KÕt qu¶ kinh doanh
N¨m 2006, tæng thu nhËp tríc thuÕ cña Ng©n hµng Quèc TÕ lµ 95.264
triÖu ®ång, b»ng 231% so víi n¨m 2005. §Õn hÕt n¨m 2006, Ng©n hµng Quèc
TÕ lµ mét trong nh÷ng ng©n hµng cã møc t¨ng trëng lîi nhuËn tríc thuÕ cao
h¬n rÊt nhiÕu so víi møc t¨ng trëng chung kho¶ng 45% cña hÖ thèng ng©n
hµng ViÖt Nam.
Trong n¨m 2006, ho¹t ®éng ®Çu t sinh lêi chñ yÕu cña Ng©n hµng vÉn lµ
ho¹t ®éng tÝn dông víi ®ãng gãp tíi 96,56% tæng thu nhËp.Thu nhËp tõ c¸c
ho¹t ®éng dÞch vô trong n¨m 2006 ®¹t 33.178 triÖu ®ång.
11
Ch¬ng 2: Lý thuyÕt chung vÒ rñi ro ®èi víi
ho¹t ®éng cña Ng©n hµng
1. Giíi thiÖu chung
§Ó cã mét nÒn kinh tÕ lµnh m¹nh, tèc ®é t¨ng trëng cao, bÒn v÷ng ®ßi
hái c¸c trung gian tµi chÝnh ph¶i lu©n chuyÓn ®îc vèn tõ nh÷ng ngêi tiÕt kiÖm
®Õn nh÷ng nhµ ®Çu t s¶n xuÊt. Ng©n hµng lµ mét trong nh÷ng trung gian tµi
chÝnh thùc hiÖn chøc n¨ng Êy. Ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng mang tÝnh
®Æc thï vµ cã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn toµn bé nÒn kinh tÕ vµ ¶nh hëng cña nã
mang tÝnh d©y truyÒn, l©y lan vµ s©u réng.
§Ó hiÓu ®îc chøc n¨ng ®Æc biÖt cña ng©n hµng trong nÒn kinh tÕ, ta thö
h×nh dung mét thÕ giíi kh«ng cã ho¹t ®éng ng©n hµng. Trong mét thÕ giíi nh
vËy, nh÷ng kho¶n tiÒn tiÕt kiÖm cña d©n c chØ cã thÓ ®îc sö dông hoÆc díi
d¹ng tiÒn mÆt hoÆc tiÕp ®Çu t vµo c¸c chøng kho¸n c«ng ty. Trong thÕ giíi
kh«ng cã ng©n hµng qui m« lu©n chuyÓn c¸c dßng tiÒn nµy gi÷a ngêi tiÕt kiÖm
vµ c¸c nhµ ®Çu t lµ rÊt thÊp. LÝ do ®ã lµ:
* Chi phÝ ®Ó gi¸m s¸t trùc tiÕp ho¹t ®éng cña c«ng ty lµ rÊt tèn kÐm. Khi
mua chøng kho¸n c«ng ty, ngêi mua chøng kho¸n ph¶i ®îc ®¶m b¶o r»ng t×nh
h×nh kinh doanh cña c«ng ty lµ cã hiÖu qu¶, t×nh h×nh tµi chÝnh cña c«ng ty lµ
lµnh m¹nh,…§Ó gi¸m s¸t ®îc ho¹t ®éng cña c«ng ty, nh÷ng ngêi ®Çu t chøng
kho¸n ph¶i mÊt rÊt nhiÒu chi phÝ vÒ thêi gian cung nh tiÒn b¹c vµo viÖc thu
thËp th«ng tin, ph©n tÝch vµ xö lÝ th«ng tin. NÕu nh cã mét tæ chøc chuyªn
nghiÖp ®øng ra hay hä lµm c«ng viÖc gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña c«ng ty th× sÏ tiÕt
kiÖm ®îc chi phÝ vµ hiÖu qu¶ h¬n nhiÒu. ViÖc gi¸m s¸t c«ng ty khã kh¨n vµ
tèn kÐm nh vËy khiÕn viÖc n¾m v÷ng chøng kho¸n kÐm hÊp dÉn.
* Víi ®Æc tÝnh dµi h¹n cña cæ phiÕu vµ tr¸i phiÕu ®· lµm n¶n lßng cña
nh÷ng nhµ ®Çu t. Bëi t©m lÝ ng¹i m¹o hiÓm, nh÷ng ngêi cã tiÒn tiÕt kiÖm u tiªn
n¾m gi÷ tiÒn mÆt ®Ó tiªu dïng h¬n lµ ®Çu t vµo cæ phiÕu vµ tr¸i phiÕu.
* §Çu t chøng kho¸n lµ h×nh thøc ®Çu t chøa ®ùng nhiÒu rñi ro do gi¸ c¶
cña chóng lu«n biÕn ®éng. §iÒu nµy ¶nh hëng ®Õn nhµ ®Çu t vµ c¶ nhµ ph¸t
hµnh.
12
Trong mét thÕ giíi kh«ng cã ng©n hµng, quy m« lu©n chuyÓn tiÒn tiÕt
kiÖm gi÷a ngêi d©n vµ nhµ ®Çu t lµ rÊt thÊp.Tuy nhiªn trong x· héi ngµy nay
hÖ thèng ng©n hµng ph¸t triÓn m¹nh mÏ vµ ®îc coi nh bé x¬ng sèng cña nÒn
kinh tÕ. HÖ thèng ng©n hµng cung cÊp mét kªnh dÉn vèn gi¸n tiÕp tõ nh÷ng
ngêi tiÝet kiÖm ®Õn nh÷ng ngêi cã nhu cÇu vÒ vèn.
Ng©n hµng thùc hiÖn hai chøc n¨ng c¬ b¶n sau :
+ Chøc n¨ng lu©n chuyÓn tµi s¶n.
+ Chøc n¨ng cung cÊp c¸c dÞch vô thanh to¸n, m«i giíi, b¶o l·nh…
VÒ chøc n¨ng dÞch vô thanh to¸n m«i giíi t vÊn… Ng©n hµng ho¹t ®éng
nh ®¹i lý cña kh¸ch hµng trong viÖc m«i giíi cung cÊp c¸c dÞch vô thanh to¸n
vµ c¸c th«ng tin cho kh¸ch hµng. Th«ng qua chøc n¨ng t vÊn vµ cung cÊp dÞch
vô thanh to¸n lµm cho chi phÝ ®Çu t cña kh¸ch hµng gi¶m xuèng vµ ngêi ®Çu t
cã thÓ n¾m b¾t ®îc t×nh h×nh tµi chÝnh vµ ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty
mét c¸ch chÝnh x¸c vµ toµn diÖn h¬n. Do ®ã, th«ng qua chøc n¨ng cung cÊp
dÞch vô t vÊn vµ ®Çu t, hÖ thèng ng©n hµng ®· khuyÕn khÝch ®îc tØ lÖ tiÕt kiÖm
trong d©n chóng t¨ng lªn.
VÒ chøc n¨ng lu©n chuyÓn tµi s¶n, Ng©n hµng tiÕn hµnh ®ång thêi hai
ho¹t ®éng. Thø nhÊt, Ng©n hµng huy ®éng vèn b»ng c¸ch ph¸t hµnh c¸c chøng
chØ tiÒn göi. C¸c chøng chØ tiÒn göi do ng©n hµng ph¸t hµnh thêng hÊp dÉn ngêi ®Çu t h¬n so víi c¸c chøng kho¸n c¸c c«ng ty ph¸t hµnh, do ®èi víi hÇu hÕt
nh÷ng ngêi ®Çu t th× viÖc mua c¸c chøng chØ tiÒn göi cña ng©n hµng sÏ gi¶m
®îc ®¸ng kÓ c¸c chi phÝ nh chi phÝ gi¸m s¸t, chi phÝ thanh kho¶n vµ rñi ro gi¸
c¶. Thø hai, ng©n hµng tiÕn hµnh ®Çu t b»ng c¸ch cÊp tÝn dông mua cæ phiÕu
vµ tr¸i phiÕu do c¸c c«ng ty ph¸t hµnh, nh÷ng chøng kho¸n nµy lµ chøng
kho¸n s¬ cÊp.
2. Nh÷ng rñi ro trong kinh doanh cña Ng©n hµng th¬ng m¹i.
2.1. Rñi ro.
2.1.1. Rñi ro trong nÒn kinh tÕ.
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, c¹nh tranh lµ ®éng lùc thóc ®Èy s¶n xuÊt
ph¸t triÓn, c¹nh tranh hoµn h¶o thùc hiÖn tèt chøc n¨ng kinh tÕ x· héi nh: Sö
dông tèi u c¸c nguån lùc, khuyÕn khÝch tiÕn bé c«ng nghÖ, tho¶ m·n tèi u nhu
cÇu ngêi tiªu dïng, ph©n phèi thu nhËp theo híng n©ng cao hiÖu qu¶, kiÓm
so¸t tiÒm lùc kinh tÕ vµ chÝnh trÞ, ®¶m b¶o quyÒn tù do ho¹t ®éng c¸ nh©n.
Song kÕt qu¶ cuèi cïng cña c¹nh tranh lµ cã ngêi th¾ng vµ còng cã kÎ b¹i.
13
Nh vËy, rñi ro ®· ®Õn víi nh÷ng ngêi kh«ng thµnh c«ng trong viÖc kinh
doanh trong m«i trêng kinh tÕ c¹nh tranh mµ thÊt b¹i nhiÒu h¬n thµnh c«ng.
ChÝnh ®Æc trng nµy cña c¹nh tranh ®· t¹o ra sù biÕn ®éng ®Çy bÊt tr¾c trong
lÜnh vùc kinh doanh. Sù ®a d¹ng hãa trong kinh doanh cã t¸c ®éng lín ®Õn
ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp vµ rñi ro còng g¾n liÒn víi kinh doanh.
Trong ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp th× rñi ro ®Õn tõ nhiÒu
phÝa, cã thÓ do chñ quan hoÆc kh¸ch quan cña c¸c nhµ kinh doanh. Song cã
thÓ nãi r»ng: Trong tõng thêi kú x· héi kh¸c nhau th× rñi ro cã nh÷ng lo¹i
kh¸c nhau vµ møc ®é thiÖt h¹i do ruØ ro g©y nªn còng kh¸c nhau.
2.1.2. Rñi ro trong ho¹t ®éng Ng©n hµng.
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, kinh doanh vµ rñi ro lµ hai ph¹m trï cÆp ®«i
mµ ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng th¬ng m¹i còng kh«ng n»m ngoµi
hai cÆp ph¹m trï nµy, mµ cßn rÊt nh¹y c¶m. HÇu hÕt c¸c nghiÖp vô cña Ng©n
hµng th¬ng m¹i ®Òu dÉn tíi rñi ro. Do vËy ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n
hµng th¬ng m¹i lu«n chøa ®ùng nh÷ng nguy c¬ rñi ro tiÒm Èn. Rñi ro trong
ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng th¬ng m¹i lµ sù kiÖn xÈy ra ngoµi ý
muèn vµ ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng, g©y tæn thÊt cho Ng©n hµng th¬ng m¹i.
2.1.3. T¸c ®éng cña rñi ro ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh Ng©n hµng.
* Thø nhÊt: vÒ chi phÝ: Rñi ro g©y t¨ng vît cña giíi h¹n c¸c kho¶n chi
phÝ dÞch vô Ng©n hµng.
Trong ho¹t ®éng c¸c nghiÖp vô cña Ng©n hµng th¬ng m¹i ®Ó thùc thi ®îc cÇn chi ra mét lîng chi phÝ ho¹t ®éng nhÊt ®Þnh bao gåm: Chi tr¶ l·i cho
ngêi göi tiÒn, l·i tiÒn vay cho c¸c tæ chøc tÝn dông, tiÒn l¬ng cña c¸n bé Ng©n
hµng, chi phÝ mua s¾m TSC§ kh¸c. Rñi ro x¶y ra sÏ lµm t¨ng chi phÝ vµ nh
vËy sÏ ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng.
* Thø hai: lµ thua lç:
Sù thua lç ®îc biÓu hiÖn díi h×nh thøc kh«ng ®¹t ®îc thu nhËp nh dù
kiÕn mµ chi vît qu¸ dù to¸n, thu kh«ng ®ñ bï chi.
Nguyªn nh©n dÉn ®Õn thua lç do Ng©n hµng kh«ng ph©n tÝch hoÆc ph©n
tÝch kh«ng hÕt c¸c yÕu tè cÇn cho c¸c ho¹t ®éng ®îc thùc thi, Dù to¸n sai c¸c
®èi tîng cho vay vµ ®Çu t hoÆc do hoµn c¶nh ngÉu nhiªn kh«ng thuËn lîi cho
14
Ng©n hµng. C¸c rñi ro vèn x¶y ra dÉn ®Õn sù thua lç cña Ng©n hµng. Rñi ro
lµm chi vît dù to¸n trong khi thu nhËp kh«ng thÓ bï ®¾p ®îc.
* Thø ba: tæn thÊt:
+ Uy tÝn: TÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng ®Òu biÓu hiÖn
quan hÖ hai chiÒu: kh¸ch hµng tèt th× Ng©n hµng cho vay, Ng©n hµng uy tÝn
cao trªn thÞ trêng th× kh¸ch hµng ®Õn xin vay.
Nh vËy khi rñi ro x¶y ra tõ c¸c nguyªn nh©n kh¸c nhau vµ sÏ cã nguyªn
nh©n do tõ Ng©n hµng: ®¹o ®øc c¸n bé tho¸i hãa, tr×nh ®é qu¶n lý kh«ng phï
hîp víi hiÖn t¹i ... Nh vËy lµm cho uy tÝn sÏ gi¶m sót mµ trong nÒn kinh tÕ thÞ
trêng th× ch÷ “ TÝn" lµ quan träng nhÊt.
+ MÊt vèn: Vèn cña Ng©n hµng chñ yÕu lµ tõ vèn huy ®éng tõ tiÒn nhµn
rçi cña c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n. Vèn tù cã cña Ng©n hµng chiÕm tû träng rÊt
nhá trong tæng nguån vèn kinh doanh.
Nh vËy rñi ro xÈy ra lín sÏ g©y mÊt vèn cña Ng©n hµng lµm cho vèn tù
cã cña Ng©n hµng kh«ng ®îc t¨ng thªm mµ cßn gi¶m sót.
Mµ vèn tù cã lµ yÕu tè quan träng trong quan hÖ ban ®Çu víi kh¸ch hµng.
3. Nguyªn nh©n g©y nªn rñi ro tÝn dông.
Qua kÕt qu¶ thèng kª vµ nghiªn cøu tæng hîp cho thÊy c¸c nguyªn nh©n
chñ yÕu g©y nªn rñi ro tÝn dông cña Ng©n hµng bao gåm:
3.1. Nguyªn nh©n bÊt kh¶ kh¸ng
C¸c thiÖt h¹i ®«i khi n¶y sinh tõ nguyªn nh©n thiªn tai nh: b·o lôt, h¹n
h¸n, ho¶ ho¹n vµ ®éng ®Êt.
Nh÷ng thay ®æi vÒ nhu cÇu cña ngêi tiªu dïng hoÆc kü thuËt mét ngµnh
c«ng nghiÖp cã thÓ lµm sôp ®æ c¶ c¬ ®å cña mét h·ng kinh doanh vµ ®Æt ngêi
®i vay tõng lµm ¨n cã l·i vµo thÕ thua lç.
Mét cuéc ®×nh c«ng kÐo dµi, viÖc gi¶m gi¸ ®Ó c¹nh tranh hoÆc mÊt mét
ngêi qu¶n lý giái cã thÓ lµm thiÖt h¹i nghiªm träng ®Õn kh¶ n¨ng chi tr¶ tiÒn
vay cña ngêi ®i vay.
3.2. Th«ng tin kh«ng c©n xøng.
Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, Ng©n hµng thùc hiÖn nghiÖp vô Nî vµ Cã
chuyÓn vèn tõ ngêi göi tiÒn sang ngêi ®i vay tiÒn - Toµn bé giao dÞch nµy sÏ
su«n sÎ nÕu c¸c bªn tham gia ®Òu cã nh÷ng th«ng tin vµ hiÓu biÕt ®Çy ®ñ vÒ
15
nhau. Song mét thùc tÕ cßn tån t¹i lµ: mét bªn thêng kh«ng biÕt tÊt c¶ nh÷ng
g× cÇn biÕt vÒ phÝa bªn kia vµ sù kh«ng c©n b»ng vÒ th«ng tin mµ mçi bªn cã
®îc nh vËy ®îc gäi lµ “ th«ng tin kh«ng c©n xøng". ViÖc thiÕu th«ng tin trong
c¸c giao dÞch nµy sÏ ®a ®Õn “ sù lùa chän ®èi nghÞch" vµ “ rñi ro ®¹o ®øc".
Chän lùa ®èi nghÞch x¶y ra tríc khi diÔn ra giao dÞch. B¶n chÊt vÊn ®Ò lµ
thay v× lùa chän nh÷ng ngêi tr¶ ®îc nî ®Ó cho vay, nhµ Ng©n hµng - mÆc dï
kh«ng mong muèn - song v× th«ng tin kh«ng c©n xøng - ®· chän ngêi tÝch cùc
vay nhÊt ®Ó cho vay, nhng l¹i lµ ngêi cã kh¶ n¨ng t¹o ra kÕt côc kh«ng tr¶ ®îc
nî, g©y rñi ro cho Ng©n hµng.
Th«ng tin kh«ng c©n xøng cã thÓ dÉn ®Õn rñi ro vÒ ®¹o ®øc sau khi giao
dÞch. §ã lµ hiÖn tîng ngêi vay do thiÕu ®¹o ®øc, thùc hiÖn nh÷ng ho¹t ®éng
tr¸i víi cam kÕt sau khi nhËn ®îc kho¶n tiÒn vay, ®a ®Õn viÖc khã cã thÓ hoµn
tr¶ mãn vay, g©y rñi ro cho Ng©n hµng.
Th«ng tin kh«ng c©n xøng trªn thÞ trêng tµi chÝnh ®Én tíi sù lùa chän
®èi nghÞch vµ rñi ro ®¹o ®uøc ®· ®Æt c¸c Ng©n hµng tríc nguy c¬ rñi ro cao.
Muèn ho¹t ®éng kinh doanh cã hiÖu qu¶, thu ®îc lîi nhuËn, tr¸nh t×nh tr¹ng
kinh doanh thua lç, nî khª ®äng dÉn ®Õn ph¸ s¶n, c¸c Ng©n hµng ph¶i thËt
tØnh t¸o ®Ó cã nh÷ng nguån th«ng tin c©n xøng nh»m vît qua ®îc sù lùa chän
®èi nghÞch vµ rñi ro vÒ ®¹o ®øc.
3.3. Sù ®iÒu khiÓn cña c¬ chÕ thÞ trêng.
C¬ chÕ thÞ trêng, víi quy luËt c¹nh tranh, quy luËt cung cÇu, quy luËt
gi¸ c¶... lµ bµn tay v« h×nh ®iÒu khiÓn mäi ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp vµ
quyÕt ®Þnh sù sèng cßn cña c¸c doanh nghiÖp.
Ng©n hµng th¬ng m¹i lµ mét doanh nghiÖp. Ng©n hµng muèn tån t¹i vµ
ph¸t triÓn th× ho¹t ®éng ph¶i sinh lêi. Bëi vËy, còng nh tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp
s¶n xuÊt vµ kinh doanh kh¸c, muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn, Ng©n hµng ph¶i gi¶i
quyÕt ®îc c¸c m©u thuÉn n¶y sinh trong qu¸ tr×nh kinh doanh: m©u thuÉn vÒ
gi¸ c¶ (l·i suÊt), vÒ møc cung cÇu cña vèn, vÒ c¸c s¶n s¶n phÈm dÞch vô cung
øng cho kh¸ch hµng... Trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt m©u thuÉn, c¸c ng©n hµng
c¹nh tranh nhau quyÕt liÖt vµ tÊt yÕu cã ng©n hµng th¾ng lîi vµ cã ng©n hµng
chÞu rñi ro thÊt b¹i. LÞch sö ng©n hµng ®· ghi l¹i nhiÒu trêng hîp ng©n hµng
16
ph¸ s¶n vµ c¸c cuéc khñng ho¶ng ng©n hµng: Tõ n¨m 1930 ®Õn 1933: lµn
sãng ph¸ s¶n ng©n hµng ®· trµn tõ ¸o, §øc, Anh sang Mü, sù ®æ bÓ cña hµng
lo¹t c¸c ng©n hµng nh ng©n hµng Bankhaus Herstatt cña §øc (1974), ng©n
hµng quèc gia Franklin - ng©n hµng ®øng thø 12 cña Mü (1974), bµi häc ®¾t
gi¸ cña Ng©n hµng Baring, mét ng©n hµng cã tªn tuæi ra ®êi tõ 1762 bÞ ®æ vì
vµo n¨m 1995, vµ gÇn ®©y c¬n ¸c méng Daiwa chi nh¸nh cña Ng©n hµng NhËt
b¶n t¹i Newyord - thua lç tíi 1,1 tû USD, hay sù sôp ®æ cña hÖ thèng quü tÝn
dông ®« thÞ n¨m 1989 ë ViÖt nam ®· cho ta thÊy sù kh¾t khe ®Õn møc nµo cña
kinh tÕ thÞ trêng.
Ngoµi ra, cÇn xÐt ®Õn mèi quan hÖ víi kh¸ch hµng, khi ng©n hµng ®ãng
vai chñ nî - dïng nguån vèn huy ®éng ®îc ®em cho c¸c doanh nghiÖp vµ c¸
nh©n cÇn vèn vay - Thùc tÕ cho thÊy trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ trêng, c¸c
doanh nghiÖp lµ kh¸ch hµng vay vèn vµ giao dÞch víi ng©n hµng còng thêng
gÆp ph¶i nh÷ng rñi ro nhÊt ®Þnh mµ hËu qu¶ lµ sù ph¸ s¶n cña doanh nghiÖp
kh«ng cßn lµ hiÖn tîng riªng cã cña mét nÒn kinh tÕ æn ®Þnh hay kh«ng æn
®Þnh, hoÆc cña mét níc ph¸t triÓn hay ®ang ph¸t triÓn.
TÊt nhiªn ë ®©y cßn cã yÕu tè liªn quan tíi n¨ng lùc tµi chÝnh, n¨ng lùc
®iÒu hµnh, n¨ng lùc xö lý th«ng tin vµ nghiÖp vô trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ
kinh doanh cña c¸c chñ thÓ tham gia ho¹t ®éng kinh tÕ.
NÒn kinh tÕ lµ mét "c¬ thÓ sèng". Sù rñi ro vì nî cña mét hay mét sè
kh¸ch hµng trong mét ngµnh nµo ®ã cã thÓ ¶nh hëng lín ®Õn c¸c ngµnh cã
liªn quan.
MÆt kh¸c, trong mèi quan hÖ víi kh¸ch hµng - khi ng©n hµng ®ãng vai trß
®i vay (nhËn tiÒn göi) - ng©n hµng còng cÇn ph¶i t«n träng quy
4. Nh÷ng rñi do chñ yÕu trong kinh doanh ng©n hµng
Kinh doanh ng©n hµng lµ lo¹i kinh doanh mang tÝnh ®Æc thï, do ®ã rñi ro
®èi víi ho¹t ®éng ng©n hµng còng mang tÝnh chÊt ®Æc thï. Nh÷ng rñi ro mµ
Ng©n hµng thêng gÆp ph¶i nh:
- Rñi ro l·i suÊt
- Rñi ro tÝn dông
- Rñi ro thanh kho¶n
- Rñi ro hèi ®o¸i
17
- Rñi ro c«ng nghÖ
- Rñi ro m«i trêng
- Rñi ro kh¸c
4.1. Rñi ro l·i suÊt
L·i suÊt lµ gi¸ c¶ cña s¶n phÈm ng©n hµng, nªn mäi t¸c ®éng trùc tiÕp
®Õn gi¸ trÞ tµi s¶n nî vµ tµi s¶n cã cña ng©n hµng. Mäi sù thay ®æi cña l·i suÊt
®Õn viÖc t¨ng, gi¶m thu nhËp, chi phÝ vµ lîi nhuËn cña Ng©n hµng. NÕu thu
nhËp tõ l·i kh«ng lín h¬n chi phÝ vÒ l·i th× ng©n hµng sÏ chÞu thua lç.
L·i suÊt lµ yÕu tè thay ®æi trªn thÞ trêng, r¸t khã cã thÓ dù b¸o tríc rñi ro
l·i suÊt x¶y ra khi l·i suÊt thay ®æi lµm gi¶m thu nhËp cña Ng©n hµng. §èi víi
nguån vèn huy ®éng khi l·i suÊt t¨ng sÏ lµm chi phÝ vèn vay cña ng©n hµng
t¨ng, ®èi víi c¸c kho¶n tÝn dông, khi l·i suÊt gi¶m sÏ lµm gi¶m thu nhËp tõ l·i
cña ng©n hµng. Vµ do ®ã lµm gi¶m thu nhËp cña ng©n hµng.
Nguyªn nh©n chÝnh g©y ra rñi ro l·i suÊt lµ do sù kh«ng c©n xøng gi÷a
c¸c kú h¹n cña tµi s¶n nî vµ tµi s¶n cã. NÕu ng©n hµng dïng tµi s¶n nî ng¾n
h¹n ®Ó ®Çu t vµo tµi s¶n cã dµi h¹n th× khi l·i suÊt ng¾n h¹n t¨ng lªn, trong khi
l·i suÊt ®Çu t vÉn gi÷ nguyªn, ng©n hµng sÏ gÆp rñi ro. Ngîc l¹i nÕu ng©n hµng
dïng t¸i s¶n nî dµi h¹n ®Ó ®Çu t vµo tµi s¶n cã ng¾n h¹n th× khi l·i suÊt ®Çu t
gi¶m Ng©n hµng còng cã nguy c¬ bÞ rñi ro.
Ngoµi ra rñi ro l·i suÊt cßn cã thÓ x¶y ra do c¸c nguyªn nh©n kh¸c nh: do
bÊt lîi trong c¹nh tranh, buéc ng©n hµng ph¶i t¨ng l·i suÊt huy ®éng vµ h¹ l·i
suÊt cho vay ®Ó thu thót kh¸ch hµng, do ®ã lµm t¨ng chi phÝ vµ gi¶m thu nhËp
cña ng©n hµng: Do cung tiÒn tÖ nhá h¬n cÇu tiÒn tÖ nªn ng©n hµng ph¶i t¨ng
l·i suÊt ®Ó huy ®éng vèn: Do chÝnh s¸ch u ®·i cho vay cña nhµ níc, nªn Ng©n
hµng ph¶i gi¶m l·i suÊt cho vay.
4.2. Rñi ro tÝn dông
Rñi ro tÝn dông lµ rñi ro do ng©n hµng kh«ng thu ®îc ®Çy ®ñ c¶ gèc vµ l·i
cña c¸c kho¶n vay, hoÆc lµ viÖc thanh to¸n nî gèc vµ l·i vay kh«ng ®óng thêi
h¹n.
Rñi ro tÝn dông kh«ng chØ giíi h¹n ë ho¹t ®éng cho vay mµ cßn bao gåm
nhiÒu ho¹t ®éng mang tÝnh chÊt tÝn dông kh¸c cña Ng©n hµng nh ho¹t ®éng
b¶o l·nh, tµi trî ngo¹i th¬ng, cho thuª tµi chÝnh.
18
Rñi ro tÝn dông lµ rñi ro c¬ b¶n nhÊt cña Ng©n hµng th¬ng m¹i, do nh÷ng
nguyªn nh©n sau:
- Ngêi vay vèn l©m vµo t×nh tr¹ng khã kh¨n vÒ tµi chÝnh nªn kh«ng cã
kh¶ n¨ng thanh to¸n nî cho Ng©n hµng.
- Do thiÕu th«ng tin vÒ kh¸ch hµng nªn ng©n hµng ®· cho nh÷ng kh¸ch
hµng kinh doanh kÐm hiÖu qu¶ vay vèn, nªn viÖc thu nî gÆp khã kh¨n.
- C¸n bé Ng©n hµng cã tr×nh ®é thÊp hoÆc vi ph¹m ®¹o ®øc nghÒ
nghiÖp, dÉn ®Õn c¸c kho¶n nî xÊu, cho vay vèn khèng, cho vay kh«ng
®óng môc ®Ých, …
- Gi¸ trÞ tµi s¶n ®¶m b¶o kh«ng ®¸p øng ®îc yªu cÇu thu nî cña Ng©n
hµng.
- C¸c nguyªn nh©n kh¸c: ngêi vay cè ý kh«ng tr¶ nî, hoÆc c¸c lÝ do bÊt
kh¶ kh¸ng nh ngêi vay qua ®êi hoÆc mÊt tÝch, …
4.3. Rñi ro thanh kho¶n
Rñi ro thanh kho¶n lµ rñi ro nguy hiÓm nhÊt ®èi víi Ng©n hµng, cã liªn
quan ®Õn sù sèng cßn cña mét Ng©n hµng. Mét Ng©n hµng ho¹t ®éng b×nh thêng ph¶i ®¶m b¶o ®ù¬c kh¶ n¨ng thanh to¸n hiÖn t¹i, trong t¬ng lai vµ ®ét
xuÊt. NÕu kh«ng ®¸p øng ®îc c¸c nhu cÇu thanh to¸n ®ã Ng©n hµng cã thÓ bÞ
mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ cã nguy c¬ bÞ ph¸ s¶n.
Rñi ro thanh to¸n lµ lo¹i rñi ro riªng cña Ng©n hµng, do Ng©n hµng
kh«ng duy tr× ®îc thêng xuyªn mét tµi s¶n cã “tÝnh láng” cao dÉn ®Õn mÊt kh¶
n¨ng chi tr¶ thêng xuyªn cho kh¸ch hµng.
Rñi ro thanh to¸n n¶y sinh do nh÷ng nguyªn nh©n sau:
+ Do mÊt c©n b»ng gi÷a nguån vèn vµ sö dông vèn, nguån vèn d thõa
qu¸ lín, trong khi ®ã thÞ trêng ®Çu ra h¹n hÑp. Nªn mét sè Ng©n hµng ®· dïng
vèn huy ®éng ng¾n h¹n ®Ó cho vay trung, dµi h¹n qu¸ møc, dÉn ®Õn thiÕu hôt
kh¶ n¨ng thanh to¸n cuèi cïng.
+ §Õn h¹n, c¸c kho¶n vay khã thu håi ®îc, uy tÝn cña Ng©n hµng gi¶m
sót, ngêi göi tiÒn hay ngêi ®i vay thêng ph¶n øng tríc nh÷ng khã kh¨n cña
Ng©n hµng b»ng c¸ch sö dông h¹n møc tÝn dông ®Ó ®¶m b¶o cã tiÒn cho
nh÷ng nhu cÇu vÒ sau hoÆc rót hÕt sè d tiÒn göi v× sî cã thÓ kh«ng rót ®îc.
19
Trong trêng hîp Ng©n hµng mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n, vèn tù cã cña
Ng©n hµng kh«ng cã kh¶ n¨ng bï ®¾p hÕt tÊt c¶ c¸c kho¶n mÊt m¸t, thiÖt h¹i,
Ng©n hµng dÔ r¬i vµo t×nh tr¹ng vì nî hay ph¸ s¶n.
Rñi ro thanh to¸n kho¶n lµ rñi ro ®Æc trng cña Ng©n hµng, khã ®èi phã
nhÊt. Do ®ã, ®Ó nãi râ h¬n vÒ rñi ro thanh to¸n kho¶n, em xin tr×nh bµy râ h¬n
ë phÇn sau.
4.4. Rñi ro hèi ®o¸i
Rñi ro hèi ®o¸i lµ rñi ro do sù biÕn ®éng cña tØ gi¸ hèi ®o¸i g©y nªn. Nhng rñi ro nµy cã thÓ ph¸t sinh trong tÊt c¶ c¸c nghiÖp vô vµ liªn quan ®Õn
ngo¹i tÖ cña Ng©n hµng nh: cho vay, huy ®éng vèn b»ng ngo¹i tÖ, mua b¸n
ngo¹i tÖ, ®Çu t chøng kho¸n b»ng ngo¹i tÖ,…
Trong c¸c giao dÞch ngo¹i hèi vµ trong c©n ®èi tµi s¶n b»ng ngo¹i tÖ cña
Ng©n hµng, bÊt cø mét tr¹ng th¸i ngo¹i hèi “trßng” hay “®o¶n” ®Òu cã thÓ gÆp
rñi ro hèi ®o¸i khi tØ gi¸ ngo¹i tÖ thay ®æi. NÕu ng©n hµng ë tr¹ng th¸i ngo¹i tÖ
“trêng”, th× khi ngo¹i tÖ t¨ng gi¸ Ng©n hµng sÏ cã l·i, ngîc l¹i Ng©n hµng sÏ
bÞ lç khi ngo¹i tÖ ®ã xuèng gi¸. NÕu Ng©n hµng ®ang ë tr¹ng th¸i “®o¶n” vÒ
mét ngo¹i tÖ nµo ®ã, khi ngo¹i tÖ lªn gi¸ Ng©n hµng sÏ bÞ lç vµ ngîc l¹i.
Nh vËy, viÖc t¹o ra c¸c tr¹ng th¸i ngo¹i tÖ “trêng” hay “®o¶n” chÝnh lµ
nguyªn nh©n g©y rñi ro hèi ®o¸i cho Ng©n hµng. §©y chÝnh lµ kÕt qu¶ cña viÖc
Ng©n hµng thùc hiÖn c¸c giao dÞch ngo¹i tÖ phôc vô cho kh¸ch hµng vµ cho
chÝnh b¶n th©n m×nh, hoÆc ng©n hµng huy ®éng vèn b»ng ngo¹i tÖ vµ ®Çu t vµo
c¸c tµi s¶n cã b»ng ngo¹i tÖ.
4.5. Rñi ro m«i trêng
Rñi ro m«i trêng lµ rñi ro do ho¹t ®éng cña Ng©n hµng g©y nªn, bao gåm:
rñi ro do sù biÕn ®éng cña thiªn nhiªn (lò lôt, ®éng ®Êt), rñi ro vÒ kinh tÕ
(khñng ho¶ng, suy th¸i), rñi ro do sù thay ®æi chÝnh s¸ch ph¸p luËt cña Nhµ
nø¬c g©y nªn bÊt lîi cho Ng©n hµng.
Rñi ro m«i trêng lµ rñi ro mµ Ng©n hµng khã kiÓm so¸t ®îc chóng cã thÓ
lµm suy yÕu kh¶ n¨ng chÞu ®ùng rñi ro cña Ng©n hµng hoÆc g©y cho Ng©n
hµng nh÷ng thiÖt h¹i vÒ tµi chÝnh.
4.6. Rñi ro trong c«ng nghÖ
Rñi ro trong c«ng nghÖ thêng x¶y ra trong c¸c trêng hîp: Ng©n hµng ®·
®Çu t rÊt lín vµo ph¸t triÓn c«ng nghÖ nhng hiÖu qu¶ sö dông l¹i kh«ng cao,
20
- Xem thêm -