Tài liệu Mô hình tổ chức tổng công ty nhà nước

§Æt vÊn ®Ò §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI ®· ®Ò ra ®-êng lèi ®æi míi kinh tÕ theo h-íng ph¸t triÓn mét nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo c¬ chÕ thÞ tr-êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n-íc theo ®Þnh h-íng XHCN. Theo ®ã, chóng ta khuyÕn khÝch sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. §Æc biÖt kinh tÕ Nhµ n-íc mµ nßng cèt lµ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n-íc (DNNN), ph¶i ®ñ m¹nh ®Ó gi÷ vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ. Søc m¹nh cña DNNN kh«ng chØ thÓ thÓ hiÖn ë quyÒn lùc hµnh chÝnh cña Nhµ n-íc mµ cßn ë søc m¹nh kinh doanh thùc sù cña doanh nghiÖp. ThÝ ®iÓm thµnh lËp c¸c Tæng c«ng ty Nhµ n-íc theo h-íng h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c tËp ®oµn kinh tÕ m¹nh lµ mét chñ tr-¬ng ®óng ®¾n cña Nhµ n-íc ta nh»m tæ chøc l¹i khu vùc kinh tÕ Nhµ n-íc, t¹o nÒn t¶ng cho sù æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n-íc. Thùc tÕ ho¹t ®éng cña c¸c Tæng c«ng ty Nhµ n-íc trong nh÷ng n¨m qua ®· ®¹t ®-îc nh÷ng thµnh tùu rÊt ®¸ng khÝch lÖ, ngµy cµng kh¼ng ®Þnh ®-îc vai trß chñ ®¹o cña DNNN trong nÒn kinh tÕ. Tuy nhiªn vÒ m« h×nh tæ chøc Tæng c«ng ty Nhµ n-íc vÉn cßn nhiÒu vÊn ®Ò ph¶i bµn. §Ó n©ng cao søc c¹nh tranh vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña Tæng c«ng ty, tiÕn tíi x©y dùng mét sè Tæng c«ng ty ®¹t ®-îc c¸c yªu cÇu c¬ b¶n cña mét tËp ®oµn kinh tÕ, cÇn ph¶i tæng kÕt, ®¸nh gi¸ l¹i mÆt m¹nh, mÆt yÕu cña m« h×nh Tæng c«ng ty, tõ ®ã cã biÖn ph¸p, chÝnh s¸ch t¨ng c-êng, cñng cè, n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña Tæng c«ng ty, lùa chän c¸c Tæng c«ng ty Nhµ n-íc quan träng, ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, cã kh¶ n¨ng vµ ®iÒu kiÖn ®Ó x©y dùng thµnh lËp ®oµn kinh tÕ m¹nh. Trong bµi viÕt nµy em xin ®Ò cËp ®Õn mét sè ph-¬ng h-íng, biÖn ph¸p nh»m gi¶i quyÕt vÊn ®Ò trªn. 1 Néi dung I. Sù cÇn thiÕt ph¶i x©y dùng c¸c Tæng c«ng ty thùc sù trë thµnh c¸c tËp ®oµn kinh tÕ lín m¹nh. 1. C¸c Tæng c«ng ty Nhµ n-íc cã quy m« lín (Tæng c«ng ty 91,90) lµ c«ng cô quan träng ®Ó Nhµ n-íc ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ theo ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa. Trong qu¸ tr×nh chuyÓn sang nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, §¶ng vµ Nhµ n-íc lu«n nhËn thøc râ sù cÇn thiÕt ph¶i cã mét khu vùc kinh tÕ Nhµ n-íc ®ñ m¹nh, ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ ®Ó gi÷ v÷ng vai trß ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ, t¹o chç dùa vËt chÊt cho Nhµ n-íc trùc tiÕp ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ. Mét hÖ thèng c¸c DNNN ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ lµ mét t¸c nh©n quan träng ®Ó Nhµ n-íc lµm ®èi t-îng víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c trong viÖc k×m chÕ nh÷ng sù ph¸t triÓn mÊt c©n ®èi cña nÒn kinh tÕ do c¸c thµnh phÇn kinh tÕ t- nh©n g©y ra (do ch¹y theo lîi nhuËn ®¬n thuÇn), k×m chÕ sù lòng ®o¹n cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c trong tõng ngµnh hµng, lÜnh vùc cô thÓ. Nhê ®ã, Nhµ n-íc cã thÓ h-íng nÒn kinh tÕ ®ã theo chiÕn l-îc ®· chän. C¸c DNNN lµ lùc l-îng vËt chÊt ®Ó Nhµ n-íc ta thùc hiÖn sö ®Þnh h-íng XHCN. Muèn x©y dùng chñ nghÜa xÊ héi, nhÊt thiÕt Bé phËn së h÷u nµy ph¶i ®-îc cñng cè, ph¸t triÓn, ph¶i ®-îc xem võa lµ môc tiªu, võa lµ ph-¬ng tiÖn ®Ó x©y dùng chñ nghÜa x· héi. Kh«ng cã c¸c nh©n tè kinh tÕ x· héi chñ nghÜa ®ñ søc liªn kÕt, dÉ d¾t c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ®i theo quü ®¹o cña CNXH, ch¾c ch¾n sÏ kh«ng thÓ cã ®-îc CNXH. §Æc biÖt, trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn víi sù c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ th× ®iÒu ®ã lµ tÊt yÕu. NÕu hÖ thèng c¸c DNNN kh«ng ®-îc cñng cè, lín m¹nh, kh«ng ®ñ søc m¹nh vËt chÊt ®Ó trô v÷ng trong c¹nh tranh, Nhµ n-íc XHCN sÏ kh«ng thÓ cã lùc l-îng vËt chÊt ®Ó ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ ®i theo ®Þnh h-íng XHCN. 2 §Ó ®¶m b¶o cho c¸c DNNN ®ñ lµm ®èi t-îng víi c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c, chóng ta ®ang xucs tiÕn x©y dùng c¸c tËp ®oµn kinh doanh m¹nh cña Nhµ n-íc mµ b-íc ®Çu lµ viÖc thµnh lËp c¸c Tæng c«ng ty 91 (QuyÕt ®Þnh 91/Ttg) vµ 90 (QuyÕt ®Þnh 90/Ttg) viÖc thµnh lËp c¸c Tæng c«ng ty nµy nh»m tËp trung vèn, kü thuËt ®Ó t¨ng c-êng søc c¹nh tranh, tù v-¬n lªn giµnh vÞ trÝ chi phèi ngµnh hµng hoÆc mét sè ngµnh hµng, trë thµnh x-¬ng sèng cña nÒn kinh tÕ. C¸c Tæng c«ng ty Nhµ n-íc hiÖn nay chiÕm kho¶ng 80% s¶n l-îng vµ vèn cña khu vùc DNNN, cã kh¶ n¨ng chi phèi toµn Bé nÒn kinh tÕ. ViÖt Nam. 2. Thµnh lËp c¸c Tæng c«ng ty Nhµ n-íc lµ mét biÖn ph¸p ®Ó s¾p xÕp l¹i c¸c DNNN. Nh»m kh¾c phôc sù dµn tr¶i vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c DNNN, thêi gian qua Nhµ n-íc ta ®· ban hµnh nhiÒu chÝnh s¸ch s¾p xÕp l¹i DNNN. §Æc biÖt, ngµy 7/3/1994, thñ t-íng ChÝnh phñ ®· ra quyÕt ®Þnh sè s90/Ttg vµ 91 Ttg thµnh lËp 18 - Tæng c«ng ty cã quy m« quèc gia vµ 73 Tæng c«ng ty cã quy m« nhá h¬n. Gäi t¾t lµ c¸c Tæng c«ng ty 91,90. Theo c¸c quyÕt ®Þnh nµy th× tÊt c¶ c¸c Tæng c«ng ty (®-îc thµnh lËp tr-íc ®ã) kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn vÒ vèn, tµi s¶n ph¶i h¹ cÊp. HiÖn nay, c¸c Tæng c«ng ty Nhµ n-íc nµy thu hót gÇn 1100 DNNN lµ thµnh viªn h¹ch to¸n ®éc lËp hoÆc phô thuéc, chiÕm kho¶ng 30% tæng sè DNNN ®ang ho¹t ®éng vµ kho¶ng 70% doanh nghiÖp do trung -¬ng qu¶n lý. TÝnh ®Õn cuèi n¨m 1999, c¶ n-íc cã 5.925DNNN, mÆc dï sè l-îng DNNN gi¶m gÇn 50% so víi n¨m 1989 song DNNN vÉn gi÷ vÞ trÝ quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. 3. ThÝ ®iÓm thµnh lËp c¸c Tæng c«ng ty Nhµ n-íc theo h-íng h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c tËp ®oµn kinh tÕ m¹nh lµ mét chñ tr-¬ng ®óng ®¾n cña Nhµ n-íc ta. C¸c Tæng c«ng ty hiÖn nay vÒ c¬ b¶n lµ doanh nghiÖp 100% vèn Nhµ n­íc, vËn h¯nh theo c¬ chÕ “c«ng ty mÑ”, “c«ng ty con”. §©y chÝnh l¯ b­íc khëi ®Çu cho viÖc hµnh thµnh c¸ctËp ®oµn kinh tÕ lín, kinh doanh ®a ngµnh, cã hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh cao. T¹i héi nghÞ s¬ kÕt m« h×nh Tæng c«ng ty 3 Nhµ n-íc, nh×n chung, l·nh ®¹o c¸c Tæng c«ng ty ®Òu t¸n thµnh ý kiÕn thÝ ®iÓm m« h×nh “c«ng ty mÑ, c«ng ty con”. Tæng gi²m ®èc Tæng c«ng ty dÖt may, «ng Bïi Xu©n Khu nãi: “c«ng ty mÑ - c«ng ty con lµ m« h×nh rÊt linh ho¹t vµ ho¹t ®éng theo d¹ng tËp ®oµn lín. M« h×nh nµy sÏ ®em l¹i hiÖu qu¶ vµ sù hîp t²c cao h¬n trong c«ng viÖc”. Chð tÞch H§QT Tæng c«ng ty Thuû s°n ViÖt Nam cho biÕt: “ c«ng ty mÑ- c«ng ty con lµ m« h×nh tËp ®oµn kinh tÕ cã quy m« lín vÒ vèn, lao ®éng, doanh thu vµ thÞ tr-êng. ¸p dông m« h×nh nµy, Tæng c«ng ty Thñy s¶n ViÖt Nam sÏ cã ph¹m vi ho¹t ®éng réng, kinh doanh ®a ngµnh, ®a nghÒ, nhiÒu lÜnh vùc. C«ng ty mÑ së h÷u sè l-îng vèn lín, gi÷ cæ phÇn chi phèi trong c«ng ty con. Bªn c¹nh c¸c tæ chøc s¶n xuÊt, kinh doanh cßn c²c tæ chøc t¯i chÝnh, ng©n h¯ng, b°o hiÓm...”. §Ó n©ng cao søc c¹nh tranh vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña Tæng c«ng ty tiÕn tíi x©y dùng mét sè Tæng c«ng ty ®¹t ®-îc c¸c yªu cÇu c¬ b¶n cña mét tËp ®oµn kinh tÕ, tr-íc hÕt ph¶i tæng kÕt, ®¸nh gi¸ l¹i ®Ó thÊy sÏ mÆt m¹nh mÆt yÕu cña tõng Tæng c«ng ty, thø hai lµ cã biÖn ph¸p, danh s¸ch t¨ng c-êng, cñng cè c¸c Tæng c«ng ty, thø ba lµ lùa chän c¸c Tæng c«ng ty Nhµ n-íc quan träng ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ ®Ó x©y dùng thµnh lËp tËp ®oµn kinh tÕ m¹nh. II. Tæng kÕt l¹i m« h×nh Tæng c«ng ty Nhµ n-íc 1. M« h×nh tæ chøc Tæng c«ng ty Nhµ n-íc HiÖn nay, c¸c Tæng c«ng ty Nhµ n-íc ®-îc tæ chøc theo quyÕt ®Þnh sè 90/ Ttg vµ 91/Ttg ngµy 7/3/1994 cña thñ t-íng ChÝnh phñ gäi t¾t lµ Tæng c«ng ty 90 vµ Tæng c«ng ty 91. C¸c Tæng c«ng ty n¯y vËn h¯nh theo c¬ chÕ “c«ng ty mÑ” v¯ “c«ng ty con”; tæ chøc gåm: Héi ®ång qu°n trÞ (H§QT); Tæng gi²m ®èc (TG§), Ban kiÓm so¸t; c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn. Tæng c«ng ty 90 vµ Tæng c«ng ty 91 ®-îc ph©n biÖt dùa trªn quy m« v èn ph¸p ®Þnh, sè l-îng doanh nghiÖp thµnh viªn; cÊp cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh thµnh lËp, phª chuÈn ®iÒu lÖ vµ bæ nhiÖm nh©n sù Bé m¸y cña Tæng c«ng ty. 4 ViÖc lùa chän m« h×nh Tæng c«ng ty nh- trªn, lóc ®Çu, sù ho¹t ®éng cã thÓ ch-a cã hiÖu qu¶ so víi m« h×nh doanh nghiÖp ho¹t ®éng ®éc lËp thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh 338; song, c¸i ®-îc lín lµ gi¶m ®¸ng kÓ sè l-îng doanh nghiÖp trùc thuéc Bé qu¶n lý ngµnh hay cÊp hµnh chÝnh ®Þa ph-¬ng còng nhgi¶m sè l-îng doanh nghiÖp kh«ng cÇn thiÕt, tiÕp tôc duy tr× qua s¾p xÕp l¹i khi ®-a vµo Tæng c«ng ty. C¸i ®-îc lín vµ c¬ b¶n t¹o cho Bé vµ cÊp hµnh chÝnh ®Þa ph-¬ng thùc hiÖn ®óng ®¾n chøc n¨ng qu¶n lý Nhµ n-íc ®¸p øng yÒu cÊp thiÕt viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ vµ hiÖu lùc ho¹t ®éng cña Bé m¸y qu¶n lý hµnh chÝnh hiÖn nay. 2. C¸c kÕt qu¶ b-íc ®Çu. Hiªn nay, c¶ n-íc cã 17 Tæng c«ng ty 91, 74 Tæng c«ng ty 90. C¸c Tæng c«ng ty nµy ®· dung n¹p gÇn 1100 DNNN lµm thµnh viªn, t-¬ng ®-¬ng 70% sè DNNN ®o trung -¬ng qu¶n lý; chiÕm s80% tæng sè vèn vµ gi¸ trÞ s¶n l-îng cña DNNN. Do ®ã, c¸c Tæng c«ng ty Nhµ n-íc kh«ng nh÷ng chi phèi c¬ b¶n khu vùc DNNN mµ cßn chi phèi c¶ nÒn kinh tÕ. KÕt qu¶ b-íc ®Çu nh- sau: * C¸c Tæng c«ng ty Nhµ n-íc ®· ®i vµo æn ®Þnh, kh¾c phôc khã kh¨n, v-¬n lªn ®¹t kÕt qu¶ ®¸ng kÓ vÒ s¶n xuÊt, kinh doanh. HÇu hÕt c¸c Tæng c«ng ty ®Òu ®¹t møc t¨ng tr-ëng ®-îc giao vÒ tæng s¶n l-îng s¶n xuÊt, tæng doanh thu, nép ng©n s¸ch, l·i, lç, thu nhËp b×nh qu©n ng-êi lao ®éng, kim ng¹ch xuÊt khÈu nhËp khÈu vµ mét sè chØ tiªu quan träng kh¸c ®Çu t¨ng tr-ëng qua c¸c n¨m. Cã mét sè Tæng c«ng ty ngµy cµng lín m¹nh, cã thªm lùc ph¸t triÓn, ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, æn ®Þnh, v÷ng ch¾c; nhTæng c«ng ty B-u chÝnh - ViÔn th«ng, Tæng c«ng ty dÇu khÝ, Tæng c«ng ty Than, Tæng c«ng ty ®iÖn lùc, Tæng c«ng ty Hµng Kh«ng, Tæng c«ng ty Xi m¨ng, Tæng c«ng ty Thuèc l¸, Tæng c«ng ty R-îu bia, n-íc gi¶i kh¸t, Tæng c«ng ty X¨ng dÇu. C¸c Tæng c«ng ty nµy kh«ng chØ ®¹t ®-îc c¸c chØ tiªu hiÖn t¨ng tr-ëng mµ thÞ phÇn cña ngµnh ngµy cµng ®-îc më réng, tû lÖ huy ®éng n¨ng lùc s¶n xuÊt cao. 5 * C¸c Tæng c«ng ty ngµy cµng thÓ hiÖn ®-îc søc m¹nh kinh tÕ vµ kinh doanh, kh¼ng ®Þnh vai trß, t¸c dông cña nã trªn thùc tÕ ®èi víi hÇu hÕt c¸c ngµnh kinh tÕ - kü thuËt quan träng cña nÒn kinh tÕ n-íc ta. C¸c Tæng c«ng ty cã søc m¹nh c¹nh tranh trong s¶n xuÊt kinh doanh vµ thÞ tr-êng tiªu thô s¶n phÈm trong n-íc. Mét sè lo¹i s¶n phÈm cña mét sè ngµnh kinh tÕ do c¸c Tæng c«ng ty s¶n xuÊt ®· vµ ®ang cã vÞ trÝ ®øng ë thÞ tr-êng n-íc ngoµi, t¹o kh¶ n¨ng tù c©n ®èi ®-îc kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu nhh- ngµnh R-îu - bia - n-íc gi¶i kh¸t, thuèc l¸, Than, May mÆc, DÇu khÝ. Nh×n chung c¸c Tæng c«ng ty cã kh¶ n¨ng vµ thùc lùc ®Ó thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô vµ chiÕn l-îc ph¸t triÓn ngµnh do ChÝnh phñ giao. C¸c Tæng c«ng ty 91 v µ 90 ®· ®-îc tæ chøc vµ ho¹t ®éng ë tÊt c¶ c¸c ngµnh kinh tÕ - kü thuËt quan träng cña ®Êt n-íc. Do tiÒm hîp vª sè l-îng c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn vµ nguån lùc tÝch tô, tËp trung vèn, vµo ®éng, khoa häc c«ng nghÖ, tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý, nªn c¸c Tæng c«ng ty ®· cã vai trß chñ ®¹o vµ chi phèi c¶ trong s¶n xuÊt vµ thÞ tr-êng ®èi víi c¸c ngµnh kinh atÕ. §èi víi mét sè ngµnh kinh tÕ lín, vai trß t¸c dông cña Tæng c«ng ty ë chç t¹o lËp ®-îc trËt tù trong s¶n xuÊt vµ thÞ tr-êng tiªu thô th«ng qua c¬ chÕ thèng nhÊt qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh toµn Tæng c«ng ty vµ trùc tiÕp ký hîp ®ång v¬Ý c¸c hé tiªu thô lín, æn ®Þnh, l©u dµi. §iÓm h×nh nhÊt lµ Tæng c«ng ty Than, Tæng c«ng ty §iÖn lùc trong qu¶n lý thèng nhÊt c¸c ®Çu mèi tiªu thô. Cßn hÇu hÕt c¸c Tæng c«ng ty ®Òu qu¶n lý thèng nhÊt ®-îc c¸c ®Çu mèi thÞ tr-êng xuÊt nhËp khÈu. * §a ngµnh, ®a lÜnh vùc trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, trong ®ã cã ngµnh chñ ®¹o mang tªn cña Tæng c«ng ty. Thùc tÕ ho¹t ®éng ®· kh¼ng ®Þnh ®-îc h-íng ho¹t ®éng kinh doanh ®a ngµnh, ®a lÜnh vùc cña c¸c Tæng c«ng ty lµ ®óng ®¾n, n©ng cao ®-îc hiÖu qu¶ vµ vÞ trÝ cña mçi Tæng c«ng ty trong c¬ chÕ kinh tÕ thÞ tr-êng ®a thµnh phÇn víi më cöa víi thÞ tr-êng bªn ngoµi, thÝch øng ®-îc víi c¸c t×nh huèng chuyÓn ®æi cña nÒn kinh tÕ. Kinh nghiÖm vµ thùc tÕ hiÖn nay cho thÊy ®a d¹ng ho¸ ho¹t ®éng theo ®a ngµnh, ®a lÜnh vùc cã ngµnh kinh tÕ chñ lùc lµ thiÕt thùc, ®em l¹i hiÖu qu¶ cao ®èi víi c¸c Tæng c«ng ty. 6 3. Nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña Tæng c«ng ty. Qua gÇn 6 n¨m ho¹t ®éng, bªn c¹nh nh÷ng thµnh tÝch ®¹t ®-îc, m« h×nh Tæng c«ng ty Nhµ n-íc còng ®· Béc lé mét sè mÆt cßn yÕu kÐm. 3.1. VÒ tæ chøc vµ c¸c mèi quan hÖ, chøc n¨ng ph©n cÊp ho¹t ®éng. 3.1.1. Vai trß cña Héi ®ång qu¶n trÞ Theo ®iÒu lÖ mÉu Tæng c«ng ty, c¬ cÊu vµ Bé m¸y cña m« h×nh Tæng c«ng ty míi gåm cã: H§QT, Ban kiÓm so¸t, Tæng gi¸m ®èc vµ Bé m¸y gióp viÖc. Tæng c«ng ty ®-îc qu¶n lý bëi H§QT vµ ®-îc ®iÒu hµnh bëi Tæng gi¸m ®èc. Nh-ng trong thùc tÕ thêi gian qua, vai trß cña H§QT trong c¸c Tæng c«ng ty hÇu nh- rÊt mê nh¹t. Cã mét sè Tæng c«ng ty ®· ho¹t ®éng vµi n¨m råi mµ vÉn ch-a ®ñ sè l-îng thµnh viªn H§QT. C¸ biÖt, cã Tæng c«ng ty cho tíi tËn ®Çu n¨m 1999 míi cã chñ tÞch H§QT. Theo b¸o c¸o cña ban ®æi míi qu°n lý doanh nghiÖp trung ­¬ng th× “Qua thùc tÕ ho³t ®éng cho thÊy mét sè thµnh viªn H§QT kh«ng ®ñ n¨ng lùc dï thiÕu am hiÓu chuyªn m«n qu¶n lý, ch-a g¾n bã víi ho³t ®éng s°n xuÊt kinh doanh cða Tæng c«ng ty”. V¯ chøc danh Chñ tÞch H§QT còng g©y nhiÒu tranh c·i trong giíi doanh nghiÖp. NhiÒu ng­êi cho r´ng, Chð tÞch H§QT l¯ mét chøc danh “h÷u danh v« thùc, l¯ n¬i ®Ó gi°i quyÕt chÝnh s²ch” cho c²c c²n Bé ®± qu² tuæi nh-ng ch-a vÒ h-u... Ph¸t biÓu t¹i héi nghÞ tæng kÕt m« h×nh Tæng c«ng ty, hÇu hÕt ý kiÕn cña c¸c ®¹i biÓu ®Òu cho r»ng, thêi gian qua H§QT ®· kh«ng kh¼ng ®Þnh ®-îc vÞ trÝ cña m×nh trong Tæng c«ng ty. §iÒu ®ã mét phÇn do c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ch-a râ rµng, nh-ng phÇn chñ yÕu vÉn lµ c¸n Bé thµnh viªn cña H§QT kh«ng ®ñ n¨ng lùc ®Ó ®¶m nhËn nhiÖm vô míi mÎ nµy, ®Æc biÖt lµ chøc danh H§QT. 3.1.2. Mèi quan hÖ gi÷a H§QT vµ ban Tæng gi¸m ®èc. Cho ®Õn nay vÉn cßn nhiÒu v-íng m¾c trong c¸c quyÕt ®Þnh vÒ quyÒn ®¹i diÖn chñ së h÷u tµi s¶n Nhµ n-íc trong DNNN, vai trß vµ tr¸ch nhiÖm cña Chñ tÞch H§QT ch-a ®-îc x¸c ®Þnh râ nªn ®«i khi vÉn ch-a cã sù phèi hîp nhÞp nhµng gi÷a H§QT vµ ban TG§. Cïng mét sè vèn ®-îc giao nh-ng c¶ 7 Chñ tÞch H§QT vµ TG§ ®Òu ph¶i ký nhËn. Nh- vËy, tr¸ch nhiÖm th× tËp thÓ nh-ng ng-êi ®iÒu hµnh chØ lµ Tæng gi¸m ®èc. H§QT tuy cã tr¸ch nhiÖm gi¸m s¸t nh-ng vèn cña c¸c DNNN l¹i kh«ng thuéc quyÒn së h÷u cña m×nh. Do ®ã, tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn h¹n cña H§QT còng bÞ giíi h¹n. HiÖn nay, gi¸m ®èc cña c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn chñ lùc hÇu hÕt ch-a tham gia H§QT cña Tæng c«ng ty v× muèn t¸ch chøc n¨ng qu¶n lý vµ chøc n¨ng ®iÒu hµnh, nh-ng thùc tÕ hai chøc n¨ng nµy g¾n bã tíi hiÖu qu¶ kinh doanh cña Tæng c«ng ty. Cã n¬i H§QT trong khi ch-a thùc hiÖn tèt chøc n¨ng. Chñ yÕu nh- x©y dùng chiÕn l-îc, quyÕt ®Þnh dù ¸n ®Çu t-, lùa chän c¸n bé nh-ng l¹i sa vµo lÜnh vùc ®iÒu hµnh cña Tæng gi¸m ®èc. Cã n¬i Tæng gi¸m ®èc quyÕt ®Þnh c¸c vÊn ®Ò thuéc quyÒn h¹n cña chñ tÞch H§QT. L¹i cã n¬i chñ tÞch H§QT l¹i bao biÖn c«ng viÖc ®iÒu hµnh cña gi¸m ®èc. Thùc tÕ hiÖn nay cho thÊy, n¬i nµo uy tÝn vµ tr×nh ®é cña chñ tÞch H§QT cao h¬n th× th-êng can thiÖp vµo ho¹t ®éng kinh doanh, lÊn quyÒn cña gi¸m ®èc, biÕn H§QT thµnh c¬ quan chñ qu¶n cña doanh nghiÖp. Ng-îc l¹i, n¬i nµo tr×nh ®é vµ uy tÝn cña Tæng gi¸m ®èc cao h¬n th× vai trß cña H§QT trë lªn mê nh¹t. Së dÜ cã t×nh tr¹ng trªn lµ v× quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm ë ®©y ®-îc ph©n c«ng kh«ng xuÊt ph¸t tõ lîi Ých kinh tÕ mµ hoµn toµn xuÊt ph¸t tõ n¨ng lùc qu¶n lý hµnh chÝnh. 3.2. Mèi quan hÖ gi÷a Tæng c«ng ty víi c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn vµ gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn víi nhau. * Sù dÝnh kÕt “h÷u c¬” gi÷a c²c doanh nghiÖp th¯nh viªn víi Tæng c«ng ty ch-a thùc sù tån t¹i; ®éng lùc x©y dùng Tæng c«ng ty ®èi víi c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn bÞ th¶ næi, kh«ng ph¸t huy ®-îc søc m¹nh tæng hîp cña toµn Tæng c«ng ty. Sau khi tham gia vµo Tæng c«ng ty, c¸c DNNN thµnh viªn hÇu nh- h¹ch to²n ®éc lËp. Hä ph°i tù “xoay së”, tù lo c«ng ¨n viÖc l¯m, tù lo lç, l±i, c²c Tæng c«ng ty gÇn nh- kh«ng cã vai trß g×. §Æc biÖt sau khi ChÝnh phñ ban hµnh nghÞ ®Þnh sè 44/1998/N§ - CP (ngµy 29/6/98) vµ viÖc chuyÓn DNNN thµnh C«ng ty cæ phÇn, mét sè doanh nghiÖp trong c¸c Tæng c«ng ty Nhµ n-íc ®· ®-îc thÝ ®iÓm tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ c¸c doanh 8 nghiÖp nµy ®· t¸ch hoµn toµn khái sù kiÓm so¸t cña Tæng c«ng ty vµ ho¹t ®éng theo mét luËt míi: luËt c«ng ty. Theo sè liÖu ®iÒu tra ë TPHCM vµ Hµ Néi th× chØ cã kho¶ng 13% c¸c doanh nghiÖp (mµ ®a phÇn lµ nhá hay ho¹t ®éng ch-a cã hiÖu qu¶) lµ cÇn cã Tæng c«ng ty. §iÒu nµy cho thÊy m« h×nh Tæng c«ng ty chØ cã mét phÇn t¸c dông víi mét sè doanh nghiÖp ch-a kh¼ng ®Þnh ®-îc trªn thÞ tr-êng vµ mét sè c¸c doanh nghiÖp ®Æc thï. Cßn phÇn lín c¸c doanh nghiÖp kh¸c th× m« h×nh Tæng c«ng ty lµ kh«ng cÇn thiÕt vµ kh«ng Ýt doanh nghiÖp ®ang mong muèn “®éc lËp” víi c° Tæng c«ng ty. §iÒu nµy cho thÊy, sù ®iÒu hµnh cña Tæng c«ng ty víi c¸c c«ng ty thµnh viªn ch-a ®em l¹i hiÖu qu¶ cao, ch-a héi tô ®-îc c¸c anh tµi tõ c¸c c«ng ty vÒ víi Tæng c«ng ty. HiÖn t¹i cã kh«ng Ýt ý kiÕn ®Ò nghÞ trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp xem xÐt l¹i m« h×nh tæ chøc Tæng c«ng ty vµ ®iÒu lÖ ho¹t ®éng cña nã. Ngoµi ra, chÝnh t- t-ëng ®éc lËp theo nghÞ ®Þnh 388/H§BT ®· lµm mét sè ®¬n vÞ thµnh viªn cña c¸c Tæng c«ng ty kh«ng liªn kÕt ®-îc víi nhau, ho¹t ®éng rêi r¹c, ch-a ph¸t huy ®-îc søc m¹nh tæng hîp cña toµn Tæng c«ng ty. ThËm chÝ c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn cßn c¹nh tranh lÉn nhau, g©y thiÖt h¹i ®Õn lîi Ých cña Nhµ n-íc. * Kh²c víi c²c tËp ®o¯n kinh tÕ cða n­íc ngo¯i, mèi quan hÖ gi÷a “c«ng ty mÑ” v¯ “c«ng ty con” l¯ mèi quan hÖ mang tÝnh h÷u c¬ chÆt chÏ, “c«ng ty mÑ” chi phèi ho³t ®éng cða c«ng ty con b´ng c²c quan hÖ t¯i chÝnh, thÞ tr-êng, ë c¸c Tæng c«ng ty cña ViÖt Nam, mèi quan hÖ nµy chØ mang tÝnh “h¯nh chÝnh”, “c¬ häc”. Tæng c«ng ty ®iÒu h¯nh ho³t ®éng cða c²c doanh nghiÖp thµnh viªn b»ng c¸c quyÕt ®Þnh, b»ng c¸c rµng buéc vÒ quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña doanh nghiÖp víi Tæng c«ng ty. §iÒu nµy ph¶n ¸nh mét thùc tr¹ng lµ, nÕu Tæng c«ng ty thùc hiÖn vai trß cña m×nh th× v« h×nh chung nã ®· biÕn m×nh thµnh cÊp chñ qu¶n c¶n trë ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn. Së dÜ cã m©u thuÉn trªn lµ v× c¸c Tæng c«ng ty Nhµ n-íc ®-îc thµnh lËp chñ yÕu b»ng con ®-êng hµnh chÝnh tæ chøc chø kh«ng ¸p dông nh÷ng yÕu tè cña kinh tÕ thÞ tr-êng. Theo c¸ch thøc nµy, c¸c DNNN trong cïng mét ngµnh 9 ®-îc gom gãp l¹i vµ ®-îc tham gia vµo mét tæ chøc gäi lµ Tæng c«ng ty Nhµ n-íc. Cã nh÷ng DNNN tham gia vµo Tæng c«ng ty kh«ng ph¶i lµ tù nguyÖn mµ bÞ gß Ðp, hä thËm chÝ kh«ng cã quyÒn quyÕt ®Þnh vËn mÖnh cña chÝnh m×nh. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu nµy ®· kh«ng t¹o ra ®-îc sù g¾n kÕt cÇn thiÕt gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn víi Tæng c«ng ty vµ do ®ã kh«ng ph¸t huy ®-îc søc m¹nh tæng hîp cña Tæng c«ng ty. 3.3. ThiÕu sù ph©n c«ng, ph©n cÊp cô thÓ, râ rµng vÒ qu¶n lý Nhµ n-íc vµ thùc hiÖn quyÒn chñ së h÷u Nhµ n-íc ®èi víi DNNN gi÷a chÝnh phñ víi Bé qu¶n lý ngµnh, Bé chøc n¨ng vµ UBND cÊp tØnh, cÊp huyÖn nªn mèi quan hÖ gi÷a Tæng c«ng ty víi c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n-íc rÊt phøc t¹p, cã qu¸ nhiÒu ®Çu mèi, tr¸ch nhiÖm gi¶i quyÕt c«ng viÖc kh«ng râ rµng vµ khã x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm khi x¶y ra hËu qu¶. HiÖn t¹i ®¹i diÖn quyÒn së h÷u Nhµ n-íc ®-îc dµn tr¶i ë nhiÒu c¬ quan ®¹i diÖn lµm n¶y sinh nhiÒu vÊn ®Ò phiÒn hµ cho doanh nghiÖp, t¹o ra nhiÒu s¬ hë trong c¬ chÕ qu¶n lý vèn vµ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp mµ hËu qu¶ khã l-êng hÕt cho c¶ c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n-íc lÉn doanh nghiÖp. 3.4. Qua thùc tÕ ho¹t ®éng cã mét sè Tæng c«ng ty ®ang ®ßi hái ph¶i cã gi¶i ph¸p tæ chøc s¾p xÕp l¹i nh-: Tæng c«ng ty ®¸ quý vµ vµng (Tæng c«ng ty 91), Tæng c«ng ty c¬ khÝ n¨ng l-îng vµ má (Tæng c«ng ty 90). 3.5. T×nh tr¹ng thiÕu vèn cña c¸c DNNN lµ phæ biÕn vµ nghiªm träng. Tæng c«ng ty Nhµ n-íc tuy ®-îc -u tiªn c¸c ®iÒu kiÖn vËt chÊt, nguån lùc ®Ó ph¸t triÓn nh-ng t×nh h×nh còng kh«ng s¸ng sña h¬n. N¨m 1998, vèn Nhµ n-íc b×nh qu©n cña Tæng c«ng ty 91 lµ 3661 tØ ®ång (260 triÖu USD). Nh-ng trong sè 17 Tæng c«ng ty 91 cã tíi 14 Tæng c«ng ty (82%) cã møc vèn Nhµ n-íc d-íi møc vèn b×nh qu©n, trong ®ã 6 Tæng c«ng ty (35%) cã møc vèn Nhµ n-íc d-íi 1000 tØ ®ång. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ chØ cã 3 Tæng c«ng ty 91 cã vèn Nhµ n-íc lµ lín. §èi víi Tæng c«ng ty 90, t×nh h×nhh vèn cßn ®¸ng buån h¬n. H¬n 20% sè Tæng c«ng ty 90 vèn Nhµ n-íc chØ cã d-íi 100 tØ ®ång, trong ®ã ë 13 Tæng c«ng ty vèn tõ ng©n s¸ch cÊp cho mçi Tæng c«ng ty chØ ®-îc d-íi 40 tØ ®ång. 10 Víi quy m« vèn nhá hÑp nh- vËy, e r»ng c¸c Tæng c«ng ty khã mµ thùc hiÖn ®-îc vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ cña m×nh. III. Ph-¬ng h-íng vµ gi¶i ph¸p cÇn lµm ®Ó cñng cè vµ ph¸t triÓn c¸c Tæng c«ng ty. 1. ChÊn chØnh Bé m¸y tæ chøc cña H§QT vµ xö lý l¹i mèi quan hÖ gi÷a chñ tÞch H§QT vµ Tæng gi¸m ®èc. * Héi ®ång qu¶n trÞ cÇn ®-îc chÊn chØnh c¶ vÒ c¬ cÊu tæ chøc vµ chÊt l-îng ho¹t ®éng. Bµi kÕt luËn héi nghÞ s¬ kÕt m« h×nh Tæng c«ng ty cña Phã Thð t­íng Ng« Xu©n Léc nªu râ “chuÈn bÞ tèt vÒ mÆt nh©n lùc. N©ng cao chÊt l-îng ho¹t ®éng cña H§QT ®Ó ®ñ søc g¸nh v¸c nhiÖm vô. Chñ tÞch H§QT vµ c¸c thµnh viªn cña H§QT ph¶i lµ nh÷ng ng-êi thuéc lÜnh vùc ho¹t ®éng cña Tæng c«ng ty, cã kiÕn thøc chuyªn m«n s©u réng, am hiÓu néi t×nh cña doanh nghiÖp mµ m×nh ®ang qu¶n lý. Tham gia vµo H§QT cã mét sè c¸c gi¸m ®èc cña c¸c c«ng ty ®Çu ®µn cña Tæng c«ng ty. Tæng gi¸m ®èc Tæng c«ng ty DÖt May ViÖt Nam Bïi Xu©n Khu nãi: “M« h×nh H§QT cÇn hÕt søc gän nhÑ. Thµnh viªn H§QT ph¶i lµ nh÷ng ng-êi giái chuyªn m«n, am hiÓu ngµnh nghÒ th× míi cã thÓ x©y dùng c¸c chiÕn l-îc, chÝnh s¸ch ®óng ®¾n. Bªn c¹nh ®ã cã thÓ lËp héi ®ång cè vÊn ®Ó gióp ®ì cho H§QT. Theo ý kiÕn cña Thñ t-íng chÝnh phñ vµ cña ban ®æi míi qu¶n lý doanh nghiÖp trung -¬ng th× trong thêi gian tíi nªn thÝ ®iÓm m« h×nh chñ tÞch H§QT kiªm Tæng gi¸m ®èc Tæng c«ng ty. Mét sè Tæng c«ng ty ®ång t×nh víi gi¶i ph²p n¯y. “ViÖc chð tÞch H§QT kiªm Tæng gi²m ®èc Tæng c«ng ty l¯ ho¯n to¯n ®òng” «ng chð tÞch H§QT Tæng c«ng ty x©y dùng sè 1 nãi. Nh­ng cñng cã ý kiÕn cho r»ng, chñ tÞch H§QT kh«ng nªn kiªm nhiÖm Tæng gi¸m ®èc. Tæng gi¸m ®èc Tæng c«ng ty ®iÖn lùc ViÖt Nam Hoµng Trung H¶i ®Ò nghÞ: “H§QT nªn chØ cã mét sè Ýt th¯nh viªn chuyªn tr²ch nh­: chð tÞch v¯ tr­ëng ban kiÓm so¸t, cßn c¸c thµnh viªn kh¸c nªn kiªm nhiÖm. Chñ nhiÖm H§QT ph¶i lµ ng-êi qu¶n lý cã nhiÒu kinh nghiÖm, n¨ng ®éng, cã kh¶ n¨ng qu¶n lý, ®· kinh qua c«ng t¸c l·nh ®¹o doanh nghiÖp Ýt nhÊt 3 n¨m. Tæng gi¸m ®èc kh«ng nhÊt thiÕt lµ thµnh viªn H§QT vµ do H§QT chän vµ ®Ò cö ®Ó chÝnh 11 phñ phª chuÈn. §èi víi DNNN, chñ tÞch H§QT kh«ng nªn kiªm nhiÖm Tæng gi¸m ®èc ®Ó thùc hiÖn ®-îc c¸c chøc n¨ng kh¸c nhau mµ kh«ng bÞ chång chÐo v¯ c«ng t²c gi²m s²t ®­îc tèt h¬n”. Tæng gi²m ®èc Tæng c«ng ty h¯ng kh«ng cñng nãi: “§èi víi Tæng c«ng ty h¯ng kh«ng ViÖt Nam ®Ò nghÞ kh«ng ²p dông m« h×nh chñ tÞch H§QT kiªm nhiÖm Tæng gi¸m ®èc ®Ó tr¸nh sù lÉn lén gi÷a ®³i diÖn së h÷u Nh¯ n­íc v¯ ng­êi ®iÒu h¯nh trong Tæng c«ng ty”. * XÐt c¶ vÒ ph-¬ng diÖn ph¸p lý vµ trªn thùc tÕ, th× vÞ trÝ, chøc n¨ng, nhiÖm vô vµ quyÒn lùc gi÷a H§QT vµ Tæng gi¸m ®èc vÉn ch-a ®ñ râ rµng nªn ng­êi ta c°m thÊy Tæng c«ng ty l¯ mét c¬ thÓ cã “hai ®Çu” vôa H§QT vôa Tæng gi¸m ®èc mµ quyÒn lùc cña H§QT th× cao nhÊt trªn ph-¬ng diÖn qu¶n lý, cßn Tæng gi¸m ®èc quyÒn lùc cao nhÊt trªn ph-¬ng diÖn ®iÒu hµnh. ThËt ra th× khã cã thÓ t¸ch b¹ch gi÷a qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh, v× cã qu¶n lý nµo l¹i kh«ng cã ®iÒu hµnh vµ cã ®iÒu hµnh nµo l¹i kh«ng cã qu¶n lý? cho nªn ®Ó xö lý mèi quan hÖ gi÷a chñ tÞch H§QT vµ Tæng gi¸m ®èc Tæng c«ng ty, cÇn ph©n biÖt râ chøc n¨ng cña H§QT vµ nhiÖm vô cña ban Tæng gi¸m ®èc trong tõng lÜnh vùc cô thÓ: x¸c ®Þnh, ®Þnh h-íng chiÕn l-îc ph¸t triÓn, qu¶n lý vèn, sö dông lao ®éng, qu¶n lý dù ¸n ®Çu t-, qu¶n lý bæ nhiÖm c¸n Bé... Nghiªn c-ua ph-¬ng thøc giao vèn cho H§QT vµ H§QT giao l¹i vèn cho Tæng gi¸m ®èc vµ c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn. TriÓn khai viÖc H§QT tuyÓn chän Tæng gi¸m ®èc vµ ký hîp ®ång theo quy ®Þnh vµ sù h-íng dÉn cña chÝnh phñ. Ký hîp ®ång lµ ®Ó x¸c ®Þnh râ c¬ së ph¸p lý vÒ chøc tr¸ch vµ quyÒn h¹n cña Tæng gi¸m ®èc trong viÖc qu¶n lý ®iÒu hµnh Tæng c«ng ty theo ®óng hîp ®ång. MÆt kh¸c ®Ó kh¾c phôc t×nh h×nh Tæng c«ng ty cã hai c¬ quan ®øng ®Çu g©y khã kh¨n, chång chÐo, sù ph©n ®Þnh kh«ng râ rµng gi÷a H§QT vµ Tæng gi¸m ®èc nh- hiÖn nay. Bªn c¹nh ®ã, chÝnh phñ còng sÏ khÈn tr-¬ng nghiªn cøu thÝ ®iÓm gi¶i ph¸p tËp trung quyÒn lùc vµo mét chøc danh lµ chñ tÞch H§QT kiªm Tæng gi¸m ®èc ë mét sè Tæng c«ng ty. 12 2. Xö lý mèi quan hÖ gi÷a Tæng c«ng ty víi c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn vµ gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn víi nhau. CÇn ph¶i t¹o ra c¸c liªn kÕt kinh tÕ gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong Tæng c«ng ty. §Ó lµm ®-îc ®iÒu ®ã, c¸c doanh nghiÖp nµy cÇn ph¶i ®-îc ph©n c«ng chuyªn m«n ho¸ trong s¶n xuÊt, cÇn hîp t¸c víi nhau vÒ c«ng nghÖ hoÆc hç trî nhau vÒ vèn. C«ng ty cã thÓ liªn kÕt d-íi d¹ng c«ng ty mÑ, c«ng ty con trong ®ã c«ng ty mÑ qu¶n lý c«ng ty con chñ yÕu lµ qu¶n lý vèn. C«ng ty mÑ yªu cÇu c¸c c«ng ty con ph¶i lµm ra lîi nhuËn vµ ®ång thêi qu¶n lý c«ng ty con vÒ ph-¬ng h-íng s¶n xuÊt theo h-íng chuyªn m«n ho¸ ®Ó cã sù phèi hîp ®ång Bé gi÷a c¸c doanh nghiÖp chø kh«ng ®iÒu hµnh vµ thu phô phÝ nh- c¸c Tæng c«ng ty Nhµ n-íc hiÖn nay. VÒ mÆt kinh doanh, c«ng ty mÑ, c«ng ty con lµ b×nh ®¼ng, quan hÖ víi nhau trªn c¬ së hîp ®ång kinh tÕ, hai bªn ®Òu cã lîi kh«ng Ðp buéc nhau. ViÖc qu¶n lý vµ chØ ®¹o c«ng ty con ho¹t ®éng cho ®óng ph-¬ng h-íng ®· ®Þnh lµ do héi ®ång qu¶n trÞ cña c«ng ty mÑ chØ ®¹o. Ngoµi ra cã thÓ tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn cña Tæng c«ng ty víi ®iÒu kiÖn Nhµ n-íc n¾m cæ phÇn chi phèi vµ Tæng c«ng ty ®-îc uû quyÒn ®¹i diÖn n¾m gi÷. Nh- vËy, c¸c doanh nghiÖp ®· cæ phÇn ho¸ vÉn n»m trong thµnh phÇn Tæng c«ng ty trªn c¬ së rµng buéc b»ng mèi quan hÖ tµi chÝnh, quan hÖ khai th¸c thÞ tr-êng. Tæng c«ng ty ®-îc tËp trung nguån vèn khÊu hao c¬ b¶n, l·i sau thuÕ, vèn thu ®-îc qua qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp thµnh viªn vµ thùc hiÖn viÖc ®iÒu hoµ vèn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña toµn Tæng c«ng ty. 3. Hoµn chØnh ®ång bé c¬ së ph¸p lý quy ®Þnh vÒ qu¶n lý Nhµ n-íc, thùc hiÖn quyÒn chñ së h÷u Nhµ n-íc ®èi víi DNNN nãi chung vµ c¸c Tæng c«ng ty 90, 91 nãi riªng. Ph-¬ng h-íng vµ néi dung quan träng vÒ sù qu¶n lý Nhµ n-íc, thùc hiÖn quyÒn chñ së h÷u Nhµ n-íc ®èi víi DNNN lµ: - Thùc hiÖn sù ph©n c«ng, ph©n cÊp qu¶n lý Nhµ n-íc ®èi víi DNNN vÒ néi dung, ph¹m vi, møc ®é víi cÊp chÝnh phñ, cÊp Bé, cÊp UBND tØnh, huyÖn. 13 - Ph©n c«ng, ph©n cÊp vµ uû quyÒn thùc hiÖn quyÒn chñ së h÷u Nhµ n-íc ®èi víi DNNN cÇn quy ®Þnh: tr¸ch nhiÖm, quyÒn h¹n cô thÓ cña Bé tµi chÝnh trong viÖc qu¶n lý vèn vµ tµi s¶n cña Nhµ n-íc t¹i DNNN. Ph¹m vi, møc ®é tr¸ch nhiÖm, quyÒn h¹n cña Bé qu¶n lý ngµnh hay UBND cÊp tØnh, huyÖn. Mèi quan hÖ gi÷a Bé Tµi chÝnh vµ Bé qu¶n lý ngµnh (hay UBND c¸c cÊp) trong viÖc phèi hîp thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng trªn. H§QT ®-îc uû quyÒn thùc hiÖn quyÒn chñ së h÷u Nhµ n-íc ®èi víi DNNN thÕ nµo? ë ®©y còng cÇn quy ®Þnh râ c¸c Tæng c«ng ty 91 vµ 90 ®Òu kh«ng cã kh¸i niÖm trùc thuéc Thñ t-íng chÝnh phñ vµ vÒ nguyªn t¾c Tæng c«ng ty nµo còng ®Òu thuéc sù qu¶n lý Nhµ n-íc cña Bé qu¶n lý ngµnh kinh tÕ, kü thuËt t-¬ng øng. Tõ ®ã, chÝnh phñ sím ban hµnh mét nghÞ ®Þnh vÒ qu¶n lý Nhµ n-íc vµ thùc hiÖn quyÒn chñ së h÷u Nhµ n-íc ®èi víi DNNN. 4. CÇn tiÕp tôc s¾p xÕp l¹i c¬ cÊu tæ chøc c¸c Tæng c«ng ty vµ c¬ cÊu c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn. a. VÒ c¬ cÊu Tæng c«ng ty 91 vµ 90. Qua thùc tÕ gÇn 6 n¨m tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña c¸c Tæng c«ng ty 91 vµ 90 ®· cho thÊy cÇn ph¶i cã sù ®¸nh gi¸ vµ s¾p xÕp l¹i c¬ cÊu tæ chøc c¸c Tæng c«ng ty theo vai trß, vÞ trÝ quan träng cña c¸c ngµnh kinh tÕ vµ thùc lùc ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c Tæng c«ng ty. VÝ dô: Bé c«ng nghiÖp ®· cã ®Ò ¸n tr×nh Thñ t-íng chÝnh phñ cho hîp nhÊt Tæng c«ng ty §¸ quý vµ Vµng (Tæng c«ng ty 91) vµ Tæng c«ng ty kho¸ng s¶n (Tæng c«ng ty 90); s¸p nhËp Tæng c«ng ty c¬ khÝ n¨ng l-îng vµ má (Tæng c«ng ty 90) vµo Tæng c«ng ty Than (Tæng c«ng ty 91)... C¸c Bé, ngµnh vµ ®Þa ph-¬ng cÇn thiÕt cã sù ®¸nh gi¸ vµ s¾p xÕp l¹i c¬ cÊu c¸c Tæng c«ng ty 91 vµ 90 ®Ó ho¹t ®éng cã thùc lùc vµ hiÖu qu¶, phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ hiÖn nay. b. VÒ c¬ cÊu l¹i c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn. H-íng chñ yÕu c¬ cÊu l¹i c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn trong Tæng c«ng ty lµ: chuyÓn tô c²ch s¾p xÕp “h¯nh chÝnh” sang c²ch s¾p xÕp theo “quy ho³ch”; chuyÓn tô chç coi träng “gi°m ®Çu mèi” l¯ chÝnh sang móc tiªu hiÖu qu° - tõ 14 tÝnh tÊt yÕu cña qu¸ tr×nh kinh tÕ ®Ó ®-a c¸c doanh nghiÖp vµo c¬ cÊu ®¬n vÞ thµnh viªn cña Tæng c«ng ty. §Ó tæ chøc l¹i c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn Tæng c«ng ty cÇn dùa trªn c¬ së ®¸nh gi¸ vµ ph©n lo¹i doanh nghiÖpt hµnh viªn, cÇn qu¸n triÖt nguyªn t¾c thèng nhÊt quy ho¹ch ngµnh vµ quy ho¹ch l·nh thæ víi quan ®iÓm x©y dùng c¸c Tæng c«ng ty m¹nh. 5. Më réng c¸c kªnh huy ®éng vèn. Trong ®iÒu kiÖn n-íc ta hiÖn nay, nhu cÇu vèn ®Çu t- cña c¸c Tæng c«ng ty rÊt lín, Tæng c«ng ty kh«ng thÓ tr«ng chê vµo sù ®Çu t- cña Nhµ n-íc vµ còng kh«ng thÓ ®îi ®Õn khi Tæng c«ng ty tÝch tô ®ñ vèn míi ®Çu t-, do ®ã Tæng c«ng ty ph¶i t×m c¸ch huy ®éng vèn tõ c¸c nguån kh¸c. Cæ phÇn ho¸ c¸c DNNN lµ mét biÖn ph¸p huy ®éng vèn quan träng ®ang ®-îc Nhµ n-íc ta ®Èy m¹nh tiÕn hµnh. Thùc hiÖn cæ phÇn ho¸, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ thu hót ®-îc vèn tõ bªn trong (c¸n Bé c«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp) vµ bªn ngoµi doanh nghiÖp. §©y lµ nh÷ng nguån lùc rÊt lín cÇn ®-îc triÖt ®Ó khai th¸c, sö dông. Ngoµi ra cßn cã c¸c kªnh huy ®éng vèn kh¸c: vay ng©n hµng, ph¸t hµnh tr¸i phiÕu, liªn doanh, liªn kÕt... IV. Ph-¬ng h-íng, biÖn ph¸p x©y dùng c¸c Tæng c«ng ty thµnh c¸c tËp ®oµn kinh tÕ lín m¹nh. XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu ®ßi hái cña viÖc ph¸t triÓn bÒn v÷ng nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®èi víi c¸c Tæng c«ng ty trong thêi kú míi, c¸c Tæng c«ng ty cÇn tæ chøc thùc hiÖn ®Çy ®ñ NghÞ quyÕt héi nghÞ trung -¬ng lÇn thø 4 (kho¸ VIII) vµ nghÞ quyÕt cña quèc héi kho¸ X kú häp thø 2 vÒ ®æi míi DNNN. “ Tæng kÕt m« h×nh Tæng c«ng ty Nh¯ n­íc, trªn c¬ së ®ã cã ph­¬ng ²n x©y dùng c¸c Tæng c«ng ty thùc sù trë thµnh nh÷ng tËp ®oµn kinh tÕ m¹nh, cã hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh cao, thùc sù lµ x-¬ng sèng cña nÒn kinh tÕ. TËp ®oµn kinh tÕ m¹nh cña ViÖt Nam, theo c¸c chuyªn gia kinh tÕ, ph¶i do chÝnh phñ qu¶n lý vµ ®¹t ®-îc c¸c tiªu chuÈn sau ®©y: 15 - Cã quy m« s¶n xuÊt kinh doanh lín, s¶n xuÊt kinh doanh mét ngµnh hµng, mét nhãm ngµnh hµng hoÆc nhiÒu ngµnh hµng cã quan hÖ chÆt chÏ víi nhau, cã vÞ trÝ quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ quèc d©n n-íc ta. §ã lµ nh÷ng ngµnh then chèt, mòi nhän, träng ®iÓm, lµ x-¬ng sèng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n trong tõng thêi kú ph¸t triÓn cña ®Êt n-íc. - Cã c«ng nghÖ, ph-¬ng tiÖn vµ ph-¬ng ph¸p kinh doanh, qu¶n lý hiÖn ®¹i ®Ó ®¹t n¨ng suÊt lao ®éng cao, chÊt l-îng hµng ho¸ tèt, gi¸ thµnh s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô rÎ, ®øng v÷ng vµ c¹nh tranh th¾ng lîi trªn thÞ tr-êng trong n-íc, khu vùc vµ quèc tÕ. §¹t ®-îc ch÷ tÝn víi kh¸ch hµng, cã thÞ tr-êng tiªu thô æn ®Þnh vµ réng lín trong n-íc, trong khu vùc vµ quèc tÕ. Cã ®éi ngò lao ®éng, ®Æc biÖt lµ ®éi ngò c«ng nh©n kü thuËt lµnh nghÒ, cã nhiÒu chuyªn gia ®Çu ngµnh trong c¸c lÜnh vùc c«ng nghÖ, s¶n xuÊt kinh doanh vµ qu¶n lý. §éi ngò lao ®éng nµy ph¶i t-¬ng ®èi ®ång Bé vÒ c¬ cÊu tr×nh ®é, ngµnh nghÒ ®ñ søc gi¶i quyÕt cã chÊt l-îng vµ hiÖu qu¶ toµn Bé ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña tËp ®oµn kinh doanh. - Cã ®ñ vèn s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô ®-îc giao tõ c¸c nguån vèn Nhµ n-íc, vèn vay ng©n hµng trong n-íc vµ n-íc ngoµi, vèn ®Çu tn-íc ngoµi, vèn tù cã cña tËp ®oµn kinh doanh, vèn vay cña c¸n Bé c«ng nh©n viªn trong tËp ®oµn kinh tÕ vµ vèn huy ®éng trong nh©n d©n... HiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh ®¹t ®-îc hÖ sè cao h¬n c¸c Tæng c«ng ty, b¶o toµn vµ ph¸t triÓn ®-îc vèn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. - Cã gi¸ trÞ s¶n l-îng hµng ho¸ vµ hµng ho¸ XNK ®¹t tØ träng cao vµ lín h¬n Tæng c«ng ty cïng ngµnh nghÒ cã quy m« lín. §¹t lîi nhuËn, hiÖu qu¶ cao, nép tÝch luü lín cho Nhµ n-íc vµ ®ñ kh¶ n¨ng ®¶m b¶o sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña tËp ®oµn kinh doanh. ChÊp hµnh nghiªm tóc ph¸p luËt, chÝnh s¸ch, chÕ ®é cña Nhµ n-íc quy ®Þnh ®èi víi tËp ®oµn kinh doanh. Ph¸t huy ®Çy ®ñ vai trß chñ ®¹o cña mét tæ chøc kinh tÕ Nhµ n-íc trªn nh÷ng mÆt chñ yÕu: më ®-êng cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ph¸t triÓn vµ b×nh ®¼ng trong c¹nh tranh, ph¸t triÓn quan hÖ hîp t¸c, t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ph¸t triÓn, cã thùc lùc kinh tÕ m¹nh vµ quyÕt ®Þnh 16 nh÷ng c©n ®èi chñ yÕu cña nÒn kinh tÕ; t¹o nÒn t¶ng x©y dùng chÕ ®é x· héi míi, chÕ ®é XHCN ë ViÖt Nam. Muèn vËy, c¸c Tæng c«ng ty ph¶i phÊn ®Êu thùc hiÖn tèt nh÷ng ph-¬ng h-íng vµ biÖn ph¸p c¬ b¶n sau: 1. X©y dùng ®óng ®¾n chiÕn l-îc kinh doanh vµ ph¸t triÓn cña Tæng c«ng ty vµ c«ng ty thµnh viªn. X©y dùng chiÕn l-îc kinh doanh vµ ph¸t triÓn Tæng c«ng ty lµ kh©u ®Çu tiªn rÊt cÇn thiÕt vµ c¬ b¶n. ChiÕn l-îc kinh doanh vµ ph¸t triÓn c«ng ty ph¶i c¨n cø vµo chiÕn l-îc ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi, chiÕn l-îc ph¸t triÓn kinh doanh, c¨n cø vµo nhu cÇu cña thÞ tr-êng vÒ hµng ho¸ vµ dÞch vô; c¨n cø vµo kh¶ n¨ng hiÖn t¹i vµ t-¬ng lai cña Tæng c«ng ty. Dùa vµo c¸c c¨n cø ®ã, Tæng c«ng ty quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n ba vÊn ®Ò c¬ b¶n lµ: s¶n xuÊt kinh doanh mÆt hµng, chÊt l-îng vµ quy m« theo yªu cÇu cña thÞ tr-êng; Hai lµ lùa chän c¸c ®Çu vµo: nguyªn vËt liÖu, c«ng nghÖ, ph-¬ng ph¸p, ph-¬ng tiÖn, nguån nh©n lùc, nguån vèn phï hîp víi quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt kinh doanh; Ba lµ s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô cho ai, tiªu thô hµng ho¸ dÞch vô ë thÞ tr-êng nµo, thu nhËp vµ lîi nhuËn ph¶i ®-îc ph©n phèi hîp lý gi÷a Nhµ n-íc, Tæng c«ng ty vµ c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn, ng-êi lao ®éng trong ®ã ph¶i -u tiªn ®óng møc cho lao ®éng qu¶n lý, ®iÒu hµnh, ®Çu ngµnh, lao ®éng lµnh nghÒ. ChiÕn l-îc kinh doanh vµ ph¸t triÓn Tæng c«ng ty ph¶i ®ång Bé theo lÜnh vùc chñ yÕu: s¶n xuÊt - kü thuËt - tµi chÝnh - kinh doanh. Trong ®ã ®Æc biÖt quan t©m ®Õn chiÕn l-îc s¶n phÈm, chiÕn l-îc ®æi míi c«ng nghÖ, ®Çu t-, xuÊt nhËp khÈu. C¨n cø vµo chiÕn l-îc kinh doanh vµ ph¸t triÓn cña Tæng c«ng ty, c¸c c«ng ty thµnh viªn x©y dùng ®óng ®¾n chiÕn l-îc kinh doanh vµ ph¸t triÓn cña m×nh. ChØ khi cã chiÕn l-îc kinh doanh vµ ph¸t triÓn ®óng ®¾n, Tæng c«ng ty vµ c«ng ty thµnh viªn míi cã c¨n cø ®Ó chñ ®éng tiÕn hµnh, chuÈn bÞ tèt nhÊt, thuËn lîi nhÊt nh÷ng ®iÒu kiÖn trong s¶n xuÊt kinh doanh vµ ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶. 17 2. Tæ chøc l¹i c¬ cÊu s¶n xuÊt kinh doanh vµ c¬ cÊu qu¶n lý phï hîp víi chiÕn l-îc kinh doanh vµ ph¸t triÓn Tæng c«ng ty ®· x¸c ®Þnh: Trªn c¬ së tæng kÕt m« h×nh Tæng c«ng ty ®· ®-îc thµnh lËp trong nh÷ng n¨m qua, Nhµ n-íc cÇn tiÕn hµnh tæ chøc l¹i m« h×nh cña Tæng c«ng ty, chuyªn ngµnh, nhãm ngµnh, ®a ngµnh vµ theo chøc n¨ng: kinh doanh, c«ng Ých võa c«ng Ých võa kinh doanh. Nhµ n-íc cÇn rµ so¸t ®Ó x¸c ®Þnh râ h¬n, cô thÓ h¬n vai trß, vÞ trÝ, nhiÖm vô chñ yÕu cña tõng lo¹i m« h×nh Tæng c«ng ty. C¨n cø vµo chiÕn l-îc kinh doanh vµ ph¸t triÓn cña tõng c«ng ty, cÇn tiÕn hµnh tæ chøc l¹i c¬ cÊu s¶n xuÊt kinh doanh vµ c¬ cÊu qu¶n lý mét c¸ch hîp lý theo h-íng. a. Tæ chøc l¹i mét c¸ch hîp lý, ®ång Bé h¬n qu¸ tr×nh s¶n xuÊt - kinh doanh cña Tæng c«ng ty. Muèn vËy cÇn x¸c ®Þnh ®óng quy m« s¶n xuÊt kinh doanh vµ phôc vô cña tõng Tæng c«ng ty, quyÕt ®Þnh ®óng sè l-îng vµ quy m« c¸c c«ng ty thµnh viªn. CÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn ®ång Bé, cã hiÖu qu¶ c¸c kh©u cña qu¸ tr×nh kinh doanh: t×m kiÕm nhu cÇu thÞ tr-êng vµ s¶n phÈm hµng ho¸ dÞch vô cña Tæng c«ng ty; chuÈn bÞ ®ång Bé c¸c yÐu tè ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh kinh doanh; s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ dÞch vô; tæ chøc tiªu thô hµng ho¸ vµ dÞch vô ®Ó ®-îc thu tiÒn vÒ; chuÈn bÞ cho qu¸ tr×nh kinh doanh tiÕp tôc cña Tæng c«ng ty. Khi x¸c ®Þnh l¹i c¬ cÊu s¶n xuÊt kinh doanh cÇn quyÕt ®Þnh râ rµng nh÷ng c«ng ty thµnh viªn sÏ ®-îc cæ phÇn ho¸, liªn doanh víi c¸c nhµ ®Çu tn-íc ngoµi vµ trong n-íc. Tæng c«ng ty n¾m gi÷ nh÷ng c«ng ty thµnh viªn chñ lùc nh- c«ng ty mÑ, c«ng ty tµi chÝnh, xuÊt nhËp khÈu v.v... b. Tæ chøc l¹i c¬ cÊu qu¶n lý cã hiÖu lùc, chuyªn tr¸c. §èi víi c¸c Tæng c«ng ty cã c«ng ty thµnh viªn lµ c«ng ty Nhµ n-íc. C«ng ty ®-îc cæ phÇn ho¸, c«ng ty tham gia vµo c¸c liªn doanh cÇn thµnh lËp Héi ®ång qu¶n trÞ. H§QT thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý, b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn trong ®a h×nh thøc së h÷u cña Tæng c«ng ty (së h÷u vèn Nhµ n-íc 100%, së h÷u vèn Nhµ n-íc tham gia vµo liªn doanh, vµo c«ng ty cæ phÇn). M« h×nh tæ chøc H§QT cßn cÇn thiÕt ®èi víi c¸c Tæng c«ng ty Nhµ n-íc chuyªn ngµnh, cã vai trß quan 18 träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, vai trß quan träng trong ngµnh, tØnh toµn thµnh phè. H§QT lùa chän Tæng gi¸m ®èc ®iÒu hµnh, c¸c ®¹i diÖn tham gia H§QT trong c¸c liªn doanh, c«ng ty cæ phÇn. §Ó gióp H§QT qu¶n lý, cÇn x©y dùng c¬ quan v¨n phßng th-êng trùc ®ñ m¹nh bao gåm mét sè chuyªn gia ®Çu ngµnh vÒ lÜnh vùc s¶n xuÊt - kinh doanh - kü thuËt - tµi chÝnh - tiÒn tÖ ®Çu t-. §Ó gióp TG§ ®iÒu hµnh thùc hiÖn nghÞ quyÕt H§QT cÇn thµnh lËp Bé m¸y ®iÒu hµnh cña Tæng c«ng ty ho¹t ®éng cã hiÖu lùc, thµnh lËp c¸c c¬ quan chøc n¨ng, tham m-u, phï hîp chuyªn nh-ng tinh nh- viÖn nghiªn cøu vµ øng dông; trung t©m ®µo t¹o, båi d-ìng, c¸c c¬ quan qu¶n lý vµ phôc vô theo lÜnh vùc vµ theo qu¸ tr×nh kinh doanh s¶n xuÊt, kinh doanh - kü thuËt - tµi chÝnh tiÒn tÖ - ®©u t- - tiªu thô v.v... c¬ cÊu vµ quy m« cña c¬ quan ®iÒu hµnh ph¶i phï hîp víi ®Æc ®iÓm, yªu cÇu ph¸t triÓn cña Tæng c«ng ty. 3. X¸c ®Þnh ®óng ®¾n ®Þnh h-íng ®Çu t- ph¸t triÓn vµ ®æi míi c«ng nghÖ chñ lùc cña Tæng c«ng ty. C¨n cø vµo ®Þnh h-íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ chiÕn l-îc kinh doanh vµ ph¸t triÓn Tæng c«ng ty, tõng c«ng ty thµnh viªn, cÇn x©y dùng chiÕn l-îc, kÕ ho¹ch dµi h¹n ®óng ®¾n vÒ ®Çu t- ph¸t triÓn vµ ®æi míi c«ng nghÖ. C¸c Tæng c«ng ty ph¶i qu¶n lý nh÷ng ho¹t ®éng chñ yÕu vÒ s¶n xuÊt kinh doanh cña Tæng c«ng ty vµ qu¶n lý c¸c c«ng ty thµnh viªn: v× vËy c¸c Tæng c«ng ty ph¶i x¸c ®Þnh ®óng ph-¬ng h-íng ph¸t triÓn vµ ph-¬ng h-íng ®Çu t- ®æi míi c«ng nghÖ cho phï hîp. Nhu cÇu ph¸t triÓn cña toµn Bé Tæng c«ng ty ®ßi hái tr-íc hÕt ph¶i ®Çu t- cho s¶n xuÊt - kinh doanh vµ qu¶n lý, ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ, ph-¬ng tiÖn, ph-¬ng ph¸p s¶n xuÊt - kinh doanh vµ qu¶n lý, ®Çu t- cho ®µo t¹o vµ båi d-ìng cho c«ng nh©n lµnh nghÒ, c¸n Bé c«ng nghÖ ®Çu ngµnh, c¸n Bé qu¶n lý chñ chèt c¸c cÊp trong Tæng c«ng ty, ®Çu t- cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn thÞ tr-êng tiªu thô vµ xuÊt nhËp khÈu. Trong ph-¬ng h-íng ®Çu t- ®-îc x¸c ®Þnh cÇn lu«n lu«n ®¶m b¶o tÝnh ®ång Bé gi÷a c¸c mÆt quan träng sau ®©y: 19 - G¾n chÆt viÖc s¶n xuÊt hµng ho¸, dÞch vô cña Tæng c«ng ty víi ph¸t triÓn thÞ tr-êng tiªu thô trong n-íc vµ n-íc ngoµi. Mét sè hµng ho¸ vµ dÞch vô cung lín h¬n cÇu, kh«ng tiªu thô ®-îc, g©y ø ®äng vèn nh- hiÖn nay lµ mét minh chøng cña m©u thuÉn gi÷a thÞ tr-êng vµ s¶n xuÊt ch-a ®-îc mét sè Tæng c«ng ty gi¶i quyÕt tèt. - G¾n chÆt viÖc ph¸t triÓn quy m« s¶n xuÊt kinh doanh vµ n©ng cao chÊt l-îng hµng ho¸ cña Tæng c«ng ty víi sù ph¸t triÓn c¸c nguån vèn s¶n xuÊt kinh doanh hiÖn cã. Thùc tr¹ng vÒ nguån vèn hiÖn nay cña Tæng c«ng ty cho thÊy nhu cÇu vèn cho ®Çu t- ph¸t triÓn rÊt lín, nh-ng møc ®é ®¸p øng cßn thÊp, thiÕu vèn lµ t×nh tr¹ng phæ biÕn vµ nghiªm träng. §©y lµ m©u thuÉn mµ Tæng c«ng ty vµ Nhµ n-íc ch-a gi¶i quyÕt ®-îc . - G¾n chÆt ®æi míi c«ng nghÖ, ph-¬ng tiÖn vµ ph-¬ng ph¸p s¶n xuÊt kinh doanh qu¶n lý tiªn tiÕn hiÖn ®¹i víi ®éi ngò lao ®éng nhÊt lµ lao ®éng lµnh nghÒ vËn hµnh vµ c¸n Bé qu¶n lý c«ng nghÖ míi. Nh-ng cã thÓ nãi t×nh tr¹ng nhËp c«ng nghÖ l¹c hËu vÉn cßn tiÕp diÔn, ®éi ngò lao ®éng vËn hµnh vµ qu¶n lý c«ng nghÖ míi. HiÖn ®¹i ch-a ®¸p øng ®-îc, nªn hiÖu qu¶ sö dông thÊp. Trong viÖc x©y dùng vµ thùc hiÖn ph-¬ng h-íng ®Çu t- ®æi míi c«ng nghÖ c¸c Tæng c«ng ty cÇn qu¶n lý nh÷ng c«ng nghÖ chñ lùc vµ x©y dùng míi, ®ång thêi h-íng dÉn vµ kiÓm tra viÖc ®æi míi c«ng nghÖ cña c¸c c«ng ty thµnh viªn, ®Æc biÖt lµ ®Çu t- chiÒu s©u. 4. Tæng c«ng ty thùc hiÖn tèt chøc n¨ng qu¶n lý thèng nhÊt c¸c ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô: Muèn vËy c¸c Tæng c«ng ty ph¶i tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng chñ yÕu sau: a. T×m kiÕm thÞ tr-êng xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ vµ dÞch vô cña Tæng c«ng ty, x©y dùng chiÕn l-îc vµ kÕ ho¹ch XNK, ®Æc biÖt lµ x¸c ®Þnh quy m« mÆt hµng, chÊt l-îng vµ gi¸ c¶ hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu. Cã nh- vËy míi cã c¬ së b¶o ®¶m sù thèng nhÊt trong qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu cña Tæng c«ng ty. b. Tæ chøc thùc hiÖn chiÕn l-îc, kÕ ho¹ch xuÊt nhËp khÈu cña Tæng c«ng ty. Muèn vËy cÇn tæ chøc Bé m¸y cÇn thiÕt, thÝch hîp nh- c«ng ty xuÊt nhËp 20