Tài liệu Lý luận cơ bản về tiền lương

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Lêi nãi ®Çu Chóng ta ®Òu biÕt ®Õn nh÷ng cêng quèc vÒ kinh tÕ trªn thÕ giíi bao gåm c¸c quèc gia nh Hoa Kú ,NhËt B¶n ,Anh, §øc…Nh÷ng quèc gia nµy ®Òu lµ c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn tõ l©u ®êi vµ tëng nh kh«ng g× cã thÓ lay chuyÓn næi ®Þa vÞ b¸ chñ cña nh÷ng níc nµy vÒ kinh tÕ . Tuy nhiªn ,trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y , nh÷ng lµn giã míi b¾t nguån tõ sù chuyÓn m×nh m¹nh mÏ cña c¸c quèc gia trong khu vùc chau ¸ ®· thùc sù khiÕn cho c¸c quèc gia nãi trªn ph¶i ng¹c nhiªn , mét trong c¸c quèc gia cã sù chuyÓn m×nh m¹nh mÏ nhÊt chÝnh lµ Trung Quèc .Trªn thùc tÕ thêi gian võa qua Trung Quèc ®· cã nh÷ng bíc ph¸t triÓn vît bËc mµ chóng ta cã thÓ so s¸nh víi sù ph¸t triÓn ®îc gäi lµ thÇn kú cña NhËt B¶n trong nh÷ng n¨m 60 , 70 cña thÕ kû 20 . Nh÷ng thµnh tùu mµ Trung Quèc ®¹t ®îc th× nhiÒu kh«ng kÓ hÕt nhng cã mét thµnh tùu mang ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña m×nh hiÖn nay còng nh sau nµy chÝnh lµ viÖc Trung Quèc ®· gia nhËp ®îc Tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi WTO . Gia nhËp WTO Trung Quèc sÏ cã nhiÒu lîi thÕ trong c¸c trµo lu kinh tÕ toµn cÇu , Trung Quèc sÏ cã quyÒn chñ ®éng h¬n , giµnh ®îc sù ph¸t triÓn lín h¬n , bè trÝ nguån tµi nguyªn hîp lý h¬n , lîi dông tèt h¬n c¸c nguån nh©n lùc vµ thÞ tr¬ng quèc tÕ. Thµnh tùu nµy ®¹t ®îc chÝnh lµ nhê nh÷ng nç lùc cña §¶ng vµ nh©n d©n Trung Quèc vµ ViÖt Nam còng ®ang hÕt søc cè g¾ng theo ch©n Trung Quèc ®Ó gia nhËp WTO . Trªn c¬ së nh÷ng nÐt t¬ng ®ång vÒ nhiÒu mÆt gi÷a ViÖt Nam vµ Trung Quèc chóng ta hoµn toµn cã thÓ xem xÐt nh÷ng híng ®i vµ viÖc lµm cô thÓ cña Trung Quèc ®Ó t×m ra nh÷ng ®êng lèi ®óng ®¾n cho ViÖt Nam . ChÝnh bëi lÝ do naú mµ em ®· quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi “ TiÕn tr×nh gia nhËp WTO cña Trung Quèc vµ bµi häc kinh nghiÖm ®èi víi ViÖt Nam” Bµi viÕt cña em gåm 3 phÇn nh sau : PhÇn 1: Lý luËn chung PhÇn 2 : TiÕn tr×nh gia nhËp WTO cña Trung Quèc PhÇn 3 : Bµi häc kinh nghiÖm ®èi víi ViÖt Nam V× tr×nh ®é cã h¹n nªn trong bµi viÕt cña em sÏ cã nh÷ng sai sãt , do ®ã em rÊt mong c« th«ng c¶m. PhÇn 1: Lý luËn chung I/Xu thÕ héi nhËp , toµn cÇu ho¸ vµ t¸c ®éng cña nã ®Õn nÒn kinh tÕ 1.1 Kh¸i niÖm vÒ héi nhËp Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ viÖc c¸c níc t×m kiÕm mét sè ®iÒu kiÖn nµo ®ã mµ hä thèng nhÊt ®îc víi nhau ( kÓ c¶ dµnh cho nhau nh÷ng u ®·i ) t¹o ra sù c«ng b»ng trong quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ nh»m khai th¸c nh÷ng kh¶ n¨ng cña nhau phôc vô cho nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ. ë ph¹m vi quèc gia héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ më cöa nÒn kinh tÕ quèc gia, g¾n ph¸t triÓn kinh tÕ quèc gia víi kinh tÕ khu vùc, thÕ giíi vµ tham gia ngµy cµng cµng nhiÒu vµo c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ quèc tÕ. Héi nhËp kinh tÕ lµ tËp hîp c¸c nÒn kinh tÕ cña c¸c quèc gia kh¸c nhau l¹i víi nhau t¹o thµnh mét khu vùc kinh tÕ réng lín h¬n. Mét sè nhµ kinh tÕ cßn g¾n c¶ sù héi nhËp x· héi vµ chÝnh trÞ vµo trong kh¸i niÖm nµy. Mét sè nhµ kinh tÕ kh¸c cho r»ng cã nhiÒu d¹ng héi nhËp vµ trªn thùc tÕ kh¸i niÖm nµy ®· rót l¹i thµnh : dÊu hiÖu cña héi nhËp lµ tån t¹i nhiÒu h¬n mèi quan hÖ th¬ng m¹i gi÷a c¸c quèc gia ®éc lËp. 1.2 C¸c giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh héi nhËp ViÖc h×nh thµnh c¸c liªn kÕt kinh tÕ khu vùc vµ sù héi nhËp cña tõng quèc gia vµo nÒn kinh tÕ c¸c níc trong khu vùc víi nhiÒu møc ®é kh¸c nhau tuú thuéc vµo tõng khu vùc liªn kÕt vµ h×nh thøc liªn kÕt. C¸c liªn kÕt khu vùc thêng lµ : Thø nhÊt, thµnh lËp khu mËu dÞch tù do hay khu bu«n b¸n tù do (Free Trade Area) lµ giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ khu vùc. §©y lµ mét liªn mi40 quèc tÕ gi÷a hai hay nhiÒu quèc gia nh»m môc ®Ých tù do hãa viÖc mua b¸n ®èi víi mét hay mét sè mÆt hµng nµo ®ã. §Æc trng cña khu mËu dÞch tù do lµ xo¸ bá c¸c hµng rµo thuÕ quan vµ phi thuÕ quan nh»m t¹o mét thÞ trêng thèng nhÊt cña khu vùc. Nhng mçi quèc gia thµnh viªn vÉn thi hµnh nh÷ng chÝnh s¸ch ngo¹i th¬ng ®éc lËp ®èi víi c¸c quèc gia ngoµi liªn minh. Thø hai, h×nh thµnh liªn minh thuÕ quan (Customs Union) lµ giai ®o¹n thø hai cña sù héi nhËp nh»m t¨ng cêng møc ®é hîp t¸c kinh tÕ gi÷a c¸c thµnh viªn Theo tho¶ thuËn hîp t¸c nµy, c¸c quèc gia trong liªn minh bªn c¹nh viÖc xo¸ bá thuÕ quan vµ nh÷ng h¹n chÕ vÒ mËu dÞch kh¸c gi÷a c¸c quèc gia thµnh viªn, cßn cÇn ph¶i thiÕt lËp mét biÓu thuÕ quan chung cña khèi ®èi víi c¸c quèc gia ngoµi liªn minh Thø ba, h×nh thµnh thÞ trêng chung, ®©y lµ mét liªn minh quèc tÕ ë møc ®é cao h¬n liªn minh thuÕ quan, tøc lµ ngoµi viÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p t¬ng tù nh liªn minh thuÕ quan trong trao ®æi th¬ng m¹i, h×nh thøc liªn minh nµy cßn cho phÐp t b¶n vµ lùc lîng lao ®éng tù do di chuyÓn gi÷a c¸c níc thµnh viªn th«ng qua tõng bíc h×nh thµnh thÞ trêng thèng nhÊt ( nh c¸c quèc gia trong céng ®ång kinh tÕ Ch©u ¢u – EEC tõ n¨m 1992 ) thÓ hiÖn qua : mét lµ, h×nh thµnh liªn minh tiÒn tÖ, ®©y lµ mét liªn minh chñ yÕu trªn lÜnh vùc tiÒn tÖ. Theo tho¶ thuËn nµy c¸c níc thµnh viªn ph¶i phèi hîp c¸c chÝnh s¸ch tiÒn tÖ víi nhau vµ cïng thùc hiÖn mét chÝnh s¸ch tiÒn tÖ thèng nhÊt trong toµn khèi, thèng nhÊt ®ång tiÒn dù tr÷ vµ ®ång tiÒn chung. Hai lµ, h×nh thµnh liªn minh kinh tÕ, ®©y lµ mét liªn minh quèc tÕ víi møc ®é cao h¬n vÒ sù tù do di chuyÓn hµng hãa, dÞch vô, t b¶n vµ lùc lîng lao ®éng gi÷a c¸c níc. §ång thêi ¸p dông biÓu thuÕ quan chung cho tÊt c¶ c¸c quèc gia kh«ng ph¶i lµ thµnh viªn vµ thèng nhÊt chÝnh s¸ch tµi chÝnh, tiÒn tÖ ( Liªn minh Ch©u ¢u – EU tõ n¨m 1994). 1.3 Nh÷ng lîi Ých kinh tÕ chñ yÕu thu ®îc tõ héi nhËp Sù héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ c¸c níc trong khu vùc ®a l¹i nh÷ng lîi Ých kinh tÕ kh¸c nhau cho c¶ ngêi s¶n xuÊt vµ ngêi tiªu dïng trong c¸c níc thµnh viªn. Mét quèc gia nµo ®ã gia nhËp hiÖp héi c¸c níc thùc hiÖn u ®·i mËu dÞch thêng ®a l¹i nh÷ng kÕt qu¶ chñ yÕu sau : Mét lµ, t¹o lËp quan hÖ mËu dÞch míi gi÷a c¸c quèc gia thµnh viªn, më réng h¬n n÷a kh¶ n¨ng xuÊt nhËp khÈu hµng hãa cña c¸c níc trong liªn minh víi c¸c níc vµ c¸c khu vùc kinh tÕ kh¸c trªn thÕ giíi. ChÝnh v× thÕ mµ tiÒm n¨ng kinh tÕ cña c¸c níc thµnh viªn ®îc khai th¸c mét c¸ch cã hiÖu qu¶. H¬n n÷a, héi nhËp kinh tÕ cßn lµm t¨ng thªm phóc lîi th«ng qua viÖc thay thÕ c¸c ngµnh, tríc hÕt lµ c«ng nghiÖp cña níc chñ nhµ cã chi phÝ cao ( l·ng phÝ nguån lùc) b»ng nh÷ng ngµnh cã chi phÝ thÊp h¬n ( tøc lµ cã hiÖu qu¶ h¬n). Hµng hãa nhËp khÈu lu«n nhËn ®îc sù u ®·i víi møc gi¸ h¹ h¬n. Nªn lîi Ých cña ngêi tiªu dïng còng ®îc t¨ng lªn do mua ®îc khèi lîng hµng ho¸ lín h¬n víi chi phÝ thÊp h¬n. Hai lµ, héi nhËp khu vùc cßn gãp phÇn vµo viÖc chuyÓn híng mËu dÞch. Sù chuyÓn dÞch nµy diÔn ra phæ biÕn khi h×nh thµnh liªn minh thuÕ quan. V× khi ®ã c¸c ®iÒu kiÖn bu«n b¸n gi÷a c¸c níc thµnh viªn trong liªn minh sÏ trë nªn thuËn lîi h¬n, hÊp dÉn h¬n tríc. Ngay c¶ khi mét níc nµo ®ã trong liªn minh tiÕn hµnh nhËp khÈu nh÷ng s¶n phÈm cña c¸c quèc gia ngoµi liªn minh víi gi¸ thÊp h¬n, nhng nay ®îc thay thÕ b»ng viÖc nhËp khÈu nh÷ng s¶n phÈm cïng lo¹i cña c¸c quèc gia trong liªn minh mµ gi¸ c¶ l¹i cao h¬n (do ®îc hëng u ®·i thuÕ quan…). ChÝnh nh÷ng u ®·i nµy gi÷a c¸c níc thµnh viªn trong liªn minh ®· ®a tíi sù chuyÓn híng mËu dÞch nãi trªn. cã thÓ ®a ra mét vÝ dô ®¬n gi¶n ®Ó minh ho¹ nh sau : Tríc ®©y Singapore thêng nhËp cµ phª cña Braxin víi møc gi¸ thÊp h¬n cña ViÖt Nam v× gi¸ cµ phª cña Braxin lµ 1.500 USD/tÊn cßn cña ViÖt Nam lµ 1.600 USD/tÊnvíi møc thuÕ nhËp khÈu cho c¶ hai trêng hîp lµ 20%. Nhng sau khi ViÖt Nam gia nhËp liªn minh thuÕ quan th× b©y giê gi¸ cµ phª nhËp khÈu tõ ViÖt Nam kh«ng bÞ ®¸nh thuÕ n÷a vµ chØ lµ 1.600 USD/tÊn thÊp h¬n gi¸ nhËp tõ Braxin (1.800 USD/tÊn) v× cã thuÕ nhËp khÈu lµ 20%. ChÝnh v× vËy, viÖc nhËp khÈu cµ phª cña Singapore sÏ chuyÓn híng tõ thÞ trêng Braxin sang thÞ trêng ViÖt Nam. Ba lµ, héi nhËp khu vùc, thùc hiÖn tù do hãa th¬ng m¹i t¹o ®iÒu kiÖn cho mçi quèc gia cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong viÖc tiÕp thu vèn, c«ng nghÖ, tr×nh ®é qu¶n lý…tõ c¸c quèc gia kh¸c trong liªn minh. VÒ l©u dµi, tù do ho¸ th¬ng m¹i gãp phÇn t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, t¨ng trëng kinh tÕ. Tù do ho¸ th¬ng m¹i thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ b¨ng hai c¸ch : t¨ng xuÊt khÈu vµ t¨ng n¨ng suÊt cËn biªn cña hai yÕu tè s¶n xuÊt lµ vèn vµ lao ®éng. Tríc hÕt, viÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu sÏ gãp phÇn t¨ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cña tõng quèc gia. §iÒu ®ã ®îc thÓ hiÖn th«ng qua : + Tù do ho¸ th¬ng m¹i g©y ra ¸p lùc lín ®èi víi mçi quèc gia trong liªn minh, trong c¸c ngµnh s¶n xuÊt hµng nhËp khÈu, buéc c¸c ngµnh nµy ph¶i phÊn ®Êu gi¶m gi¸ hoÆc gi÷ gi¸ ë møc t¬ng ®èi thÊp. Muèn vËy, c¸c ngµnh nµy ph¶i nhanh trãng thay ®æi c«ng nghÖ, ¸p dông réng r·i nh÷ng kinh nghiÖm qu¶n lý, nh÷ng thµnh tùu míi vµ hiÖn ®¹i cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ. + Trong ®iÒu kiÖn héi nhËp, c¸c quèc gia thµnh viªn ®ang cã xu híng tËp trung ®Çu t ph¸t triÓn c¸c ngµnh s¶n xuÊt hµng ho¸ xuÊt khÈu cã hiÖu qu¶ nhÊt vµ ph¸t huy tèi u nh÷ng lîi thÕ vÒ nguån lùc cña m×nh. §iÒu ®ã sÏ cho phÐp mçi quèc gia thµnh viªn n©ng cao hiÖu qu¶ xuÊt khÈu theo quy m« vµ do ®ã thóc ®Èy t¨ng trëng s¶n xuÊt, gãp phÇn tÝch luü vèn vµ t¸i s¶n xuÊt më réng kh«ng ngõng. + T¨ng cêng xuÊt khÈu gãp phÇn t¹o lËp c¸ c©n thanh to¸n theo híng tÝch cùc, t¨ng dù tr÷ ngo¹i tÖ cho quèc gia ®©y lµ ®IÒu kiÖn quan träng ®Ó gi¶m l·i xuÊt cho vay khuyÕn khÝch ngêi s¶n xuÊt kinh doanh vay vèn ®Ó më réng s¶n xuÊt kinh doanh, thóc ®Èy tèc ®é t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ…tiÕp ®Õn viÖc t¨ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt nhê n©ng cao n¨ng xuÊt cËn biªn cña hai yÕu tè s¶n xuÊt cho phÐp mçi quèc gia thµnh viªn kh«ng cÇn thay ®æi c¬ cÊu vËt chÊt cña s¶n xuÊt, thËm chÝ kh«ng t¨ng thªm chi phÝ s¶n xuÊt mµ vÉn ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. 1.4 Mét sè nguyªn t¾c chung khi tham gia héi nhËp quèc tÕ Tham gia héi nhËp kinh tÕ, mçi qu«c gia ph¶i tu©n theo nh÷ng luËt ch¬i chung, ng÷ng nguyªn t¾c chung ®îc qui ®Þnh cho tÊt c¶ c¸c quèc gia trong khèi. Mét trong sè nh÷ng nguyªn t¾c chung cã tÝnh chÊt b¾t buéc, ®ã lµ : Nguyªn t¾c tèi huÖ quèc, dµnh cho mäi thµnh viªn sù ®èi xö thuËn lîi nhÊt ®· dµnh cho bÊt cø b¹n hµng nµo, rµ so¸t l¹i c¸c hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i song ph¬ng ®Ó b¶o ®¶m tÝnh nhÊt qu¸n cña chóng víi quy chÕ tèi huÖ quèc. Nguyªn t¸c ®èi xö quèc gia, ¸p dông chÕ ®é øng xö nh nhau ®èi víi s¶n phÈm, dÞch vô vµ c«ng d©n trong níc vµ níc ngoµi. Nguyªn t¾c h¹n chÕ sö dông c¸c c«ng cô th¬ng m¹i phi thuÕ quan, h¹n chÕ sö dông h¹n ng¹ch rµo c¶n kü thuËt ®èi víi th¬ng m¹i nh»m môc ®Ých b¶o hé, trõ trêng hîp ®Æc biÖt. B»ng c¸ch lo¹i bá dÇn h¹n chÕ vÒ sè lîng ®èi víi nhËp khÈu, c¶i c¸ch qu¶n lý chuyªn ngµnh ®èi víi nhËp khÈu mét sè hµng ho¸ nhÊt ®Þnh. Nguyªn t¾c gi¶m vµ rµng buéc thuÕ quan nhËp khÈu, cam kÕt kh«ng t¨ng thuÕ quan, tham gia vµo c¸c cuéc ®µm ph¸n trong t¬ng lai ®Ó gi¶m thuÕ quan, thuÕ quan ho¸ c¸c hµng rµo phi thuÕ quan, x©y dùng chiÕn lîc vÒ rµng buéc thuÕ quan khi ®µm ph¸n vÒ viÖc tiÕp cËn, x©y dùng c¬ cÊu thuÕ quan dµi h¹n. Râ rµng, c¸c quy t¾c ®îc quy ®Þnh sÏ lµm cho quan hÖ th¬ng m¹i gi÷a c¸c quèc giai trong khèi trë nªn ®¬n gi¶n, thuËn tiÖn vµ ngµy cµng ph¸t triÓn h¬n. II/Tæng quan vÒ WTO 2.1 Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña WTO WTO cã tiÒn th©n lµ GATT . GATT lµ mét hiÖp ®Þnh ®a ph¬ng gi· c¸c quèc gia cã nÒn kinh tÕ thÞ trêng nh»m cam kÕt mét lo¹t c¸c quÞ ®Þnh vÒ th¬ng m¹i vµ thuÕ quan.GATT ®îc thµnh lËp vµo ngµy 30/10/1947 víi sù ký kÕt cña 23 níc thµnh viªn vµ chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng tõ 1/1/1948 vßng ®µm ph¸n ®Çu tiªn nµy ®· dÉn tíi 45000 sù nhîng bé vÒ thuÕ quan g¾n víi 10 tØ USD gÝa trÞ hµng ho¸ chiÕm 1/5 gi¸ trÞ th¬ng m¹i toµn cÇu Trong suèt 47 n¨m tån t¹i cña m×nh (tõ 1947-1995) sè lîng thµnh viªn cña GATT t¨ng lªn kh«ng ngõng tõ 23 thµnh viªn , chøng tá viÖc tham gia vµo GATT sÏ ®a l¹i lîi Ých cho c¸c quèc gia tham gia §Ó hiÓu râ sù ph¸t triÓn cña GATT ta sÏ tæng hîp c¸c vßng ®µm ph¸n vµ sè lîng thµnh viªn tham gia N¨m 1947 1949 1951 1956 1960-1961 1964-1967 §Þa ®iÓm(tªn gäi) §èi tîng ®µm ph¸n Sè níc Geneva Annecy Torgoay Geneva Geneva (Vßng Dillon) Gîneva (Vßng Kennedy) Geneva (Vßng Tokyo) ThuÕ ThuÕ ThuÕ ThuÕ ThuÕ 23 12 38 26 26 ThuÕ vµ c¸c biÖn 62 ph¸p chèng ph¸ gi¸. 1973-1979 ThuÕ vµ c¸c biÖn 102 ph¸p phi thuÕ quan, c¸c hiÖp ®Þnh chung. 1986-1993 Geneva ThuÕ vµ c¸c biÖn 123 (Vßng Urugoay) ph¸p phi thuÕ quan, c¸c nguyªn t¾c,dÞch vô ,quyÒn së h÷u trÝ tuÖ….. Qua biÓu trªn ta thÊy ®èi tîng ®µm ph¸n cña GATT ngµy cµng ®îc më réng Ban ®Çu ®èi tîng ®µm ph¸n chñ yÕu lµ thuÕ nhng ®Õn vßng Kenedy vµ Tokyo ®èi tîng cña ®µm ph¸n ®îc më réng sang c¸c lÜnh vùc kh¸c nh : chèng ph¸ gi¸ , biÖn ph¸p phi thuÕ quan… Tõ ®ã më réng sang c¸c lÜnh vùc kh¸c n÷a lµm hÖ thèng GATT ngµy cµng ®îc c¶i thiÖn vµ ®a d¹ng Vßng ®µm ph¸n Tokyo ®· c¾t gi¶m thuÕ rÊt nhanh chãng , trung b×nh 1/3 biÓu thuÕ h¶i quan 9 thÞ trêng c«ng nhiÖp cña cña thÕ giíi , gi¶m xuèng 4,7% thuÕ b×nh qu©n c¸c s¶n phÈm chÕ biÕn tõ møc 40% tõ khi thµnh lËp GATT. Trong 47 n¨m tån t¹i GATT ®· ®¹t ®îc thµnh c«ng rùc rì trong viÖc xóc tiÕn th¬ng m¹i vµ ®¶m b¶o th¬ng m¹i ho¸ toµn cÇu . TÝnh riªng môc thuÕ quan gi¶m liªn tôc còng lµm cho th¬ng m¹i thÕ giíi t¨ng rÊt cao , trung b×nh kho¶ng 8%/n¨m vµo nh÷ng n¨m 50,60 .Nhê ®éng lùc cña tù do ho¸ th¬ng m¹i nµy ®· gióp tØ lÖ t¨ng trëng th¬ng m¹i vît qu¸ møc t¨ng trªn toµn thÕ giíi trong kû nguyªn GATT . Tuy nhiªn cïng víi sù ph¸t triÓn cña GATT th× th¬ng m¹i thÕ giíi còng n¶y sinh nhiÒu vÊn ®Ò mµ GATT kh«ng thÓ chi phèi ®îc . VÝ dô vµo nh÷ng n¨m cña thÊp kû 70 ,80 viÖc c¾t gi¶m mét lo¹t c¸c lo¹i thuÕ th× ®· lµm cho chÝnh phñ c¸c níc ®a ra nh÷ng h×nh thøc b¶o hé kh¸c cho lÜnh vùc kinh tÕ néi ®Þa ®ang gÆp c¹nh tranh gay g¾t tõ níc ngoµi . TØ lÖ thÊt nghiÖp cao vµ sù ph¸ s¶n thêng xuyªn cña c¸c nhµ m¸y lµm chÝnh phñ c¸c níc Au, MÜ gi¶m ®é tin cËy vµo hiÖu qu¶ cña GATT . Ngoµi ra tõ n¨m 1980 kinh tÕ thÕ giíi ®· cã sù t¨ng trëng vît bËc - §ã lµ sù gia t¨ng ®Çu t quèc tÕ vµ th¬ng m¹i dÞch vô . C¸c lo¹i h×nh nµy ®Òu kh«ng ®îc GATT ®iÒu chØnh . MÆt kh¸c trong mét sè lÜnh vùc kh¸c nh n«ng nghiÖp th× hÖ thèng ®a biªn cã nhiÒu lç hæng , c¸c lç lùc tù do ho¸ mang l¹i thµnh c«ng nhá nhoi . Trong ngµnh dÖt th× chØ ®¹t ®îc tho¶ thuËn duy nhÊt nh mét ngo¹i lÖ cña cña c¸c nguyªn t¾c th«ng thêng cña GATT – HiÖp ®Þnh ®a sîi . Víi nh÷ng h¹n chÕ trªn ®ßi hái c¸c thµnh viªn cña GATT ph¶i nç lùc t¨ng cêng vµ më réng hÖ thèng ®a biªn nµy nh»m kh¾c phôc c¸c h¹n chÕ . C¸c cè g¾ng nµy ®· dÉn ®Õn vßng ®µm ph¸n Urugoay vµ sù ra ®êi cña tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) u viÖt h¬n . Qu¸ tr×nh ®µm ph¸n ë vßng Urugoay cã thÓ ph©n ra lµm mÊy mèc chÝnh sau : - Tõ th¸ng 9/1986 , c¸c bé trëng c¸c níc thµnh viªn chÊp nhËn ch¬ng tr×nh nghÞ sù cho ®µm ph¸n , bao gåm c¸c vÊn ®Ò bøc xóc vÒ chÝnh s¸ch th¬ng m¹i , viÖc më réng hÖ thèng th¬ng m¹i , dÞch vô së h÷u trÝ tuÖ . -1988 lµ giai ®oan ®¸nh gi¸ gi÷a kú , ë giai ®o¹n nµy c¸c bé trëng ®½ nhÊt trÝ mét tæng thÓ c¸c kÕt qu¶ ban ®Çu , bao gåm sù nhîng bé cho th©m nhËp thÞ trêng n«ng s¶nvµ c¶i thiÖn chÝnh s¸ch th¬ng m¹i. - 12/90: Cã sù khèng nhÊt vÒ b¶n chÊt cña c¸c cam kÕt c¶i c¸ch th¬ng m¹i n«ng nghiÖp trong t¬ng lai nh¨m kÐo dµi vßng ®µm ph¸n. - 12/1991-1993 : diÔn ra c¸c th¬ng lîng nh»m gi¶i quyÕt m©u thuÉn . -15/4/1994: t¹i cuéc häp ë Marakesh (Monaco) , bé trëng cña 125 níc tham gia ký kÕt tuyªn bè Maraket vµ WTO ra ®êi sau 8 n¨m th¬ng lîng ®a phu¬ng . - 1/1/1995 WTO thµnh lËp vµ ®i vµo ho¹t ®éng. WTO lµ tæ chøc cã tiÒn th©n lµ GATT nhng ho¸n thiÖn h¬n . WTO cã mét thÓ chÕ ph¸p lÝ cña hÖ thèng thèng th¬ng m¹i ®a ph¬ng . WTO ®a ra c¸c nghÜa vô cã tÝnh nguyªn t¾c ®Ó chÝnh phñ c¸c níc thiÕt lËp khu«n khæ , luËt lÖ vµ vµ c¸c chÝnh s¸ch th¬ng trong níc phï hîp víi th¬ng m¹i thÕ gi¬I . WTO lµ nÒn t¶ng cña tiÕn tr×nh ph¸t triÓn c¸c qun hÖ th¬ng m¹i gi÷a c¸c níc th«ng qua cuéc thaá luËn , phan xÐt cã tÝnh tËp thÓ . WTO kh«ng ph¶i lµ sù më réng ®¬n gi¶n cña GATT mµ WTO hoµn toµn thay thÕ GATT vµ cã ®Æc ®iÓm rÊt kh¸c biÖt bao gåm : - GATT lµ mét lo¹t c¸c qui ®Þnh , hiªp ®Þnh ®a biªn kh«ng cã nÒn t¶ng vÒ thÓ chÕ , chØ cã mét ban th ký nhá g¾n víi môc ®Ýnh ban ®Çu lµ cè g¾ng thµnh lËp tæ chøc th¬ng m¹i quèc tÕ WTO vµo nh÷ng n¨m 40 cßn WTO lµ mét tæ chøc thêng trùc cã ban th ký riªng .Trong khi ®ã GATT ho¹t ®éng trªn c¬ së t¹m thêi . C¸c cam kÕt cña GATT cã tÝnh t¹m thêi kh«ng ®Çy ®ñ , lu«n cÇn bæ xung , söa ®æi , cßn c¸c cam kÕt cña WTO lµ ®Çy ®ñ vµ æn ®Þnh - GATT lµ mét c«ng cô ®a biªn cßn c¸c hiÖp ®Þnh cña WTO bao gåm c¸c cam kÕt cña c¸c níc thµnh viªn ®Ó trá thµnh c¸c níc thµnh viªn ®Çy ®ñ . - HÖ thèng gi¶i quÕt trµnh ch©p cña WTO nhanh h¬n , n¨ng ®éng h¬n , vµ Ýt bÞ t¾c nghÏn so víi GATT . ViÖc thùc hiÖn c¸c ph¸n quyÕt còng dÔ dµng vµ ®¶m b¶o h¬n . Nh vËy, WTO ®· kÕ thõa GATT vµ ph¸t triÓn lªn mét tÇm cao míi nh»m tiÕp tôc sø mÖnh thóc ®Èy th¬ng m¹i thÕ giíi trong t×nh h×nh míi. WTO kÕ thõa môc tiªu cao c¶ cña GATT - ®ã lµ t¹o ra m«i trêng th¬ng m¹i quèc tÕ an toµn vµ réng kh¾p nh»m ®¹t ®îc sù t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi trªn ph¹m vi toµn cÇu. Môc tiªu cao c¶ nµy ®îc chia ra theo 3 môc tiªu chÝnh mµ WTO theo ®uæi: - Cè g ¾ng gi¶m thiÓu thuÕ quan vµ c«ng cô phi thuÕ quan ®èi víi hµng ho¸ vµ dÞch vô nh»m thóc ®Èy th¬ng m¹i quèc tÕ ®em l¹i lîi Ých cho mäi d©n téc . - Cã c¸c ch¬ng tr×nh hµnh ®éng nh»m h¹n chÕ c¸c tiªu cùc trong th¬ng m¹i nh : - Gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp th¬ng m¹i nhanh gän t¹o hµnh lang, c¬ së ph¸p lÝ cho ho¹t ®éng th¬ng m¹i ph¸t triÓn. 2.2 Nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña WTO HiÖp ®Þnh WTO bao gåm 29 v¨n b¶n ph¸p lý riªng biÖt bao chïm mäi lÜnh vùc tõ n«ng nghiÖp ®Õn ngµnh dÖt may , tõ dÞch vô tíi viªc mua s¾m cña chÝnh phñ , c¸c qui t¾c xuÊt xø , së h÷u trÝ tuÖ. Ngoµi ra cßn cã 25 nguyªn t¾c bæ xung , quÕt ®Þnh vµ ghi nhí cÊp bé trëng , qui ®Þnh nh÷ng nghÜa vô vµ cam kÕt cña c¸c níc thanh viªn . Trong tÊt c¶ c¸c v¨n b¶n nµy næi bËt lªn c¸c nguyªn t¾c sau: a.Kh«ng ph©n biÖt ®èi xö trong th¬ng m¹i quèc tÕ . + §·i ngé tèi huÖ quèc (MFN) : Theo ®iÒu 1 vÒ kho¶n MFN , mçi thµnh viªn sÏ dµnh sù u ®·i cña m×nh ®èi víi s¶n phÈm cña c¸c thanh viªn kh¸c . Kh«ng mét thµnh viªn nµo ®îc dµnh lîi thÕ th¬ng m¹i ®Æc biÖt thµnh viªn ®¬n lÎ kh¸c hay ph©n biÖt ®èi xö chèng l¹i níc ®ã , ®iÒu nµy cã nghÜa lµ khi u ®·i mËu dÞch ®îc bÊt kú hai thµnh viªn nµo cña WTO tho¶ thuËn víi nhau th× ngay lËp tøc sÏ cã hiÖu lùc ¸p dông cho tÊt c¶ c¸c níc thµnh viªn kh¸c.ChÝnh nhê ®iÒu nµy , c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ®îc hëng lîi Ých cña nh÷ng tho¶ thuËn u ®·i mµ c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn dµnh cho nhau. + Mét lo¹i h×nh chèng ph©n biÖt ®èi xö kh¸c lµ “®·i ngé trong níc” . Lo¹i h×nh nµy ®ßi hái khi hµng ho¸ th©m nhËp vµo mét thÞ trêng th× nã ph¶i ®îc ®èi xö kh«ng kÐm u ®·i so víi hµng ho¸ t¬ng tù ®îc s¶n xuÊt trong níc . Sù ®èi xö quèc gia nµy thêng chØ lµ kÕt qu¶ th¬ng lîng gi÷a c¸c thµnh viªn . b. Sù th©m nhËp thÞ trêng ngµy cµng t¨ng vµ cã thÓ dù b¸o tríc . Môc tiªu cña WTO lµ gi¶m thiÓu thuÕ quan , thóc ®Èy th¬ng m¹i quèc tÕ . V× vËy c¸c hiÖp ®Þnh cña WTO cung cÊp cho c¸c nhµ ®Çu t , ngêi chñ , ngêi lao ®éng vµ ngêi tiªu dïng mét m«i trêng kinh doanh cã thÓ khuyÕn khÝch th¬ng m¹i , ®Çu t t¹o c«ng ¨n ,viÖc lµm còng nh t¹o c¬ héi gi¸ c¶ thÊp trªn thÞ trêng . Møc ®é gi¶m thuÕ cña GATT t¹i biªn giíi gi¶m rÊt nhanh sau c¸c vßng ®µm ph¸n, trung b×nh mçi vßng gi¶m gÇn 5% , tõ 38%(n¨m 1947) xuèng cßn 4%(n¨m 1994). Ngoµi viÖc xóc tiÕn th¬ng m¹i th× nh÷ng ®iÒu kiÖn th¬ng m¹i còng cã thÓ dù b¸o tríc do hiÖp ®Þnh cña WTO chøa ®ùng nh÷ng ®iÒu kho¶n râ rµng , ®îc th«ng tin réng cïng viÖc gi¸m s¸t , ®¸nh gi¸ chÝnh s¸ch th¬ng m¹i cña c¸c quèc gia trong cïng thêi kú. c. Thóc ®Èy c¹nh tranh lµnh m¹nh . WTO lµ tæ chøc híng tíi tù do ho¸ th¬ng m¹i trªn toµn cÇu nhng hiÖn t¹i nã vÉn ®îc coi lµ mét d¹ng b¶o hé . WTO cung cÊp cho c¸c níc thµnh viªn ®Ó tiÕn hµnh viÖc chèng tr¶ l¹i mäi biÖn ph¸p cã thÓ gay mÐo mã vÒ gi¸ c¶ ho¨c g©y tæn h¹i cho chÝnh níc b¹n hµng nh b¸n ph¸ gi¸ , trî cÊp ®Çu vµo , ¸p dông c¸c biÖn ph¸p phô thu ®èi víi hµng nhËp khÈu ®Ó b¶o hé néi ®Þa , sö dông c¸c hµng rµo kü thuËt ®Ó h¹n chÕ hoÆc lµm chËm. chÔ bu«n b¸n …Theo nguyªn t¾c nµy buéc c¸c níc thµnh viªn cña WTO ph¶i ®a ra nh÷ng øng xö c«ng b»ng víi c¸c b¹n hµng , gi¶m bít b¶o hé , luËt lÖ th¬ng m¹i ph¶i râ rµng , tr¸nh hiÖn tîng tiªu cùc vµ ®a ra c¸c sù b¶o hé quyÒn së h÷u trÝ tuÖ … d.KhuyÕn khÝch ph¸t triÓn vµ c¶i c¸ch kinh tÕ . HiÖn t¹i , cã h¬n 3/4 sè thµnh viªn cña WTO lµ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn vµ ®ang qu¸ tr×nh c¶i c¸ch kinh tÕ theo híng thÞ trêng . §Ó ®¹t ®îc môc tiªu ph¸t triÓn thÞnh vîng chung trong WTO th× c¸c níc nµy cÇn ph¶i ®îc quan t©m ®Æc biÖt vÒ khuyÕn khÝch ph¸t triÓn kinh tÕ .C¸c hiÖp ®Þnh cña WTO ®· kªu gäi t¨ng cêng thùc hiÖn sù nh¬ng bé th©m nhËp thÞ trêng v× lîi Ých xuÊt khÈu hµng ho¸ cña nh÷ng níc nµy vµ t×m kiÕm sù trî gióp kü thuËt cho hä . Lêi kªu gäi nµy ®îc ®a ra tõ n¨m 1965 vµ dîc x¸c nhËn l¹i sau vßng ®µm ph¸n Tokyo vµ ®a ra c¸c nguyªn t¾c cho c¸c níc ®ang ph¸t triÓn hëng qui chÕ hÖ th«ng chung thuÕ quan u ®·i (GSP- generalized system of preferences). e.T¨ng trëng më cöa th¬ng m¹i . ViÖc më cöa th¬ng m¹i gióp cho c¸c quèc gia tËn dông ®îc lîi thÕ so s¸nh cña m×nh ®Ó chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt , mang l¹i lîi Ých cho mäi quèc gia tham gia th¬ng m¹i quèc tÕ . Më cöa th¬ng m¹i còng mang l¹i cho c¸c c«ng ty néi ®Þa dÔ x©m nhËp thÞ trêng míi vµ sù më réng qui m« s¶n xuÊt , t¨ng tÝnh c¹nh tranh … Ngoµi ra, cßn cã thÓ thøc ®Èy chuyÓn giao c«ng nghÖ , ¸p dông c¸c c«ng nghÖ tiªn tiÕn vµo s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm tèt h¬n , tiÕt kiÖm ®îc chi phi s¶n xuÊt . ChÝnh v× c¸c lîi Ých trªn mµ WTO ®a ra nguyªn t¾c nµy vµ cè g¾ng gi¶m thiÓu sù b¶o hé thêng xuyªn cña c¸c chÝnh phñ . §©y lµ nguyªn nh©n dÉn tíi sù tr× trÖ kh«ng hiÖu qu¶ cña c¸c c«ng ty vµ kh«ng khuyÕn khÝch c¶i tiÕn s¶n phÈm…lµm th¬ng m¹i trong níc vµ thÕ giíi kh«ng ph¸t triÓn m¹nh . f.Gi¶i quyÕt bÊt ®ång th¬ng m¹i . Theo nguyªn t¾c nµy , mäi níc thanh viªn dï nhá hay lín ®Òu cã thÓ th«ng qua uû ban gi¶i quyÕt tranh chÊp cña WTO ®Ó gi¶i quyÕt tranh chÊp tho¶ ®¸ng nh÷ng tranh chÊp bu«n b¸n mµ quyÒn lîi cña hä ®ang bÞ b¹n hµng vi ph¹m . Ph¬ng thøc gi¶i quyÕt ®Çu tiªn lµ th¬ng lîng song ph¬ng . NÕu th¬ng lîng trong 60 ngµy kh«ng thµnh th ký cña WTO sÏ cö mét tæ träng tµi gåm 3 chuyªn gia tõ c¸c níc kh«ng liªn quan ®Õn hai níc cã tranh chÊp ®Ó xö . ViÖc ph¸n quÕt nÕu kh«ng cã kh¸ng ¸n th× ph¶i tu©n thñ , nÕu kh«ng sÏ bÞ trõng ph¹t . Tæ chøc hoat ®éng cña WTO . WTO cã mét c¬ quan cao nhÊt ®ã lµ héi nghi cÊp bé trëng bao gåm tÊt c¶ c¸c ®¹i diÖn cña c¸c níc thµnh viªn vµ ®îc tæ chøc Ýt nhÊt 2 n¨m mét lÇn .Héi nghÞ quyÕt quyÕt ®Þnh tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn c¸c hiÖp ®Þnh ®a biªn . Tuy nhiªn , c«ng viÖc hµng ngµy cña WTO do mét sè c¬ quan chøc n¨ng gi¶i quyÕt , chñ yÕu lµ héi ®ång chung bao gåm tÊt c¶ c¸c thµnh viªn cña WTO . Héi ®ång nµy cã tr¸nh nhiÖm b¸o c¸o cho héi nghÞ cÊp bé trëng mäi t×nh h×nh vµ c¸c c«ng viÖc gi¶I quyÕt cña m×nh . Trong viÖc thay mÆt Héi nghÞ bé trëng gi¶i quyÕt c«ng viÖc hµng ngµy , Héi ®ång chung ®îc chia thµnh hai uû ban: -Uû ban gi¶iquyÕt c¸c tranh chÊp (DSB) cã chøc n¨ng gi¸m s¸t c¸c thñ tôc gi¶iquyÕt tranh chÊp . -Uû ban ®¸nh gi¸ chÝnh s¸ch th¬ng m¹i cã chøc n¨ng ®¸nh gi¸ chÝnh s¸ch th¬ng m¹i cña tõng níc thµnh viªn . Héi ®ång chung còng ph©n chia tr¸ch nhiÖm thµnh 3 uû ban chÝnh gåm : -Héi ®ång th¬ng m¹i vÒ hµng ho¸ nh»m gi¸m s¸t viÖc thùc thi c¸c chøc n¨ng cña tÊt c¶ c¸c hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i cã liªn quan ®Õn hµng ho¸ , mÆc dï c¸c hiÖp ®Þnh ®ã cã c¸c uû ban gi¸m s¸t riªng . Trong héi ®ång th¬ng m¹i vÒ hµng ho¸ cã c¸c uû ban nhá thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng riªng. -Héi ®ång th¬ng m¹i vÒ dÞch vô. - Héi ®ång vÒ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn quyÒn së h÷u trÝ tuÖ (TRIP) : Héi ®ång nµy chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi c¸c hiÖp ®Þnh riªng cña WTO vµ cã thÓ thµnh lËp c¸c nhãm lµm viÖc díi quyÒn m×nh nÕu cÇn thiÕt . Ba uû ban kh¸c ®îc thµnh lËp bëi héi nghÞ bé trëng cã nhiÖm vô b¸o c¸o lªn héi ®ång chung ®ã lµ : - Uû ban vÒ th¬ng m¹i vµ ph¸t triÓn :Cã tr¸ch nhiÖm gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn c¸c níc ®ang ph¸t triÓn vµ ®Æc biÖt lµ c¸c níc kÐm ph¸t triÓn - Uû ban vÒ c¸n c©n thanh to¸n :Cã tr¸ch nhiÖm t vÊn cho c¸c thµnh viªn WTO vµ c¸c níc kh¸c nh»m gi¶i quyÕt trë ng¹i vÒ c¸n c©n thanh to¸n . - Uû ban vÒ dù to¸n , tµi chÝnh vµ hµnh chÝnh : Gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn tµi chÝnh vµ ng©n s¸ch cña WTO. Nãi tãm l¹i trong c¬ cÊu tæ chøc cña WTO cã rÊt nhiÒu c¬ quan chøc n¨ng nhá . Mçi c¬ quan ®Òu cã chøc n¨ng vµ nhiªm vô riªng cña m×nh nhng ®Òu v× môc ®Ých më réng sù ph¸t triÓn cña WTO nãi riªng vµ ho¹t ®éng th¬ng m¹i thÕ giíi nãi chung. 2.3 Vai trß cña WTO ®èi víi lîi Ých cña c¸c quèc gia thµnh viªn. a/VÒ kinh tÕ - Tham gia vµo WTO sÏ më ra thÞ trêng hµng xuÊt khÈu réng lín cho c¸c thµnh viªn th«ng qua xu thÕ c¾t gi¶m thuÕ quan .WTO tiÕn hµnh theo dâi c¸c chÝnh s¸ch th¬ng m¹i cña c¸c quèc gia , th«ng b¸o kÞp thêi vµ chÝnh x¸c tíi tõng níc thµnh viªn kh¸c . Tõ ®ã tõng níc cã nh÷ng ®iÒu chØnh hay bæ xung cho phï hîp . Mét chÝnh s¸ch th¬ng m¹i cña mét quèc gia ph¶i ®îc c«ng khai râ rµng vµ nghiªm chØnh thùc hiÖn .NÕu tranh chÊp th¬ng m¹i x¶y ra th× WTO sÏ cö ban träng tµi gåm ba chuyªn gia tõ c¸c níc kh«ng liªn quan tíi c¸c bªn tranh chÊp ®Ó hoµ gi¶i , khi hoµ gi¶i xong nÕu bªn nµo vi ph¹m th× buéc ph¶i thay ®æi hµnh ®éng nÕu kh«ng c¸c níc thµnh viªn kh¸c sÏ tiÕn hµnh tr¶ ®òa th¬ng m¹i . Vai trß gi¸m s¸t vµ hoµ gi¶i c¸c chÝnh s¸ch vµ tranh chÊp th¬ng m¹i cña WTO ®· gãp phÇn t¹o kh«ng khÝ an toµn trong bu«n b¸n , tr¸nh x¶y ra c¸c tranh chÊp ®¸ng tiÕc trong giao lu hµng ho¸ vµ dÞch vô quèc tÕ . - §èi víi c¸c níc ph¸t triÓn , tham gia vµo WTO sÏ cã c¬ héi ®îc trî gióp kü thuËt t vÊn tõ WTO còng nh c¸c níc thµnh viªn kh¸c .WTO cã nguyªn t¾c lµ dµnh sù u tiªn ®Æc biÖt cho c¸c níc ®ang ph¸t triÓn , trî gióp c¸c níc nµy qua viÖc c¶i thiÖn hîp t¸c th¬ng m¹i . C¸c níc ®ang ph¸t triÓn lµ thµnh viªn cña WTO kh«ng cÇn cã sù ®¸p øng trë l¹i trong c¸c vßng ®amf ph¸n trong viÖc c¾t gi¶m thóª quan vµ c¸c hµng rµo th¬ng m¹i kh¸c . WTO trî gióp c¸c níc ®ang ph¸t triÓn thùc thi c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ v× trªn thùc tÕ nhiÒu níc cã rÊt Ýt kh¶ n¨ng tù vÖ vµ chØ cã thÓ tr«ng cËy vµo luËt chung ®Ó tranh sù ph©n biÖt ®èi xö cña c¸c níc b¹n hµng m¹nh h¬n . Ngoµi ra , WTO còng ®· can thiÖp khi cÇn thiÕt ®Ó buéc kh«ng chØ c¸c níc ph¸t triÓn mµ c¶ c¸c níc NICs ph¶i hµnh ®éng cã tr¸ch nhiÖm trong bu«n b¸n víi c¸c níc kÐm ph¸t triÓn h¬n . ChÝnh v× vËy c¸c níc ®ang ph¸t triÓn tham gia WTO ®· ®¹t tû lÖ t¨ng trëng vÒ xuÊt khÈu t¨ng nhanh h¬n nhiÒu lÇn so víi møc trung b×nh thÕ giíi . Tham gia vµo WTO c¸c quèc gia còng tËn dông ®îc nguyªn t¾c chèng b¸n ph¸ gi¸ ®Ó b¶o hé nÒn s¶n xuÊt trong níc tríc c¸c ®èi thñ níc ngoµi nhiÒu vèn , kü thuËt vµ kinh nghiÖm qu¶n lý ®ang s½n sµng b¸n ph¸ gi¸ ®Ó chiÕm thÞ trêng - Tham gia vµo WTO c¸c quèc gia sÏ thóc ®Èy ®îc quan hÖ th¬ng m¹i quèc tÕ do sù qui ®Þnh râ rµng vÒ c¸c thñ tôc xuÊt nhËp khÈu , c¸c qui ®Þnh vÒ gi¸ c¶ hµng ho¸ cña h¶i quan râ rµng chÝnh x¸c … Víi tÊt c¶ c¸c lîi Ých trªn ta thÊy viÖc tham gia WTO sÏ mang l¹i lîi Ých kinh tÕ cho mäi quèc gia thµnh viªn , bÊt kÓ giµu hay nghÌo , lín hay nhá . b. VÒ chÝnh trÞ – x· héi - Tham gia vµo WTO sÏ t¹o c¬ héi cã mét chç ®øng tèt cho quèc gia thµnh viªn trªn trêng quèc tÕ , kh¼ng ®Þnh ®îc vÞ trÝ quan träng cña m×nh trong bu«n b¸n quèc tÕ , kh¼ng ®Þnh ®îc vÞ trÝ quan träng cña m×nh trong bu«n b¸n quèc tÐ th«ng qua sù b×nh ®¼ng , tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c th¬ng m¹i vµ cïng cã lîi.Gia nhËp WTO còng chÝnh lµ t¹o cho m×nh thªm mét l¸ phiÕu trong tæ chøc nµy vµ cã thÓ cã c¸c chÝnh s¸ch th¬ng m¹i ®Ó ®iÒu chØnh quan hÖ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu hµng hãa , dÞch vô quèc gia . - Tham gia vµo WTO sÏ thay ®æi hÖ thèng chÝnh s¸ch th¬ng m¹i cho râ rµng ,phï hîp . Mäi thñ tôc vµ nghiÖp vô xuÊt nhËp khÈu ph¶i ®îc gi¶m thiÓu vµ c«ng khai cho mäi ngêi biÕt vµ nghiªm chØnh thùc hiÖn . §iÒu nµy ®· gióp c¸c quèc gia lo¹i trõ bít c¸c ho¹t ®éng kinh doanh kh«ng lµnh m¹nh vµ t×nh tr¹ng tiªu cùc cña c¸c h¶i quan ë c¸c cöa khÈu … lµm m«i tr êng kinh doanh th«ng tho¸ng lµnh m¹nh . - Tham gia vµo WTO sÏ thøc ®Èy th¬ng m¹i quèc tÕ , lµm gi¶m gi¸ c¶ hµng ho¸ quèc tÕ ,n©ng cao ®êi sèng d©n c c¸c níc . Hµng ho¸ do c¹nh tranh dÉn tíi lu«n thay ®æi vÒ mÉu m· , kiÓu d¸ng ,chÊt lîng… ®· biÕn ngêi tiªu dïng thµnh nh÷ng häc viªn suèt ®êi .TÊt c¶ c¸c ®iÒu nµy lµm con ngêi cµng ph¸t triÓn hoµn thiÖn , x· héi ngµy cµng v¨n minh. 2.4.C¸c ®iÒu kiÖn gia nhËp WTO a.Ph¶i lµ quèc gia cã nÒn kinh tÕ thÞ trêng. WTO kh«ng chÊp nhËn bÊt kú quèc gia nµo lµ thµnh viªn mµ gi¸ c¶ hµng ho¸, dÞch vô cña hä kh«ng ph¶i lµ gi¸ c¶ thÞ trêng cho dï níc nµy cã thÓ ®¹t ®îc kim ngh¹ch th¬ng m¹i lín. V× lÝ do nµy mµ kh«ng mét quèc gia XHCN nµo tríc ®©y ®îc trë thµnh thµnh viªn GATT. b.Ph¶i s½n sµng vµ cã kh¶ n¨ng ®¸p øng c¸c nghÜa vô lµ thµnh viªn. Trë thµnh thµnh viªn WTO, mäi quèc gia ®Òu ph¶i thi hµnh nghiªm chØnh hµng lo¹t c¸c nghÜa vô mµ WTO ®a ra. Do vËy, ngay tõ khi xem xÐt ®¬n xin gia nhËp, héi ®ång néi c¸c WTO sÏ ph¶i c©n nh¾c kÜ lìng xem c¸c níc ®Ö ®¬n ®· s½n sµng vµ cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu nghÜa vô hay kh«ng. C¸c nghÜa vô gåm: - C«ng khai vÒ chÕ ®é bu«n b¸n quèc tÕ nh chÝnh s¸ch trî cÊp XK, chÝnh s¸ch chèng b¸n ph¸ gi¸, c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ, …, ngoµi ra cßn ph¶i th«ng b¸o c«ng khai c¸c sè liÖu kinh tÕ c¬ b¶n, t×nh h×nh kinh tÕ nãi chung, gi¸ c¶ ®Çu vµo, tiÒn l¬ng… - Cã nghÜa vô xo¸ bá ph©n biÖt ®èi xö, s½n sµng chÊp nhËn nh÷ng nh©n nhîng vÒ thuÕ khi cÇn thiÕt. c.Ph¶i nép ®¬n xin gia nhËp vµ ®îc sù t¸n thµnh th«ng qua bá phiÕu cña 2/3 sè thµnh viªn trë nªn.Quèc gia muèn gia nhËp ph¶i tr×nh ®¬n xin gia nhËp lªn gi¸m ®èc WTO. Héi ®ång néi c¸c sÏ thµnh lËp mét uû ban xÐt duyÖt ®Ó xem xÐt ®¬n xin gia nhËp sau ®ã uû ban nµy sÏ ®Ò xuÊt ý kiÕn vµ ®a ra mét dù th¶o nghÞ ®Þnh gia nhËp. Ngoµi ra níc xin gia nhËp ph¶i tr×nh mäi v¨n b¶n liªn quan kh¸c nh mét b¶n b¸o c¸o vÒ chÝnh s¸ch ngo¹i th¬ng vµ ph¶i tr¶ lêi c¸c c©u hái th«ng qua ®èi tho¹i víi chñ tÞch uû ban xÐt duyÕt. Sau khi tÊt c¶ c¸c thñ tôc ®· hoµn tÊt, chñ tÞch uû ban xÐt duyÖt sÏ tr×nh lªn WTO ®Ó phª chuÈn. T c¸ch cña níc thµnh viªn chØ ®îc phª chuÈn sau cuéc bá phiÕu víi kÕt qu¶ tõ 2/3 níc t¸n thµnh trë lªn. Khi mäi ®iÒu kiÖn trªn tho¶ m·n, níc ®Ö ®¬n sÏ chÝnh thøc trë thµnh thµnh viªn cña WTO. NghÞ ®Þnh th gia nhËp WTO sau khi ®îc phª chuÈn cña quèc héi níc ®Ö ®¬n (th«ng thêng lµ 30 ngµy sau khi ®îc quèc héi phª duyÖt) PhÇn II TiÕn tr×nh gia nhËp WTO cña trung quèc I.Trung Quèc víi tiÕn tr×nh gia nhËp tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) Trong h¬n hai thËp kû qua, c«ng cuéc hiÖn ®¹i ho¸ ë Trung Quèc ®· tiÕn hµnh trong bèi c¶nh quèc tÕ ho¸, toµn cÇu ho¸ kinh tÕ thÕ giíi. Toµn cÇu ho¸ ®· ®em l¹i cho Trung Quèc c¶ c¬ héi lÉn th¸ch thøc. Cho ®Õn nay, sù ph¸t triÓn thÞnh vîng cña Trung Quèc phô thuéc kh¸ nhiÒu vµo c¸c mèi liªn kÕt cña Trung Quèc víi thÕ giíi bªn ngoµi. ChÝnh v× vËy, gia nhËp WTO lµ nhu cÇu thiÕt thùc ®Ó Trung Quèc tiÕp tôc ®i s©u vµo c¶i c¸ch vµ héi nhËp m¹nh mÏ h¬n n÷a vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Gia nhËp WTO, Trung Quèc sÏ cã nhiÒu lîi thÕ trong c¸c trµo lu kinh tÕ toµn cÇu, TQ sÏ n¾m v÷ng quyÒn chñ ®éng h¬n, giµnh ®îc sù ph¸t triÓn lín h¬n, bè trÝ nguån tµi nguyªn hîp lý h¬n, lîi dông tèt h¬n c¸c nguån lùc vµ thÞ trêng quèc tÕ. ChÝnh v× vËy, gia nhËp WTO lµ con ®êng quan tréng ®Ó TQ cã thÓ trë thµnh mét cêng quèc kinh tÕ. NhËn thøc ®îc ®iÒu nµy, tõ l©u c¸c nhµ l·nh ®¹o Trung Quèc ®· thùc hiÖn nhiÒu cè g¾ng ®µm ph¸n ®Ó TQ ®îc chÝnh thøc gia nhËp WTO. 1.§µm ph¸n ®a ph¬ng Ngµy 11/7/86. §¹i sø qu¸n TQ ë liªn hîp quèc t¹i Geneve – TiÒn Giai §«ng göi c«ng hµm cho GATT chÝnh thøc ®Ò xuÊt viÖc chÝnh phñ TQ xin kh«i phôc ®Þa vÞ níc tham gia kÝ kÕt hiÖp ®Þnh chung vÒ mËu dÞch vµ thuÕ quan. §Õn th¸ng 6/87, GATT ®· thµnh lËp “Nhãm c«ng t¸c vÒ ®Þa vÞ níc tham gia kÝ kÕt hiÖp ®Þnh chung cña TQ”. Tõ n¨m 1986 ®Õn nay, TQ ®· thùc hiÖn hµng lo¹t c¸c biÖn ph¸p më cöa vµ c¶i c¸ch thÓ chÕ mËu dÞch, t¨ng cêng ®µm ph¸n víi c¸c bªn kÝ kÕt hiÖp ®Þnh chñ yÕu. C¸c cè g¾ng cña TQ ®îc thÓ hiÖn ë c¸c ®iÓm chÝnh sau: -§Èy m¹nh nhÞp ®é c¶i c¸ch mËu dÞch §¹i héi 14 §CS TQ (1992) tuyªn bè x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ trêng XHCN, lµm cho thÓ chÕ kinh tÕ TQ thÝch øng víi yªu cÇu cña GATT. Trong nh÷ng n¨m 1986 – 1992, TQ ®· c¶i c¸ch m¹nh mÏ thÓ chÕ qu¶n lý ngo¹i th¬ng, xo¸ bá dÇn sù ®éc quyÒn cña Nhµ níc, huû bá dÇn trî cÊp XK. Tõ 1994, TQ huû bá ph¸p lÖnh ®èi víi tæng møc NK, c¶i c¸ch chÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i. -Më cöa thÞ trêng cã thø tù Kh«ng ®i ngîc l¹i xu híng toµn cÇu ho¸, TQ ®· tõng bíc më cöa nÒn kinh tÕ theo nhiÒu tÇng nÊc : + Mét lµ: Gi¶m thuÕ quan trªn quy m« lín. + Hai lµ : Tõng bíc më cöa thÞ trêng s¶n phÈm trong níc vµ cam kÕt trao ®æi tù do ®ång NDT ë c¸c h¹ng môc th«ng thêng. + Ba lµ : më cöa mét phÇn thÞ trêng tiÒn tÖ vµ b¶o hiÓm trong níc, cho phÐp vèn níc ngoµi cã ®iÒu kiÖn tù do h¬n khi th©m nhËp thÞ trêng vèn trong níc + Bèn lµ : Trong cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh ë Ch©u ¸ võa qua, TQ ®· cam kÕt vµ thùc hiÖn cam kÕt kh«ng ph¸ gi¸ ®ång NDT, ®ßng thêi cßn tham gia viÖn trî cho vay ®èi víi c¸c níc (Th¸i Lan, Ind«nªxia) ®Ó lµm dÞu vµ gãp phÇn h¹n chÕ cuéc khñng ho¶ng nµy. Cïng víi nhiÒu cè g¾ng kh¸c, trong 15 n¨m qua, TQ lu«n gi÷ th¸i ®é tÝch cùc, ®· tiÕn hµnh gÇn 30 lÇn héi nghÞ nhãm c«ng t¸c ®Þa ph¬ng vµ hµng tr¨m lÇn ®µm ph¸n song ph¬ng. Nh÷ng cuéc ®µm ph¸n nµy ®· ®¹t ®îc rÊt nhiÒu tho¶ thuËn. 2.§µm ph¸n song ph¬ng a.KÝ kÕt hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i víi Mü, TQ ®· vît qua ®îc trë ng¹i lín nhÊt - §Ó ®i ®Õn ký kÕt hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i, Trung – Mü hai bªn ®· cã qu¸ tr×nh ®µm ph¸n l©u dµi, ®Çy khã kh¨n. Trong nh÷ng n¨m 86 – 89, hai bªn ®· thùc hiÖn 10 lÇn ®µm ph¸n cã tiÕn triÓn vµ ®¹t ®îc nhiÒu tho¶ thuËn. Trong thêi gian 92 – 95, TQ thùc hiÖn nhiÒu cè g¾ng ®Ó cè gia nhËp WTO vµo cuèi 94 nhng Mü ®a ra yªu cÇu cao nªn TQ kh«ng chÊp nhËn. Trong nh÷ng n¨m 95 – 98, TQ tá ra kh«ng h¨ng h¸i nh tríc thËm chÝ cã lóc l¹nh nh¹t. Th¸ng 4/1999, thñ tíng TQ Chu Dung C¬ th¨m Mü víi nhiÒu tho¶ hiÖp vµ nhîng bé víi Mü nh»m hoµn tÊt ®µm ph¸n vµ ký hiÖp ®Þnh nhng phÝa Mü tiÕp tôc ®ßi gi¸ cao h¬n. Ngµy 8/5/99, Mü nÐm bom ®¹i sø qu¸n TQ t¹i Nam T lµm quan hÖ hai níc bÞ gi¸n ®o¹n. §µm ph¸n Trung – Mü bÞ ngõng l¹i. Víi cuéc gÆp gì Giang Tr¹ch D©n – Clinton ngµy 11/9/99 t¹i héi nghÞ APEC t¹i New Dilan, héi ®µm ®îc nèi l¹i nhng hai bªn vÉn cha ®¹t ®îc tho¶ thuËn. Ngµy 10/11/99, hai bªn nèi l¹i ®µm ph¸n vµ ngµy 15/11/99 hai bªn míi ký kÕt ®îc hiÖp ®Þnh TM. b.HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i TQ – EU Tríc ®©y, TQ vµ EU ®· nhiÒu lÇn th¬ng thuyÕt, ®Ó ký kÕt hiÖp ®Þnh nµy nhng kÕt qu¶ ®¹t ®îc rÊt h¹n chÕ vµ hai bªn cha ®i ®Õn kÕt qu¶ cuèi cïng. Nguyªn nh©n chÝnh lµ do TQ tõ chèi chÊp nhËn nh÷ng ®iÒu kiÖn mµ EU ®a ra liªn quan ®Õn viÖc n©ng tû lÖ cæ phÇn cña c¸c c«ng ty níc ngoµi trong c¸c liªn doanh viÔn th«ng vµ b¶o hiÓm t¹i TQ lªn 49%. T¹i nhiÒu phiÕu th¶o luËn trong 4 vßng ®µm ph¸n diÔn ra tõ ®Çu n¨m 2000 ®Õn khi ký kÕt hiÖp ®Þnh, c¸c ®¹i diÖn cña TQ vµ EU tranh c·i rÊt gay g¾t xung quang vÊn ®Ò më cöa khu vùc dÞch vô , viÔn th«ng, lËp liªn doanh SX « t«, b¶o hiÓm nh©n thä, … . Tuy vËy qua 3 vßng ®µm ph¸n ®Çu, hai bªn còng ®· tho¶ thuËn ®îc 80% c¸c vÊn ®Ò then chèt Sau 5 ngµy th¬ng lîng c¨ng th¼ng, ®Õn ngµy 20/5/2000, TQ vµ EU ®· chÝnh thøc ký hiÖp ®Þnh vÒ viÖc TQ gia nhËp WTO. C¸c quan chøc cña EU cho r»ng viÖc ký kÕt hiÖp ®Þnh nµy sÏ lµ ch×a kho¸ më ®êng ®a c¸c doanh nghiÖp ch©u ¢u vµo thÞ trêng TQ vµ ngîc l¹i. ViÖc TQ vµ EU ký hiÖp ®Þnh TM cßn gãp phÇn lµm gi¶m th©m hôt TM gi÷a EU víi TQ. Theo c¸c sè hiÖu thèng kª th©m hôt TM, EU – TQ trong n¨m 97 lµ 21,36 tû USD, n¨m 99 lµ 30 tû. VÒ phÝa TQ, theo mét quan chøc TM cÊp cao cña EU, viÖc TQ gia nhËp WTO sÏ “®¸nh dÊu bíc tiÕn lín trong c«ng cuéc c¶i c¸ch kinh tÕ cña níc nµy” Ngoµi Mü vµ EU, TQ cßn ®¹t ®îc nh÷ng tho¶ thuËn TM song ph¬ng ®èi víi nhiÒu níc kh¸c n÷a. §Õn cuèi th¸ng 10 n¨m 2000, TQ ®· ký kÕt hiÖp ®Þnh TM víi 36 trong tæng sè 37 thµnh viªn cña WTO mµ TQ cÇn ph¶i ký kÕt ( chØ cßn l¹i Mexico). 3.Nh÷ng ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch bªn trong a.TiÕp tôc gi÷ cho ®ång NDT æn ®Þnh, kh«ng mÊt gi¸ b»ng viÖc tiÕp tôc thi hµnh mét chÝnh s¸ch tiÒn tÖ æn ®Þnh, lµnh m¹nh Theo thèng ®èc Ng©n hµng nh©n d©n TQ, TQ ®· vµ ®ang thùc hiÖn 5 träng ®iÓm c«ng t¸c cña nghµnh tiÒn tÖ lµ : -TiÕp tôc thi hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ lµnh m¹nh, tiÕp tôc c¸c biÖn ph¸p gi÷ æn ®Þnh ®ång NDT, ®ång thêi kh«ng ngõng thøc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ. -Thóc ®Èy theo híng thÞ trêng ho¸ l·i suÊt, x©y dùng chÕ ®é l·i suÊt tiÕp tôc lÊy l·i xuÊt cña ng©n hµng nh©n d©n lµm c¬ së, ®iÒu chØnh theo l·i suÊt tiÒn tÖ, lÊy quan hÖ cung cÇu quyÕt ®Þnh l·i suÊt tiÒn göi -ThiÕt lËp chÕ ®é ng©n hµng th¬ng nghiÖp hiÖn ®¹i, thùc hiÖn h¹ch to¸n ®éc lËp nh»m ng¨n chÆn t×nh tr¹ng can thiÖp hµnh chÝnh vµo nghiÖp vô ng©n hµng. -Hoµn thiÖn h¬n n÷a chÕ ®é tØ gi¸ hèi ®o¸i dao ®éng ®Þnh ra tõ 1999 lÊy cung cÇu trªn thÞ trêng lµm c¬ së, thóc ®Èy h¬n n÷a viÖc ®ång NDT cã thÓ ®æi ®îc sang c¸c h¹ng môc vèn ®Çu t. -TiÕp tôc më cöa h¬n n÷a nghµnh tiÒn tÖ víi bªn ngoµi theo nguyªn t¾c c¹nh tranh b×nh ®¼ng cïng cã lîi. b.TiÕp tôc c¸c nç lùc c¶i c¸ch nghµnh ng©n hµng. c.§Èy m¹nh h¬n n÷a c¶i c¸ch c¸c DN nhng ®ång thêi më ®êng cho c¸c DN t nh©n ph¸t triÓn. d.§Èy m¹nh c¶i c¸ch kinh tÕ n«ng th«n. Víi nç lùc cè g¾ng trªn, ngµy 11/11/2001 võa qua Trung Quèc ®· chÝnh thøc ®îc c«ng nhËn lµ thµnh viªn míi cña WTO . II.ThuËn lîi vµ khã kh¨n cña TQ trong qu¸ tr×nh gia nhËp WTO 1.Khã kh¨n TQ muèn gia nhËp WTO víi t c¸ch cña mét níc ®ang ph¸t triÓn vµ g¸nh v¸c tr¸ch nhiÖm, nghÜa vô phï hîp víi TQ. Trong khi ®ã, Mü vµ c¸c níc ®µm ph¸n l¹i ®¸nh gi¸ cao tr×nh ®é vµ thùc lùc cña TQ, ®ßi TQ gia nhËp WTO víi ®iÒu kiÖn cña mét níc ph¸t triÓn. C¸c níc ®ang ph¸t triÓn cã thÓ xo¸ bá h¹n chÕ ®Çu t trong kho¶ng thêi gian 5 n¨m sau khi gia nhËp WTO nhng c¸c níc ph¸t triÓn chØ yªu cÇu 2 n¨m lµ hoµn thµnh. NÕu coi TQ lµ níc ph¸t triÓn, TQ sÏ ph¶i g¸nh v¸c nghÜa vô quèc tÕ kh«ng thÝch øng víi tr×nh ®é ph¸t triÓn vµ quyÒn lîi cña m×nh. Theo phÝa TQ, nh vËy lµ kh«ng c«ng b»ng vµ hä kh«ng chÊp nhËn. - Mü vµ c¸c bªn ®µm ph¸n ®a ra nh÷ng ®iÒu kiÖn hµ kh¾c, TQ khã cã thÓ ®¸p øng nh÷ng ®iÒu kiÖn cña hä. Ch¼ng h¹n cuèi n¨m 1994 c¸c bªn ®µm ph¸n yªu cÇu TQ gi¶m tû lÖ thuÕ nhËp khÈu b×nh qu©n tõ 44,6% tõ n¨m 92 xuèng cßn 8, 96%. §Õn hÌ n¨m 1997 Mü yªu cÇu TQ gi¶m tû lÖ thuÕ quan b×nh qu©n cña 4073 s¶n phÈm c«ng nghiÖp xuèng cßn 6,9%. Do søc c¹nh tranh cña CN trong níc cßn yÕu, TQ khã cã thÓ thùc hiÖn yªu cÇu nµy. VÒ c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan, TQ ®· cam kÕt huû bá 600 trong sè 700 lo¹i quy ®Þnh phi thuÕ quan nhng c¸c bªn ®µm ph¸n l¹i yªu cÇu TQ ®a ra thêi gian biÓu huû bá toµn bé quy ®Þnh phi thuÕ quan. VÒ s¶n phÈm n«ng nghiÖp, c¸c bªn ®µm ph¸n yªu cÇu TQ sau khi kh«i phôc ®Þa vÞ ë GATT ph¶i gi¶m ngay thuÕ s¶n phÈm n«ng nghiÖp b»ng møc cña c¸c níc ph¸t triÓn nh NhËt B¶n. VÒ mËu dÞch, dÞch vô, TQ ®· ®a ra cam kÕt tiÕp tôc më cöa nghµnh ®iÖn tÝn, du lÞch vËn t¶i, hµng kh«ng d©n dông, ng©n hµng, b¶o hiÓm, … vv, tæng céng më cöa 36 nghµnh vµ tiÓu nghµnh ®øng ®Çu trong sè c¸c níc ®ang ph¸t triÓn nhng c¸c bªn ®µm ph¸n vÉn cho r»ng, ph¹m vi më cöa nghµnh dÞch vô cña TQ vÉn hÑp, yªu cÇu TQ më cöa réng trªn ph¹m vi toµn quèc. -TiÕn tr×nh ®µm ph¸n bÞ c¶n trë nghiªm träng bëi nh©n tè chÝnh trÞ, c¸c bªn ®µm ph¸n, chñ yÕu do Mü cÇm ®Çu ®· ®a ra c¸c yªu cÇu rÊt hµ kh¾c – cã nguån gèc s©u xa tõ nguyªn nh©n chÝnh trÞ. Kh«ng Ýt chÝnh kh¸ch vµ c¸c tËp ®oµn – Mü lo l¾ng r»ng sau khi TQ gia nhËp WTO sÏ ®Èy nhanh qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ, trë thµnh ®èi thñ ®¸ng gêm cña Mü. V× vËy hä ®· kiÕn nghÞ víi chÝnh phñ Mü ng¨n chÆn viÖc TQ nhanh chãng kh«i phôc ®Þa vÞ ë GATT vµ gia nhËp WTO, c¶n trë viÖc TQ ph¸t triÓn m¹nh mÏ h¬n, gi¶m c¸c ¶nh hëng n©ng cao ®Þa vÞ cña TQ. - Do ¶nh hëng cña nh©n tè b¶o hé trong níc, nÒn kinh tÕ TQ cßn nhiÒu yÕu kÐm, ®Æc biÖt trong hÖ thèng tµi chÝnh, ng©n hµng, trong nhiÒu nghµnh, nhiÒu lÜnh vùc cßn cã nhiÒu kho¶ng c¸ch nhÊt ®Þnh víi c¸c yªu cÇu cña WTO, møc ®é më cöa cña TQ cßn thÊp h¬n møc ®é b×nh qu©ncña c¸c níc ®ang ph¸t triÓn. §èi víi TQ, môc ®Ých c¬ b¶n cña viÖc gia nhËp WTO lµ ®Ó t¨ng cêng søc m¹nh quèc gia, do ®ã TQ quyÕt kh«ng tr¶ gi¸ b»ng viÖc hi sinh æn ®Þnh x· héi vµ t¬ng lai ph¸t triÓn. V× vËy, c¸c nhµ l·nh ®¹o TQ ®· nhiÒu lÇn nhÊn m¹nh 3 nguyªn t¾c khi gia nhËp WTO lµ : + TQ gia nhËp víi t c¸ch lµ mét níc ®ang ph¸t triÓn + NÕu kh«ng cã TQ th× tæ chøc WTO kh«ng hoµn chØnh. +TQ gia nhËp WTO trªn c¬ së c©n b»ng gi÷a nghÜa vô vµ quyÒn lîi. Mét khi WTO cÇn TQ, TQ thµ gia nhËp chËm, mét chót chø kh«ng vµo ngay ®Ó ®æi lÊy tæn thÊt. ThuËn lîi: - §· ký hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i Trung -Mü -HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i Trung Quèc –EU. -Trung Quèc ®· thùc hiÖn nhiÒu cè g¾ng ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch bªn trong ®Ó chuÈn bÞ cho viÖc chuÈn bÞ cho viÖc chÝnh thøc cho viÖc trë thµnh viªn cña WTO. -TiÕp tôc gi÷ cho ®ång NDT æn ®Þnh , kh«ng mÊt gi¸ b»ng viÖc chÝnh phñ tiÕp tôc thi hµnh mét chÝnh s¸ch tiÒn tÖ æn ®Þnh . -NhËn ®îc sù ñng hé cña c¸c quèc gia thµnh viªn vµ ®Æc biÖt lµ Mü. III.ThuËn lîi vµ khã kh¨n cña Trung Quèc khi gia nhËp WTO 1.ThuËn lîi . Tham gia vµo WTO , Trung Quèc sÏ kh¾c phôc ®îc t×nh tr¹ng bÞ ph©n biÖt ®èi xö trong bu«n b¸n quèc tÕ , ®îc tiÕp cËn víi nhiÒu thÞ trêng míi vµ cã thªm nhiÒu b¹n hµng ®Ó ph¸t triÓn ho¹t ®éng kinh doanh . §iÒu nµy ®· t¹o ra nhiÒu thuËn lîi cho Trung Quèc nh sau: -Thø nhÊt, më réng thÞ phÇn cña Trung Quèc trªn trêng Quèc TÕ vµ thóc ®Èy th¬ng m¹i ph¸t triÓn. Víi yªu cÇu gi¶m dÇn vµ tiÕn tíi xo¸ bá hµng rµo thuÕ quan vµ phi thuÕ quan (h¹n ng¹ch) cña WTO , ngo¹i th¬ng cña Trung Quèc sÏ cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn m¹nh mÏ. HiÖn nay 90% kim ng¹ch ngo¹i th¬ng cña Trung Quèc lµ víi c¸c níc thµnh viªn cña WTO . Gia nhËp WTO , xuÊt khÈu cña Trung Quèc ®Æc biÖt lµ xuÊt khÈu hµng dÖt may sÏ nhanh chãng chiÕm ®îc thÞ trêng thÕ giíi. Hµng dÖt may ®îc coi lµ hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña Trung Quèc . Kim ng¹ch xuÊt khÈu mÆt hµng nµy chiÕm tíi 1/4 tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña Trung Quèc . hiÖn nay mÆt hµng nµy chÞu nhiÒu h¹n chÕ cña hµng rµo thuÕ quan vµ h¹n ng¹ch nhËp khÈu cña ph¬ng t©y . Víi hiÖp ®Þnh vÒ hµng dÖt may ATC cña WTO th× ®Õn n¨m 2005 th× mäi h¹n chÕ vÒ hµnh dÖt may sÏ ®ù¬c huû bá . dù tÝnh kim ng¹ch xuÊt khÈu cña Trung Quèc vÒ mÆt hµng nµy sÏ t¨ng gÊp ®«i møc hiÖn nay vµ ®¹t 70 tû USD vµo n¨m 2005. Bªn c¹nh viÖc më réng xuÊt khÈu hµng ho¸ trong níc , Trung Quèc cßn tËn dông ®îc c¬ héi tõ viÖc nhËp khÈu hµng ho¸ cña c¸c níc ngoµi . B»ng c¸ch lùa chän nhËp khÈu nh÷ng hµng ho¸ cã kü thuËt cao , nh÷ng c«ng nghÖ míi nhÊt ,Trung Quèc cã thÓ nhanh chãng ph¸t triÓn nh÷ng ngµnh cã kü thuËt cao , nh÷ng ngµnh mòi nhän cña ®Êt níc t¹o ®iÒu kiÖn rót ng¾n thêi gian vµ nhanh chãng ®uæi kÞp c¸c nuøc ph¸t triÓn trªn thÕ giíi. C¸c c«ng ty s¶n xuÊt trong níc cã ®Çu vµo lµ hµng nhËp khÈu sÏ cã nhiÒu c¬ héi lùa chän víi gi¸ rÎ h¬n . Hµng ho¸ cña c¸c c«ng ty nµy sÏ cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao trªn thÞ trêng trong níc vµ quèc tÕ . ThÝ dô h·ng Aton Thîng H¶i, mét h·ng s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng kiÓm tra tù ®éng trªn c¸c d©y truyÒn s¶n xuÊt ph¶i nhËp tõ 3-5 triÖu USD linh kiÖn h»ng n¨m . NÕu Trung Quèc gia nhËp WTO , thuÕ nhËp khÈu sÏ gi¶m tõ 12%xuèng cßn 7%vµ h·ng nµy sÏ tiÕt kiÖm ®îc mçi n¨m tõ 15.000 ®Õn 2.000 USD -Thø hai ,thu hót vèn, c«ng nghÖ vµ kinh nghiÖm qu¶n lÝ kinh tÕ th«ng qua ®Çu t. Tuy thu nhËp cña ngêi Trung Quèc cßn thÊp nhng víi sè d©n 1,2 tû ngêi (chiÕm 1/5 d©n sè thÕ giíi ) vµ møc sèng ngµy cµng ®îc n©ng cao , Trung Quèc lµ mét thÞ trêng khæng lå ®Çy høa hÑn . Gia nhËp WTO chÝnh phñ Trung Quèc ®· thùc hiÖn nh÷ng chÝnh s¸nh thuÕ u ®·i ®èi víi ®Çu t ®Ó t¹o m«i truêng ®Çu t thuËn lîi nh»m thu hót ®Çu t níc ngoµi . LÜnh vùc hëng thuÕ u ®·i gåm nguyªn liÖu míi , ®Iön t vi m¹ch … nh÷ng liªn doanh cung cÊp nguyªn kiÖu míi cho Trung Quèc hoÆc xuÊt khÈu 70% nguyªn liÖu cña hä cã thÓ ®îc gi¶m thuÕ xuÊt xuèng cßn 10% . S¶n phÈm c«ng nghÖ vµ th«ng tin hiÖn nay chÞu møc thuÕ xuÊt lµ 13,3% nhng ®Õn n¨m 2005 , Trung Quèc sÏ bá mäi thø thuÕ ®¸nh vµo s¶n phÈm nµy . Víi m«i trêng ®Çu t hÊp dÉn nh vËy, Trung Quèc sÏ thu hót ®îc c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi . HiÖn nay , trong sè 500 c«ng ty ®a quèc gia lín nhÊt thÕ giíi cã tíi trªn 200 c«ng ty ®Çu t vµo Trung Quèc . §Çu t trùc tiÕp lµ d¹ng ®Çu t g¾n liÒn víi c¸c kü n¨ng vÒ kü thuËt , qu¶n lý vµ lùc lîng lao ®äng cã tay nghÒ cao . Më cöa ®èi víi ®Çu t trùc tiÕp sÏ gióp Trung Quèc nhanh chãng b¾t kÞp c«ng nghÖ cña c¸c níc c«ng nghiÖp tiÕn . Ngoµi ra, Trung Quèc cßn quan t©m ®Õn viÖc híng vèn ®Çu t níc ngoµi cho c¸c khu vùc kÐm ph¸t triÓn . T¹o cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ®ång ®Òu h¬n . -Thø ba, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ tÝnh hiÖu qu¶ trong nÒn kinh tÕ ®ång thêi t¹o ra m«i trêng c¹nh tranh b×nh ®¼ng cho c¸c doanh nghiÖp . Yªu cÇu tù do ho¸ th¬ng m¹i cña WTO sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho hµng ho¸ cña c¸c níc thµnh viªn dÔ dµng th©m nhËp vµo thÞ trêng Trung Quèc . §iÒu nµy g©y søc Ðp buéc hµng ho¸ cña c¸c doanh nghiÖp Trung Quèc ph¶i chÊp nhËn møc ®é c¹nh tranh khèc liÖt. C¹nh tranh khèc liÖt ®Æt doanh nghiÖp ®øng tríc hai con ®êng hoÆc ph¸ s¶n hoÆc tù v¬n lªn . Mét nhµ kinh tÕ häc vÒ Trung Quèc cho r»ng mét khi c¸c c«ng ty Trung Quèc bÞ c¹nh tranh nhiÒu h¬n th× hä sÏ trë nªn n¨ng ®éng h¬n trong viÖc t¹o ra s¶n phÈm míi, c¶i tiÕn c¸c dÞch vô , h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm … ThÝ dô trong nghµnh s¶n xuÊt m¸y vi tÝnh , viÖc xuÊt hiÖn c¸c s¶n phÈm m¸y vi tÝnh tèi t©n cña níc ngoµi trªn thÞ trêng Trung Quèc ®· lµm thøc tØnh nghµnh nµy . H·ng s¶n xuÊt m¸y vi tÝnh c¸ nh©n lín nhÊt lµ Legende th«ng qua viÖc lµm ®¹i lý cho mét sè h·ng níc ngoµi nh Toshiba ,IBM, Microsolf… ®· t¨ng cêng ®Çu t , c¶i thiÖn chÊt lîng vµ ®· trë thµnh mét h·ng m¹nh trªn thÞ trêng Ch©u ¸ . N¨m 1997, thÞ phÇn cña Legende trong khu vùc Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D¬ng (trõ NhËt) lµ 3% n¨m 98 lµ 5,4% . HiÖn nay Legende chØ ®øng sau Compag vµ IBM vÒ sè lîng m¸y tÝnh b¸n ra trong khu vùc Ch©u ¸. Bªn c¹nh ®ã Trung Quèc cßn khuyÕn khÝch c¹nh tranh lµnh m¹nh , xo¸ bá c¸c u ®·i dµnh cho c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc , tiÕn tíi xo¸ bá hoµn toµn viÖc ph©n biÖt ®èi xö gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong vµ ngoµi níc . T¹o m«i trêng c¹nh tranh b×nh ®¼ng cho tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp , lÊy c¹nh tranh lµ mét trong nh÷ng ®éng lùc chÝnh ®Ó khuyÕn khÝch ®æi míi c«ng nghÖ vµ n©ng cao n¨ng lùc canh tranh cña hµng ho¸ vµ doanh nghiÖp Trung Quèc c¶ trªn thÞ trêng néi ®Þa vµ trªn thÞ trêng thÕ giíi . -Thø t, Thóc ®Èy nhanh h¬n qu¸ tr×nh c¶i c¸ch ë trong níc . Tham gia vµo WTO lµ tham gia vµo mét s©n ch¬i réng r·i nhÊt mµ hÇu hÕt c¸c luËt ch¬i ®îc ®Æt ra ë møc ®é cao , theo tiªu chuÈn cña c¸c níc cã tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cao . §Ó héi nhËp ®¬c víi WTO , Trung Quèc ph¶i thøc ®Èy m¹nh mÏ c«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ x· héi , hoµn thiÖn hÖ thèng luËt ph¸p vµ chÝnh s¸ch , thóc ®Èy c¶i c¸ch kinh tÕ theo híng tù do ho¸ vµ dÇn dÇn xo¸ bá b¶o hé vÒ thuÕ quan , t¹o m«i trêng kinh tÕ vÜ m« æn ®Þnh vµ t¨ng trëng v÷ng vµng , nhanh chãng . NÒn kinh tÕ Trung Quèc mÆc dï ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu rÊt to lín trong c«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ , song vÉn lµ mét nÒn kinh tÕ ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi tõ mét nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng . §Ó ®îc chÊp nhËn lµ thµnh viªn cña WTO ,Trung Quèc ®· thùc hiÖn nhiÒu c¶i c¸ch kinh tÕ . Th¸ng t n¨m 1996 Trung Quèc gi¶m thuÕ b×nh qu©n ®ãi víi 4900 danh môc hµng ho¸ tõ 35,9% xuèng cßn 23% . H¹n chÕ nhËp khÈu ®îc huû bá ®èi víi 167 danh môc . ChØ cßn 348 mÆt hµng cÇn xem xÐt c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan . Do ®ã tû lÖ tù do ho¸ ®· t¨ng lªn ®Õn 95% .Th¸ng 11/96 t¹i héi nghÞ APEC ë Malina trung Quèc th«ng b¸o sÏ : 1. Gi¶m thuÕ quan b×nh qu©n tõ 23%xuèng cßn 15% vµo n¨m 2000: 2. Xem xÐt c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan ®èi víi 384 danh môc vµ huû bá tÊt c¶ c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan kh«ng phï hîp víi luËt lÖ cña WTO : 3. Söa ®æi luËt lÖ vµ c¸c qui ®Þnh liªn quan ®Õn b¶o hé c¸c quúen së h÷u trÝ tuÖ . -Thø n¨m , t¹o c¬ héi viÖc lµm vµ ®em l¹i lîi Ých cho ngêi lao ®éng . Theo dù tÝnh cña mét sè tæ chøc quèc tÕ , Trung Quèc gia nhËp WTO, GDP h¨ng n¨m sÏ t¨ng thªm 3%, t¬ng ®¬ng víi 30 tØ USD vµ h¬n 10 triÖu c¬ héi viÖc lµm , cã thÓ gi¶i quyÕt ®îc phÇn nµo sè lîng lao ®éng d thõa hiÖn nay . MÆt kh¸c , viÖc h¹ thÊp thuÕ , më cöa thÞ trêng sÏ n©ng cao søc mua cña ngêi lao ®éng . Bªn c¹nh nh÷ng c¬ héi mµ qu¸ tr×nh tù do ho¸ ®em l¹i , Trung Quèc còng ph¶i ®èi mÆt víi nhiÒu thö th¸ch . 2.Khã kh¨n cña Trung Quèc khi gia nhËp WTO Trung Quèc lµ mét níc ®ang ph¸t triÓn nªn tr×nh ®é kü thuËt ,tr×nh ®é qu¶n lý… cã sù chªnh lÖch rÊt lín so víi c¸c n íc ph¸t triÓn . Tham gia vµo WTO, Trung Quèc hoµn toµn ph¶i tu©n thñ theo c¸c nguyªn t¾c cña tæ chøc nµy . Do ®ã sÏ xuÊt hiÖn mét lo¹t c¸c vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt nh sau: -Thø nhÊt ,nguån thu cña ng©n s¸ch Nhµ níc bÞ gi¶m m¹nh . Quy ®Þnh kh«ng ph©n biÖt ®èi xö vµ chÕ ®é tèi huÖ quèc cña WTO buéc Trung Quèc ph¶i c¾t gi¶m thuÕ quan . Trong thùc tÕ , thuÕ nhËp khÈu kh«ng chØ lµ nguån thu ng©n s¸ch chñ yÕu mµ cßn lµ c«ng cô b¶o hé nÒn s¶n xuÊt cha ®ñ søc c¹nh tranh. ThuÕ gi¶m dÉn ®Õn thu ng©n s¸ch gi¶m , møc ®é b¶o hé cho s¶n xuÊt trong níc gi¶m. §Ó nguån thu cho ng©n s¸ch kh«ng bÞ gi¶m , c¸c s¾c thuÕ trong níc ph¶i ®iÒu chØnh l¹i , lµm ¶nh hëng ®Õn mÆt b»ng gi¸ cña mét sè mÆt hµng vµ mÆt b»ng gi¸ chung cña nÒn kinh tÕ. -Thø hai, c¸c doanh nghiÖp cña Trung Quèc ph¶i ®èi mÆt víi sù c¹nh tranh gay g¾t cha tõng cã . C¹nh tranh mét mÆt khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ph¶i v¬n lªn , mÆt kh¸c , c¹nh tranh còng khiÕn c¸c doanh nghiÖp trong níc l©m vµo t×nh tr¹ng khã kh¨n, ®Æc biÖt lµ nghµnh c«ng nghiÖp non trÎ hoÆc c¸c nghµnh c«ng nghiÖp chñ ®¹o cña nÒn kinh tÕ.trong thùc tÕ,®iÒu kiÖn c¹nh tranh thay ®æi cã thÓ lµm mÊt thÞ trêng trong níc vµ gi¶m sót trong xuÊt khÈu dÉn ®Õn tham hôt c¸n c©n thanh to¸n. Nghµnh xe h¬i sÏ chÞu ¶nh hëng ®Çu tiªn .Do ®ã b¶o hé thuÕ quan còng nh phi thuÕ quan , gi¸ thµnh cña s¶n phÈm t¨ng lªn lµm gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng nµy trªn thÞ trêng . C¸c doanh nghiÖp cã qui m« nhá sÏ bÞ t¸c ®éng rÊt lín. Nghµnh n«ng nghiÖp :sau khi gia nhËp WTO , b¶o hé mËu dÞch vÒ n«ng s¶n sÏ gi¶m, u thÕ gia n«ng s¶n thÊp kh«ng cßn n÷a .ViÖc gi¶m vµ tõ bá trî cÊp xuÊt khÈu sÏ lµm t¨ng gi¸ n«ng s¶n nãi chung vµ gi¸ lóa m× sÏ t¨ng h¬n 5%. HiÖn nay, gi¸ l¬ng thùc cña Trung Quèc ®· cao h¬n so víi thÞ trêng thÕ giíi. H¬n n÷a, thÞ trêng n«ng s¶n trong níc bÞ ¶nh hëng v× hµng n«ng s¶n thÕ giíi gi¸ thÊp trµn vµo, g©y khã kh¨n cho viÖc tiªu thô hµng cïng lo¹i cña Trung Quèc. Mét sè nghµnh míi ph¸t triÓn thËm trÝ cßn ®øng tríc nguy c¬ sèng cßn, c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n kh«ng cã hiÖu qu¶ bÞ ph¸ s¶n hµng lo¹t . -Thø ba, Trung Quèc ph¶i chÊp nhËn c¸c chuÈn mùc quèc tÕ trong kinh doanh. Do ®ã ph¶i chÊp nhËn thÓ chÕ quèc tÕ trong c¸c tranh chÊp vµ thõa nhËn c¸c chuÈn mùc quèc tÕ trong luËt ph¸p quèc gia. TÊt c¶ c¸c v¨n b¶n luËt vµ ®iÒu lÖ kh«ng phï hîp víi nh÷ng qui ®Þnh quèc tÕ ®Òu ph¶i söa ®æi .Trong qu¸ tr×nh thùc hiªn nÕu cã vi ph¹m ph¶i tu©n theo c¸c qui ®Þnh quèc tÕ . Võa qua Trung Quèc ®· vi ph¹m hiÖp ®Þnh thùc hiÖn quyÒn s¬ h÷u trÝ tuÖ ký kÕt n¨m 1995. Mét sè nhµ m¸y ®· sao chÐp bÊt hîp ph¸p phÇn mÒm m¸y tÝnh, ©m nh¹c, phim ¶nh ,s¸ch b¸o íc tÝnh thiÖt h¹i 1,8 tû USD. Trung Quèc ®· ph¶i cam kÕt ®ãng cöa c¸c nhµ m¸y bÊt hîp ph¸p ®ã. Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ qu¸ tr×nh tÊt yÕu kh¸ch quan . Kinh nghiÖm cho thÊy r»ng trong giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh më cöa kh«ng cã mét nÒn kinh tÕ nµo trªn thÕ giíi kh«ng ph¶i chÞu nh÷ng chi phÝ nhÊt ®Þnh song thiÖt thßi lín nhÊt lµ ®øng ngoµi qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ . VÊn ®Ò ®Æt ra lµ ph¶i x¸c ®Þnh thêi gian vµ møc ®é héi nhËp phï hîp víi t×nh kinh tÕ trong níc . NÕu héi nhËp qu¸ møc th× nÒn kinh tÕ sÏ kh«ng thÝch nghi kÞp . Ngù¬c l¹i nÕu më cöa qu¸ Ýt sÏ bá lì c¬ héi do thÕ giíi ®em l¹i vµ kh«ng phï hîp víi xu thÕ chung cña thêi ®¹i