Tài liệu Luật tố tụng hình sự

Quèc héi Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam §éc lËp - Tù do - H¹nh phóc LuËt sè: 19/2003/QH11 Quèc héi níc céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam Kho¸ XI, kú häp thø 4 (Tõ ngµy 21 th¸ng 10 ®Õn ngµy 26 th¸ng 11 n¨m 2003) Bé LuËt Tè tông h×nh sù C¨n cø vµo HiÕn ph¸p níc Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam n¨m 1992 ®· ®îc söa ®æi, bæ sung theo NghÞ quyÕt sè 51/2001/QH10 ngµy 25 th¸ng 12 n¨m 2001 cña Quèc héi khãa X, kú häp thø 10; Bé luËt nµy quy ®Þnh tr×nh tù, thñ tôc tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng khëi tè, ®iÒu tra, truy tè, xÐt xö vµ thi hµnh ¸n h×nh sù. PhÇn thø nhÊt nh÷ng quy ®Þnh chung Ch¬ng I nhiÖm vô vµ hiÖu lùc cña Bé luËt tè tông h×nh sù §iÒu 1. NhiÖm vô cña Bé luËt tè tông h×nh sù Bé luËt tè tông h×nh sù quy ®Þnh tr×nh tù, thñ tôc khëi tè, ®iÒu tra, truy tè, xÐt xö vµ thi hµnh ¸n h×nh sù; chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ mèi quan hÖ gi÷a c¸c c¬ quan tiÕn hµnh tè tông; nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm cña nh÷ng ngêi tiÕn hµnh tè tông; quyÒn vµ nghÜa vô cña nh÷ng ngêi tham gia tè tông, cña c¸c c¬ quan, tæ chøc vµ c«ng d©n; hîp t¸c quèc tÕ trong tè tông h×nh sù, nh»m chñ ®éng phßng ngõa, ng¨n chÆn téi ph¹m, ph¸t hiÖn chÝnh x¸c, nhanh chãng vµ xö lý c«ng minh, kÞp thêi mäi hµnh vi ph¹m téi, kh«ng ®Ó lät téi ph¹m, kh«ng lµm oan ngêi v« téi. Bé luËt tè tông h×nh sù gãp phÇn b¶o vÖ chÕ ®é x· héi chñ nghÜa, b¶o vÖ lîi Ých cña Nhµ níc, quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña c«ng d©n, tæ chøc, b¶o vÖ trËt tù ph¸p luËt x· héi chñ nghÜa, ®ång thêi gi¸o dôc mäi ngêi ý thøc tu©n theo ph¸p luËt, ®Êu tranh phßng ngõa vµ chèng téi ph¹m. §iÒu 2. HiÖu lùc cña Bé luËt tè tông h×nh sù Mäi ho¹t ®éng tè tông h×nh sù trªn l·nh thæ níc Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam ph¶i ®îc tiÕn hµnh theo quy ®Þnh cña Bé luËt nµy. Ho¹t ®éng tè tông h×nh sù ®èi víi ngêi níc ngoµi ph¹m téi trªn l·nh thæ níc Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam lµ c«ng d©n níc thµnh viªn cña ®iÒu íc quèc tÕ mµ níc Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam ®· ký kÕt hoÆc gia nhËp th× ®îc tiÕn hµnh theo quy ®Þnh cña ®iÒu íc quèc tÕ ®ã. 2 §èi víi ngêi níc ngoµi ph¹m téi trªn l·nh thæ níc Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam thuéc ®èi tîng ®îc hëng c¸c ®Æc quyÒn ngo¹i giao hoÆc quyÒn u ®·i, miÔn trõ vÒ l·nh sù theo ph¸p luËt ViÖt Nam, theo c¸c ®iÒu íc quèc tÕ mµ níc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam ®· ký kÕt hoÆc gia nhËp hoÆc theo tËp qu¸n quèc tÕ, th× vô ¸n ®îc gi¶i quyÕt b»ng con ®êng ngo¹i giao. Ch¬ng II Nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n §iÒu 3. B¶o ®¶m ph¸p chÕ x· héi chñ nghÜa trong tè tông h×nh sù Mäi ho¹t ®éng tè tông h×nh sù cña c¬ quan tiÕn hµnh tè tông, ngêi tiÕn hµnh tè tông vµ ngêi tham gia tè tông ph¶i ®îc tiÕn hµnh theo quy ®Þnh cña Bé luËt nµy. §iÒu 4. T«n träng vµ b¶o vÖ c¸c quyÒn c¬ b¶n cña c«ng d©n Khi tiÕn hµnh tè tông, Thñ trëng, Phã Thñ trëng C¬ quan ®iÒu tra, §iÒu tra viªn, ViÖn trëng, Phã ViÖn trëng ViÖn kiÓm s¸t, KiÓm s¸t viªn, Ch¸nh ¸n, Phã Ch¸nh ¸n Tßa ¸n, ThÈm ph¸n, Héi thÈm trong ph¹m vi tr¸ch nhiÖm cña m×nh ph¶i t«n träng vµ b¶o vÖ c¸c quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña c«ng d©n, thêng xuyªn kiÓm tra tÝnh hîp ph¸p vµ sù cÇn thiÕt cña nh÷ng biÖn ph¸p ®· ¸p dông, kÞp thêi hñy bá hoÆc thay ®æi nh÷ng biÖn ph¸p ®ã, nÕu xÐt thÊy cã vi ph¹m ph¸p luËt hoÆc kh«ng cßn cÇn thiÕt n÷a. §iÒu 5. B¶o ®¶m quyÒn b×nh ®¼ng cña mäi c«ng d©n tríc ph¸p luËt Tè tông h×nh sù tiÕn hµnh theo nguyªn t¾c mäi c«ng d©n ®Òu b×nh ®¼ng tríc ph¸p luËt, kh«ng ph©n biÖt d©n téc, nam n÷, tÝn ngìng, t«n gi¸o, thµnh phÇn x· héi, ®Þa vÞ x· héi. BÊt cø ngêi nµo ph¹m téi ®Òu bÞ xö lý theo ph¸p luËt. §iÒu 6. B¶o ®¶m quyÒn bÊt kh¶ x©m ph¹m vÒ th©n thÓ cña c«ng d©n Kh«ng ai bÞ b¾t, nÕu kh«ng cã quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n, quyÕt ®Þnh hoÆc phª chuÈn cña ViÖn kiÓm s¸t, trõ trêng hîp ph¹m téi qu¶ tang. ViÖc b¾t vµ giam gi÷ ngêi ph¶i theo quy ®Þnh cña Bé luËt nµy. Nghiªm cÊm mäi h×nh thøc truy bøc, nhôc h×nh. §iÒu 7. B¶o hé tÝnh m¹ng, søc khoÎ, danh dù, nh©n phÈm, tµi s¶n cña c«ng d©n C«ng d©n cã quyÒn ®îc ph¸p luËt b¶o hé vÒ tÝnh m¹ng, søc khoÎ, danh dù, nh©n phÈm, tµi s¶n. Mäi hµnh vi x©m ph¹m tÝnh m¹ng, søc khoÎ, danh dù, nh©n phÈm, tµi s¶n ®Òu bÞ xö lý theo ph¸p luËt. Ngêi bÞ h¹i, ngêi lµm chøng vµ ngêi tham gia tè tông kh¸c còng nh ngêi th©n thÝch cña hä mµ bÞ ®e däa ®Õn tÝnh m¹ng, søc kháe, bÞ x©m ph¹m danh dù, nh©n phÈm, tµi s¶n th× c¬ quan cã thÈm quyÒn tiÕn hµnh tè tông ph¶i ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p cÇn thiÕt ®Ó b¶o vÖ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. §iÒu 8. B¶o ®¶m quyÒn bÊt kh¶ x©m ph¹m vÒ chç ë, an toµn vµ bÝ mËt th tÝn, ®iÖn tho¹i, ®iÖn tÝn cña c«ng d©n Kh«ng ai ®îc x©m ph¹m chç ë, an toµn vµ bÝ mËt th tÝn, ®iÖn tho¹i, ®iÖn tÝn cña c«ng d©n. 3 ViÖc kh¸m xÐt chç ë, kh¸m xÐt, t¹m gi÷ vµ thu gi÷ th tÝn, ®iÖn tÝn, khi tiÕn hµnh tè tông ph¶i theo ®óng quy ®Þnh cña Bé luËt nµy. §iÒu 9. Kh«ng ai bÞ coi lµ cã téi khi cha cã b¶n ¸n kÕt téi cña Toµ ¸n ®· cã hiÖu lùc ph¸p luËt Kh«ng ai bÞ coi lµ cã téi vµ ph¶i chÞu h×nh ph¹t khi cha cã b¶n ¸n kÕt téi cña Toµ ¸n ®· cã hiÖu lùc ph¸p luËt. §iÒu 10. X¸c ®Þnh sù thËt cña vô ¸n C¬ quan ®iÒu tra, ViÖn kiÓm s¸t vµ Toµ ¸n ph¶i ¸p dông mäi biÖn ph¸p hîp ph¸p ®Ó x¸c ®Þnh sù thËt cña vô ¸n mét c¸ch kh¸ch quan, toµn diÖn vµ ®Çy ®ñ, lµm râ nh÷ng chøng cø x¸c ®Þnh cã téi vµ chøng cø x¸c ®Þnh v« téi, nh÷ng t×nh tiÕt t¨ng nÆng vµ nh÷ng t×nh tiÕt gi¶m nhÑ tr¸ch nhiÖm h×nh sù cña bÞ can, bÞ c¸o. Tr¸ch nhiÖm chøng minh téi ph¹m thuéc vÒ c¸c c¬ quan tiÕn hµnh tè tông. BÞ can, bÞ c¸o cã quyÒn nhng kh«ng buéc ph¶i chøng minh lµ m×nh v« téi. §iÒu 11. B¶o ®¶m quyÒn bµo ch÷a cña ngêi bÞ t¹m gi÷, bÞ can, bÞ c¸o Ngêi bÞ t¹m gi÷, bÞ can, bÞ c¸o cã quyÒn tù bµo ch÷a hoÆc nhê ngêi kh¸c bµo ch÷a. C¬ quan ®iÒu tra, ViÖn kiÓm s¸t, Toµ ¸n cã nhiÖm vô b¶o ®¶m cho ngêi bÞ t¹m gi÷, bÞ can, bÞ c¸o thùc hiÖn quyÒn bµo ch÷a cña hä theo quy ®Þnh cña Bé luËt nµy. §iÒu 12. Tr¸ch nhiÖm cña c¬ quan tiÕn hµnh tè tông, ngêi tiÕn hµnh tè tông Trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh tè tông, c¬ quan tiÕn hµnh tè tông, ngêi tiÕn hµnh tè tông ph¶i nghiªm chØnh thùc hiÖn nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt vµ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ nh÷ng hµnh vi, quyÕt ®Þnh cña m×nh. Ngêi lµm tr¸i ph¸p luËt trong viÖc b¾t, giam, gi÷, khëi tè, ®iÒu tra, truy tè, xÐt xö, thi hµnh ¸n th× tuú theo tÝnh chÊt, møc ®é vi ph¹m mµ bÞ xö lý kû luËt hoÆc bÞ truy cøu tr¸ch nhiÖm h×nh sù. §iÒu 13. Tr¸ch nhiÖm khëi tè vµ xö lý vô ¸n h×nh sù Khi ph¸t hiÖn cã dÊu hiÖu téi ph¹m th× C¬ quan ®iÒu tra, ViÖn kiÓm s¸t, Toµ ¸n trong ph¹m vi nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña m×nh cã tr¸ch nhiÖm khëi tè vô ¸n vµ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p do Bé luËt nµy quy ®Þnh ®Ó x¸c ®Þnh téi ph¹m vµ xö lý ngêi ph¹m téi. Kh«ng ®îc khëi tè vô ¸n ngoµi nh÷ng c¨n cø vµ tr×nh tù do Bé luËt nµy quy ®Þnh. §iÒu 14. B¶o ®¶m sù v« t cña nh÷ng ngêi tiÕn hµnh hoÆc ngêi tham gia tè tông Thñ trëng, Phã Thñ trëng C¬ quan ®iÒu tra, §iÒu tra viªn, ViÖn trëng, Phã ViÖn trëng ViÖn kiÓm s¸t, KiÓm s¸t viªn, Ch¸nh ¸n, Phã Ch¸nh ¸n Toµ ¸n, ThÈm ph¸n, Héi thÈm, Th ký Tßa ¸n kh«ng ®îc tiÕn hµnh tè tông hoÆc ngêi phiªn dÞch, ngêi gi¸m ®Þnh kh«ng ®îc tham gia tè tông, nÕu cã lý do x¸c ®¸ng ®Ó cho r»ng hä cã thÓ kh«ng v« t trong khi thùc hiÖn nhiÖm vô cña m×nh. §iÒu 15. Thùc hiÖn chÕ ®é xÐt xö cã Héi thÈm tham gia 4 ViÖc xÐt xö cña Toµ ¸n nh©n d©n cã Héi thÈm nh©n d©n, cña Toµ ¸n qu©n sù cã Héi thÈm qu©n nh©n tham gia theo quy ®Þnh cña Bé luËt nµy. Khi xÐt xö, Héi thÈm ngang quyÒn víi ThÈm ph¸n. §iÒu 16. ThÈm ph¸n vµ Héi thÈm xÐt xö ®éc lËp vµ chØ tu©n theo ph¸p luËt Khi xÐt xö, ThÈm ph¸n vµ Héi thÈm ®éc lËp vµ chØ tu©n theo ph¸p luËt. §iÒu 17. Toµ ¸n xÐt xö tËp thÓ Toµ ¸n xÐt xö tËp thÓ vµ quyÕt ®Þnh theo ®a sè. §iÒu 18. XÐt xö c«ng khai ViÖc xÐt xö cña Toµ ¸n ®îc tiÕn hµnh c«ng khai, mäi ngêi ®Òu cã quyÒn tham dù, trõ trêng hîp do Bé luËt nµy quy ®Þnh. Trong trêng hîp ®Æc biÖt cÇn gi÷ bÝ mËt nhµ níc, thuÇn phong mü tôc cña d©n téc hoÆc ®Ó gi÷ bÝ mËt cña ®¬ng sù theo yªu cÇu chÝnh ®¸ng cña hä th× Toµ ¸n xÐt xö kÝn, nhng ph¶i tuyªn ¸n c«ng khai. §iÒu 19. B¶o ®¶m quyÒn b×nh ®¼ng tríc Toµ ¸n KiÓm s¸t viªn, bÞ c¸o, ngêi bµo ch÷a, ngêi bÞ h¹i, nguyªn ®¬n d©n sù, bÞ ®¬n d©n sù, ngêi cã quyÒn lîi, nghÜa vô liªn quan ®Õn vô ¸n, ngêi ®¹i diÖn hîp ph¸p cña hä, ngêi b¶o vÖ quyÒn lîi cña ®¬ng sù ®Òu cã quyÒn b×nh ®¼ng trong viÖc ®a ra chøng cø, tµi liÖu, ®å vËt, ®a ra yªu cÇu vµ tranh luËn d©n chñ tríc Toµ ¸n. Tßa ¸n cã tr¸ch nhiÖm t¹o ®iÒu kiÖn cho hä thùc hiÖn c¸c quyÒn ®ã nh»m lµm râ sù thËt kh¸ch quan cña vô ¸n. §iÒu 20. Thùc hiÖn chÕ ®é hai cÊp xÐt xö 1. Toµ ¸n thùc hiÖn chÕ ®é hai cÊp xÐt xö. B¶n ¸n, quyÕt ®Þnh s¬ thÈm cña Toµ ¸n cã thÓ bÞ kh¸ng c¸o, kh¸ng nghÞ theo quy ®Þnh cña Bé luËt nµy. B¶n ¸n, quyÕt ®Þnh s¬ thÈm kh«ng bÞ kh¸ng c¸o, kh¸ng nghÞ trong thêi h¹n do Bé luËt nµy quy ®Þnh th× cã hiÖu lùc ph¸p luËt. §èi víi b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh s¬ thÈm bÞ kh¸ng c¸o, kh¸ng nghÞ th× vô ¸n ph¶i ®îc xÐt xö phóc thÈm. B¶n ¸n, quyÕt ®Þnh phóc thÈm cã hiÖu lùc ph¸p luËt. 2. §èi víi b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Tßa ¸n ®· cã hiÖu lùc ph¸p luËt mµ ph¸t hiÖn cã vi ph¹m ph¸p luËt hoÆc cã t×nh tiÕt míi th× ®îc xem xÐt l¹i theo thñ tôc gi¸m ®èc thÈm hoÆc t¸i thÈm. §iÒu 21. Gi¸m ®èc viÖc xÐt xö Toµ ¸n cÊp trªn gi¸m ®èc viÖc xÐt xö cña Toµ ¸n cÊp díi, Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao gi¸m ®èc viÖc xÐt xö cña Toµ ¸n nh©n d©n vµ Toµ ¸n qu©n sù c¸c cÊp ®Ó b¶o ®¶m viÖc ¸p dông ph¸p luËt ®îc nghiªm chØnh vµ thèng nhÊt. §iÒu 22. B¶o ®¶m hiÖu lùc cña b¶n ¸n vµ quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n 1. B¶n ¸n vµ quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n ®· cã hiÖu lùc ph¸p luËt ph¶i ®îc thi hµnh vµ ph¶i ®îc c¸c c¬ quan, tæ chøc vµ mäi c«ng d©n t«n träng. C¸ nh©n, c¬ quan, tæ chøc h÷u quan trong ph¹m vi tr¸ch nhiÖm cña m×nh ph¶i chÊp hµnh nghiªm chØnh b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n vµ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt vÒ viÖc chÊp hµnh ®ã. 2. Trong ph¹m vi tr¸ch nhiÖm cña m×nh, c¸c c¬ quan nhµ níc, chÝnh quyÒn x·, phêng, thÞ trÊn, tæ chøc vµ c«ng d©n ph¶i phèi hîp víi c¬ quan, tæ chøc cã nhiÖm vô thi hµnh b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Tßa ¸n trong viÖc thi hµnh ¸n. 5 C¸c c¬ quan nhµ níc, chÝnh quyÒn x·, phêng, thÞ trÊn cã tr¸ch nhiÖm t¹o ®iÒu kiÖn vµ thùc hiÖn yªu cÇu cña c¬ quan, tæ chøc cã nhiÖm vô thi hµnh b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Tßa ¸n trong viÖc thi hµnh ¸n. §iÒu 23. Thùc hµnh quyÒn c«ng tè vµ kiÓm s¸t viÖc tu©n theo ph¸p luËt trong tè tông h×nh sù 1. ViÖn kiÓm s¸t thùc hµnh quyÒn c«ng tè trong tè tông h×nh sù, quyÕt ®Þnh viÖc truy tè ngêi ph¹m téi ra tríc Toµ ¸n. 2. ViÖn kiÓm s¸t kiÓm s¸t viÖc tu©n theo ph¸p luËt trong tè tông h×nh sù cã tr¸ch nhiÖm ph¸t hiÖn kÞp thêi vi ph¹m ph¸p luËt cña c¸c c¬ quan tiÕn hµnh tè tông, ngêi tiÕn hµnh tè tông vµ ngêi tham gia tè tông, ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p do Bé luËt nµy quy ®Þnh ®Ó lo¹i trõ viÖc vi ph¹m ph¸p luËt cña nh÷ng c¬ quan hoÆc c¸ nh©n nµy. 3. ViÖn kiÓm s¸t thùc hµnh quyÒn c«ng tè vµ kiÓm s¸t viÖc tu©n theo ph¸p luËt trong tè tông h×nh sù nh»m b¶o ®¶m mäi hµnh vi ph¹m téi ®Òu ph¶i ®îc xö lý kÞp thêi; viÖc khëi tè, ®iÒu tra, truy tè, xÐt xö, thi hµnh ¸n ®óng ngêi, ®óng téi, ®óng ph¸p luËt, kh«ng ®Ó lät téi ph¹m vµ ngêi ph¹m téi, kh«ng lµm oan ngêi v« téi. §iÒu 24. TiÕng nãi vµ ch÷ viÕt dïng trong tè tông h×nh sù TiÕng nãi vµ ch÷ viÕt dïng trong tè tông h×nh sù lµ tiÕng ViÖt. Ngêi tham gia tè tông cã quyÒn dïng tiÕng nãi vµ ch÷ viÕt cña d©n téc m×nh, trong trêng hîp nµy cÇn ph¶i cã phiªn dÞch. §iÒu 25. Tr¸ch nhiÖm cña c¸c tæ chøc vµ c«ng d©n trong ®Êu tranh phßng ngõa vµ chèng téi ph¹m 1. C¸c tæ chøc, c«ng d©n cã quyÒn vµ nghÜa vô ph¸t hiÖn, tè gi¸c hµnh vi ph¹m téi; tham gia ®Êu tranh phßng ngõa vµ chèng téi ph¹m, gãp phÇn b¶o vÖ lîi Ých cña Nhµ níc, quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña c«ng d©n, tæ chøc. 2. C¬ quan tiÕn hµnh tè tông cã tr¸ch nhiÖm t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c tæ chøc vµ c«ng d©n tham gia tè tông h×nh sù; ph¶i tr¶ lêi kÕt qu¶ gi¶i quyÕt tin b¸o, tè gi¸c vÒ téi ph¹m cho tæ chøc ®· b¸o tin, ngêi ®· tè gi¸c téi ph¹m biÕt. 3. C¸c tæ chøc, c«ng d©n cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn yªu cÇu vµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¬ quan tiÕn hµnh tè tông, ngêi tiÕn hµnh tè tông thùc hiÖn nhiÖm vô. §iÒu 26. Sù phèi hîp gi÷a c¸c c¬ quan nhµ níc víi c¸c c¬ quan tiÕn hµnh tè tông 1. Trong ph¹m vi tr¸ch nhiÖm cña m×nh, c¸c c¬ quan nhµ níc ph¶i ¸p dông c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa téi ph¹m; phèi hîp víi C¬ quan ®iÒu tra, ViÖn kiÓm s¸t, Toµ ¸n trong viÖc ®Êu tranh phßng ngõa vµ chèng téi ph¹m. C¸c c¬ quan nhµ níc ph¶i thêng xuyªn kiÓm tra, thanh tra viÖc thùc hiÖn chøc n¨ng, nhiÖm vô ®îc giao; ph¸t hiÖn kÞp thêi c¸c hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt ®Ó xö lý vµ ph¶i th«ng b¸o ngay cho C¬ quan ®iÒu tra, ViÖn KiÓm s¸t mäi hµnh vi ph¹m téi x¶y ra trong c¬ quan vµ trong lÜnh vùc qu¶n lý cña m×nh; cã quyÒn kiÕn nghÞ vµ göi c¸c tµi liÖu cã liªn quan cho C¬ quan ®iÒu tra, ViÖn kiÓm s¸t xem xÐt, khëi tè ®èi víi ngêi cã hµnh vi ph¹m téi. Thñ trëng c¸c c¬ quan nhµ níc ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc kh«ng th«ng b¸o hµnh vi ph¹m téi x¶y ra trong c¬ quan vµ trong lÜnh vùc qu¶n lý cña m×nh cho C¬ quan ®iÒu tra, ViÖn kiÓm s¸t. C¸c c¬ quan nhµ níc cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn yªu cÇu vµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c c¬ quan tiÕn hµnh tè tông, ngêi tiÕn hµnh tè tông thùc hiÖn nhiÖm vô. 6 Nghiªm cÊm mäi hµnh vi c¶n trë ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan tiÕn hµnh tè tông, ngêi tiÕn hµnh tè tông thùc hiÖn nhiÖm vô. 2. C¬ quan thanh tra cã tr¸ch nhiÖm phèi hîp víi C¬ quan ®iÒu tra, ViÖn kiÓm s¸t, Tßa ¸n trong viÖc ph¸t hiÖn vµ xö lý téi ph¹m. Khi ph¸t hiÖn vô viÖc cã dÊu hiÖu téi ph¹m th× ph¶i chuyÓn ngay c¸c tµi liÖu cã liªn quan vµ kiÕn nghÞ C¬ quan ®iÒu tra, ViÖn kiÓm s¸t xem xÐt, khëi tè vô ¸n h×nh sù. 3. Trong ph¹m vi tr¸ch nhiÖm cña m×nh, C¬ quan ®iÒu tra, ViÖn kiÓm s¸t ph¶i xem xÐt, gi¶i quyÕt tin b¸o vÒ téi ph¹m, kiÕn nghÞ khëi tè vµ ph¶i tr¶ lêi kÕt qu¶ gi¶i quyÕt cho c¬ quan nhµ níc ®· b¸o tin hoÆc kiÕn nghÞ biÕt. §iÒu 27. Ph¸t hiÖn vµ kh¾c phôc nguyªn nh©n vµ ®iÒu kiÖn ph¹m téi Trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh tè tông h×nh sù, C¬ quan ®iÒu tra, ViÖn kiÓm s¸t vµ Toµ ¸n cã nhiÖm vô t×m ra nh÷ng nguyªn nh©n vµ ®iÒu kiÖn ph¹m téi, yªu cÇu c¸c c¬ quan, tæ chøc h÷u quan ¸p dông c¸c biÖn ph¸p kh¾c phôc vµ ng¨n ngõa. C¸c c¬ quan, tæ chøc h÷u quan ph¶i tr¶ lêi vÒ viÖc thùc hiÖn yªu cÇu cña C¬ quan ®iÒu tra, ViÖn kiÓm s¸t vµ Toµ ¸n. §iÒu 28. Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò d©n sù trong vô ¸n h×nh sù ViÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò d©n sù trong vô ¸n h×nh sù ®îc tiÕn hµnh cïng víi viÖc gi¶i quyÕt vô ¸n h×nh sù. Trong trêng hîp vô ¸n h×nh sù ph¶i gi¶i quyÕt vÊn ®Ò båi thêng, båi hoµn mµ cha cã ®iÒu kiÖn chøng minh vµ kh«ng ¶nh hëng ®Õn viÖc gi¶i quyÕt vô ¸n h×nh sù th× cã thÓ t¸ch ra ®Ó gi¶i quyÕt theo thñ tôc tè tông d©n sù. §iÒu 29. B¶o ®¶m quyÒn ®îc båi thêng thiÖt h¹i vµ phôc håi danh dù, quyÒn lîi cña ngêi bÞ oan Ngêi bÞ oan do ngêi cã thÈm quyÒn trong ho¹t ®éng tè tông h×nh sù g©y ra cã quyÒn ®îc båi thêng thiÖt h¹i vµ phôc håi danh dù, quyÒn lîi. C¬ quan cã thÈm quyÒn trong ho¹t ®éng tè tông h×nh sù ®· lµm oan ph¶i båi thêng thiÖt h¹i vµ phôc håi danh dù, quyÒn lîi cho ngêi bÞ oan; ngêi ®· g©y thiÖt h¹i cã tr¸ch nhiÖm båi hoµn cho c¬ quan cã thÈm quyÒn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. §iÒu 30. B¶o ®¶m quyÒn ®îc båi thêng cña ngêi bÞ thiÖt h¹i do c¬ quan hoÆc ngêi cã thÈm quyÒn tiÕn hµnh tè tông h×nh sù g©y ra Ngêi bÞ thiÖt h¹i do c¬ quan hoÆc ngêi cã thÈm quyÒn trong ho¹t ®éng tè tông h×nh sù g©y ra cã quyÒn ®îc båi thêng thiÖt h¹i. C¬ quan cã thÈm quyÒn trong ho¹t ®éng tè tông h×nh sù ph¶i båi thêng cho ngêi bÞ thiÖt h¹i; ngêi ®· g©y thiÖt h¹i cã tr¸ch nhiÖm båi hoµn cho c¬ quan cã thÈm quyÒn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. §iÒu 31. B¶o ®¶m quyÒn khiÕu n¹i, tè c¸o trong tè tông h×nh sù C«ng d©n, c¬ quan, tæ chøc cã quyÒn khiÕu n¹i, c«ng d©n cã quyÒn tè c¸o nh÷ng viÖc lµm tr¸i ph¸p luËt trong ho¹t ®éng tè tông h×nh sù cña c¸c c¬ quan vµ ngêi cã thÈm quyÒn tiÕn hµnh tè tông h×nh sù hoÆc cña bÊt cø c¸ nh©n nµo thuéc c¸c c¬ quan ®ã. C¬ quan cã thÈm quyÒn ph¶i tiÕp nhËn, xem xÐt vµ gi¶i quyÕt kÞp thêi, ®óng ph¸p luËt c¸c khiÕu n¹i, tè c¸o; th«ng b¸o b»ng v¨n b¶n kÕt qu¶ gi¶i quyÕt cho ngêi khiÕu n¹i, tè c¸o biÕt vµ cã biÖn ph¸p kh¾c phôc. Tr×nh tù, thñ tôc vµ thÈm quyÒn gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, tè c¸o do Bé luËt nµy quy ®Þnh. 7 §iÒu 32. Gi¸m s¸t cña c¬ quan, tæ chøc, ®¹i biÓu d©n cö ®èi víi ho¹t ®éng cña c¬ quan tiÕn hµnh tè tông, ngêi tiÕn hµnh tè tông C¬ quan nhµ níc, Uû ban MÆt trËn Tæ quèc ViÖt Nam, c¸c tæ chøc thµnh viªn cña MÆt trËn, ®¹i biÓu d©n cö cã quyÒn gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan tiÕn hµnh tè tông, ngêi tiÕn hµnh tè tông; gi¸m s¸t viÖc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, tè c¸o cña c¸c c¬ quan tiÕn hµnh tè tông, ngêi tiÕn hµnh tè tông. NÕu ph¸t hiÖn nh÷ng hµnh vi tr¸i ph¸p luËt cña c¬ quan tiÕn hµnh tè tông, ngêi tiÕn hµnh tè tông th× c¬ quan nhµ níc, ®¹i biÓu d©n cö cã quyÒn yªu cÇu, Uû ban MÆt trËn Tæ quèc ViÖt Nam, c¸c tæ chøc thµnh viªn cña MÆt trËn cã quyÒn kiÕn nghÞ víi c¬ quan tiÕn hµnh tè tông cã thÈm quyÒn xem xÐt, gi¶i quyÕt theo quy ®Þnh cña Bé luËt nµy. C¬ quan tiÕn hµnh tè tông cã thÈm quyÒn ph¶i xem xÐt, gi¶i quyÕt vµ tr¶ lêi kiÕn nghÞ, yªu cÇu ®ã theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Ch¬ng III c¬ quan tiÕn hµnh tè tông, ngêi tiÕn hµnh tè tông vµ viÖc thay ®æi ngêi tiÕn hµnh tè tông §iÒu 33. C¬ quan tiÕn hµnh tè tông vµ ngêi tiÕn hµnh tè tông 1. C¸c c¬ quan tiÕn hµnh tè tông gåm cã: a) C¬ quan ®iÒu tra; b) ViÖn kiÓm s¸t; c) Toµ ¸n. 2. Nh÷ng ngêi tiÕn hµnh tè tông gåm cã: a) Thñ trëng, Phã Thñ trëng C¬ quan ®iÒu tra, §iÒu tra viªn; b) ViÖn trëng, Phã ViÖn trëng ViÖn kiÓm s¸t, KiÓm s¸t viªn; c) Ch¸nh ¸n, Phã Ch¸nh ¸n Toµ ¸n, ThÈm ph¸n, Héi thÈm, Th ký Tßa ¸n. §iÒu 34. NhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm cña Thñ trëng, Phã Thñ trëng C¬ quan ®iÒu tra 1. Thñ trëng C¬ quan ®iÒu tra cã nh÷ng nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n sau ®©y: a) Trùc tiÕp tæ chøc vµ chØ ®¹o c¸c ho¹t ®éng ®iÒu tra cña C¬ quan ®iÒu tra; b) QuyÕt ®Þnh ph©n c«ng Phã Thñ trëng C¬ quan ®iÒu tra, §iÒu tra viªn trong viÖc ®iÒu tra vô ¸n h×nh sù; c) KiÓm tra c¸c ho¹t ®éng ®iÒu tra cña Phã Thñ trëng C¬ quan ®iÒu tra vµ §iÒu tra viªn; d) QuyÕt ®Þnh thay ®æi hoÆc huû bá c¸c quyÕt ®Þnh kh«ng cã c¨n cø vµ tr¸i ph¸p luËt cña Phã Thñ trëng C¬ quan ®iÒu tra vµ §iÒu tra viªn; ®) QuyÕt ®Þnh thay ®æi §iÒu tra viªn; e) Gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, tè c¸o thuéc thÈm quyÒn cña C¬ quan ®iÒu tra. Khi Thñ trëng C¬ quan ®iÒu tra v¾ng mÆt, mét Phã Thñ trëng ®îc Thñ trëng uû nhiÖm thùc hiÖn nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña Thñ trëng. Phã Thñ trëng chÞu tr¸ch nhiÖm tríc Thñ trëng vÒ nhiÖm vô ®îc giao. 2. Khi thùc hiÖn viÖc ®iÒu tra vô ¸n h×nh sù, Thñ trëng C¬ quan ®iÒu tra cã nh÷ng nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n sau ®©y: a) QuyÕt ®Þnh khëi tè vô ¸n, khëi tè bÞ can; quyÕt ®Þnh kh«ng khëi tè vô ¸n; quyÕt ®Þnh nhËp hoÆc t¸ch vô ¸n; 8 b) QuyÕt ®Þnh ¸p dông, thay ®æi hoÆc hñy bá c¸c biÖn ph¸p ng¨n chÆn; c) QuyÕt ®Þnh truy n· bÞ can, kh¸m xÐt, thu gi÷, t¹m gi÷, kª biªn tµi s¶n, xö lý vËt chøng; d) QuyÕt ®Þnh trng cÇu gi¸m ®Þnh, quyÕt ®Þnh khai quËt tö thi; ®) KÕt luËn ®iÒu tra vô ¸n; e) QuyÕt ®Þnh t¹m ®×nh chØ ®iÒu tra, quyÕt ®Þnh ®×nh chØ ®iÒu tra, quyÕt ®Þnh phôc håi ®iÒu tra; g) Trùc tiÕp tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p ®iÒu tra; cÊp, thu håi giÊy chøng nhËn ngêi bµo ch÷a; ra c¸c quyÕt ®Þnh vµ tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng tè tông kh¸c thuéc thÈm quyÒn cña C¬ quan ®iÒu tra. 3. Khi ®îc ph©n c«ng ®iÒu tra vô ¸n h×nh sù, Phã Thñ trëng C¬ quan ®iÒu tra cã nh÷ng nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n ®îc quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu nµy. 4. Thñ trëng, Phã Thñ trëng C¬ quan ®iÒu tra ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt vÒ nh÷ng hµnh vi vµ quyÕt ®Þnh cña m×nh. §iÒu 35. NhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm cña §iÒu tra viªn 1. §iÒu tra viªn ®îc ph©n c«ng ®iÒu tra vô ¸n h×nh sù cã nh÷ng nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n sau ®©y: a) LËp hå s¬ vô ¸n h×nh sù; b) TriÖu tËp vµ hái cung bÞ can; triÖu tËp vµ lÊy lêi khai cña ngêi lµm chøng, ngêi bÞ h¹i, nguyªn ®¬n d©n sù, bÞ ®¬n d©n sù, ngêi cã quyÒn lîi, nghÜa vô liªn quan ®Õn vô ¸n; c) QuyÕt ®Þnh ¸p gi¶i bÞ can, quyÕt ®Þnh dÉn gi¶i ngêi lµm chøng; d) Thi hµnh lÖnh b¾t, t¹m gi÷, t¹m giam, kh¸m xÐt, thu gi÷, t¹m gi÷, kª biªn tµi s¶n; ®) TiÕn hµnh kh¸m nghiÖm hiÖn trêng, kh¸m nghiÖm tö thi, ®èi chÊt, nhËn d¹ng, thùc nghiÖm ®iÒu tra; e) TiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng ®iÒu tra kh¸c thuéc thÈm quyÒn cña C¬ quan ®iÒu tra theo sù ph©n c«ng cña Thñ trëng C¬ quan ®iÒu tra. 2. §iÒu tra viªn ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt vµ tríc Thñ trëng C¬ quan ®iÒu tra vÒ nh÷ng hµnh vi vµ quyÕt ®Þnh cña m×nh. §iÒu 36. NhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm cña ViÖn trëng, Phã ViÖn trëng ViÖn kiÓm s¸t 1. ViÖn trëng ViÖn kiÓm s¸t cã nh÷ng nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n sau ®©y: a) Tæ chøc vµ chØ ®¹o c¸c ho¹t ®éng thùc hµnh quyÒn c«ng tè vµ kiÓm s¸t viÖc tu©n theo ph¸p luËt trong ho¹t ®éng tè tông h×nh sù; b) QuyÕt ®Þnh ph©n c«ng Phã ViÖn trëng ViÖn kiÓm s¸t, KiÓm s¸t viªn thùc hµnh quyÒn c«ng tè vµ kiÓm s¸t viÖc tu©n theo ph¸p luËt trong ho¹t ®éng tè tông ®èi víi vô ¸n h×nh sù; c) KiÓm tra c¸c ho¹t ®éng thùc hµnh quyÒn c«ng tè vµ kiÓm s¸t viÖc tu©n theo ph¸p luËt trong ho¹t ®éng tè tông h×nh sù cña Phã ViÖn trëng ViÖn kiÓm s¸t vµ KiÓm s¸t viªn; d) Kh¸ng nghÞ theo thñ tôc gi¸m ®èc thÈm, t¸i thÈm c¸c b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh ®· cã hiÖu lùc ph¸p luËt cña Toµ ¸n theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt; ®) QuyÕt ®Þnh thay ®æi hoÆc huû bá c¸c quyÕt ®Þnh kh«ng cã c¨n cø vµ tr¸i ph¸p luËt cña Phã ViÖn trëng ViÖn kiÓm s¸t vµ KiÓm s¸t viªn; 9 e) QuyÕt ®Þnh rót, ®×nh chØ hoÆc huû bá c¸c quyÕt ®Þnh kh«ng cã c¨n cø vµ tr¸i ph¸p luËt cña ViÖn kiÓm s¸t cÊp díi; g) QuyÕt ®Þnh thay ®æi KiÓm s¸t viªn; h) Gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, tè c¸o thuéc thÈm quyÒn cña ViÖn kiÓm s¸t. Khi ViÖn trëng ViÖn kiÓm s¸t v¾ng mÆt, mét Phã ViÖn trëng ®îc ViÖn trëng uû nhiÖm thùc hiÖn nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña ViÖn trëng. Phã ViÖn trëng chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ViÖn trëng vÒ nhiÖm vô ®îc giao. 2. Khi thùc hµnh quyÒn c«ng tè vµ kiÓm s¸t viÖc tu©n theo ph¸p luËt trong ho¹t ®éng tè tông ®èi víi vô ¸n h×nh sù, ViÖn trëng ViÖn kiÓm s¸t cã nh÷ng nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n sau ®©y: a) QuyÕt ®Þnh khëi tè vô ¸n, quyÕt ®Þnh kh«ng khëi tè vô ¸n, quyÕt ®Þnh khëi tè bÞ can; yªu cÇu C¬ quan ®iÒu tra khëi tè hoÆc thay ®æi quyÕt ®Þnh khëi tè vô ¸n h×nh sù, khëi tè bÞ can theo quy ®Þnh cña Bé luËt nµy; b) Yªu cÇu Thñ trëng C¬ quan ®iÒu tra thay ®æi §iÒu tra viªn; c) QuyÕt ®Þnh ¸p dông, thay ®æi, hñy bá c¸c biÖn ph¸p ng¨n chÆn; quyÕt ®Þnh gia h¹n ®iÒu tra, quyÕt ®Þnh gia h¹n t¹m giam; yªu cÇu C¬ quan ®iÒu tra truy n· bÞ can; d) QuyÕt ®Þnh phª chuÈn, quyÕt ®Þnh kh«ng phª chuÈn c¸c quyÕt ®Þnh cña C¬ quan ®iÒu tra; ®) QuyÕt ®Þnh hñy bá c¸c quyÕt ®Þnh kh«ng cã c¨n cø vµ tr¸i ph¸p luËt cña C¬ quan ®iÒu tra; e) QuyÕt ®Þnh chuyÓn vô ¸n; g) QuyÕt ®Þnh viÖc truy tè, quyÕt ®Þnh tr¶ hå s¬ ®Ó ®iÒu tra bæ sung, quyÕt ®Þnh trng cÇu gi¸m ®Þnh; h) QuyÕt ®Þnh t¹m ®×nh chØ hoÆc ®×nh chØ vô ¸n, quyÕt ®Þnh phôc håi ®iÒu tra, quyÕt ®Þnh xö lý vËt chøng; i) Kh¸ng nghÞ theo thñ tôc phóc thÈm c¸c b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n; k) CÊp, thu håi giÊy chøng nhËn ngêi bµo ch÷a; ra c¸c quyÕt ®Þnh vµ tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng tè tông kh¸c thuéc thÈm quyÒn cña ViÖn kiÓm s¸t. 3. Khi ®îc ph©n c«ng thùc hµnh quyÒn c«ng tè vµ kiÓm s¸t viÖc tu©n theo ph¸p luËt trong ho¹t ®éng tè tông ®èi víi vô ¸n h×nh sù, Phã ViÖn trëng ViÖn kiÓm s¸t cã nh÷ng nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n ®îc quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu nµy. 4. ViÖn trëng, Phã ViÖn trëng ViÖn kiÓm s¸t ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt vÒ nh÷ng hµnh vi vµ quyÕt ®Þnh cña m×nh. §iÒu 37. NhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm cña KiÓm s¸t viªn 1. KiÓm s¸t viªn ®îc ph©n c«ng thùc hµnh quyÒn c«ng tè vµ kiÓm s¸t viÖc tu©n theo ph¸p luËt trong ho¹t ®éng tè tông ®èi víi vô ¸n h×nh sù cã nh÷ng nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n sau ®©y: a) KiÓm s¸t viÖc khëi tè, kiÓm s¸t c¸c ho¹t ®éng ®iÒu tra vµ viÖc lËp hå s¬ vô ¸n cña C¬ quan ®iÒu tra; b) §Ò ra yªu cÇu ®iÒu tra; c) TriÖu tËp vµ hái cung bÞ can; triÖu tËp vµ lÊy lêi khai cña ngêi lµm chøng, ngêi bÞ h¹i, nguyªn ®¬n d©n sù, bÞ ®¬n d©n sù, ngêi cã quyÒn lîi, nghÜa vô liªn quan ®Õn vô ¸n; d) KiÓm s¸t viÖc b¾t, t¹m gi÷, t¹m giam; 10 ®) Tham gia phiªn toµ; ®äc c¸o tr¹ng, quyÕt ®Þnh cña ViÖn kiÓm s¸t liªn quan ®Õn viÖc gi¶i quyÕt vô ¸n; hái, ®a ra chøng cø vµ thùc hiÖn viÖc luËn téi; ph¸t biÓu quan ®iÓm vÒ viÖc gi¶i quyÕt vô ¸n, tranh luËn víi nh÷ng ngêi tham gia tè tông t¹i phiªn toµ; e) KiÓm s¸t viÖc tu©n theo ph¸p luËt trong ho¹t ®éng xÐt xö cña Tßa ¸n, cña nh÷ng ngêi tham gia tè tông vµ kiÓm s¸t c¸c b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n; g) KiÓm s¸t viÖc thi hµnh b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n; h) Thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô, quyÒn h¹n kh¸c thuéc thÈm quyÒn cña ViÖn kiÓm s¸t theo sù ph©n c«ng cña ViÖn trëng ViÖn kiÓm s¸t. 2. KiÓm s¸t viªn ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt vµ tríc ViÖn trëng ViÖn kiÓm s¸t vÒ nh÷ng hµnh vi vµ quyÕt ®Þnh cña m×nh. §iÒu 38. NhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm cña Ch¸nh ¸n, Phã Ch¸nh ¸n Tßa ¸n 1. Ch¸nh ¸n Toµ ¸n cã nh÷ng nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n sau ®©y: a) Tæ chøc c«ng t¸c xÐt xö cña Toµ ¸n; b) QuyÕt ®Þnh ph©n c«ng Phã Ch¸nh ¸n Tßa ¸n, ThÈm ph¸n, Héi thÈm gi¶i quyÕt, xÐt xö vô ¸n h×nh sù; quyÕt ®Þnh ph©n c«ng Th ký Tßa ¸n tiÕn hµnh tè tông ®èi víi vô ¸n h×nh sù; c) QuyÕt ®Þnh thay ®æi ThÈm ph¸n, Héi thÈm, Th ký Tßa ¸n tríc khi më phiªn tßa; d) Kh¸ng nghÞ theo thñ tôc gi¸m ®èc thÈm c¸c b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh ®· cã hiÖu lùc ph¸p luËt cña Toµ ¸n theo quy ®Þnh cña Bé luËt nµy; ®) Ra quyÕt ®Þnh thi hµnh ¸n h×nh sù; e) QuyÕt ®Þnh ho·n chÊp hµnh h×nh ph¹t tï; g) QuyÕt ®Þnh t¹m ®×nh chØ chÊp hµnh h×nh ph¹t tï; h) QuyÕt ®Þnh xo¸ ¸n tÝch; i) Gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, tè c¸o thuéc thÈm quyÒn cña Tßa ¸n. Khi Ch¸nh ¸n Tßa ¸n v¾ng mÆt, mét Phã Ch¸nh ¸n ®îc Ch¸nh ¸n uû nhiÖm thùc hiÖn nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña Ch¸nh ¸n. Phã Ch¸nh ¸n ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tríc Ch¸nh ¸n vÒ nhiÖm vô ®îc giao. 2. Khi tiÕn hµnh viÖc gi¶i quyÕt vô ¸n h×nh sù, Ch¸nh ¸n Tßa ¸n cã nh÷ng nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n sau ®©y: a) QuyÕt ®Þnh ¸p dông, thay ®æi hoÆc huû bá biÖn ph¸p t¹m giam; quyÕt ®Þnh xö lý vËt chøng; b) QuyÕt ®Þnh chuyÓn vô ¸n; c) CÊp, thu håi giÊy chøng nhËn ngêi bµo ch÷a; ra c¸c quyÕt ®Þnh vµ tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng tè tông kh¸c thuéc thÈm quyÒn cña Tßa ¸n. 3. Khi ®îc ph©n c«ng gi¶i quyÕt, xÐt xö vô ¸n h×nh sù, Phã Ch¸nh ¸n Toµ ¸n cã c¸c nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu nµy. 4. Ch¸nh ¸n, Phã Ch¸nh ¸n Toµ ¸n ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt vÒ nh÷ng hµnh vi vµ quyÕt ®Þnh cña m×nh. §iÒu 39. NhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm cña ThÈm ph¸n 1. ThÈm ph¸n ®îc ph©n c«ng gi¶i quyÕt, xÐt xö vô ¸n h×nh sù cã nh÷ng nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n sau ®©y: 11 a) Nghiªn cøu hå s¬ vô ¸n tríc khi më phiªn toµ; b) Tham gia xÐt xö c¸c vô ¸n h×nh sù ; c) TiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng tè tông vµ biÓu quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò thuéc thÈm quyÒn cña Héi ®ång xÐt xö; d) TiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng tè tông kh¸c thuéc thÈm quyÒn cña Tßa ¸n theo sù ph©n c«ng cña Ch¸nh ¸n Tßa ¸n. 2. ThÈm ph¸n ®îc ph©n c«ng chñ täa phiªn tßa, ngoµi nh÷ng nhiÖm vô, quyÒn h¹n ®îc quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu nµy cßn cã nh÷ng nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n sau ®©y: a) QuyÕt ®Þnh ¸p dông, thay ®æi hoÆc huû bá biÖn ph¸p ng¨n chÆn theo quy ®Þnh cña Bé luËt nµy; b) QuyÕt ®Þnh tr¶ hå s¬ ®Ó ®iÒu tra bæ sung; c) QuyÕt ®Þnh ®a vô ¸n ra xÐt xö; quyÕt ®Þnh ®×nh chØ hoÆc t¹m ®×nh chØ vô ¸n; d) QuyÕt ®Þnh triÖu tËp nh÷ng ngêi cÇn xÐt hái ®Õn phiªn toµ; ®) TiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng tè tông kh¸c thuéc thÈm quyÒn cña Toµ ¸n theo sù ph©n c«ng cña Ch¸nh ¸n Toµ ¸n. 3. ThÈm ph¸n gi÷ chøc vô Ch¸nh tßa, Phã Ch¸nh tßa Tßa phóc thÈm Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao cã quyÒn cÊp, thu håi giÊy chøng nhËn ngêi bµo ch÷a. 4. ThÈm ph¸n ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt vÒ nh÷ng hµnh vi vµ quyÕt ®Þnh cña m×nh. §iÒu 40. NhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm cña Héi thÈm 1. Héi thÈm ®îc ph©n c«ng xÐt xö vô ¸n h×nh sù cã nh÷ng nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n sau ®©y: a) Nghiªn cøu hå s¬ vô ¸n tríc khi më phiªn toµ; b) Tham gia xÐt xö c¸c vô ¸n h×nh sù theo thñ tôc s¬ thÈm, phóc thÈm; c) TiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng tè tông vµ biÓu quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò thuéc thÈm quyÒn cña Héi ®ång xÐt xö. 2. Héi thÈm ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt vÒ nh÷ng hµnh vi vµ quyÕt ®Þnh cña m×nh. §iÒu 41. NhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm cña Th ký Tßa ¸n 1. Th ký Tßa ¸n ®îc ph©n c«ng tiÕn hµnh tè tông ®èi víi vô ¸n h×nh sù cã nh÷ng nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n sau ®©y: a) Phæ biÕn néi quy phiªn toµ; b) B¸o c¸o víi Héi ®ång xÐt xö danh s¸ch nh÷ng ngêi ®îc triÖu tËp ®Õn phiªn toµ; c) Ghi biªn b¶n phiªn toµ; d) TiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng tè tông kh¸c thuéc thÈm quyÒn cña Tßa ¸n theo sù ph©n c«ng cña Ch¸nh ¸n Tßa ¸n. 2. Th ký Tßa ¸n ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt vµ tríc Ch¸nh ¸n Tßa ¸n vÒ nh÷ng hµnh vi cña m×nh. §iÒu 42. Nh÷ng trêng hîp ph¶i tõ chèi hoÆc thay ®æi ngêi tiÕn hµnh tè tông Ngêi tiÕn hµnh tè tông ph¶i tõ chèi tiÕn hµnh tè tông hoÆc bÞ thay ®æi, nÕu: 12 1. Hä ®ång thêi lµ ngêi bÞ h¹i, nguyªn ®¬n d©n sù, bÞ ®¬n d©n sù; ngêi cã quyÒn lîi, nghÜa vô liªn quan ®Õn vô ¸n; lµ ngêi ®¹i diÖn hîp ph¸p, ngêi th©n thÝch cña nh÷ng ngêi ®ã hoÆc cña bÞ can, bÞ c¸o; 2. Hä ®· tham gia víi t c¸ch lµ ngêi bµo ch÷a, ngêi lµm chøng, ngêi gi¸m ®Þnh, ngêi phiªn dÞch trong vô ¸n ®ã; 3. Cã c¨n cø râ rµng kh¸c ®Ó cho r»ng hä cã thÓ kh«ng v« t trong khi lµm nhiÖm vô. §iÒu 43. QuyÒn ®Ò nghÞ thay ®æi ngêi tiÕn hµnh tè tông Nh÷ng ngêi sau ®©y cã quyÒn ®Ò nghÞ thay ®æi ngêi tiÕn hµnh tè tông: 1. KiÓm s¸t viªn; 2. BÞ can, bÞ c¸o, ngêi bÞ h¹i, nguyªn ®¬n d©n sù, bÞ ®¬n d©n sù vµ ngêi ®¹i diÖn hîp ph¸p cña hä; 3. Ngêi bµo ch÷a, ngêi b¶o vÖ quyÒn lîi cña ngêi bÞ h¹i, nguyªn ®¬n d©n sù, bÞ ®¬n d©n sù. §iÒu 44. Thay ®æi §iÒu tra viªn 1. §iÒu tra viªn ph¶i tõ chèi tiÕn hµnh tè tông hoÆc bÞ thay ®æi, nÕu: a) Thuéc mét trong nh÷ng trêng hîp quy ®Þnh t¹i §iÒu 42 cña Bé luËt nµy; b) §· tiÕn hµnh tè tông trong vô ¸n ®ã víi t c¸ch lµ KiÓm s¸t viªn, ThÈm ph¸n, Héi thÈm hoÆc Th ký Tßa ¸n. 2. ViÖc thay ®æi §iÒu tra viªn do Thñ trëng C¬ quan ®iÒu tra quyÕt ®Þnh. NÕu §iÒu tra viªn lµ Thñ trëng C¬ quan ®iÒu tra mµ thuéc mét trong c¸c trêng hîp quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu nµy th× viÖc ®iÒu tra vô ¸n do C¬ quan ®iÒu tra cÊp trªn trùc tiÕp tiÕn hµnh. §iÒu 45. Thay ®æi KiÓm s¸t viªn 1. KiÓm s¸t viªn ph¶i tõ chèi tiÕn hµnh tè tông hoÆc bÞ thay ®æi, nÕu: a) Thuéc mét trong nh÷ng trêng hîp quy ®Þnh t¹i §iÒu 42 cña Bé luËt nµy; b) §· tiÕn hµnh tè tông trong vô ¸n ®ã víi t c¸ch lµ §iÒu tra viªn, ThÈm ph¸n, Héi thÈm hoÆc Th ký Tßa ¸n. 2. ViÖc thay ®æi KiÓm s¸t viªn tríc khi më phiªn toµ do ViÖn trëng ViÖn kiÓm s¸t cïng cÊp quyÕt ®Þnh. NÕu KiÓm s¸t viªn bÞ thay ®æi lµ ViÖn trëng ViÖn kiÓm s¸t th× do ViÖn trëng ViÖn kiÓm s¸t cÊp trªn trùc tiÕp quyÕt ®Þnh. Trong trêng hîp ph¶i thay ®æi KiÓm s¸t viªn t¹i phiªn toµ th× Héi ®ång xÐt xö ra quyÕt ®Þnh ho·n phiªn toµ. ViÖc cö KiÓm s¸t viªn kh¸c do ViÖn trëng ViÖn kiÓm s¸t cïng cÊp hoÆc ViÖn trëng ViÖn kiÓm s¸t cÊp trªn trùc tiÕp quyÕt ®Þnh. §iÒu 46. Thay ®æi ThÈm ph¸n, Héi thÈm 1. ThÈm ph¸n, Héi thÈm ph¶i tõ chèi tham gia xÐt xö hoÆc bÞ thay ®æi, nÕu: a) Thuéc mét trong nh÷ng trêng hîp quy ®Þnh t¹i §iÒu 42 cña Bé luËt nµy; b) Hä cïng trong mét Héi ®ång xÐt xö vµ lµ ngêi th©n thÝch víi nhau; c) §· tham gia xÐt xö s¬ thÈm hoÆc phóc thÈm hoÆc tiÕn hµnh tè tông trong vô ¸n ®ã víi t c¸ch lµ §iÒu tra viªn, KiÓm s¸t viªn, Th ký Tßa ¸n. 13 2. ViÖc thay ®æi ThÈm ph¸n, Héi thÈm tríc khi më phiªn toµ do Ch¸nh ¸n Toµ ¸n quyÕt ®Þnh. NÕu ThÈm ph¸n bÞ thay ®æi lµ Ch¸nh ¸n th× do Ch¸nh ¸n Toµ ¸n cÊp trªn trùc tiÕp quyÕt ®Þnh. ViÖc thay ®æi ThÈm ph¸n, Héi thÈm t¹i phiªn toµ do Héi ®ång xÐt xö quyÕt ®Þnh tríc khi b¾t ®Çu xÐt hái b»ng c¸ch biÓu quyÕt t¹i phßng nghÞ ¸n. Khi xem xÐt thµnh viªn nµo th× thµnh viªn ®ã ®îc tr×nh bµy ý kiÕn cña m×nh, Héi ®ång quyÕt ®Þnh theo ®a sè. Trong trêng hîp ph¶i thay ®æi ThÈm ph¸n, Héi thÈm t¹i phiªn toµ, th× Héi ®ång xÐt xö ra quyÕt ®Þnh ho·n phiªn toµ. ViÖc cö thµnh viªn míi cña Héi ®ång xÐt xö do Ch¸nh ¸n Toµ ¸n quyÕt ®Þnh. §iÒu 47. Thay ®æi Th ký Tßa ¸n 1. Th ký Tßa ¸n ph¶i tõ chèi tiÕn hµnh tè tông hoÆc bÞ thay ®æi, nÕu: a) Thuéc mét trong nh÷ng trêng hîp quy ®Þnh t¹i §iÒu 42 cña Bé luËt nµy; b) §· tiÕn hµnh tè tông trong vô ¸n ®ã víi t c¸ch lµ KiÓm s¸t viªn, §iÒu tra viªn, ThÈm ph¸n hoÆc Héi thÈm. 2. ViÖc thay ®æi Th ký Tßa ¸n tríc khi më phiªn toµ do Ch¸nh ¸n Toµ ¸n quyÕt ®Þnh. ViÖc thay ®æi Th ký Tßa ¸n t¹i phiªn toµ do Héi ®ång xÐt xö quyÕt ®Þnh. Trong trêng hîp ph¶i thay ®æi Th ký Toµ ¸n t¹i phiªn toµ, th× Héi ®ång xÐt xö ra quyÕt ®Þnh ho·n phiªn toµ. ViÖc cö Th ký Tßa ¸n kh¸c do Ch¸nh ¸n Toµ ¸n quyÕt ®Þnh. Ch¬ng IV ngêi tham gia tè tông §iÒu 48. Ngêi bÞ t¹m gi÷ 1. Ngêi bÞ t¹m gi÷ lµ ngêi bÞ b¾t trong trêng hîp khÈn cÊp, ph¹m téi qu¶ tang, ngêi bÞ b¾t theo quyÕt ®Þnh truy n· hoÆc ngêi ph¹m téi tù thó, ®Çu thó vµ ®èi víi hä ®· cã quyÕt ®Þnh t¹m gi÷. 2. Ngêi bÞ t¹m gi÷ cã quyÒn: a) §îc biÕt lý do m×nh bÞ t¹m gi÷; b) §îc gi¶i thÝch vÒ quyÒn vµ nghÜa vô; c) Tr×nh bµy lêi khai; d) Tù bµo ch÷a hoÆc nhê ngêi kh¸c bµo ch÷a; ®) §a ra tµi liÖu, ®å vËt, yªu cÇu; e) KhiÕu n¹i vÒ viÖc t¹m gi÷, quyÕt ®Þnh, hµnh vi tè tông cña c¬ quan, ngêi cã thÈm quyÒn tiÕn hµnh tè tông. 3. Ngêi bÞ t¹m gi÷ cã nghÜa vô thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh vÒ t¹m gi÷ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. §iÒu 49. BÞ can 1. BÞ can lµ ngêi ®· bÞ khëi tè vÒ h×nh sù. 2. BÞ can cã quyÒn: a) §îc biÕt m×nh bÞ khëi tè vÒ téi g×; b) §îc gi¶i thÝch vÒ quyÒn vµ nghÜa vô; 14 c) Tr×nh bµy lêi khai; d) §a ra tµi liÖu, ®å vËt, yªu cÇu; ®) §Ò nghÞ thay ®æi ngêi tiÕn hµnh tè tông, ngêi gi¸m ®Þnh, ngêi phiªn dÞch theo quy ®Þnh cña Bé luËt nµy; e) Tù bµo ch÷a hoÆc nhê ngêi kh¸c bµo ch÷a; g) §îc nhËn quyÕt ®Þnh khëi tè; quyÕt ®Þnh ¸p dông, thay ®æi hoÆc hñy bá biÖn ph¸p ng¨n chÆn; b¶n kÕt luËn ®iÒu tra; quyÕt ®Þnh ®×nh chØ, t¹m ®×nh chØ ®iÒu tra; quyÕt ®Þnh ®×nh chØ, t¹m ®×nh chØ vô ¸n; b¶n c¸o tr¹ng, quyÕt ®Þnh truy tè; c¸c quyÕt ®Þnh tè tông kh¸c theo quy ®Þnh cña Bé luËt nµy; h) KhiÕu n¹i quyÕt ®Þnh, hµnh vi tè tông cña c¬ quan, ngêi cã thÈm quyÒn tiÕn hµnh tè tông. 3. BÞ can ph¶i cã mÆt theo giÊy triÖu tËp cña C¬ quan ®iÒu tra, ViÖn kiÓm s¸t; trong trêng hîp v¾ng mÆt kh«ng cã lý do chÝnh ®¸ng th× cã thÓ bÞ ¸p gi¶i; nÕu bá trèn th× bÞ truy n·. §iÒu 50. BÞ c¸o 1. BÞ c¸o lµ ngêi ®· bÞ Toµ ¸n quyÕt ®Þnh ®a ra xÐt xö. 2. BÞ c¸o cã quyÒn: a) §îc nhËn quyÕt ®Þnh ®a vô ¸n ra xÐt xö; quyÕt ®Þnh ¸p dông, thay ®æi hoÆc hñy bá biÖn ph¸p ng¨n chÆn; quyÕt ®Þnh ®×nh chØ vô ¸n; b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Tßa ¸n; c¸c quyÕt ®Þnh tè tông kh¸c theo quy ®Þnh cña Bé luËt nµy; b) Tham gia phiªn toµ; c) §îc gi¶i thÝch vÒ quyÒn vµ nghÜa vô; d) §Ò nghÞ thay ®æi ngêi tiÕn hµnh tè tông, ngêi gi¸m ®Þnh, ngêi phiªn dÞch theo quy ®Þnh cña Bé luËt nµy; ®) §a ra tµi liÖu, ®å vËt, yªu cÇu; e) Tù bµo ch÷a hoÆc nhê ngêi kh¸c bµo ch÷a; g) Tr×nh bµy ý kiÕn, tranh luËn t¹i phiªn tßa; h) Nãi lêi sau cïng tríc khi nghÞ ¸n; i) Kh¸ng c¸o b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n; k) KhiÕu n¹i quyÕt ®Þnh, hµnh vi tè tông cña c¬ quan, ngêi cã thÈm quyÒn tiÕn hµnh tè tông. 3. BÞ c¸o ph¶i cã mÆt theo giÊy triÖu tËp cña Toµ ¸n; trong trêng hîp v¾ng mÆt kh«ng cã lý do chÝnh ®¸ng th× cã thÓ bÞ ¸p gi¶i; nÕu bá trèn th× bÞ truy n·. §iÒu 51. Ngêi bÞ h¹i 1. Ngêi bÞ h¹i lµ ngêi bÞ thiÖt h¹i vÒ thÓ chÊt, tinh thÇn, tµi s¶n do téi ph¹m g©y ra. 2. Ngêi bÞ h¹i hoÆc ngêi ®¹i diÖn hîp ph¸p cña hä cã quyÒn: a) §a ra tµi liÖu, ®å vËt, yªu cÇu; b) §îc th«ng b¸o vÒ kÕt qu¶ ®iÒu tra; c) §Ò nghÞ thay ®æi ngêi tiÕn hµnh tè tông, ngêi gi¸m ®Þnh, ngêi phiªn dÞch theo quy ®Þnh cña Bé luËt nµy; d) §Ò nghÞ møc båi thêng vµ c¸c biÖn ph¸p b¶o ®¶m båi thêng; 15 ®) Tham gia phiªn toµ; tr×nh bµy ý kiÕn, tranh luËn t¹i phiªn toµ ®Ó b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña m×nh; e) KhiÕu n¹i quyÕt ®Þnh, hµnh vi tè tông cña c¬ quan, ngêi cã thÈm quyÒn tiÕn hµnh tè tông; kh¸ng c¸o b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n vÒ phÇn båi thêng còng nh vÒ h×nh ph¹t ®èi víi bÞ c¸o. 3. Trong trêng hîp vô ¸n ®îc khëi tè theo yªu cÇu cña ngêi bÞ h¹i quy ®Þnh t¹i §iÒu 105 cña Bé luËt nµy th× ngêi bÞ h¹i hoÆc ngêi ®¹i diÖn hîp ph¸p cña hä tr×nh bµy lêi buéc téi t¹i phiªn toµ. 4. Ngêi bÞ h¹i ph¶i cã mÆt theo giÊy triÖu tËp cña C¬ quan ®iÒu tra, ViÖn kiÓm s¸t, Toµ ¸n; nÕu tõ chèi khai b¸o mµ kh«ng cã lý do chÝnh ®¸ng th× cã thÓ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm h×nh sù theo §iÒu 308 cña Bé luËt h×nh sù. 5. Trong trêng hîp ngêi bÞ h¹i chÕt th× ngêi ®¹i diÖn hîp ph¸p cña hä cã nh÷ng quyÒn quy ®Þnh t¹i §iÒu nµy. §iÒu 52. Nguyªn ®¬n d©n sù 1. Nguyªn ®¬n d©n sù lµ c¸ nh©n, c¬ quan, tæ chøc bÞ thiÖt h¹i do téi ph¹m g©y ra vµ cã ®¬n yªu cÇu båi thêng thiÖt h¹i. 2. Nguyªn ®¬n d©n sù hoÆc ngêi ®¹i diÖn hîp ph¸p cña hä cã quyÒn: a) §a ra tµi liÖu, ®å vËt, yªu cÇu; b) §îc th«ng b¸o vÒ kÕt qu¶ ®iÒu tra; c) §Ò nghÞ thay ®æi ngêi tiÕn hµnh tè tông, ngêi gi¸m ®Þnh, ngêi phiªn dÞch theo quy ®Þnh cña Bé luËt nµy; d) §Ò nghÞ møc båi thêng vµ c¸c biÖn ph¸p b¶o ®¶m båi thêng; ®) Tham gia phiªn toµ; tr×nh bµy ý kiÕn, tranh luËn t¹i phiªn toµ ®Ó b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña nguyªn ®¬n; e) KhiÕu n¹i quyÕt ®Þnh, hµnh vi tè tông cña c¬ quan, ngêi cã thÈm quyÒn tiÕn hµnh tè tông; g) Kh¸ng c¸o b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n vÒ phÇn båi thêng thiÖt h¹i. 3. Nguyªn ®¬n d©n sù ph¶i cã mÆt theo giÊy triÖu tËp cña C¬ quan ®iÒu tra, ViÖn kiÓm s¸t, Tßa ¸n vµ tr×nh bµy trung thùc nh÷ng t×nh tiÕt liªn quan ®Õn viÖc ®ßi båi thêng thiÖt h¹i. §iÒu 53. BÞ ®¬n d©n sù 1. BÞ ®¬n d©n sù lµ c¸ nh©n, c¬ quan, tæ chøc mµ ph¸p luËt quy ®Þnh ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm båi thêng ®èi víi thiÖt h¹i do hµnh vi ph¹m téi g©y ra. 2. BÞ ®¬n d©n sù hoÆc ngêi ®¹i diÖn hîp ph¸p cña hä cã quyÒn: a) KhiÕu n¹i viÖc ®ßi båi thêng cña nguyªn ®¬n d©n sù; b) §a ra tµi liÖu, ®å vËt, yªu cÇu; c) §îc th«ng b¸o kÕt qu¶ ®iÒu tra cã liªn quan ®Õn viÖc ®ßi båi thêng; d) §Ò nghÞ thay ®æi ngêi tiÕn hµnh tè tông, ngêi gi¸m ®Þnh, ngêi phiªn dÞch theo quy ®Þnh cña Bé luËt nµy; ®) Tham gia phiªn toµ; tr×nh bµy ý kiÕn, tranh luËn t¹i phiªn toµ ®Ó b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña bÞ ®¬n; e) KhiÕu n¹i quyÕt ®Þnh, hµnh vi tè tông cña c¬ quan, ngêi cã thÈm quyÒn tiÕn hµnh tè tông; g) Kh¸ng c¸o b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n vÒ phÇn båi thêng thiÖt h¹i. 16 3. BÞ ®¬n d©n sù ph¶i cã mÆt theo giÊy triÖu tËp cña C¬ quan ®iÒu tra, ViÖn kiÓm s¸t, Tßa ¸n vµ tr×nh bµy trung thùc nh÷ng t×nh tiÕt liªn quan ®Õn viÖc båi thêng thiÖt h¹i. §iÒu 54. Ngêi cã quyÒn lîi, nghÜa vô liªn quan ®Õn vô ¸n 1. Ngêi cã quyÒn lîi, nghÜa vô liªn quan ®Õn vô ¸n hoÆc ngêi ®¹i diÖn hîp ph¸p cña hä cã quyÒn: a) §a ra tµi liÖu, ®å vËt, yªu cÇu; b) Tham gia phiªn toµ; ph¸t biÓu ý kiÕn, tranh luËn t¹i phiªn toµ ®Ó b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña m×nh; c) Kh¸ng c¸o b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n vÒ nh÷ng vÊn ®Ò trùc tiÕp liªn quan ®Õn quyÒn lîi, nghÜa vô cña m×nh; d) KhiÕu n¹i quyÕt ®Þnh, hµnh vi tè tông cña c¬ quan, ngêi cã thÈm quyÒn tiÕn hµnh tè tông. 2. Ngêi cã quyÒn lîi, nghÜa vô liªn quan ®Õn vô ¸n ph¶i cã mÆt theo giÊy triÖu tËp cña C¬ quan ®iÒu tra, ViÖn kiÓm s¸t, Tßa ¸n vµ tr×nh bµy trung thùc nh÷ng t×nh tiÕt trùc tiÕp liªn quan ®Õn quyÒn lîi, nghÜa vô cña m×nh. §iÒu 55. Ngêi lµm chøng 1. Ngêi nµo biÕt ®îc nh÷ng t×nh tiÕt liªn quan ®Õn vô ¸n ®Òu cã thÓ ®îc triÖu tËp ®Õn lµm chøng. 2. Nh÷ng ngêi sau ®©y kh«ng ®îc lµm chøng: a) Ngêi bµo ch÷a cña bÞ can, bÞ c¸o; b) Ngêi do cã nhîc ®iÓm vÒ t©m thÇn hoÆc thÓ chÊt mµ kh«ng cã kh¶ n¨ng nhËn thøc ®îc nh÷ng t×nh tiÕt cña vô ¸n hoÆc kh«ng cã kh¶ n¨ng khai b¸o ®óng ®¾n. 3. Ngêi lµm chøng cã quyÒn: a) Yªu cÇu c¬ quan triÖu tËp hä b¶o vÖ tÝnh m¹ng, søc khoÎ, danh dù, nh©n phÈm, tµi s¶n vµ c¸c quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p kh¸c cña m×nh khi tham gia tè tông; b) KhiÕu n¹i quyÕt ®Þnh, hµnh vi tè tông cña c¬ quan, ngêi cã thÈm quyÒn tiÕn hµnh tè tông; c) §îc c¬ quan triÖu tËp thanh to¸n chi phÝ ®i l¹i vµ nh÷ng chi phÝ kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. 4. Ngêi lµm chøng cã nghÜa vô: a) Cã mÆt theo giÊy triÖu tËp cña C¬ quan ®iÒu tra, ViÖn kiÓm s¸t, Toµ ¸n; trong trêng hîp cè ý kh«ng ®Õn mµ kh«ng cã lý do chÝnh ®¸ng vµ viÖc v¾ng mÆt cña hä g©y trë ng¹i cho viÖc ®iÒu tra, truy tè, xÐt xö th× cã thÓ bÞ dÉn gi¶i; b) Khai trung thùc tÊt c¶ nh÷ng t×nh tiÕt mµ m×nh biÕt vÒ vô ¸n. Ngêi lµm chøng tõ chèi hoÆc trèn tr¸nh viÖc khai b¸o mµ kh«ng cã lý do chÝnh ®¸ng, th× ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm h×nh sù theo §iÒu 308 cña Bé luËt h×nh sù; khai b¸o gian dèi th× ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm h×nh sù theo §iÒu 307 cña Bé luËt h×nh sù. §iÒu 56. Ngêi bµo ch÷a 1. Ngêi bµo ch÷a cã thÓ lµ: a) LuËt s; b) Ngêi ®¹i diÖn hîp ph¸p cña ngêi bÞ t¹m gi÷, bÞ can, bÞ c¸o; 17 c) Bµo ch÷a viªn nh©n d©n. 2. Nh÷ng ngêi sau ®©y kh«ng ®îc bµo ch÷a: a) Ngêi ®· tiÕn hµnh tè tông trong vô ¸n ®ã; ngêi th©n thÝch cña ngêi ®· hoÆc ®ang tiÕn hµnh tè tông trong vô ¸n ®ã; b) Ngêi tham gia trong vô ¸n ®ã víi t c¸ch lµ ngêi lµm chøng, ngêi gi¸m ®Þnh hoÆc ngêi phiªn dÞch. 3. Mét ngêi bµo ch÷a cã thÓ bµo ch÷a cho nhiÒu ngêi bÞ t¹m gi÷, bÞ can, bÞ c¸o trong cïng mét vô ¸n, nÕu quyÒn vµ lîi Ých cña hä kh«ng ®èi lËp nhau. NhiÒu ngêi bµo ch÷a cã thÓ bµo ch÷a cho mét ngêi bÞ t¹m gi÷, bÞ can, bÞ c¸o. 4. Trong thêi h¹n ba ngµy, kÓ tõ ngµy nhËn ®îc ®Ò nghÞ cña ngêi bµo ch÷a kÌm theo giÊy tê liªn quan ®Õn viÖc bµo ch÷a, C¬ quan ®iÒu tra, ViÖn kiÓm s¸t, Toµ ¸n ph¶i xem xÐt, cÊp giÊy chøng nhËn ngêi bµo ch÷a ®Ó hä thùc hiÖn viÖc bµo ch÷a. NÕu tõ chèi cÊp giÊy chøng nhËn th× ph¶i nªu râ lý do. §èi víi trêng hîp t¹m gi÷ ngêi th× trong thêi h¹n 24 giê, kÓ tõ khi nhËn ®îc ®Ò nghÞ cña ngêi bµo ch÷a kÌm theo giÊy tê liªn quan ®Õn viÖc bµo ch÷a, C¬ quan ®iÒu tra ph¶i xem xÐt, cÊp giÊy chøng nhËn ngêi bµo ch÷a ®Ó hä thùc hiÖn viÖc bµo ch÷a. NÕu tõ chèi cÊp giÊy chøng nhËn th× ph¶i nªu râ lý do. §iÒu 57. Lùa chän vµ thay ®æi ngêi bµo ch÷a 1. Ngêi bµo ch÷a do ngêi bÞ t¹m gi÷, bÞ can, bÞ c¸o hoÆc ngêi ®¹i diÖn hîp ph¸p cña hä lùa chän. 2. Trong nh÷ng trêng hîp sau ®©y, nÕu bÞ can, bÞ c¸o hoÆc ngêi ®¹i diÖn hîp ph¸p cña hä kh«ng mêi ngêi bµo ch÷a th× C¬ quan ®iÒu tra, ViÖn kiÓm s¸t hoÆc Toµ ¸n ph¶i yªu cÇu §oµn luËt s ph©n c«ng V¨n phßng luËt s cö ngêi bµo ch÷a cho hä hoÆc ®Ò nghÞ Uû ban MÆt trËn Tæ quèc ViÖt Nam, tæ chøc thµnh viªn cña MÆt trËn cö ngêi bµo ch÷a cho thµnh viªn cña tæ chøc m×nh: a) BÞ can, bÞ c¸o vÒ téi theo khung h×nh ph¹t cã møc cao nhÊt lµ tö h×nh ®îc quy ®Þnh t¹i Bé luËt h×nh sù; b) BÞ can, bÞ c¸o lµ ngêi cha thµnh niªn, ngêi cã nhîc ®iÓm vÒ t©m thÇn hoÆc thÓ chÊt. Trong c¸c trêng hîp quy ®Þnh t¹i ®iÓm a vµ ®iÓm b kho¶n 2 §iÒu nµy, bÞ can, bÞ c¸o vµ ngêi ®¹i diÖn hîp ph¸p cña hä vÉn cã quyÒn yªu cÇu thay ®æi hoÆc tõ chèi ngêi bµo ch÷a. 3. Uû ban MÆt trËn Tæ quèc ViÖt Nam, c¸c tæ chøc thµnh viªn cña MÆt trËn cã quyÒn cö bµo ch÷a viªn nh©n d©n ®Ó bµo ch÷a cho ngêi bÞ t¹m gi÷, bÞ can, bÞ c¸o lµ thµnh viªn cña tæ chøc m×nh. §iÒu 58. QuyÒn vµ nghÜa vô cña ngêi bµo ch÷a 1. Ngêi bµo ch÷a tham gia tè tông tõ khi khëi tè bÞ can. Trong trêng hîp b¾t ngêi theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 81 vµ §iÒu 82 cña Bé luËt nµy th× ngêi bµo ch÷a tham gia tè tông tõ khi cã quyÕt ®Þnh t¹m gi÷. Trong trêng hîp cÇn gi÷ bÝ mËt ®iÒu tra ®èi víi téi x©m ph¹m an ninh quèc gia, th× ViÖn trëng ViÖn kiÓm s¸t quyÕt ®Þnh ®Ó ngêi bµo ch÷a tham gia tè tông tõ khi kÕt thóc ®iÒu tra. 2. Ngêi bµo ch÷a cã quyÒn: a) Cã mÆt khi lÊy lêi khai cña ngêi bÞ t¹m gi÷, khi hái cung bÞ can vµ nÕu §iÒu tra viªn ®ång ý th× ®îc hái ngêi bÞ t¹m gi÷, bÞ can vµ cã mÆt trong nh÷ng ho¹t ®éng ®iÒu tra kh¸c; xem c¸c biªn b¶n vÒ ho¹t ®éng tè tông cã sù tham gia cña m×nh vµ c¸c quyÕt ®Þnh tè tông liªn quan ®Õn ngêi mµ m×nh bµo ch÷a; b) §Ò nghÞ C¬ quan ®iÒu tra b¸o tríc vÒ thêi gian vµ ®Þa ®iÓm hái cung bÞ can ®Ó cã mÆt khi hái cung bÞ can; 18 c) §Ò nghÞ thay ®æi ngêi tiÕn hµnh tè tông, ngêi gi¸m ®Þnh, ngêi phiªn dÞch theo quy ®Þnh cña Bé luËt nµy; d) Thu thËp tµi liÖu, ®å vËt, t×nh tiÕt liªn quan ®Õn viÖc bµo ch÷a tõ ngêi bÞ t¹m gi÷, bÞ can, bÞ c¸o, ngêi th©n thÝch cña nh÷ng ngêi nµy hoÆc tõ c¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n theo yªu cÇu cña ngêi bÞ t¹m gi÷, bÞ can, bÞ c¸o nÕu kh«ng thuéc bÝ mËt nhµ níc, bÝ mËt c«ng t¸c; ®) §a ra tµi liÖu, ®å vËt, yªu cÇu; e) GÆp ngêi bÞ t¹m gi÷; gÆp bÞ can, bÞ c¸o ®ang bÞ t¹m giam; g) §äc, ghi chÐp vµ sao chôp nh÷ng tµi liÖu trong hå s¬ vô ¸n liªn quan ®Õn viÖc bµo ch÷a sau khi kÕt thóc ®iÒu tra theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt; h) Tham gia hái, tranh luËn t¹i phiªn toµ; i) KhiÕu n¹i quyÕt ®Þnh, hµnh vi tè tông cña c¬ quan, ngêi cã thÈm quyÒn tiÕn hµnh tè tông; k) Kh¸ng c¸o b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n nÕu bÞ c¸o lµ ngêi cha thµnh niªn hoÆc ngêi cã nhîc ®iÓm vÒ t©m thÇn hoÆc thÓ chÊt quy ®Þnh t¹i ®iÓm b kho¶n 2 §iÒu 57 cña Bé luËt nµy. 3. Ngêi bµo ch÷a cã nghÜa vô: a) Sö dông mäi biÖn ph¸p do ph¸p luËt quy ®Þnh ®Ó lµm s¸ng tá nh÷ng t×nh tiÕt x¸c ®Þnh ngêi bÞ t¹m gi÷, bÞ can, bÞ c¸o v« téi, nh÷ng t×nh tiÕt gi¶m nhÑ tr¸ch nhiÖm h×nh sù cña bÞ can, bÞ c¸o. Tïy theo mçi giai ®o¹n tè tông, khi thu thËp ®îc tµi liÖu, ®å vËt liªn quan ®Õn vô ¸n, th× ngêi bµo ch÷a cã tr¸ch nhiÖm giao cho C¬ quan ®iÒu tra, ViÖn kiÓm s¸t, Tßa ¸n. ViÖc giao nhËn c¸c tµi liÖu, ®å vËt ®ã gi÷a ngêi bµo ch÷a vµ c¬ quan tiÕn hµnh tè tông ph¶i ®îc lËp biªn b¶n theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 95 cña Bé luËt nµy; b) Gióp ngêi bÞ t¹m gi÷, bÞ can, bÞ c¸o vÒ mÆt ph¸p lý nh»m b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña hä; c) Kh«ng ®îc tõ chèi bµo ch÷a cho ngêi bÞ t¹m gi÷, bÞ can, bÞ c¸o mµ m×nh ®· ®¶m nhËn bµo ch÷a, nÕu kh«ng cã lý do chÝnh ®¸ng; d) T«n träng sù thËt vµ ph¸p luËt; kh«ng ®îc mua chuéc, cìng Ðp hoÆc xói giôc ngêi kh¸c khai b¸o gian dèi, cung cÊp tµi liÖu sai sù thËt; ®) Cã mÆt theo giÊy triÖu tËp cña Toµ ¸n; e) Kh«ng ®îc tiÕt lé bÝ mËt ®iÒu tra mµ m×nh biÕt ®îc khi thùc hiÖn viÖc bµo ch÷a; kh«ng ®îc sö dông tµi liÖu ®· ghi chÐp, sao chôp trong hå s¬ vô ¸n vµo môc ®Ých x©m ph¹m lîi Ých cña Nhµ níc, quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña c¬ quan, tæ chøc vµ c¸ nh©n. 4. Ngêi bµo ch÷a lµm tr¸i ph¸p luËt th× tïy theo tÝnh chÊt, møc ®é vi ph¹m mµ bÞ thu håi giÊy chøng nhËn ngêi bµo ch÷a, xö lý kû luËt, xö ph¹t hµnh chÝnh hoÆc bÞ truy cøu tr¸ch nhiÖm h×nh sù; nÕu g©y thiÖt h¹i th× ph¶i båi thêng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. §iÒu 59. Ngêi b¶o vÖ quyÒn lîi cña ®¬ng sù 1. Ngêi bÞ h¹i, nguyªn ®¬n d©n sù, bÞ ®¬n d©n sù, ngêi cã quyÒn lîi, nghÜa vô liªn quan ®Õn vô ¸n h×nh sù cã quyÒn nhê luËt s, bµo ch÷a viªn nh©n d©n hoÆc ngêi kh¸c ®îc C¬ quan ®iÒu tra, ViÖn kiÓm s¸t, Toµ ¸n chÊp nhËn b¶o vÖ quyÒn lîi cho m×nh. 2. Ngêi b¶o vÖ quyÒn lîi cña ®¬ng sù ®îc tham gia tè tông tõ khi khëi tè bÞ can. 3. Ngêi b¶o vÖ quyÒn lîi cña ®¬ng sù cã quyÒn: 19 a) §a ra tµi liÖu, ®å vËt, yªu cÇu; b) §äc, ghi chÐp vµ sao chôp nh÷ng tµi liÖu trong hå s¬ vô ¸n liªn quan ®Õn viÖc b¶o vÖ quyÒn lîi cña ®¬ng sù sau khi kÕt thóc ®iÒu tra theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt; c) Tham gia hái, tranh luËn t¹i phiªn toµ; xem biªn b¶n phiªn tßa; d) KhiÕu n¹i quyÕt ®Þnh, hµnh vi tè tông cña c¬ quan, ngêi cã thÈm quyÒn tiÕn hµnh tè tông. Ngêi b¶o vÖ quyÒn lîi cña ngêi bÞ h¹i, nguyªn ®¬n d©n sù, bÞ ®¬n d©n sù cã quyÒn ®Ò nghÞ thay ®æi ngêi tiÕn hµnh tè tông, ngêi gi¸m ®Þnh, ngêi phiªn dÞch theo quy ®Þnh cña Bé luËt nµy. §èi víi ®¬ng sù lµ ngêi cha thµnh niªn, ngêi cã nhîc ®iÓm vÒ t©m thÇn hoÆc thÓ chÊt th× ngêi b¶o vÖ quyÒn lîi cña hä cã quyÒn cã mÆt khi c¬ quan tiÕn hµnh tè tông lÊy lêi khai cña ngêi mµ m×nh b¶o vÖ; kh¸ng c¸o phÇn b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n cã liªn quan ®Õn quyÒn lîi, nghÜa vô cña ngêi mµ m×nh b¶o vÖ. 4. Ngêi b¶o vÖ quyÒn lîi cña ®¬ng sù cã nghÜa vô: a) Sö dông mäi biÖn ph¸p do ph¸p luËt quy ®Þnh ®Ó gãp phÇn lµm râ sù thËt cña vô ¸n; b) Gióp ®¬ng sù vÒ mÆt ph¸p lý nh»m b¶o vÖ quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña hä. §iÒu 60. Ngêi gi¸m ®Þnh 1. Ngêi gi¸m ®Þnh lµ ngêi cã kiÕn thøc cÇn thiÕt vÒ lÜnh vùc cÇn gi¸m ®Þnh ®îc c¬ quan tiÕn hµnh tè tông trng cÇu theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. 2. Ngêi gi¸m ®Þnh cã quyÒn: a) T×m hiÓu tµi liÖu cña vô ¸n cã liªn quan ®Õn ®èi tîng ph¶i gi¸m ®Þnh; b) Yªu cÇu c¬ quan trng cÇu gi¸m ®Þnh cung cÊp nh÷ng tµi liÖu cÇn thiÕt cho viÖc kÕt luËn; c) Tham dù vµo viÖc hái cung, lÊy lêi khai vµ ®Æt c©u hái vÒ nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn ®èi tîng gi¸m ®Þnh; d) Tõ chèi viÖc thùc hiÖn gi¸m ®Þnh trong trêng hîp thêi gian kh«ng ®ñ ®Ó tiÕn hµnh gi¸m ®Þnh, c¸c tµi liÖu cung cÊp kh«ng ®ñ hoÆc kh«ng cã gi¸ trÞ ®Ó kÕt luËn, néi dung yªu cÇu gi¸m ®Þnh vît qu¸ ph¹m vi hiÓu biÕt chuyªn m«n cña m×nh; ®) Ghi riªng ý kiÕn kÕt luËn cña m×nh vµo b¶n kÕt luËn chung nÕu kh«ng thèng nhÊt víi kÕt luËn chung trong trêng hîp gi¸m ®Þnh do mét nhãm ngêi gi¸m ®Þnh tiÕn hµnh. 3. Ngêi gi¸m ®Þnh ph¶i cã mÆt theo giÊy triÖu tËp cña C¬ quan ®iÒu tra, ViÖn kiÓm s¸t, Toµ ¸n; kh«ng ®îc tiÕt lé bÝ mËt ®iÒu tra mµ hä biÕt ®îc khi tham gia tè tông víi t c¸ch lµ ngêi gi¸m ®Þnh. Ngêi gi¸m ®Þnh tõ chèi kÕt luËn gi¸m ®Þnh mµ kh«ng cã lý do chÝnh ®¸ng th× ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm h×nh sù theo §iÒu 308 cña Bé luËt h×nh sù. Ngêi gi¸m ®Þnh kÕt luËn gian dèi th× ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm h×nh sù theo §iÒu 307 cña Bé luËt h×nh sù. 4. Ngêi gi¸m ®Þnh ph¶i tõ chèi tham gia tè tông hoÆc bÞ thay ®æi, nÕu: a) Thuéc mét trong nh÷ng trêng hîp quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 vµ kho¶n 3 §iÒu 42 cña Bé luËt nµy; b) §· tiÕn hµnh tè tông víi t c¸ch lµ Thñ trëng, Phã Thñ trëng C¬ quan ®iÒu tra, §iÒu tra viªn, ViÖn trëng, Phã ViÖn trëng ViÖn kiÓm s¸t, KiÓm s¸t viªn, 20 Ch¸nh ¸n, Phã Ch¸nh ¸n Tßa ¸n, ThÈm ph¸n, Héi thÈm, Th ký Tßa ¸n hoÆc ®· tham gia víi t c¸ch lµ ngêi bµo ch÷a, ngêi lµm chøng, ngêi phiªn dÞch trong vô ¸n ®ã. ViÖc thay ®æi ngêi gi¸m ®Þnh do c¬ quan trng cÇu quyÕt ®Þnh. §iÒu 61. Ngêi phiªn dÞch 1. Ngêi phiªn dÞch do C¬ quan ®iÒu tra, ViÖn kiÓm s¸t hoÆc Toµ ¸n yªu cÇu trong trêng hîp cã ngêi tham gia tè tông kh«ng sö dông ®îc tiÕng ViÖt. 2. Ngêi phiªn dÞch ph¶i cã mÆt theo giÊy triÖu tËp cña C¬ quan ®iÒu tra, ViÖn kiÓm s¸t, Tßa ¸n vµ ph¶i dÞch trung thùc; kh«ng ®îc tiÕt lé bÝ mËt ®iÒu tra; nÕu dÞch gian dèi th× ngêi phiªn dÞch ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm h×nh sù theo §iÒu 307 cña Bé luËt h×nh sù. 3. Ngêi phiªn dÞch ph¶i tõ chèi tham gia tè tông hoÆc bÞ thay ®æi, nÕu: a) Thuéc mét trong nh÷ng trêng hîp quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 vµ kho¶n 3 §iÒu 42 cña Bé luËt nµy; b) §· tiÕn hµnh tè tông víi t c¸ch lµ Thñ trëng, Phã Thñ trëng C¬ quan ®iÒu tra, §iÒu tra viªn, ViÖn trëng, Phã ViÖn trëng ViÖn kiÓm s¸t, KiÓm s¸t viªn, Ch¸nh ¸n, Phã Ch¸nh ¸n Tßa ¸n, ThÈm ph¸n, Héi thÈm, Th ký Tßa ¸n hoÆc ®· tham gia víi t c¸ch lµ ngêi bµo ch÷a, ngêi lµm chøng, ngêi gi¸m ®Þnh trong vô ¸n ®ã. ViÖc thay ®æi ngêi phiªn dÞch do c¬ quan yªu cÇu quyÕt ®Þnh. 4. Nh÷ng quy ®Þnh cña §iÒu nµy còng ®îc ¸p dông ®èi víi ngêi biÕt dÊu hiÖu cña ngêi c©m vµ ngêi ®iÕc. §iÒu 62. Tr¸ch nhiÖm gi¶i thÝch vµ b¶o ®¶m thùc hiÖn c¸c quyÒn vµ nghÜa vô cña nh÷ng ngêi tham gia tè tông C¬ quan, ngêi tiÕn hµnh tè tông cã tr¸ch nhiÖm gi¶i thÝch vµ b¶o ®¶m thùc hiÖn c¸c quyÒn vµ nghÜa vô cña ngêi tham gia tè tông theo quy ®Þnh cña Bé luËt nµy. ViÖc gi¶i thÝch ph¶i ®îc ghi vµo biªn b¶n. Ch¬ng V Chøng cø §iÒu 63. Nh÷ng vÊn ®Ò ph¶i chøng minh trong vô ¸n h×nh sù Khi ®iÒu tra, truy tè vµ xÐt xö vô ¸n h×nh sù, C¬ quan ®iÒu tra, ViÖn kiÓm s¸t vµ Toµ ¸n ph¶i chøng minh: 1. Cã hµnh vi ph¹m téi x¶y ra hay kh«ng, thêi gian, ®Þa ®iÓm vµ nh÷ng t×nh tiÕt kh¸c cña hµnh vi ph¹m téi; 2. Ai lµ ngêi thùc hiÖn hµnh vi ph¹m téi; cã lçi hay kh«ng cã lçi, do cè ý hay v« ý; cã n¨ng lùc tr¸ch nhiÖm h×nh sù hay kh«ng; môc ®Ých, ®éng c¬ ph¹m téi; 3. Nh÷ng t×nh tiÕt t¨ng nÆng, t×nh tiÕt gi¶m nhÑ tr¸ch nhiÖm h×nh sù cña bÞ can, bÞ c¸o vµ nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ nh©n th©n cña bÞ can, bÞ c¸o; 4. TÝnh chÊt vµ møc ®é thiÖt h¹i do hµnh vi ph¹m téi g©y ra. §iÒu 64. Chøng cø 1. Chøng cø lµ nh÷ng g× cã thËt, ®îc thu thËp theo tr×nh tù, thñ tôc do Bé luËt nµy quy ®Þnh mµ C¬ quan ®iÒu tra, ViÖn kiÓm s¸t vµ Toµ ¸n dïng lµm c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh cã hay kh«ng cã hµnh vi ph¹m téi, ngêi thùc hiÖn hµnh vi ph¹m téi còng nh nh÷ng t×nh tiÕt kh¸c cÇn thiÕt cho viÖc gi¶i quyÕt ®óng ®¾n vô ¸n.