Tài liệu Luận văn xây dựng đội ngũ giảng viên

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH NGUYỄN VĂN QUANG CHÍNH SÁCH XUẤT KHẨU HÀNG MAY MẶC VIỆT NAM LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ CHUY N NG NH QUẢN L KINH TẾ H NỘI – 2019 HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH NGUYỄN VĂN QUANG CHÍNH SÁCH XUẤT KHẨU HÀNG MAY MẶC VIỆT NAM LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ CHUY N NG NH QUẢN L KINH TẾ M SỐ Ngƣời hƣớng dẫn khoa học PGS. TS KIM VĂN CHÍNH H NỘI – 2019 LỜI CAM OAN T C ả T c giả Ngu ễn V n Quang i MỤC LỤC Trang MỞ ẦU ........................................................................................................................ 1 Chƣơng : TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHI N CỨU LI N QUAN ẾN ỀT I LUẬN ÁN ....................................................................................................... 11 11 C ở 12 C ở 1.3. Các ấ ề ớ ........................................................................ 11 ớ ........................................................................ 22 p ụ ............................................................... 35 Chƣơng : CƠ SỞ L LUẬN VỀ CHÍNH SÁCH XUẤT KHẨU H NG MAY M C .. 38 2 1 Mộ ơ bả ............................................................................... 38 22 C ............................................................ 45 23 K ý ụ ấ 2.4. Ch b ấ ẩ ẩ ......... 55 ộ ọ V N ớ ............................................................... 68 Chƣơng : THỰC TRẠNG CHÍNH SÁCH XUẤT KHẨU H NG MAY M C VIỆT NAM .. 77 3 1 Tổ ề 32 T ạ 33 T ạ 34 T ạ V N ............................................... 77 V ớ ĩ ấ ọ – N ẩ .... 82 ..... 88 ớ ĩ ấ ẩ ................................................................................................ 99 35 T ạ 3.6. T ạ ờ ớ ĩ ấ ớ ĩ ấ ẩ .... 107 ẩ ...... 113 Chƣơng : GIẢI PHÁP HO N THIỆN CHÍNH SÁCH XUẤT KHẨU HÀNG MAY M C VIỆT NAM ......................................................................................... 122 41 C ả 42 P SWOT 43 Q 4.4. G ả p p ở ấ ẩ V ớ V ấ ấ ẩ N ......... 122 ............................ 132 V ẩ N N V ............ 138 N ........ 144 KẾT LUẬN .................................................................................................................. 162 CÁC C NG TRÌNH NGHI N CỨU CỦA TÁC GIẢ LI N QUAN LUẬN ÁN ẾN ỀT I Ƣ C C NG Ố ................................................................ 165 ANH MỤC T I LIỆU THAM KHẢO ...................................................................... 166 PHỤ LỤC .................................................................................................................... 184 ii ANH MỤC CÁC CH n t CGCN C CGT C DNNVV D GTGT G KH-CN K TNDN T XTTM X KT-XH K n VIẾT TẮT TRONG LUẬN ÁN p ọ –C p p ơ ạ - Xã ộ n AEC ASEAN Economic Community: Cộ AFTA ASEAN Free Trade Area: K AKFTA ASEAN and Korea Free Trade Agreement: H p do ASEAN - H ASEAN K M ASEAN T ASEAN ơ ạ Q Association of South East Asian Nations: H p ộ Q Đ Nam Á ATC Agreement on Textiles and Clothing: H p ề CAGR Compounded Annual Growth Rate: T ở CEPT Common Effective Preferential Tariff: H p CMT Cut, Make, Trim: C CPTPP Comprehensive and Partnership: H p M ờ p ã G Progressive Đ ộ Agreement T T for Trans-Pacific bộ xuyên Thái Bình D ơ EFTA European Free Trade Association: H p ộ EU European Union: Liên minh Châu Âu Châu Âu iii EVFTA Vietnam-European Union Free Trade Agreement: H p ạ V N – Liên minh Châu Âu FDI Foreign Direct Investment: Đ ớ FTA Free Trade Agreement: H p ơ GATT General Agreement on Tariffs and Trade: H p ơ quan ơ ạ ề ạ GSP Generalized Systems of Prefrences: H HS Harmonized Commodity Description and Coding System: D ả M ã H ã p ổ International Labour Organization: Tổ ITC International Trade Centre: T MFA Multi Fibre Arrangement: H p MFN Most Favoured Nation: T OBM Original Brand Manufacturing: Sả ODM Original Design Manufacturing: Sả OEM Original Equipment Manufacturing: Sả ấ R&D Research and Development: N P RCEP Regional Comprehensive Economic Partnership: H p UNCTAD T ụ Hài hoà ILO K p T L ộ ơ ạ Q Q Đ ấ ơ ấ b Đ K United Nation Conference on Trade and Development: Hộ p ềT ơ ạ Vietnam Textile and Apparel Association: H p ộ D M VJEPA Vietnam – Japan Economic Partnership Agreement: H p p ơ V N L P VITAS ạ tác –N WEF World Economic Forum: D WTO World Trade Organization: Tổ Bả K T T ơ ớ ạ T ớ V N ơ iv ANH MỤC CÁC ẢNG Trang Bả 2 1: Đ Bả 2 2: C ụ c a chính sách xuất khẩ ề ........................... 60 Bả 2 3: C ụ c a chính sách xuất khẩ ề ọc ............................... 61 Bảng 3.1: S a các loại hình chu i giá tr toàn c u ..................................... 47 ng doanh nghi p trong ngành may m c Vi t Nam .......................... 77 ộ Bảng 3.2: Giá tr sản xuất và t ởng c a ngành may m c Vi t Nam....... 78 ộng trong ngành may m c Vi t Nam ................................ 78 Bảng 3.3: L V Bảng 3.4: Kim ngạch xuất khẩu hàng may m Bảng 3.5: Th Bả ờ ấ ẩ N V i th cạ 3 6: Sả p ẩ ấ ẩ N V y .................................. 79 N ề hàng may m c... 80 ............................... 82 Bảng 3.7: Kim ngạch nh p khẩu vải c a Vi t Nam .................................................... 84 Bảng 3.8: Nh p khẩu vải c a Vi t Nam t các th tr ờng .......................................... 85 Bả 3 9: T ề ơ ở ộ ................... 86 p FDI trong ngành Bảng 3.10: Tỷ trọng kim ngạch xuất khẩu t may m c ..................................................................................................... 95 Bả 3 11: K t quả ả ấ – kinh doanh h p cộng c a Vinatex ............................. 96 Bảng 3.12: Mục tiêu c a ngành d t may Vi t Nam .................................................... 98 Bả 3 13: N n cung công ngh Bả 3 14: ã pV ớ Bảng 3.15: Thu suất thu T N ...................... 106 c Vi t Nam theo các FTA ................. 111 p p c a một s ớ ớ .. 116 ớ ớ ............... 120 Bảng 4.1: Kim ngạch nh p khẩu hàng may m c c a các th ờng ......................... 126 Bảng 3.16: Thu suất thu Giá tr Bả 4 2: D b Bả 4 3: Tỷ ọ a một s ờng hàng may m c cho ạ 2025 ........................ 127 ớ ............................... 147 v ANH MỤC CÁC HÌNH Trang Hình 2.1: Quy trình phân tích chính sách h p nhất .................................................... 40 Hình 2.2: Các hình th c phân tích chính sách ............................................................ 41 H 2 3: C ở rộng ........................................... 48 i giá tr ới sản xuất trong chu i giá tr toàn c u hàng may m c .......... 49 Hình 2.4: Các mạ p Hình 2.5: M i quan h d t- ơ c sản xuất trong chu i giá tr toàn c u hàng may m c.............................................................................. 50 Hình 2.6: Giá tr i giá tr toàn c u hàng may m c ........................ 51 Hình 2.7: Khung chính sách xuất khẩu theo ti p c n chu i giá tr ............................. 57 H 3 1: Tỷ trọ H 3 2: L p V N p ơ t giữa các doanh nghi p may m c c a Vi t Nam vớ ả ấ .... 83 ời tiêu dùng trên th giới ....................................................................................... 87 H 3 3: Đ H 3 4: D FDI b ản xuất công nghi p c a Vi t Nam ................ 95 ấ T p p a Vi t Nam ............. 115 vi DANH MỤC CÁC HỘP Trang Hộp 3 1: N Hộp 4 1: C ớc n m càng ít v n, doanh nghi p càng hi u quả ............................ 99 “ ạ” n k giúp Vi t Nam b t k p Lào ......................... 1488 1 MỞ ẦU T nh cấp thi t của ộ N p ớ t i ữ ữ ề ấ ẩ p b ớ p p B H .., ũ - - H Q Đ L ớ ờ ớ ả ộ ạ V ỹ ẩ ọ ạ ẩ ởV p ớ ớ ạ ấ ấ ấ V ấ ẩ ớ ấ p ộ p ẩ ữ p n ạ ấ N ổ ờ ớ . Trong ớ : p ả ả ỳ ộ ấ ả ấ ụ pở ở ẩ p , ngành ấ ớ ạ ờ ề p WTO (2006) ụ , ... p ; ỷ ọ ộ ộ ấp ạ ề ẩ L p, p ã ạ ạ nân gành may ở ẩ ộ – ã ộ ộ ữ ấp ơ ộ v p Đổ mớ (1986), cao; k ả ấp N ề ấ ở ơ ộ ạ ạ ấ T ề (GTGT) cao. Đ N ộ …G ớ p ộ Bả .., và các ộ p ộ Kỳ N ấ ộ p ụ p trong quá trình ạ Q p Ngành ma ớ T p ; ỷ ọ ớ ở cao; ụ Tuy nhiên, b ạ ữ ấ p ả ớ , b ớ GTGT ấp. Đ p ờ CGT ộ ạ ớ ấ , v.v. Đ ng p ơ ề ờ, ạ ộ p ấ ề ả ạ , ớ ữ 2 ộ ơ ở ộ ề ơ p ề bả , C ấ ớ ờ ộ ã V GTGT ạ Sả N ấ n ấp ấ trong CGT ạ GTGT CGT may Milan, N w Y ữ ề ở Kỳ; các khâu ạ ; ạ .V T ộ ấ GTGT thu T b ộ p ỉ ấ N T ề ấ ẩ ớ “Q V ạ 2020 ấ còn ấ p ụ V N ẩ ờ ngành d p ẩ Bộ C ớ ỷ ọ ấ là do ơ b là 9% 10%/ Ở ộ ạ may ờ ề V ờ ớ.V N ấ 80% ấ ạ giai ạ 2016 - 2020 ớ V ờ ề 7%/ ẩ Nam. Khi tham gia vào CGT p ụ ề n CGT vi bộ ơ ấ ả ạ 2021 - 2030 là 6% và g ữ vai trò trọ 2030 là 51%; ẩ ữ V may may nói chung, ớ ẩ ớ p 2020 là 53% và may ấp ớ 3218/QĐ-BCT ngày 11/4/2014, ngành may may ẩ ớ 2030” tâm trong ơ ấ ngành d ù Vì ớ ọ ấ, vào khâu sả các ả ạ Ấ Độ T ổ N ĩ ớ ữ ấ bở các công ty CGT N Q ỉ ấp Đ N ả p N p , các ờ p ụ Marketing và P ờ ấp ạ các t R&D và T L ỉ ạ .T P V ơ bả do chúng ta ấ (C -May-Gia công), khâu ề ở N ấ ã ấ ẩ V ề bằ ơ ơ vào CGT FDI ớ ạ ũ ớ ơ ớ ạ 3 ơ . Trên ạ ề ộ b V N ề tranh CGT sâu ạ nói chung. Đ i với CGT toàn c u hàng may m c, một s nghiên c ã ả nâng cấp CGT này T dụng các công cụ các nghiên c u mới chỉ d ng lại ở một vài khía cạnh c a CGT toàn c u hàng may Đ ng thờ m các nghiên c u ều gộp CGT toàn c u hàng may m c và CGT toàn c u hàng d t thành CGT toàn c u hàng d t may, không phân bi t giữa ã CGT hàng may m c và CGT hàng d t, trong khi nghiên c u và th c t ỉ ra rằng dù có m i quan h m t thi t với nhau, CGT toàn c u hàng may m c và CGT toàn c u hàng d t là hai CGT hoàn toàn khác nhau, mang bản chất khác nhau. CGT “ CGT toàn c u hàng may m CGT “ toàn c u hàng d ời mua chi ph ”, trong khi CGT ời bán chi ph ”. Ở khía cạnh th c ti n, dù Vi t Nam ã ều chính sách nhằm p n không ngành may m c tham gia sâu vào CGT toàn c u, các chính sách này phát huy hi u quả ề ; ạ mong mu n. T p p FDI ụ ã p ơ ạ V V ỉ N ũ ữ ý ã ớ ớ ấ ả p T ạ ấp ớ;h ạ p FDI ờ N may Bả ớ ả p ẩ nguyên p ụ Dù còn cao, p ụ ộ các p ụ ờ ở CGCN ộ ề ã ớ M T ấ ã ờ EU Mỹ Q ớ ề các ụ b ả ữ p ả p ụ chính sách . ở p p ọ , ộ p p T ữ ộ ớ ữ ộ p ề ;c ấ ạ p ụ ạ N ấp ẩy ũ ọ ữ ấ ẩ ề ấ ằ ; ẩ các b ộ ớ ả p p c n ti p tục l bộ ã 4 ụ ớ ả ấ ấ ẩ ề ý ,x ụ ộ ụ ũ N ọ .D Mục c n ớ ĩ ề ấ ụ N ề V b ụ ý ớ ĩ ấ ờ ằ N . nc u : ề ẩ V ớ ĩ - Phân tích chính sách ấ N ; ẩ V ; ấ ữ ẩ ả p p V ộ ả p p V ụ chính sách - Đề ữ ẩ -H N ấ ấp CGT mv n ạ CGT nc u l N p vụ nghi n cứu Mụ ớ ớ “Chính ĩ ch v nhiệ c hàng ề t Nam” ề ổ CGT ũ sách xuất k ẩu àn may mặc N ộ ữ V p ụ V chính sách Đ ộ ấp CGT ớ T ộ ớ ụ ề p V N . nc u là ĩ N m t thi t với nhau. ấ vi nghi n cứu Đ CGT toàn c u hàng d t ộ ấp CGT n n ẩ ớ ĩ N ối tƣợng và phạ t ằ V N ớ . Trong ấ liên quan ẩ p ớ ĩ ấ , CGT toàn c u hàng may m c và c xem là hai CGT khác nhau, dù hai CGT này có quan h 5 Hàng ữ án p ạ ” C C ” H ơ T 61 – “Q ơ 62 – “Q “D ụ M Đề ả p ẩ p ụ p ụ ả – HS) H Bộ T ã b 01/01/2018 tuân ụ HS 2017 ụ H Tổ ASEAN p P ạm v n ”( ọ 27/6/2017 65/2017/TT-BTC D H Hả T ớ D bả 2017 nc u 3.2.1. Phạm vi nghiên cứu về c c công cụ chính sách Lĩ Đ ấ ẩ ộ ớ N L ụ sách. T p chính sách bộ p .Đ ạ ụ ớ p ũ ề p ạ ụ ề ,c L ấ b ù ộ t ,c K ọ –C ,c C p ớ ơ . ụ ộ ớ ụ chính sách ơ ấ b Đ ờ T chính sách T p p ớ nhau. Mộ N ụ p ề ữ ọ b bả p ộ ụ chính sách ổ ẩ ề - ã ộ bộ p ấ p ớ b ụ ũ ĩ p ộ N ộ bộ Trong khuô ề Tín p 3.2.2. Phạm vi nghiên cứu về t c động c ch nh s ch H ớ p ạ ờ ớ N ấp ộ C ớ ộ Trong t p L pở ỉ p ộ ớ ề ộ ụ , bấ ộ phân tích ớ ề ộ ấ ữ ớ ĩ ộ x ấ ẩ p 6 ã ở ớ ĩ ấ ấp CGT V ẩ N ớ ụ . 3.2.3. Phạm vi nghiên cứu về thời hiệu c a chính sách N ộ ờ ởV s phát tri n ỉ p ạ N Đổ mớ (1986 bi t là t sau khi Vi t Nam gia nh p WTO (2006). Vì v y, L i với ĩ ấ c ẩ c aV 2007 ở ạ t p trung vào các T c ỉp N 1987, p CGT và . 4. Phƣơng ph p nghi n cứu 4 Các t p cận n L p nc u p p ớ p ch chính sách. p cận p ân t c c uỗ - á trị C ấ p ộ p ù ỉ p ả ổ ả p Về ơ bả ộ CGT p ớ ộ ;c p tiêu dùng Mộ p ơ ũ P ơ p p pp ạ p p ẻ ỉ ấ CGT ề ộ p ơ bản: L ọ ề p ạ ộ p ộ p p ằ CGT P ạ ờ ộ ơ ộ p CGT p CGT CGT CGT V N Bước 1: Lập sơ đồ CGT - N - X - X - X CGT ỉ ữ CGT ả p ẩ CGT ả p ẩ b ớ : 7 X - ữ CGT ả p ẩ Bước 2: Phân t ch c c qu trình c Mụ p CGT CGT ữ ấp CGT ữ V ỉ ơ bả N b ; ỉ CGT b ấ p p p ẩ GTGT p ả ờ T ữ ỉ ẩ p ũ ữ ỉ Bước 3: Rút r c c kết luận T p phân tích CGT giúp ạ Nam, ằ ữ ạ CGT V p ề ấp CGT V ấ ữ h sách N p cận p ân t c c n sác L ụ p p ề ạ p ơ bả là p ơ p T ớ ữ H (N b ạ ; Cụ p ụ p ấ p ữ ẩ N ộ p ạ p ả ữ ơ ề V p ơ ;p ơ p ấ p p Đánh giá, ụ pháp T p ụ ấ ằ N p pp pháp phân tích chính sách pháp D b T ả p p ẩ H ã V ề P phân tích chính ữ ã ấ H ạ ộ ĩ (N ạ ộ b p hai T H p ấ p p p ơ ạ p pD b là p ơ ơ p p Theo dõi, p ơ p p K ề ụ ụ ữ P ơ ề ữ ả ạ 8 ả ỳ ọ ;p ề p sách; ữ ơ ơ p pĐ ả ỳ ọ ụ ữ p pK ạ ả ụ ề ấ ề ữ ả p p V p p p p CGT ộ ữ CGT 4 P P ơ p giúp xây CGT ũ ớ ớ ụ ấp CGT n ơn p áp t u t ập dữ l u p p p ữ p p ơ P ơ ở ý ụ p p này giúp ề p p ả b ề ã V ã ĩ N ơ ấ ẩ p ạ ữ ề C ổ i ọ ớ ề V ơ ả ộ V ạ Q (I ớ 4 V T N L ;b ; ơ T T ơ ổ ề ơ p p p p ơ p p ý và phân tích ữ ờ ơ p p : :L ớ ạ T p ữ C p ơn p áp xử lý và phân tích dữ l u ụ -P bộ , v.v. P -P ề ; ơ ở ữ ILO, UNCTAD WTO; p ỹ bao ớ;b ý H p ộ p ổ N p N ớ ơ p :L ý ơ ở ụ ả ờ – ề ả . 9 -P ơ :T ả logic -P p p ữ ơ p p ơ p p ấ ý ổ ề ụ ề ạp: L suy . ộ rút ra các ề ụ -P ề ả: Đ ạ - P ấ ơ bổ ổ ề SWOT: Đ ơ ộ ằ p ề p p p ạ ụ . ụ ữ ớ ơ ở p ờ ớ cho các 5. Nh ng ng g p L ữ ới của uận n p Thứ nh t, làm rõ ẩ ớ : ụ bộ V ụ N ớ ĩ ề ộ ấ p ngày càng ộ Thứ h i, x ớ ý ụ ộ ụ ấp CGT V ộ ọ ẩ ọ ộ ớ b ớ ĩ V ữ ở ấ ọ ấ ả N V ẩ N . ĩ ấ ẩ ấ ẩ ớ. Thứ năm, p V ề p. Thứ ba, p Thứ tư, c ỉ N N ạ ờ ẩ V Thứ s u, ề V ữ , ấ N ấ các N . ả p p ằ ấ p ụ ờ ỳ ẩ 2020, 2045. C ấ ấp CGT ả p p ụ p V V chính sách N N ấ ẩ V ữ nhóm N b 10 ả p p ềĐ các C ớ bả ớ p p ấ sáu ả p p, ả p p ềT các ả p p V ngh a ả L ề ề ấ N L ụ ụ ề : ạ V ữ ề ấ ẩ ũ -C p ữ L ấ ẩ ữ ả ụ ữ ả ộ N L ả ụ ẩ p L ũ chín ụ ụ ấ V ề N p ụ -C ấ ớ bả ả p p. N ả -C ấ ờ ọ – uận v th c tiễn của uận n N ữ ớ ả p p ềK ả p p ềT ớ bả ấ ẩ 6. ả p p, và khung p p ụ p ấ ụ ề CGT và ữ CGT -L ũ ả ụ ạ ọ p ề ữ ả ấ ề ớ ề . 7. K t cấu của uận n N p ả ở p b ơ C ơ 1: Tổ C ơ 2: Cơ ở ý C ơ 3: T C ơ p ụ ụ ụ ụ : ề ạ 4: G ả p p ề ấ ấ ẩ ẩ V ấ ẩ N V N 11 Chƣơng TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHI N CỨU LI N QUAN ẾN Ề T I LUẬN ÁN N ữ ề tài lu n án công trình nghiên c u tiêu bi u ổ ơ p trình nghiên c u ở hai nhóm chính: nhóm các công ớc và nhóm các công trình nghiên c u ở M i nhóm công trình nghiên c u lạ c phân chia thành các ti u nhóm, d a trên các cách ti p c n và nội dung nghiên c u. V ơ chất ớ p ỉ ộ ững ớc ngoài. ề p tới nhiều nộ p 1.1. CÁC NGHIÊN CỨU Ở TRONG NƢỚC 1.1.1. Các nghiên cứu i n quan 1.1.1.1. Các n T n c u t eo n ng nh ớn t p cận côn c c n sác ớ các ảN Mạ Hù a mặc của Việt Na p [26] ớ ý ề ĩ “T c động c chính sách tài chính – tiền tệ đến tình hình t i ch nh c Việt N m” ảP ạ T M do nh nghiệp dệt m y H ề [17] ớ ề ĩ “Sử dụng công cụ t i ch nh nâng c o năng lực cạnh tr nh c do nh nghiệp ng nh dệt m y Việt N m trong điều kiện gi nhập WTO” C ề ộ CGT p b ữ CGT CGT T ả Ngu Mạ Hù ớ ộ p ề ả ả ấ ơ chính sá ỷ Mỹ T ả P ạ T ấ ộ ả ỷ ả ề ớ ã ả ổ T ề M ớ ấ ấ ả p p ả p p p ã ẹ H ề phân tích ộ ấ ẩ , áp ụ ấ V uy trì N ớ a -la ín ạ p tỷ gả ớ GTGT ấ lã p này b TNDN ụ t p ẩ b ề ả