Tài liệu Luận văn xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH ĐOÀN PHÚ HƢNG XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CHỦ CHỐT CẤP CƠ SỞ Ở ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG HIỆN NAY THEO TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH LUẬN ÁN TIẾN SĨ CHUYÊN NGÀNH: HỒ CHÍ MINH HỌC HÀ NỘI - 2018 HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH ĐOÀN PHÚ HƢNG XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CHỦ CHỐT CẤP CƠ SỞ Ở ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG HIỆN NAY THEO TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH LUẬN ÁN TIẾN SĨ CHUYÊN NGÀNH: HỒ CHÍ MINH HỌC Mã số: 62 31 02 04 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: 1. PGS.TS. PHẠM HỒNG CHƢƠNG 2. TS. ĐẶNG VĂN THÁI HÀ NỘI - 2018 LỜI CAM ĐOAN Tác giả Đoàn Phú Hƣng MỤC LỤC Chƣơng 1: 1.1. 1.2. Chƣơng 2: 2.1. 2.2. 2.3. Chƣơng 3: 3.1. 3.2. Chƣơng 4: 4.1. 4.2. 4.3. Trang 1 MỞ ĐẦU TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN 7 ĐẾN LUẬN ÁN Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án 7 Những kết quả đạt đƣợc và những vấn đề tiếp tục nghiên cứu 20 23 Tiểu kết Chƣơng 1 TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ 24 CÁN BỘ Một số khái niệm 24 Xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở 29 Nội dung cơ bản của tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội 37 ngũ cán bộ 62 Tiểu kết Chƣơng 2 THỰC TRẠNG XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ 63 CHỦ CHỐT CẤP CƠ SỞ Ở ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG THEO TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH Những nhân tố tác động và tình hình đội ngũ cán bộ chủ chốt 63 cấp cơ sở ở đồng bằng sông Cửu Long Thực trạng xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở 78 đồng bằng sông Cửu Long 118 Tiểu kết Chƣơng 3 PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP XÂY DỰNG ĐỘI 119 NGŨ CÁN BỘ CHỦ CHỐT CẤP CƠ SỞ Ở ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG Những nhân tố tác động đến việc xây dựng đội ngũ cán bộ chủ 119 chốt cấp cơ sở khu vực đồng bằng sông Cửu Long Phƣơng hƣớng xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở 123 đồng bằng sông Cửu Long từ nay đến năm 2025 theo tƣ tƣởng Hồ Chí Minh Giải pháp xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở đồng 134 bằng sông Cửu Long từ nay đến năm 2025 164 Tiểu kết Chƣơng 4 165 KẾT LUẬN DANH MỤC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu Trong mọi chế độ xã hội, các giai cấp thống trị luôn tìm mọi cách để củng cố vai trò cầm quyền của mình bằng việc xây dựng và củng cố chính quyền nhà nƣớc với hệ thống bộ máy tổ chức đội ngũ quan chức cốt cán trung thành, có tài năng, đủ sức làm tròn nhiệm vụ. V.I. Lênin đã nói: “Trong lịch sử, chƣa hề có một giai cấp nào giành đƣợc quyền thống trị, nếu nó không đào tạo ra đƣợc trong hàng ngũ của mình những lãnh tụ chính trị, những đại biểu tiền phong có đủ khả năng tổ chức và lãnh đạo phong trào” [153, tr.473] Kế thừa, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin trong quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, là ngƣời sáng lập, lãnh đạo và rèn luyện Đảng Cộng sản Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn xem vấn đề xây dựng đội ngũ cán bộ là vấn đề hàng đầu. Trong tiến trình vận động thành lập Đảng, cũng nhƣ trong tiến trình lãnh đạo cách mạng, Ngƣời đã tổ chức xây dựng đội ngũ cán bộ tiên phong cho Đảng và để lại di sản tƣ tƣởng quý giá và phong phú về xây dựng đội ngũ cán bộ. Đội ngũ cán bộ do Chủ tịch Hồ Chí Minh xây dựng và rèn luyện trong mọi hoàn cảnh lịch sử luôn hoàn thành sứ mệnh lãnh đạo cách mạng mà nhân dân giao phó. Thấm nhuần tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ cán bộ, trong tiến trình cách mạng Việt Nam, Đảng và Nhà nƣớc ta luôn luôn quan tâm đến xây dựng đội ngũ cán bộ có bản lĩnh chính trị vững vàng, có phẩm chất đạo đức và trình độ năng lực đáp ứng đƣợc yêu cầu, thực hiện thắng lợi nhiệm vụ của cách mạng. Hiện nay, toàn Đảng, toàn dân tộc Việt Nam đang phấn đấu phát huy sức mạnh toàn dân tộc, để đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới; bảo vệ vững chắc Tổ quốc xã hội chủ nghĩa, giữ vững môi trƣờng hòa bình, ổn định; phấn đấu sớm đƣa nƣớc ta cơ bản trở thành nƣớc công nghiệp theo hƣớng hiện đại. Để thực hiện đƣợc mục tiêu quan trọng đó, đòi hỏi trƣớc hết phải xây dựng đội ngũ cán bộ đủ trình độ và năng lực, đủ đức, đủ tài, mà trực tiếp là cán bộ chủ chốt cấp cơ sở. 2 Tuy nhiên, trong quá trình xây dựng, đổi mới công tác cán bộ nói chung và công tác với cán bộ chủ chốt cấp cơ sở nói riêng của Đảng còn nhiều khuyết điểm, yếu kém chậm đƣợc khắc phục, “Tình trạng suy thoái về tƣ tƣởng, chính trị, đạo đức, lối sống, bệnh cơ hội, chủ nghĩa cá nhân, thực dụng, quan liêu, tham nhũng, lãng phí, thiếu trách nhiệm, thiếu tự giác rèn luyện, phấn đấu, thiếu tinh thần đồng chí trong một bộ phận không nhỏ cán bộ diễn ra nghiêm trọng, kéo dài” [4]. “Việc đổi mới công tác cán bộ chƣa có đột phá lớn. Đánh giá cán bộ vẫn là khâu yếu nhất qua nhiều nhiệm kỳ nhƣng chƣa có những tiêu chí cụ thể và giải pháp khoa học để khắc phục... Chƣa quan tâm đúng mức đến việc xây dựng đội ngũ cán bộ tham mƣu, tƣ vấn cấp chiến lƣợc. Công tác quy hoạch ở một số nơi còn khép kín, chƣa bảo đảm sự liên thông gắn kết” [35, tr.194]. Từ kinh nghiệm lịch sử và thực trạng cán bộ hiện nay, vấn đề đào tạo, xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở trở nên hết sức cần thiết và cấp bách. Đồng bằng sông Cửu Long là một trong những vùng kinh tế lớn có vai trò quan trọng trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của đất nƣớc, nên việc phát huy tối đa sức mạnh và lợi thế của vùng này, khắc phục những hạn chế đòi hỏi cần phải có là con ngƣời, trong đó công việc gốc là xây dựng cho đƣợc đội ngũ cán bộ chủ chốt cơ sở thật sự vững mạnh. Thực hiện đƣờng lối đổi mới của Đảng, bên cạnh những thành tựu đạt đƣợc, do nhiều nguyên nhân, đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở đồng bằng sông Cửu Long còn nhiều hạn chế về số lƣợng và chất lƣợng, chƣa theo kịp sự đòi hỏi của tình hình đất nƣớc; trình độ lý luận và chuyên môn, năng lực lãnh đạo và quản lý chƣa đồng đều; vấn đề chuẩn hóa đội ngũ cán bộ của xã, phƣờng, thị trấn còn hụt chuẩn khá xa so với yêu cầu... Thực tế trên đây cho thấy công tác xây dựng cán bộ chủ chốt cấp cơ sở có ý nghĩa rất quan trọng. Từ những lý do nêu trên, tôi chọn đề tài “X ũ ở bộ H ấp ơ ở ở M bằ ử L ” làm luận án tiến sĩ ngành Hồ Chí Minh học. ộ 3 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 2.1. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu nội dung tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ cán bộ; luận án làm rõ thực trạng và đề xuất phƣơng hƣớng, hệ thống giải pháp xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở đồng bằng sông Cửu Long theo tƣ tƣởng Hồ Chí Minh trong giai đoạn hiện nay. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài, đánh giá những kết quả đã đạt đƣợc và xác định các vấn đề mà luận án cần tiếp tục đi sâu nghiên cứu. - Hệ thống hóa và luận giải những nội dung cơ bản của tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ cán bộ. - Vận dụng tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ cán bộ để nghiên cứu thực trạng đội ngũ cán bộ và công tác xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở đồng bằng sông Cửu Long hiện nay và những vấn đề đặt ra. - Đề xuất phƣơng hƣớng và hệ thống giải pháp nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở đồng bằng sông Cửu Long hiện nay theo tƣ tƣởng Hồ Chí Minh. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu của đề tài Xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở đồng bằng sông Cửu Long hiện nay theo tƣ tƣởng Hồ Chí Minh. 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ cán bộ bao gồm nhiều nội dung phong phú, sâu sắc, trong đó, xây dựng đội ngũ cán bộ thông qua công tác cán bộ là nội dung cơ bản. Trong khuôn khổ của luận án, tác giả tập trung vào nghiên cứu tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về công tác cán bộ với tƣ cách là phƣơng thức chủ yếu trong xây dựng đội ngũ cán bộ cách mạng. 4 - Phạm vi nghiên cứu thực trạng: + Về thời gian, đƣợc giới hạn từ năm 2001 đến nay. Lý do chọn thời điểm từ năm 2001 vì từ Đại hội IX (4-2001), Đảng ta đƣa ra định nghĩa đầy đủ về tƣ tƣởng Hồ Chí Minh và ban hành Chỉ thị 23 (3-2003) về “Đẩ ề ụ ở H M ạ ”, vì vậy mà vấn đề xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở trở thành vấn đề cơ bản, thu hút sự quan tâm nhiều hơn toàn Đảng, toàn dân ta. + Về không gian, là cấp cơ sở xã, phƣờng, thị trấn của 7 tỉnh: An Giang, Đồng Tháp, Long An, Tiền Giang, Bến Tre, Bạc Liêu, Cà Mau và 1 Thành phố Cần Thơ thuộc khu vực đồng bằng sông Cửu Long. Lý do luận án chọn không gian nhƣ vậy là An Giang và Đồng Tháp là 2 tỉnh đại diện phía Bắc đồng bằng sông Cửu Long, có sự tiếp giáp với vùng biên giới Campuchia; Long An và Tiền Giang tiếp giáp với Thành Phố Hồ Chí Minh; Bến Tre nằm nhánh rẽ sang hƣớng đông, tiếp giáp Biển Đông; Cà Mau và Bạc Liêu đại diện cho vùng cực Nam; Thành phố Cần Thơ nằm vị trí trung tâm của vùng. 4. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu 4.1. Cơ sở lý luận Dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, đặc biệt là tƣ tƣởng Hồ Chí Minh, đƣờng lối của Đảng Cộng sản Việt Nam về xây dựng đội ngũ cán bộ, chủ yếu là đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở. 4.2. Phương pháp nghiên cứu Trên cơ sở phƣơng pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, luận án sử dụng các phƣơng pháp nghiên cứu, nhƣ: phƣơng pháp tổng hợp, phân tích, hệ thống, so sánh, khảo sát.v.v., để làm sáng tỏ các vấn đề nghiên cứu. Ngoài ra, tác giả còn sử dụng phƣơng pháp tiếp cận hệ thống, chủ yếu là phƣơng pháp logic - lịch sử để làm rõ hệ thống quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ cán bộ. Bên cạnh đó, tác giả còn sử dụng phƣơng pháp điều tra xã hội học để đánh giá thực trạng và xác lập căn cứ đề xuất phƣơng 5 hƣớng, hệ thống giải pháp xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở đồng bằng sông Cửu Long hiện nay theo tƣ tƣởng Hồ Chí Minh. 5. Đóng góp mới về khoa học của luận án - Góp phần cung cấp luận cứ khoa học phục vụ nghiên cứu tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ cán bộ và thực trạng xây dựng đội ngũ cán bộ cấp cơ sở ở đồng bằng sông Cửu Long hiện nay thông qua việc tổng quan một cách bao quát tình hình nghiên cứu có liên quan. - Hệ thống hóa và phân tích tƣơng đối cơ bản, toàn diện tƣ tƣởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ cán bộ; khẳng định giá trị của tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ cán bộ, đặc biệt là giá trị về thực tiễn khi vận dụng vào việc nhận diện và giải quyết những vấn đề đặt ra trong xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở đồng bằng sông Cửu Long hiện nay. - Làm rõ thực trạng đội ngũ cán bộ và công tác xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở đồng bằng sông Cửu Long. - Đề xuất phƣơng hƣớng và hệ thống giải pháp nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở đồng bằng sông Cửu Long hiện nay theo tƣ tƣởng Hồ Chí Minh. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án Về ý góp phần làm rõ nội dung, khẳng định tính khoa học, cách mạng và nhân văn của tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ cán bộ; khẳng định tính đúng đắn và sáng tạo của Đảng Cộng sản Việt Nam trong việc vận dụng tƣ tƣởng Hồ Chí Minh để xây dựng đội ngũ cán bộ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ mới của cách mạng. Về ễ , kết quả nghiên cứu của luận án có thể đƣợc sử dụng làm tài liệu tham khảo phục vụ các nghiên cứu sâu hơn về xây dựng đội ngũ cán bộ, đặc biệt là cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở đồng bằng sông Cửu Long hiện nay. Kết quả nghiên cứu của luận án cũng có giá trị tham khảo cho các nhà lãnh đạo, quản lý, các tổ chức, cơ quan tổ chức cán bộ trong việc xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở đồng bằng sông Cửu Long hiện nay. 6 7. Kết cấu của luận án Ngoài Mở đầu, Kết luận, Danh mục các công trình của tác giả, Danh mục tài liệu tham khảo và Phụ lục, Luận án đƣợc kết cấu gồm 4 chƣơng với 10 tiết. ơ 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến luận án. ơ 2: Tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ cán bộ. ơ 3: Thực trạng xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở đồng bằng sông Cửu Long theo tƣ tƣởng Hồ Chí Minh. ơ 4: Phƣơng hƣớng và giải pháp xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở đồng bằng sông Cửu Long. 7 Chƣơng 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN 1.1. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 1.1.1. Tình hình nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ cán bộ Tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về cán bộ nói chung và xây dựng đội ngũ cán bộ nói riêng là một nội dung đặc biệt quan trọng trong hệ thống tƣ tƣởng của Ngƣời, có giá trị lý luận và thực tiễn to lớn. Chính vì thế, cho đến nay, đã có nhiều công trình khoa học đi sâu nghiên cứu về vấn đề này. Có thể thấy một số công trình tiêu biểu nhƣ sau: - Sách “B H ớ p ờ ” của Phan Hiền [57] nói lên sự vĩ đại của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong việc vun đắp cho sự nghiệp “trồng ngƣời”: từ cách quan tâm đến sử dụng, bồi dƣỡng chăm lo cho con ngƣời, cũng nhƣ cách sử dụng cán bộ trong bộ máy Nhà nƣớc của Chủ tịch Hồ Chí Minh là một điển hình đặc sắc trong chăm lo, bồi dƣỡng và sử dụng con ngƣời. - Sách " ở H M ề bộ bộ" của Bùi Đình Phong [116] là một trong những công trình khoa học đã cung cấp cho ngƣời đọc có những thông tin mới và cách nhìn khá đầy đủ nội dung tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về cán bộ và công tác cán bộ, bao gồm quá trình hình thành nội dung tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về cán bộ và công tác cán bộ. Đồng thời tác giả cũng nêu lên những quan điểm chủ yếu về vận dụng tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về cán bộ và công tác cán bộ trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc. -“ ở H M ề bộ bộ” của tác giả Mạch Quang Thắng với Cổng thông tin tƣ liệu về Chủ tịch Hồ Chí Minh [125] w.w.w.thehehochiminh.net mô tả khái quát nội dung tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về vị trí, vai trò của cán bộ và công tác cán bộ; về yêu cầu đối với cán bộ cách mạng. Trong đó, tác giả nhấn mạnh yêu cầu về tƣ cách: Cán bộ phải suốt đời phấn đấu 8 hy sinh cho lý tƣởng của Đảng; phải đặt quyền lợi của Đảng, của Tổ quốc lên trên hết và lên trƣớc hết; phải có một đời tƣ trong sáng, là một tấm gƣơng sáng trong cuộc sống. Yêu cầu về phẩm chất, năng lực, cán bộ phải có năng lực lãnh đạo, tổ chức thực hiện đƣờng lối, chủ trƣơng, chính sách của Đảng, Nhà nƣớc và các đoàn thể nhân dân; có mối liên hệ mật thiết với nhân dân; phải luôn luôn học tập để nâng cao trình độ về mọi mặt. Cán bộ phải có phong cách tốt. Tác giả đã nêu lên các quan điểm của Hồ Chí Minh về công tác cán bộ: Hiểu và đánh giá đúng cán bộ để lựa chọn và sử dụng đúng cán bộ. Phải “khéo dùng cán bộ”, “dùng ngƣời đúng chỗ, đúng việc”; Phải chống chủ nghĩa biệt phái, cục bộ, địa phƣơng, hẹp hòi; Phải chú trọng đến công tác đề bạt cán bộ; Phải đào tạo, bồi dƣỡng cán bộ… -“ ở H M ề bộ bộ”, Kỷ yếu Hội thảo khoa học Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh (2008), các tác giả đã trình bày những nội dung cơ bản của tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về xây dựng xã hội mới xã hội xã hội chủ nghĩa, trong đó, một trong những vấn đề đƣợc đề cập sâu là công tác cán bộ và những tiêu chí xây dựng cán bộ trong xã hội mới. - Sách “V bộ ụ ở p ổ H ớ M ề ấ ề bộ ” Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh - Phân viện Thành phố Hồ Chí Minh [59] khái quát những nội dung cơ bản của tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về cán bộ và công tác cán bộ để trên cơ sở đó, nêu lên phƣơng cách để vận dụng tƣ tƣởng của Ngƣời về công tác cán bộ trong giai đoạn mới cho phù hợp. - Sách “Q ũ bộ ể ở H M ề - ộ ộ ” của Nguyễn Quang Phát (chủ biên) [114] là công trình nghiên cứu tập trung vào việc xây dựng đội ngũ cán bộ quân đội. Tác giả đi sâu vào hai tiêu chuẩn không thể thiếu đối với ngƣời cán bộ, đảng viên, đó là đức và tài, đồng thời đi sâu làm rõ những yêu cầu về đạo đức cũng nhƣ tài năng cần có của ngƣời cán bộ trong quân đội. 9 ã - “Mộ ấ ạ p ề ý ề Đ ĩ ớ ộ ề ã ộ ” (KX.03.10) của Đặng Xuân Kỳ (chủ nhiệm) [78]. Trong phần mở đầu, tác giả viết: “Trong quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Đảng ta thƣờng xuyên quan tâm đến vấn đề xây dựng Đảng. Xây dựng Đảng luôn luôn đƣợc coi là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của Đảng; bởi lẽ, sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng, sự trong sạch, vững mạnh của các tổ chức đảng từ trên xuống dƣới và của đông đảo đội ngũ cán bộ, đảng viên đã trở thành nhân tố quyết định thắng lợi của cách mạng”. - Bài viết " ấ ở ữ H M ề ò ạ ạ " của Bùi Đình Phong [117], chỉ ra nguồn động lực to lớn, thƣớc đo phẩm chất của ngƣời cán bộ đó là đạo đức cách mạng. Tuy nhiên, để hoàn thành sứ mệnh cao cả của sự nghiệp cách mạng đặt ra, ngƣời cán bộ chỉ với đức không thì chƣa đủ, mà phải có tài. Tác giả chỉ ra sự thống nhất hòa quyện giữa đức và tài trong một, chính sự thống nhất đó tạo nên một con ngƣời hoàn chỉnh, đó là ngƣời cán bộ. - Sách “H M ạ bộ ọ ụ ” của Đức Vƣợng [171] đã khái lƣợc cơ bản quá trình đào tạo cán bộ và trọng dụng nhân tài của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc trong suốt quá trình ra đi tìm đƣờng cứu nƣớc cho đến năm 1969. Quyển sách nêu rõ trong suốt quá trình tìm đƣờng cứu nƣớc, cũng nhƣ qua các giai đoạn của lịch sử từ đấu tranh giành chính quyền cho đến xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc (1954-1969), Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm đến việc xây dựng đội ngũ cán bộ cho cách mạng Việt Nam. Chính đội ngũ cán bộ đƣợc Ngƣời quan tâm xây dựng đã góp phần làm nên thắng lợi vĩ đại của cách mạng. - Sách “H M ờ ” của Mạch Quang Thắng [124]. Với 4 chƣơng, tác giả đã dành trọn 1 chƣơng “triết lý phát triển qua cuộc sống” để nói về đạo đức của con ngƣời, đặc biệt của ngƣời cán bộ, đó chính là nền tảng để xây dựng đội ngũ cán bộ trong thời đại mới. 10 1.1.2. Tình hình nghiên cứu vận dụng tƣ tƣởng Hồ Chí Minh trong xây dựng đội ngũ cán bộ ở nƣớc ta và xây dựng đội ngũ cán bộ cấp cơ sở ở đồng bằng sông Cửu Long hiện nay - Vận dụng tƣ tƣởng Hồ Chí Minh để xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở là một vấn đề cơ bản, thƣờng xuyên và có ảnh hƣởng sâu sắc tới hoạt động lãnh đạo của Đảng. Đây cũng là vấn đề đã và đang đƣợc cả xã hội hết sức quan tâm. Việc nghiên cứu và làm rõ nội hàm của hai vấn đề này là một đòi hỏi mang tính cấp bách đối với hoạt động lãnh đạo của Đảng trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế hiện nay. Có thể nêu ra một số công trình nghiên cứu tiêu biểu nhƣ sau: - Sách “Đổ ớ ở ớ ”, Lê Quốc Lý (chủ biên) [82] đã chia ra ba phần rõ rệt. Phần I, tác giả tập hợp những bài viết để làm rõ “những luận điểm cơ bản về hệ thống chính trị và đổi mới hệ thống chính trị ở Việt Nam”; Phần II, những chuyên đề xoay quanh làm rõ “thực trạng hoạt động của hệ thống chính trị ở nƣớc ta trong quá trình đổi mới”. Đặc biệt ở phần III, khi tác giả tập hợp các chuyên đề tập trung đƣa ra “quan điểm, phƣơng hƣớng và giải pháp cụ thể để đổi mới hệ thống chính trị ở nƣớc ta”, có đề cập đến “Thực trạng về công tác đào tạo, bồi dƣỡng cán bộ, công chức trong hệ thống chính trị ở nƣớc ta hiện nay” và “Đổi mới công tác đào tạo, bồi dƣỡng cán bộ nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị nƣớc ta”. - Sách “Mộ ờ ộ ở ấ N ề ề ộ ũ bộ ấp ” của Lê Hữu Nghĩa (chủ biên) [110] đã tập trung phân tích thực trạng đội ngũ cán bộ lãnh đạo chủ chốt cấp huyện ngƣời dân tộc ở Tây Nguyên trƣớc sự tác động, ảnh hƣởng của vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên, văn hóa - xã hội, trình độ nhận thức của ngƣời dân cũng nhƣ đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp huyện ở Tây Nguyên tác động làm ảnh hƣởng đến công tác cán bộ. Qua đó, tác giả đề xuất giải pháp nhằm quy hoạch, đào tạo, bố trí, sử dụng…đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp huyện ngƣời dân tộc ở Tây Nguyên. 11 - Sách “G ề ú p p ổ ớ ớ ạ ộ ở ỉ ” của Tô Huy Rứa - Nguyễn Cúc - Trần Khắc Việt (đồng chủ biên), đã nêu bật đặc điểm các tỉnh miền núi ảnh hƣởng tới hoạt động của hệ thống chính trị các địa phƣơng trong vùng. Cuốn sách còn chỉ ra thực trạng, nguyên nhân và bài học kinh nghiệm hoạt động của hệ thống chính trị ở các tỉnh miền núi từ sau bắt đầu đổi mới; trên cơ sở đó, đề ra những quan điểm chỉ đạo và các giải pháp cơ bản đổi mới hoạt động của hệ thống chính trị ở các tỉnh miền núi. - Sách “X ạ ộ p ũ bộ ạ ộ ể ở -L ớ ờ ỳ ẩ p p”, của Lê Phƣơng Thảo - Nguyễn Cúc - Doãn Hùng (đồng chủ biên năm 2003), đã luận giải khoa học cho việc xây dựng đội ngũ cán bộ dân tộc thiểu số ở nƣớc ta thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Các tác giả làm nổi bật thực trạng xây dựng đội ngũ cán bộ dân tộc thiểu số ở nƣớc ta trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hóa, đồng thời đề ra một số giải pháp xây dựng đội ngũ cán bộ dân tộc thiểu số trên một số lĩnh vực chuyên môn. - Sách “L ọ ờ ỳ ẩ ấ ạ p ộ ạ ũ ấ bộ ớ ” do Nguyễn Phú Trọng và Trần Xuân Sầm chủ biên [121] đã trình bày các khái niệm, lý giải các căn cứ khoa học của việc nâng cao chất lƣợng đội ngũ cán bộ, công chức và đƣa ra những kiến nghị về phƣơng hƣớng, giải pháp nhằm củng cố, phát triển đội ngũ này cả về chất lƣợng, số lƣợng và cơ cấu. - “X p p ề ộ ã ộ ũ ĩ bộ p ò ỏ N ớ ” của tác giả Thang Văn Phúc và Nguyễn Minh Phƣơng. Các tác giả đã làm rõ chủ nghĩa Mác - Lênin, tƣ tƣởng Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản Việt Nam về vai trò, vị trí ngƣời cán bộ, yêu cầu đào tạo, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức. Trên cơ sở đó, tìm hiểu những bài học kinh nghiệm về việc tuyển chọn và sử dụng nhân tài, nhƣ kinh 12 nghiệm xây dựng nền công vụ chính quy hiện đại của một số nƣớc trên thế giới. Chỉ rõ hệ thống các yêu cầu, tiêu chuẩn của cán bộ, công chức đáp ứng đòi hỏi của Nhà nƣớc pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân. - “Về ộ ụ V N ”, do Nguyễn Trọng Điều chủ biên, có phân tích một cách toàn diện và có hệ thống về lý luận và thực tiễn của chế độ công vụ và cải cách công vụ Việt Nam qua từng thời kỳ, luận giải và đƣa ra lộ trình thích hợp cho việc hoàn thiện chế độ công vụ Việt Nam trong điều kiện xây dựng Nhà nƣớc pháp quyền xã hội chủ nghĩa, của dân, do dân, vì dân dƣới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Bên cạnh đó, còn có một số công trình nghiên cứu của tác giả nƣớc ngoài: - Sách “Đ H M ” của Ê.Cô-bê-Lép [42] đã sơ lƣợc xuất thân của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đồng thời tổng kết quá trình đầy sóng gió của Ngƣời khi bôn ba tìm đƣờng giải phóng cho dân tộc. Tác giả nhấn mạnh quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh “Ngƣời nói rằng, cũng nhƣ trong bất cứ cuộc chiến tranh du kích nào, cái chính không phải là giữ đất, mà là bằng mọi giá, giữ vững các tổ chức chính quyền cách mạng, các lực lƣợng vũ trang nhân dân và các căn cứ kháng chiến” [42, tr.332]. Để thực hiện đƣợc mục đích đó, chỉ có thể xây dựng đội ngũ cán bộ đủ mạnh thông qua việc tác giả dẫn chứng “Công việc của Nguyễn Ái Quốc một phần đƣợc thực hiện tại Văn phòng của Tƣớng Bôrôđin...là việc tập hợp và thành lập Hội Việt Nam cách Mạng thanh niên... nhằm chuẩn bị lực lƣợng hành động trong tƣơng lai” [42, tr.43]. - Sách “H M ộ ộ ờ ” của William J. Duiker [172] với XV chƣơng, 542 trang, tác giả đã tổng kết cuộc đời của Chủ tịch Hồ Chí Minh từ lúc sống ở quê nhà “ ớ ấ ” cho đến khi trở thành lãnh tụ của cách mạng Việt Nam “ ừ ộ ờ ớ ộ ề ạ ”. Tác giả đã dẫn giải việc Chủ tịch Hồ Chí Minh xây dựng đội ngũ cán bộ cho cách mạng Việt Nam: “Ông cũng nhấn mạnh tầm quan trọng đặc biệt của việc xây dựng sức mạnh của phong trào thông qua việc tuyển mộ những cán bộ kế cận đáng tin cậy” [172, tr.253]. 13 Chính vì vậy “trong vòng một vài tháng sau khi đến Quảng Đông, Nguyễn Ái Quốc đã tuyển đƣợc một nhóm những ngƣời cấp tiến trẻ có thể lãnh đạo một phong trào kháng chiến dân tộc mới và mạnh mẽ trong tƣơng lai” [172, tr.134]. - Sách “H M Ô ã ” SUPRIDA PHANOMJONG (chủ biên) [122], với 186 trang, tác giả chia ra XII phần và đã làm nổi bật quá trình Hồ Chí Minh hoạt động nhiều nơi trên thế giới từ khi “ra thế giới rộng lớn” [122, tr.22] đến khi “Việt Nam thống nhất” [122, tr.166]. - Sách “H M ộ ờ Á ọ ờ ạ ”, Nxb Chính trị quốc gia [120], đã tập hợp hơn 70 bài viết của các cá nhân ngƣời nƣớc ngoài và hơn 10 tờ báo của các nƣớc trên thế giới ca ngợi về Chủ tịch Hồ Chí Minh. Các bài viết có đề cập đến công tác đào tạo, huấn luyện cán bộ của Ngƣời. Trong bài viết “H M b ờ ạ ”, R. ARIXMENĐI nói rõ: “...Trong những yêu cầu của việc thành lập Đảng, đồng chí Hồ Chí Minh... đào tạo nên những lãnh tụ của mình và các lãnh tụ đó trở nên vĩ đại trong quá trình sát cánh cùng nhân dân đấu tranh và phục vụ Đảng” [120, tr.53]. Trong bài “G ở H M ờ ạ ”, TÊSHÔM KÊBÊĐE khẳng định: “Việc xây dựng đảng đòi hỏi sự gắn bó của những cán bộ đảng, nhà nƣớc và cán bộ của các tổ chức quần chúng. Nếu không có một chính sách cán bộ đúng, không thể thực hiện đƣợc vai trò tiên phong của đảng” [120, tr.219]. Trong bài “ ụ H M ộ ờ ử”, RISỚT UOÁCĐƠ đã đánh giá: “Sự vĩ đại của Cụ một phần là ở chỗ đã đào luyện nên những ngƣời Việt Nam ƣu tú nhất và tài giỏi nhất để tiếp tục con đƣờng cách mạng. Những đồng chí gần gũi của Cụ nhƣ Lê Duẫn, Phạm Văn Đồng, Trƣờng Chinh, Võ Nguyên Giáp và các đồng chí khác đều là những ngƣời kế tục xứng đáng, những ngƣời đã đƣợc tôi luyện” [120, tr.438]... Ngoài ra còn cố một số công trình khác nhƣ: - Sách “Q ạ bộ ã ạ ý” của tác giả Đỗ Minh Cƣơng, trình bày rõ quan điểm, đƣờng lối, chủ trƣơng của Đảng ta về quy hoạch cán bộ. 14 Từ đó, tác giả dành trọn một chƣơng (52 trang) tổng kết tình hình thực hiện công tác quy hoạch cán bộ lãnh đạo, quản lý trong hệ thống chính trị nƣớc ta hiện nay. Trong đó, tác giả chỉ ra thực trạng công tác quy hoạch cán bộ lãnh đạo, quản lý trong hệ thống chính trị trong thời gian gần đây và nêu lên một số giải pháp nâng cao chất lƣợng quy hoạch cán bộ lãnh đạo, quản lý đáp ứng yêu cầu của thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc. - Sách “ ở H M ờ ạ V N ” của Võ Nguyên Giáp (chủ biên) [43] với 348 trang đƣợc chia làm 3 phần. Trong phần thứ hai về những nội dung cơ bản của tƣ tƣởng Hồ Chí Minh, tác giả dành 1 chƣơng “tƣ tƣởng Hồ chí Minh về xây dựng Đảng, Mặt trận và Nhà nƣớc”, trong đó có đề cập đến vấn đề cán bộ và công tác cán bộ. - Sách “P ể ấ ấ ớ ” của Nguyễn Đắc Hƣng [61]. Tác giả nêu bật lên nguồn gốc, đặc điểm và các giai đoạn phát triển của nhân tài của các quốc gia trên thế giới. Ở chƣơng IV, tác giả làm rõ những nội dung cơ bản về phát triển nhân tài, đồng thời nêu lên tƣ tƣởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng về trí thức và nhân tài. - Sách “X p ấ p ấ V N p ụ ụ ớ ” của Nguyễn Văn Khánh [73] đã tập hợp 27 bài viết là công trình khoa học cấp nhà nƣớc và đƣợc chia làm bốn phần: I: Trí tuệ và nguồn lực trí tuệ - những vấn đề lý luận chung. II. Nguồn lực trí tuệ Việt Nam trong lịch sử và hiện tại. III. Xây dựng và phát huy nguồn lực trí tuệ Việt Nam phục vụ sự nghiệp chấn hƣng đất nƣớc. IV. Phát triển và sử dụng nguồn lực trí tuệ - tiếp cận từ kinh nghiệm nƣớc ngoài. Chủ để cuốn sách làm rõ nguồn lực, tìm kiếm nhân tài phát triển của đất nƣớc. Trong chuyên đề đầu tiên ở phần II, với tiêu đề “Vấ ể ử ụ ờ p ởV N ề ạ p ”, tác giả Lâm Bá Nam đã dẫn lại lời nói nổi tiếng của Thân Nhân Trung trên bia tiến sĩ khoa Nhâm Tuất (1442): “H ề 15 ớ ạ ớ b é ơ ọ ấp è ờ V ụ ẽ ĩ ọ ” [73, tr.131] và nêu ra tiêu chuẩn lựa chọn hiền tài là: Tuyệt đối trung thành; thứ hai phải là ngƣời chính trực, ngay thẳng, không xu nịnh, luôn kết hợp có cả đức và tài, đức là gốc. Tác giả cũng đã tổng hợp các hình thức đào tạo, tuyển dụng nhân tài trong lịch sử các triều đại phong kiến Việt Nam, nhƣ: tiến cử, tự tiến cử và qua khoa cử. - Sách “Đ ạ ử ụ V N ớ ờ P p ộ ”của Nguyễn Văn Khánh và Trƣơng Bích Hạnh [46] làm rõ công tác đào tạo cán bộ của những nhà yêu nƣớc trong các phong trào Đông Du, Duy Tân, đặc biệt là công tác đào tạo cán bộ của Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh. Ngay sau khi thành lập Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên (1925), Nguyễn Ái Quốc đã chú trọng đến việc mở các lớp huấn luyện chính trị, bồi dƣỡng nhân cách và đạo đức và phƣơng pháp làm việc của ngƣời làm cách mạng. - Sách “Đ ã ạ ộ ũ bộ ớ ” của Trần Văn Thắng với 4 chƣơng, chủ yếu nói lên sự lãnh đạo của Đảng trong việc xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức nhà nƣớc thời kỳ trƣớc, trong thời kỳ đầu đổi mới và trong thời kỳ đẩy mạnh đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc. Ở đó, tác giả dành Chƣơng 4 để nói lên “Một số kinh nghiệm và đề ra một số giải pháp xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức hiện nay”. - Sách “B ạ bộ ở ớ p p” của Trƣơng Thị Thông và Lê Kim Việt [162] gồm ba chƣơng, nêu rõ nguồn gốc, bản chất và những tác hại của bệnh quan liêu trong công tác cán bộ; một số biểu hiện chủ yếu và nguyên nhân của bệnh quan liêu trong công tác cán bộ; phƣơng hƣớng và giải pháp chủ yếu nhằm đề phòng, khắc phục bệnh quan liêu trong công tác cán bộ. 16 - Sách “H M ộ ớ ” của Nguyễn Đài Trang (sách tham khảo) [139] có đề cập đến vấn đề cán bộ trong tƣ tƣởng Hồ Chí Minh, khi tác giả nói lên sự ảnh hƣởng của nho giáo đến triết lý xã hội và chính trị Việt Nam: “Hồ Chí Minh sử dụng triệt để khái niệm ngƣời quân tử để xây dựng đội ngũ đảng viên vững mạnh, phục vụ cách mạng và sống gƣơng mẫu, tận tụy với dân. Các bộ không nên trở thành quan cách mạng, nói thì phải làm, phải sống gƣơng mẫu để đƣợc dân tin, phải giúp dân sống tự do và hạnh phúc” [139, tr.58]. - Sách “H M ă p ể ” của Nguyễn Đài Trang [140] với 7 chƣơng với 382 trang, tác giả đã dành phần lớn nói lên “lợi ích trăm năm thì phải trồng ngƣời”, lãnh đạo vững chắc lo trƣớc thiên hạ, vui sau thiên hạ, vấn đề đối với con ngƣời...Tác giả nhấn mạnh: “Nói tóm lại, những điều Hồ Chí Minh dạy về xây dựng đời sống mới, trọng dụng nhân tài, xây dựng vốn nhân lực càng hết sức quan trọng trong điều kiện hiện nay” [140, tr.278]. Tác giả còn nêu bật việc Nguyễn Ái Quốc mở các lớp huấn luyện, đào tạo cán bộ, “Những lớp huấn luyện chính trị ở Tĩnh tây Trung Quốc trƣớc đây, nay lại đƣợc mở ở Pác Bó. Bên ngoài rìa bản sừng sửng một ngọn núi đá và trên sƣờn ngọn núi đá có một cái đình. Đằng sau đình ngƣời ta phát hiện thấy một hẻm núi sâu, kín đáo, có thể ngồi đƣợc vài chục ngƣời. Chính đây là nơi tiến hành học tập” [140, tr.226]. Tác giả còn nhấn mạnh việc Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn luôn lúc nào cũng quan tâm đến cán bộ, “Ngƣời cũng làm hết sức mình cho việc củng cố đội ngũ cán bộ của Đảng, thống nhất, đoàn kết mọi đảng viên xung quanh mục đích đấu tranh mà Đảng đã nêu lên” [140, tr.333]. - Tài liệu Bồi dƣỡng lý luận và nghiệp vụ công tác tổ chức, cán bộ, do Ban Tổ chức Trung ƣơng phối hợp với Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh biên soạn (2001), đã trình bày những vấn đề chủ yếu về xây dựng tiêu chuẩn cán bộ và quy trình xây dựng tiêu chuẩn cán bộ; yêu cầu của việc sử dụng tiêu chuẩn cán bộ làm cơ sở cho công tác đánh giá, lựa chọn, bổ nhiệm, điều