Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Luận văn tổ chức và hoạt động của thanh tra trong cơ sở giáo dục đại học ngành y...

Tài liệu Luận văn tổ chức và hoạt động của thanh tra trong cơ sở giáo dục đại học ngành y tế ở việt nam

.PDF
88
170
78

Mô tả:

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI NGUYỄN ĐỨC THẮNG TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA THANH TRA TRONG CƠ SỞ GIÁO DỤC ĐẠI HỌC NGÀNH Y TẾ Ở VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH Hà Nội, 2019 HÀ NỘI - năm VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI NGUYỄN ĐỨC THẮNG TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA THANH TRA TRONG CƠ SỞ GIÁO DỤC ĐẠI HỌC NGÀNH Y TẾ Ở VIỆT NAM Ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính Mã số: 8.38.01.02 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN HUY HOÀNG Hà Nội, 2019 LỜI CAM ĐOAN Luận văn thạc sĩ “Tổ chức và hoạt động của Thanh tra trong cơ sở giáo dục đại học ngành Y tế ở Việt Nam” chuyên ngành Luật Hiến pháp và Luật Hành chính, mã số 8.38.01.02 là công trình nghiên cứu của tôi. Các thông tin số liệu, nêu trong luận văn là trung thực, chính xác. Việc tham khảo số liệu, thông tin, ví dụ trong luận văn đều có trích dẫn nguồn cụ thể, chính xác. Tác giả luận văn Nguyễn Đức Thắng MỤC LỤC MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1 Chương 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ THANH TRA VÀ TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG THANH TRA TRONG CƠ SỞ GIÁO DỤC ĐẠI HỌC ...........................8 1.1. Một số khái niệm cơ bản .............................................................................8 1.2. Đặc điểm của thanh tra và thanh tra nội bộ trong cơ sở giáo dục đại học ngành Y tế .........................................................................................................12 1.3. Yếu tố tác động đến tổ chức và hoạt động thanh tra nội bộ trong cơ sở giáo dục đại học ngành Y tế .............................................................................27 Chương 2: THỰC TRẠNG TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA THANH TRA TRONG CƠ SỞ GIÁO DỤC ĐẠI HỌC NGÀNH Y TẾ Ở VIỆT NAM HIỆN NAY ..........................................................................................................................32 2.1. Khái quát về các cơ sở giáo dục đại học ngành Y tế Việt Nam ................32 2.2. Thực trạng tổ chức và hoạt động thanh tra trong cơ sở giáo dục đại học ngành Y tế ở Việt Nam hiện nay ......................................................................37 2.3. Ưu điểm và hạn chế của tổ chức và hoạt động thanh tra trong cơ sở giáo dục đại học ngành Y tế ở Việt Nam hiện nay...................................................47 Chương 3: PHƯƠNG HƯỚNG, GIẢI PHÁP ĐỔI MỚI TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG THANH TRA TRONG CÁC CƠ SỞ GIÁO DỤC ĐẠI HỌC NGÀNH Y TẾ Ở VIỆT NAM HIỆN NAY ...........................................................................55 3.1. Phương hướng đổi mới tổ chức và hoạt động thanh tra nội bộ trong cơ sở giáo dục đại học ngành Y tế .............................................................................55 3.2. Giải pháp đổi mới tổ chức thanh tra nội bộ trong các cơ sở giáo dục đại học ngành Y tế ở Việt Nam. .............................................................................58 3.3. Giải pháp đổi mới hoạt động thanh tra nội bộ trong các cơ sở giáo dục đại học ngành Y tế ở Việt Nam ..............................................................................63 3.4. Kiến nghị đổi mới tổ chức và hoạt động thanh tra nội bộ trong cơ sở giáo dục đại học ngành Y tế thời gian tới ................................................................ 68 KẾT LUẬN ..............................................................................................................78 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................... 79 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT CSGDĐH : Cơ sở giáo dục đại học ĐH : Đại học DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 2.1. Một số tổ chức thanh tra các CSGDĐH ngành Y tế ở Việt Nam. . 39 Bảng 2.2. Thực trạng số lượng cán bộ làm công tác thanh tra nội bộ trong các cơ sở giáo dục đại học trực thuộc Bộ Y tế năm 2018 ..................................... 41 Hình 2.1. Sơ đồ vị trí các cơ sở giáo dục đại học trong ngành Y tế .............. 33 Hình 2.2. Biểu đồ tỷ lệ tổ chức thanh tra nội bộ CSGDĐH ........................... 40 Hình 2.3. Biểu đồ cơ cấu nhân sự làm công tác thanh tra nội bộ các CSGDĐH ngành Y tế theo trình độ và chuyên ngành đào tạo năm 2018 ...... 42 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong xã hội Việt Nam hiện nay, thanh tra được coi là một hoạt động thiết yếu, đóng vai trò quan trọng, phục vụ đắc lực cho sự lãnh đạo của Đảng và sự quản lý của Nhà nước đối với mọi mặt của đời sống con người. Đối với các cơ sở giáo dục đại học, hoạt động trên được biết đến với hình thức thanh tra nội bộ và được quy định cụ thể tại Thông tư số 51/2012/TT-BGDĐT ngày 8/12/2012 của Bộ Giáo dục và Đào tạo hướng đến việc phát hiện những sơ hở trong cơ chế quản lý, tìm ra những sai phạm và các hành vi vi phạm pháp luật, kiến nghị biện pháp khắc phục và phòng ngừa, nhằm mục đích nâng cao chất lượng đào tạo, góp phần không nhỏ vào công cuộc đổi mới căn bản và toàn diện nền giáo dục Việt Nam hiện nay. Xuất phát từ phương châm này, thanh tra nội bộ trong các cơ sở giáo dục đại học giúp các đơn vị, tổ chức, cá nhân trong nhà trường thực hiện chính sách pháp luật về giáo dục và chính sách pháp luật có liên quan; giải quyết khiếu nại tố cáo và phòng, chống tham nhũng trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ của cơ sở giáo dục đại học theo quy định của pháp luật; tạo điều kiện quyết để các cơ sở này hoàn thành tốt nhất nhiệm vụ giáo dục và đào tạo. Tuy nhiên, trong thời gian qua, bên cạnh kết quả đã đạt được, thực trạng tổ chức và hoạt động thanh tra nội bộ trong những cơ sở giáo dục đại học còn bộc lộ hạn chế trên nhiều phương diện. Về công tác tổ chức, mô hình tổ chức thanh tra không có sự thống nhất giữa các cơ sở giáo dục đại học. Ngoài ra, cơ sở pháp lý về tổ chức, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các tổ chức thanh tra trong môi trường này cũng chưa được hoàn thiện, gây nhiều khó khăn trong thực tiễn hoạt động. Nhìn chung, hoạt động trên không quá mới mẻ, nhất là trong giai đoạn nền giáo dục mạnh mẽ đang có những bước chuyển mình mạnh mẽ với chất 1 lượng đang ngày càng được nâng cao không ngừng. Tuy nhiên, nhận thức của các cá nhân tổ chức về ý nghĩa của hoạt động thanh tra nội bộ trong cơ sở giáo dục đại học còn tồn tại nhiều hạn chế. Vì vậy, nó chưa nhận được sự quan tâm đúng mức, dẫn đến việc xuất hiện tình trạng đối phó, hoạt động mang tính hình thức, chưa đạt được hiệu quả tương xứng với vị trí, vai trò vốn có. Xã hội phát triển đòi hỏi ngành Y tế cần phải chú trọng đến chất lượng và số lượng trong bối cảnh tăng nhanh và già hóa dân số. Nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người dân ngày một nâng cao khiến chất lượng chăm sóc, dịch vụ y tế cần phải được cải thiện từng ngày. Trước những thời cơ và thách thức song hành, công tác đào tạo nguồn nhân lực trong hệ thống ngành Y tế cần phải hoạch định kịp thời các giải pháp để đảm bảo, nâng cao số lượng lẫn chất lượng nguồn nhân lực ngành Y tế, theo kịp nhịp thở của thời đại cũng như những đòi hỏi muôn màu mà xã hội đã và đang đặt ra. Trong đó, công tác thanh tra nội bộ góp một vai trò quan trọng vào việc thực hiện thắng lợi mục tiêu này. Cùng với yêu cầu đổi mới tổ chức và cải thiện hoạt động của thanh tra nội bộ trong các cơ sở giáo dục đại học cả nước nói chung, cũng như từ thực tiễn các cơ sở giáo dục đại học ngành Y tế nói riêng, các cấp quản lý cần tiếp tục nâng cao nhận thức về vị trí và vai trò của công tác thanh tra trong quá trình đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục; kiện toàn tổ chức, đội ngũ làm công tác thanh tra nội bộ, cộng tác viên thanh tra; nâng cao chất lượng và hiệu quả của hoạt động thanh tra, giải quyết khiếu nại, giải quyết tố cáo, phòng, chống tham nhũng. Hơn hết, hoạt động thanh tra nội bộ cần tập trung tập trung chủ yếu vào việc thanh - kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ được giao, nhất là những vấn đề công luận quan tâm; chuẩn hóa hoạt động thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và tăng cường xử lý sau thanh tra. 2 Để làm được những yêu cầu trên, trước hết, chúng ta cần đánh giá một cách trung thực tình hình thực tiễn của công tác thanh tra nội bộ trong những cơ sở giáo dục đại học ngành y tế, từ đó chỉ ra những khó khăn, vướng mắc nhằm đề xuất các giải pháp để đổi mới tổ chức và nâng cao hoạt động thanh tra nội bộ trong thời gian tới. Xuất phát từ những lý do trên, chúng tôi chọn đề tài “Tổ chức và hoạt động của thanh tra trong cơ sở giáo dục đại học ngành Y tế ở Việt Nam” làm đề tài luận văn thạc sĩ. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Thông qua quá trình tổng quan tình hình nghiên cứu, chúng tôi nhận thấy rằng cần phải phân chia các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài thành những nhóm sau đây: Nhóm thứ nhất là nhóm các công trình nghiên cứu về thanh tra và tổ chức hoạt động thanh tra: Đề tài: “Các nguyên tắc trong hoạt động thanh tra - Một số vấn đề lý luận và thực tiễn” do Nguyễn Thái Hồng làm chủ nhiệm năm 2011 là đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ. Đề tài đã phân tích thực trạng các quy định pháp luật và việc thực hiện các nguyên tắc trong hoạt động thanh tra trên thực tế. Từ đó, đề tài đã đánh giá những quy định của pháp luật, những tồn tại, hạn chế trong việc thực hiện, đưa ra các giải pháp phương hướng hoàn thiện các nguyên tắc trong hoạt động thanh tra thông qua việc bổ sung, hoàn thiện những quy định của hoạt động này. Đề tài: “Hoàn thiện pháp luật về thanh tra trong giai đoạn hiện nay” là một đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ do Văn Tiến Mai làm chủ nhiệm năm 2016. Trên cơ sở làm rõ lý luận của việc hoàn thiện pháp luật về thanh tra; phân tích thực trạng pháp luật về hoạt động này trong giai đoạn hiện nay, 3 thông qua đó, đề tài đưa ra quan điểm, giải pháp hoàn thiện pháp luật về thanh tra trong thời gian tới. Nhóm thứ hai là nhóm các công trình nghiên cứu về thanh tra nội bộ cơ sở giáo dục đại học: Luận văn thạc sỹ Quản lý giáo dục “Quản lý hoạt động thanh tra nội bộ ở trường đại học công nghệ giao thông vận tải” của tác giả Trịnh Thanh Bình năm 2018. Trên cơ sở nghiên cứu công tác quản lý hoạt động thanh tra nội bộ, tác giả đã đưa ra những đề xuất nhằm thúc đẩy, tạo những bước tiến mới trong công tác quản lý hoạt động thanh tra nội bộ ở Trường Đại học Giao thông vận tại nói riêng và các cơ sở giáo dục đại học nói chung. Từ việc phân tích mối quan hệ các biện pháp và đánh giá tác động các biện pháp đến hiệu quả hoạt động thanh tra nội bộ, đề tài đã cho thấy các biện pháp được đề xuất đảm bảo tính toàn diện và hiệu quả trong đổi mới hoạt động thanh tra nội bộ đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản và toàn diện nền giáo dục Việt Nam. Nhóm thứ ba là nhóm các công trình nghiên cứu về tổ chức và hoạt động thanh tra trong cơ sở giáo dục đại học: - Đề tài “Nghiên cứu đề xuất cơ cấu tổ chức, nội dung và phương thức hoạt động thanh tra trong cơ sở giáo dục đại học”, là đề tài khoa học cấp Bộ do Lê Quán Tần làm chủ nhiệm. Đề tài đã phân tích rõ những bất cập trong hệ thống thanh tra giáo dục đại học, trên cơ sở đó tác giả đưa ra những đề xuất, giải pháp xây dựng tổ chức và hoạt động cho hệ thống thanh tra trong cơ sở giáo dục đại học. Luận văn thạc sỹ Luật Hiến pháp và Luật Hành chính “Tổ chức và hoạt động của thanh tra nội bộ từ thực tiễn Đại học Quốc gia Hà Nội” của tác giả Vũ Hải Uyên năm 2018. Luận văn đã chỉ ra những nội dung trong hoạt động của thanh tra nội bộ trong đơn vị sự nghiệp do Thủ tướng Chính phủ quyết định thành lập qua việc nghiên cứu thực trạng tổ chức và hoạt của thanh tra 4 nội bộ từ thực tiễn Đại học Quốc gia Hà Nội, từ đó chỉ ra những hạn chế như sau: hạn chế trong việc triển khai thực hiện hoạt động thanh tra nội bộ và nguyên nhân của hạn chế, từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm đổi mới tổ chức và hoạt động thanh tra nội bộ của Đại học Quốc gia Hà Nội. Như vậy, có thể thấy ở Việt Nam, đã có nhiều công trình nghiên cứu về tổ chức và hoạt động của thanh tra nói chung. Tuy nhiên đối với tổ chức và hoạt động thanh tra nội bộ các cơ sở giáo dục đại học vẫn là đối tượng nghiên cứu còn nhiều điểm mới để khai thác. Do vậy, trên cơ sở những kết quả nghiên cứu trước đây và các văn bản quy phạm pháp luật hiện nay về tổ chức và hoạt động thanh tra, việc nghiên cứu về đề tài này sẽ góp phần đóng góp thêm những luận cứ khoa học, cũng như cơ sở thực tiễn trong tổ chức và hoạt động của thanh tra nội bộ trong cơ sở đào tạo đại học nói chung và cơ sở đào tạo đại học ngành Y tế Việt Nam nói riêng. Qua quá trình tổng quan tình hình nghiên cứu, chúng tôi nhận thấy rằng các công trình nghiên cứu trực diện về đề tài “Tổ chức và hoạt động của thanh tra trong cơ sở giáo dục đại học ngành Y tế ở Việt Nam” còn tương đối ít ỏi và khan hiếm. Vì vậy đây là vấn đề luận văn cần tập trung giải quyết. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Mục đích nghiên cứu của luận văn là trình bày và phân tích về tổ chức và hoạt động của thanh tra nội bộ trong các cơ sở giáo dục đại học ngành Y tế Việt Nam hiện nay từ đó góp phần đổi mới tổ chức và hoạt động thanh tra nội bộ cơ sở giáo dục đại học ngành Y tế. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Nhiệm vụ cụ thể của Luận văn để thực hiện mục đích trên, là: Nghiên cứu những vấn đề lý luận chung về thanh tra và tổ chức hoạt động của thanh tra nội bộ trong cơ sở giáo dục đại học. 5 Đánh giá thực trạng tổ chức và hoạt của thanh tra nội bộ trong các CSGDĐH ngành Y tế ở Việt Nam hiện nay; chỉ ra được những ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế. Đưa ra phương hướng, giải pháp đổi mới tổ chức và hoạt động thanh tra nội bộ trong cơ sở giáo dục đại học ngành Y tế ở Việt Nam hiện nay. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận văn là tổ chức và hoạt động của thanh tra nội bộ cơ sở giáo dục đại học ngành Y tế Việt Nam hiện nay. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Phạm vi về nội dung nghiên cứu: Về không gian: Luận văn nghiên cứu tổ chức và hoạt động của thanh tra nội bộ tại các cơ sở giáo dục Đại học ngành Y tế ở Việt Nam hiện nay. Về thời gian: Luận văn được nghiên cứu dựa trên các số liệu từ năm 2015 đến nay 5. Phương pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp luận Luận văn dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lê Nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước về giáo dục và đào tạo đối với hoạt động thanh tra. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Phương pháp phân tích và nghiên cứu tổng hợp: Đây là phương pháp được sử dụng xuyên suốt trong toàn bộ luận văn để giải quyết những vấn đề mang tính lý luận. Phương pháp này chủ yếu tập trung nghiên cứu, tham khảo, phân tích sách, tài liệu, công trình nghiên cứu khoa học, lịch sử để làm rõ thêm lý luận về thanh tra, thanh tra nội bộ trong cơ sở giáo dục đại học. 6 Phương pháp hệ thống được sử dụng để hệ thống các quan điểm, quan niệm xung quanh các nội dung cần giải quyết trong đề tài. Phương pháp khảo sát thực tiễn: để đưa ra các số liệu thực tế, cần thiết phản ánh thực trạng công tác thanh tra nội bộ tại các cơ sở giáo dục đại học ngành Y tế để đánh giá một cách khách quan trung thực và đánh giá tính khả thi của các giải pháp được xây dựng. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn 6.1. Ý nghĩa về lý luận Luận văn là công trình nghiên cứu một cách có hệ thống trên cơ sở lý luận về tổ chức và hoạt động thanh tra nội bộ trong cơ sở giáo dục đại học ngành Y tế Việt Nam, tổng quát từ lý luận đến thực tiễn, từ quy định của pháp luật đến việc áp dụng pháp luật trong tổ chức và hoạt động của thanh tra nói chung và của tổ chức và hoạt động của thanh tra nội bộ cơ sở giáo dục đại học nói riêng. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn Làm sáng tỏ thực trạng công tác tổ chức và hoạt động thanh tra nội bộ ở các trường đại học nói chung và các trường đại học ngành Y tế nói riêng. Đề ra các biện pháp khả thi để góp phần đổi mới tổ chức và hoạt động thanh tra nội bộ trong các cơ sở giáo dục đại học ngành Y tế. 7. Kết cấu của luận văn Kết của luận văn gồm 03 chương cụ thể như sau: Chương 1: Lý luận chung về thanh tra và tổ chức hoạt động của thanh tra nội bộ trong cơ sở giáo dục đại học. Chương 2: Thực trạng tổ chức và hoạt động của thanh tra nội bộ từ thực tiễn các cơ sở giáo dục đại học ngành Y tế ở Việt Nam hiện nay. Chương 3: Phương hướng, giải pháp đổi mới tổ chức và hoạt động thanh tra nội bộ trong cơ sở giáo dục đại học ngành Y tế ở Việt Nam hiện nay. 7 Chương 1 LÝ LUẬN CHUNG VỀ THANH TRA VÀ TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG THANH TRA TRONG CƠ SỞ GIÁO DỤC ĐẠI HỌC 1.1. Một số khái niệm cơ bản 1.1.1. Thanh tra Thanh tra theo tiếng Anh (Inspect) – nguồn gốc Latinh (Inspectar) có nghĩa là “nhìn vào bên trong", mô tả một sự kiểm tra, xem xét từ bên ngoài đối với hoạt động của một số đối tượng nhất định.[30, tr10] Theo từ điển Tiếng Việt của Viện ngôn ngữ học năm 2000, thanh tra có nghĩa là “kiểm soát, xem xét tại chỗ việc làm của địa phương, cơ quan, xí nghiệp” [31, tr.944]. Với nghĩa này, khái niệm thanh tra bao hàm nghĩa kiểm soát nhằm “xem xét và phát hiện ngăn chặn những gì trái quy định”. Thanh tra thường đi kèm với một chủ thể nhất định: “người làm nhiệm vụ thanh tra”, “đoàn thanh tra” và “đặt trong phạm vi quyền hành của một chủ thể nhất định”. Tuy nhiên, cách hiểu này dễ gây tâm lý sợ hãi hoạt động thanh tra do phát sinh suy nghĩ thanh tra chỉ nhằm tìm ra lỗi sai. Hiện nay, Luật Thanh tra năm 2010 quy định: “Thanh tra là hoạt động xem xét, đánh giá, xử lý theo trình tự, thủ tục do pháp luật quy định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan, tổ chức, cá nhân”. Từ quy định này, ta có thể thấy được khái niệm thanh tra được cấu thành từ các yếu tố sau: - Là hoạt động xem xét, đánh giá, xử lý. - Được thực hiện theo trình tự thủ tục do pháp luật quy định. - Do một số cơ quan nhà nước thực hiện. Hoạt động xem xét, đánh giá, xử lý đều phải trên cơ sở pháp luật, mang tính khách quan, công bằng. 8 Như vậy, Thanh tra là hoạt động xem xét trực tiếp hoạt động của đối tượng, căn cứ theo các quy định của pháp luật có liên quan để đánh giá hoạt động đó đúng hay sai. Đây là khái niệm hoàn chỉnh nhất trong các khái niệm nêu trên vì có ý nghĩa định hướng cả về mục đích, tổ chức và hoạt động thanh tra. Hoạt động thanh tra của cơ quan nhà nước bao gồm thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành. - Thanh tra hành chính là hoạt động xem xét, đánh giá, xử lý của cơ quan cấp trên đối với cơ quan, tổ chức cá nhân cấp dưới trực tiếp. - Thanh tra chuyên ngành là hoạt động xem xét, đánh giá, xử lý của cơ quan quản lý nhà nước theo ngành, lĩnh vực đối với cơ quan, tổ chức cá nhân tham gia hoạt động trong lĩnh vực đó. 1.1.2. Cơ sở giáo dục đại học Đại học có nghĩa là “Học vấn chuyên nghiệp bậc cao gồm học vấn khoa học cơ bản, khoa học cơ sở, khoa học và lí thuyết kĩ thuật chuyên ngành, kinh nghiệm và kĩ năng hoạt động nghề nghiệp diện rộng, hoạt động nghiên cứu khoa học - công nghệ, tổ chức - quản lí công tác chuyên môn, phương pháp và kĩ năng tự học tập, nâng cao nghiệp vụ”.[14, tr.18] Giáo dục đại học (tiếng Anh: higher education)[14, tr.18] là giai đoạn giáo dục bậc cao thường diễn ra ở các trường đại học, trường cao đẳng, học viện, và viện công nghệ, bao gồm các bậc sau trung học phổ thông như cao đẳng, đại học, và sau đại học.[31] Từ hai khái niệm trên, chúng ta có thể hiểu cơ sở giáo dục theo nghĩa là trường, nơi đào tạo học vấn chuyên nghiệp bậc cao gồm học vấn về các lĩnh vực khoa học cơ sở, khoa học và lí thuyết kĩ thuật chuyên ngành, kinh nghiệm và kĩ năng hoạt động nghề nghiệp diện rộng, hoạt động nghiên cứu khoa học công nghệ, tổ chức - quản lí công tác chuyên môn, phương pháp và kĩ năng tự 9 học tập, nâng cao nghiệp vụ; được thực hiện theo các bậc cao đẳng, đại học và sau đại học. Luật Sửa đổi bổ sung một số điều của Luật giáo dục đại học ban hành ngày 19/11/2018 có hiệu lực từ ngày 1/7/2019 quy định chi tiết khái niệm về cơ sở giáo dục đại học: “Cơ sở giáo dục đại học là cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân, thực hiện chức năng đào tạo các trình độ của giáo dục đại học, hoạt động khoa học và công nghệ, phục vụ cộng đồng”. Trong luận văn này, chúng tôi sẽ sử dụng khái niệm “Cơ sở giáo dục đại học” theo các hiểu trên. 1.1.3. Thanh tra nội bộ trong cơ sở giáo dục đại học 1.1.3.1. Khái niệm thanh tra nội bộ Thanh tra nội bộ là tổ chức thanh tra được thành lập trong cơ quan không có chức năng quản lý nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập, doanh nghiệp nhà nước. Hoạt động thanh tra nội bộ được hiểu là hoạt động xem xét, đánh giá, xử lý theo trình tự, thủ tục do pháp luật quy định của cá nhân, tổ chức có thẩm quyền nhằm giúp người đứng đầu cơ quan, đơn vị quản lý toàn diện việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ, quyền hạn được giao của các cá nhân tổ chức trong nội bộ cơ quan đơn vị đó. Điều 78 Nghị định 86/2011/NĐ-CP ngày 22/9/2011 của chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Thanh tra như sau: “Cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh không được giao nhiệm vụ quản lý nhà nước, đơn vị sự nghiệp, doanh nghiệp nhà nước thành lập tổ chức thanh tra nội bộ hoặc bố trí cán bộ làm công tác thanh tra nội bộ để giúp Thủ trưởng cơ quan, đơn vị, người đứng đầu doanh nghiệp nhà nước thực hiện công tác thanh tra, kiểm tra trong phạm vi quản lý của mình. Căn cứ vào quy định của Luật Thanh tra và Nghị định này, Thủ trưởng cơ quan, đơn vị, người đứng đầu doanh nghiệp nhà nước có trách nhiệm tổ 10 chức và chỉ đạo hoạt động thanh tra trong cơ quan, doanh nghiệp, đơn vị mình”. Như vậy, trong luận văn này, khái niệm “thanh tra nội bộ” mà chúng tôi sử dụng sẽ được hiểu theo nội dung Nghị định 86/2011/NĐ-CP đã quy định. 1.1.3.2. Khái niệm thanh tra nội bộ cơ sở giáo dục đại học Điều 2 Thông tư 51/2012/TT-BGDĐT ngày 18/12/2012 của Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Quy định về tổ chức và hoạt động thanh tra của cơ sở giáo dục đại học, trường trung cấp chuyên nghiệp quy định: “Hoạt động thanh tra của trường là hoạt động thanh tra nội bộ, giúp Giám đốc, Hiệu trưởng, Viện trưởng (sau đây gọi chung là Hiệu trưởng) phát hiện sơ hở trong cơ chế quản lý của trường để kiến nghị biện pháp khắc phục; phòng ngừa, phát hiện hành vi vi phạm pháp luật, nội quy, quy chế của trường; giúp đơn vị, tổ chức, cá nhân trong trường thực hiện chính sách pháp luật về giáo dục và chính sách, pháp luật liên quan; giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ của trường theo quy định của pháp luật”. Do đó, Thanh tra nội bộ trong cơ sở giáo dục đại học là hoạt động thanh tra nội bộ tại cơ sở giáo dục đại học giúp Thủ trưởng, người đứng đầu cơ sở giáo dục đại học trong công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại tố cáo và phòng, chống tham nhũng với mục đích nhằm phát hiện các sơ hở trong cơ chế quản lý của đơn vị để kiến nghị biện pháp khắc phục; phòng ngừa, phát hiện hành vi vi phạm pháp luật, nội quy, quy chế của đơn vị; giúp đơn vị, tổ chức, cá nhân thực hiện chính sách pháp luật về giáo dục và chính sách, pháp luật liên quan; giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ của cơ sở giáo dục đại học theo quy định của pháp luật. 11 1.2. Đặc điểm của thanh tra và thanh tra nội bộ trong cơ sở giáo dục đại học ngành Y tế 1.2.1. Đặc điểm của thanh tra 1.2.1.1. Thanh tra mang tính khách quan Về bản chất thanh tra là hoạt động xem xét, đánh giá một cách khách quan việc thực hiện chính sách pháp luật, nhiệm vụ, kế hoạch của các cơ quan, tổ chức, cá nhân. Từ đây, thanh tra đưa ra kết luận đúng sai, đánh giá ưu, khuyết điểm, phát huy nhân tố tích cực, phòng ngừa và xử lý vi phạm, góp phần bảo vệ lợi ích của Nhà nước, xã hội, các quyền và lợi ích hợp pháp của công dân. Hoạt động thanh tra mang tính khách quan thể hiện trong việc xem xét, đánh giá đối tượng, nội dung thanh tra đúng thực tế, không suy diễn, phản ánh ở sự minh bạch và công bằng. Đây là những dấu hiệu cơ bản nhất “biểu đạt” tính khách quan của thanh tra. 1.2.1.2. Thanh tra mang tính quyền lực nhà nước Có thể nói, thanh tra là một chức năng của quản lí nhà nước. Như vậy, tính quyền lực nhà nước của hoạt động thanh tra luôn gắn bó chặt chẽ với quyền uy và phục tùng. Thuộc tính này thể hiện qua việc đoàn thanh tra có quyền yêu cầu đối tượng phải thực hiện những vấn đề thuộc nội dung thanh tra, tuân thủ các kiến nghị thanh tra; được phép kiến nghị cấp có thẩm quyền giải quyết các vấn đề liên quan đến nội dung thanh tra, đề nghị truy cứu trách nhiệm pháp lý đối với những cá nhân vi phạm pháp luật. Trong những trường hợp cần thiết được quy định bởi pháp luật, đoàn thanh tra có thể trực tiếp áp dụng các biện pháp cưỡng chế nhà nước. Ngoài ra, tính quyền lực còn thể hiện ở chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của từng tổ chức thanh tra, phương thức tiến hành thanh tra, xử lý kết quả thanh tra… 12 1.2.1.3. Thanh tra mang tính độc lập tương đối Tính độc lập tương đối là một trong những đặc điểm nổi bật của thanh tra. Đây là thuộc tính căn bản của thanh tra. Tuy nhiên, hoạt động thanh tra cũng không hoàn toàn biệt lập, tách rời vai trò quản lý nhà nước, mà nó phục vụ quản lý nhà nước. Chủ thể của thanh tra độc lập với chủ thể quản lý nhà nước trong việc xem xét, đánh giá, kết luận, kiến nghị xử lý. Việc lệ thuộc quá lớn vào Thủ trưởng cơ quan quản lý nhà nước sẽ khiến hoạt động thanh tra khó bảo đảm tính chính xác, khách quan, dân chủ và kịp thời. Do đó, theo quy định của pháp luật thanh tra Trưởng Đoàn thanh tra và thành viên Đoàn thanh tra phải độc lập với đối tượng thanh tra. Đối tượng thanh tra là cơ quan, tổ chức, cá nhân thuộc quyền quản lý trực tiếp của cơ quan quản lý nhà nước cùng cấp. Giữa cơ quan thanh tra và đối tượng thanh tra có thể phát sinh các mối quan hệ trong lĩnh vực quản lý nhà nước. Tính khách quan, chính xác trong hoạt động thanh tra sẽ không được đảm bảo bởi mối quan hệ trên. Chính vì vậy, trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, cơ quan thanh tra căn cứ vào các văn bản pháp luật để thực đảm bảo đúng chức trách, quyền hạn của mình. Ngoài ra, tính độc lập tương đối trong hoạt động thanh tra còn thể hiện trong việc thực thi nhiệm vụ, quyền hạn của mình. Khi ra các quyết định, cơ quan này phải chịu trách nhiệm với quyết định thanh tra; với các cuộc thanh tra theo thẩm quyền hoặc theo chương trình, kế hoạch đã được phê duyệt tự mình tổ chức. Nó còn độc lập trong việc áp dụng biện pháp nghiệp vụ thanh tra; độc lập về tài chính, vật chất, phương tiện và các điều kiện khác, không bị phụ thuộc vào đối tượng thanh tra về nơi ăn, ở, phương tiện đi lại. Như vậy, tính độc lập của thanh tra không đồng nghĩa với sự biệt lập, tách rời mà nó luôn hòa quyện trong trật tự pháp chế thống nhất với các thuộc 13 tính quyền lực nhà nước và gắn liền với hoạt động quản lý nhà nước, tức là có tính độc lập tương đối. Sự tồn tại của thuộc tính này xuất phát từ nguyên nhân trong hoạt động thanh tra, các cơ quan thanh tra phải căn cứ vào pháp luật và chính sách hiện hành, đồng thời phải xuất phát từ thực tế cuộc sống. Do vậy, tính độc lập của thanh tra ở đây cần được hiểu là tính độc lập của hoạt động thanh tra nói chung và độc lập về nguyên tắc hoạt động nói riêng. Nhìn chung, tính độc lập tương đối của quá trình thanh tra được thể hiện trên các điểm sau: (1) Hoạt động thanh tra chỉ tuân theo pháp luật; (2) Cơ quan thanh tra tự tổ chức các cuộc thanh tra theo thẩm quyền đã được pháp luật quy định; (3) Trên cơ sở các kết quả thanh tra, cơ quan thanh tra ra kết luận kiến nghị, quyết định xử lí theo các quy định của pháp luật về thanh tra, đồng thời phải chịu trách nhiệm về những quyết định này trước pháp luật. 1.2.2. Đặc điểm thanh tra nội bộ trong cơ sở giáo dục đại học ngành Y tế Về cơ bản thanh tra nội bộ trong cơ sở giáo dục đại học ngành Y tế không có nhiều điểm khác biệt so với thanh tra nội bộ trong các cơ sở giáo dục đại học nói chung. Vì đây đều là hoạt động thanh tra nội bộ tại đơn vị, giúp Thủ trưởng trong công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, phòng chống tham nhũng, phát hiện những sơ hở, sai phạm trong cơ chế quản lý để kiến nghị các biện pháp khắc phục. Do vậy đặc điểm thanh tra nội bộ trong CSGDĐH ngành Y tế cũng có những đặc điểm chung với các CSGDĐH nói chung như sau: Thứ nhất, các CSGDĐH là đơn vị sự nghiệp không mang quyền lực nhà nước cũng không có chức năng quản lý nhà nước. Do đó, thanh tra nội bộ được thành lập trong CSGDĐH không phục vụ công việc của quản lý nhà nước. Nó chịu sự chỉ đạo trực tiếp của thủ trưởng - người đứng đầu CSGDĐH. Trên thực tế, tính độc lập tương đối của tổ chức thanh tra nội bộ ít được đề cập đến trong các văn bản quy phạm pháp luật mà phụ thuộc rất nhiều vào thủ trưởng, người đứng đầu CSGDĐH. 14
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan

Tài liệu vừa đăng