Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Luận văn tình hình thực hiện tái bảo hiểm xây dựng lắp đặt tại tổng công ty cp t...

Tài liệu Luận văn tình hình thực hiện tái bảo hiểm xây dựng lắp đặt tại tổng công ty cp tái bảo hiểm quốc gia vn

.DOC
85
216
130

Mô tả:

Lêi nãi ®Çu X©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng lµ mét ®iÒu kiÖn tÊt yÕu ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ cña mét quèc gia. ë ViÖt Nam, sau gÇn 20 n¨m ®æi míi, sù ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng ®· t¹o thóc ®Èy c¸c chñ thÓ kinh tÕ ph¸t huy kh¶ n¨ng, søc s¸ng t¹o vµ tù chñ trong s¶n xuÊt kinh doanh. Trong lÜnh vùc dÞch vô tµi chÝnh, kinh tÕ thÞ trêng ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho ngµnh b¶o hiÓm ph¸t triÓn m¹nh mÏ. Cïng víi sù lín m¹nh chung cña toµn ngµnh b¶o hiÓm, b¶o hiÓm x©y dùng l¾p ®Æt ph¸t triÓn kh«ng ngõng vµ ngµy cµng tá râ vai trß quan träng ®èi víi tiÕn tr×nh më cöa héi nhËp ngµy nay. Tuy nhiªn, b¶o hiÓm x©y dùng l¾p ®Æt kh«ng thÓ ph¸t huy ®îc vai trß cña m×nh nÕu t¸ch rêi t¸i b¶o hiÓm. NhËn thøc ®îc mèi quan hÖ nµy, ngµy 27/9/1994 Thñ tíng chÝnh phñ ®· ký quyÕt ®Þnh 100/CP thµnh lËp C«ng ty t¸i b¶o hiÓm quèc gia ViÖt Nam, ngµy nay ®æi tªn lµ Tæng c«ng ty cæ phÇn t¸i b¶o hiÓm quèc gia ViÖt Nam (tªn giao dÞch lµ Vinare) víi t c¸ch lµ “bµ ®ì” cho thÞ trêng b¶o hiÓm trong níc. Qua 10 n¨m thùc hiÖn nghiÖp vô x©y dùng l¾p ®Æt, Vinare ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu to lín song vÉn cßn tån t¹i rÊt nhiÒu khã kh¨n cÇn kh¾c phôc. Trong thêi gian thùc tËp t¹i Vinare, díi sù híng dÉn cña c¸c c¸n bé Phßng T¸i B¶o HiÓm X©y dùng L¾p ®Æt kÕt hîp víi nh÷ng kiÕn thøc ®· häc, em xin chän ®Ò tµi: “T×nh h×nh thùc hiÖn t¸i b¶o hiÓm x©y dùng l¾p ®Æt t¹i Tæng c«ng ty cæ phÇn t¸i b¶o hiÓm quèc gia ViÖt Nam”. Em xin c¶m ¬n c« gi¸o, th¹c sü NguyÔn ThÞ ChÝnh vµ c¸c c¸n bé nghiÖp vô Phßng T¸i B¶o HiÓm X©y dùng L¾p ®Æt ®· gióp em hoµn thµnh ®Ò tµi nµy. 1 Ch¬ng I Kh¸i qu¸t chung vÒ b¶o hiÓm x©y dùng l¾p ®Æt vµ t¸i b¶o hiÓm x©y dùng l¾p ®Æt I. kh¸i qu¸t vÒ b¶o hiÓm x©y dùng l¾p ®Æt. 1. Sù cÇn thiÕt cña b¶o hiÓm X©y dùng L¾p ®Æt. B¶o hiÓm lµ ngµnh dÞch vô, mang ®Æc trng cña dÞch vô tµi chÝnh ra ®êi xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu cÊp thiÕt cña con ngêi: nhu cÇu ®îc b¶o vÖ tríc nh÷ng rñi ro g©y thiÖt h¹i, mÊt m¸t vÒ tµi s¶n hay liªn quan ®Õn søc khoÎ vµ tuæi thä cña con ngêi. Môc ®Ých cña b¶o hiÓm chñ yÕu lµ gãp phÇn æn ®Þnh kinh tÕ cho ngêi tham gia tõ ®ã kh«i phôc vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt ®êi sèng; ®ång thêi t¹o nguån vèn cho ph¸t triÓn kinh tÕ vµ x· héi cña ®Êt níc. Tr¶i qua qu¸ tr×nh ph¸t triÓn t¬ng ®èi dµi, b¶o hiÓm ®· ngµy cµng kh¼ng ®Þnh vµ thÓ hiÖn vai trß còng nh ®ãng gãp to lín cña nã ®èi víi nÒn kinh tÕ mçi níc. B¶o hiÓm kü thuËt còng kh«ng n»m ngoµi ®iÒu ®ã. Trªn thÕ giíi hiÖn nay, do sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña khoa häc kü thuËt ®Æc biÖt kü thuËt x©y dùng d©n dông, do yªu cÇu kü thuËt ngµy cµng cao, gi¸ trÞ c«ng tr×nh ngµy cµng lín vµ cïng víi nã lµ sù ph¸t sinh cña nhiÒu rñi ro kü thuËt, kinh tÕ trong qu¸ tr×nh x©y dùng nªn ®· dÉn ®Õn ®ßi hái cÊp thiÕt viÖc ph¸t triÓn vµ më réng lo¹i h×nh b¶o hiÓm x©y dùng l¾p ®Æt. MÆt kh¸c, trong gi¸ ®a ra ®Êu thÇu, c¸c c«ng ty hoÆc c¸c h·ng thÇu kh«ng thÓ tÝnh ®îc ®Çy ®ñ kho¶n tiÒn dù tr÷ ®Ò phßng cho c¸c tæn thÊt x¶y ra khi x©y dùng c«ng tr×nh, nÕu ®a vµo th× gi¸ ®Êu thÇu cña c«ng tr×nh sÏ rÊt cao. Trong khi ®ã nhµ b¶o hiÓm cã thÓ tÝnh to¸n chÝnh x¸c h¬n nhiÒu sè phÝ b¶o hiÓm cña c«ng tr×nh so víi so víi viÖc dù kiÕn sè tiÒn ®Ò phßng tæn thÊt cña c¸c nhµ thÇu. H¬n n÷a, quy luËt cña b¶o hiÓm lµ lÊy sè ®«ng bï sè Ýt nªn phÝ b¶o hiÓm sÏ kh«ng cao vµ nh vËy b¶o hiÓm x©y dùng l¾p ®Æt ngoµi ý nghÜa quan träng lµ viÖc ®ãng gãp vµo h¹ gi¸ thµnh c«ng tr×nh cßn ®a ra mét ®¶m b¶o rÊt cã hiÖu qu¶ vÒ mÆt tµi chÝnh cho c¸c bªn cã liªn quan tíi c«ng tr×nh ®îc x©y dùng. Kh«ng nh÷ng thÕ, c¸c c«ng tr×nh nµy cã thÓ gÆp ph¶i rÊt nhiÒu rñi ro bÊt ngê trong qu¸ tr×nh x©y dùng, l¾p ®Æt g©y thiÖt h¹i tµi chÝnh cho chñ thÇu, chñ ®Çu t. Tuy nhiªn, qua c«ng t¸c båi thêng nhanh chãng ®Çy ®ñ cña c¸c nhµ b¶o hiÓm, t×nh tr¹ng khã kh¨n ban ®Çu vÒ tµi chÝnh do rñi ro g©y ra sÏ nhanh chãng ®îc gi¶i quyÕt, nhê ®ã chñ thÇu hay chñ ®Çu t cã thÓ trang tr¶i ®îc c¸c chi phÝ bÊt ngê ph¸t sinh vît qu¸ kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña m×nh; gióp 2 hä b¶o toµn ®îc vèn kinh doanh, h¹n chÕ ®îc ng¾n nhÊt thêi gian gi¸n ®o¹n kinh doanh cã thÓ x¶y ra do gÆp rñi ro. MÆt kh¸c, c¸c c«ng tr×nh x©y dùng l¾p ®Æt thêng cã gi¸ trÞ rÊt lín. VÝ dô, mét sè c«ng tr×nh cã gi¸ trÞ lín ë ViÖt Nam nh: nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn H¶i Phßng: 628 triÖu USD; Nhµ m¸y ®iÖn §¹i Ninh: 500 triÖu USD; CÇu Thanh Tr×: 400 triÖu USD; Nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn Cao Ng¹n: 105 triÖu USD; Nhµ m¸y xi m¨ng Tam §iÖp: 100 triÖu USD... §øng tríc c¸c c«ng tr×nh cã gi¸ trÞ ®Çu t lín nh vËy, nguy c¬ rñi ro dÉn ®Õn ph¸ s¶n, mÊt vèn kinh doanh lµ ®iÒu khã tr¸nh khái. Do vËy, tham gia b¶o hiÓm hay nãi c¸ch kh¸c lµ chuyÓn rñi ro cho nhµ b¶o hiÓm lµ mét gi¶i ph¸p h÷u hiÖu cho c¸c nhµ thÇu hay chñ ®Çu t. Bªn c¹nh ®ã, cã thÓ thÊy mét trong nh÷ng t¸c dông h÷u hiÖu cña b¶o hiÓm x©y dùng l¾p ®Æt còng nh b¶o hiÓm nãi chung ®ã lµ gãp phÇn ®Ò phßng h¹n chÕ c¸c rñi ro cã thÓ x¶y ra, gióp cuéc sèng con ngêi an toµn h¬n, x· héi trËt tù h¬n, gi¶m nçi lo cho nh÷ng ngêi cã liªn quan. §iÒu nµy cã thÓ thÊy mét c¸ch kh¸ râ rµng qua viÖc nhµ b¶o hiÓm ¸p dông c¸c biÖn ph¸p ®Ò phßng h¹n chÕ rñi ro ®èi víi c¸c c«ng tr×nh x©y dùng, còng nh tuyªn truyÒn s©u réng c¸c kiÕn thøc cÇn thiÕt vÒ c¸c lo¹i rñi ro, c¸c nguy c¬ vµ hËu qu¶ cña chóng. Mét ®iÒu cÇn ®Ò cËp n÷a lµ b¶o hiÓm x©y dùng l¾p ®Æt mang l¹i mét nguån ®Çu t ®¸ng kÓ cho nÒn kinh tÕ. Víi nguån vèn t¹m thêi nhµn rçi kh«ng nhá, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm cã thÓ cho vay, mua tr¸i phiÕu, kinh doanh bÊt ®éng s¶n, tham gia vµo thÞ trêng chøng kho¸n,... ho¹t ®éng kinh tÕ nhê vËy mµ s«i ®éng h¬n, hiÖu qu¶ h¬n. Cuèi cïng, cÇn nãi thªm mét ®ãng gãp ®¸ng kÓ cña b¶o hiÓm x©y dùng l¾p ®Æt- tÊt nhiªn ®iÒu nµy còng quyÕt ®Þnh sù cÇn thiÕt ph¶i triÓn khai lo¹i h×nh b¶o hiÓm nµy trong mçi níc. §ã lµ gióp Nhµ níc trong viÖc kh¾c phôc nh÷ng kho¶n chi t¬ng ®èi lín trong viÖc kh¾c phôc hËu qu¶ tæn thÊt khi ®· cã hÖ thèng b¶o hiÓm, tr¸nh nh÷ng biÕn ®éng chi tiªu ¶nh hëng ®Õn kÕ ho¹ch cña ng©n s¸ch Nhµ níc. §ång thêi, ho¹t ®éng b¶o hiÓm nµy cßn gãp phÇn t¨ng thu ngo¹i tÖ trong níc, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, t¨ng thu nhËp cho ngêi d©n trong níc. B¶o hiÓm x©y dùng vµ l¾p ®Æt lµ mét bé phËn cña b¶o hiÓm kü thuËt. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña b¶o hiÓm kü thuËt lu«n g¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt. B¶o hiÓm kü thuËt b¾t ®Çu ë níc Anh c«ng nghiÖp vµo gi÷a thÕ kû 19. 3 Vµo lóc c¸c ®¬n b¶o hiÓm ch¸y t¬ng ®èi phæ biÕn th× mét hiÓm ho¹ cã tÝnh chÊt huû diÖt t¬ng tù kh¸c ®· g©y thiÖt h¹i cho nhµ m¸y b«ng ë Lancashire, ®ã lµ vô næ nåi h¬i. Kh«ng nh÷ng vô næ nµy g©y thiÖt h¹i cã tÝnh tµn ph¸ vÒ ngêi, mµ sù gi¸n ®o¹n s¶n xuÊt sau ®ã ®· lµm nhiÒu doanh nghiÖp cã liªn quan bÞ ph¸ s¶n. T¹i sao c¸c vô næ cã tÝnh th¶m ho¹ l¹i thêng x¶y ra nh vËy? Râ rµng cã thÓ ®æ lçi phÇn nµo cho nh÷ng sai sãt trong thiÕt kÕ do thiÕu kinh nghiÖm ®èi víi c«ng nghÖ míi. Nhng, th«ng thêng h¬n, cßn cã rñi ro ®¹o ®øc; sö dông nåi h¬i qu¸ møc b×nh thêng, bÊt cÈn, hoÆc nh÷ng tËp qu¸n lµm viÖc nguy hiÓm víi nh÷ng ý ®Þnh n©ng cao hiÖu suÊt ho¹t ®éng cña nåi h¬i vµ møc ®é s¶n xuÊt. Râ rµng, nh÷ng ngêi chñ cña nhµ m¸y ®· ph¶i lµm mét viÖc g× ®ã. XuÊt ph¸t tõ thùc tÕ ®ã, cïng víi nhiÒu h×nh thøc qu¶n lý rñi ro s¬ khai kh¸c, n¨m 1858, c«ng ty b¶o hiÓm ®Çu tiªn: C«ng ty B¶o hiÓm Nåi h¬i( The Steam Boiler Assurance Company) ®· ®îc thµnh lËp. Ch¼ng bao l©u, díi sù ph¸t triÓn nh vò b·o cña khoa häc c«ng nghÖ vµ kü thuËt cïng víi nhu cÇu t¸i thiÕt nÒn kinh tÕ sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai b¶o hiÓm kü thuËt còng ph¸t triÓn m¹nh mÏ h¬n bao giê hÕt vµ trë thµnh mét trong lo¹i h×nh b¶o hiÓm quan träng kh«ng thÓ thiÕu ®îc ®èi víi sù ph¸t triÓn cña mçi nÒn kinh tÕ. B¶o hiÓm kü thuËt cã mÆt trong hÇu hÕt c¸c lÜnh vùc cña ho¹t ®éng kinh tÕ, x· héi trªn toµn thÕ giíi. Tõ viÖc b¶o hiÓm cho c¸c m¸y mãc s¶n xuÊt, c¸c thiÕt bÞ dông cô tinh vi trong y tÕ, phßng thÝ nghiÖm cho tíi viÖc b¶o hiÓm cho c¸c c«ng tr×nh x©y dùng khæng lå nh bÕn c¶ng, s©n bay, c¸c con tµu vò trô... Nh vËy, cã thÓ nãi r»ng b¶o hiÓm x©y dùng vµ l¾p ®Æt lµ nh÷ng m¾t xÝch kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong b¶o hiÓm kü thuËt. §¬n b¶o hiÓm mäi rñi ro l¾p ®Æt( EAR- Erection All Risks Insurance Policy) ®Çu tiªn ®îc cÊp t¹i §øc vµo n¨m 1924 víi sù hç trî vÒ t¸i b¶o hiÓm cña c«ng ty t¸i b¶o hiÓm Munich Re. Mét vµi n¨m sau ®ã, dùa trªn c¬ së nh÷ng ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm cña ®¬n b¶o hiÓm l¾p ®Æt s¶n phÈm, b¶o hiÓm mäi rñi ro cho chñ thÇu( CAR- Contractors All Risks Insurance Policy) còng ra ®êi t¹i Anh vµo n¨m 1929. §¬n b¶o hiÓm mäi rñi ro cho chñ thÇu ®Çu tiªn b¶o hiÓm cho viÖc x©y dùng cÇu Lamberth b¾c qua s«ng Thames ë Lu©n §«n. 2. §Æc ®iÓm cña b¶o hiÓm x©y dùng l¾p ®Æt. XÐt vÒ mÆt kü thuËt nghiÖp vô, b¶o hiÓm x©y dùng l¾p ®Æt lµ nh÷ng lo¹i h×nh b¶o hiÓm t¬ng ®èi phøc t¹p so víi c¸c lo¹i h×nh b¶o hiÓm kh¸c, c¸c 4 lo¹i ®¬n b¶o hiÓm rÊt ®a d¹ng, nh b¶o hiÓm mäi rñi ro x©y dùng, b¶o hiÓm mäi rñi ro l¾p ®Æt,... Cã thÓ liÖt kª mét sè nÐt ®Æc thï chñ yÕu cña b¶o hiÓm x©y dùng l¾p ®Æt nh díi ®©y: - §©y lµ lo¹i h×nh b¶o hiÓm cã nhiÒu rñi ro mang tÝnh kü thuËt nh rñi ro liªn quan ®Õn thiÕt kÕ, c¬ chÕ vËn hµnh cña m¸y mãc, nguyªn vËt liÖu kÐm, m¸y mãc cò... V× vËy ®ßi hái ®éi ngò c¸n bé t¸i b¶o hiÓm ph¶i cã nh÷ng kiÕn thøc kü thuËt nhÊt ®Þnh. - Thêi h¹n b¶o hiÓm thêng dµi, tuú theo gi¸ trÞ vµ tÝnh chÊt cña c«ng tr×nh. - Gi¸ trÞ b¶o hiÓm rÊt lín cã xu híng ngµy cµng t¨ng do sù tiÕn bé cña khoa häc kü thuËt vµ sù khan hiÕm nguyªn vËt liÖu, v× vËy nÕu tæn thÊt x¶y ra tr¸ch nhiÖm båi thêng lµ rÊt lín. - Rñi ro mang tÝnh chÊt tÝch luü v× cµng gÇn giai ®o¹n cuèi cña thêi h¹n b¶o hiÓm gi¸ trÞ b¶o hiÓm trªn c«ng tr×nh cµng lín. - C¸c rñi ro ®îc b¶o hiÓm trong b¶o hiÓm x©y dùng l¾p ®Æt kh¸c nhau ®¸ng kÓ vÒ quy m«. Sù ph©n t¸n rñi ro thÊp v× sè lîng t¬ng ®èi Ýt, l¹i thiÕu c¸c rñi ro ®ång nhÊt dÉn ®Õn lµm mÊt c©n ®èi b¶ng danh môc tæng sè lîng dÞch vô b¶o hiÓm x©y dùng l¾p ®Æt. - Mét sè rñi ro cã tÝnh chÊt th¶m ho¹ (®éng ®Êt, lò lôt, giã b·o...) ®ßi hái ph¶i ®Æc biÖt lu ý vµ thËn träng. - VÞ trÝ cña rñi ro b¶o hiÓm cã thÓ chØ lµ mét vÞ trÝ ®Þa lý nhng cã khi l¹i tr¶i dµi trªn mét khu vùc réng (nh b¶o hiÓm x©y dùng ®êng s¸) nªn ®èi mÆt víi nhiÒu lo¹i rñi ro kh¸c nhau khiÕn viÖc ®¸nh gi¸ rñi ro khã kh¨n vµ phøc t¹p. - V× rñi ro trong b¶o hiÓm x©y dùng l¾p ®Æt phøc t¹p nªn tæn thÊt cña nghiÖp vô nµy rÊt khã x¸c ®Þnh ®îc nguyªn nh©n chÝnh x¸c, khiÕn c«ng ty gi¸m ®Þnh tæn thÊt, gi¶i quyÕt båi thêng khã kh¨n vµ kÐo dµi. 3. Néi dung b¶o hiÓm x©y dùng l¾p ®Æt. 3. §èi tîng cña b¶o hiÓm x©y dùng l¾p ®Æt a. §èi tîng cña b¶o hiÓm x©y dùng §èi tîng ®îc b¶o hiÓm cña b¶o hiÓm x©y dùng bao gåm tÊt c¶ c¸c c«ng tr×nh x©y dùng d©n dông, c«ng tr×nh c«ng nghiÖp,...hay nãi c¸ch kh¸c lµ bao gåm tÊt c¶ c¸c c«ng tr×nh x©y dùng mµ kÕt cÊu cña nã cã sö dông xi m¨ng vµ bª t«ng cèt thÐp. Cô thÓ lµ c¸c nhãm c«ng tr×nh sau: 5 - Nhµ ë, trêng häc, bÖnh viÖn, trô së lµm viÖc, r¹p h¸t, r¹p chiÕu phim, c¸c c«ng tr×nh v¨n ho¸ kh¸c,... - Nhµ m¸y, xÝ nghiÖp, c¸c c«ng tr×nh phôc vô s¶n xuÊt; - §êng s¸( bao gåm c¶ ®êng bé vµ ®êng s¾t), ®êng b¨ng s©n bay; - CÇu cèng, ®ª ®Ëp, c«ng tr×nh tho¸t níc, kªnh ®µo, c¶ng,... Mçi c«ng tr×nh bao gåm nhiÒu h¹ng môc riªng biÖt ®îc x¸c ®Þnh vµ dù tÝnh th«ng qua s¬ ®å tæng thÓ, b¶n vÏ thiÕt kÕ cïng c¸c m¸y mãc trang thiÕt bÞ cÇn thiÕt phôc vô cho c«ng t¸c x©y dùng còng nh c¸c c«ng viÖc cã liªn quan trong qu¸ tr×nh x©y dùng. §Ó thuËn tiÖn cho viÖc tÝnh phÝ b¶o hiÓm còng nh gi¶i quyÕt khiÕu n¹i trong trêng hîp tæn thÊt x¶y ra, mét c«ng tr×nh x©y dùng ®îc chia lµm nhiÒu h¹ng môc kh¸c nhau, bao gåm: - CÊu tróc chñ yÕu cña c«ng tr×nh x©y dùng( construction works): H¹ng môc nµy chiÕm phÇn lín gi¸ trÞ c«ng tr×nh. H¹ng môc nµy chiÕm phÇn lín gi¸ trÞ c«ng tr×nh. Nã bao gåm tÊt c¶ c¸c c«ng viÖc thùc hiÖn bëi chñ thÇu chÝnh (bªn B) vµ tÊt c¶ c¸c chñ thÇu phô cña chñ thÇu chÝnh theo quy ®Þnh cña hîp ®ång x©y dùng ký kÕt gi÷a bªn A vµ bªn B: tõ c«ng t¸c chuÈn bÞ, dän dÑp mÆt b»ng, x©y dùng c¸c c«ng tr×nh t¹m thêi phôc vô cho c«ng t¸c thi c«ng ®Õn c«ng viÖc ®ãng cäc, lµm mãng vµ x©y dùng cÊu tróc chÝnh cña c«ng tr×nh. - Trang thiÕt bÞ x©y dùng ( equipments of construction): vÝ dô nh rµo ch¾n, kho b·i, nhµ xëng, giµn gi¸o... - M¸y mãc x©y dùng (construction machines): bao gåm c¸c m¸y mãc phôc vô c«ng t¸c thi c«ng nh m¸y xóc, m¸y ñi, cÇn cÈu,...thuéc quyÒn së h÷u cña ngêi ®îc b¶o hiÓm hay ®i thuª. - Tµi s¶n cã s½n trªn vµ xung quanh c«ng trêng thuéc quyÒn së h÷u, qu¶n lý, tr«ng nom hay coi sãc cña ngêi ®îc b¶o hiÓm. - Chi phÝ dän dÑp hiÖn trêng: bao gåm c¸c chi phÝ ph¸t sinh do viÖc thu dän vµ di chuyÓn m¶nh vôn, ®Êt ®¸ do c¸c rñi ro ®îc b¶o hiÓm g©y ra trªn ph¹m vi c«ng trêng. - Bªn c¹nh phÇn tæn thÊt vËt chÊt, b¶o hiÓm x©y dùng còng b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm d©n sù cña ngêi thø ba: bao gåm c¸c tr¸ch nhiÖm ph¸p lý do thiÖt h¹i tµi s¶n, th¬ng tËt th©n thÓ cña bªn thø ba ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh thi c«ng c«ng tr×nh hoÆc xung quanh khu vùc c«ng trêng nÕu ngêi mua b¶o hiÓm cã yªu cÇu. b. §èi tîng cña b¶o hiÓm l¾p ®Æt 6 §èi tîng b¶o hiÓm l¾p ®Æt ®îc hiÓu lµ c¸c m¸y mãc l¾p ®Æt, trang thiÕt bÞ phôc vô cho c«ng t¸c l¾p ®Æt vµ mét sè c«ng viÖc, h¹ng môc liªn quan tíi c«ng viÖc l¾p ®Æt. §èi tîng ®îc b¶o hiÓm ®îc ph©n lo¹i nh sau: - C¸c m¸y mãc, c¸c d©y chuyÒn ®ång bé trong mét xÝ nghiÖp hay trong khi tiÕn hµnh l¾p ®Æt c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ ®ã. - C¸c m¸y mãc, trang thiÕt bÞ, dông cô phôc vô cho l¾p ®Æt. - C¸c phÇn viÖc x©y dùng phôc vô cho c«ng t¸c l¾p ®Æt. - Tr¸ch nhiÖm d©n sù ®èi víi bªn thø ba. - Chi phÝ dän dÑp vÖ sinh. 4. Ph¹m vi b¶o hiÓm a. Ph¹m vi b¶o hiÓm x©y dùng C¸c ®¬n b¶o hiÓm x©y dùng do ngêi b¶o hiÓm cung cÊp thêng lµ ®¬n b¶o hiÓm mäi rñi ro nªn ph¹m vi ®îc b¶o hiÓm thêng rÊt réng, chØ trõ c¸c rñi ro lo¹i trõ ®îc nªu râ trong ®¬n cßn hÇu hÕt c¸c rñi ro bÊt ngê vµ kh«ng lêng tríc ®îc ®Òu ®îc b¶o hiÓm theo ®¬n b¶o hiÓm x©y dùng. Cô thÓ, cã c¸c rñi ro chÝnh sau: - Ch¸y, sÐt ®¸nh, níc, ch÷a ch¸y hay ph¬ng tiÖn ch÷a ch¸y - Lò lôt, ma, tuyÕt r¬i, tuyÕt lë, sãng thÇn - C¸c lo¹i b·o - §éng ®Êt, sôt lë ®Êt ®¸ - Trém c¾p - ThiÕu kinh nghiÖm, bÊt cÈn, hµnh ®éng ¸c ý hay lçi cña con ngêi. Ngoµi ra, tïy vµo tõng c«ng tr×nh, mçi ®¬n cÊp cßn cã c¸c ®iÒu kho¶n bæ sung thªm ®èi víi c¸c rñi ro phô ®Ó phï hîp víi néi dung c«ng viÖc. Bªn c¹nh nh÷ng rñi ro ®îc b¶o hiÓm, b¶o hiÓm x©y dùng l¾p ®Æt còng quy ®Þnh mét sè ®iÓm lo¹i trõ, ®ã lµ: Thø nhÊt: Lo¹i trõ chung ¸p dông cho c¶ phÇn b¶o hiÓm vËt chÊt vµ tr¸ch nhiÖm: - Tæn thÊt do chiÕn tranh hay nh÷ng ho¹t ®éng t¬ng tù, ®×nh c«ng, næi lo¹n, ngõng c«ng viÖc theo yªu cÇu cña bÊt kú c¬ quan cã thÈm quyÒn nµo. - Hµnh ®éng cè ý hay sù cÈu th¶ cè ý cña ngêi ®îc b¶o hiÓm hoÆc ®¹i diÖn cña hä. 7 - Ph¶n øng h¹t nh©n, phãng x¹ hay « nhiÔm phãng x¹. Thø hai: Rñi ro lo¹i trõ ¸p dông ®èi víi phÇn thiÖt h¹i vËt chÊt bao gåm: - BÊt kú lo¹i tæn thÊt nµo cã tÝnh chÊt chÊt hËu qu¶. - Lçi thiÕt kÕ. - Chi phÝ thay thÕ, söa ch÷a hay kh¾c phôc c¸c khuyÕt tËt cña m¸y mãc, nguyªn vËt liÖu vµ/hoÆc do tay nghÒ (c¸c tæn thÊt h h¹i do hËu qu¶ th× ®îc b¶o hiÓm). Thø ba: Rñi ro lo¹i trõ ¸p dông ®èi víi phÇn b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm: - KhiÕu n¹i tæn thÊt liªn quan ®Õn tai n¹n ®îc b¶o hiÓm hay cã thÓ ®îc b¶o hiÓm trong ph¹m vi cña phÇn b¶o hiÓm vËt chÊt cña ®¬n b¶o hiÓm x©y dùng. - KhiÕu n¹i ph¸t sinh do dÞch chuyÓn, rung ®éng hay suy yÕu cña cét chèng. b. Ph¹m vi b¶o hiÓm l¾p ®Æt Nh÷ng rñi ro chÝnh ®îc b¶o hiÓm trong ®¬n b¶o hiÓm l¾p ®Æt ®îc chia lµm 3 lo¹i chÝnh: - C¸c rñi ro thiªn tai bao gåm ®éng ®Êt, ®éng biÓn g©y ra sãng thÇn, giã m¹nh (do b·o, giã xo¸y, cuång phong), ma lín, lò, lôt, ®ãng b¨ng, sÐt ®¸nh, ch¸y do sÐt ®¸nh hay do ho¹t ®éng cña nói löa, ®Êt lón, sôt lë. - C¸c hiÓm ho¹ tæn thÊt g©y ra bëi ho¹t ®éng cña con ngêi trªn c«ng trêng nh: thiÕu kinh nghiÖm hay kü n¨ng, lçi cña con ngêi, bÊt cÈn, trém c¾p, hµnh ®éng ¸c ý, ph¸ ho¹i, vËn chuyÓn, khu©n v¸c nguyªn vËt liÖu, lçi thiÕt kÕ, tËp trung cao ®é hay cêng ®é c«ng viÖc cao do thêi gian l¾p ®Æt qu¸ ng¾n, phèi hîp c«ng viÖc thiÕu hîp lý, tr«ng nom, b¶o vÖ c«ng trêng kh«ng tèt, thiÕu nh÷ng biÖn ph¸p ng¨n ngõa tæn thÊt, lçi vËn hµnh, lçi ngêi vËn hµnh m¸y. - C¸c rñi ro kü thuËt, vËn hµnh bao gåm ¸p suÊt Ðp qu¸ lín (næ vËt lý), ch©n kh«ng (næ bªn trong), nhiÖt dé qu¸ lín (®o¶n m¹ch), lùc li t©m, lçi nguyªn vËt liÖu, mÊt kiÓm so¸t ph¶n øng ho¸ häc (næ ho¸ häc), lçi cña hÖ thèng hay thiÕt bÞ ®iÒu hµnh hay ®iÒu khiÓn. B¶o hiÓm l¾p ®Æt cã c¸c lo¹i trõ sau: - Lo¹i trõ chung: ¸p dông cho c¶ phÇn b¶o hiÓm vËt chÊt vµ phÇn b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm. C¸c rñi ro lo¹i trõ chÝnh trong phÇn nµy lµ: + ChiÕn tranh + Nh÷ng rñi ro h¹t nh©n + C¸c hµnh vi cã tÝnh vi ph¹m cña ngêi ®îc b¶o hiÓm 8 + Gi¸n ®o¹n c«ng viÖc. - C¸c lo¹i trõ ®Æc biÖt ¸p dông cho phÇn thiÖt h¹i vËt chÊt: + C¸c kho¶n miÔn thêng + Mäi tæn thÊt hËu qu¶ + Lçi thiÕt kÕ, khuyÕt tËt nguyªn vËt liÖu + Hao mßn vµ xÐ r¸ch,... + C¸c tæn thÊt vÒ hå s¬, b¶n vÏ, tµi liÖu,... + C¸c tæn thÊt ph¸t hiÖn vµo thêi ®iÓm kiÓm kª (mÊt c¾p, mÊt tÝch). - C¸c lo¹i trõ ¸p dông ®èi víi phÇn thiÖt h¹i vÒ tr¸ch nhiÖm: + C¸c kho¶n miÔn thêng + Nh÷ng chi tiªu hay chi phÝ söa ch÷a cã liªn quan ®Õn söa ch÷a nh÷ng thiÖt h¹i ®îc b¶o hiÓm trong phÇn b¶o hiÓm vËt chÊt. + Tr¸ch nhiÖm ®èi víi th¬ng tËt cña con ngêi/c«ng nh©n tham gia vµo qu¸ tr×nh thi c«ng c«ng viÖc. + Tæn thÊt vµ thiÖt h¹i ®èi víi tµi s¶n thuéc quyÒn së h÷u hay ch¨m sãc, qu¶n lý cña bÊt cø ngêi ®îc b¶o hiÓm nµo. + Tæn thÊt g©y ra bëi xe c¬ giíi, tµu (biÓn, s«ng), m¸y bay. + BÊt cø kho¶n båi thêng nµo vît qu¸ ph¹m vi b¶o vÖ quy ®Þnh trong hîp ®ång b¶o hiÓm. II. Nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña t¸i b¶o hiÓm x©y dùng l¾p ®Æt. 1. Tæng quan vÒ t¸i b¶o hiÓm. 1.1. Sù cÇn thiÕt vµ t¸c dông cña t¸i b¶o hiÓm. B¶o hiÓm cµng ph¸t triÓn th× qu¸ tr×nh chuyÓn rñi ro cµng nhiÒu, cµng dai d¼ng víi sè tiÒn b¶o hiÓm cµng lín; ph¹m vi cµng réng th× khã kh¨n vµ nguy c¬ ®e do¹ c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm cµng nhiÒu. V× vËy, ®Ó æn ®Þnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh c¸c c«ng ty b¶o hiÓm ph¶i ph©n t¸n rñi ro m×nh ®· chÊp nhËn cho c¸c nhµ b¶o hiÓm kh¸c, tøc lµ cÇn thiÕt ph¶i t¸i b¶o hiÓm. T¸i b¶o hiÓm lµ sù b¶o hiÓm cho nh÷ng rñi ro mµ ngêi b¶o hiÓm ph¶i g¸nh chÞu, nãi c¸ch kh¸c, t¸i b¶o hiÓm lµ qu¸ tr×nh ngêi b¶o hiÓm chuyÓn mét phÇn tr¸ch nhiÖm ®· chÊp nhËn víi ngêi ®îc b¶o hiÓm cho ngêi b¶o hiÓm kh¸c b»ng c¸ch nhîng l¹i cho hä mét phÇn phÝ b¶o hiÓm qua hîp ®ång t¸i b¶o hiÓm. 9 Trong t¸i b¶o hiÓm, c«ng ty b¶o hiÓm gèc ký hîp ®ång víi ngêi tham gia vµ sau ®ã chuyÓn giao rñi ro cho c¸c c«ng ty nhËn t¸i b¶o hiÓm. C«ng ty nhËn gäi lµ c«ng ty nhËn t¸i b¶o hiÓm. MÆc dï ra ®êi muén h¬n so víi b¶o hiÓm, tuy nhiªn ngµy nay t¸i b¶o hiÓm ®· ph¸t triÓn kh«ng ngõng vµ hç trî ®¾c lùc cho b¶o hiÓm trong nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc ®èi víi sù ph¸t triÓn mçi níc. Së dÜ nh vËy lµ v× t¸i b¶o hiÓm cã nh÷ng t¸c dông kh«ng thÓ phñ nhËn ®îc. Nh trªn ®· tr×nh bµy, cã thÓ thÊy nhiÖm vô chñ yÕu cña t¸i b¶o hiÓm lµ ph©n chia c¸c rñi ro ®· ®îc b¶o hiÓm cña c¸c c«ng ty b¶o hiÓm gèc cho mét tËp thÓ nh÷ng c«ng ty t¸i b¶o hiÓm vµ th«ng qua ®ã sÏ tËn dông ®îc mét c¸ch tèi u c¸c quy luËt thèng kª. Víi nhiÖm vô trªn, t¸i b¶o hiÓm æn ®Þnh kinh doanh cho c¸c c«ng ty b¶o hiÓm gèc vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c c«ng ty nµy cã thÓ nhËn b¶o hiÓm cho nh÷ng rñi ro vît qu¸ kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña m×nh. Thø hai, t¸i b¶o hiÓm cã t¸c dông ph©n t¸n rñi ro, gãp phÇn æn ®Þnh tµi chÝnh cho c¸c c«ng ty gèc ®Æc biÖt trong trêng hîp x¶y ra nh÷ng biÕn cè b¶o hiÓm cã tÝnh th¶m ho¹ hay tÝnh tÝch luü rñi ro. Thø ba, t¸i b¶o hiÓm cßn gióp cho c¸c c«ng ty nhá hoÆc míi thµnh lËp æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn l©u dµi nhê sù t vÊn vÒ nghiÖp vô tõ c¸c c«ng ty t¸i b¶o hiÓm. Thø t, t¸i b¶o hiÓm cßn gãp phÇn æn ®Þnh Ng©n s¸ch Nhµ níc th«ng qua thu thuÕ do c¸c c«ng ty t¸i b¶o hiÓm ®ãng gãp vµ t¨ng phÇn thu ngo¹i tÖ cho ®Êt níc th«ng qua c¸c dÞch vô b¶o hiÓm gi÷ l¹i trong níc hay phÇn nhîng cña phÝa níc ngoµi. Thø n¨m, t¸i b¶o hiÓm cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn ®êi sèng cña c¸c c¸n bé b¶o hiÓm. Bëi v×, th«ng qua t¸i b¶o hiÓm c¸c c«ng ty b¶o hiÓm gèc ®îc b¶o vÖ tríc nguy c¬ ph¸ s¶n, tõ ®ã gi¸n tiÕp b¶o vÖ quyÒn lîi cña c¸n bé nh©n viªn c«ng ty. Italia lµ níc ®Çu tiªn chøng kiÕn sù ra ®êi cña dÞch vô t¸i b¶o hiÓm. B¶n giao íc cæ nhÊt ®îc biÕt ®Õn víi tÝnh chÊt ph¸p lý nh mét hîp ®ång t¸i b¶o hiÓm ®· ®îc ký kÕt t¹i thµnh phè Genes vµo n¨m 1370 gi÷a mét bªn lµ hai th¬ng nh©n ho¹t ®éng víi t c¸ch nh nhµ t¸i b¶o hiÓm vµ mét bªn lµ ®¹i diÖn cho mét nhµ b¶o hiÓm. Hîp ®ång ®îc ký kÕt nh»m ®¶m b¶o dÞch vô b¶o hiÓm cho c¸c hµng ho¸ göi ®i b»ng ®êng biÓn tõ Genes ®Õn Bruges. Cïng víi sù ph¸t triÓn réng r·i vÒ nh÷ng mèi quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i gi÷a c¸c thµnh phè cña Italia vµ gi÷a c¸c níc cña B¾c ¢u, ®Æc biÖt lµ níc Anh dÞch vô t¸i b¶o hiÓm ®· ®îc ph¸t triÓn lªn mét bíc. 10 Nhê ¸p dông nh÷ng thµnh tùu khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt, kinh tÕ c¸c níc t b¶n chñ nghÜa ph¸t triÓn m¹nh, giao lu hµng hãa ®îc t¨ng cêng cho nªn t¸i b¶o hiÓm còng cã ®iÒu kiÖn h×nh thµnh c¸c tæ chøc ®éc lËp. N¨m 1846 t¹i Kohn (níc §øc) c«ng ty t¸i b¶o hiÓm chuyªn nghiÖp ®Çu tiªn ®· ra ®êi lÊy tªn lµ C«ng ty t¸i b¶o hiÓm Kohn (Koolnische Ruck AG). TiÕp theo ®ã mét sè c«ng ty t¸i b¶o hiÓm cã tªn tuæi trªn thÞ trêng thÕ giíi hiÖn nay còng ®· ®îc thµnh lËp, vÝ dô nh: - C«ng ty t¸i b¶o hiÓm Thuþ sÜ (Swiss Re) n¨m 1863. - C«ng ty t¸i b¶o hiÓm London (London Guarantee Reinsurance co. Ltd.) n¨m 1869. - C«ng ty t¸i b¶o hiÓm Munich (Munchenes Ruck. AG) n¨m 1880. Trong giai ®o¹n nµy, hai cuéc chiÕn tranh thÕ giíi cïng víi c¸c cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ vµ l¹m ph¸t tiÒn tÖ ®· lµm tæn h¹i lín ®Õn sù ph¸t triÓn cña ngµnh b¶o hiÓm nãi chung vµ ngµnh t¸i b¶o hiÓm nãi riªng. BÞ tæn h¹i nhiÒu nhÊt ph¶i kÓ ®Õn c¸c c«ng ty t¸i b¶o hiÓm §øc. ChiÕn tranh thÕ giíi thø hai kÕt thóc n¨m 1945 víi sù th¾ng lîi cña Hång qu©n Liªn x« vµ phe ®ång minh ®¸nh b¹i chñ nghÜa ph¸t xÝt ®Õn tËn gèc rÔ. Nã ®· më ra mét giai ®o¹n míi cña lÞch sö loµi ngêi còng nh cña nÒn kinh tÕ vµ ngµnh b¶o hiÓm. T¸i b¶o hiÓm giai ®o¹n nµy ®îc ®Æc trng th«ng qua c¸c biÕn ®éng lín sau ®©y: - Sù phôc håi nhanh chãng cña c¸c c«ng ty t¸i b¶o hiÓm cña céng hoµ liªn bang §øc. - Sù thµnh lËp c¸c c«ng ty b¶o hiÓm nhµ níc ë c¸c níc x· héi chñ nghÜa. - Trong nh÷ng níc chËm ph¸t triÓn hoÆc míi giµnh ®îc ®éc lËp nh÷ng tæ chøc ®éc quyÒn t¸i b¶o hiÓm, côc bé hay toµn phÇn ®· ®îc thµnh lËp nh»m b¶o vÖ lîi Ých riªng cña hä (VÝ dô nh ë Aschentina, Braxin, Chile, Thæ NhÜ Kú, Ai CËp vµ mét sè níc ë Ch©u Phi, §«ng Nam ¸...). Sù kiÖn nµy lµm thu hÑp kh¶ n¨ng ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty t¸i b¶o hiÓm quèc tÕ ë nh÷ng níc ®ã. - NhiÒu c«ng ty t¸i b¶o hiÓm míi ®îc thµnh lËp vµ ngµy cµng cã nhiÒu c«ng ty b¶o hiÓm tiÕn hµnh ®ång thêi dÞch vô t¸i b¶o hiÓm. Do ®ã cuéc c¹nh tranh gi÷a hä ngµy cµng gay g¾t vµ díi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau. 1.2 C¸c h×nh thøc t¸i b¶o hiÓm. Sù ra ®êi vµ qu¸ tr×nh lÞch sö ph¸t triÓn cña t¸i b¶o hiÓm cho thÊy vµo thêi gian ban ®Çu kh«ng cã sù ph©n biÖt râ rµng nµo vÒ h×nh thøc t¸i b¶o 11 hiÓm, bëi v× trong nhiÒu thÕ kû chØ cã mét h×nh thøc t¸i b¶o hiÓm duy nhÊt ®îc biÕt vµ øng dông réng r·i trªn thÞ trêng b¶o hiÓm thÕ giíi. §ã lµ: “t¸i b¶o hiÓm lùa chän cho tõng rñi ro riªng biÖt”. §Çu thÕ kû 19, ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña ngµnh b¶o hiÓm ®ang ngµy cµng ph¸t triÓn m¹nh mÏ, ngµnh t¸i b¶o hiÓm b¾t ®Çu ph¸t triÓn nhanh chãng vµ lóc ®ã, c¸c h×nh thøc t¸i b¶o hiÓm míi ®îc t¹o lËp. Cã thÓ ph©n chia t¸i b¶o hiÓm thµnh 3 h×nh thøc c¬ b¶n sau: - T¸i b¶o hiÓm tuú ý lùa chän (t¸i b¶o hiÓm t¹m thêi). - T¸i b¶o hiÓm b¾t buéc. - T¸i b¶o hiÓm lùa chän – b¾t buéc kÕt hîp. 1.2.1 T¸i b¶o hiÓm tïy ý lùa chän (Facultative Reins). §©y lµ h×nh thøc t¸i b¶o hiÓm c¬ b¶n vµ cæ ®iÓn nhÊt. Danh tõ “Tuú ý lùa chän” (Facultative) cã liªn quan ®Õn ý niÖm lµ trong lo¹i t¸i b¶o hiÓm nµy, c«ng ty nhîng (ceding company) cã toµn quyÒn lùa chän rñi ro cÇn ph¶i t¸i b¶o hiÓm vµ ngîc l¹i, nhµ t¸i b¶o hiÓm (Reinsurer) cã quyÒn nhËn hay tõ chèi rñi ro ®ã. Mçi dÞch vô b¶o hiÓm ®em nhîng theo c¬ së tïy ý lùa chän lµ mét hîp ®ång t¸i b¶o hiÓm t¸ch biÖt bao gåm toµn bé hay mét phÇn rñi ro mµ c«ng ty nhîng muèn nhîng cho thÞ trêng t¸i b¶o hiÓm. T¸i b¶o hiÓm tïy ý lùa chän ®îc tiÕn hµnh theo tr×nh tù: - Tríc hÕt c«ng ty nhîng th«ng b¸o cho t¸i b¶o hiÓm mét dÞch vô nµo ®ã mµ hä cÇn t¸i b¶o hiÓm díi h×nh thøc mét phiÕu ®Ò nghÞ (slip), trong ®ã ghi c¸c ®Æc ®iÓm chÝnh cña rñi ro ®îc t¸i b¶o hiÓm, ch¼ng h¹n nh: Tªn ®Þa chØ cña ngêi ®îc b¶o hiÓm. TÝnh chÊt cña rñi ro ®îc b¶o hiÓm. Ngµy b¾t ®Çu vµ ngµy chÊm døt cña thêi gian b¶o hiÓm. Sè tiÒn ®îc b¶o hiÓm, phÝ b¶o hiÓm, phÇn gi÷ l¹i cña c«ng ty nhîng. Tû lÖ thñ tôc phÝ t¸i b¶o hiÓm... - Sau khi nhËn ®îc phiÕu ®Ò nghÞ nµy, nhµ t¸i b¶o hiÓm cã toµn quyÒn tù do lùa chän toµn bé hay mét phÇn tû lÖ nµo ®ã hay b»ng mét sè tiÒn cè ®Þnh trªn c¬ së rñi ro ®îc ®Ò nghÞ. Nhµ t¸i b¶o hiÓm x¸c nhËn phÇn tham gia cña m×nh th«ng thêng b»ng c¸ch ghi trùc tiÕp vµo b¶n thø hai cña phiÕu ®Ò nghÞ vµ göi tr¶ l¹i cho c«ng ty nhîng. Tuy nhiªn ®Ó ®¶m b¶o tÝnh thêi gian, viÖc x¸c nhËn cã thÓ thùc hiÖn b»ng ®iÖn tÝn hay qua ®iÖn tho¹i, nhng sau ®ã vÉn ph¶i x¸c nhËn b»ng v¨n b¶n ®Ó ®¶m b¶o tÝnh ph¸p lý cña hîp ®ång. DÜ nhiªn, nhµ t¸i b¶o hiÓm cã quyÒn tõ chèi tham gia hîp ®ång nÕu hä kh«ng muèn. 12 Theo tËp qu¸n th× viÖc nhµ t¸i b¶o hiÓm im lÆng kh«ng tr¶ lêi kh«ng ®îc xem nh lµ mét sù chÊp nhËn. Tríc khi chÝnh thøc cã ý kiÕn nhËn hay khíc tõ, nhµ t¸i b¶o hiÓm cã thÓ yªu cÇu biÕt thªm nh÷ng chi tiÕt kh¸c ®Ó ®¸nh gi¸ rñi ro mµ m×nh sÏ nhËn nh: nh÷ng chi tiÕt vÒ viÖc ®Þnh gi¸ phÝ b¶o hiÓm... Cuèi cïng, chØ khi nµo nhËn ®îc th«ng b¸o chÊp nhËn cña nhµ t¸i b¶o hiÓm th× dÞch vô theo h×nh thøc tuú ý lùa chän míi coi nh hoµn thµnh. T¸i b¶o hiÓm tïy ý lùa chän cã nhiÒu u ®iÓm vµ nhîc ®iÓm. Cã thÓ xem qua mét sè u nhîc ®iÓm chñ yÕu sau: u ®iÓm: + Gióp c«ng ty nhîng, nhÊt lµ c«ng ty b¶o hiÓm cña c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn vµ non trÎ, cã kinh nghiÖm Ýt cã thÓ hoµn thµnh viÖc nhËn b¶o hiÓm cho nh÷ng ®¬n vÞ rñi ro ë ®Þa ph¬ng mµ cã gi¸ trÞ b¶o hiÓm lín, vît qu¸ kh¶ n¨ng tµi chÝnh th«ng thêng cña m×nh b»ng viÖc sö dông chuyªn m«n vµ kh¶ n¨ng cña thÞ trêng t¸i b¶o hiÓm quèc tÕ. + Gióp c«ng ty nhîng cã ®iÒu kiÖn lùa chän ®Ó duy tr× kim ng¹ch b¶o hiÓm cña m×nh ®îc c©n ®èi, tøc lµ gióp cho c«ng ty nhîng cã thÓ lo¹i bá ®îc nh÷ng rñi ro ®Æc biÖt lín hoÆc nguy hiÓm mµ mét khi tæn thÊt thuéc ®¬n vÞ rñi ro nµy x¶y ra cã thÓ lµm ¶nh hëng ®Õn kÕt qu¶ kinh doanh cña m×nh trong n¨m kÕ ho¹ch ë mét nghiÖp vô b¶o hiÓm riªng biÖt nµo ®ã. + Gióp cho c«ng ty nhîng cã quyÒn chñ ®éng trong viÖc chÊp nhËn b¶o hiÓm phôc vô nhu cÇu cña ngêi ®îc b¶o hiÓm vÒ nh÷ng lo¹i rñi ro mµ cã thÓ kh«ng ®îc chÊp nhËn trong c¸c hîp ®ång t¸i b¶o hiÓm truyÒn thèng cña m×nh, ch¼ng h¹n nh: rñi ro vÒ ®éng ®Êt, ngËp lôt, ®×nh c«ng, b¹o lo¹n, chiÕn tranh hay nh÷ng rñi ro t¬ng tù kh¸c... Nhîc ®iÓm: + C«ng ty nhîng ph¶i th«ng b¸o ®Çy ®ñ chi tiÕt cña nghiÖp vô b¶o hiÓm gèc; cã nghÜa lµ khi ¸p dông h×nh thøc nµy nhiÒu lÇn th× nhµ t¸i b¶o hiÓm thêng xuyªn cÇn ph¶i tiÕp xóc vµ biÕt ®îc ý ®å bªn trong cña c¸c hîp ®ång b¶o hiÓm gèc vµ kim ng¹ch b¶o hiÓm cña c«ng ty nhîng dÉn ®Õn cã thÓ bÞ tiÕt lé nh÷ng th«ng tin cã lîi cho sù c¹nh tranh trong thÞ trêng b¶o hiÓm gèc. + Kh«ng ®¶m b¶o thêi gian tÝnh trong viÖc ph©n t¸n rñi ro t¸i b¶o hiÓm, tøc lµ c«ng ty nhîng kh«ng cã sù b¶o ®¶m ch¾c ch¾c cña thÞ trêng t¸i b¶o hiÓm khi hä nhËn b¶o hiÓm mét rñi ro nµo ®ã, c«ng ty nhîng sÏ mÊt c¬ héi tranh thñ b¶o hiÓm nÕu thÞ trêng ®ã cã, c«ng ty nhîng sÏ mÊt c¬ héi tranh 13 thñ b¶o hiÓm nÕu thÞ trêng ®ã cã c«ng ty b¶o hiÓm kh¸c cã kh¶ n¨ng phôc vô tèt h¬n, hoÆc kh«ng cã kh¶ n¨ng ®Ó nhËn b¶o hiÓm cho rñi ro cã gi¸ trÞ lín, hay Ýt nhÊt còng lµm cho c«ng ty mÊt uy tÝn v× sù chËm trÔ tr¶ lêi ngêi ®îc b¶o hiÓm. + Chi phÝ hµnh chÝnh, thñ tôc giÊy tê tèn kÐm lµm gi¶m thu nhËp kinh doanh, Ýt l·i. + Thêng xuyªn ph¶i ®µm ph¸n t¸i lËp l¹i hîp ®ång t¸i b¶o hiÓm tríc khi ký kÕt b¶o hiÓm gèc víi kh¸ch hµng mµ trong nhiÒu trêng hîp ®¸ng lÏ kh«ng cÇn thiÕt ph¶i thay ®æi hay huû bá hîp ®ång ®· ký ®ã. + Trong trêng hîp khi kh¶ n¨ng tiÕp nhËn rñi ro cña thÞ trêng t¸i b¶o hiÓm quèc tÕ ®· gÇn ®¹t tíi møc tèi ®a (dµy ®Æc), hoÆc khi phÝ b¶o hiÓm gèc qu¸ thÊp so víi phÝ trung b×nh cña thÞ trêng th× h×nh thøc t¸i b¶o hiÓm tïy ý lùa chän chØ cã thÓ thùc hiÖn ®îc víi mét møc phÝ cao h¬n so víi møc phÝ gèc hoÆc buéc ph¶i gi¶m bít møc thñ tôc phÝ t¸i b¶o hiÓm. Trong trêng hîp nµy, møc sai biÖt ®ã sÏ do c«ng ty nhîng buéc ph¶i gi¶m bít phÇn tr¸ch nhiÖm mµ m×nh cam kÕt trong b¶o hiÓm gèc. 1.2.2 T¸i b¶o hiÓm b¾t buéc (Obligatory): T¸i b¶o hiÓm lµ sù tho¶ thuËn gi÷a c«ng ty nhîng vµ nhµ t¸i b¶o hiÓm trong ®ã c«ng ty nhîng b¾t buéc ph¶i nhîng cho nhµ t¸i b¶o tÊt c¶ c¸c ®¬n vÞ rñi ro b¶o hiÓm gèc mµ hai bªn ®· tho¶ thuËn tõ tríc. Ngîc l¹i, nhµ t¸i b¶o hiÓm còng b¾t buéc ph¶i chÊp nhËn toµn bé c¸c ®¬n vÞ rñi ro ®ã. ë ®©y, c«ng ty nhîng toµn quyÒn trong viÖc chÊp nhËn b¶o hiÓm gèc, ®Þnh phÝ... mµ kh«ng ph¶i tham kh¶o ý kiÕn cña nhµ t¸i b¶o hiÓm . §ång thêi, c«ng ty nhîng còng ®¬n ph¬ng thanh to¸n c¸c vô tæn thÊt cã liªn quan ®Õn nh÷ng rñi ro ®îc b¶o hiÓm víi môc ®Ých b¶o vÖ quyÒn lîi chung cña c«ng ty nhîng vµ nhµ t¸i b¶o hiÓm. Ngîc l¹i, nhµ t¸i b¶o hiÓm chia sÎ nh÷ng vËn may rñi víi c«ng ty nhîng vµ sÏ chÊp nhËn thanh to¸n tæn thÊt thuéc ph¹m vi hîp ®ång t¸i b¶o hiÓm ®Ó tho¶ thuËn. Còng nh lo¹i h×nh b¶o hiÓm tïy ý lùa chän, t¸i b¶o hiÓm b¾t buéc còng tån t¹i u vµ nhîc ®iÓm nhÊt ®Þnh: u ®iÓm: + Tõ nh÷ng ph©n tÝch trªn cã thÓ thÊy víi h×nh thøc t¸i b¶o hiÓm, nhµ t¸i b¶o hiÓm vµ nhµ b¶o hiÓm cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau h¬n lµ nh÷ng dÞch vô b¶o hiÓm nhîng theo h×nh thøc tuú ý lùa chän. + Víi h×nh thøc nµy, nhµ t¸i b¶o hiÓm thu ®îc sè phÝ lín nhÊt do mäi rñi ro ®Òu ®îc san sÎ gi÷a hai bªn, ®iÒu nµy phï hîp víi “quy luËt sè ®«ng” 14 gióp nhµ t¸i b¶o hiÓm thùc hiÖn ®îc tèt vai trß kinh tÕ quèc d©n cña hä vÒ ®Èy m¹nh nh÷ng tiÕn bé khoa häc kü thuËt cña ngµnh b¶o hiÓm b»ng viÖc chÊp nhËn nh÷ng rñi ro míi vµ c¸c d¹ng b¶o hiÓm míi. Nhîc ®iÓm: Bªn c¹nh nh÷ng u ®iÓm trªn th× mét nhîc ®iÓm næi tréi cÇn bµn ®Õn ®ã lµ h×nh thøc t¸i b¶o hiÓm b¾t buéc kh«ng khai th¸c hÕt kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña nhµ b¶o hiÓm; ®iÒu nµy ®îc thÓ hiÖn ë chç, cã nhiÒu rñi ro mµ nhµ b¶o hiÓm cã kh¶ n¨ng ®¶m nhËn ®îc nhng vÉn b¾t buéc ph¶i t¸i ®i theo quy ®Þnh. 1.2.3. T¸i b¶o hiÓm kÕt hîp tuú ý lùa chän- b¾t buéc. Mçi h×nh thøc t¸i b¶o hiÓm cã nh÷ng h¹n chÕ vµ u ®iÓm nhÊt ®Þnh do ®ã ®Ó khai th¸c u ®iÓm cña h×nh thøc nµy vµ h¹n chÕ nhîc ®iÓm cña h×nh thøc kia ngêi ta thêng kÕt hîp c¸c h×nh thøc ®ã l¹i trong mét hîp ®ång t¸i b¶o hiÓm gäi lµ t¸i b¶o hiÓm tuú ý lùa chän- b¾t buéc. §©y lµ h×nh thøc t¸i b¶o hiÓm mµ c«ng ty nhîng kh«ng b¾t buéc ph¶i nhîng tÊt c¶ c¸c dÞch vô m×nh ®· nhËn ngîc l¹i nhµ t¸i b¶o hiÓm b¾t buéc ph¶i chÊp nhËn c¸c dÞch vô mµ c«ng ty nhîng chuyÓn giao víi ®iÒu kiÖn lµ nh÷ng dÞch vô ®ã ph¶i phï hîp víi néi dung vµ ®iÒu kho¶n ®· quy íc cña hîp ®ång t¸i b¶o hiÓm tho¶ thuËn. Nh vËy, so víi h×nh thøc t¸i b¶o hiÓm tuú ý lùa chän, nhµ t¸i b¶o hiÓm bÊt lîi h¬n v× kh«ng cã quyÒn ®îc tõ chèi kh«ng nhËn nh÷ng rñi ro mµ mét khi hä kh«ng muèn. §Ó bï ®¾p thiÖt thßi nãi trªn, trong h×nh thøc t¸i b¶o hiÓm tuú ý lùa chän- b¾t buéc, nhµ t¸i b¶o hiÓm cã ®iÒu kiÖn thu nhËp nguån phÝ t¸i b¶o hiÓm lín h¬n vµ cã phÇn th¨ng b»ng h¬n so víi phÇn h×nh thøc t¸i b¶o hiÓm tïy ý lùa chän. Tuy nhiªn, trong h×nh thøc nµy, tû lÖ thñ tôc phÝ t¸i b¶o hiÓm thêng cao h¬n so víi h×nh thøc t¸i b¶o hiÓm tïy ý lùa chän. Trong h×nh thøc t¸i b¶o hiÓm tuú ý lùa chän- b¾t buéc vÉn cã ®iÒu kiÖn ®îc ®Æt ra lµ néi dung cña h×nh thøc nµy kh«ng cã nghÜa chØ cã nh÷ng rñi ro cã kh¶ n¨ng dÔ x¶y ra tæn thÊt nhÊt th× ®a vµo hîp ®ång. Hay nãi c¸ch kh¸c, c«ng ty nhîng kh«ng ®îc lîi dông t¸i b¶o hiÓm tuú ý lùa chän- b¾t buéc ®Ó lùa chän rñi ro nh»m môc ®Ých ®Èy phÇn bÊt lîi cho nhµ t¸i b¶o hiÓm. §Ó phßng ngõa trêng hîp kh¶ n¨ng cã thÓ x¶y ra, nhµ t¸i b¶o hiÓm ph¶i n¾m v÷ng ý ®å cña c«ng ty nhîng, xem xÐt kü c¸c rñi ro mµ c«ng ty nhîng ®em t¸i b¶o hiÓm vµ thêng xuyªn ph¶i canh chõng diÔn biÕn cña tho¶ íc mµ m×nh ®· ký kÕt. 1.3. Ph¬ng ph¸p t¸i b¶o hiÓm. 15 T¸i b¶o hiÓm ph¸t triÓn ngµy mét hoµn thiÖn vÒ h×nh thøc còng nh ph¬ng ph¸p. C¸c h×nh thøc t¸i b¶o hiÓm ®Òu tiÕn hµnh theo 2 ph¬ng ph¸p: - T¸i b¶o hiÓm theo sè tiÒn b¶o hiÓm (t¸i b¶o hiÓm theo tû lÖ). - T¸i b¶o hiÓm theo møc båi thêng (t¸i b¶o hiÓm kh«ng theo tû lÖ). 1.3.1. T¸i b¶o hiÓm theo sè tiÒn b¶o hiÓm (Proportional Reinsurance). T¸i b¶o hiÓm theo sè tiÒn b¶o hiÓm lµ mét ph¬ng ph¸p t¸i b¶o hiÓm mµ trong ®ã tr¸ch nhiÖm cña c«ng ty nhîng vµ nhµ t¸i b¶o hiÓm ®èi víi ®¬n vÞ rñi ro ®îc b¶o hiÓm ®îc ph©n bæ theo tû lÖ tham gia cña mçi bªn trªn c¬ së sè tiÒn ®îc b¶o hiÓm. V× lÏ ®ã, c¸c dÞch vô t¸i b¶o hiÓm theo sè tiÒn b¶o hiÓm còng ®îc gäi lµ “t¸i b¶o hiÓm theo tû lÖ”. T¸i b¶o hiÓm theo sè tiÒn b¶o hiÓm cã mét sè ®Æc tÝnh sau: - Tr¸ch nhiÖm cña c«ng ty nhîng vµ nhµ t¸i b¶o hiÓm ®îc tÝnh theo tû lÖ t¬ng øng cña mçi bªn tham gia. - PhÝ vµ båi thêng ®îc chia sÎ gi÷a c«ng ty nhîng vµ nhµ t¸i b¶o hiÓm theo tû lÖ tham gia cña mçi bªn vÒ sè tiÒn b¶o hiÓm. Ch¼ng h¹n, nÕu phÇn tham gia cña nhµ t¸i b¶o hiÓm trªn mét rñi ro lµ 40% cña gi¸ trÞ rñi ro ®ã th× hä còng sÏ nhËn ®îc 40% cña sè phÝ b¶o hiÓm vµ sÏ ®ãng gãp tiÒn båi thêng vµo mçi vô tæn thÊt thuéc rñi ro ®ã lµ 40%. Tøc lµ, phÇn phÝ b¶o hiÓm do nhµ t¸i b¶o hiÓm nhËn ®óng nh phÇn rñi ro hä ®¶m nhËn tÝnh theo tû lÖ. Ph¬ng ph¸p t¸i b¶o hiÓm tû lÖ ®îc chia thµnh 2 d¹ng chÝnh lµ: - T¸i b¶o hiÓm thÆng d vèn (hay cßn gäi lµ t¸i b¶o hiÓm “møc d«i ra”) (surplus), vµ - T¸i b¶o hiÓm ph©n ng¹ch thuÇn (hay cßn gäi lµ t¸i b¶o hiÓm “sè thµnh” hay t¸i b¶o hiÓm “tham gia”) (Quota share). Tuy cïng lµ ph¬ng ph¸p t¸i b¶o hiÓm theo tû lÖ nhng 2 d¹ng nµy cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c nhau râ rÖt. Cã thÓ kh¸i qu¸t mét sè ®iÓm kh¸c biÖt sau: - Trong t¸i b¶o hiÓm sè thµnh, tû lÖ t¸i b¶o hiÓm vµ tû lÖ møc gi÷ l¹i cña c«ng ty nhîng ®îc Ên ®Þnh b»ng mét sè t¬ng ®èi (tøc lµ b»ng tû lÖ phÇn tr¨m) nhÊt ®Þnh do ®ã sè phÝ ®îc hëng vµ sè tiÒn båi thêng ph¶i tr¶ cña nhµ t¸i b¶o hiÓm vµ cña c«ng ty nhîng ®îc ph©n chia t¬ng xøng theo tû lÖ Ên ®Þnh ®ã. - Ngîc l¹i, trong t¸i b¶o hiÓm møc d«i, møc gi÷ l¹i ®îc Ên ®Þnh theo sè tuyÖt ®èi (tøc lµ b»ng sè tiÒn), møc t¸i b¶o hiÓm lµ møc chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ b¶o hiÓm vµ møc gi÷ cña c«ng ty nhîng vµ ®îc giíi h¹n b»ng mét sè tiÒn tèi ®a do hai bªn tho¶ thuËn. Do ®ã, tû lÖ t¸i b¶o hiÓm vµ tû lÖ møc gi÷ l¹i 16 thay ®æi tïy thuéc vµo gi¸ trÞ b¶o hiÓm cña tõng ®¬n vÞ rñi ro riªng biÖt; chÝnh v× vËy, kÕt qu¶ båi thêng cña nhµ t¸i b¶o hiÓm cho toµn bé c¸c dÞch vô ®îc t¸i b¶o hiÓm cã thÓ kh¸c xa so víi kÕt qu¶ båi thêng cña c«ng ty nhîng. §Ó hiÓu râ h¬n vÒ nh÷ng kh¸c biÖt trªn ta ®i s©u t×m hiÓu vÒ tõng d¹ng cô thÓ: Thø nhÊt: T¸i b¶o hiÓm thÆng d vèn (møc d«i) T¸i b¶o hiÓm møc d«i lµ d¹ng t¸i b¶o hiÓm tû lÖ cæ xa vµ phæ biÕn nhÊt. Th«ng thêng nã ®îc sö dông khi khèi lîng dÞch vô gåm nhiÒu rñi ro cã nh÷ng sè tiÒn rÊt chªnh lÖch ®îc b¶o hiÓm. D¹ng t¸i b¶o hiÓm nµy gióp c«ng ty nhîng cã ®îc sù bï ®¾p cÇn thiÕt cho nh÷ng rñi ro mµ hä nhËn b¶o hiÓm. Bªn c¹nh ®ã, c«ng ty nhîng ®¶m b¶o ®îc sù c©n b»ng trong kinh doanh vµ cã thÓ nhËn b¶o hiÓm cho nh÷ng rñi ro cã gi¸ trÞ lín h¬n kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña m×nh. T¸i b¶o hiÓm møc d«i cßn cã u ®iÓm lµ c«ng ty nhîng cã ®iÒu kiÖn gi÷ l¹i mét khèi lîng kim ng¹ch b¶o hiÓm lín vµ do ®ã cã møc phÝ thu nhËp lín kh«ng cÇn ph¶i t¸i b¶o hiÓm. C«ng ty nhîng chØ ph¶i ®em t¸i b¶o hiÓm nh÷ng ®¬n vÞ rñi ro mµ cã gi¸ trÞ b¶o hiÓm vît qu¸ kh¶ n¨ng gi÷ l¹i ®· Ên ®Þnh vµ møc t¸i b¶o hiÓm chØ lµ phÇn chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ cña rñi ro ®ã vµ møc gi÷ l¹i cña c«ng ty nhîng. Møc t¸i b¶o hiÓm ®îc khèng chÕ b»ng mét sè tiÒn tèi ®a ®îc hai bªn tho¶ thuËn khi tham gia vµo hîp ®ång t¸i b¶o hiÓm. Tuy nhiªn, t¸i b¶o hiÓm theo d¹ng møc d«i cã nhîc ®iÓm nh sau: - Chi phÝ hµnh chÝnh tèn kÐm. - Sö dông nhiÒu nh©n lùc (nhÊt lµ ®èi víi c¸c níc kh«ng cã ®iÒu kiÖn ¸p dông m¸y tÝnh ®iÖn tö). - Trêng hîp tæn thÊt r¬i nhiÒu vµo nh÷ng rñi ro díi møc gi÷ l¹i cã thÓ lµm ¶nh hëng ®Õn kinh doanh cña c«ng ty nhîng. T¸i b¶o hiÓm møc d«i thêng ®îc ¸p dông nhiÒu nhÊt ®èi víi c¸c nghiÖp vô b¶o hiÓm ch¸y, tai n¹n th©n thÓ vµ nh©n thä, ngoµi ra còng ®îc ¸p dông ë c¸c nghiÖp vô kh¸c nh: b¶o hiÓm vËn chuyÓn, trém c¾p, tÝn dông... Thø hai: T¸i b¶o hiÓm sè thµnh (Quota Share). D¹ng t¸i b¶o hiÓm sè thµnh Ýt phæ biÕn h¬n d¹ng t¸i b¶o hiÓm møc d«i vµ thêng ®îc dïng nhiÒu h¬n c¶ lµ trong c¸c nghiÖp vô b¶o hiÓm vÒ tr¸ch nhiÖm d©n sù, xe « t«, ma ®¸, gi«ng b·o vµ b¶o hiÓm vËn chuyÓn. T¸i b¶o hiÓm sè thµnh thêng ®îc c«ng ty nhîng sö dông kÕt hîp víi mét d¹ng t¸i b¶o hiÓm vît møc båi thêng (tøc lµ lo¹i t¸i b¶o hiÓm kh«ng theo tû lÖ). Tuy nhiªn, trong mét sè trêng hîp nhÊt ®Þnh ngêi ta còng cã thÓ kÕt hîp c¶ hai d¹ng t¸i b¶o hiÓm tû lÖ (sè thµnh vµ møc d«i) ®Ó ph©n t¸n rñi ro. 17 Trong hîp ®ång t¸i b¶o hiÓm sè thµnh, c¸c ®¬n vÞ rñi ro ®îc ®em t¸i b¶o hiÓm theo c¸c phÇn Ên ®Þnh (fixed share), hay nãi c¸ch kh¸c b»ng mét tho¶ íc ph©n ng¹ch. Nhµ t¸i b¶o hiÓm vµ c«ng ty nhîng cïng cã nghÜa vô ph¶i ®¶m b¶o tÊt c¶ c¸c rñi ro ®îc b¶o hiÓm cña mét nghiÖp vô hay mét h¹ng rñi ro nhÊt ®Þnh vµ nghÜa vô ®ã ®îc ph©n chia gi÷a c¸c bªn theo mét tû lÖ ®ång nhÊt ®· ®îc quy ®Þnh b»ng tho¶ thuËn tõ tríc. Tr¸i víi d¹ng t¸i b¶o hiÓm møc d«i, d¹ng t¸i b¶o hiÓm sè thµnh kh«ng mang tÝnh chÊt san b»ng ®èi víi c¸c gi¸ trÞ ®îc b¶o hiÓm. Nã cung cÊp mét sù ®¶m b¶o gi¶n ®¬n vµ cã hiÖu qu¶ trong mäi trêng hîp, ®Æc biÖt trong trêng hîp cã sù tÝch luü cña mét sè lín c¸c vô båi thêng tæn thÊt nhá hoÆc trung b×nh mµ g©y ra bëi cïng mét sù cè (ch¼ng h¹n, trong nghiÖp vô b¶o hiÓm vÒ ma ®¸ hay b¶o hiÓm gi«ng b·o ®èi víi n«ng nghiÖp thêng x¶y ra trêng hîp tæn thÊt theo kiÓu nµy). §øng trªn quan ®iÓm thèng kª vµ kÕ to¸n th× d¹ng t¸i b¶o hiÓm sè thµnh lµ t¸i b¶o hiÓm gi¶n ®¬n nhÊt ®Ó xö lý. VÒ c¬ b¶n, d¹ng t¸i b¶o hiÓm nµy chØ cã mét møc (one line), trong ®ã tû lÖ møc gi÷ l¹i vµ møc t¸i b¶o hiÓm ®îc Ên ®Þnh b»ng mét tû lÖ ®Òu nhau cho mäi rñi ro n»m trong ph¹m vi hîp ®ång t¸i b¶o hiÓm. D¹ng t¸i b¶o hiÓm sè thµnh cã nh÷ng u nhîc ®iÓm chÝnh nh sau: -¦u ®iÓm: + Lµ d¹ng t¸i b¶o hiÓm gi¶n ®¬n, dÔ xö lý, chi phÝ hµnh chÝnh vµ c¸ch qu¶n lý ®¬n gi¶n, Ýt tèn kÐm. + §èi víi nhµ t¸i b¶o hiÓm, t¸i b¶o hiÓm sè thµnh cã tÝnh c©n ®èi vµ dÔ chÊp nhËn h¬n so víi d¹ng t¸i b¶o hiÓm møc d«i, cã kh¶ n¨ng ph©n t¸n rñi ro tèt h¬n so víi c¸c lo¹i t¸i b¶o hiÓm kh¸c. Nhµ t¸i b¶o hiÓm cã ®iÒu kiÖn tham gia vµo mäi ®¬n vÞ rñi ro mµ c«ng ty nhîng nhËn t¸i b¶o hiÓm; ®ång thêi c«ng ty nhîng cã thÓ yªn t©m nhËn mäi rñi ro mµ cã gi¸ trÞ n»m trong ph¹m vi h¹n møc khèng chÕ tèi ®a ®· quy íc v× mäi rñi ro nµy ®Òu ®îc chia sÎ cho nhµ t¸i b¶o hiÓm cïng hëng vµ cïng chÞu chung vËn may rñi cña c«ng ty nhîng. + Thñ tôc phÝ t¸i b¶o hiÓm c«ng ty nhîng nhËn ®îc lµ cao nhÊt, ngoµi ra ®iÒu kiÖn vÒ t¹m gi÷ phÝ t¸i b¶o hiÓm (premium reserve) còng cã tû lÖ cao, nhê vËy c«ng ty nhîng cã ®iÒu kiÖn sö dông vèn nhµn rçi ®Ó ®Çu t vµo c¸c viÖc kh¸c. Nhîc ®iÓm: 18 + C«ng ty nhîng ph¶i ®em t¸i b¶o hiÓm toµn bé c¸c ®¬n vÞ rñi ro b¶o hiÓm gèc theo mét tû lÖ ®Þnh tríc, kÓ c¶ nh÷ng rñi ro rÊt nhá mµ b¶n th©n c«ng ty nhîng ®ñ kh¶ n¨ng vµ ®iÒu kiÖn tù gi÷ l¹i ®îc. + MÆc dï víi d¹ng t¸i b¶o hiÓm sè thµnh, c«ng ty nhîng cã thuËn lîi h¬n so víi d¹ng t¸i b¶o hiÓm møc d«i trong viÖc thùc hiÖn b¶o hiÓm víi kh¶ n¨ng ph©n t¸n rñi ro tèt vµ linh ho¹t, nhng c«ng ty nhîng kh«ng chñ ®éng ®îc trong viÖc khèng chÕ tû lÖ båi thêng ®èi víi møc gi÷ l¹i cña m×nh, ®ång thêi kh«ng cã kh¶ n¨ng ®Ó gi¶m hÖ sè biÕn thiªn cña phÇn tæn thÊt thuéc møc gi÷ l¹i. Thø ba: T¸i b¶o hiÓm kÕt hîp sè thµnh- møc d«i. §©y kh«ng ph¶i lµ d¹ng thø ba cña h×nh thøc t¸i b¶o hiÓm theo tû lÖ mµ lµ sù kÕt hîp gi÷a hai d¹ng t¸i b¶o hiÓm tû lÖ lµ sè thµnh vµ møc d«i víi nhau. Víi nh÷ng c«ng ty b¶o hiÓm míi thµnh lËp, viÖc kÕt hîp hai d¹ng t¸i b¶o hiÓm tû lÖ lµ rÊt phï hîp vµ thêng ®îc ¸p dông. Së dÜ nh vËy lµ v× c¸c c«ng ty b¶o hiÓm míi b¾t ®Çu ho¹t ®éng kinh doanh, khèi lîng dÞch vô mµ hä nhËn b¶o hiÓm cha ®ñ æn ®Þnh ®Ó cã thÓ tr¸nh khái trêng hîp kh«ng may cã rñi ro lín x¶y ra, ®ång thêi ®Ó ®¶m b¶o cho c«ng ty nhîng cã thÓ ho¹t ®éng ®øng v÷ng trªn thÞ trêng vµ phôc vô ®îc nh÷ng nhu cÇu kh¸c nhau cña kh¸ch hµng mua b¶o hiÓm, c«ng ty nhîng cÇn thiÕt ph¶i cã t¸i b¶o hiÓm theo h×nh thøc møc d«i. Bªn c¹nh ®ã, v× míi thµnh lËp nªn c«ng ty nhîng thêng cha thÓ cã ®ñ sè tiÒn dù tr÷ ®¶m b¶o ®Ó ®¬ng ®Çu víi nh÷ng biÕn thiªn vÒ tæn thÊt theo c¸c chu kú kh¸c nhau, do vËy cÇn ph¶i b¶o vÖ phÇn gi÷ l¹i gép cña m×nh b»ng mét hîp ®ång t¸i b¶o hiÓm sè thµnh. Th«ng thêng khi ¸p dông hai d¹ng t¸i b¶o hiÓm kÕt hîp nµy, c«ng ty nhîng ®em t¸i b¶o hiÓm cho cïng mét sè nhµ t¸i b¶o hiÓm, tøc lµ c¶ hai kho¶n nhîng nµy ®Òu cïng ®îc ®a t¸i b¶o hiÓm vµo mét tho¶ íc chung vµ ®îc thÓ hiÖn ë nhiÒu d¹ng kh¸c nhau. Thêng th× trong d¹ng t¸i b¶o hiÓm kÕt hîp, d¹ng t¸i b¶o hiÓm sè thµnh lµ hîp ®ång c¬ së vµ d¹ng t¸i b¶o hiÓm møc d«i lµm hîp ®ång bæ sung tù ®éng. D¹ng t¸i b¶o hiÓm kÕt hîp cã u vµ nhîc ®iÓm sau: ¦u ®iÓm: + C«ng ty nhîng ®¶m b¶o kh¶ n¨ng gia t¨ng vÒ nhËn tr¸ch nhiÖm b¶o hiÓm mét c¸ch tù ®éng mµ kh«ng ¶nh hëng ®Õn møc gi÷ l¹i cña b¶n th©n c«ng ty (tøc lµ kh«ng ph¶i t¨ng møc gi÷ l¹i). 19 + Hîp ®ång c¬ së (sè thµnh) æn ®Þnh h¬n vµ ph©n t¸n t¸i b¶o hiÓm dÔ dµng h¬n. Nhîc ®iÓm: + Thñ tôc vµ chi phÝ ®iÒu hµnh phøc t¹p h¬n sö dông hîp ®ång sè thµnh thuÇn tuý. + PhÇn ®em t¸i b¶o hiÓm vµo hîp ®ång møc d«i cÇn ph¶i cã b¶ng th«ng b¸o t¸i b¶o hiÓm. + Thñ tôc phÝ t¸i b¶o hiÓm thu ®îc cña phÇn ®a vµo hîp ®ång møc d«i thÊp h¬n so víi thñ tôc phÝ t¸i b¶o hiÓm ®a vµo hîp ®ång sè thµnh (v× tû träng gi÷a phÝ vµ tr¸ch nhiÖm thÊp). 1.3.2. T¸i b¶o hiÓm theo møc båi thêng (t¸i b¶o hiÓm kh«ng tû lÖ). T¸i b¶o hiÓm theo møc båi thêng lµ mét h×nh thøc t¸i b¶o hiÓm mµ trong ®ã c«ng ty nhîng Ên ®Þnh mét giíi h¹n båi thêng b»ng mét sè tiÒn mµ hä cã thÓ tù g¸nh chÞu cho tæn thÊt lµ hËu qu¶ cña mçi mét sù cè ®èi víi mét lo¹i hay c¸c lo¹i b¶o hiÓm mµ m×nh ®¶m tr¸ch vµ phÇn tæn thÊt vît qu¸ h¹n møc ®ã ®îc chuyÓn cho nhµ t¸i b¶o hiÓm g¸nh chÞu. T¸i b¶o hiÓm theo møc båi thêng cã mét sè ®Æc ®iÓm sau: - Tr¸ch nhiÖm cña c«ng ty nhîng vµ nhµ t¸i b¶o hiÓm ®èi víi tæn thÊt kh«ng chia sÎ theo tû lÖ vÒ phÝ, tr¸ch nhiÖm còng nh vÒ båi thêng. V× thÕ h×nh thøc t¸i b¶o hiÓm nµy cßn ®îc gäi lµ t¸i b¶o hiÓm phi tû lÖ. - Tiªu chuÈn c¬ b¶n ®Ó ph©n ®Þnh tr¸ch nhiÖm gi÷a c¸c bªn lµ sè tiÒn båi thêng tæn thÊt. - C«ng ty nhîng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm båi thêng cho nh÷ng tæn thÊt díi hoÆc cho tíi møc b»ng h¹n møc båi thêng tù gi÷ l¹i, ®îc gäi lµ “møc tù båi thêng” (Priority). - Nhµ t¸i b¶o hiÓm chØ båi thêng cho phÇn tæn thÊt chªnh lÖch cña nh÷ng tæn thÊt vît qu¸ møc båi thêng cña c«ng ty nhîng cho tíi mét h¹n møc tèi ®a ®îc tho¶ thuËn tríc trong hîp ®ång t¸i b¶o hiÓm, ®îc gäi lµ “h¹n møc tr¸ch nhiÖm cña nhµ t¸i b¶o hiÓm” (Liability limitation of Reinsurance). Tõ nh÷ng tÝnh chÊt nªu trªn cã thÓ thÊy h×nh thøc t¸i b¶o hiÓm phi tû lÖ nµy cã nh÷ng u vµ nhîc ®iÓm chÝnh sau ®©y: ¦u ®iÓm: - Lµ h×nh thøc t¸i b¶o hiÓm chØ b¶o vÖ cho trêng hîp cã tæn thÊt qu¸ lín vµ ®îc b¶o vÖ 100% møc tæn thÊt vît qu¸ “®iÓm tù båi thêng” (Excess point), nªn c«ng ty nhîng cã thÓ khèng chÕ møc båi thêng tèi ®a cña m×nh b»ng mét 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan