Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Luận văn thạc sĩ quản lý thiết bị dạy học ở các trường trung học phổ thông huyện...

Tài liệu Luận văn thạc sĩ quản lý thiết bị dạy học ở các trường trung học phổ thông huyện an lão, thành phố hải phòng

.PDF
130
2901
168

Mô tả:

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC VŨ VĂN ĐẠT QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN AN LÃO, THÀNH PHỐ HẢI PHÕNG LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC HÀ NỘI - 2013 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC VŨ VĂN ĐẠT QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN AN LÃO, THÀNH PHỐ HẢI PHÕNG LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC Mã số: 60.14.05 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS. TS. Ngô Quang Sơn HÀ NỘI - 2013 LỜI CẢM ƠN Sau hai năm (2011-2013) học tập và nghiên cứu, tác giả đã hoàn thành chương trình khoá học Thạc sĩ chuyên ngành Quản lý giáo dục và hoàn thành luận văn “Quản lý thiết bị dạy học ở các trường trung học phổ thông huyện An Lão, thành phố Hải Phòng” tại Trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc Gia Hà Nội. Tác giả xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc của mình đến Ban Giám hiệu Trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc Gia Hà Nội, các thầy, cô giáo đã tận tình giảng dạy và giúp đỡ trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu. Đặc biệt là sự giúp đỡ và chỉ bảo tận tình của Phó giáo sư, Tiến sĩ Ngô Quang Sơn, Viện trưởng, Viện Dân tộc, người thầy đã trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ tác giả hoàn thành luận văn này. Với tình cảm chân thành, tác giả xin được gửi lời cảm ơn tới Sở Giáo dục và Đào tạo Hải Phòng, cán bộ quản lý, giáo viên và nhân viên tại các trường Trung học phổ thông, Ban giám hiệu, đồng nghiệp trong trường THPT Quốc Tuấn, gia đình và bạn bè đã tận tình, tạo điều kiện giúp đỡ để tác giả hoàn thành nhiệm vụ học tập, đặc biệt trong quá trình điều tra nghiên cứu, phỏng vấn, thu thập dữ liệu và xử lý thông tin để làm luận văn này. Do điều kiện khó khăn về thời gian, khả năng và năng lực nghiên cứu có hạn nên trong luận văn không tránh khỏi khiếm khuyết, tác giả mong nhận được sự quan tâm giúp đỡ, đóng góp ý kiến của các thầy, cô giáo và đồng nghiệp. Xin trân trọng cảm ơn! Hà Nội, tháng 5 năm 2013 Tác giả Vũ Văn Đạt DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Viết tắt Viết đầy đủ CBGV&NV Cán bộ giáo viên và nhân viên CBQL Cán bộ quản lý CL Chất lượng CNH & HĐH Công nghiệp hoá và hiện đại hoá CNTT&TT Công nghệ thông tin và truyền thông CNXH Chủ nghĩa xã hội CSVCSP Cơ sở vật chất sư phạm GD&ĐT Giáo dục và đào tạo GV Giáo viên HS Học sinh KHKT Khoa học kỹ thuật KTXH Kinh tế xã hội NSNN Ngân sách nhà nước PHBM Phòng học bộ môn PPDH Phương pháp dạy học PPGD Phương pháp giáo dục QLGD Quản lý giáo dục SGK Sách giáo khoa TBDH Thiết bị dạy học THPT Trung học cơ sở THPT Trung học phổ thông TN Thí nghiệm TV Thư viện MỤC LỤC Trang Lời cảm ơn i Danh mục các kí hiệu, các chữ viết tắt ii Mục lục iii Danh mục các bảng iv Danh mục các biểu đồ v MỞ ĐẦU 1 1. Lý do chọn đề tài ..................................................................................... 1 2. Mục đích nghiên cứu ............................................................................... 3 3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu ........................................................ 3 4. Giả thuyết khoa học ................................................................................ 3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài .............................................................. 3 6. Phạm vi nghiên cứu của đề tài ................................................................ 4 7. Phương pháp nghiên cứu................................................................... 4 8. Cấu trúc luận văn .................................................................................... 5 Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÍ THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG………… 6 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề .............................................................. 6 1.1.1. Nước ngoài................................................................................... 6 1.1.2. Việt Nam...................................................................................... 7 1.2. Một số khái niệm cơ bản có liên quan ................................................. 9 1.2.1. Quản lý .............................................................................................. 9 1.2.2. Quản lý giáo dục ............................................................................... 12 1.2.3. Quản lý nhà trường ........................................................................... 15 1.2.4. Biện pháp..................................................................................... 18 1.2.5. Biện pháp quản lý........................................................................ 19 1.2.6. Biện pháp quản lý hiệu quả......................................................... 19 1.2.7. Đổi mới phương pháp dạy học.................................................... 20 1.3. Vai trò của thiết bị dạy học trong đổi mới phương pháp dạy học ở các trường THPT ..................................................................................... 23 1.3.1. Thiết bị dạy học ................................................................................. 23 1.3.2. Vai trò của thiết bị dạy học trong đổi mới phương pháp dạy 25 học ở các trường THPT ............................................................................... 1.3.3. Các yêu cầu sư phạm khi lựa chọn và sử dụng thiết bị dạy học trong trường trung học phổ thông......................................................... 26 1.4. Quản lý thiết bị dạy học trong trường trung học phổ thông ................ 28 1.4.1. Khái niệm Quản lý TBDH ............................................................... 28 1.4.2. Nguyên tắc quản lý TBDH................................................................ 30 1.4.3. Mục tiêu quản lý TBDH.................................................................... 31 1.4.4. Nội dung quản lý TBDH.............................................................. 32 Tiểu kết chương 1........................................................................................ 38 Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN AN LÃO, 40 THÀNH PHỐ HẢI PHÕNG ....................................................................................... 2.1. Vài nét về đặc điểm kinh tế , văn hóa và xã hội ở huyện An Lão, thành phố Hải Phòng........................................................................................................ 40 2.1.1.Đặc diểm kinh tế ......................................................................................... 40 2.1.2. Đặc điểm văn hóa........................................................................................ 41 2.1.3.Đặc điểm xã hội................................................................................................... 42 2.2. Thực trạng phát triển giáo dục của huyện An Lão, thành phố Hải Phòng ......................................................................................... 43 2.2.1. Mạng lưới các trường THPT....................................................... 43 2.2.2. Đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên............................. 44 2.2.3. Học sinh....................................................................................... 47 2.2.4. Cơ sở vật chất sư phạm nói chung và TBDH nói riêng............... 48 2.3. Thực trạng quản lý việc trang bị, bảo quản và sử dụng thiết bị dạy học ở các trường THPT huyện An Lão, thành phố Hải phòng....... 50 2.3.1. Thực trạng về cơ sở vật chất ở các trường THPT ............................. 50 2.3.2. Thực trạng nhận thức của giáo viên về tác dụng của TBDH trong việc đổi mới phương pháp dạy học ................................................. 52 2.3.3. Thực trạng quản lý việc trang bị thiết bị dạy học ............................ 54 2.3.4. Thực trạng quản lý việc bảo quản thiết bị dạy học .......................... 58 2.3.5. Thực trạng quản lý việc sử dụng thiết bị dạy học ............................ 59 2.4. Phân tích nguyên nhân của thực trạng quản lý việc trang bị, bảo quản và sử dụng thiết bị dạy học ở các trường trung học phổ thông ......... 70 2.4.1. Nguyên nhân khách quan ................................................................. 70 2.4.2. Nguyên nhân chủ quan ..................................................................... 71 Tiểu kết chương 2....................................................................................... 71 Chƣơng 3: MỘT SỐ BIỆN PHÁP QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN AN LÃO, THÀNH PHỐ HẢI PHÕNG................................................... 73 3.1. Cơ sở đề xuất các biện pháp ................................................................ 73 3.1.1. Căn cứ vào các quy định, văn bản của Nhà nước về giáo dục.......... 73 3.1.2. Căn cứ vào quan điểm chỉ đạo phát triển giáo dục thành phố Hải Phòng giai đoạn hiện nay ..................................................................... 73 3.2. Những nguyên tắc đề xuất các biện pháp ............................................ 74 3.2.1. Đảm bảo tính đồng bộ của các biện pháp ......................................... 74 3.2.2. Đảm bảo tính thực tiễn của các biện pháp ........................................ 74 3.2.3. Đảm bảo tính khả thi của các biện pháp ........................................... 74 3.3. Một số biện pháp quản lý việc trang bị, bảo quản và sử dụng hiệu quả TBDH ................................................................................................... 75 3.3.1. Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý và giáo viên về vai trò và tác dụng của thiết bị dạy học trong việc đổi mới 75 phương pháp dạy học và nâng cao chất lượng dạy học......................... 3.3.2. Biện pháp 2: Xây dựng kế hoạch trang bị, bảo quản và sử dụng thiết bị dạy học trước khi bước vào năm học mới................................ 78 3.3.3. Biện pháp 3: Đẩy mạnh việc bồi dưỡng nghiệp vụ bảo quản, sử dụng thiết bị dạy học............................................................................ 80 3.3.4. Biện pháp 4:Từng bước xây dựng cơ sở vật chất, phòng thí nghiệm và triển khai dạy học theo phòng học bộ môn......................... 81 3.3.5. Biện pháp 5: Phát động phong trào tự làm đồ dùng và sưu tầm thiết bị dạy học trong nhà trường.......................................................... 83 3.3.6. Biện pháp 6: Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá việc trang bị, bảo quản và sử dụng thiết bị dạy học trong nhà trường........ 84 3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp .......................................................... 89 3.5. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đã đề xuất ........................................................................................................................... 91 Tiểu kết chương 3………………………………………………………... 98 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ........................................................... 99 1. Kết luận ................................................................................................... 99 2. Khuyến nghị …………………... ............................................................ 102 TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................ 104 PHỤ LỤC............................................................................................. 107120 DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng thống kê Trang Bảng tổng hợp các lớp học khối THPT trên địa bàn Bảng 2.1: huyện An Lão, Hải Phòng năm học 2012-2013 Bảng tổng hợp số giáo viên THPT trên địa bàn huyện Bảng 2.2: An Lão, Hải phòng năm học 2012-2013 Bảng tổng hợp số CBQL của các trường THPT trên Bảng 2.3: địa bàn huyện An Lão, Hải phòng năm học 2012-2013 43 44 44 Bảng tổng hợp chất lượng giáo dục học sinh THPT Bảng 2.4: trên địa bàn huyện An Lão, Hải phòng năm học 2012- 47 2013 Bảng tổng hợp chất lượng giáo dục đạo đức học sinh Bảng 2.5: THPT trên địa bàn huyện An Lão năm học 2012-2013 Bảng tổng hợp chất lượng giáo dục văn hóa học sinh Bảng 2.6: Bảng 2.7: THPT trên địa bàn huyện An Lão năm học 2012-2013 Kết quả văn nghệ - Thể dục thể thao cấp Thành Phố Bảng tổng hợp diện tích phòng học, phòng làm việc, Bảng 2.8: phòng chức năng của các trường THPT trên địa bàn Bảng tổng hợp thiết bị dạy học của các trường THPT Bảng 2.9: Bảng 2.10: trên địa bàn Bảng tổng hợp cơ sở vật chất của các trường THPT Bảng tổng hợp loại hình thiết bị dạy học của các Bảng 2.11: trường THPT Bảng tổng hợp ý kiến của CBQL, GV, NV và HS về Bảng 2.12: sự cần thiết của TBDH trong việc đổi mới PPDH Bảng tổng hợp khảo sát nhận thức về mức độ cần thiết Bảng 2.13: Bảng 2.14: của TBDH trong dạy học Bảng tổng hợp số học sinh THPT và TBDH năm học 1 47 47 48 48 49 50 51 53 54 56 2012-2013 Bảng thống kê CSVCSP năm học 2012-2013 của các Bảng 2.15: trường THPT trên địa bàn huyện An Lão. Bảng thống kê thực trạng và nguyên nhân sử dụng Bảng 2.16: TBDH qua CBQL Bảng thống kê thực trạng và nguyên nhân sử dụng Bảng 2.17: TBDH qua CBGV Bảng thống kê thực trạng và nguyên nhân sử dụng Bảng 2.18: TBDH qua HS Bảng 3.1: Bảng khảo nghiệm tính cần thiết của các biện pháp Bảng 3.2: Bảng khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp 56 61 63 66 92 94 Biểu mẫu, sơ đồ, biểu đồ Sơ đồ 1.1: Mối quan hệ giữa các thành tố trong quá trình dạy học 18 Sơ đồ 1.2: Mối quan hệ giữa thông tin và các chức năng quản lý 29 Sơ đồ 3.1: Quy trình bồi dưỡng nghiệp vụ bảo quản, sử dụng hiệu 81 quả TBDH Sơ đồ 3.1: Mối quan hệ giữa các biện pháp Biểu đồ 3.1: Mối tươnquan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý TBDH 91 97 Mẫu sổ, phiếu Mẫu 3.1: Theo dõi mượn trả TBDH 87 Mẫu 3.2: Sổ đăng ký sử dụng TBDH 88 Mẫu 3.3: Sổ theo dõi nhập TBDH 88 Mẫu 3.4: Sổ theo dõi tình trạng TBDH 88 2 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Cuộc cách mạng khoa học công nghệ diễn ra từ những năm 50 của thế kỷ XX, cho đến nay được đánh dấu bởi một loạt các cuộc cách mạng kế tiếp nhau như cách mạng công nghệ mới, cách mạng thông tin, cách mạng công nghệ sinh học... Đặc biệt cuộc cách mạng trong lĩnh vực thông tin bao gồm các lĩnh vực tin học, truyền thông đang tác động sâu sắc tới mọi mặt của đời sống xã hội chúng ta nói chung và quá trình giáo dục nói riêng. Cuộc cách mạng này đang tạo ra những khả năng to lớn của việc ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông vào quá trình dạy học, những ứng dụng đã và đang làm thay đổi vị trí của thiết bị dạy học (TBDH). TBDH vừa là công cụ giúp giáo viên chuyển tải thông tin, điều khiển hoạt động nhận thức của học sinh, vừa là nguồn tri thức đa dạng và phong phú. Hiện nay nước ta đã đặt ra mục tiêu đến năm 2020 về căn bản Việt Nam trở thành một nước công nghiệp hóa và hiện đại hóa. Nhân tố quyết định thành công của sự nghiệp này là những con người mới năng động, sáng tạo, có khả năng tự mình tiếp thu kiến thức mới, giải quyết được mọi tình huống xảy ra. Để thực hiện nhiệm vụ này, Đảng và Nhà nước ta đang thực hiện đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế, tiến hành xây dựng triết lý giáo dục, đổi mới một cách toàn diện từ mục tiêu, nội dung đến phương pháp dạy học. Định hướng cơ bản của công cuộc đổi mới giáo dục đã được chỉ rõ trong các nghị quyết của Trung ương Đảng về vấn đề giáo dục và đào tạo đó là: "Đổi mới mạnh mẽ phương pháp giáo dục và đào tạo, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện nếp tư duy độc lập sáng tạo của người học, từng bước áp dụng các phương pháp tiên tiến và phương tiện dạy học vào quá trình dạy học". Chương trình và SGK THPT được viết theo hướng tổ chức hoạt động nhận thức tích cực cho học sinh, theo tinh thần đổi mới phương pháp dạy và 3 phương pháp học. TBDH là một thành tố quan trọng quyết định sự thành công của việc đổi mới nội dung chương trình SGK THPT. Để đáp ứng yêu cầu đổi mới về nội dung chương trình, phương pháp dạy học cần thiết phải có các thiết bị dạy học. Người ta nhận thấy các thiết bị dạy học có ý nghĩa to lớn trong việc giúp cho giáo viên tổ chức các hoạt động học tập nhằm phát huy tính tích cực, say mê học tập của học sinh, góp phần nâng cao hiệu quả của việc dạy học. Thiết bị dạy học là một trong những điều kiện cần thiết để giáo viên thực hiện được các nội dung giáo dục, giáo dưỡng và phát triển trí tuệ, khơi dậy tố chất thông minh của học sinh. Trong thời gian qua, quản lý việc trang bị, bảo quản, sử dụng TBDH ở các trường THPT huyện An Lão, thành phố Hải Phòng đã mang lại một số hiệu quả nhất định. Nhìn chung các trường đều có TBDH đáp ứng việc dạy và học theo hướng phát huy tính tích cực chủ động của người học; khắc phục lối dạy "chay", dạy thụ động một chiều. Mặc dù việc đầu tư, bảo quản và sử dụng các TBDH ở một số trường THPT công lập đã có hiệu quả. Tuy nhiên công tác quản lý việc trang bị, bảo quản và sử dụng các TBDH vẫn còn hạn chế: có trường THPT còn thiếu TBDH, chưa bảo quản và sử dụng hiệu quả những TBDH đã có, tần suất sử dụng TBDH chưa cao thậm chí nhiều trường hợp sử dụng chỉ mang tính hình thức, đối phó gây lãng phí, chưa có biện pháp quản lý TBDH thích hợp, chưa đáp ứng được yêu cầu đổi mới về nội dung chương trình, phương pháp dạy học... Việc tìm ra một số mặt hạn chế trong công tác quản lý và đề xuất những biện pháp nhằm khắc phục những hạn chế, bất cập từ đó nâng cao hiệu quả việc trang bị, bảo quản và sử dụng TBDH góp phần cải thiện chất lượng dạy học của các trường Trung học phổ thông huyện An Lão, thành phố Hải Phòng hiện nay là một nhiệm vụ cần thiết. Với những lý do đã phân tích ở trên, tác giả chọn nghiên cứu đề tài "Quản lý thiết bị dạy học ở các trường Trung học phổ thông huyện An Lão, thành phố Hải Phòng". 4 2. Mục đích nghiên cứu Qua nghiên cứu cơ sở lý luận, đánh giá thực trạng quản lý thiết bị dạy học ở các trường Trung học phổ thông huyện An Lão, thành phố Hải Phòng, tác giả đề xuất một số biện pháp quản lý trong việc trang bị, bảo quản và sử dụng TBDH ở các trường THPT huyện An Lão, thành phố Hải Phòng. 3. Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Công tác quản lý việc trang bị, bảo quản và sử dụng TBDH ở các trường Trung học phổ thông huyện An Lão, thành phố Hải Phòng. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Một số biện pháp quản lý việc trang bị, bảo quản và sử dụng TBDH các trường THPT huyện An Lão, thành phố Hải Phòng. 4. Giả thuyết khoa học Hiện nay công tác quản lý việc trang bị, bảo quản và sử dụng TBDH ở các trường THPT huyện An Lão, thành phố Hải Phòng đã đạt được những kết quả nhất định, song vẫn còn nhiều bất cập. Nếu chọn lựa, đề xuất nhằm áp dụng một số biện pháp quản lý việc trang bị, bảo quản và sử dụng TBDH phù hợp với thực tế thì sẽ góp phần nâng cao chất lượng dạy học ở các trường THPT huyện An Lão, thành phố Hải Phòng. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý việc trang bị, bảo quản và sử dụng TBDH ở các trường THPT. Tìm hiểu thực trạng quản lý việc trang bị, bảo quản và sử dụng TBDH ở các trường THPT huyện An Lão, thành phố Hải Phòng. Nghiên cứu đề xuất một số biện pháp quản lý việc trang bị, bảo quản và sử dụng TBDH ở các trường THPT huyện An Lão, thành phố Hải Phòng. 5 6. Phạm vi nghiên cứu của đề tài Do điều kiện về thời gian và khả năng có hạn, đề tài chỉ tập trung nghiên cứu và khảo nghiệm một số biện pháp quản lý việc trang bị, bảo quản và sử dụng TBDH ở các trường THPT công lập trên địa bàn huyện An Lão, thành phố Hải Phòng (Trường THPT An Lão, Trường THPT Quốc Tuấn, Trường THPT Trần Hưng Đạo). 7. Phƣơng pháp nghiên cứu 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận Để có cơ sở cho việc đề xuất các biện pháp tăng cường công tác quản lý TBDH ở các trường THPT huyện An Lão, thành phố Hải Phòng đề tài sử dụng một số phương pháp nghiên cứu lý luận bao gồm: Phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa, khái quát hóa những vấn đề lý luận cơ bản liên quan đến đề tài nghiên cứu. Tìm hiểu các khái niệm thuật ngữ có liên quan. Nghiên cứu các văn bản, nghị quyết của Đảng, các văn bản của Nhà nước, Quốc hội, của ngành giáo dục và đào tạo về công tác quản lý TBDH. Nghiên cứu cơ sở lý luận về trang bị, bảo quản và sử dụng TBDH. Các tài liệu khác có liên quan đến đề tài. 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.2.1. Phương pháp quan sát. Đề tài sử dụng phương pháp quan sát để thu thập những số liệu thực tế trong môi trường tự nhiên, cụ thể là quan sát một số giờ học có sử dụng TBDH theo hướng phát huy tính tích cực của người học và một số giờ học sử dụng TBDH theo phương pháp dạy học truyền thống từ đó so sánh để rút ra những kết luận khoa học. 7.2.2. Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi Để điều tra thực trạng việc quản lý sử dụng TBDH trong nhà trường THPT, đề tài có một số mẫu phiếu hỏi dành cho các CBQL, giáo viên và học sinh thuộc các trường THPT của huyện An Lão, thành phố Hải Phòng 6 Phiếu hỏi cũng được sử dụng để khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp quản lý mà đề tài đưa ra sau khi nghiên cứu lý luận và thực trạng. 7.2.3. Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia Bằng việc đưa ra phiếu hỏi một số cán bộ quản lý, giáo viên trực tiếp tham gia quản lý TBDH có kiến thức và kinh nghiệm quản lý TBDH 7.2.4. Phương pháp phỏng vấn Để hiểu sâu thêm những thông tin thu thập được từ các phiếu điều tra, tác giả tiến hành phỏng vấn CBQL một số trường THPT của huyện An Lão và một số giáo viên dạy giỏi, có kinh nghiệm trong sử dụng, bảo quản TBDH. 7.2.5. Phương pháp đánh giá, tổng kết rút kinh nghiệm Bằng việc đưa ra kết quả nghiên cứu lý luận thực tiễn và lấy thực tiễn để kiểm nghiệm lại kết quả nghiên cứu lý luận, phương pháp này được sử dụng nhằm đánh giá tính hợp lý và khả thi của các biện pháp quản lý mà tác giả luận văn đề xuất. 7.3. Nhóm phương pháp hỗ trợ Đề tài sử dụng phương pháp toán thống kê để xử lý kết quả nghiên cứu: sử dụng các công thức tính số trung bình cộng,… để so sánh, đối chiếu các kết quả nghiên cứu nhằm rút ra những kết luận khoa học cho đề tài. 8. Cấu trúc luận văn. Luận văn dài 120 trang, có 18 bảng thống kê, 04 sơ đồ, 01 biểu đồ và 04 mẫu phiếu. Luận văn ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, tài liệu tham khảo và phụ lục sẽ gồm 3 chương chủ yếu sau: Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về quản lý thiết bị dạy học ở các trường Trung học phổ thông. Chƣơng 2: Thực trạng quản lý thiết bị dạy học ở các trường Trung học phổ thông huyện An Lão, thành phố Hải Phòng. Chƣơng 3: Một số biện pháp quản lý thiết bị dạy học ở các trường Trung học phổ thông huyện An Lão, thành phố Hải Phòng 7 CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÍ THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Nước ngoài Từ xưa đến nay, giáo dục luôn là một lĩnh vực khoa học mà ở bất cứ thời đại nào, quốc gia nào cũng đều dành nhiều sự quan tâm, nghiên cứu của các nhà khoa học. Tuy nhiên, nghiên cứu các vấn đề trong giáo dục không phải là điều dễ dàng, bởi lẽ những vấn đề đó luôn luôn có sự gắn kết, ràng buộc với những lĩnh vực khác trong xã hội như kinh tế, chính trị, văn hoá xã hội chính vì vậy nghiên cứu các biện pháp quản lý việc trang bị, bảo quản và sử dụng TBDH nhằm nâng cao kết quả giáo dục và đổi mới phương pháp dạy và học là một vấn đề khó khăn và phức tạp. Để nâng cao chất lượng giáo dục thì trước tiên phải nâng cao chất lượng giảng dạy trong nhà trường. Để sử dụng có hiệu quả TBDH, vai trò của các biện pháp quản lý là hết sức quan trọng. Các nhà nghiên cứu trong và ngoài nước đã nghiên cứu thực tiễn quản lý nhà trường để tìm ra các biện pháp quản lý hiệu quả nhất. Hội nghị Quốc tế về giáo dục lần thứ 39 họp tại Giơ-ne-vơ năm 1984 cũng như nhiều hội nghị về TBDH ở các nước xã hội chủ nghĩa đã khẳng định ngành giáo dục cần được đổi mới thường xuyên về mục đích, cấu trúc, nội dung, TBDH và phương pháp để tạo cho tất cả các học sinh có những cơ hội học tập. Tùy theo hoàn cảnh kinh tế, kỹ thuật và xã hội mà tất cả các nước trên thế giới đều có khuynh hướng hoàn thiện CSVC và TBDH nhằm phù hợp với sự hiện đại hoá nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức dạy học. Các nước có nền kinh tế phát triển đều quan tâm đến việc nghiên cứu, thiết kế, sản xuất các TBDH hiện đại, đạt chất lượng cao, cần thiết cho nhu cầu giáo dục mỗi nước. Hiện nay nhiều nước trên thế giới nghiên cứu, sử dụng rộng rãi đĩa hình và bước đầu sử dụng mạng Internet trong giáo dục. 8 Trong khoảng 15-20 năm gần đây, các thiết bị điện tử, máy vi tính, rôbốt, các đồng hồ điện tử số đo chính xác cao, ti vi, video,... đã được nghiên cứu, thiết kế và tăng cường cho các trường phổ thông. 1.1.2. Việt Nam Ở Việt Nam, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chính thức ban hành các tiêu chuẩn TBDH từ mẫu giáo đến trung học phổ thông. Tiếp theo là những tiêu chuẩn đã được xây dựng và ban hành vào các năm 1975, 1985. Từ năm 1986 trở lại đây, dưới dạng các đề tài nghiên cứu cấp bộ và đề tài tiêu chuẩn đo lường cấp ngành, Viện khoa học giáo dục đã tiếp tục triển khai xây dựng hệ thống tiêu chuẩn danh mục TBDH trường tiểu học, THPT, THPT phục vụ chương trình cải cách giáo dục và chương trình thí điểm chuyên ban. Bản danh mục là cơ sở pháp lý cho việc xác định mục tiêu, nội dung các mặt công tác TBDH (nghiên cứu, thiết kế mẫu, tổ chức sản xuất, trang bị và tự làm) từ Trung ương đến địa phương. Bản danh mục cũng đồng thời làm cơ sở pháp lý để các trường học, các cấp giáo dục thuyết phục các ngành, chính quyền địa phương và cha mẹ học sinh quan tâm đầu tư kinh phí và vật tư cho việc trang bị và sử dụng TBDH. Hiện nay, ở nước ta kinh phí đầu tư cho mua sắm TBDH còn hạn hẹp. Theo qui định của thông tư 30 Liên bộ Tài chính - Giáo dục và Đào tạo, ngày 24-7-1990 thì kinh phí dành cho mua sắm sách và thết bị giáo dục là 6-10% ngân sách giáo dục, nhưng theo số liệu mới nhất, trong thực tế bình quân cả nước chỉ đạt 3,7% ngân sách của nhà nước đầu tư cho giáo dục; trong đó mua sắm TBDH là 1,5%. Điều đó cho thấy TBDH còn thiếu nhiều so với yêu cầu, vì vậy vấn đề đặt ra cho các nhà quản lý giáo dục nói chung là cần phải nghiên cứu thực trạng đơn vị mình, có kế hoạch đầu tư, mua sắm TBDH phù hợp với điều kiện vùng miền và địa phương mình; công tác quản lý sử dụng TBDH cũng cần được tăng cường, nâng cao hơn nữa. Với hiệu trưởng các trường THPT muốn nâng cao hiệu quả sử dụng TBDH trước hết cần nắm vững các khái niệm về CSVC sư phạm và khái niệm về TBDH, vị trí, vai trò 9 của TBDH trong quá trình dạy học và một số vấn đề về quản lý TBDH trong nhà trường. Năm 2005, Chủ nhiệm đề tài Ngô Quang Sơn đã bảo vệ thành công đề tài cấp Bộ về: “Một số biện pháp quản lý nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng thiết bị giáo dục, ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông tại các trung tâm Giáo dục thường xuyên và trung tâm học tập cộng đồng” mã số: B 200453-17 tác giả khẳng định vai trò quan trọng của TBDH trong các hoạt động giảng dạy, giáo dục và học tập, đó là: “….TBDH là một bộ phận không thể thiếu được của quá trình dạy học tích cực. TBDH vừa là một thành tố, vừa là một phương tiện tạo hứng thú nhận thức cho học sinh. TBDH là một trong những điều kiện giúp giáo viên và học sinh thực hiện tốt phương châm dạy học phát huy tính tích cực của học sinh, tích cực hoá quá trình nhận thức, quá trình tư duy của học sinh…”, đồng thời tác giả đã đưa ra hệ thống 8 giải pháp quản lý nhằm nâng cao hiệu quả của việc trang bị, sử dụng và bảo quản TBDH. Những năm gần đây đã có một số công trình nghiên cứu về TBDH. Đó là các luận văn thạc sỹ khoa học nghiên cứu về quản lý TBDH như: - Tác giả Nguyễn Xuân Cường với đề tài: “Một số biện pháp quản lý phương tiện dạy học của Hiệu trưởng trường THPT Kim Bình, Chiêm Hoá Tuyên Quang” - Tác giả Nguyễn Thị Huế với đề tài : “Một số biện pháp quản lý cơ sở vật chất và thiết bị trường học của Hiệu trưởng các trường THPT huyện miền núi Sơn Dương Tuyên Quang” - Tác giả Đỗ Hoàng Hiệp với đề tài: “Một số biện pháp xây dựng và quản lý cơ sở vật chất và thiết bị trường học của hiệu trưởng trường trung học phổ thông Sóc Sơn - Hà Nội” - Tác giả Ngô Thị Phong với đề tài: "Một số biện pháp quản lý thiết bị dạy học của Hiệu trưởng các trường trung học cơ sở thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ" 10 - Tác giả Nguyễn Văn Tuấn với đề tài: “Một số biện pháp quản lý TBDH của Hiệu trưởng các trường THPT huyện Yên Khánh tỉnh Ninh Bình” Cho đến nay các đề tài nghiên cứu về quản lý TBDH ở trường THPT chưa nhiều, chưa được nghiên cứu sâu sắc. Đặc biệt chưa có đề tài nào nghiên cứu về quản lý TBDH ở các trường THPT huyện An Lão, thành phố Hải Phòng. Do đó đề tài nghiên cứu về quản lý TBDH ở các trường THPT huyện An Lão, thành phố Hải Phòng là hết sức cần thiết. 1.2. Một số khái niệm cơ bản có liên quan 1.2.1 Quản lý Quản lý là một hiện tượng xã hội xuất hiện rất sớm. Con người trong hoạt động của mình, để đạt được mục tiêu cá nhân phải dự kiến kế hoạch, sắp xếp trình tự tiến hành và tác động đến đối tượng bằng cách nào đó theo khả năng của mình. Trong quá trình lao động tập thể càng không thể thiếu được kế hoạch, sự phân công và điều hành chung, sự hợp tác và quản lý lao động. Như vậy quản lý tất yếu nảy sinh và nó chính là một phạm trù tồn tại khách quan được ra đời từ bản thân nhu cầu của mọi chế độ xã hội, mọi quốc gia, trong mọi thời đại. Có nhiều quan điểm khác nhau về quản lý. Theo quan điểm của lý thuyết hệ thống, quản lý là "Phương thức tác động có chủ đích của chủ thể quản lý lên hệ thống, bao gồm hệ thống các quy tắc, các ràng buộc về hành vi đối với mọi đối tượng ở các cấp trong hệ thống nhằm duy trì tính trội hợp lý của cơ cấu và đưa hệ thống sớm đạt tới mục tiêu". Theo quan điểm của điều khiển học, quản lý là "chức năng của những hệ có tổ chức, với bản chất khác nhau (sinh học, xã hội, kỹ thuật) nó bảo toàn cấu trúc các hệ, duy trì chế độ hoạt động. Quản lý là một tác động hợp quy luật khách quan, làm cho hệ vận hành và phát triển". Frederik. Uinslon Taylo (1856-1915) người Mỹ được coi là "Cha đẻ của Thuyết quản lý khoa học", là một trong những người mở ra "Kỷ nguyên vàng" trong quản lý đã thể hiện tư tưởng cốt lõi của mình trong quản lý là 11 "Mỗi loại công việc dù nhỏ nhất đều phải chuyên môn hoá và đều phải quản lý chặt chẽ". Ông cho rằng. "Quản lý là nghệ thuật biết rõ ràng chính xác cái gì cần làm và làm cái đó như thế nào bằng phương pháp tốt nhất, rẻ nhất". Theo Mác, bất cứ lao động xã hội hay cộng đồng trực tiếp nào tiến hành trên quy mô tương đối lớn thì ít nhiều cũng đến một sự chỉ đạo để điều hoà những hoạt động cá nhân và thực hiện những chức năng chung phát sinh từ sự vận động những tổng quan độc lập của nó. Như vậy Mác đã lột tả được bản chất quản lý là một hoạt động lao động, một hoạt động tất yếu vô cùng quan trọng trong quá trình phát triển của loài người. [27] Đề cập đến vấn đề quản lý, tác giả Đặng Vũ Hoạt và tác giả Hà Thế Ngữ cho rằng. "Quản lý là một quá trình định hướng, quá trình có mục tiêu, quản lý một hệ thống nhằm đạt được những mục tiêu nhất định".[31, tr.29] Tác giả Nguyễn Văn Lê quan niệm. "Quản lý là một hệ thống xã hội, là khoa học và nghệ thuật tác động vào từng thành tố của hệ thống bằng những phương pháp thích hợp, nhằm đạt các mục tiêu đề ra cho hệ và từng thành tố của hệ". [25] Những quan niệm về quản lý trên đây tuy có cách tiếp cận khác nhau, nhưng tác giả nhận thấy chúng đều bao hàm một nghĩa chung, đó là: - Quản lý là các hoạt động thiết yếu đảm bảo phối hợp những nỗ lực cá nhân, đảm bảo hoàn thành các công việc và là phương thức tốt nhất để đạt được mục tiêu chung của tập thể. - Quản lý là quá trình tác động có định hướng, có tổ chức của chủ thể quản lý lên đối tượng quản lý thông qua các cơ chế quản lý, nhằm sử dụng có hiệu quả cao nhất các nguồn lực trong điều kiện môi trường biến động để hệ thống ổn định phát triển, đạt được những mục tiêu đã định. Như vậy, quản lý là một quá trình tác động có tổ chức, có hướng đích của chủ thể quản lý tới đối tượng quản lý nhằm đạt mục tiêu đề ra. 12
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan

Tài liệu vừa đăng