Tài liệu Luận văn thạc sĩ một số giải pháp nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh sản phẩm nước sạch tại tổng công ty cấp nước sài gòn

BỘ GIÁO DỤC VÀO ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH ------------------------------------ LÊ HỮU QUANG MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ SẢN XUẤT KINH DOANH SẢN PHẨM NƯỚC SẠCH TẠI TỔNG CÔNG TY CẤP NƯỚC SÀI GÒN LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Thành phố Hồ Chí Minh - Năm 2012 BỘ GIÁO DỤC VÀO ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH ------------------------------------ LÊ HỮU QUANG MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ SẢN XUẤT KINH DOANH SẢN PHẨM NƯỚC SẠCH TẠI TỔNG CÔNG TY CẤP NƯỚC SÀI GÒN LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ CHUYÊN NGÀNH QUẢN TRỊ KINH DOANH MÃ NGÀNH: 60.34.05 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS TS. LÊ THANH HÀ Thành phố Hồ Chí Minh - Năm 2012 GIỚI THIỆU TÓM TẮT LUẬN VĂN MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ SẢN XUẤT KINH DOANH SẢN PHẨM NƯỚC SẠCH TẠI TỔNG CÔNG TY CẤP NƯỚC SÀI GÒN Nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh ngày càng đóng vai trò hết sức quan trọng trong quá trình phát triển của mỗi doanh nghiệp, đặc biệt trong bối cảnh sự cạnh tranh trên thị trường ngày càng gay gắt và tài nguyên ngày càng khan hiếm hiện nay. Nghiên cứu nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của ngành, của mỗi doanh nghiệp là vấn đề bức thiết mang tính sống còn. Đối với lĩnh vực sản xuất kinh doanh sản phẩm nước sạch, việc nâng cao hiệu quả không chỉ mang lại lợi ích cho doanh nghiệp cấp nước mà còn góp phần phục vụ tốt hơn cho cộng đồng, cho người dân. Nước sạch là một sản phẩm thiết yếu và việc đáp ứng nhu cầu nước sạch của người dân từ lâu đã được cộng đồng thế giới xem như là một trong những chỉ tiêu chính đánh giá mức độ phát triển của một lãnh thổ. Ở phạm vi quốc gia, Chính phủ Việt Nam rất quan tâm đến lĩnh vực phát triển cơ sở hạ tầng, nhằm đạt được mục tiêu đến năm 2020 cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại, trong đó các ngành như giao thông, điện, nước, bưu chính viễn thông phải đi trước một bước. Cụ thể với ngành cấp nước, một mặt định hướng phát triển, một mặt đối mặt với thách thức về biến đổi khí hậu, về ô nhiễm môi trường và áp lực về yêu cầu phát triển. Thành phố Hồ Chí Minh là đô thị lớn, là trung tâm kinh tế của các tỉnh phía Nam. Với gần 10 triệu dân và khách vãng lai, nhu cầu sử dụng nước sạch của Thành phố là rất lớn và yêu cầu phát triển ngành cấp nước là rất gay gắt. Ngành cấp nước thành phố Hồ Chí Minh có tuổi đời lớn nhất trong nước (trên 130 năm). Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn, đơn vị có nhiệm vụ đảm bảo nước sạch cho thành phố có số khách hàng chiếm khoảng 1/5 , sản lượng sản xuất chiếm khoảng 1/4 so với cả nước. Trong khi nước sạch vẫn chưa đủ phục vụ, thì hiệu quả sản xuất kinh doanh thấp, tỷ lệ thất thoát nước còn cao, chất lượng phục vụ kém là thách thức đối với Tổng Công ty. Luận văn kinh tế với đề tài “Một số giải pháp nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh sản phẩm nước sạch tại Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn” đã thực hiện việc đánh giá thực trạng hiệu quả sản xuất kinh doanh sản phẩm nước sạch của Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn, qua đó đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh sản phẩm nước sạch, đồng thời đưa ra các kiến nghị để thực hiện thành công các giải pháp đó. Luận văn được bố cục thành 03 chương: Trong Chương 1. Tổng quan về hiệu quả sản xuất kinh doanh, luận văn đã khái quát khái niệm hiệu quả sản xuất kinh doanh, nêu các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sản xuất kinh doanh sản phẩn nói chung và sản phẩm nước sạch nói riêng. Để đánh giá hiệu quả sản xuất kinh doanh sản phẩm nước sạch, luận văn phân tích, đánh giá các chỉ tiêu: - Nhóm chỉ tiêu kinh tế - xã hội: + Tỷ lệ người dân được cung cấp nước sạch. + Giá tiêu thụ nước sạch bình quân. + Chất lượng dịch vụ cơ bản. - Nhóm chỉ tiêu tài chính: + Lợi nhuận. + Tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản. + Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu. + Tỷ số vận hành. + Tỷ lệ thất thoát – thất thu nước. + Số nhân viên trên 1000 đấu nối. Trong quá trình đánh giá các chỉ tiêu hiệu quả kinh tế - xã hội và hiệu quả tài chính, luận văn đã xem xét đến tác động của môi trường quốc gia và nguồn lực bên trong doanh nghiệp để thấy rõ hơn nguyên nhân nào tạo nên hiệu quả đó. Ở Chương 2. Phân tích và đánh giá hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh sản phẩm nước sạch của Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn, luận văn đã chỉ ra rằng Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn đang đứng trước cơ hội của sự phát triển nhưng cũng đang đối mặt với nguy cơ to lớn đến từ sự phát triển nhưng kém hiệu quả. Các chỉ tiêu hoạt động sản xuất kinh doanh sản phẩm nước sạch của Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn cho thấy mặc dù hiệu quả kinh tế - xã hội có được cải thiện theo từng năm nhưng hiệu quả về mặt tài chính rất thấp. Nếu không có nỗ lực nâng cao hiệu quả về mặt tài chính thì sẽ đến lúc không đủ điều kiện để đảm bảo hiệu quả kinh tế - xã hội. Trên cơ sở kết quả phân tích ở chương 1 và chương 2, chương 3 của luận văn đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh sản phẩm nước sạch, cụ thể là các nhóm giải pháp: xây dựng chiến lược sản xuất kinh doanh; huy động nguồn lực xã hội để nâng cao hiệu quả; tạo cơ chế khuyến khích giảm thất thoát nước – giải quyết tận gốc sự lãng phí rất lớn hiện nay. LỜI CẢM ƠN Trong quá trình thực hiện luận văn này tôi đã nhận được nhiều sự giúp đỡ, động viên của các thầy cô, của nhiều cơ quan, doanh nghiệp và các cá nhân. Xin trân trọng cảm ơn PGS.TS. LÊ THANH HÀ – người thầy đáng kính trọng, người đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ, động viên tôi hoàn thành luận văn thạc sĩ kinh tế này. Xin trân trọng cảm ơn các thầy cô giảng viên trường Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh, đặc biệt là các thầy cô khoa Quản trị kinh doanh đã tận tình giảng dạy, chia sẻ, giúp tôi nâng cao kiến thức làm cơ sở thực hiện luận văn này. Xin trân trọng cảm ơn Đảng ủy, Hội đồng thành viên, Ban Tổng giám đốc và các đồng nghiệp trong Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn đã tạo mọi điều kiện thuận lợi và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập ở bậc Cao học và thực hiện luận văn thạc sĩ kinh tế tại Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn. Xin trân trọng cảm ơn các đồng nghiệp công tác tại các tổ chức, doanh nghiệp ngành cấp nước, tập thể học viên lớp Đêm 1 – QTKD, cao học khóa 17, Trường Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh đã giúp đỡ tôi trong việc cung cấp các tài liệu, số liệu phục vụ cho quá trình thực hiện luận văn này. Xin trân trọng cảm ơn! LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong các công trình khác. TÁC GIẢ LÊ HỮU QUANG MỤC LỤC Trang Trang bìa Lời cảm ơn Lời cam đoan Mục lục Từ viết tắt Danh mục các hình, bảng Danh mục các phụ lục đính kèm luận văn LỜI MỞ ĐẦU................................................................................................................. 1 0.1. Sự cần thiết của đề tài nghiên cứu ........................................................................ 1 0.2. Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................................ 2 0.3. Phương pháp nghiên cứu ...................................................................................... 2 0.4. Đối tượng nghiên cứu ........................................................................................... 3 0.5. Phạm vi nghiên cứu .............................................................................................. 3 Chương 1 : TỔNG QUAN VỀ HIỆU QUẢ SẢN XUẤT KINH DOANH ................ 4 1.1. Hiệu quả sản xuất kinh doanh .............................................................................. 4 1.2. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sản xuất kinh doanh ............................................ 5 1.2.1. Các chỉ tiêu đầu vào ………………………………………………………… 5 1.2.2. Các chỉ tiêu đầu ra .......................................................................................... .... 6 1.3. Đặc điểm của việc kinh doanh sản phẩm nước sạch ............................................ 10 1.3.1. Khái quát về đặc điểm của sản phẩm nước sạch .............................................. 10 1.3.2. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sản xuất kinh doanh sản phẩm nước sạch....... 12 1.3.2.1. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả kinh tế - xã hội ....................................... 12 1.3.2.2. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả tài chính.................................................. 14 1.3.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất kinh doanh sản phẩm nước sạch 16 1.3.3.1. Các yếu tố trong môi trường quốc gia ..................................................... 16 1.3.3.2. Các yếu tố bên trong doanh nghiệp ......................................................... 17 TÓM TẮT CHƯƠNG 1................................................................................................ 19 Chương 2 : PHÂN TÍCH VÀ ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG SẢN XUẤT KINH DOANH SẢN PHẨM NƯỚC SẠCH CỦA TỔNG CÔNG TY CẤP NƯỚC SÀI GÒN ........................... 2.1. Tổng quan về Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn .................................................. .... 21 21 2.1.1. Lịch sử phát triển ngành cấp nước trên địa bàn Thành phố. .......................... .... 21 2.1.2. Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn hiện nay .................................................... .... 21 2.2. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất kinh doanh sản phẩm nước sạch của Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn. .......................................... .... 2.2.1. Môi trường quốc gia....................................................................................... .... 23 23 2.2.1.1. Các yếu tố kinh tế - xã hội..................................................................... .... 23 2.2.1.2. Các yếu tố chính trị và pháp luật ........................................................... .... 25 2.2.1.3. Các yếu tố văn hoá – xã hội .................................................................. .... 27 2.2.1.4. Các yếu tố dân số .................................................................................. .... 28 2.2.1.5. Các yếu tố khoa học – công nghệ .......................................................... .... 29 2.2.1.6. Các yếu tố về điều kiện thiên nhiên ...................................................... .... 30 2.2.1.7. Nguy cơ xâm nhập của các đối thủ tiềm năng ...................................... .... 32 2.2.1.8. Các đối thủ cạnh tranh hiện tại .............................................................. .... 33 2.2.1.9. Sản phẩm thay thế ................................................................................. .... 35 2.2.1.10. Thế mặc cả của người mua ................................................................. .... 35 2.2.1.11. Thế mặc cả của nhà cung cấp yếu tố đầu vào ..................................... .... 36 2.2.2. Nguồn lực bên trong doanh nghiệp. ............................................................... .... 37 2.2.2.1. Tầm nhìn chiến lược.............................................................................. .... 37 2.2.2.2. Tình hình tổ chức quản lý...................................................................... .... 38 2.2.2.3. Trình độ nhân lực và năng suất lao động .............................................. .... 39 2.2.2.4. Hình ảnh và uy tín của doanh nghiệp .................................................... .... 39 2.2.2.5. Văn hóa tổ chức .................................................................................... .... 40 2.2.2.6. Thị phần................................................................................................. .... 40 2.2.2.7. Tài sản .................................................................................................. .... 41 2.2.2.8. Vốn ....................................................................................................... .... 42 2.3. Đánh giá hiệu quả sản xuất kinh doanh sản phẩm nước sạch của Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn ................................................................................................ .... 43 2.3.1. Kết quả sản xuất kinh doanh. ......................................................................... .... 43 2.3.2. Phân tích hiệu quả kinh tế - xã hội và hiệu quả tài chính. ............................. .... 45 2.3.2.1. Phân tích hiệu quả kinh tế - xã hội ....................................................... .... 45 2.3.2.2. Phân tích hiệu quả tài chính ................................................................. .... 48 2.3.3. Đánh giá hiệu quả sản xuất kinh doanh sản phẩm nước sạch. ....................... .... 53 TÓM TẮT CHƯƠNG 2................................................................................................ 54 Chương 3 : CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ SẢN XUẤT KINH DOANH SẢN PHẨM NƯỚC SẠCH CỦA TỔNG CÔNG TY CẤP NƯỚC SÀI GÒN ........................... 55 3.1. Giải pháp về xây dựng chiến lược sản xuất kinh doanh. ..................................... .... 55 3.1.1. Sự cần thiết phải xây dựng chiến lược sản xuất kinh doanh. ......................... .... 55 3.1.2. Mục tiêu chiến lược của Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn đến năm 2025 ... .... 55 3.1.2.1. Định hướng phát triển cấp nước Thành phố......................................... .... 55 3.1.2.2. Định hướng phát triển của Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn .............. .... 56 3.1.3. Chiến lược sản xuất kinh doanh. .................................................................... .... 57 3.2. Giải pháp huy động nguồn lực xã hội .................................................................. .... 57 3.2.1. Kinh nghiệm ở nước ngoài............................................................................. .... 59 3.2.2. Kinh nghiệm ở trong nước ............................................................................. .... 61 3.2.3. Giải pháp huy động nguồn lực xã hội trong sản xuất kinh doanh sản phẩm nước sạch tại Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn. .......................................... .... 63 3.2.3.1. Đối với hoạt động sản xuất nước sạch. ................................................. .... 63 3.2.3.2. Đối với hoạt động cung ứng dịch vụ cung cấp nước. ........................... .... 65 3.3. Giải pháp tạo động lực giảm nước thất thóat - thất thu. ...................................... .... 67 3.3.1. Kinh nghiệm giảm nước thất thóat - thất thu ở các nước .............................. .... 67 3.3.2. Các giải pháp và kế họach chống thất thoát – thất thu nước............................... 69 3.3.2.1. Lộ trình thực hiện ................................................................................. .... 69 3.3.2.2. Giải pháp thực hiện .............................................................................. .... 70 3.3.3. Giải pháp tạo động lực giảm nước thất thoát – thất thu. ................................ .... 72 3.3.3.1. Phân vùng tách mạng và chia sẻ lợi ích với nhà đầu tư bên ngoài....... .... 73 3.3.3.2. Tạo cơ chế khuyến khích trong nội bộ................................................. .... 74 3.4. Ảnh hưởng của các giải pháp lên hiệu quả sản xuất kinh doanh. ....................... .... 77 3.5. Kiến nghị để thực hiện các giải pháp ................................................................... .... 79 3.5.1. Đối với Chính phủ ....................................................................................... .... 79 3.5.2. Đối với Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh. .................................... .... 81 3.5.3. Đối với Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn. .................................................. .... 82 Kết luận ......................................................................................................................... .... 84 Tài liệu tham khảo. ...................................................................................................... .... 86 Các Phụ lục TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt Viết đầy đủ SXKD Sản xuất kinh doanh. WB Ngân hàng Thế giới. ADB Ngân hàng Phát triển châu Á. SAWACO Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn – Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên. Tổng Công ty Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn – Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên. NRW Lượng nước thất thoát – thất thu. PPP Hợp tác công – tư. PSP Khu vực tư nhân. SEAWUN Mạng lưới các công ty nước Đông Nam Á. BOT Xây dựng – vận hành – chuyển giao. BOO Xây dựng – sở hữu – vận hành. DBL Thiết kế – xây dựng – cho thuê. O&M Vận hành và bảo dưỡng. DANH MỤC CÁC BẢNG, HÌNH Các bảng: Số Tên Trang 23 Bảng 2.1 Tăng trưởng GDP trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh Bảng 2.2 Cơ cấu tài sản 41 Bảng 2.3 Tài sản mạng lưới đường ống 42 Bảng 2.4 Cơ cấu vốn (cuối kỳ) 42 Bảng 2.5 Cơ cấu nợ (cuối kỳ) 42 Bảng 2.6 Sản lượng nước sản xuất và tiêu thụ 43 Bảng 2.7 Doanh thu từ sản phẩm nước sạch 44 Bảng 2.8 Lợi nhuận từ kinh doanh sản phẩm nước sạch 45 Bảng 2.9 Tỷ lệ hộ dân được cung cấp nước sạch trên địa bàn thành phố 45 Bảng 2.10 Phát triển hệ thống cấp nước 46 Bảng 2.11 Biểu giá nước trên địa bàn Thành phố 47 Bảng 2.12 Tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản 49 Bảng 2.13 Tỷ suất lợi nhuận trên trên vốn chủ sở hữu 49 Bảng 2.14 Tỷ số vận hành 50 Bảng 2.15 Tỷ lệ thất thoát - thất thu nước 50 Bảng 2.16 Số nhân viên trên 1.000 đấu nối 51 Bảng 2.17 Bảng đánh giá xếp hạng các Công ty Cấp nước đô thị Việt Nam 52 Bảng 3.1 Dự báo nhu cầu sử dụng nước sạch 55 Bảng 3.2 Tổng chi phí đầu tư hệ thống cấp nước đến năm 2025 58 Bảng 3.3 Số lượng, quy mô và hình thức đầu tư PSP 59 Bảng 3.4 Tình hình nước thất thoát – thất thu ở các nước 68 Bảng 3.5 Tương quan giữa tỷ lệ thất thoát nước và giá bán bình quân 78 Các hình : Số Tên Hình 2.1 Biểu đồ Thu nhập bình quân đầu người Hình 3.1 Sự khác biệt trong giảm nước thất thoát – thất thu Trang 24 69 tại 02 khu vực Đông – Tây Manila (Philippine) Hình 3.2 Biểu đồ tỷ lệ thất thoát nước và giá bàn bình quân 78 DANH MỤC CÁC PHỤ LỤC Số Tên phụ lục PHỤ LỤC 1 Mô hình tổ chức của Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn PHỤ LỤC 2 Xây dựng Chiến luợc sản xuất kinh doanh sản phẩm nước sạch của Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn đến năm 2025 PHỤ LỤC 3 Các nguồn cung cấp nước & dự kiến huy động vốn PHỤ LỤC 4 Tình trạng sở hữu và số lượng khách hàng của các đơn vị phân phối nước. PHỤ LỤC 5 Các hình thức huy động nguồn lực cho các khu vực cấp nước. PHỤ LỤC 6 Các đặc điểm và hình thức chia sẻ lợi ích với các nhà đầu tư bên ngoài trong chống thất thoát – thất thu ở các vùng phân phối nước. PHỤ LỤC 7 Giá bán bình quân ảnh hưởng bởi các giải pháp. 1 LỜI MỞ ĐẦU 0.1. Sự cần thiết của đề tài nghiên cứu: Nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh ngày càng đóng vai trò hết sức quan trọng trong quá trình phát triển của mỗi doanh nghiệp, đặc biệt trong bối cảnh sự cạnh tranh trên thị trường ngày càng gay gắt và tài nguyên ngày càng khan hiếm hiện nay. Nghiên cứu nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của ngành, của mỗi doanh nghiệp là vấn đề bức thiết mang tính sống còn. Đối với lĩnh vực sản xuất kinh doanh sản phẩm nước sạch, việc nâng cao hiệu quả không chỉ mang lại lợi ích cho doanh nghiệp cấp nước mà còn góp phần phục vụ tốt hơn cho cộng đồng, cho người dân. Nước sạch là một sản phẩm thiết yếu và việc đáp ứng nhu cầu nước sạch của người dân từ lâu đã được cộng đồng thế giới xem như là một trong những chỉ tiêu chính đánh giá mức độ phát triển của một lãnh thổ. Tháng 09 năm 2000, tại Hội nghị thượng đỉnh Thiên niên kỷ, 189 quốc gia thành viên Liên hiệp quốc đã nhất trí 08 mục tiêu thiên niên kỷ, trong đó ở mục tiêu thứ 07 có chỉ tiêu phấn đấu đến năm 2015 giảm một nửa số người không được tiếp cận thường xuyên với nước sạch và hợp vệ sinh. Ở phạm vi quốc gia, Chính phủ ta rất quan tâm đến lĩnh vực phát triển cơ sở hạ tầng, nhằm đạt được mục tiêu đến năm 2020 cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại, trong đó các ngành như giao thông, điện, nước, bưu chính viễn thông phải đi trước một bước. Cụ thể với ngành cấp nước chính phủ vừa ban hành hàng loạt các văn bản pháp quy về sản xuất và cung cấp nước sạch, một mặt định hướng phát triển, một mặt đối mặt với thách thức về biến đổi khí hậu, về ô nhiễm môi trường và áp lực về yêu cầu phát triển. Thành phố Hồ Chí Minh là đô thị lớn, là trung tâm kinh tế của các tỉnh phía Nam. Với gần 10 triệu dân và khách vãng lai, nhu cầu sử dụng nước sạch của Thành phố là rất lớn và yêu cầu phát triển ngành cấp nước là rất gay gắt. Ngành cấp nước thành phố Hồ Chí Minh có tuổi đời lớn nhất trong nước (trên 130 năm). Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn, đơn vị có nhiệm vụ đảm bảo nước sạch cho thành phố có số khách hàng chiếm khoảng 1/5 , sản lượng sản xuất chiếm khoảng 1/4 so với cả nước. Trong khi nước sạch 2 vẫn chưa đủ phục vụ, thì hiệu quả sản xuất kinh doanh thấp, tỷ lệ thất thoát nước còn cao, chất lượng phục vụ kém là thách thức đối với Tổng Công ty. Luận văn “Các giải pháp nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh sản phẩm nước sạch tại Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn” giúp giải quyết các thách thức đó, giúp Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn phát triển tốt hơn, hiệu quả hơn, để phục vụ cộng đồng tốt hơn. 0.2. Mục tiêu nghiên cứu. Mục tiêu chung của luận văn là đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh sản phẩm nước sạch, để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách hàng và sự phát triển bền vững của Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn. Để đi đến mục tiêu chung, luận văn phải đạt được các mục tiêu cụ thể: - Đánh giá thực trạng hiệu quả sản xuất kinh doanh sản phẩm nước sạch của Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn. - Đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh sản phẩm nước sạch tại Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn. - Đưa ra các kiến nghị để thực hiện thành công các giải pháp đó. 0.3. Phương pháp nghiên cứu. Đề tài nghiên cứu ứng dụng khoa học kinh tế vào giải quyết vấn đề cụ thể, tại một doanh nghiệp xác định. Các phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong luận văn gồm: Phương pháp ứng dụng lý thuyết hệ thống; dự báo; phân tích tổng hợp, vừa kết hợp định tính với định lượng; thống kê; so sánh. Cụ thể: - Phương pháp phân tích tổng hợp được áp dụng trong đánh giá môi trường kinh doanh. - Phương pháp thống kê, so sánh được áp dụng trong việc thu thập và xử lý số liệu. - Phương pháp ứng dụng lý thuyết hệ thống được áp dụng trong việc thiết lập quy trình xây dựng chiến lược sản xuất kinh doanh theo mô hình quản trị chiến lược toàn diện. 3 - Phương pháp dự báo (hồi quy đơn tuyến tính) được áp dụng trong các dự báo giá trị sản lượng, tốc độ tăng trưởng. - Các số liệu thứ cấp được thu thập tại Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn và các doanh nghiệp cấp nước trong ngành Cấp nước Việt Nam. Bên cạnh đó, luận văn còn sử dụng các số liệu, tài liệu của Tổng Cục Thống kê, Hội Cấp thoát nước Việt Nam, tài liệu chuyên ngành cấp nước của Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB), Ngân hàng Thế Giới (WB). - Các số liệu sơ cấp được thu thập theo phương pháp xin ý kiến các chuyên gia nhằm: Xác định các yếu tố môi trường quốc gia, yếu tố nguồn lực bên trong có ảnh hưởng đến kết quả sản xuất kinh doanh sản phẩm nước sạch và mức độ phản ứng của Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn đối với các yếu tố đó; xác định điểm mức độ quan trọng của các yếu tố. 0.4. Đối tượng nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sản xuất kinh doanh sản phẩm nước sạch, từ đó đưa ra các giải pháp nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh sản phẩm nước sạch tại Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn. 0.5. Phạm vi nghiên cứu. Đề tài luận văn tập trung phân tích thực trạng sản xuất kinh doanh sản phẩm nước sạch giai đoạn năm 2007 – 2010 và đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh sản phẩm nước sạch ở Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn giai đoạn năm 2011 – 2025. Đề tài luận văn thực hiện có liên quan đến nhiều lĩnh vực khoa học khác nhau như kinh tế, tài chính, luật pháp, công nghệ, tự nhiên,… Tuy nhiên, luận văn chỉ giới hạn phạm vi nghiên cứu về hoạt động sản xuất kinh doanh sản phẩm nước sạch của Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn, có xem xét đến tình hình sản xuất kinh doanh sản phẩm nước sạch của các đơn vị trong nước và khu vực Đông Nam Á. 4 CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN VỀ HIỆU QUẢ SẢN XUẤT KINH DOANH 1.1 Hiệu quả sản xuất kinh doanh. Mọi doanh nghiệp nếu muốn tồn tại và phát triển đều phải giải quyết 03 vấn đề đó là sản xuất ra cái gì, sản xuất như thế nào và tiêu thụ ra sao để có thể thu được kết quả tối đa với nguồn lực có hạn. Kết quả tối đa được tạo nên từ nguồn lực có hạn, đó chính là hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Chính vì thế việc đánh giá hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp là rất cần thiết. Hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp là một phạm trù kinh tế, phản ánh trình độ sử dụng nguồn nhân tài vật lực của doanh nghiệp, được xác định bằng cách đối chiếu so sánh giữa kết quả đạt được với các nguồn lực để tạo ra kết quả đó. Đây là một vấn đề hết sức phức tạp, có liên quan đến nhiều yếu tố, nhiều mặt của quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp như lao động, tư liệu lao động, đối tượng lao động v.v.v… Hiệu quả sản xuất kinh doanh không chỉ là thước đo trình độ tổ chức, quản lý sản xuất kinh doanh mà còn là vấn đề sống còn của doanh nghiệp, đặc biệt trong nền kinh tế thị trường với đặc điểm cạnh tranh gay gắt. Với đăc trưng của nền kinh tế Việt Nam là nền kinh tế thị trường có điều tiết vĩ mô của nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa, vấn đề hiệu quả sản xuất kinh doanh phải được xét trên quan điểm toàn diện. Tính toàn diện ở đây là phải xét hiệu quả sản xuất kinh doanh trên các góc độ khác nhau và nằm trong mối liên hệ chặt chẽ với nhau: không gian và thời gian, số lượng và chất lượng. Dưới góc độ người chủ sở hữu doanh nghiệp, hiệu quả kinh doanh được thể hiện bằng hiệu quả tài chính. Dưới góc độ toàn bộ nền kinh tế quốc dân, hiệu quả kinh doanh được thể hiện qua hiệu quả kinh tế xã hội. Như vậy, hiệu quả sản xuất kinh doanh của đơn vị mà đăc biệt là của đơn vị nhà nước thì phải bao gồm hiệu quả tài chính và hiệu quả kinh tế xã hội. 5 Để xác định hiệu quả của quá trình sản xuất kinh doanh, người ta thường so sánh giữa kết quả hữu ích cuối cùng đạt được với lượng chi phí xã hội bỏ ra. 1.2 Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sản xuất kinh doanh. Hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp biểu hiện thông qua sự so sánh giữa các chỉ tiêu đầu ra và các chỉ tiêu đầu vào của quá trình sản xuất kinh doanh. Do vậy, vấn đề quan trọng trong việc xây dựng hệ thống chỉ tiêu đánh giá hiệu quả là sử dụng những đại lượng đầu ra và đầu vào nào để đảm bảo phản ánh được chính xác thực chất khách quan hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. 1.2.1. Các chỉ tiêu đầu vào. Chỉ tiêu đầu vào phản ánh nguồn lực và chi phí sử dụng nguồn lực. - Tổng tài sản: Tổng tài sản của doanh nghiệp thường được xét theo hai mặt: + Mặt thứ nhất phản ánh tổng tài sản theo kết cấu và hình thức tồn tại trong quá trình sản xuất kinh doanh gọi là tài sản có. Tài sản có của doanh nghiệp gồm hai phần: tài sản lưu động và tài sản cố định. + Mặt thứ hai phản ánh tổng tài sản theo nguồn hình thành còn gọi là tài sản nợ hay nguồn vốn. Nguồn vốn của doanh nghiệp hình thành từ hai nguồn là nợ phải trả và nguồn vốn chủ sở hữu. - Số lượng lao động sử dụng: Lao động là nhân tố đặc biệt quan trọng trong quá trình sản xuất kinh doanh. Lực lượng lao động đông đảo, có kỷ luật, có chuyên môn là nguồn lực đặc biệt góp phần tạo nên hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Với sản xuất, lao động được đề cao về chuyên môn, sức khoẻ và tính cần cù chịu khó, còn trong lĩnh vực kinh doanh lao động lại mang hình thái trí tuệ, năng động và linh hoạt với mọi biến động bên ngoài. Nguồn lực lao động có thể đo bằng số người lao động, ngày công, giờ công. Trong thực tế nguồn nhân lực của doanh nghiệp thường có biến động theo thời gian, do vậy khi tính toán hiệu quả sản xuất kinh doanh người ta thường dùng số bình quân.