Tài liệu Luận văn thạc sĩ hoàn thiện công tác kiểm soát chất lượng kiểm toán tại công ty thhh kiểm toán và tư vấn thuế atax.

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG ĐỖ THỊ CẨM GIANG HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG KIỂM TOÁN TẠI CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN VÀ TƯ VẤN THUẾ ATAX LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH Đà Nẵng - Năm 2013 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG ĐỖ THỊ CẨM GIANG HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG KIỂM TOÁN TẠI CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN VÀ TƯ VẤN THUẾ ATAX Chuyên ngành: Kế toán Mã số: 60.34.30 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH Người hướng dẫn khoa học: TS. Đường Nguyễn Hưng Đà Nẵng - Năm 2013 LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tác giả luận văn Đỗ Thị Cẩm Giang MỤC LỤC MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ......................................................................... 1 2. Mục tiêu nghiên cứu .............................................................................. 2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ......................................................... 2 4. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................... 2 5. Kết cấu của luận văn .............................................................................. 3 6. Tổng quan tài liệu .................................................................................. 3 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG KIỂM TOÁN ................................................................................................... 8 1.1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG KIỂM TOÁN TẠI KIỂM TOÁN ĐỘC LẬP......................................................................8 1.1.1. Khái quát chung về kiểm toán độc lập ............................................ 8 1.1.2. Khái niệm về chất lượng kiểm toán ............................................... 10 1.1.3. Kiểm soát chất lượng kiểm toán tại Kiểm toán độc lập ................ 22 1.2. KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG THEO QUY TRÌNH KIỂM TOÁN CỦA CÁC CÔNG TY KIỂM TOÁN ĐỘC LẬP ...........................................................28 1.2.1. Kiểm soát chất lượng trong giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán ..... 28 1.2.2. Kiểm soát chất lượng trong giai đoạn thực hiện kiểm toán........... 30 1.2.3. Kiểm soát chất lượng trong giai đoạn hoàn thành kiểm toán ........ 35 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1................................................................................ 36 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG KIỂM TOÁN TẠI CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN VÀ TƯ VẤN THUẾ ATAX ....................................................................................... 37 2.1. GIỚI THIỆU KHÁI QUÁT VỀ CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN VÀ TƯ VẤN THUẾ ATAX ..........................................................................................37 2.1.1. Giới thiệu chung về Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn thuế ATAX .............................................................................................................. 37 2.1.2. Lịch sử hình thành và phát triển .................................................... 37 2.1.3. Các dịch vụ công ty cung cấp ........................................................ 39 2.1.4. Phương châm hoạt động và phương hướng phát triển ................. 40 2.1.5. Đội ngũ nhân viên .......................................................................... 41 2.1.6. Vài nét về phần mềm kiểm toán Audit System 2 (AS/2) .............. 41 2.1.7. Quy trình kiểm toán tài chính tại công ty ATAX .......................... 42 2.2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG KIỂM TOÁN TẠI CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN VÀ TƯ VẤN THUẾ ATAX .....44 2.2.1. Cơ cấu tổ chức và cơ chế hoạt động KSCLKT tại Công ty TNHH Kiểm toán và tư vấn thuế ATAX ........................................................ 44 2.2.2. Kiểm soát chất lượng kiểm toán toàn Công ty TNHH Kiểm toán và tư vấn thuế ATAX ...................................................................................... 46 2.2.3. Kiểm soát nhóm kiểm toán thực hiện kiểm toán công ty khách hàng ................................................................................................................. 51 2.2.4. KSCLKT tại Công ty TNHH Kiểm toán và tư vấn thuế ATAX theo các giai đoạn của quy trình kiểm toán..................................................... 51 2.2.5. Khảo sát thực trạng công tác kiểm soát chất lượng kiểm toán tại công ty TNHH Kiểm toán và tư vấn thuế ATAX ........................................... 61 2.2.6. Đánh giá chung về thực trạng công tác KSCLKT tại công ty TNHH Kiểm toán và tư vấn thuế ATAX ........................................................ 63 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2................................................................................ 70 CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG KIỂM TOÁN TẠI CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁNVÀ TƯ VẤN THUẾ ATAX ..................................... 71 3.1. SỰ CẦN THIẾT PHẢI HOÀN THIỆN KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG KIỂM TOÁN ...........................................................................................................71 3.2. NHỮNG GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CHẤT LƯỢNG KIỂM TOÁN TẠI CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN VÀ TƯ VẤN THUẾ ATAX..................73 3.2.1. Xây dựng nội dung và phương pháp thực hiện công tác KSCL kiểm toán trong phạm vi đơn vị ...................................................................... 73 3.2.2. Bảng đánh giá chất lượng Kiểm toán và công tác kiểm soát chất lượng kiểm toán............................................................................................... 76 3.2.3. Đánh giá chất lượng nhóm kiểm toán............................................ 77 3.3. ĐIỀU KIỆN ĐỂ THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP VÀ ĐỀ XUẤT ..............78 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3................................................................................ 80 KẾT LUẬN .................................................................................................... 81 TÀI LIỆU THAM KHẢO QUYẾT ĐỊNH GIAO ĐỀ TÀI LUẬN VĂN (Bản sao) PHỤ LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BCKT : Báo cáo kiểm toán BCTC : Báo cáo tài chính CLKT : Chất lượng kiểm toán KSCL : Kiểm soát chất lượng KSCLKT : Kiểm soát chất lượng kiểm toán KTNN : Kiểm toán nhà nước KTĐL : Kiểm toán độc lập KTV : Kiểm toán viên DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ Số hiệu Nội dung sơ đồ 2.1 Quy trình giai đoạn chuẩn bị kiểm toán tại công ty 2.2 Quy trình thực hiện kiểm toán tại Công ty kiểm toán Trang 52 và tư vấn thuế ATAX 56 2.3 Quy trình lập biên bản xác nhận số liệu của KTV 59 2.4 Quy trình lập báo cáo Kiểm toán của Tổ kiểm toán 59 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Việt Nam đang trên đường đổi mới sau khi gia nhập tổ chức thương mại thế giới WTO để hội nhập với nền kinh tế thế giới. Quá trình mở cửa, hội nhập kinh tế trong khu vực tiến đến toàn cầu hóa nền kinh tế đang dần chứng tỏ là một quy luật tiến bộ của loài người. Có thể nói kiểm toán đang là một ngành có ưu thế trong nền kinh tế hiện nay. Từ những sự kiện phá sản của nhiều công ty lớn trên thế giới đã cho thấy sự có mặt của kiểm toán là quan trọng thế nào. Ở Việt Nam, hoạt động kiểm toán mới được hình thành từ năm 1991 và khi đó chỉ có hai công ty được Bộ Tài Chính thành lập đó là công ty kiểm toán Việt Nam (VACO) và công ty dịch vụ tư vấn tài chính kế toán và kiểm toán AASC với số lượng kiểm toán viên hành nghề hiếm hoi. Tuy nhiên trong những năm qua, thì ngành kiểm toán cũng từng bước phát triển mạnh mẽ. Đặc biệt là kiểm toán độc lập cũng phát triển rất nhanh chóng. Chính vì vậy mà KSCLKT có vai trò quan trọng đối với việc bảo đảm chất lượng, hiệu quả của hoạt động kiểm toán nói chung và kiểm toán độc lập nói riêng. Bởi vậy, tổ chức các cơ quan tối cao (INTOSAI) và các cơ quan kiểm toán của các quốc gia trên thế giới đều coi KSCLKT là hoạt động có tính bắt buộc cần được coi trọng. Công ty kiểm toán và tư vấn thuế ATAX là một trong những công ty kiểm toán độc lập, luôn coi trọng công tác KSCLKT. Quán triệt được chức năng, nhiệm vụ, và phạm vi hoạt động của mình là trên địa bàn các tỉnh Trung trung bộ có nhiềm tiềm năng và vai trò quan trọng đối với phát triển kinh tế, văn hóa xã hội. Vì vậy, trong những năm qua công ty luôn coi trọng và nổ lực trong việc thiết lập, duy trì và nâng cao hiệu quả hoạt động của KSCLKT. Xuất phát từ nội dung trên và qua thời gian công tác thực tế tại Công ty TNHH kiểm toán và tư vấn thuế ATAX, kết hợp với quá trình học tập và 2 nghiên cứu, tác giả chọn đề tài:“Hoàn thiện kiểm soát chất lượng kiểm toán tại Công ty TNHH Kiểm toán và tư vấn thuế ATAX” làm đề tài tốt nghiệp cho Luận văn Thạc sĩ kinh tế của mình. 2. Mục tiêu nghiên cứu + Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn về KSCLKT của Kiểm toán độc lập. + Tìm hiểu thực trạng công tác KSCL kiểm toán tại công ty ATAX. + Đưa ra ưu, nhược điểm. + Đề xuất ý kiến hoàn thiện về công tác KSCLKT như: Cơ cấu tổ chức, nội dung, phương thức KSCLKT trong quá trình thực hiện công tác kiểm toán của công ty kiểm toán sao cho phù hợp với điều kiện, thực tiễn hoạt động kiểm toán của Việt Nam hiện nay. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu + Đối tượng: Những vấn đề liên quan đến chất lượng kiểm toán và KSCLKT, thực trạng về KSCLKT của KTĐL, nội dung và phương thức KSCLKT trong quy trình kiểm toán của KTĐL. + Phạm vi nghiên cứu: Giới hạn việc nghiên cứu trong phạm vi KSCLKT trong các lĩnh vực và nội dung do công ty kiểm toán và tư vấn thuế ATAX thực hiện. 4. Phương pháp nghiên cứu + Xem xét công tác KSCLKT tại công ty thông qua quy trình kiểm toán. + Đối với mỗi giai đoạn trong quy trình kiểm toán, tác giả sẽ mô hình hóa bằng các sơ đồ để từ đó đưa ra cách thức kiểm soát chất lượng. + Tiến hành phỏng vấn các KTV trong công ty để nắm bắt và hiểu hơn về quy trình kiểm soát chất lượng kiểm toán tại công ty. + Phát phiếu điều tra và tổng hợp thông tin để đưa ra những biện pháp 3 khắc phục. 5. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu và kết luận, Luận văn được chia thành 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận của KSCLKT. Chương 2: Thực trạng công tác KSCLKT tại Công ty TNHH Kiểm toán và tư vấn thuế ATAX. Chương 3: Một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác KSCLKT tại Công ty TNHH Kiểm toán và tư vấn thuế ATAX. 6. Tổng quan tài liệu Đối với hoạt động kiểm toán, kiểm soát chất lượng kiểm toán có thể được hiểu là một hệ thống chính sách và biện pháp để nắm bắt và điều hành hoạt động kiểm toán đạt chuẩn mực chung. Hệ thống chính sách và biện pháp đó bao gồm: quan điểm về kiểm soát, hệ thống các quy định nghiệp vụ kiểm toán và kiểm soát, cơ cấu tổ chức bộ máy kiểm soát, chính sách về nhân sự, các hoạt động kiểm tra, soát xét, thu thập thông tin, xác nhận... Kiểm soát chất lượng kiểm toán được thực hiện trong toàn bộ quá trình kiểm toán của một cuộc kiểm toán, do nhiều cấp độ kiểm soát tiến hành, với nhiều phương pháp kiểm soát khác nhau. Mục tiêu chung của kiểm soát chất lượng kiểm toán là nhằm hỗ trợ cơ quan Kiểm toán Nhà nước (KTNN) bảo đảm cho kiểm toán viên của mình tuân thủ đúng các chuẩn mực nghề nghiệp hiện hành và các chuẩn mực chất lượng theo quy định đặt ra, nhằm tạo ra những sản phẩm kiểm toán đạt tiêu chuẩn chất lượng, đáp ứng yêu cầu của các đối tượng sử dụng kết quả kiểm toán. Từ đó cũng có thể thấy rằng, vấn đề kiểm soát chất lượng kiểm toán được khá nhiều tác giả nghiên cứu nhằm đưa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện hơn quá trình kiểm soát chất lượng trước, trong và sau mỗi cuộc kiểm toán. Trong quá trình nghiên cứu, tác giả đã tham khảo một số đề tài, tài liệu 4 liên quan bao gồm những công trình nghiên cứu về hoạt động kiểm toán của cơ quan KTNN, KTĐL. Hay tạp chí, nội san của một số công ty TNHH nghiên cứu về công tác KSCLKT. Cụ thể như sau: Đề tài: “Hoàn thiện công tác kiểm soát chất lượng Kiểm toán tại kiểm toán Nhà nước khu vực III - Kiểm toán nhà nước” của tác giả Phan Thanh Hải (Luận văn Thạc sĩ kinh tế - Trường ĐH Kinh tế năm 2009). Đề tài này cũng chỉ đi vào các giải pháp có tính chất chung để kiểm soát chất lượng kiểm toán nhà nước khu vực III, không đi sâu vào vấn đề kiểm soát chất lượng một cuộc kiểm toán cụ thể như kiểm toán chất lượng kiểm toán báo cáo tài chính…, nên vẫn còn mang tính chất lý luận, tính thực tế chưa cao. Đề tài: “Hoàn thiện công tác nghiên cứu đánh giá, hệ thống kiểm soát nội bộ của đơn vị kiểm toán và xác định trọng yếu rủi ro trong hoạt động kiểm toán của kiểm toán nhà nước”: Đề tài khoa học cấp bộ (Chủ nhiệm: TS. Nguyễn Quang Bính - Năm 2006): Đề tài này chủ yếu nghiên cứu trên giác độ lý luận, chưa đi sâu vào thực tế và phương pháp kiểm toán cụ thể. Bài viết “Mối quan hệ giữa phí và chất lượng kiểm toán của TS Lê Đình Thăng được đăng trên nội san của công ty TNHH kiểm toán APEC”. Trong bài viết này, tác giả chỉ nêu ra mối quan hệ giữa phí và chất lượng kiểm toán. Làm rõ được tầm quan trọng của chất lượng kiểm toán. Tuy nhiên vẫn còn mang tính chất lý luận, tính thực tế chưa cao. Bài viết: “Kiểm soát chất lượng kiểm toán với việc nâng cao chất lượng KT, củng cố niềm tin của công chúng” của Th.S. Nguyễn Trọng Thuỷ, Kiểm toán Nhà nước, Hội thảo ACCA ngày 25/9/2007, được đăng trên tạp chí kế toán. Ở bài viết này, tác giả bài viết khái quát được mục tiêu, vai trò của kiểm soát chất lượng kiểm toán, khái quát được thực trạng công tác kiểm soát chất lượng kiểm toán tại kiểm toán nhà nước để từ đó đưa ra những biện pháp nhằm nâng cao và củng cố niềm tin của công chúng. Tuy 5 nhiên, ở một số giải pháp, tác giả chỉ đề cập một cách chung chung, một là…, hai là…, chưa đi sâu vào các giải pháp cụ thể. Vì vậy bài viết còn mang tính lý luận cao. Chuẩn mực kiểm toán VN - Chuẩn mực kiểm toán số 220. Có hiệu lực từ ngày 01/01/2014 Chuyên đề Đạo đức nghề nghiệp của kiểm soát viên. Các công trình nghiên cứu này chưa đi sâu vào việc kiểm soát chất lượng kiểm toán cụ thể, hơn nữa chỉ mới dừng lại ở cơ sở lý luận, còn mơ hồ và chưa làm rõ được tầm quan trọng, mục đích của kiểm soát chất lượng trong kiểm toán độc lập. Quyết định Số: 04/2010/QĐ-KTNN ngày 02/06/2010 ban hành Quy chế kiểm soát chất lượng kiểm toán của Tổng Kiểm Toán Nhà Nước. Bài viết: “Kinh nghiệm kiểm soát chất lượng từ bên ngoài đối với hoạt động Kiểm toán độc lập” được đăng trên tạp chí kế toán năm 2010. Trong bài viết này, đề cập đến mục đích của kiểm toán độc lập trong nền kinh tế. Muốn đạt được những mục đích thì tác giả cũng đã nhấn mạnh chất lượng hoạt động kiểm toán phải được kiểm soát chặt chẽ. Việc kiểm soát không chỉ được thực hiện bởi các công ty kiểm toán mà còn được tiến hành bởi hội nghề nghiệp hoặc các cơ quan chức năng có liên quan. Ngoài ra, bài viết cũng đã giới thiệu được những chương trình kiểm soát chất lượng kiểm toán như: Chương trình kiểm tra chéo của Trung tâm Chương trình Kiểm tra chéo các công ty đại chúng (Centre for Public Company Audit Firm Peer Review Program CPCAF PRP)…Từ đó rút ra được bài học kinh nghiệm cho Việt Nam, để công tác kiểm soát chất lượng tại KTNN, cũng như tại các công ty KTĐL được thực hiện chặt chẽ và tốt hơn. Từ những nội dung nghiên cứu, của những đề tài, và các bài viết được đăng tải trên các tạp chí, nội san trước đây, tác giả nhận thấy rằng vấn đề 6 kiểm soát chất lượng kiểm toán của kiểm toán độc lập là một vấn đề rất quan trọng và cần thiết. Tất cả các vấn đề trên cho thấy, kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán là một vấn đề phức tạp, cần có sự tham gia của nhiều tổ chức. Việc kiểm soát chất lượng luôn là mối quan tâm hàng đầu không chỉ của các công ty kiểm toán mà của cả Nhà nước. Kiểm soát chất lượng kiểm toán có vai trò rất lớn trong kiểm toán, đảm bảo chất lượng kiểm toán trước, trong và sau mỗi cuộc kiểm toán. Xuất phát từ những hạn chế của các đề tài nghiên cứu trước đây về hoạt động kiểm soát chất lượng kiểm toán là con mang tính chất lý luận, thiếu khảo sát thực tế tại một số công ty kiểm toán độc lập. Nên bản thân tác giả đã chọn vấn đề này nghiên cứu với mong muốn tìm ra những hạn chế, những mặt chưa đạt được của kiểm soát chất lượng kiểm toán để từ đó đề xuất các giải pháp để hoàn thiện vấn đề này hơn. Bên cạnh đó, mặc dầu ở nhiều công ty kiểm toán độc lập nói riêng và kiểm toán nhà nước nói chung trong quá trình kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán cũng đã xây dựng được hệ thống các quy định, chính sách trong quản lý, cũng như ngày càng nâng cao chất lượng của các bộ phận kiểm soát, tuy nhiên việc triển khai các nội dung cũng như phương thức kiểm soát chất lượng kiểm toán trong quá trình hoạt động tại từng đơn vị còn gặp nhiều khó khăn và trở ngại trong quá trình thực hiện công việc kiểm soát chất lượng kiểm toán. Giữa những chính sách, quy định ban hành và việc áp dụng vào thực tế để giải quyết công việc còn gặp nhiều khó khăn và bất cập. Hay chúng ta thấy rằng, hiện nay ở các quốc gia trên thế giới, việc kiểm soát chất lượng kiểm toán rất được quan tâm. Kiểm soát chất lượng không chỉ cung cấp thông tin để hỗ trợ cho các bộ phận cơ quan, cung cấp các chỉ tiêu cho việc đào tạo, bồi dưỡng và phân công nhiệm vụ phù hợp cho từng kiểm toán viên, cung cấp thông tin phản hồi cho các kiểm toán viên về chất lượng 7 công việc kiểm toán của từng cá nhân, để từ đó rút kinh nghiệm và có thể đưa ra các biện pháp phấn đấu nâng cao năng lực chuyên môn… để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao hơn nữa. Qua tham khảo một số luận văn, cũng như đọc và tìm hiểu về kiểm soát chất lượng kiểm toán được đăng tải trên tạp chí kế toán, nội san của công ty…Từ đó nhận thức được tầm quan trọng của kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán trong KTNN và KTĐL nói riêng. Hay từ những đề tài trước, còn hạn chế ở việc chỉ dừng lại ở việc nghiên cứu trên cơ sở lý luận. Vì vậy, việc nghiên cứu, hoàn thiện công tác kiểm soát chất lượng kiểm toán tại Công ty TNHH Kiểm toán và tư vấn thuế ATAX, có ý nghĩa rất quan trọng và rất cần thiết đối với đơn vị nói riêng và cả hệ thống bộ máy KTNN nói chung, nhằm góp phần tạo cơ sở và nâng cao chất lượng hoạt động kiểm toán, từ đó góp phần nâng cao hiệu quả kiểm toán của công ty. Và đảm bảo được độ tin cậy, uy tín của công ty đối với từng khách hàng. Vì vậy tác giả đã mạnh dạn lựa chọn đề tài này nghiên cứu và viết luận văn cao. 8 CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG KIỂM TOÁN 1.1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG KIỂM TOÁN TẠI KIỂM TOÁN ĐỘC LẬP 1.1.1. Khái quát chung về kiểm toán độc lập a. Khái niệm và các đặc trưng cơ bản của kiểm toán độc lập Theo điều 5, khoản 1, luật Kiểm toán độc lập được quốc hội thông qua ngày 29/3/2011 thì: “Kiểm toán độc lập là việc kiểm toán viên hành nghề, doanh nghiệp kiểm toán, chi nhánh doanh nghiệp kiểm toán nước ngoài tại Việt Nam kiểm tra, đưa ra ý kiến độc lập của mình về báo cáo tài chính và công việc kiểm toán khác theo hợp đồng kiểm toán.” - Ở nước ta KTĐL có đặc trưng cơ bản sau: + Về phạm vi hoạt động: Để hình thành ý kiến nhận xét về các báo cáo tài chính, kiểm toán viên phải có được các căn cứ vững chắc cũng như các thông tin cốt yếu trong công việc ghi chép kế toán và các nguồn số liệu đáng tin cậy khác đã được dùng làm cơ sở cho việc xây dựng các báo cáo tài chính, hay nói cách khác, kiểm toán viên phải có đủ các bằng chứng kiểm toán thích hợp. Do vậy phạm vi kiểm toán sẽ là những công việc, thủ tục kiểm toán cần thiết mà kiểm toán viên xác định và thực hiện trong quá trình kiểm toán để thu thập đầy đủ các bằng chứng thích hợp cho ý kiến kiểm toán hay nói như chuẩn mực kiểm toán là để đạt được mục tiêu kiểm toán. + Nguyên tắc hoạt động kiểm toán độc lập: - Tuân thủ pháp luật và chịu trách nhiệm trước pháp luật về hoạt động nghề nghiệp và báo cáo kiểm toán. - Tuân thủ chuẩn mực kiểm toán và chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp kế toán, kiểm toán Việt Nam, đối với công việc kiểm toán theo hợp đồng kiểm 9 toán mà yêu cầu áp dụng chuẩn mực kiểm toán khác thì phải tuân thủ chuẩn mực kiểm toán đó. - Độc lập, trung thực, khách quan - Bảo mật thông tin. + Chủ thể kiểm toán: Kiểm toán viên là người được cấp chứng chỉ kiểm toán viên theo quy định của pháp luật hoặc người có chứng chỉ của nước ngoài được Bộ Tài chính công nhận và đạt kỳ thi sát hạch về pháp luật Việt Nam. + Tổ chức nghề nghiệp về kiểm toán KTĐL Tổ chức nghề nghiệp về kiểm toán được thành lập, hoạt động theo quy định của pháp luật về hội và có trách nhiệm tuân thủ các quy định của pháp luật về kiểm toán độc lập. Tổ chức nghề nghiệp về kiểm toán được bồi dưỡng kiến thức cho kiểm toán viên, kiểm toán viên hành nghề và thực hiện một số nhiệm vụ liên quan đến hoạt động kiểm toán độc lập do Chính phủ quy định. + Cơ sở pháp lý: Bộ Tài chính quy định chuẩn mực kiểm toán và chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp kế toán, kiểm toán trên cơ sở chuẩn mực quốc tế. b. Vai trò của kiểm toán độc lập Căn cứ vào nội dung của điều 4 chương I luật Kiểm toán độc lập được quốc hội khóa 12 (2011), thì kiểm toán độc lập có vai trò như sau: “Hoạt động kiểm toán độc lập nhằm góp phần công khai, minh bạch thông tin kinh tế, tài chính của đơn vị được kiểm toán và doanh nghiệp, tổ chức khác; làm lành mạnh môi trường đầu tư; thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, phòng, chống tham nhũng; phát hiện và ngăn chặn vi phạm pháp luật, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý, điều hành kinh tế, tài chính của Nhà nước và hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp”. 10 1.1.2. Khái niệm về chất lượng kiểm toán a. Khái niệm về chất lượng Chất lượng là thước đo giá trị của sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ… Tùy thuộc vào những góc độ khác nhau, có những định nghĩa và quan điểm khác nhau. Với mọi loại hình sản xuất kinh doanh sản phẩm dịch vụ, chất lượng phản ánh về giá trị về mặt lợi ích của hàng hóa, dịch vụ cung cấp và là khái niệm có tinh chất tương đối biến đổi theo không gian và thời gian. Chất lượng là vấn đề đặt ra đối với mọi nền sản xuất và mọi loại hình hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ. Chất lượng phản ánh giá trị về mặt lợi ích của sản phẩm hàng hoá dịch vụ và là khái niệm phức tạp, phụ thuộc vào trình độ của nền kinh tế và tuỳ những góc độ của người quan sát. Theo từ điển tiếng việt (1994) thì “Chất lượng là cái tạo nên phẩm chất, giá trị của con người, một sự vật, sự việc”. Theo định nghĩa của TCVN 5200 - ISO9000 thì “Chất lượng là mức phù hợp của sản phẩm hoặc dịch vụ thoả mãn các yêu cầu đề ra hoặc định trước của người mua”. Ngoài ra các tổ chức khác nhau còn đưa ra nhiều các định nghĩa về chất lượng cho các sản phẩm khác nhau, mặc dù vậy các định nghĩa này đều nêu nổi bật cái cuối cùng mà cả người sản xuất và người tiêu dùng đều muốn đạt tới là sự thoả mãn nhu cầu tiêu dùng với các điều kiện nhất định. b. Khái niệm chất lượng kiểm toán Theo cách thức và quan điểm chung về chất lượng như các định nghĩa đã nêu, tiến hành điều tra tại các công ty kiểm toán đang hoạt động ở Việt nam với tư cách là nhà cung cấp dịch vụ và các đối tượng sử dụng dịch vụ, cho thấy các quan điểm về chất lượng kiểm toán hiện nay như sau : Theo chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 220 - Kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán: “Chất lượng hoạt động kiểm toán là mức độ thoả mãn 11 của các đối tượng sử dụng kết quả kiểm toán về tính khách quan và độ tin cậy vào ý kiến kiểm toán của kiểm toán viên; đồng thời thoả mãn mong muốn của đơn vị được kiểm toán về những ý kiến đóng góp của kiểm toán viên, nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh, trong thời gian định trước với giá phí hợp lý”. Như vậy, chất lượng hoạt động kiểm toán có thể được xem xét dưới ba góc độ: - Mức độ người sử dụng thông tin thoả mãn đối với tính khách quan và độ tin cậy của kết quả kiểm toán. - Mức độ đơn vị được được kiểm toán thoả mãn về ý kiến đóng góp nhằm mục đích nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh. - Báo cáo kiểm toán được lập và phát hành theo đúng thời gian đã đề ra trong hợp đồng kiểm toán và chi phí dịch vụ kiểm toán ở mức hợp lý. Muốn đạt được mục đích trên thì chất lượng hoạt động kiểm toán phải được kiểm soát chặt chẽ. Việc kiểm soát phải được thực hiện bởi chính các công ty kiểm toán mà còn có thể được tiến hành bởi hội nghề nghiệp hoặc các cơ quan có chức năng liên quan. KSCL từ bên ngoài có thể được định nghĩa là: “ Việc kiểm tra và đánh giá việc thực hiện thực hiện dịch vụ của một người hành nghề và việc kiểm tra đánh giá này được thực hiện bởi một hội đồng, hay một ủy ban bao gồm những hoạt động trong cùng ngành nghề đó” KSCL từ bên trong có thể được định nghĩa là: “Quá trình mà kiểm toán viên và đơn vị kiểm toán thực hiện các chính sách và thủ tục KSCL đối với toàn bộ hoạt động kiểm toán của đơn vị đối với từng cuộc kiểm toán” Như vậy: Chất lượng hoạt động kiểm toán hoàn toàn phụ thuộc vào từng đơn vị kiểm toán, phụ thuộc vào đặc thù và phạm vi kiểm soát từng lĩnh vực hoạt động khác nhau, và từng quốc gia khác nhau. 12 c. Các tiêu chuẩn cơ bản để đánh giá chất lượng kiểm toán Dựa trên định nghĩa về chất lượng kiểm toán theo VSA 220, ta có thể đưa ra những tiêu chuẩn cơ bản để đánh giá chất lượng kiểm toán, bao gồm: việc xác định mức độ thỏa mãn của các đối tượng sử dụng dịch vụ kiểm toán và mức độ thỏa mãn của đơn vị được kiểm toán. * Mức độ thỏa mãn của các đối tượng sử dụng dịch vụ kiểm toán Tính khách quan, độc lập của kiểm toán viên là điều kiện trước hết để đảm bảo ý nghĩa và giá trị sử dụng của dịch vụ kiểm toán độc lập. Ý kiến kiểm toán đưa ra không làm tăng thêm lượng thông tin cho những người sử dụng kết quả kiểm toán mà chỉ đảm bảo cho những đối tượng này về tính trung thực hợp lý của các báo cáo tài chính mà họ được cung cấp. Sự đảm bảo này được chấp nhận và có giá trị bởi: (a) Ý kiến kiểm toán được đưa ra bởi chuyên gia kiểm toán có đủ năng lực, trình độ chuyên môn. (b) Tính độc lập, khách quan của ý kiến kiểm toán. Những người sử dụng kết quả kiểm toán chỉ thật sự hài lòng và thoả mãn khi họ tin tưởng rằng ý kiến kiểm toán đưa ra dựa trên các cơ sở đó. Để đánh giá được chỉ tiêu này, người ta xem xét tính tuân thủ các chuẩn mực nghề nghiệp của kiểm toán viên và của công ty kiểm toán, điều này thể hiện khá rõ qua tính chuyên nghiệp của kiểm toán viên trong quá trình thực hiện côngviệc kiểm toán. Việc đánh giá đó cần bao quát các khía cạnh như đảm bảo tính độc lập, khách quan và chính trực, kiến thức, kỹ năng kinh nhiệm của kiểm toán viên, các phương pháp thu thập và đánh giá bằng chứng kiểm toán, công tác giám sát, quản lý cuộc kiểm toán, các thủ tục soát xét, phát hành báo cáo kiểm toán… * Mức độ thỏa mãn của đơn vị được kiểm toán Mục tiêu chính của kiểm toán độc lập là đưa ra ý kiến độc lập về tính