Tài liệu Luận văn nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn việt nam, chi nhánh tỉnh tuyên quang​

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH CHU THẾ BIỂN NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG NGUỒN NHÂN LỰC TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM, CHI NHÁNH TỈNH TUYÊN QUANG LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG Chuyên ngành: QUẢN TRỊ KINH DOANH THÁI NGUYÊN - 2018 ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH CHU THẾ BIỂN NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG NGUỒN NHÂN LỰC TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM, CHI NHÁNH TỈNH TUYÊN QUANG Ngành: Quản trị kinh doanh Mã số: 8.34.01.01 LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Đỗ Thị Bắc THÁI NGUYÊN - 2018 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi, chưa công bố tại bất kỳ nơi nào, mọi số liệu sử dụng trong luận văn này là những thông tin xác thực. Tôi xin chịu mọi trách nhiệm về lời cam đoan của mình. Thái Nguyên, ngày .... tháng 5 năm 2018 Tác giả luận văn Chu Thế Biển ii LỜI CẢM ƠN Trong quá trình thực hiện đề tài: “Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam, Chi nhánh tỉnh Tuyên Quang”, tôi đã nhận được sự hướng dẫn, giúp đỡ, động viên của nhiều cá nhân và tập thể. Tôi xin được bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc nhất tới tất cả các cá nhân và tập thể đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong học tập và nghiên cứu. Tôi xin chân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu Nhà trường, Phòng Đào tạo - Bộ phận Sau Đại học, các khoa, phòng của Trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh - Đại học Thái Nguyên đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi về mọi mặt trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn này. Tôi xin cảm ơn sự giúp đỡ, đóng góp nhiều ý kiến quý báu của các nhà khoa học, các thầy, cô giáo trong Trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh - Đại học Thái Nguyên. Tôi xin trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ tận tình của giáo viên hướng dẫn PGS.TS. Đỗ Thị Bắc. Trong quá trình thực hiện đề tài, tôi còn được sự giúp đỡ và cộng tác của các đồng chí tại địa điểm nghiên cứu, tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám đốc và các phòng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam, chi nhánh tỉnh Tuyên Quang Tôi xin cảm ơn sự động viên, giúp đỡ của bạn bè và gia đình đã giúp tôi thực hiện luận văn này. Tôi xin bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc đối với mọi sự giúp đỡ quý báu đó. Ngày tháng năm 2018 Tác giả luận văn Chu Thế Biển iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................ i LỜI CẢM ƠN............................................................................................................. ii MỤC LỤC ................................................................................................................. iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ....................................................................... vii DANH MỤC CÁC BẢNG ...................................................................................... viii DANH MỤC CÁC HÌNH VÀ SƠ ĐỒ ........................................................................x MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1 1. Tính cấp thiết của đề tài ...........................................................................................1 2. Mục tiêu nghiên cứu ................................................................................................2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ............................................................................3 4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài nghiên cứu ...............................................3 5. Kết cấu của luận văn ................................................................................................3 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG NGUỒN NHÂN LỰC TRONG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ...........5 1.1. Cơ sở lý luận về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại ngân hàng thương mại ..................................................................................................................5 1.1.1. Các khái niệm về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại ngân hàng thương mại ...................................................................................................................5 1.1.2. Vai trò của nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong ngân hàng thương mại.....13 1.1.3. Nội dung của nâng cao chất lượng nguồn nhân lực ngành ngân hàng..............14 1.1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến nâng cao chất lượng nguồn nhân lực ngành ngân hàng...................................................................................................................21 1.2. Kinh nghiệm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của một số ngân hàng trên thế giới và ở Việt Nam ...............................................................................................23 1.2.1. Kinh nghiệm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của một số ngân hàng trên thế giới ................................................................................................................23 1.2.2. Kinh nghiệm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của một số ngân hàng tại Việt Nam...............................................................................................................25 iv 1.2.3. Bài học kinh nghiệm đối với công tác nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam, chi nhánh tỉnh Tuyên Quang .............................................................................................................27 Chương 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU........................................................29 2.1. Các câu hỏi nghiên cứu .......................................................................................29 2.2. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................................29 2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin .......................................................................29 2.2.2. Phương pháp tổng hợp số liệu ..........................................................................32 2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin .....................................................................32 2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ..............................................................................33 2.3.1. Nhóm chỉ tiêu đo lường quy mô, cơ cấu nguồn nhân lực tại Ngân hàng ..........33 2.3.2. Nhóm chỉ tiêu phản ánh chất lượng nguồn nhân lực tại ngân hàng ..................33 2.3.3. Chỉ tiêu đo lường công tác nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại ngân hàng ......34 Chương 3: THỰC TRẠNG NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG NGUỒN NHÂN LỰC TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM, CHI NHÁNH TỈNH TUYÊN QUANG ...............................37 3.1. Giới thiệu về Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam, chi nhánh tỉnh Tuyên Quang ......................................................................................37 3.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam, chi nhánh tỉnh Tuyên Quang ..........................................37 3.1.2. Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam, chi nhánh tỉnh Tuyên Quang...................................................39 3.1.3. Tình hình hoạt động của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam, chi nhánh tỉnh Tuyên Quang ....................................................................42 3.2. Thực trạng chất lượng nguồn nhân lực tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam, chi nhánh tỉnh Tuyên Quang ..........................................44 3.2.1. Quy mô và cơ cấu nguồn nhân lực tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam, chi nhánh tỉnh Tuyên Quang ..........................................44 3.2.2. Chất lượng nguồn nhân lực tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam, chi nhánh tỉnh Tuyên Quang ............................................................46 v 3.3. Thực trạng công tác nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam, chi nhánh tỉnh Tuyên Quang ........54 3.3.1. Thực trang công tác nâng cao trí lực ................................................................54 3.3.2. Thực trang công tác nâng cao tâm lực..............................................................62 3.3.3. Thực trang công tác nâng cao thể lực ...............................................................67 3.4. Các yếu tố ảnh hưởng tới nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam, chi nhánh tỉnh Tuyên Quang .............70 3.4.1. Yếu tố môi trường bên ngoài Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam, chi nhánh tỉnh Tuyên Quang ............................................................70 3.4.2. Yếu tố môi trường bên trong Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam, chi nhánh tỉnh Tuyên Quang ............................................................71 3.5. Đánh giá chung về công tác nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam, chi nhánh tỉnh Tuyên Quang .............72 3.5.1. Những kết quả đạt được ...................................................................................72 3.5.2. Một số hạn chế .................................................................................................74 3.5.3. Nguyên nhân của những hạn chế .....................................................................75 Chương 4: GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG NGUỒN NHÂN LỰC TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM, CHI NHÁNH TỈNH TUYÊN QUANG ............................................77 4.1. Định hướng, mục tiêu nâng cao chất lượng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam, chi nhánh tỉnh Tuyên Quang ..................................77 4.1.1. Định hướng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam,chi nhánh tỉnh Tuyên Quang ...................77 4.1.2. Mục tiêu nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam,chi nhánh tỉnh Tuyên Quang ...............................78 4.2. Một số giải pháp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam, chi nhánh tỉnh Tuyên Quang ..................79 4.2.1. Giải pháp nâng cao công tác quy hoạch nguồn nhân lực tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam, chi nhánh tỉnh Tuyên Quang ........79 4.2.2. Giải pháp nâng cao công tác tuyển dụng nhân sự tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam, chi nhánh tỉnh Tuyên Quang ..................81 vi 4.2.3. Giải pháp nâng cao công tác đào tạo và phát triển nguồn nhân lực tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam, chi nhánh tỉnh Tuyên Quang ....82 4.2.4. Giải pháp nâng cao công tác đánh giá lao động tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam, chi nhánh tỉnh Tuyên Quang ..............................84 4.2.5. Giải pháp nâng cao công tác đãi ngộ lao động tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam, chi nhánh tỉnh Tuyên Quang ..............................86 4.2.6. Giải pháp nâng cao văn hóa doanh nghiệp NHNN&PTNT VN, Chi nhánh tỉnh Tuyên Quang ......................................................................................................88 4.2.7. Giải pháp nâng cao thể lực cho lao động tại NHNN&PTNT VN, Chi nhánh tỉnh Tuyên Quang............................................................................................90 4.2.8. Các giải pháp khác ...........................................................................................91 4.3. Kiến nghị ............................................................................................................93 4.3.1. Đối với tỉnh Tuyên Quang ...............................................................................93 4.3.2. Đối với Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam ..............94 KẾT LUẬN ..............................................................................................................95 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................97 PHỤ LỤC ................................................................................................................99 vii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BYT : Bộ Y tế CBNV : Cán bộ nhân viên CLNNL : Chất lượng nguồn nhân lực HĐQT : Hội đồng quản trị NHNo&PTNT VN : Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam NHTM : Ngân hàng thương mại NHTMCP : Ngân hàng thương mại cổ phần NNL : Nguồn nhân lực TCCB : Tổ chức cán bộ QĐ : Quyết đinh UBND : Ủy ban nhân dân viii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 3.1. Kết quả huy động vốn tại NHNo&PTNT chi nhánh tỉnh Tuyên Quang năm 2015-2017.........................................................................................42 Bảng 3.2 Tình hình dư nợ NHNo&PTNT chi nhánh tỉnh Tuyên Quang năm 2015-2017 ................................................................................................43 Bảng 3.3. Cơ cấu lao động theo giới tính tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam, chi nhánh tỉnh Tuyên Quang năm 2015-2017 ...........45 Bảng 3.4. Cơ cấu lao động theo độ tuổi tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam, chi nhánh tỉnh Tuyên Quang năm 2015-2017 .......45 Bảng 3.5. Trình độ chuyên môn nghiệp vụ theo văn bằng của CBNV ngân hàng NHNo&PTNT chi nhánh tỉnh Tuyên Quang năm 2015-2017 ..................46 Bảng 3.6. Trình độ ngoại ngữ của lao động tại NHNo&PTNT VN, chi nhánh tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2015-2017 ..........................................................49 Bảng 3.7. Trình độ tin học của lao động tại tại NHNo&PTNT VN, chi nhánh tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2015-2017 ..........................................................50 Bảng 3.8. Trình độ lý luận chính trị của lao động tại tại NHNo&PTNT VN, chi nhánh tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2015-2017 ........................................50 Bảng 3.9. Đánh giá cán bộ của NHNo&PTNT chi nhánh tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2015-2017 ........................................................................................51 Bảng 3.10. Đánh giá của khách hàng về nguồn nhân lực của NHNo&PTNT chi nhánh tỉnh Tuyên Quang ..........................................................................52 Bảng 3.11. Tình trạng sức khỏe cán bộ công chức tại NHNo&PTNT chi nhánh tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2015-2017 ...................................................53 Bảng 3.12. Công tác hoạch định nguồn nhân lực tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn VN, Chi nhánh tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2015-2017 ................................................................................................54 Bảng 3.13. Kết quả khảo sát về công tác hoạch định nguồn nhân lực của NHNo&PTNT chi nhánh tỉnh Tuyên Quang ............................................55 ix Bảng 3.14. Kết quả khảo sát về công tác tuyển dụng của NHNo&PTNT chi nhánh tỉnh Tuyên Quang ..........................................................................56 Bảng 3.15. Số lượng các khóa đào tạo tại NHNo&PTNT chi nhánh tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2015-2017 .....................................................................57 Bảng 3.16. Đánh giá về công tác đào tạo và phát triển nguồn nhân lực tại NHNo&PTNT chi nhánh tỉnh Tuyên Quang ............................................59 Bảng 3.17. Biểu đánh giá thực hiện công việc tại NHNN&PTNT VN, Chi nhánh tỉnh Tuyên Quang ..................................... Error! Bookmark not defined. Bảng 3.18. Đánh giá về công tác đánh giá nguồn nhân lực tại NHNo&PTNT chi nhánh tỉnh Tuyên Quang ...........................................................................62 Bảng 3.19. Mức lương trung bình hàng tháng của cán bộ NHNo&PTNT chi nhánh tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2015-2017 ........................................63 Bảng 3.20. Các mức thưởng cho cán bộ NHNo&PTNT chi nhánh tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2015-2017 .....................................................................64 Bảng 3.21. Đánh giá của nhân viên về chính sách đãi ngộ nhân viên tại NHNo&PTNT chi nhánh tỉnh Tuyên Quang ............................................65 Bảng 3.22. Đánh giá của nhân viên về công tác xây dựng và phát triển văn hóa doanh nghiệp tại NHNo&PTNT chi nhánh tỉnh Tuyên Quang ................67 Bảng 3.23. Đánh giá của nhân viên về công tác nâng cao thể lực cho lao độngtại NHNo&PTNT chi nhánh tỉnh Tuyên Quang ............................................69 x DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 3.1. Sơ đồ tổ chức bộ máy của NHNo&PTNT VN, Chi nhánh tỉnh Tuyên Quang ............................................................................................40 Hình 3.2. Tổng số lao động tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam, chi nhánh tỉnh Tuyên Quang năm 2015-2017 .........................44 Hình 3.3. Số năm công tác của đội ngũ nhân lực tại NHNo&PTNT chi nhánh tỉnh Tuyên Quang tính trong năm 2017 ....................................................47 Hình 3.4. Chuyên ngành đào tại của nhân lực của nhân lực NHNo&PTNT VN, chi nhánh tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2015-2017 ...................................48 Hình 3.5. Sơ đồ quy trình tuyển dụng tại NHNo&PTNT Việt Nam ..........................56 Hình 3.6. Tổng số nhân lực được đào tạo tại NHNo&PTNT chi nhánh tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2015-2017 .....................................................................58 Hình 3.7. Kết quả của học viên tại các khóa đào tạo giai đoạn 2015-2017 ................60 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Ngày nay khi khoa học kỹ thuật phát triển như vũ bão, xu hướng toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế đãng tác động sâu sắc đến nền kinh tế của quốc gia, xã hội biến động một cách nhanh chóng, mang lại những cơ hội phát triển to lớn đồng thời cũng đặt ra những khó khăn và thách thức không nhỏ cho các doanh nghiệp. Sự phát triển kinh tế -xã hội phụ thuộc vào nhiều yếu tố, nhiều điều kiện,nhưng chủ yếu nhất vẫn là phụ thuộc vào yếu tố con người. Do vậy, hơn bất cứ nguồn lực nào khác, nguồn nhân lực luôn chiếm vị trí trung tâm và đóng vai trò quan trọng hàng đầu trong phát triển kinh tế - xã hội của đất nước Ngân hàng được coi là mạch máu của nền kinh tế quốc dân, vì vậy nâng cao năng lực hoạt động của hệ thống ngân hàng là vấn đề luôn được xã hội đặc biệt quan tâm. Thời gian qua, trước sự đổi mới toàn diện của đất nước, ngành ngân hàng đã có bước phát triển mạnh mẽ về công nghệ, trình độ quản lý, năng lực tài chính và nguồn nhân lực, qua đó từng bước đáp ứng yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế. Trong các yếu tố mang tính quyết định cấu thành hoạt động của ngân hàng như: vốn, trụ sở làm việc, trang thiết bị, nhân lực và môi trừờng… thì nhân lực là yếu tố quyết định nhất. Đặc biệt, trong một ngành kinh tế phát triển nhờ quy mô và tri thức như ngân hàng thì nguồn nhân lực chất lượng cao lại càng có vai trò quan trọng. Song khách quan mà nói, trong khi nguồn nhân lực được đào tạo từ các trường đại học là rất lớn nhưng đãng thiếu đi nguồn nhân lực chất lượng cao, đặc biệt trong một số lĩnh vực như quản lý, quản trị rủi ro, đầu tư quốc tế, hoạch định chiến lược.... Do đó, tìm ra một giải pháp căn cơ, lâu dài nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đáp ứng yêu cầu cho ngành ngân hàng vẫn là bài toán nan giải đối với hệ thống ngân hàng ở Việt Nam. Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (NHNo&PTNT VN), chi nhánh tỉnh Tuyên Quang thành lập năm 1988, được sự quan tâm chỉ đạo của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam, Tỉnh ủy, UBND tỉnh Tuyên Quang, Ngân hàng Nhà nước, NHNo&PTNT VN, chi nhánh tỉnh Tuyên Quang đã vượt qua nhiều khó khăn thách thức, đứng vững và trở thành ngân hàng giữ vai trò chủ lực trên thị trường tài chính khu vực nông thôn tại Tuyên Quang. 2 So với những ngày đầu thành lập, đội ngũ nhân lực của NHNo&PTNT VN, chi nhánh tỉnh Tuyên Quang đã có sự phát triển đáng kể về số lượng và chất lượng, nhưng vẫn còn tồn tại nhiều bất cập. Xem xét về năng lực thực thi nhiệm vụ thì chưa đáp ứng nhu cầu và sẽ gặp nhiều khó khăn khi môi trường hoạt động của thị trường tài chính nói chung và hệ thống ngân hàng nói riêng có nhiều biến động trong thời gian tới. Hoạt động nâng cao chất lượng nguồn nhân lực về cơ bản vẫn thực hiện theo cách truyền thống và mang nặng tính chất của một cơ quan hành chính thuần túy. Công tác tuyển dụng, sử dụng, đãi ngộ và đào tạo chưa mang lại hiệu quả có, từ đó ảnh hưởng đến chất lượng của đội ngũ nhân lực của ngân hàng. Điều đó đặt ra yêu cầu cấp thiết trong việc hoàn thiện hoạt động nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại NHNo&PTNT VN, chi nhánh tỉnh Tuyên Quang là xây dựng đội ngũ nhân lực chất lượng cao đáp ứng các yêu cầu phát triển của hệ thống ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam và của hội nhập kinh tế quốc tế. Xuất phát từ những vấn đề nêu trên, tôi lựa chọn đề tài: “Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam,chi nhánh tỉnh Tuyên Quang” làm đề tài luận văn thạc sỹ của mình. 2. Mục tiêu nghiên cứu 2.1. Mục tiêu chung Đề tài được thực hiện nhằm góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam, chi nhánh tỉnh Tuyên Quang trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế. 2.2. Mục tiêu cụ thể - Góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về chất lượng nguồn nhân lực và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của ngân hàng. - Đánh giá thực trạng chất lượng nguồn nhân lực và hoạt động nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại NHNo&PTNT VN, chi nhánh tỉnh Tuyên Quang trong giai đoạn 2015-2017, chỉ ra những kết quả đã đạt được, những hạn chế, phân tích nguyên nhân của những hạn chế đó. - Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại NHNo&PTNT VN, chi nhánh tỉnh Tuyên Quang trong giai đoạn tới. 3 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là các hoạt động nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại ngân hàng NHNo&PTNT VN, chi nhánh tỉnh Tuyên Quang, bao gồm các công tác nâng cao về trí lực, thể lực và tâm lực của nhân lực tại ngân hàng NHNo&PTNT VN, chi nhánh tỉnh Tuyên Quang. 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi về nội dung: Trong phạm vi của luận văn này, tác giả đề cập đến vấn đề nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của NHNo&PTNT VN, chi nhánh tỉnh Tuyên Quang chủ yếu dựa trên việc tiếp cận, nghiên cứu, đánh giá những công tác nâng cao về trí lực, thể lực và tâm lực của nguồn nhân lực của ngân hàng. Từ đó, đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại NHNo&PTNT VN, chi nhánh tỉnh Tuyên Quang. - Phạm vi về không gian: Luận văn được nghiên cứu tại NHNo&PTNT VN, chi nhánh tỉnh Tuyên Quang. - Phạm vi về thời gian: Số liệu phục vụ cho nghiên cứu đề tài được thu thập trong khoảng thời gian từ năm 2015 đến năm 2017. 4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài nghiên cứu Luận văn là công trình khoa học có ý nghĩa lý luận và thực tiễn thiết thực, là tài liệu giúp NHNo&PTNT VN, chi nhánh tỉnh Tuyên Quang xây dựng kế hoạch nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đến năm 2020 có cơ sở khoa học. Luận văn nghiên cứu khá toàn diện và có hệ thống, những giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại NHNo&PTNT VN, chi nhánh tỉnh Tuyên Quang, có ý nghĩa thiết thực cho quá trình nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại NHNo&PTNT VN, chi nhánh tỉnh Tuyên Quang và đối với các ngân hàng khác có điều kiện tương tự. 5. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục và danh mục tài liệu tham khảo luận văn được chia làm 4 chương. 4 Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong ngành ngân hàng thương mại Chương 2: Phương pháp nghiên cứu. Chương 3: Thực trạng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam, chi nhánh tỉnh Tuyên Quang Chương 4: Một số giải pháp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam, chi nhánh tỉnh Tuyên Quang. 5 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG NGUỒN NHÂN LỰC TRONG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1. Cơ sở lý luận về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại ngân hàng thương mại 1.1.1. Các khái niệm về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại ngân hàng thương mại 1.1.1.1. Khái niệm về nguồn nhân lực Thuật ngữ nguồn nhân lực (human resourses) xuất hiện vào thập niên 80 của thế kỷ XX khi mà có sự thay đổi căn bản về phương thức quản lý, sử dụng con người trong kinh tế lao động. Nếu như trước đây phương thức quản trị nhân viên (personnel management) với các đặc tính coi nhân viên là lực lượng thừa hành, phụ thuộc, cần khai thác tối đã sức lao động của họ với chi phí tối thiểu thì từ những năm 80 đến nay với phương thức mới, quản lí nguồn nhân lực (hurman resourses management) với tính chất mềm dẻo hơn, linh hoạt hơn, tạo điều kiện tốt hơn để người lao động có thể phát huy ở mức cao nhất các khả năng tiềm tàng, vốn có của họ thông qua tích lũy tự nhiên trong quá trình lao động phát triển. "Nguồn lực con người" hay "nguồn nhân lực”, là khái niệm được hình thành trong quá trình nghiên cứu, xem xét con người với tư cách là một nguồn lực, là động lực của sự phát triển: Các công trình nghiên cứu trên thế giới và trong nước gần đây đề cập đến khái niệm nguồn nhân lực với các góc độ khác nhau. Theo Liên Hợp Quốc trong Các chỉ số phát triển thế giới (World Development Indicators, 2000) thì: “Nguồn nhân lực là tất cả những kiến thức, kĩ năng, kinh nghiệm, năng lực và tính sáng tạo của con người có quan hệ với sự phát triển của mỗi cá nhân và của đất nước” Theo giáo trình Kinh tế nguồn nhân lực, Đại học Kinh tế Quốc dân (2008) thì: “Nguồn nhân lực là nguồn lực con người có khả năng sáng tạo ra của cải vật chất và tinh thần cho xã hội được biểu hiện ra là số lượng và chất lượng nhất định tại một thời điểm nhất định”. “ Nguồn nhân lực là một phạm trù dùng để chỉ sức mạnh tiềm ẩn của dân cư, khả năng huy động tham gia vào quá trình tạo ra của cải vật chất và 6 tinh thần cho xã hội trong hiện tại cũng như trong tương lai. Sức mạnh và khả năng đó được thể hiện thông qua số lượng, chất lượng và cơ cấu dân số, nhất là số lượng và chất lượng con người có đủ điều kiện tham gia vào nền sản xuất xã hội”. Như vậy, xem xét dưới các góc độ khác nhau có thể có nhiều khái niệm khác nhau về NNL (nguồn nhân lực), những khái niệm trên đều thống nhất nội dung cơ bản: Nguồn nhân lực của một tổ chức là toàn bộ người lao động làm việc trong tổ chức đó theo một cơ cấu xác định, với khả năng lao động và tiềm năng sáng tạo vô hạn, được tổ chức quản lý và phát triển nhằm thúc đẩy vai trò nguồn lực hạt nhân trong quá trình thực thi sứ mạng của tổ chức. 1.1.1.2. Khái niệm về nguồn nhân lực tại ngân hàng thương mại * Khái niệm ngân hàng thương mại Có nhiều khái niệm khác nhau về ngân hàng cũng như ngân hàng thương mại. Tuy nhiên, các khác biệt chủ yếu nằm ở cách diễn đạt, còn bản chất là tương đồng. Trong luận văn này, các thuật ngữ trên được hiểu theo quy định tại Điều 4 của Luật các tổ chức tín dụng (2010), cụ thể như sau: Ngân hàng là loại hình tổ chức tín dụng có thể thực hiện tất các hoạt động ngân hàng theo quy định của Luật các tổ chức tín dụng. Theo tính chất và mục tiêu hoạt động, các loại hình ngân hàng bao gồm ngân hàng thương mại, ngân hàng chính sách, ngân hàng hợp tác xã. Ngân hàng thương mại là loại hình ngân hàng được thực hiện tất cả các hoạt động ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác theo quy định của Luật các tổ chức tín dụng nhằm mục tiêu lợi nhuận (Ngân hàng nhà nước Việt Nam, 2010). Có thể hiểu, ngân hàng thương mại là doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực chính là kinh doanh tiền tệ. Nó được xem là một tổ chức kinh tế đặc biệt với mức độ rủi ro cao, cùng sức ảnh hưởng dây chuyền tới sức khoẻ nhiều doanh nghiệp khác cũng như tới sức khoẻ nền kinh tế. Do đó, hoạt độngmngân hàng thương mại luôn chịu sự giám sát chặt chẽ nhất từ các thiết chế quản lý. Đồng thời, tự bản thân nó cũng đòi hỏi những bộ máy tổ chức quản lý vận hành hiệu quả nhất và liên tục được hoàn thiện. Nguồn nhân lực của ngân hàng thương mại, vì vậy, cần đáp ứng được những tiêu chuẩn nhất định. 7 * Khái niệm nguồn nhân lực của ngân hàng thương mại Lắp ghép cơ học thuật ngữ ‘ngân hàng thương mại’ vào khái niệm ‘nguồn nhân lực’ kể trên, ta có một cách hiểu về ‘nguồn nhân lực của ngân hàng thương mại’ như sau: Nguồn nhân lực của ngân hàng thương mại là toàn bộ người lao động làm việc trong ngân hàng đó theo một cơ cấu xác định, với khả năng lao động và tiềm năng sáng tạo vô hạn, được tổ chức quản lý và phát triển nhằm thúc đẩy vai trò nguồn lực hạt nhân trong quá trình thực thi sứ mạng ngân hàng (Trần Xuân Cầu, 2008). Tuy nhiên, như đã phân tích, ngân hàng thương mại không được xếp vào nhóm doanh nghiệp thuần tuý. Đó là tổ chức phải chịu trách nhiệm với những nguồn lực tài chính khổng lồ trong nền kinh tế. Để hoạt động hiệu quả, nguồn nhân lực của ngân hàng thương mại sẽ phải đảm bảo được những yếu tố đặc thù. Hay nói cách khác, cần một định nghĩa tốt hơn cho “nguồn nhân lực của ngân hàng thương mại” thay vì cách hiểu giản đơn như trên. Theo nghiên cứu khoa học cấp ngành về “Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam” (2011) do PGS.TS Tô Ngọc Hưng làm chủ nhiệm đề tài, thì: “Nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngân hàng thương mại được hiểu là lực lượng làm việc, sẽ làm việc tại ngân hàng thương mại đáp ứng với mục tiêu đã đặt ra của ngân hàng thương mại về trình độ (kiến thức – kỹ năng)/ vị trí/ lĩnh vực/ kinh nghiệm công tác ở mức độ cao - phức tạp, phù hợp với yêu cầu phát triển của ngân hàng thương mại, xã hội, nền kinh tế trong từng giai đoạn”. Đây là khái niệm về nguồn nhân lực chất lượng cao cho hệ thống ngân hàng thương mại. Nhưng nó gợi mở rằng nguồn nhân lực của ngân hàng thương mại lấy nguồn nhân lực chất lượng cao làm nòng cốt. Và không chỉ chú trọng đến lực lượng (đãng) làm việc, mà cả lực lượng sẽ làm việc. Có nghĩa là cần một tầm nhìn dài hạn hơn về vấn đề nguồn nhân lực để đảm bảo tốt tính kế thừa và hoạt động liên tục của ngân hàng. Bởi doanh nghiệp thông thường có thể tạm ngừng hoạt động, nhưng hiếm thấy ngân hàng thương mại nào được phép như vậy (Tô Ngọc Hưng, 2011). Mặt khác, vì ngân hàng thương mại là tổ chức có ảnh hưởng tương đối lớn trong xã hội và nền kinh tế. Do đó, nguồn nhân lực của ngân hàng thương mại không chỉ 8 phục tùng sứ mệnh của tổ chức, mà còn cần có trách nhiệm với lợi ích quốc gia, biết nỗ lực vì sự thịnh vượng chung của xã hội (Ngân hàng nhà nước Việt Nam, 2010). Kết hợp các nội dung, luận văn trình bày lại khái niệm như sau: Nguồn nhân lực của một ngân hàng thương mại là toàn bộ người lao động làm việc trong ngân hàng đó theo một cơ cấu có tính kế thừa; với nòng cốt là đội ngũ nhân sự trình độ cao, làm việc chuyên nghiệp, sáng tạo và có đạo đức nghề nghiệp; được tổ chức quản lý và phát triển nhằm làm tốt vai trò chủ thể trong quá trình thực thi chiến lược của ngân hàng thương mại, đáp ứng yêu cầu của nền kinh tế trong từng giai đoạn. 1.1.1.3. Đặc điểm của nguồn nhân lực của ngân hàng thương mại Nguồn nhân lực của ngân hàng thương mại, trước hết, mang những đặc điểm chung của nguồn nhân lực Việt Nam, điển hình như: Thể trạng của nguồn nhân lực nhìn chung còn hạn chế. Các chỉ số về chiều cao, cân nặng, sức mạnh, sức bền khá thấp so với ở các quốc gia phát triển. Trong bối cảnh cạnh tranh có tính toàn cầu, đặc biệt hoạt động trong lĩnh vực đòi hỏi cường độ làm việc cao như ngân hàng thương mại, sẽ đòi hỏi nguồn nhân lực cải thiện nhiều hơn, để dần tiệm cận với các chuẩn về sức khoẻ của quốc tế (Phạm Đức Tiến, 2013). Nguồn nhân lực, bù lại, có nhiều thế mạnh như tố chất thông minh, khéo léo, tỉ mỉ. Tỷ lệ cơ cấu dân số theo độ tuổi đãng ở vào giai đoạn lý tưởng. Thêm vào đó, là khả năng học tập tốt và truyền thống biết vượt khó vươn lên. Nguồn nhân lực còn yếu về ngoại ngữ, trở thành một trong những rào cản chính trong tiến trình hội nhập để phát triển. Nguồn nhân lực còn thiếu hụt về mặt kỹ năng, từ kỹ năng giao tiếp, kỹ năng làm việc cho đến kỹ năng quản lý, kỹ năng lãnh đạo. Tồn tại này làm suy giảm hiệu suất của tổ chức, cũng như ảnh hưởng không nhỏ đến thành công của các cá nhân trong tổ chức. Nguồn nhân lực còn mang sức ỳ từ nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung quan liêu bao cấp: thiếu tác phong công nghiệp và kỷ luật lao động chưa cao. Nhưng nguy hại nhất là ở tư duy nhiệm kỳ, phát triển manh mún, chuộng hìnhthức, chạy theo thành tích và tâm lý đám đông; trong khi thiếu tầm nhìn và chiến lược dài hạn (Phạm Minh Hạc, 2011).