Tài liệu Luận văn khóa luận xuất khẩu, quản lý nhà nước, thanh hóa

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------o0o-------- LÊ THỊ BÍCH HẰNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ XUẤT KHẨU TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH THANH HÓA LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG THỰC HÀNH Hà Nội – 2016 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------o0o-------- LÊ THỊ BÍCH HẰNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ XUẤT KHẨU TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH THANH HÓA Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 60 34 04 10 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG THỰC HÀNH NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. NGUYỄN TRÚC LÊ XÁC NHẬN CỦA CÁN BỘ HƢỚNG DẪN XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ CHẤM LUẬN VĂN Hà Nội – 2016 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu do tôi thực hiện dưới sự hướng dẫn của thầy giáo hướng dẫn khoa học. Các số liệu và trích dẫn được sử dụng trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và đáng tin cậy từ thực tế nghiên cứu. LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành chƣơng trình cao học và viết luận văn này, tôi đã nhận đƣợc sự hƣớng dẫn, giúp đỡ và góp ý nhiệt tình của quý thầy cô Trƣờng Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội. Trƣớc hết, tôi xin chân thành cảm ơn đến quý thầy cô trƣờng Đại học Kinh tế , đã dạy dỗ tôi, cung cấp cho tôi những kiến thức trong suốt quá trình học tập để tôi có thể hoàn thành luận văn này. Tôi xin bày tỏ lời cảm ơn sâu sắc tới PGS.TS. Nguyễn Trúc Lê ngƣời đã hết sức tận tình chỉ bảo, hƣớng dẫn và định hƣớng cho tôi chọn đề tài nghiên cứu, cơ sở lý luận cũng nhƣ khảo sát thực tế trong quá trình thực hiện viết luận văn tốt nghiệp. Mặc dù tôi đã có nhiều cố gắng nỗ lực , tìm tòi, nghiên cứu để hoàn thiện luận văn, tuy nhiên không thể tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận đƣợc những đóng góp tận tình của quý thầy cô và các bạn. ii MỤC LỤC DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .............................................................................. i DANH MỤC BẢNG VÀ HÌNH..................................................................................ii PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 3 CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ XUẤT KHẨU Error! Bookmark not defined. 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu................ Error! Bookmark not defined. 1.2. Cơ sở lý luận về quản lý nhà nƣớc về xuất khẩu.Error! Bookmark not defined. 1.2.1. Khái niệm và vai trò của xuất khấu .......Error! Bookmark not defined. 1.2.2. Quản lý nhà nước về xuất khẩu: ............Error! Bookmark not defined. 1.2.3. Đặc điểm và nội dung của quản lý nhà nước về xuất khẩu ......... Error! Bookmark not defined. 1.3. Các nhân tố ảnh hƣởng đến hoạt động quản lý xuất khẩu:................. Error! Bookmark not defined. 1.3.1. Nhân tố môi trường kinh tế quốc tế .......Error! Bookmark not defined. 1.3.2. Các nhân tố kinh tế - xã hội trong nước.Error! Bookmark not defined. 1.4. Kinh nghiệm về công tác quản lý nhà nƣớc về xuất khẩu của một số địa phƣơng ở Việt Nam ........................................... Error! Bookmark not defined. 1.4.1.Kinh nghiệm tỉnh Quảng Ninh ................Error! Bookmark not defined. 1.4.2. Kinh nghiệm tỉnh Nghệ An .....................Error! Bookmark not defined. 1.4.3. Kinh nghiệm tỉnh Phú Yên......................Error! Bookmark not defined. 1.4.4. Bài học kinh nghiệm cho Thanh Hóa ....Error! Bookmark not defined. CHƢƠNG 2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .Error! Bookmark not defined. iii 2.1. Các câu hỏi đặt ra mà đề tài cần giải quyếtError! Bookmark not defined. 2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu ........................... Error! Bookmark not defined. 2.2.1. Xây dựng khung lý thuyết .......................Error! Bookmark not defined. 2.2.2. Phương pháp thu thập thông tin ............Error! Bookmark not defined. 2.2.3. Phương pháp tổng hợp xử lý thông tin ..Error! Bookmark not defined. 2.2.4. Phương pháp phân tích thông tin ..........Error! Bookmark not defined. CHƢƠNG 3. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ XUẤT KHẨU CỦA TỈNH THANH HÓA GIAI ĐOẠN 2011-2015Error! Bookmark not defined. 3.1. Tổng quan tình hình phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh Thanh Hóa ... Error! Bookmark not defined. 3.2. Hoạt động quản lý xuất khẩu trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa ................ Error! Bookmark not defined. 3.2.1. Kết quả xuất khẩu tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2011-2015 : ......... Error! Bookmark not defined. 3.2.2. Hoạt động quản lý nhà nước tác động đến đối với hoạt động xuất khẩu trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa ..................Error! Bookmark not defined. 3.3. Đánh giá những thành công, tồn tại, nguyên nhânError! Bookmark not defined. 3.3.1. Những thành công...................................Error! Bookmark not defined. 3.3.2. Những tồn tại : ........................................Error! Bookmark not defined. 3.3.2. Nguyên nhân: ..........................................Error! Bookmark not defined. CHƢƠNG 4. CÁC GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ ĐỂ PHÁT TRIỂN XUẤT KHẨU TỈNH THANH HÓAError! defined. iv Bookmark not 4.1. Quan điểm, phƣơng hƣớng và mục tiêu xuất khẩu của tỉnh Thanh Hóa đến năm 2020 ............................................................ Error! Bookmark not defined. 4.1.1. Quan điểm phát triển xuất khẩu ............Error! Bookmark not defined. 4.1.2. Mục tiêu của xuất khẩu tỉnh Thanh Hóa:Error! Bookmark not Bookmark not defined. 4.2. Các giải pháp hoàn thiện hoạt động quản lýError! defined. 4.2.1. Hoàn thiện công tác dự báo, xây dựng chiến lược xuất khẩu...... Error! Bookmark not defined. 4.2.2. Đổi mới công tác nghiên cứu, xúc tiến, mở rộng thị trường xuất khẩu. ............................................................................Error! Bookmark not defined. 4.2.3. Tiếp tục nghiên cứu, sửa đổi, ban hành và triển khai thực hiện kịp thời, đồng bộ các chính sách hỗ trợ xuất khẩu.Error! Bookmark not defined. 4.2.4. Thu hút đầu tư phát triển sản xuất, chuyển đổi mạnh mẽ cơ cấu hàng xuất khẩu ............................................................Error! Bookmark not defined. 4.2.5. Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, tạo môi trường thông thoáng trong hoạt động xuất nhập khẩu. .....................Error! Bookmark not defined. 4.2.6. Tăng cường liên kết và nâng cao năng lực cho doanh nghiệp xuất khẩu ....................................................................Error! Bookmark not defined. 4.2.7.Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực làm công tác xuất nhập khẩu ............................................................................Error! Bookmark not defined. 4.3. Kiến nghị : .................................................. Error! Bookmark not defined. 4.3.1. Đối với Chính phủ và Bộ Công thương .Error! Bookmark not defined. KẾT LUẬN ...............................................................Error! Bookmark not defined. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................... 4 v vi DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT STT Ký hiệu 1 CNH 2 ĐTNN Nguyên nghĩa Công nghiệp hóa Đầu tƣ nƣớc ngoài 3 FDI Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài 4 FTA Hiệp định Thƣơng mại tự do 5 GDP 6 7 HĐH HĐND Tổng sản phẩm quốc nội Hiện đại hóa Hội đồng Nhân dân 8 KKT 9 CCC 10 UBND Ủy ban nhân dân 11 XHCN Xã hội chủ nghĩa 12 XK 13 XNK 14 WTO Khu Kinh tế Cụm công nghiệp Xuất khẩu Xuất nhập khẩu Tổ chức Thƣơng mại quốc tế DANH MỤC BẢNG VÀ HÌNH STT Bảng 1 Bảng 3.1 STT Hình 1 Hình 3.1 2 Hình 3.2 3 Hình 3.3 4 Hình 3.4 5 Hình 3.5 Nội dung Quy mô xuất khẩu của tỉnh Thanh Hóa (20112015) Nội dung Tốc độ tăng trƣởng xuất khẩu của tỉnh Thanh Hóa (2011-2015) Cơ cấu ngành hàng xuất khẩu của tỉnh Thanh Hóa năm 2014 Cơ cấu ngành hàng xuất khẩu của tỉnh Thanh Hóa năm 2015 Tỷ trọng xuất khẩu của các doanh nghiệp tỉnh Thanh Hóa Cơ cấu thị trƣờng xuất khẩu tỉnh Thanh Hóa năm 2015 ii Trang 50 Trang 51 52 52 57 59 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong xu hƣớng toàn cầu hóa và khu vực hóa của nền kinh tế thế giới hiện nay, không một quốc gia nào phát triển nền kinh tế của mình mà không tham gia vào quá trình hội nhập quốc tế và khu vực. Hoạt động ngoại thƣơng luôn chiếm một vị trí quan trọng và có tính quyết định đến toàn bộ quá trình phát triển kinh tế xã hội của từng quốc gia. Trong đó, xuất khẩu đã đƣợc thừa nhận là một hoạt động rất cơ bản, là phƣơng tiện thúc đẩy nền kinh tế phát triển. Trong những năm qua, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh Thanh Hóa luôn quan tâm chỉ đạo hoạt động xuất khẩu xuyên suốt các thời kỳ phát triển kinh tế - xã hội, từ những năm “bao cấp”, qua thời kỳ “đổi mới”, đến giai đoạn “Hội nhập” hiện nay. Cùng với sự nỗ lực, cố gắng vƣơn lên của các doanh nghiệp, hoạt động xuất khẩu của tỉnh đã thu đƣợc những kết quả quan trọng, đã hoàn thành vƣợt mục tiêu kế hoạch 5 năm 2011 - 2015 tại Nghị quyết Đại hội Đại biểu tỉnh Đảng bộ lần thứ XVII là 35,3%: Tổng giá trị xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ đến năm 2015 đạt 850 triệu USD trở lên”. Trên thực tế, tổng giá trị xuất khẩu của tỉnh Thanh Hóa đã đạt mức 1,5 tỷ USD. Xuất khẩu tăng trƣởng đã đóng góp tích cực vào tăng trƣởng kinh tế - xã hội của tỉnh, tạo thêm nhiều việc làm, tạo hiệu quả rõ rệt trong hạn chế việc chuyển dịch lao động tỉnh Thanh Hóa đi các tỉnh, thành khác tìm việc làm... Tuy nhiên, hoạt động xuất khẩu thời gian qua vẫn còn bộc lộ những hạn chế: một số mặt hàng xuất khẩu không đạt mục tiêu tăng trƣởng, đặc biệt là các mặt hàng nông, lâm sản, khoáng sản chế biến; nhiều doanh nghiệp xuất khẩu của tỉnh không vƣợt qua đƣợc giai đoạn khủng khoảng kinh tế; số lƣợng các mặt hàng xuất khẩu thuộc nhóm mặt hàng xuất khẩu chủ lực quốc gia còn ít... Kết quả công tác xuất khẩu giai đoạn vừa qua cũng phản ánh rõ nét mức độ hội nhập kinh tế quốc tế của tỉnh tuy có đƣợc cải thiện đáng kể, nhƣng vẫn còn nhiều hạn chế. Ngoài các nguyên nhân nội tại của doanh nghiệp, công tác quản lý nhà nƣớc về hoạt động xuất khẩu trên địa bàn tỉnh cũng bộc lộ nhiều hạn chế, chƣa trở thành bệ đỡ để khuyến khích doanh nghiệp sản 3 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Nguyễn Thị Tuệ Anh và cộng sự (2011), Báo cáo nghiên cứu Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp xuất khẩu trong ba ngành may mặc, thủy sản và điện tử ở Việt Nam, Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ƣơng 2. Nguyễn Duy Bột (1997), Giáo trình Thương mại Quốc tế, NXB Thống Kê 3. Chính phủ (2011), Chiến lƣợc xuất nhập khẩu hàng hóa quốc gia thời kỳ 20112020, định hƣớng đến năm 2030 phê duyệt tại Quyết định 2471/QĐ-Ttg ngày 28/12/2011 4. Đảng Bộ Thanh Hóa (2015), Báo cáo Chính trị của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh khoá XVII, tại Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2015 - 2020 5. Trần Tiến Khai (2010), Chính sách xuất khẩu lúa gạo Việt Nam và những vấn đề cần điều chỉnh, Kỷ yếu Hội thảo Khoa Học Xã Hội và Phát Triển Bền Vững Vùng Đồng Bằng Sông Cửu Long. Cần Thơ do UBND TP. Cần Thơ, Ban Chỉ Đạo Tây Nam Bộ, Viện Phát triển Bền Vững Vùng Nam Bộ tổ chức. 6. Bùi Xuân Lƣu (1997), Giáo trình Kinh tế Ngoại thương,NXB Giáo dục 7. Per Ronnas Organ Sjoberg (1996), Phát triển Kinh tế - Xã hội ở Việt Nam, NXB Chính trị Quốc gia Hà Nội 8. Sở Công thƣơng Thanh Hóa (2011), Báo cáo Công tác Hội nhập kinh tế Quốc tế và xuất khẩu năm 2011, nhiệm vụ, giải pháp triển khai kế hoạch năm 2012 9. Sở Công thƣơng Thanh Hóa (2012), Báo cáo Công tác Hội nhập kinh tế Quốc tế và xuất khẩu năm 2012, nhiệm vụ, giải pháp triển khai kế hoạch năm 2013 10. Sở Công thƣơng Thanh Hóa (2013), Báo cáo Công tác Hội nhập kinh tế Quốc tế và xuất khẩu năm 2013, nhiệm vụ, giải pháp triển khai kế hoạch năm 2014 11. Sở Công thƣơng Thanh Hóa (2014), Báo cáo Công tác Hội nhập kinh tế Quốc tế và xuất khẩu năm 2014, nhiệm vụ, giải pháp triển khai kế hoạch năm 2015 12. Sở Công thƣơng Thanh Hóa (2015), Báo cáo Công tác Hội nhập kinh tế Quốc tế và xuất khẩu năm 2015, nhiệm vụ, giải pháp triển khai kế hoạch năm 2016 4 13. Sở Công thƣơng Thanh Hóa (2012), Đề án “Chƣơng trình phát triển xuất khẩu tỉnh Thanh Hóa đến năm 2020, định hƣớng đến năm 2030” 14. Nguyễn Xuân Thiên (2006), Giáo trình "Thương mại quốc tế”, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội 15. Nguyễn Ngọc Túc (2007), Tiếp tục cải cách, hiện đại hoá Hải quan Việt Nam đáp ứng yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế, Luận án tiến sĩ kinh tế Trƣờng Đại học Ngoại Thƣơng 16. UBND tỉnh Thanh Hóa, Báo cáo phát triển kinh tế xã hội tỉnh Thanh Hóa từ năm 2011 đến năm 2015 Website 17. Website Tổng cục thống kê, http://www.gso.gov.vn 18. Website Dự án Hỗ trợ thƣơng mại đa biên – MUTRAP, http://www.mutrap.org.vn 19. Website Trung tâm WTO, http://trungtamwto.vn 20. Website Báo Hải quan, http://baohaiquan.vn 21. Đoàn Thị Thu Hà - Nguyễn Thị Ngọc Huyên : Giáo trình chính sách Kinh tế - Xã hội : NXB Khoa học và Kỹ thuật Hà Nội 2000 5