Tài liệu Luận văn hoàn thiện kế toán tập hợp chi phí sx và tính giá thành sản phẩm

Sinh viªn: Líp: LêI Më §ÇU X©y dùng c¬ b¶n lµ ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt mang tÝnh chÊt c«ng nghiÖp nh»m t¹o ra c¬ së vËt chÊt cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. Mét bé phËn lín cña thu nhËp quèc d©n, cña tÝch lòy cïng víi vèn ®Çu t cña níc ngoµi ®îc sö dông trong lÜnh vùc x©y dùng c¬ b¶n. Trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt níc, vµi trß cña x©y dùng c¬ b¶n ngµy cµng quan träng. C¸c c«ng tr×nh vµ chÊt lîng c«ng tr×nh ngµy cµng cã ý nghÜa sèng cßn ®èi víi mçi doanh nghiÖp. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, c¸c doanh nghiÖp lu«n ph¶i ®èi mÆt víi sù c¹nh tranh gay g¾t. V× vËy, c¸c doanh nghiÖp lu«n ph¶i cñng cè hoµn thiÖn bé m¸y qu¶n lý, quy tr×nh s¶n xuÊt…®Ó t¹o cho m×nh mét chç ®øng v÷ng ch¾c trªn thÞ trêng. §Ó cã ®îc chç ®øng v÷ng ch¾c ®ã doanh nghiÖp t×m mäi biÖn ph¸p trong qu¶n lý nãi chung vµ qu¶n lý kinh tÕ nãi riªng. Sù hç trî cña c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n trong doanh nghiÖp lµ hÕt søc cÇn thiÕt bëi h¹ch to¸n kÕ to¸n lµ c«ng cô cã vai trß quan träng trong sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Thùc hiÖn tèt c«ng t¸c kÕ to¸n, ®Æc biÖt lµ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p sÏ h¹n chÕ ®îc nh÷ng thÊt tho¸t, l·ng phÝ vµ lµ c¬ së ®Ó gi¶m chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm gãp phÇn lµm gia t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp, ®¶m b¶o cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp trong hiÖn t¹i vµ t¬ng lai. NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ qua thêi gian thùc tËp ë C«ng ty cæ phÇn Dream House ViÖt Nam, ®îc sù gióp ®ì tËn t×nh cña thÇy gi¸o NguyÔn B¸ Minh vµ c¸c anh chÞ trong phßng kÕ to¸n nãi riªng, Ban gi¸m ®èc C«ng ty nãi chung em ®· hoµn thµnh luËn v¨n tèt nghiÖp víi ®Ò tµi: “Hoµn thiÖn kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p t¹i C«ng ty Cæ phÇn Dream House ViÖt Nam”. Néi dung luËn v¨n ngoµi lêi më ®Çu vµ kÕt luËn cßn cã nh÷ng néi dung chÝnh sau: Ch¬ng I: Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp x©y l¾p. Ch¬ng II: Thùc tr¹ng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty Cæ phÇn Dream House ViÖt Nam. 1 Sinh viªn: Líp: Ch¬ng III: Hoµn thiÖn kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty Cæ phÇn Dream House ViÖt Nam. Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu ®Ò tµi, em ®· cè g¾ng tiÕp cËn víi nh÷ng kiÕn thøc míi nhÊt vÒ chÕ ®é kÕ to¸n do nhµ níc ban hµnh kÕt hîp víi nh÷ng kiÕn thøc ®· ®îc häc trong trêng ®¹i häc. MÆc dï ®©y lµ mét ®Ò tµi truyÒn thèng nhng ®©y ®ång thêi còng lµ mét ®Ò tµi réng vµ phøc t¹p, nhËn thøc cña b¶n th©n l¹i mang nÆng tÝnh lý thuyÕt vµ thêi gian thùc tËp cã h¹n nªn luËn v¨n cña em kh«ng thÓ kh«ng tr¸nh khái nhiÒu thiÕu sãt. Nªn em rÊt mong sù quan t©m vµ ®ãng gãp ý kiÕn cña thÇy c« ®Ó em cã nh×n nhËn ®óng ®¾n vÒ vÊn ®Ò nµy h¬n n÷a. Em kÝnh mong nhËn ®îc sù chØ b¶o, gióp ®ì cña thÇy c« vµ c¸c anh chÞ trong phßng kÕ to¸n cña C«ng ty ®Ó bµi viÕt cña em ®îc hoµn thiÖn h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Hµ Néi, ngµy 14 th¸ng 3 n¨m 2019 Sinh viªn thùc hiÖn CH¦¥NG I: Lý LUËN CHUNG VÒ KÕ TO¸N TËP HîP CHI PHÝ S¶N XUÊT Vµ TÝNH GI¸ THµNH S¶N PHÈM TRONG DOANH NGHIÖP X¢Y L¾P 1.1. Lý luËn chung vÒ chi phÝ s¶n xuÊt 1.1.1. Chi phÝ s¶n xuÊt 1.1.1.1. Kh¸i niÖm vµ b¶n chÊt cña chi phÝ s¶n xuÊt Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ qu¸ tr×nh t¸c ®éng cã ý thøc, cã môc ®Ých vµo c¸c yÕu tè ®Çu vµo ®Ó t¹o ra s¶n phÈm lµ c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh nhÊt ®Þnh. Sù tham gia cña c¸c yÕu tè ®Çu vµo vµ qu¸ tr×nh x©y l¾p lµ kh¸c nhau tõ ®ã t¹o ra c¸c hao phÝ t¬ng øng, ®ã lµ c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng vËt hãa vµ hao phÝ vÒ lao ®éng sèng. Trªn ph¬ng diÖn nµy, chi phÝ ®îc x¸c ®Þnh lµ tæng gi¸ trÞ c¸c kho¶n lµm gi¶m lîi ich kinh tÕ trong k× kÕ to¸n, díi h×nh thøc c¸c kho¶n 2 Sinh viªn: Líp: tiÒn chi ra, c¸c kho¶n khÊu trõ vµo tµi s¶n hoÆc ph¸t sinh c¸c kho¶n nî lµm gi¶m vèn chñ së h÷u. Chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng sèng, lao ®éng vËt hãa vµ c¸c chi phÝ cÇn thiÕt kh¸c mµ doanh nghiÖp ®· chi ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ tÝnh cho mét thêi kú nhÊt ®Þnh. Chi phÝ s¶n xuÊt cã ý nghÜa quan träng g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp, g¾n liÒn víi viÖc sö dông vËt t ,tµi s¶n, lao ®éng. V× vËy chi phÝ s¶n xuÊt thùc chÊt lµ viÖc sö dông hîp lý, tiÕt kiÖm c¸c lo¹i tµi s¶n, vËt t, lao ®éng , tiÒn vèn cña doanh nghiÖp trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp x©y l¾p bao gåm chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p vµ chi phÝ s¶n xuÊt ngoµi x©y l¾p. 1.1.1.2. Yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt NhiÖm vô chñ yÕu ®Æt ra cho c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, lµ x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt phï hîp víi ®iÒu kiÖn hiÖn t¹i cña doanh nghiÖp vµ tháa m·n yªu cÇu do qu¶n lý ®Æt ra. Doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn tèt c¸c yªu cÇu vÒ qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm sau:  Ph¶n ¸nh kÞp thêi, ®Çy ®ñ toµn bé chi phÝ phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh.  KiÓm tra t×nh h×nh ®Þnh møc chi phÝ vËt t lao ®éng sö dung m¸y thi c«ng vµ c¸c dù to¸n chi phÝ kh¸c, ph¸t hiÖn kÞp thêi c¸c kho¶n chªnh lÖch so víi ®Þnh møc, c¸c kho¶n thiÖt h¹i, h háng, mÊt m¸t trong s¶n xuÊt ®Ó cã nh÷ng biÖn ph¸p ng¨n chÆn kÞp thêi.  KÞp thêi lËp b¸o c¸o vÒ chi phÝ s¶n xuÊt phÈm x©y l¾p, cung cÊp c¸c th«ng tin h÷u dông vÒ chi phÝ s¶n xuÊt phôc vô yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp. 1.1.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt 1.1.2.1. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ. C¨n cø vµo néi dung vµ tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ ®Ó chia ra c¸c yÕu tè chi phÝ bao gåm c¸c chi phÝ cã cïng mét néi dung kinh tÕ, kh«ng ph©n biÖt nã 3 Sinh viªn: Líp: ph¸t sinh ë lÜnh vùc ho¹t ®éng nµo vµ t¸c dông ra sao. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm 5 yÕu tè:  Chi phÝ nguyªn vËt liÖu: Bao gåm chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, chi phÝ phô tïng thay thÕ vµ chi phÝ vËt liÖu kh¸c mµ doanh nghiÖp ®· sö dông cho c¸c ho¹t ®éng x©y l¾p trong kú.  Chi phÝ nh©n c«ng: Bao gåm toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ vÒ tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng, c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng nh BHXH, BHYT, KPC§, BHTN cña ngêi lao ®éng tham gia ho¹t ®éng x©y l¾p trong k×.  Chi phÝ khÊu hao TSC§: Gåm toµn bé sè trÝch khÊu hao cña tÊt c¶ TSC§ dïng vµo ho¹t ®éng x©y l¾p trong kú.  Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Lµ sè tiÒn ph¶i tr¶ cho c¸c dÞch vô mua ngoµi phôc vô cho ho¹t ®éng x©y l¾p trong kú.  Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: Lµ c¸c kho¶n chi phÝ b»ng tiÒn ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh ho¹t ®éng x©y l¾p ngoµi c¸c yÕu tè kÓ trªn. Ph©n lo¹i theo c¸ch nµy cã t¸c dông cho biÕt kÕt cÊu tû träng tõng lo¹i chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó lËp b¶n thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh phôc vô cho yªu cÇu th«ng tin qu¶n trÞ doanh nghiÖp. 1.1.2.2. Ph©n lo¹i theo môc ®Ých vµ c«ng dông cña chi phÝ (ph©n lo¹i chi phÝ theo kho¶n môc) Toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ®îc chia thµnh c¸c kho¶n môc chi phÝ bao gåm nh÷ng chi phÝ cã cïng môc ®Ých vµ c«ng dông, kh«ng ph©n biÖt chi phÝ cã néi dung kinh tÕ nh thÕ nµo. Theo tiªu thøc nµy, chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm 4 kho¶n môc sau:  Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp (CPNVLTT): Lµ chi phÝ c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, vËt liÖu lu©n chuyÓn cÇn thiÕt ®Ó t¹o nªn s¶n phÈm x©y l¾p: g¹ch, ®¸, c¸t, xi m¨ng, s¾t thÐp, c¸c cÊu kiÖn bª tong, c¸c phô gia kh¸c nh: ®inh, d©y buéc, kÝnh, s¬n, v«i…  Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp (CPNCTT): Lµ toµn bé tiÒn l¬ng chÝnh, tiÒn l¬ng phô, phô cÊp cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt, c«ng nh©n vËn chuyÓn vËt liÖu thi c«ng. Kho¶n môc nµy kh«ng bao gåm tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y thi c«ng, tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n vËn chuyÓn vËt liÖu ngoµi cù li thi c«ng. 4 Sinh viªn: Líp:  Chi phÝ s¶n xuÊt chung (CPSDMTC): Lµ c¸c chi phÝ trùc tiÕp liªn quan ®Õn viÖc sö dông m¸y ®Ó hoµn thµnh s¶n phÈm x©y l¾p bao gåm chi phÝ khÊu hao m¸y mãc thiÕt bÞ, tiÒn thuª m¸y, chi phÝ tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y thi c«ng, chi phÝ vÒ nhiªn liÖu ®éng lùc dïng cho m¸y thi c«ng.  Chi phÝ s¶n xuÊt chung (CPSXC): Bao gåm c¸c chi phÝ ph¸t sinh ë ®éi, bé phËn s¶n xuÊt ngoµi c¸c chi phÝ s¶n xuÊt trùc tiÕp nh tiÒn l¬ng, c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng cña qu¶n lý ®éi vµ c«ng nh©n x©y dùng, nguyªn vËt liÖu cho nhu cÇu qu¶n lý dù ¸n, ®éi thi c«ng, chi phÝ khÊu hao TSC§ dïng t¹i ®éi thi c«ng, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi, chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo môc ®Ých, c«ng dông cã t¸c dông phôc vô chi viÖc qu¶n lý chi phÝ theo ®Þnh møc, lµ c¬ së cho kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xu©t vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo kho¶n môc, lµ c¨n cø ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh, ®Þnh møc chi phÝ. Ngoµi hai c¸ch ph©n lo¹i trªn, chi phÝ s¶n xuÊt cßn ®îc ph©n lo¹i theo nhiÒu tiªu thøc kh¸c, ch¼ng h¹n:  Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo mèi quan hÖ cña chi phÝ víi c¸c kho¶n môc trªn b¸o c¸o tµi chÝnh (gåm chi phÝ s¶n xuÊt vµ chi phÝ thêi k×).  Ph©n lo¹i theo mèi quan hÖ vµ kh¶ n»ng quy n¹p chi phÝ vµo c¸c ®èi tîng kÕ to¸n chi phÝ (gåm chi phÝ trùc tiÕp vµ chi phÝ gi¸n tiÕp).  Ph©n lo¹i dùa vµo mèi quan hÖ cña chi phÝ víi quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ qu¸ tr×nh kinh doanh (gåm chi phÝ c¬ b¶n vµ chi phÝ chung).  Ph©n lo¹i chi phÝ theo mèi quan hÖ chi phÝ víi viÖc lËp kÕ ho¹ch vµ kiÓm tra (gåm chi phÝ biÕn ®æi, chi phÝ cè ®Þnh, chi phÝ hçn hîp).  Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó lùa chän ph¬ng ¸n (gåm chi phÝ chªnh lÖch, chi phÝ c¬ héi vµ chi phÝ ch×m). 1.2. Lý luËn chung vÒ gi¸ thµnh s¶n phÈm 1.2.1. Gi¸ thµnh s¶n phÈm 1.2.1.1. Kh¸i niÖm vµ b¶n chÊt gi¸ thµnh s¶n phÈm Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét chØ tiªu mang tÝnh chÊt giíi h¹n vµ x¸c ®Þnh, võa mang tÝnh kh¸ch quan, võa mang tÝnh chñ quan. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ sö dông c¸c lo¹i tµi s¶n trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, còng nh tÝnh ®óng ®¾n cña nh÷ng gi¶i ph¸p qu¶n lÝ mµ doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn nh»m môc ®Ých h¹ thÊp chi phÝ, t¨ng lîi nhuËn. 5 Sinh viªn: Líp: Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn nh÷ng hao phÝ vÒ lao ®éng sèng, lao ®éng vËt hãa mµ doanh nghiÖp ®· bá ra ®Ó hoµn thµnh mét khèi lîng s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô nhÊt ®Þnh. Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ toµn bé c¸c chi phÝ b»ng tiÒn ®Ó hoµn thµnh khèi lîng s¶n phÈm x©y l¾p theo quy ®Þnh, s¶n phÈm cã thÓ lµ kÕt cÊu c«ng c«ng viÖc hoÆc giao l¹i c«ng viÖc cã thiÕt kÕ vµ dù to¸n riªng; cã thÓ lµ c«ng tr×nh hoÆc h¹ng môc c«ng tr×nh. Gi¸ thµnh h¹ng môc c«ng tr×nh hoÆc c«ng tr×nh hoµn thµnh toµn bé lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cuèi cïng cña s¶n xuÊt x©y l¾p. 1.2.1.2. Yªu cÇu qu¶n lý gi¸ thµnh s¶n phÈm Doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn tèt c¸c yªu cÇu vÒ qu¶n lý gi¸ thµnh s¶n phÈm nh sau:  TÝnh to¸n hîp lý gi¸ thµnh c«ng t¸c x©y l¾p, c¸c s¶n phÈm lao vô hoµn thµnh cña doanh nghiÖp.  KiÓm tra viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp theo tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, tõng lo¹i s¶n phÈm lao vô, v¹ch ra kh¶ n¨ng vµ c¸c biÖn ph¸p h¹ gi¸ thµnh mét c¸ch hiÖu qu¶.  X¸c ®Þnh ®óng ®¾n vµ bµn giao thanh to¸n kÞp thêi khèi lîng c«ng tr×nh x©y dùng ®· hoµn thµnh. §Þnh k× kiÓm tra vµ ®¸nh gi¸ khèi lîng thi c«ng dë dang theo nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh.  KÞp thêi lËp b¸o c¸o vÒ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p, cung cÊp c¸c th«ng tin h÷u dông vÒ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p phôc vô yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp. 1.2.2. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm 1.2.2.1. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo thêi ®iÓm tÝnh vµ nguån sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, gi¸ thµnh cã c¸c lo¹i sau:  Gi¸ thµnh dù to¸n: Gi¸ thµnh dù to¸n cña c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®îc x¸c ®Þnh dùa trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc, c¸c ®¬n gi¸ cña c¬ quan cã thÈm quyÒn ban hµnh, dùa trªn mÆt b»ng gi¸ c¶ thÞ trêng, nã x¸c ®Þnh tríc khi ®¬n vÞ tham gia ®Êu thÇu thi c«ng c«ng tr×nh. 6 Sinh viªn: Líp: Gi¸ trÞ dù to¸n tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: Gi¸ trÞ dù Gi¸ thµnh dù Thu nhËp chÞu ThuÕ GTGT to¸n CT, = to¸n CT, + + thuÕ tÝnh tríc ®Çu ra HMCT HMCT Gi¸ thµnh dù to¸n lµ h¹n møc chi phÝ cao nhÊt mµ ®¬n vÞ cã thÓ chi ra ®Ó ®¶m b¶o cã l·i, nã lµ tiªu chuÈn ®Ó ®¬n vÞ x©y dùng ph©n ®Êu ®Ó tiÕt kiÖm chi phÝ, h¹ thÊp møc gi¸ thµnh thùc tÕ vµ ®©y lµ c¨n cø ®Ó chñ ®Çu t thanh to¸n cho doanh nghiÖp khèi lîng hoµn thµnh ®· ®îc nghiÖm thu.  Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch c«ng tr×nh x©y l¾p Lµ c¬ së ®Ó doanh nghiÖp phÊn ®©u h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, lµ c¨n cø ®Ó so s¸nh ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp. Gi¸ thµnh dù Møc h¹ gi¸ = to¸n CT x©y thµnh kÕ l¾p ho¹ch  Gi¸ thµnh thùc tÕ c«ng tr×nh x©y l¾p Gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm x©y l¾p lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña tÊt c¶ c¸c chi phÝ thùc tÕ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra ®Ó hoµn thµnh mét khèi lîng x©y l¾p nhÊt ®Þnh. Nã ®îc x¸c ®Þnh theo sè liÖu kÕ to¸n cung cÊp. Gi¸ thµnh thùc tÕ kh«ng chØ bao gåm nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong ®Þnh møc mµ gåm c¶ nh÷ng chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh nh hao hôt, mÊt m¸t...do nguyªn nh©n chñ quan cña doanh nghiÖp. Muèn ®¸nh gi¸ chÊt lîng ho¹t ®éng s¶n xuÊt thi c«ng cña tæ chøc c«ng t¸c x©y l¾p ®ßi hái chóng ta ph¶i so s¸nh c¸c lo¹i gi¸ thµnh trªn víi nhau nhng ph¶i ®¶m b¶o tÝnh thèng nhÊt vÒ thêi ®iÓm vµ c¸ch tÝnh trong qu¸ tr×nh vµ ë cïng mét ®èi tîng x©y l¾p. Mèi quan hÖ vÒ mÆt lîng gi÷a ba lo¹i gi¸ thµnh thêng ®îc thÓ hiÖn: Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch c«ng tr×nh x©y l¾p Gi¸ thµnh dù to¸n ≥ gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ≥ gi¸ thµnh thùc tÕ 1.2.2.2. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo ph¹m vi chi phÝ cÊu thµnh  Gi¸ thµnh s¶n xuÊt toµn bé Gi¸ thµnh s¶n xuÊt toµn bé lµ gi¸ thµnh bao gåm toµn bé c¸c chi phÝ cè ®Þnh vµ chi phÝ biÕn ®æi thuéc chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung. 7 Sinh viªn: Líp:  Gi¸ thµnh s¶n xuÊt theo biÕn phÝ Gi¸ thµnh s¶n xuÊt theo biÕn phÝ chØ bao gåm c¸c biÕn phÝ s¶n xuÊt gåm biÕn phÝ trùc tiÕp vµ biÕn phÝ gi¸n tiÕp.  Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cã ph©n bæ hîp lý ®Þnh phÝ Gi¸ thµnh ph©n bæ hîp lý ®Þnh phÝ bao gåm toµn bé biÕn phÝ s¶n xuÊt vµ phÇn ®Þnh phÝ ®îc ph©n bæ trªn c¬ së møc ho¹t ®éng thùc tÕ so víi møc ho¹t ®éng chuÈn. 1.2.2.3. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo yªu cÇu qu¶n lý  Gi¸ thµnh khèi lîng hoµn chØnh Gi¸ thµnh khèi lîng hoµn chØnh lµ gi¸ thµnh cña nh÷ng khèi lîng huy ®éng vèn s¶n xuÊt, sö dông dÞch vô cã ®ñ kh¶ n¨ng ph¸t huy t¸c dông t¬ng ®èi ®éc lËp. Gi¸ thµnh khèi lîng x©y l¾p hoµn chØnh lµ gi¸ thµnh h¹ng môc c«ng tr×nh ®· thi c«ng ®Õn giai ®o¹n cuèi cïng, phï hîp víi tiªu chuÈn thiÕt kÕ ®· ®îc hai bªn kiÓm nhËn, thanh to¸n, bµn giao cho ®¬n vÞ s¶n xuÊt sö dông.  Gi¸ thµnh khèi lîng s¶n phÈm quy íc Gi¸ thµnh khèi lîng s¶n phÈm quy íc lµ gi¸ thµnh cña c¸c khèi x©y l¾p mµ khèi lîng ®ã ph¶i tháa m·n ®iÒu kiÖn sau:  Ph¶i n»m trong thiÕt kÕ vµ ®¶m b¶o chÊt lîng thiÕt kÕ quy ®Þnh.  Ph¶i ®o ®Õm ®îc vµ ®îc chñ ®Çu t chÊp nhËn thanh to¸n.  Ph¶i ®¹t ®Õn ®iÓm dõng kÜ thuËt hîp lÝ. Gi¸ thµnh khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh quy íc ph¶n ¸nh kÝp thêi chi phÝ cho ®èi tîng x©y l¾p trong quy tr×nh thi c«ng x©y l¾p, gióp doanh nghiÖp ph©n tÝch kÞp thêi c¸c mÆt s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó cã c¸c biÖn ph¸p gãp phÇn h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm. 1.3. NhiÖm vô kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ViÖc ph©n tÝch ®óng ®¾n kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh chØ cã thÓ dùa trªn gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh x¸c, tÝnh chÝnh x¸c cña gi¸ thµnh s¶n phÈm chÞu ¶nh hëng cña kÕt qu¶ tËp hîp chi phÝ. V× vËy tæ chøc c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ yªu cÇu ®Æt ra ®èi víi c¸c doanh nghiÖp. §Ó lµm ®îc ®iÒu ®ã, kÕ to¸n cÇn thùc hiÖn c¸c yªu cÇu sau: - CÇn nhËn thøc ®óng ®¾n vÞ trÝ vai trß cña kÕ to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong toµn bé hÖ thèng kÕ to¸n doanh nghiÖp, mèi quan hÖ víi c¸c bé phËn kÕ to¸n cã liªn quan. 8 Sinh viªn: Líp: - C¨n cø ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh, ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm, kh¶ n¨ng vµ yªu cÇu qu¶n lý cô thÓ cña doanh nghiÖp ®Ó x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cho phï hîp. - Thùc hiÖn tæ chøc chi chøng tõ, h¹ch to¸n ban ®Çu, hÖ thèng tµi kho¶n, sæ kÕ to¸n phï hîp víi c¸c nguyªn t¾c,chuÈn mùc,chÕ ®é kÕ to¸n ®¶m b¶o ®¸p øng ®îc yªu cÇu thu nhËn-xö lý-hÖ thèng hãa th«ng tin vÒ chi phÝ,gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp. - Tæ chøc lËp vµ ph©n tÝch c¸c b¸o c¸o kÕ to¸n vÒ chi phÝ, cung cÊp nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt vÒ chi phÝ gióp c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp ra ®îc c¸c quyÕt ®Þnh mét c¸ch nhanh chãng, phï hîp víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt-tiªu thô s¶n phÈm. 1.4. §èi tîng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 1.4.1. §èi tîng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¹m vi, giíi h¹n ®Ó tËp hîp chi phÝ nh»m phôc vô cho viÖc kiÓm tra, ph©n tÝch chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Thùc chÊt cña viÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ x¸c ®Þnh n¬i ph¸t sinh chi phÝ (ph©n xëng, ®éi s¶n xuÊt, giai ®o¹n c«ng nghÖ...) hoÆc lµ ®èi tîng chÞu chi phÝ (c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh...). §Ó x¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ta ph¶i dùa vµo c¸c c¨n cø sau : - §Æc ®iÓm vµ c«ng dông cña chi phÝ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. - §Æc ®iÓm c¬ cÊu tæ chøc s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. - Quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt , chÕ t¹o s¶n phÈm. - §Æc ®iÓm cña s¶n phÈm (®Æc tÝnh kü thuËt, ®Æc ®iÓm sö dông, ®Æc ®iÓm th¬ng phÈm)… Do ®Æc thï cña ngµnh x©y dùng vµ s¶n phÈm x©y dùng nªn ®èi tîng tËp hîp chi phÝ c¸c doanh nghiÖp x©y dùng thêng x¸c ®Þnh lµ c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, c¸c giai ®o¹n quy íc cña h¹ng môc c«ng tr×nh hay nhãm c«ng tr×nh. 1.4.2. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh 9 Sinh viªn: Líp: §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¸c lo¹i s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô mµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt, chÕ t¹o vµ thùc hiÖn cÇn tÝnh tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ. Trong ngµnh x©y dùng c¬ b¶n do s¶n phÈm cã tÝnh ®¬n chiÕc, khèi lîng c«ng tr×nh lín, thêi gian hoµn thµnh s¶n phÈm dµi nªn ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, ®¬n ®Æt hµng hoÆc khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh theo quy íc hoÆc hoµn thµnh theo giai ®o¹n. X¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¬ së c¨n b¶n ®Ó tæ chøc lùa chän ph¬ng ph¸p tæ chøc lùa chän ph¬ng ph¸p tæ chøc c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh hiÖu qu¶, x©y dùng nªn c¸c b¶ng tÝnh gi¸ thµnh hîp lý ®¸p øng yªu cÇu qu¶n trÞ cña doanh nghiÖp. 1.4.3.Mèi quan hÖ gi÷a ®èi tîng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ hai mÆt cña mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. Chóng ®Òu ph¶n ¸nh hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt hãa mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt thi c«ng. Gièng nhau: Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p ®Òu thèng nhÊt víi nhau vÒ lîng trong trêng hîp toµn bé ®èi tîng x©y l¾p ®Òu khëi c«ng vµ hoµn thµnh trong cïng mét kú. Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong k× b»ng tæng gi¸ thµnh c¸c ®èi tîng x©y l¾p khëi c«ng vµ hoµn thµnh trong kú ®ã. Kh¸c nhau : C¶ vÒ chÊt vµ lîng, cô thÓ: VÒ chÊt: Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ toµn bé chi phÝ x©y l¾p tÝnh cho mét ®èi tîng x©y l¾p hoµn thµnh vµ bµn giao, còng cã nghÜa lµ thõa nhËn chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra khèi lîng s¶n phÈm x©y l¾p ®ã. Cßn chi phÝ s¶n xuÊt bá ra cha hoµn toµn hîp lý vµ ®îc thõa nhËn. VÒ lîng: Gi÷a gi¸ thµnh vµ chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm x©y l¾p còng thêng kh«ng thèng nhÊt bëi v× gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p k× nµy cã thÓ kh«ng bao gåm chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh kú sau nhng còng cã thÓ bã gåm chi phÝ ph¸t sinh cña nh÷ng kú tríc ®ã. Chi Gi¸ thµnh s¶n Chi phÝ sx Chi phÝ s¶n = + - phÝ sx phÈm DD§K xuÊt trong k× DDCK 10 Sinh viªn: Líp: MÆc dï cã sù kh¸c nhau song gi÷a gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ chi phÝ x©y l¾p cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. Tµi liÖu h¹ch to¸n chi phÝ lµ c¬ së ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. NÕu nh x¸c ®Þnh c«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ c«ng t¸c chñ yÕu trong c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n th× h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã t¸c dông quyÕt ®Þnh ®Õn tÝnh chÝnh x¸c cña gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. 1.5. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®îc sö dông trong kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó tËp hîp vµ ph©n bæ cho tõng ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®· x¸c ®Þnh. Tïy theo tõng lo¹i chi phÝ vµ ®iÒu kiÖn cô thÓ, kÕ to¸n cã thÓ vËn dông ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cho thÝch hîp. Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ trùc tiÕp: Ph¬ng ph¸p nµy ®îc sö dông ®Ó tËp hîp c¸c lo¹i chi phÝ cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn c¸c ®èi tîng tËp hîp chi phÝ ®· x¸c ®Þnh, tøc lµ ®èi víi c¸c lo¹i chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn ®èi tîng nµo cã thÓ x¸c ®Þnh trùc tiÕp cho ®èi tîng ®ã, chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn tõng ®èi tîng cô thÓ sÏ ®îc tËp hîp vµ quy n¹p cho trùc tiÕp cho ®èi tîng ®ã. Ph¬ng ph¸p tËp hîp vµ ph©n bæ gi¸n tiÕp: Ph¬ng ph¸p nµy ®îc sö dông ®Ó tËp hîp vµ ph©n bæ c¸c chi phÝ gi¸n tiÕp, ®ã lµ c¸c chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®· x¸c ®Þnh mµ kÕ to¸n kh«ng thÓ tËp hîp trùc tiÕp chi phÝ nµy cho c¸c ®èi tîng ®ã. Theo ®ã, tríc tiªn kÕ to¸n c¨n cø vµo c¸c chi phÝ ®· ph¸t sinh ®Ó tËp hîp chung c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng theo ®Þa ®iÓm hoÆc néi dung tËp hîp chi phÝ, sau ®ã ph©n bæ c¸c chi phÝ cho tõng ®èi tîng cô thÓ theo tiªu chuÈn ph©n bæ hîp lÝ. ViÖc ph©n bæ chi phÝ ®îc tiÕn hµnh theo hai bíc: Bíc 1: x¸c ®Þnh hÖ sè ph©n bæ theo c«ng thøc: Tæng chi phÝ s¶n xuÊt cÇn ph©n bæ (C) HÖ sè ph©n bæ (H) = Tæng ®¹i lîng cña tiªu chuÈn dïng ®Ó ph©n bæ (T) Bíc 2: X¸c ®Þnh chi phÝ cÇn ph©n bæ cho tõng ®èi tîng tËp hîp cô thÓ. Ci = Ti * H Trong ®ã: H: hÖ sè ph©n bæ Ti: lµ chi phÝ s¶n xuÊt ph©n bæ cho ®èi tîng thø i 11 Sinh viªn: Líp: Ci: lµ ®¹i lîng tiªu chuÈn dïng ®Ó ph©n bæ cho ®èi tîng i Sö dông ph¬ng ph¸p nµy gi¶m bít ®îc khèi lîng c«ng viÖc, kÕ to¸n kh«ng ph¶i theo dâi chi tiÕt, cô thÓ mçi lÇn chi cho tõng ®¹i lîng. Tuy vËy, viÖc ph©n bæ gi¸n tiÕp ®é chÝnh x¸c kh«ng cao, phô thuéc chñ yÕu vµo tiªu thøc ph©n bæ. 1.6. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt 1.6.1. KÕ to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp  Néi dung: Chi phÝ NVLTT ë doanh nghiÖp x©y l¾p bao gåm c¸c nguyªn vËt nguyªn vËt chÝnh nh g¹ch, ®¸, c¸t, xi m¨ng..., vËt liÖu phô, vËt kÕt cÊu, nöa thµnh phÈm mua ngoµi...sö dông ®Ó cÊu t¹o vµ gióp cÊu t¹o c«ng tr×nh. CPNVLTT thêng chiÕm tØ träng lín trong tæng chi phÝ ë doanh nghiÖp x©y l¾p. Nh vËy, tæng chi phÝ NVL sö dông trong kú sÏ lµ: CPNVL sö dông trong kú = Gi¸ trÞ NVL ®a vµo s¶n xuÊt - Gi¸ trÞ NVL cßn l¹i cuèi kú - Gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi (nÕu cã)  C¸c chøng tõ sö dông: PhiÕu nhËp kho; phiÕu xuÊt kho; biªn b¶n giao nhËn vËt t, c«ng cô dông cô; b¶ng ph©n bæ vËt liÖu, c«ng cô dông cô…  Tµi kho¶n sö dông: §Ó h¹ch to¸n kho¶n môc CPNVLTT kÕ to¸n sö dông TK621 - Chi phÝ NVLTT (cã thÓ më chi tiÕt cho tõng CT, HMCT hay tõng ®¬n ®Æt hµng). Ngoµi ra, kÕ to¸n cßn sö dông mét sè TK liªn quan nh: TK111, TK112, TK152, TK153, TK154… 12 Sinh viªn: Líp:  Tr×nh tù kÕ to¸n c¸c nghiÖp vô chñ yÕu: S¬ ®å 1: S¬ ®å kÕ to¸n chi phÝ NVL trùc tiÕp NVL ë c«ng tr×nh kh«ng dïng hÕt nhËp kho TK 152 TK 621 TK 154 xuÊt kho NVL dïng cho s¶n xuÊt KÕt chuyÓn CPNVLTT TK 331 Mua NVL chuyÓn th¼ng xuèng c«ng tr×nh TK 632 TK 111, 112, 141 TK 133 VAT CP vît ®Þnh møc (nÕucã) 1.6.2. KÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.  Néi dung: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ nh÷ng kho¶n ph¶i tr¶, ph¶i thanh to¸n cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt gåm tiÒn l¬ng chÝnh, l¬ng phô vµ c¸c kho¶n phô cÊp, kh«ng bao gåm c¸c kho¶n trÝch tríc tiÒn l¬ng nghØ phÐp vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp nÕu tÝnh tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm hoÆc tiÒn l¬ng tr¶ theo thêi gian nhng cã liªn hÖ trùc tiÕp víi tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ cô thÓ th× dïng ph¬ng ph¸p trùc tiÕp. §èi víi chi phÝ NC trùc tiÕp s¶n 13 Sinh viªn: Líp: xuÊt tr¶ theo thêi gian cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng vµ kh«ng h¹ch to¸n trùc tiÕp ®îc vµ c¸c kho¶n l¬ng phô cña CN s¶n xuÊt x©y l¾p th× ph¶I dïng ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp. Tiªu chuÈn ph©n bæ lµ ph©n bæ theo giê c«ng ®Þnh møc hoÆc theo tiÒn l¬ng ®Þnh møc, hay ph©n bæ theo giê c«ng thùc tÕ.  Chøng tõ sö dông: Chøng tõ kÕ to¸n sö dông lµ b¶ng chÊm c«ng, hîp ®ång giao kho¸n, phiÕu x¸c nhËn s¶n phÈm hoÆc c«ng viÖc hoµn thµnh, b¶ng ph©n bæ tiÒn l¬ng vµ BHXH, giÊy t¹m øng...  Tµi kho¶n sö dông: KÕ to¸n sö dông TK622 - Chi phÝ NCTT ®Ó tæng hîp vµ kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp s¶n xuÊt. TK622 còng ®îc më chi tiÕt cho tõng CT, HMCT hay tõng ®¬n ®Æt hµng. Ngoµi ra kÕ to¸n cßn sö dông c¸c TK kh¸c nh TK334, TK338, TK111, TK112... Tr×nh tù kÕ to¸n chñ yÕu S¬ ®æ 2: KÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp TK334 TK622 TiÒn l¬ng CN trùc tiÕp TK154 Cuèi kú kÕt chuyÓn s¶n xuÊt CPNCTT TK335 TrÝch tríc tiÒn l¬ng nghØ TK 632 phÐp CNSX CP vît ®Þnh møc TK338 C¸c kho¶n trÝch theo l¬ng vµo chi phÝ 1.6.3. KÕ to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng  Néi dung: Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng lµ toµn bé c¸c chi phÝ vÒ vËt liÖu, nh©n c«ng vµ chi phÝ kh¸c liªn quan ®Õn sö dông m¸y thi c«ng vµ ®îc chia thµnh 14 Sinh viªn: Líp: hai lo¹i: chi phÝ thêng xuyªn vµ chi phÝ t¹m thêi. Chi phÝ thêng xuyªn lµ c¸c chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn m¸y ®îc tÝnh vµo ca m¸y, cßn chi phÝ t¹m thêi lµ chi phÝ ph©n bæ dÇn theo thêi gian sö dông m¸y. ViÖc h¹ch to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng còng dùa trªn nh÷ng nguyªn t¾c cô thÓ ®¶m b¶o h¹ch to¸n ®óng, ®ñ chi phÝ cho ®èi tîng chÞu chi phÝ: ViÖc h¹ch to¸n chi phÝ sö dông m¸y ph¶i phï hîp víi h×nh thøc qu¶n lý sö dông m¸y thi c«ng cña doanh nghiÖp, cã tæ chøc ®éi m¸y thi c«ng riªng biÖt hay kh«ng. Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng ph¶i ®ù¬c h¹ch to¸n chi tiÕt cho tõng m¸y, nhãm m¸y ®ång thêi chi tiÕt cho tõng kho¶n môc ®· quy ®Þnh. Ph©n bæ chi phÝ sö dông m¸y ph¶i c¨n cø vµo gi¸ thµnh giê/ca m¸y hoÆc ®¬n vÞ khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh.  Chøng tõ kÕ to¸n sö dông: Chøng tõ kÕ to¸n sö dông lµ phiÕu xuÊt kho, phiÕu theo dâi ho¹t ®éng cña m¸y thi c«ng, phiÕu chi, b¶ng chÊm c«ng...  Tµi kho¶n kÕ to¸n sö dông: §Ó tËp hîp chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng kÕ to¸n sö dông TK623 - Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng. Cuèi k× kÕt chuyÓn sang tµi kho¶n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh. Kh«ng h¹ch to¸n vµo TK623 kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§, BHTN tÝnh trªn l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n sö dông xe, m¸y thi c«ng. PhÇn chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng vît møc b×nh thêng kh«ng tÝnh vµo gi¸ thµnh c«ng tr×nh x©y l¾p mµ ®îc kÕt chuyÓn vµo TK 632. Tµi kho¶n nµy ®îc më 6 tµi kho¶n cÊp 2 t¬ng øng víi tõng néi dung chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc sö dông m¸y:  TK 6231: Chi phÝ nh©n c«ng.  TK 6232: Chi phÝ vËt liÖu.  TK 6233: Chi phÝ c«ng cô s¶n xuÊt.  TK 6234: Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng.  TK 6237: Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi.  TK 6238: Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c.  Tr×nh tù kÕ to¸n chñ yÕu S¬ ®å 3: KÕ to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng 15 Sinh viªn: Líp: TK334 TK623 TiÒn l¬ng, tiÒn c«ng ph¶I tr¶ cho CN ®iÒu khiÓn m¸y TK111,112,142,331… XuÊt kho (mua) NVL, nhiªn liÖu, CCDC sö dông cho m¸y thi c«ng TK154 K/c chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng cho tõng c«ng tr×nh TK 133 VAT(nÕu cã) TK 214 KhÊu hao m¸y thi c«ng sö dông ë ®éi m¸y thi c«ng TK 111,112,141 TK 632 CP vît ®Þnh møc Cp DV mua ngoµi, cp kh¸c b»ng tiÒn 1.6.4. Chi phÝ s¶n xuÊt chung  Néi dung: Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn s¶n xuÊt, qu¶n lý s¶n xuÊt vµ c¸c chi phÝ kh¸c ph¸t sinh trong c¸c tæ, ®éi x©y l¾p ë c¸c c«ng trêng x©y dùng, bao gåm l¬ng nh©n viªn qu¶n lý ®éi, c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng (BHXH, BHYT, KPC§, BHTN) cña c«ng nh©n trùc tiÕp x©y l¾p, c«ng nh©n sö dông m¸y thi c«ng vµ nh©n viªn qu¶n lý ®éi; chi phÝ khÊu hao TSC§ dïng ë ®éi: vËt liÖu, c«ng cô dông cô dïng cho ®éi: c¸c chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ c¸c chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn. VÒ nguyªn t¾c chung, chi phÝ s¶n xuÊt chung ®îc tËp hîp theo tõng tæ ®éi thi c«ng dù ¸n, chi phÝ s¶n xuÊt chung cña tõng ®éi thi c«ng ®îc ph©n bæ cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh bé phËn ®ã thi c«ng. Trêng hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung cã liªn quan tíi nhiÒu c«ng tr×nh, s¶n phÈm, lao vô dÞch vô th× ph¶I tiÕn hµnh ph©n bæ theo tiªu thøc chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.  Chøng tõ kÕ to¸n sö dông: PhiÕu xuÊt kho, b¶ng kª nhËp xuÊt vËt t, b¶ng ph©n bæ c«ng cô, dông cô; b¶ng khÊu hao... 16 Sinh viªn: Líp:  Tµi kho¶n kÕ to¸n sö dông: §Ó theo dâi chi phÝ s¶n xuÊt chung, kÕ to¸n sö dông TK 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung. Tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ. TK 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung cã 6 TK cÊp 2:  TK 6271: Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng.  TK 6272: Chi phÝ vËt liÖu.  TK 6273: Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt.  TK 6274: Chi phÝ khÊu hao TSC§.  TK 6277: Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi.  TK 6278: Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c.  Tr×nh tù kÕ to¸n chñ yÕu: Sơ đồ 4: Sơ đồ kế toán chi phí sản xuất chung TK334,338 TK627 TK111, 152.. TK111,112,152 Chi phí nhân viên Giảm chi phí SXC TK152,335 Chi phí vật liệu, CCDC dùng cho đội TK142,335 Chi phí theo dự toán TK331,111,112 TK154 Cuối kỳ k/c chi phí Chi phí DV mua ngoài, chi phí khác bằng tiền TK214 17 sản xuất chung Sinh viªn: Líp: KHTSCĐ dùng trong công tác quản lý ở đội xây dựng 1.6.5. KÕ to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp.  Néi dung: Trong k×, c¸c kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh cña ho¹t ®éng x©y l¾p ®· ®îc tæng hîp vµ bªn Nî cña c¸c TK t¬ng øng lµ: TK 621, TK 622, TK 623, TK 627. §Õn cuèi k×, toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt sÏ ®îc tæng hîp vµo mét TK duy nhÊt ®Ó x¸c ®Þnh chi phÝ thùc tÕ trong k×. §èi víi doanh nghiÖp x©y l¾p quy ®Þnh chØ ¸p dông ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn, kh«ng ¸p dông ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh k× nªn kÕ to¸n chØ sö dông TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p, dÞch vô, lao vô ®èi víi doanh nghiÖp x©y l¾p. KÕt cÊu TK 154: Bªn Nî: - TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú. Bªn Cã: - C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm. - Gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm x©y l¾p bµn giao. Sè d bªn Nî: - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang cuèi k×.  Nguyªn t¾c h¹ch to¸n TK 154:  CPSXD h¹ch to¸n trªn TK 154 ph¶i ®îc chi tiÕt theo ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ, theo lo¹i, nhãm s¶n phÈm, s¶n phÈm hoÆc chi tiÕt bé phËn s¶n phÈm theo tõng lo¹i dÞch vô hoÆc tõng c«ng ®o¹n cña lao vô, dÞch vô.  Chi phÝ NVLTT, CPNCTT, CPSXC vît trªn møc b×nh thêng Kh«ng ®îc tÝnh vµo gi¸ trÞ hµng tån kho mµ ph¶i tÝnh vµo gi¸ vèn hµng b¸n trong k×. TK 154 cã bèn TK cÊp 2: TK 1541 : X©y l¾p. TK 1542 : S¶n phÈm kh¸c. TK 1543 : DÞch vô. TK 1544 : Chi phÝ b¶o hµnh x©y l¾p. TK 154 ®îc më chi tiÕt cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. 18 Sinh viªn: Líp: Sau khi ®· x¸c ®Þnh ®îc tæng chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong k×, kÕ to¸n tÝnh to¸n vµ x¸c ®Þnh gi¸ thµnh thùc tÕ cho ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh dùa trªn ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ®· chän. KÕ to¸n tiÕn hµnh kÕt chuyÓn chi phÝ sang TK 632 - Gi¸ vèn hµng b¸n kho¶n gi¸ thµnh ®· tÝnh ®îc. Chi phÝ s¶n xuÊt cßn l¹i trªn TK 154 lµ kho¶n chi phÝ dë dang cuèi k×.  Tr×nh tù kÕ to¸n tæng hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn: S¬ ®å 5: TK 152,111 TK154 K/c CPNVLTT cuối kì TK621 K/c khoản CPNVLTT làm giám giá thành TK622 Kết chuyển CPNCTT công trình hoàn thành bàn giao TK623 632 Giá thành thực tế sp K/c CPSDMTC hoàn thành bàn giao TK627 K/c CP SXC chung 1.7. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi k× trong doanh nghiÖp x©y dùng lµ c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh dë dang cha hoµn thµnh, hay khèi lîng c«ng t¸c x©y l¾p trong k× cha ®îc bªn chñ ®Çu t nghiÖm thu, chÊp nhËn thanh to¸n.  §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ dù to¸n: 19 Sinh viªn: Líp: Chi phÝ thùc tÕ cña khèi lîng s¶n phÈm x©y l¾p dë dang ®îc ®Þnh theo c«ng thøc: Chi phÝ Chi phÝ thùc tÕ Chi phÝ Chi phÝ thùc tÕ cña thùc tÕ + cña KLXL P/S KLXL KLXL DD §.kú cña khèi trong kú = x cuèi kú lîng x©y CPKLXL h/thµnh bµn CPKLXL DD theo dù l¾p dë giao trong kú theo dù + cuèi kú theo dù to¸n dang to¸n to¸n  §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo khèi lîng hoµn thµnh t¬ng ®¬ng: Ph¬ng ph¸p nµy chñ yÕu dïng ®Ó ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cña c«ng t¸c x©y l¾p, l¾p ®Æt thiÕt bÞ, m¸y mãc. Chi phÝ thùc tÕ cña KLXLDD ®Çu kú CP thùc tÕ cña KL x©y l¾p DDCK + = Chi phÝ KLXL hoµn thµnh bµn giao trong kú theo dù to¸n + Chi phÝ thùc tÕ cña KLXL ph¸t sinh trong kú CPDT cña KLXL CK ®· tÝnh ®æi x theo møc ®é CPKLXL DD hoµn cuèi kú theo dù thµnh to¸n ®· quy ®æi theo møc ®é hoµn thµnh  §¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë theo gi¸ dù to¸n: Theo ph¬ng ph¸p nµy, chi phÝ thùc tÕ cña khèi lîng x©y l¾p dë dang cuèi k× ®îc x¸c ®Þnh: x CP thùc tÕ CP thùc tÕ cña CP thùc = Gi¸ trÞ cña KLXL + KLXL ph¸t sinh tÕ cña dù to¸n ®Çu k× trong kú KLXLDD cña cuèi kú KLXL GTDT cña + Gi¸ trÞ dù to¸n dd ck KLXL hoµn cña KLXL dë thµnh bµn dang cuèi kú 20