Chuyên đề thực tập chuyên ngành
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
KHOA KINH TẾ VÀ KINH DOANH QUỐC TẾ
--------------------
CHUYÊN ĐỀ THỰC TẬP CHUYÊN NGÀNH
ĐỀ TÀI:
GIẢI PHÁP THÚC ĐẨY HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU CHÈ
VIỆT NAM SANG THỊ TRƯỜNG NGA
Giáo viên hướng dẫn
Sinh viên thực hiện
Lớp
: ThS. Trịnh Anh Đức
: Vũ Đức Tuân
: Kinh tế Quốc tế 44
Hà Nội - 5/2006
SV: Vũ Đức Tuân - Lớp Kinh tế Quốc tế 44
1
Chuyên đề thực tập chuyên ngành
MỤC LỤC
Lời nói đầu ........................................................................................................ 1
Lời cảm ơn ........................................................................................................ 2
Chương 1: Một số vấn đề lí luận chung về xuất khẩu và xuất khẩu chè .......... 3
1.1. Khái niệm và phân loại xuất khẩu chè ....................................................... 3
1.1.1. Khái niệm về xuất khẩu và xuất khẩu chè .............................................. 3
1.1.2. Phân loại hoạt động xuất khẩu và xuất khẩu chè .................................... 4
1.2. Vai trò của hoạt động xuất khẩu và xuất khẩu chè đối với phát triển kinh
tế xã hội ............................................................................................................. 6
1.2.1. Vai trò của xuất khẩu đối với nền kinh tế quốc dân ............................... 6
1.2.2. Vai trò của xuất khẩu đối với các doanh nghiệp ngoại thương .............. 7
1.2.3. Vai trò của xuất khẩu đối với nền kinh tế Việt Nam .............................. 8
1.1.
nghiên cứu thị trường chè…………………………….……………… .. 9
1.3.1 swot model……………………………………………………………. 10
1.3.2 .pest model…………………………………………………………… . 11
1.3.3. five forces model…………………………………………………….. 11
Chương 2: Thực trạng hoạt động xuất khẩu chè của Việt nam sang thị trường
Nga giai đoạn hiện nay .................................................................................... 13
2.1. Tổng quan về sản xuất và xuất khẩu chè Việt Nam ................................. 13
2.1.1. Hoạt động sản xuất chè của Việt nam ................................................... 13
2.1.2. Tình hình xuất khẩu chè của Việt Nam giai đoạn hiện nay .................. 15
2.1.3. Các yếu tố ảnh hưởng tới xuất khẩu chè Việt Nam .............................. 19
2.1.4. Thực trạng xuất khẩu chè Việt Nam giai đoạn 1991-2005 ................... 20
2.2. Thị trường Nga đối với chè Việt Nam ..................................................... 22
2.2.1. Các thủ tục và chấp nhận nhập khẩu chè tại thị trường LB Nga .......... 22
2.2.2. Đặc điểm và tập quán tiêu dùng chè của LB Nga ................................. 25
2.2.3.Kế hoạch hoá và phân phối sản phẩm chè tại thị trường Liên bang Nga27
2.2.4. Về hệ thóng phân phối chè nhập khẩu tại Nga ..................................... 28
SV: Vũ Đức Tuân - Lớp Kinh tế Quốc tế 44
2
Chuyên đề thực tập chuyên ngành
2.2.5. Tiếp cận và khuyến mãi chè tại Nga ..................................................... 28
2.2.6. Chiến lược và chính sách nhập khẩu..................................................... 29
2.2.7. Các yếu tố ảnh hưởng tới biểu giá chè tại Nga ..................................... 29
2.2.8. Rào cản thưong mại tại thị trường chè LB Nga .................................... 30
2.3.Đánh giá đối với sản phẩm chè Việt Nam xuất khâu sang thị trường Nga30
2.3.1. Những thuận lợi..................................................................................... 31
2.3.2. Những khó khăn .................................................................................... 32
2.3.3. Những thời cơ và triển vọng ................................................................. 32
2.3.4.Những thách thức…………………………………………………....... 32
Chương 3: Một số giải pháp thúc đẩy xuất khẩu chè sang thị trường Nga tới
năm 2010 ......................................................................................................... 34
3.1. Phương hướng xuất khẩu chè sang thị trường nga đến 2010………… .. 34
3.2.1. Giải pháp từ phía Nhà nước .................................................................. 34
3.2.2. Các giải pháp từ phía Doanh nghiệp ..................................................... 36
Kết luận ........................................................................................................... 38
Tài liệu tham khảo ........................................................................................... 39
Từ viết tắt và giảI nghĩa…………………………………………………… .... 40
Mục lục………………………………………………………………………41
SV: Vũ Đức Tuân - Lớp Kinh tế Quốc tế 44
3
Chuyên đề thực tập chuyên ngành
LỜI NÓI ĐẦU
Cộng hoà Liên bang Nga là quốc gia lớn nhất thế giới có diện tích lãnh
thổ tự nhiên trên 17 triệu km vuông, về qui mô dân số đứng thứ 4 trên thế giớI
vớI dân số khoảng 150 triệu người (2001).LB Nga là một thị trường tiềm
năng cho các nhà xuất khẩu hàng hoá của Việt Nam mong muốn xuất khẩu
sang thị trường này.
Nước ta đã có truyền thống quan hệ thương mạI vớI LB Nga từ 50 năm
qua.Việt Nam chủ yếu xuất khẩu sang Nga những mặt hàng nông lâm thuỷ
sản như gạo, cà fê. Chè. cao su. hồ tiêu. Rau quả ,thịt lợn….Tuy nhiên trong
hơn một thập kỉ gần đây xuất khẩu nông lâm thuỷ sản gặp nhiều khó khăn do
cả nguyên nhân chủ quan từ phía việt nam lẫn nguyên nhân khách quan từ
phía các đối thủ cạnh tranh quốc tế.
Dưới góc độ xem xét tình hình xuất khẩu hàng hoá của việt nam vào thị
trường Nga và nhìn vào tình hình xuất khẩu mặt hàng chè của việt nam sang
nga có thể thấy được những sự thay đổi thăng trầm của xuất khẩu chè việt
nam. Nếu như từ thập kỉ 90 đến cuối thế kỉ 20 xuất khẩu chè việt nam sang
nga giảm sút mạnh thì trong nhưng năm đầu của thế kỉ 21 này xuất khẩu chè
sang nga đang dần phục hồI và có những bước tăng trưởng.
Tuy nhiên để góp phần duy trì và thúc đẩy hoạt động xuất khẩu chè việt
nam trong thế kỉ 21 với xu hướng hội nhập kinh tế thế giớI ngày càng sâu
rộng, chúng ta cần có những nghiên cứu thiết thực phục vụ cho việc thúc đẩy
hoạt động xuất khẩu chè sang thị trường nga. Sau một thờI gian thực tập tại
viện nghiên cứu thương mại - Bộ thương mại (17 yết kiêu hà nộI) em mạnh
dạn viết chuyên đề “ GIẢI PHÁP THÚC ĐẨY HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU
CHÈ VIỆT NAM SANG THỊ TRƯỜNG NGA”. NộI dung chuyên đề đề cập
những vấn đề lí luận chung về xuất khẩu hàng hoá nói chung và xuất khẩu chè
nói riêng( chương 1); sử dụng mô hình phân tích thị trường SWOT, PEST,
FIVE FORCES MODEL… chương 2 và chương cuốI là một số giảI pháp
thúc đẩy hoạt động xuất khẩu chè Việt Nam sang Nga.
SV: Vũ Đức Tuân - Lớp Kinh tế Quốc tế 44
4
Chuyên đề thực tập chuyên ngành
LỜI CẢM ƠN
Em xin chân thành cảm ơn THs TRỊNH ANH ĐỨC đã hướng dẫn và
giúp đỡ em chọn, chỉnh sửa đề cương sơ bộ , đề cương chi tiết, bản thảo; góp
ý về việc sử dụng mô hình PEST, SWOT, FIVE FORCES MODEL…trong
quá trình nghiên cứu thị trường.
Em xin chân thành cảm ơn TS SÁCH đã giúp đỡ em tạI cơ sở thực tập,
gợI ý và cung cấp tài liệu phục vụ cho quá trình viết chuyên đề
Em xin chân thành cảm ơn các thầy cô trong khoa KINH TẾ VÀ KINH
DOANH QUỐC TẾ, các cô chú đang công tác tạI VIỆN NGHIÊN CỨU
THƯƠNG MẠI đã nhiệt tình giúp đỡ em hoàn thành chuyên đề này
Một lần nữa em xin chân thành cảm ơn.
Hà nội ngày 10 tháng 4 /2006
Sinh viên: Vũ đức Tuân
SV: Vũ Đức Tuân - Lớp Kinh tế Quốc tế 44
5
Chuyên đề thực tập chuyên ngành
CHƯƠNG 1
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÍ LUẬN CHUNG VỀ XUẤT KHẨU
VÀ XUẤT KHẨU CHÈ
1.1. KHÁI NIỆM VÀ PHÂN LOẠI XUẤT KHẨU CHÈ
1.1.1. KHÁI NIỆM VỀ XUẤT KHẨU VÀ XUẤT KHẨU CHÈ
Hiểu một cách chung nhất thì xuất khẩu là hoạt động đưa hàng hoá và
dịch vụ từ một quốc gia này sang một quốc gia khác, và hoạt động xuất khẩu
đã xuất hiện từ rất lâu kể từ khi hình thành nhà nước dẫn tớI sự trao đổI hàng
hoá giữa ngườI dân giữa các quốc gia này.DướI góc độ marketing, xuất khẩu
được coi là hình thức thâm nhập thị trường nước ngoài gặp nhiều sự cạnh
tranh của các đốI thủ có trình độ quốc tế.Mục đích của hoạt động xuất khẩu
nhằm khai thác được lợI thế so sánh của mỗI quốc gia khi có sự phân công lao
động quốc tế.
Theo nghị định 57/1998/NĐ-CP(ban hành 31/7/1998) hướng dẫn về thi
hành luật thương mạI đốI vớI hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu thì “hoạt động
xuất khẩu, nhập khẩu hàng hoá là hoạt động mua, bán hàng hoá của thương
nhân Việt Nam vớI thương nhân nước ngoài theo các hợp đồng mua bán hàng
hoá , bao gồm cả hoạt động tam nhập tái xuất, tạm xuất tái nhập và chuyển
khẩu hàng hoá”.Như vậy có thể thấy hoạt động xuất khẩu diễn ra trên nhiều
lĩnh vực hàng hoá ,dịch vụ, dướI nhiều hình thức khác nhau sẽ trình bày ở
phần sau nhưng mục tiêu của xuất khẩu là đem lạI lợI ích cho các nhà xuất
khẩu và qua đó đem lạI lợI ích cho quốc gia.Hoạt động xuất khẩu cũng không
bị giớI hạn bởI không gian hay thờI gian,không phảI chỉ diễn ra một hay vài
năm mà có thể diễn ra tuỳ lúc, không chỉ diễn ra ơ một quốc gia mà có thề
diễn ra ở nhiều quốc gia thậm chí trên toàn thế giới.
Xuất khẩu chè là xuất khẩu một loai hàng hoá ,chè được xếp vào mặt
hàng nông sản và do vậy xuất khẩu chè mang nhiều đặc điểm riêng có của
mặt hàng nông sản. Đó là giá chè xuất khẩu vào các thờI kì khác nhau trong
SV: Vũ Đức Tuân - Lớp Kinh tế Quốc tế 44
6
Chuyên đề thực tập chuyên ngành
năm sẽ rất khác nhau nguyên nhân là do việc sản xuất chè mang tính thờI vụ
phụ thuộc vào thờI tiết nên chất lượng chè sẽ thay đổi. Đặc điểm nữa la chè
không phảI là mặt hàng thiết yếu, hay xa xỉ nên cầu co dãn theo giá
thấp.Thêm nữa sản xuất và thu mua chè thương nhỏ lẻ và không được tập
trung theo qui mô lớn phân tán ơ nhiều vùng nên chất lượng thường không
được ổn định.
1.1.2. PHÂN LOẠI HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU VÀ XUẤT KHẨU CHÈ
*Xuất khẩu trực tiếp : là hình thức mà một doanh nghiệp bán trực tiếp
sản phẩm của minh cho khách hàng ở thị trường mục tiêu, trực tiếp tiến hành
các giao dịch vớI đốI tác nước ngoài thông qua các tổ chức của mình.hình
thức xuất khẩu trực tiếp được áp dụng khi nhà xuất khẩu đủ tiềm lực để mở
đạI diện riêng và do đó kiểm soát được toàn bộ quá trình xuất khẩu thông qua
đạI diện và hệ thống kênh phân phối.Hình thức này có ưu điểm là doanh
nghiệp chủ động tìm và khai thác, thâm nhập thị trường khi đó doanh nghiệp
có thể đáp ứng được các nhu cầu của thị trường; lợI nhuận thu được từ hình
thức này cũng cao hơn các hình thức khác vì không phảI qua khâu trung
gian.Khi xuất khẩu bằng hình thức này doanh nghiệp có thể khẳng định được
thương hiệu ,nâng cao uy tín và vị thế của mình.Tuy nhiên xuất khẩu trực tiếp
đòi hỏI một lượng vốn lớn từ khẩu sản xuất đến khâu lưu thông và các doanh
nghiệp phảI am hiểu về thị trường quốc tế để tránh được những rủI ro trong
xuất khẩu.
*Xuất khẩu gián tiếp: là hình thức mà doanh nghiệp bán sản phẩm của
mình cho một bên trung gian sau đó bên trung gian sẽ bán lạI cho khách hàng
ở thị trường mục tiêu ở một quốc gia.Hình thức này thường được các doanh
nghiệp mớI tham gia xuất khẩu áp dụng vì chưa có nhiều hiểu biết về thị
trường mục tiêu. Ưu điểm của hình thức này là các doanh nghiệp không phảI
bỏ nhiều vốn, không phảI tiến hành các hoạt động xúc tiến quảng bá sản
phẩm, mức độ rủI ro giảm đi do chuyển quyền sở hữu cho ngườI trung
SV: Vũ Đức Tuân - Lớp Kinh tế Quốc tế 44
7
Chuyên đề thực tập chuyên ngành
gian.Nhược điểm của hình thức này la lợI nhuận của doanh nghiệp xuất khẩu
sẽ giảm sút do chia sẻ lợI nhuận vớI bên trung gian.
*Buôn bán đốI lưu: là hình thức giao dịch mà xuất khẩu kết hợp chặt
chẽ vớI nhập khẩu, ngườI bán hàng cũng đồng thờI là ngườI mua hàng, hàng
hoá đem ra trao đổI có giá trị tương đương nhau.Buôn bán đốI lưu có nhiều
loạI như buôn bán đốI lưu thông thường, mua đốI lưu, giao dịch bồI hoàn,
chuyển nợ, mua lạI sản phẩm.Hình thức này ít dùng ngoạI tệ nên phù hợp vớI
các nước thiếu ngoạI tệ và phù hợp vớI các nhà xuất khẩu có nhu cầu mở rộng
thị trường, tăng doanh số bán hàng, thêm nữa phương thức này cũng ít rủI ro
và chi phí thấp.Các nhà xuất khẩu khi chọn phương thức mua bán đốI lưu
thường phảI kinh doanh thêm một mặt hàng nữa.
*Xuất khẩu theo nghi định thư: là hình thức doanh nghiệp xuất khẩu
tiến hành xuất khẩu theo chỉ tiêu nhà nước giao cho về một hoặc một số mặt
hàng nhất định cho chính phủ nước ngoài dựa trên nghị định thư đã kí giữa
hai chính phủ. Hình thức này hạn chế được những rủI ro trong thanh toán,
giảm chi phí giao dịch , quảng bá sản phẩm.
*Xuất khẩu tạI chỗ: là hình thức kinh doanh xuất khẩu có xu hướng
phát triền rộng rãi vì có những ưu điểm tốt. Đặc điểm của loạI hình này la
hàng hoá và dich vụ chưa vượt ngoài biên giớI quốc gia nhưng vẫn được coi
như một hoạt động xuất khẩu. VớI hình thức này hàng hoá thường được cung
cấp ngay tạI trong nước cho các đoàn ngoạI giao ,cho các đạI sứ quán , các
lãnh sự quán, các đoàn khách du lich quốc tế…do đó giảm chi phí vận chuyển
, giảm thuế khi phảI xuất sang quốc gia khác.Hình thức này rất phù hợp vớI
các quốc gia có du lich phát triển.
*Tái xuất khẩu: là việc xuất khẩu trở lạI nước ngoài những mặt hàng đã
nhập khẩu mà không qua chế biến. Tái xuất có thể được thực hiện bằng hai
hình thức sau:
1.Tái xuất theo đúng nghĩa:hàng hoá đi từ nước xuất khẩu đến nước tái
xuất rồI quay trở lạI nước xuất khẩu ban đầu.
SV: Vũ Đức Tuân - Lớp Kinh tế Quốc tế 44
8
Chuyên đề thực tập chuyên ngành
2.Chuyển khẩu : hàng hoá từ nước xuất khẩu sang nước nhập khẩu còn
nước tái xuất thì trả tiền cho nước xuất khẩu và thu tiền của nước nhập khẩu.
1.2.
VAI TRÒ CỦA HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU VÀ XUẤT KHẨU
CHÈ ĐỐI VỚI SỰ PHÁT TRIẾN KINH TẾ XÃ HỘI
1.2.1 VAI TRÒ CỦA XUẤT KHẨU ĐỐI VỚI NỀN KINH TẾ QUỐC DÂN.
*Xuất khẩu tạo nguồn vốn cho nhập khẩu: việt nam đang tiến hành
công nghiệp hoá và hiện đạI hoá nền kinh tế rất cần nhiều vốn cho đầu tư xây
dựng cơ bản, nguồn vốn có thể được huy động từ ngân sách ,từ dân, từ những
nguồn vốn vay nước ngoài và nguồn thu tư hoạt động xuất khẩu hàng hoá và
dịch vụ.Khi xuất khẩu chúng ta thu được một lượng ngoạI tệ lớn và có thể
dùng lượng ngoạI tệ này để nhập khẩu những máy móc phục vụ cho công
nghiệp hoá đất nước.Từ năm 1986 đến 1990 thu tư xuất khẩu đảm bảo trên 55
% ngoạI tệ cần cho nhập khẩu, thờI kì 1991-1995 là 75,3 % và thờI kì 19962000 là 84,5 % cho thấy xuất khẩu có vai trò lớn đốI vớI nhập khẩu nói riêng
và vớI nền kinh tế nói chung
*xuất khẩu có tác dụng tích cực tớI việc giảI quyết công ăn việc làm,
cảI thiện mức sống ngườI dân.
Đây là vai trò cực kì tích cực không thể phủ nhận của xuất khẩu, tham
gia vào xuất khẩu việt nam có thể giảI quyết công ăn việc làm cho hàng vạn
lao động hàng năm, giảI quyết việc làm cho số lao động dôi dư đồng thờI có
thêm thu nhập cho các hộ gia đình, nâng cao mức sống ngườI dân.
*xuất khẩu góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế và thúc đẩy sản xuất
trong nước phát triển.
Khi tham gia xuất khẩu đồng nghĩa vớI việc tham gia vào thị trường
cạnh tranh thế giớI, hàng hoá và dịch vụ của việt nam sẽ phảI đáp ứng được
nhưng tiêu chuẩn mà khách hàng đề ra.Muốn vậy sản xuất trong nước phảI
không ngừng được cảI thiện về trình độ công nghệ, về qui mô sản xuất,… để
đáp ứng vớI những đòi hỏI đó.Tham gia xuất khẩu sản xuất trong nước sẽ có
SV: Vũ Đức Tuân - Lớp Kinh tế Quốc tế 44
9
Chuyên đề thực tập chuyên ngành
động lực để phát triển, không những thế cơ cấu nền kinh tế và cơ cấu ngành
cũng sẽ có sự thay đổI do sư chuyên môn hoá về mặt hàng sản xuất.
* Xuất khẩu là cơ sở để mở rộng và thúc đẩy các quan hệ kinh tế độI
ngoại làm cho nền kinh tế hộI nhập sâu hơn vào nền kinh tế thế giới.Mở rộng
xuất khẩu cũng như nhập khẩu thúc đẩy các quan hệ kinh tế giữa các quốc gia
nói chung và của viet nam nói riêng gắn bó vớI các quốc gia khác hơn, ngược
lạI khi các quan hệ kinh tế đã phát triển tốt đẹp thì các hoạt động xuất khẩu sê
lạI được đẩy mạnh hơn, đây là mốI quan hệ tương hỗ.
1.2.2. VAI TRÒ CỦA XUẤT KHẨU ĐỐI VỚI CÁC DOANH
NGHIỆP NGOẠI THƯƠNG
DướI góc độ vi mô của một nền kinh tế, hoạt động xuất khẩu đem lạI
những lợI ích rất lớn đốI vớI các doanh nghiệp có liên quan hoặc trực tiếp
hoạt động xuất khẩu.Thứ nhất hoạt động xuất khẩu tạo nên tiền đề về vốn cho
các doanh nghiệp ngoạI thương bởI lẽ khi tham gia xuất khẩu và xuất khẩu
thành công các doanh nghiệp có thể thu về một lưọng vốn lớn cho doanh
nghiệp.Sở dĩ có thể thành công vì hoạt động mua bán quốc tế thu được nhiều
lợI nhuận do khai thác được những lợI thế so sánh của mình so vớI các đốI
thủ của nước nhập khẩu ,bên cạnh đó khả năng thanh toán cũng tốt hơn và
thông thoáng hơn.Khi doanh nghiệp ngoạI thương có điều kiện về vốn có thể
tiến hành những cảI cách tích cực về công nghệ, thiết bị sản xuất, qui mô sản
xuất sẽ do đó mà được mở rộng.LợI thế về qui mô kéo theo những hiệu quả
tích cực khác trong việc cạnh tranh trên thị trường quốc tế.Một khía cạnh
thuận lợI nữa đó là khi tham gia vào xuất khẩu các doanh nghiệp ngoạI
thương sẽ có được nhưng phong cách quản lý tốt học đựoc từ các doanh
nghiệp đốI tác nước ngoài và ngày càng tăng cường tính cạnh tranh cho doanh
nghiệp .
Tham gia xuất khẩu các doanh nghiệp ngoạI thương nâng cao năng lực
cạnh tranh , mở rộng sản xuất.Tính cạnh tranh của doanh nghiệp sẽ mang tính
SV: Vũ Đức Tuân - Lớp Kinh tế Quốc tế 44
10
Chuyên đề thực tập chuyên ngành
chất quốc tế vì các nhà cung cấp quốc tế được chuyên môn hóa cao trong sản
xuất cũng như trong hoạt động kinh doanh, các doanh nghiệp khi đó sẽ mở
rộng sản xuất ,tạo điều kiện cho sản xuất qui mô lớn hơn đáp ứng nhu cầu thị
trường quốc tế. Tham gia xuất khẩu hàng hóa còn là giảI pháp giúp doanh
nghiệp tồn tạI khi thị trường trong nước gặp khó khăn hay bão hòa.Khi thị
trường trong nước bão hòa các doanh nghiệp có thể xuất khẩu hàng hóa sang
nước khác từ đó mà giúp doanh nghiệp có thể tồn tạI để khi thị trường trong
nước ổn định có thể quay trở lạI tiêu thụ trong nước.Xuất khẩu cũng là biện
pháp để doanh nghiệp mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm cũng như mở
rộng thị trường nguyên liệu cho doanh nghiệp mình.
1.2.3.VAI TRÒ CỦA XUẤT KHẨU CHÈ VỚI NỀN KINH TẾ VIỆT NAM
Hoạt động xuất khẩu chè có những vai trò nhất định trong công cuộc
phát triển nền kinh tế nước ta trong giai đoạn đẩy nhanh các hoạt động kinh tế
đốI ngoạI cũng như nâng cao đờI sống cho ngườI dân.Những lợI ích có thể
xem xét:
*Xuất khẩu chè góp phần thúc đẩy quá trình công nghiệp hoá hiện đạI
hoá nông nghiệp nông thôn, tạo công ăn việc làm, tăng thu nhập, cảI thiện đờI
sống cho ngườI dân
Cây chè gắn liền vớI việc làm và đờI sống của hàng chục vạn nông dân
vùng núi trung du. Ở các vùng trung du miền núi cây chè được trồng và nhiều
vùng cây chè là cây chủ đạo đóng góp chính vào thu nhập của ngườI dân.theo
số liệu thống kê hiện nay nước ta có khoảng 175 cơ sở chế biến chè lớn nhỏ
rảI rác ở các tỉnh trong đó ở nước ta phân ra bảy vùng trồng chè, vớI số lượng
chè chế biến gần 1800 tấn chè búp tươi / ngày và giá mua ổn định sẽ tạo điều
kiện cho ngườI trồng chè có thu nhập ổn định.Hàng năm xuất khẩu chè giảI
quyết việc làm cho hàng chục vạn lao động.
* Sản xuất chè góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng đất , giúp cân bằng
sinh thái. Cây chè giúp tận dụng được lượng đất trống đồI trọc ở các vùng núi
SV: Vũ Đức Tuân - Lớp Kinh tế Quốc tế 44
11
Chuyên đề thực tập chuyên ngành
và trung du, giúp chống xói mòn giảm thiên tai, điều hoà khí hậu và cân băng
môi trường sinh thái. Rõ ràng không thể phủ nhận những vai trò mà cây chè
mang lạI cho nền kinh tế nước ta.
1.3 NGHIÊN CỨU THỊ TRƯỜNG CHÈ
Một việc làm cần thiết đầu tiên đối với bất kỳ một công ty nào muốn
tham gia vào thị trường chè quốc tế là nghiên cứu thị trường chè.Công việc
này bao gồm các khâu từ thu thập thông tin , số liệu về thị trường, so sánh,
phân tích những số liệu có được và đưa ra kết luận. Những kết luận này sẽ
giúp đưa ra được một chiến lược marketing cho sản phẩm chè hiệu quả
Nghiên cứu thị trường chè nhằm trả lời những câu hỏi cơ bản sau: nước
nào là thị trường có triển vong nhất đối với sản phẩm chè của công ty mình?
lượng chè bán ra có khả năng đạt bao nhiêu ? sản phẩm chè cần có những tiêu
chuẩn gì trước những đòi hỏi của thị trường chè thế giới? lựa chọn kênh phân
phối như thế nào cho phù hợp?
Về cách thức tiến hành nghiên cứu thị trường ta có thể áp dụng phương
pháp : nghiên cứu tại bàn và nghiên cứu thực tế ở các thị trường chè.Mỗi
phương pháp đều có những điểm mạnh và yếu.Doanh nghiệp cần dựa vào
điều kiện thực tế để lựa chọn phương pháp nghiên cứu phù hợp.Sau đó doanh
nghiệp tiến hành phân tích cung và cầu của sản phẩm chè và các điều kiện đòi
hỏi khác của thị trường mua bán chè.Phân tích cung chè đòi hỏi phải biết
được tình hình cung toàn bộ, tuy nhiên điều nay không thể có kết quả chính
xác nhưng đủ tin cậy.Phân tích cầu chè dựa trên các thông tin về người tiêu
dùng chè, về cơ chế mua hàng và số lượng người tiêu dùng chè.Xuất phát từ
những nguy cơ rủi ro cao mà doanh nghiệp có thể gặp phải khi tiến hành các
giao dịch quốc tế mà các doanh nghiệp phải phân tích các điều kiện của thị
trường. Ở đây người làm công tác nghiên cứu thị trường chè cần xác định và
phân tích cẩn thận tất cả các điều kiện, các mặt của mặt hàng chè, về qui chế
và khung pháp lí ,tài chính kĩ thuật,,,liên quan tới chè.
SV: Vũ Đức Tuân - Lớp Kinh tế Quốc tế 44
12
Chuyên đề thực tập chuyên ngành
Kế đến là việc nghiên cứu về tình hình giá chè trên thị trường.Hiểu và
dự đoán các xu hướng thay đổi trong giá chè để xác định được giá cả cạnh
tranh cho mình.
Khi phân tích thị trường chè có thể áp dụng một số mô hình phân tích
thị trường như SWOT, PEST, FIVE FORCES MODEL của MICHEAL
PORTER.
1.3.1 SWOT MODEL.
Mô hình SWOT phân tích những điểm mạnh , điểm yếu của doanh
nghiệp hay tổ chức, làm rõ những cơ hội và thách thức mà doanh nghiệp , tổ
chức có thế gặp phải.Những điểm mạnh , điểm yếu có thể về vốn, nhân sự ,về
công nghệ hay phương thức quản lý.Những cơ hội xuất phát từ môi trưòng
của doanh nghiệp mà doanh nghiệp có thể tận dụng, còn những thách thức có
thể đe doạ doanh nghiệp , đó đôi khi là sự đe doạ từ các đối thủ cạnh tranh,
hay là những bất lợi về luật pháp...Khi làm rõ những điểm mạnh (s-strong
points), điểm yếu(w- weakness), thời cơ( o-oppotunity), thách thức(t –threat),
có thể tìm ra giải pháp để khắc phục điểm yếu , phát huy điểm mạnh, tận
dụng thời cơ và vượt qua thách thức đưa doanh nghiệp tiến lên. Sau đây là mô
hình phân tích swot:
Strong
weakness
Opportunity
threat
SV: Vũ Đức Tuân - Lớp Kinh tế Quốc tế 44
13
Chuyên đề thực tập chuyên ngành
1.3.2. PEST MODEL
Mô hình phân tích PEST phân tích 4 yếu tố về chính trị và luật pháp (ppolitical), về kinh tế (economical), về văn hoá xã hội (s_social), và về công
nghệ (techonological) trong đó doanh nghiệp hay tổ chức bị ảnh hưởng
political
economical
social
technological
1.3.3 FIVE FORCES MODEL.
Mô hình năm sức mạnh là một công cụ mạnh được sử dụng trong kinh
doanh để tạo nên các phân tích và đánh giá về độ hấp dẫn( giá trị) của cấu trúc
ngành. Những phân tích về những lực cạnh tranh được xác định dựa trên năm
lực cạnh tranh cơ bản đó là :
1. Sự gia nhập của các đốI thủ cạnh tranh vào thị trường nhằm trả lờI
câu hỏI về mức độ dễ , khó bao nhiêu cho những thành viên mớI bắt đầu tham
gia vào thị trường trong điều kiện có những rào cản thị trường đang tồn tại.
2.Mức độ đe dọa của sự thay thế nhằm trả lờI câu hỏI mức độ dễ bao
nhiêu sản phẩm của chúng ta có thể bị thay thế được bởI những hàng hóa rẻ
hơn.
3. Sức cạnh tranh của ngườI mua để trả lờI câu hỏI về mức độ mạnh
của ngườI mua, liệu họ có thể liên kết vớI nhau để đặt những đơn đặt hàng
lớn.
4.Sức cạnh tranh của ngườI bán. Phân tích nhằm trả lờI câu hỏI xem có
nhiều hay ít những nhà cung cấp tiềm năng hay thị trường là độc quyền.
SV: Vũ Đức Tuân - Lớp Kinh tế Quốc tế 44
14
Chuyên đề thực tập chuyên ngành
5. Sức cạnh tranh của những ngườI tham gia vào thị trường đã tồn tại.
Nhằm xem xét mức độ cạnh tranh của những ngườI tham gia vào thị trường
sẵn có hay chỉ có một ngườI chiếm lĩnh thị trường
potential entrants
supplier
buyer
subsitutes
SV: Vũ Đức Tuân - Lớp Kinh tế Quốc tế 44
15
Chuyên đề thực tập chuyên ngành
CHƯƠNG 3
THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU CHÈ CỦA VIỆT NAM
SANG THỊ TRƯỜNG NGA GIAI ĐOẠN HIỆN NAY
2.1. Tæng quan vÒ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu chÌ ViÖt Nam
2.1.1. Ho¹t ®éng s¶n xuÊt chÌ cña ViÖt Nam
Ho¹t ®éng s¶n xuÊt chÌ cña ViÖt Nam ®· cã tõ l©u. §Çu thÕ kû 19 ViÖt
Nam ®· cã 2 vïng s¶n xuÊt tËp trung trång chÌ t-¬i vµ vïng chÌ rõng cho tiªu
dïng néi ®Þa lµ chñ yÕu. Sau khi thùc d©n Ph¸p chiÕm §«ng D-¬ng, ®· cã
thªm vïng chÌ c«ng nghiÖp tËp trung hiÖn ®¹i xuÊt khÈu (1923-1925). §Õn
n¨m 2000 ®· cã 3 lo¹i v-ên chÌ gåm: chÌ cña c¸c hé gia d×nh, chÌ rõng d©n
téc vµ chÌ c«ng nghiÖp t-¬ng øng víi 3 thêi k× lÞch sö phong kiÕn, thuéc ®Þa
vµ ®éc lËp ph©n bè t¹i 3 vïng ®Þa lý ®ång b»ng, trung du, miÒn nói.
Thêi kú phong kiÕn ph¸t triÓn tõ thêi c¸c vua Hïng dùng n-íc ®· ®Ó l¹i
cho ngµy nay 2 vïng chÌ lín.
- Vïng chÌ t-¬i cña c¸c hé gia ®×nh ng-êi Kinh ven ch©u thæ c¸c con
s«ng, cung cÊp chÌ t-¬i, chÌ nô, chÌ huÕ…
- Vïng chÌ rõng cña ®ång bµo d©n téc (Dao, M«ng, Tµy) ë miÒn nói
phÝa B¾c cung cÊp chÌ m¹n, chÌ chØ..
Ng-êi d©n lao ®éng vµ trung l-u thµnh thÞ trång chÌ t-¬i, chÌ nô, chÌ
chØ,…cßn giíi th-îng l-u quý téc th× uèng chÌ m¹n, chÌ « long, trµ tÇu.
Thêi kú Ph¸p thuéc (1882-1945)
- Ngay sau khi chiÕm ®ãng §«ng D-¬ng, ng-êi Ph¸p ®· ph¸t triÓn chÌ,
mét s¶n phÈm quý hiÕm cña ViÔn §«ng, thµnh mÆt hµng xuÊt khÈu sang ch©u
¢u. N¨m 1890, C«ng ty th-¬ng m¹i Chafanijon ®· cã ®ån ®iÒn chÌ ®Çu tiªn
trång 60 ha, ë TØnh C-¬ng - Phó Thä, hiÖn nay vÉn cßn mang tªn ®Þa danh
Chñ ChÌ.
- N¨m 1918, thµnh lËp Tr¹m nghiªn cøu n«ng nghiÖp Phó thä, ®Æt t¹i
Phó Hé, chuyªn nghiªn cøu vÒ ph¸t triÓn chÌ, cã nhµ m¸y chÌ 3 tÇng lµm hÐo
SV: Vũ Đức Tuân - Lớp Kinh tế Quốc tế 44
16
Chuyên đề thực tập chuyên ngành
chÌ tù nhiªn, cèi vß, m¸y sÊy cña Anh vµ m¸y ph¸t ®iÖn, nåi h¬i… øng dông
kÜ thuËt n«ng nghiÖp vµ c«ng nghÖ chÕ biÕn tiªn tiÕn cña In®«nªxia vµ
Srilanca.
- Sau th¸ng 8/1945 thùc d©n Ph¸p rót khái ViÖt Nam ®Ó l¹i hai vïng chÌ
tËp trung: T©y Nguyªn vµ Trung du miÒn nói phÝa B¾c víi 13.505 ha chÌ, hµng
n¨m s¶n xuÊt 6.000 tÊn chÌ kh«: chÌ ®en xuÊt khÈu thÞ tr-êng T©y ¢u
(London vµ Amxtecdam), chÌ xanh xuÊt khÈu thÞ tr-êng B¾c Phi (Angiªri,
Tuynizi vµ Marèc), tiªu thô æn ®Þnh vµ ®-îc ®¸nh gi¸ cao vÒ chÊt l-îng,
khong thua kÐm chÌ Ên §é, Srilanca vµ Trung Quèc.
Thêi k× ViÖt Nam ®éc lËp (sau 1945)
ViÖt Nam ph¶i tiÕn hµnh 30 n¨m chiÕn tranh giµnh ®éc lËp (1945-1975),
c¸c c¬ së nghiªn cøu khoa häc vÒ chÌ ë hai miÒn Nam vµ B¾c ®Òu bÞ ph¸ ho¹i
nÆng nÒ. Phó Hé ë miÒn B¾c ®· ba lÇn bÞ qu©n viÔn chinh Ph¸p chiÕm ®ãng vµ
nÐm bom, ®èt s¹ch ph¸ s¹ch, nh-ng vÉn duy tr× ®åi chÌ vµ v-ên gièng. B¶o
Léc ë miÒn Nam trong vïng chiÕn tranh du kÝch bÞ ph¸ huû nÆng nÒ còng
kh«ng ho¹t ®éng ®-îc.
Tuy ph¶i s¶n xuÊt l-¬ng thùc thùc phÈm lµ chÝnh, nh-ng Nhµ n-íc ViÖt
Nam vÉn quan t©m ph¸t triÓn c©y chÌ ë c¶ 5 thµnh phÇn. N¨m 2000, ®· cã
90.000 ha chÌ (kinh doanh, kiÕn thiÕt c¬ b¶n vµ trong míi), s¶n xuÊt ra 87.000
tÊn chÌ kho, xuÊt khÈu 87.000 tÊn, tiªu thô näi ®Þa 20.000 tÊn, kim ng¹ch xuÊt
khÈu ®¹t 78 triÖu USD sang 30 thÞ tr-êng thÕ giíi, nh- Trung CËn §«ng, Nga,
Ba Lan, NhËt, Anh, Thæ NhÜ K×, §øc, §µi Loan, Hång K«ng, Singapo, Ai
CËp, Uz¬bªkixtan…
HiÖn nay ë ViÖt Nam cã 7 vïng chÌ chñ yÕu ®ã lµ vïng chÌ T©y B¾c,
vïng chÌ ViÖt Nam - Hoµng Liªn S¬n, vïng chÌ trung du B¾c Bé, vïng chÌ
B¾c Trung bé, vïng chÌ T©y Nguyªn, vïng chÌ Duyªn h¶i miÒn Trung vµ
vïng chÌ c¸nh cung §«ng B¾c.
SV: Vũ Đức Tuân - Lớp Kinh tế Quốc tế 44
17
Chuyên đề thực tập chuyên ngành
2.1.2. T×nh h×nh xuÊt khÈu chÌ cña ViÖt Nam giai ®o¹n hiÖn
nay
ViÖt Nam ®-îc xÕp vµo 10 n-íc s¶n xuÊt chÌ lín vµ thuéc vµo n-íc
xuÊt khÈu lµ chÝnh nh-ng néi tiªu Ýt. Cã thÓ thÊy chÌ s¶n xuÊt ra phôc vô chñ
yÕu cho xuÊt khÈu sang thÞ tr-êng thÕ giíi. S¶n phÈm chÌ ®-îc chÕ biÕn cã
nhiÒu lo¹i trong ®ã cã 8 lo¹i trµ lín: trµ ®en, trµ xanh, trµ « long, trµ vµng, trµ
h-¬ng hoa, trµ tr¾ng, trµ Ðp b¸nh vµ trµ hiÖn ®¹i. C¸c lo¹i nµy ®-îc chÕ biÕn
thµnh c¸c s¶n phÈm rÊt phong phó mçi doanh nghiÖp l¹i cã mét th-¬ng hiÖu
riªng.
XuÊt khÈu chÌ ViÖt Nam giai ®o¹n 2004-2005
- §¸nh gi¸ vÒ khèi l-îng
N¨m 2004, xuÊt khÈu ®¹t 99.351 tÊn c¸c lo¹i (chÌ ®en 70.867 t-¬ng øng
71,33%; chÌ xanh vµ chÌ kh¸c lµ 28.484 tÊn chiÕm 28,67%) cao h¬n n¨m
2003 lµ 39.077 tÊn.
N¨m 2005, khèi l-îng xuÊt khÈu ®¹t 87.920 tÊn (chÌ ®en chiÕm 66%,
chÌ xanh vµ chÌ kh¸c chiÕm 2%). S¶n l-îng n¨m 2005 gi¶m so víi n¨m 2004
So s¸nh víi 3 n¨m 2001, 2002, 2003 tæng kim ng¹ch n¨m 2001 kµ
67.217 tÊn; n¨m 2002 lµ 76.748 tÊn; n¨m 2003 lµ 60.274 tÊn.
Xu h-íng t¨ng vÒ sè l-îng lµ râ rÖt nh-ng s¶n l-îng xuÊt khÈu l¹i t¨ng
gi¶m liªn tôc thÓ hiÖn ë n¨m 2002 t¨ng nh-ng gi¶m n¨m 2003 s¶n l-îng t¨ng
lªn n¨m 2004 vµ n¨m 2005 l¹i gi¶m. Sù kh«ng æn ®Þnh nµy do sù kh«ng æn
®Þnh cña nguån cung cÊp trong n-íc ta.
VÒ s¶n l-îng xuÊt khÈu sang mét sè thÞ tr-êng lín ®-îc thÓ hiÖn trong
b¶ng sau:
SV: Vũ Đức Tuân - Lớp Kinh tế Quốc tế 44
18
Chuyên đề thực tập chuyên ngành
15 Nước nhập khẩu sản lượng trên 1000 tấn/ năm-2005
Tên nước
Sản lượng (1000 tấn)
Pakistan
15530
Tawain
15263
Russia
9846
Iraq
8367
China
5828
Germany
3494
Balan
3245
India
1773
England
2214
Malaisia
1967
Halan
1946
Tieu vuong quoc arap
1650
Tureky
1305
America
1266
indonesia
1029
Nguồn : HIỆP HỘI CHÈ VIỆT NAM
Mét sè thÞ tr-êng t¨ng gi¶m s¶n l-îng ®-îc thÓ hiÖn trong b¶ng sau:
SV: Vũ Đức Tuân - Lớp Kinh tế Quốc tế 44
19
Chuyên đề thực tập chuyên ngành
Bảng Một số thị trường tăng số lượng-2005
S Ố LƯỢNG TRƯỚC KHI
SỐ LƯỢNG SAU KHI
TĂNG (T ẤN)
TĂNG ( T ẤN)
3268
5828
LB NGA
7469
9846
TIEU VUONG QUOC
580
1650
1055
1967
419
934
TURKEY
791
1035
HA LAN
16664
1946
ARAPXEUT
136
376
DUC
3247
3494
BALAN
3052
3245
41
406
TÊN NƯỚC
TRUNG QUOC
MALAISIA
UCRAINA
PHILIPPIN
Nguồn :HIỆP HỘI CHÈ VI ỆT NAM
SV: Vũ Đức Tuân - Lớp Kinh tế Quốc tế 44
20
- Xem thêm -