Tài liệu Luận văn giải pháp nhằm nâng cao khả năng thắng thầu của công ty cơ giới và xây lắp 14

Lêi c¶m ¬n Để hoàn thành chuyên đề thực tập với đề tài “nâng cao khả năng thắng thầu tại Công ty cơ giới và xây lắp 14” em đã nhận được nhiều ý kiến nhận xét, góp ý và sự giúp đỡ chân thành từ phía giáo viên hướng dẫn, ban giám đốc và các cô chú công tác tại Công ty cơ giới và xây lắp 14. Vì vậy, em xin chân thành gửi lời cảm ơn tới tất cả mọi người, đặc biệt là những người đã trực tiếp hướng dẫn em: Giáo viên hướng dẫn: T.S Nguyễn Thị Hồng Thuỷ G. Đ (xí nghiệp 141): Nguyễn Trí Hữu. 1 Lêi më ®Çu Nền kinh tế chuyển đổi và vận động theo cơ chế thị trường thì các hoạt động sản xuất kinh doanh đều gắn liền với quy luật cạnh tranh, cạnh tranh với mức độ ngày càng cao sẽ thúc đẩy sự phát triển, đặc biệt là trong lĩnh vực xây dựng cơ bản thì cạnh tranh giữa các chủ thể tham gia đang ngày một càng gay gắt hơn. Để tạo ra một sân chơi mang tính cạnh tranh lành mạnh và bình đẳng, đảm bảo tính hiệu quả cao, ngày 12/2/1990 Bộ trưởng Bộ Xây dựng đã ra quyết định số 24/ BXD – VKT về việc ban hành “Quy chế đấu thầu” và tiếp tục sửa đổi bổ sung bằng quyết định số 60/BXD – VKT ngày 30/3/1994 của Bộ trưởng Bộ Xây dựng và nghị định số 88/NĐ – CP năm 1999 của chính phủ. Phải khẳng định rằng “Quy chế đầu thầu” được ban hành đã đáp ứng được yêu cầu phát triển của thị trường xây dựng, đem lại lợi ích cho tất cả các chủ thể kinh tế tham gia vào lĩnh vực này: Đấu thầu đã đem lại phương án thực hiện dự án đầu tư tối ưu nhất cho chủ đầu tư, mang lại cho nhà thầu (các công ty xây dựng) cơ hội cạnh tranh trong kinh doanh và sản xuất, tạo động lực thúc đẩy các công ty xây dựng nâng cao khả năng thắng thầu, bảo vệ khả năng sinh tồn và phát triển. Và đặc biệt với những thành tựu đạt được trong thời gian qua, đấu thầu đã thể hiện là sự kết hợp hài hoà giữa tiết kiệm và hiệu quả toàn diện của nền kinh tế quốc dân. Thế nhưng thực tế thì đấu thầu vẫn là một hình thức kinh doanh mới còn khá nhiều bất cập mà các công ty xây dựng Việt nam thì quá ít kinh nghiệm trong hiểu biết và vận dụng, do đó trong đấu thầu đã xảy ra không ít hiện tượng tiêu cực. Đây là một vấn đề mà các công ty xây dựng Việt Nam đang cố gắng hết sức để khắc phục đồng thời từng bước nâng 2 cao hiệu quả trong công tác đấu thầu, tăng nhanh uy tín và khả năng cạnh tranh, khẳng định vị thế của mình. Hiện nay, Công ty cơ giới và xây lắp 14 đang là một trong những công ty xây dựng hoạt động công tác đấu thầu khá thành công, tạo được uy tín tốt trên “đấu trường”. Tuy nhiên nâng cao khả năng thắng thầu vẫn là một vấn đề bức xúc được ban lãnh đạo công ty quan tâm nhất hiện nay. Chính vì vậy sau một thời gian thực tập và nghiên cứu về quá trình sản xuất kinh doanh nói chung cũng như công tác đấu thầu của công ty nói riêng tại công ty tôi đã chọn để nghiên cứu đề tài “Một số giải pháp nhằm nâng cao khả năng thắng thầu của Công ty cơ giới và xây lắp 14”. Đề tài được nghiên cứu chủ yếu là dựa trên phương pháp thống kê và phân tích. Kết cầu đề tài gồm có 3 chương: Chương 1: Một số vấn đề chung về đấu thầu và khả năng thắng thầu của công ty xây dựng Chương 2: Phân tích đánh giá thực trạng công tác đấu thầu tại công ty cơ giới và xây lắp 14 Chương 3: Một sô giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao khả năng thắng thầu của Công ty cơ giới và xây lắp 14. Ch¬ng I 3 Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ ®Êu thÇu vµ kh¶ n¨ng th¾ng thÇu cña C«ng ty x©y dùng I. Ho¹t ®éng ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n vµ ®Êu thÇu trong x©y dùng 1. Ho¹t ®éng ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n vÞ trÝ cña ®Êu thÇu trong ®Çu t x©y dùng - Đầu tư xây dựng cơ bản là những hoạt động nhằm tạo ra những tài sản cố định mang tính chất lâu dài phục vụ cho nền kinh tế quốc dân thông qua các công trình dân dụng cũng như công nghiệp, giao thông, thuỷ lợi … 1 Hoạt động đầu tư xây dựng cơ bản là một quá trình được thực hiện qua ba giai đoạn như sau: - Giai đoạn chuẩn bị đầu tư - Giai đoạn thực hiện đầu tư - Giai đoạn kết thúc xây dựng, đưa dự án vào khai thác và sử dụng. Sau khi xem xét, đánh giá và xác định dự án là có tính khả thi thì chủ đầu tư sẽ tiến hành chuẩn bị những điều kiện vật chất, tài chính, nhân lực, mặt bằng thi công, giấy xin phép đầu tư … và tiếp đến chuẩn bị cho giai đoạn thực hiện đầu tư. Chủ đầu tư có thể thực hiện dự án đầu tư của mình bằng một trong hai phương thức là tự làm hoặc giao thầu (gồm chỉ định thầu hoặc là đấu thầu) tuỳ thuộc vào tính chất, quy mô của dự án và tiềm lực hiện có của chủ đầu tư. Kết thúc giai đoạn thực hiện đầu tư, chủ đầu tư sẽ thu được sản phẩm xây dựng và đưa sản phẩm này vào thực hiện mục đích và mục tiêu của mình (thu lợi nhuận hoặc làm công tác phúc lợi công cộng…). 1 Mai V¨n Bu: HiÖu qu¶ vµ qu¶n lý dù ¸n Nhµ níc. NXBKHKT - HN 2001 4 Nhưng vấn đề đặt ra trong quá trình này là: Làm thế nào để cho quá trình đầu tư xây dựng được thực hiện một cách hiệu quả nhất? Làm thế nào để chủ đầu tư có thể lựa chọn được tổ chức hay cá nhân có năng lực đáp ứng tốt nhất những điều kiện của chủ đầu tư mà vẫn mang lại hiệu quả toàn diện nhất? Lịch sử của quá trình hình thành và phát triển công nghệ quản lý dự án đã chứng minh rằng: Đấu thầu là phương thức đảm bảo hiệu quả kinh tế toàn diện nhất trong việc thực hiện dự án đầu tư và là một nhân tố có tác dụng thúc đẩy khả năng tự phát triển của các doanh nghiệp xây dựng. Trên thế giới, phương thức đấu thầu đã được các nước nhất là các nước công nghiệp tiên tiến đưa vào áp dụng từ lâu và khẳng định được hiệu quả thực tiễn của nó. Ta có thể tóm tắt quá trình đầu tư xây dựng như sau: 5 Sơ đồ tóm tắt quá trình xây dựng đầu tư Giai đoạn chuẩn bị đầu tư - Dự án khả thi - Tài chính - Mặt bằng thi công - Giấy xin phép Giai đoạn thực hiện đầu tư Tự làm Giai đoạn kết thúc XD, đưa dự án vào khai thác sử dụng Giao thầu chỉ định thầu thÇu đấu Như vậy, nhìn vào sơ đồ trên ta thấy vị trí của đấu thầu xây lắp chủ yếu nằm trong giai đoạn thực hiện dự án đầu tư. 2. Mét sè kh¸i niÖm, thùc chÊt vµ nh÷ng ®Æc ®iÓm cña ®Êu thÇu 2.1. Mét sè kh¸i niÖm2 - Đấu thầu: là quá trình lựa chọn nhà thầu đáp ứng tốt nhất các yêu cầu của bên mời thầu trong sự cạnh tranh giữa các nhà thầu. 2 Văn bản hướng dẫn Quy chế đấu thầu. Nhà xuất bản xây dựng. Hà Nội -2001. Trang 9 - 13 6 - Nhà thầu: là tổ chức kinh tế có đủ điều kiện và tư cách pháp nhân có thể tham gia đấu thầu. - Bên mời thầu: là chủ đầu tư hoặc đại diện hợp pháp của chủ đầu tư có dự án cần đấu thầu. Trong quá trình thực hiện dự án đầu tư tuỳ theo tính chất của công việc thì đấu thầu lại được chia làm nhiều loại khác nhau như: - Đấu thầu tư vấn: là loại hình đấu thầu chuẩn bị và thực hiện đầu tư nhằm lựa chọn nhà thầu thực hiện các công việc như tư vấn chuẩn bị đầu tư (lập và báo cáo nghiên cứu khả thi, thẩm định các báo cáo khả thi), Tư vấn thực hiện đầu tư (lập thết kế, tổng dự toán và dự toán; thẩm định thiết kế; Lập hồ sơ mời thầu, đánh giá xếp hạng nhà thầu) và các tư vấn khác (vận hành trong thời gian đầu, thực hiện chương trình đào tạo chuyển giao công nghệ và quản lý dự án). - Đấu thầu mua sắm vật tư thiết bị: Đây là loại hình đấu thầu nhằm lựa chọn các nhà thầu thực hiện công việc mua sắm vật tư, thiết bị cho dự án. - Đấu thầu xây lắp: Là loại hình thực hiện dự án nhằm lựa chọn nhà thầu thực hiện các công việc xây lắp của dự án. - Đấu thầu dự án: là loại hình đấu thầu mà dự án không phải phân chia các gói thầu, các dự án thực hiện theo phương thức xây dựng chuyển giao (BT) và các dự án thực hiện theo phương thức xây dựng vận hành - chuyển giao (BOT). Nhà thầu trong đấu thầu dự án thực hiện tất cả các hoạt động từ tư vấn đầu thầu đến mua sắm thiết bị vật tư cho đến các công việc tuyển chon các nhà tư vấn cho dự án. Tuy nhiên trong phạm vi của bài viết này, em chỉ đi sâu nghiên cứu về đấu thầu xây lắp bởi đây đang là vấn đề mang tính chất quan trọng và đang được quan tâm đối với Công ty cơ giới và xây lắp 14. - Đấu thầu xây lắp là loại hình đấu thầu mà lựa chọn nhà thầu thực hiện các công việc xây lắp của dự án 7 - Xây lắp là những công việc có liên quan đến quá trình xây dựng và lắp đặt thiết bị các công trình, hạng mục công trình. 2.2. Thùc chÊt cña ®Êu thÇu x©y l¾p Đấu thầu xây lắp là một quá trình mua bán đặc biệt, mà sản phẩm của quá trình đó là các công trình xây dựng, người bán là chủ đầu tư còn người mua là các công ty xây dựng (trong quá trình đấu thầu xây lắp được gọi là các nhà thầu). Quá trình này được thể hiện như sau: Bên mời thầu sẽ gửi thư mời thầu đến các nhà thầu. Nhà thầu sẽ căn cứ vào tài liệu do bên mời thầu cung cấp để đưa ra biện pháp thi công, giải pháp kỹ thuật và lập giá dự thầu…. nhằm giành được công trình xây dựng. Có nghĩa là với dự án xây dựng thì chủ đầu tư mong muốn bán với phương án thực hiện tối ưu nhất còn nhà thầu thì hi vọng mua được các công trình đem lại nhiều lợi ích cho mình nhất. Phương thức đấu thầu thường được thực hiện bởi một người bán và rất nhiều người mua do vậy mà nhà thầu muốn giành được hàng thì phải hết sức cố gắng đưa ra những lợi thế tuyệt đối trong khả năng thực hiện dự án của mình so với đối thủ cạnh tranh. Điều đó làm cho chất lượng công trình tăng lên, tiến độ thi công và giá cạnh tranh giảm xuống đem lại lợi ích cho chủ đầu tư. Đấu thầu là một hoạt động kinh doanh đã được thực hiện rộng rãi và từ lâu trên thế giới, tuy nhiên với một nền kinh tế hàng hoá còn sơ khai như ở Việt Nam thì đây là một hoạt động mới được đưa vào áp dụng còn khá mới mẻ. Do vậy bản chất kinh doanh của đấu thầu nói chung và đấu thầu xây lắp nói riêng dưới một góc độ khác nhau còn được quan niệm theo một cách khác nhau. Ở đây, ta xem xét quan điểm này trên ba các góc độ sau: -Theo quan điểm của nhà đầu tư: 8 Đấu thầu là phương thức giúp chủ đầu tư lựa chọn được những nhà thầu đáp ứng tốt nhất được những yêu cầu chủ chủ đầu tư về kinh tế, kỹ thuật và tiến độ thi công công trình, để thực hiện dự án đầu tư của mình. Đấu thầu là nơi diễn ra một sự cạnh tranh mà ở đó chủ đầu tư tìm ra phương án tối ưu nhất để thực hiện dự án đầu tư của mình. Đặc biệt là với cơ chế thị trường hiện nay, khi mà giá cả đang là một trong những yếu tố mang tính chất quyết định phần thắng bại thuộc về nhà thầu nào (chiếm 70% tổng số điểm khi đánh giá hồ sơ đấu thầu) thì đấu thầu lại càng đem lại hiệu quả kinh tế, tránh thất thoát và lãng phí vốn, tiết kiệm cho chủ đầu tư không ít tiền của. Do đó phương thức đấu thầu là một phương thức thực hiện dự án đầu tư mà các chủ đầu tư ưa dùng trong thị trường xây dựng hiện nay. - Theo quan điểm của các công ty xây dựng (nhà thầu): Với các công ty xây dựng thì đấu thầu là một hình thức kinh doanh mang tính công bằng và bình đẳng, ở đó các công ty xây dựng có thể thể hiện hết mình khả năng cạnh tranh nhằm giành được các cơ hội khảo sát thiết kế, thi công công trình, đem lại việc làm lợi nhuận cho công ty; Đồng thời thực hiện tốt các công trình mà công ty trúng thầu thì công ty cũng ngày càng khẳng định vị thế và uy tín của mình đối với các nhà đầu tư và đối thủ cạnh tranh của mình. - Theo quan điểm của các nhà quản lý kinh tế Đấu thầu cũng là một phương thức quản lý dự án có vốn ngân sách nhà nước, đảm bảo hài hoà giữa tiết kiệm và hiệu quả kinh tế nhất. 9 Đặc biệt là với phương thức đấu thầu thì mỗi năm nền kinh tế quốc dân đã tiết kiệm được hàng trăm tỷ đồng, tránh được những thất thoát và lãng phí không đáng có về nguồn vốn đầu tư của nhà nước. Đồng thời, quản lý tốt phương thức đấu thầu thì nhà nước cũng đã tạo ra được một môi trường kinh doanh mang tính cạnh tranh, công bằng và rất bình đẳng. Điều đó sẽ thúc đẩy các doanh nghiệp xây dựng, nhất là các các doanh nghiệp nhà nước từ bỏ thói quen cũ, tính ỷ lại phụ thuộc vào nhà nước để tự vươn lên để đấu tranh cho sự sinh tồn của mình. 2.3. §Æc ®iÓm cña ®Êu thÇu Từ thực chất của đấu thầu ta thấy đặc điểm nổi bật nhất trong công tác đấu thầu đó là: Thứ nhất, đấu thầu là một hoạt động kinh doanh đặc biệt khác với các hoạt động mua bán thông thường khác. Đó là: Người bán thì muốn bán việc với giá rẻ và phải trả tiền còn người mua thì mua việc với hi vọng đạt được mức giá đem lại lợi nhuận cao. Trên thị trường này thì lại chỉ có một người bán và nhiều người mua cho nên muốn mua được hàng thì người mua phải cố gắng thoả mãn tốt nhất những yêu cầu và điều kiện mà người bán đặt ra, đồng thời phải bảo đảm tính lợi thế so sánh tuyệt đối so với các đối thủ cạnh tranh. Thứ hai, trong đấu thầu luôn tồn tại sự cạnh tranh giữa các chủ thể: - Nhà đầu tư và nhà thầu - Các nhà thầu với nhau Thực tế, sự cạnh tranh giữa nhà đầu tư và nhà thầu thường xuất phát từ mối quan hệ cung cầu trên thị trường xây dựng. Cho dù là ở đây có một sự độc quyền nhất định của người bán thế nhưng vẫn tiềm ẩn một sự cạnh tranh nhà thầu và chủ đầu tư nhằm đi đến một thoả thuận hợp lý 10 về quyền lợi, trách nhiệm và nghĩa vụ mà các bên đạt được trong quá trình thực hiện công trình; Còn cuộc cạnh tranh giữa các nhà thầu với nhau, đây là sự đua tranh nhằm thực hiện được mục tiêu sinh tồn của các công ty xây dựng và không có sự phụ thuộc mang tính phục tùng của công ty này vào công ty khác do vậy cuộc cạnh tranh này thì diễn ra với mức độ mạnh và gay gắt hơn hơn. Thứ ba, sự phụ thuộc mang tính chất phục tùng của nhà thầu đối với chủ đầu tư. Để thắng thầu, nhất định nhà thầu phải đáp ứng một cách đầy đủ và tốt nhất các yêu cầu của chủ đầu tư trong qúa trình tham dự đấu thầu bằng cách thể hiện năng lực thực hiện công trình của mình đó là giải pháp kỹ thuật chất lượng công trình tiến độ thi công… khiến cho chủ đầu tư có thể thoả mãn và tin tưởng giao cho nhà thầu thực hiện công trình. Do vậy, có thể nói rằng dù trong quá trình đấu thầu luôn tồn tại sự cạnh tranh giữa nhà thầu và chủ đầu tư nhưng rõ ràng là cũng tồn tại một sự phụ thuộc nhất định mang tính phục tùng của nhà thầu đối với chủ đầu tư. 3. Nguyªn t¾c, h×nh thøc vµ ph¬ng thøc ®Êu thÇu 3.1. Nguyªn t¾c ®Êu thÇu Để đảm bảo thực hiện công tác đấu thầu một cách công bằng và hiệu quả nhất trên cơ sở cạnh tranh lành mạnh thì nhất thiết các thành viên tham gia vào công tác đấu thầu đều phải thực hiện một cách nghiêm túc những nguyên tắc sau: - Nguyên tắc cạnh tranh theo điều kiện ngang nhau 11 Theo nguyên tắc này thì điều kiện đặt ra là thông tin phía bên mời thầu cung cấp cho các đơn vị ứng thầu phải ngang bằng nhau, nhất thiết không có sự phân biệt đối xử gây mất công bằng trong cạnh tranh, đem lại thiệt thòi cho những doanh nghiệp làm ăn chân chính. - Nguyên tắc dữ liệu đầy đủ Đây là nguyên tắc chỉ rõ trách nhiệm của nhà quản lý dự án là phải nghiên cứu, tính toán và cân nhắc một cách kỹ càng mọi thông tin chi tiết và yêu cầu v à các điều kiện liên quan đến công trình để cung cấp đầy đủ cho các nhà thầu và ký kết hợp đồng chặt chẽ nhằm tránh tình trạng một số nhà thầu sau khi trúng thầu thì lợi dụng một số thiếu sót do lỗi của bên mời thầu để nâng giá thầu lên trong quá trình thi công công trình. - Nguyên tắc đánh giá công bằng Theo nguyên tắc này có nghĩa là các hồ sơ dự thầu của các nhà thầu phải được bên mời thầu đánh giá một cách khoa học và hợp lý nhằm đảm bảo sự cạnh tranh công bằng và bình đẳng. Ví dụ: các hồ sơ dự thầu đều được đánh giá dựa trên một thang điểm nhất định được lượng hoá cho mỗi một chỉ tiêu theo tính chất quan trọng của nó trong quá trình thực hiện công trình - Nguyên tắc trách nhiệm phân minh Đó là nguyên tắc chỉ rõ trách nhiệm, nghĩa vụ và quyền lợi của các bên có liên quan trong việc thực hiện hợp đồng sẽ đựơc nêu chi tiết phân minh trong hợp đồng ký kết tránh tình trạng xảy ra tranh chấp. 12 - Nguyên tắc ba chủ thể Trong quá trình thực hiện dự án thì luôn luôn tồn tại sự có mặt của ba chủ thể đó là: chủ dự án, nhà thầu và kỹ sư tư vấn. Cả ba chủ thể đều phải là những cán bộ chuyên gia có trình độ học vấn, chuyên môn, kinh nghiệm nghề nghiệp và trách nhiệm đối với công việc cao trong khi thực hiện nhiệm vụ của mình. -Nguyên tắc tuân thủ nghiêm ngặt sự quản lý thống nhất của nhà nước Đấu thầu là một phương thức thực hiện dự án đem lại hiệu quả cao không những cho chủ đầu tư, cho các nhà thầu mà còn mang lại hiệu quả cho cả nền kinh tế xã hội; Là một nhân tố thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế xã hội. Do đó các chủ thể tham gia đấu thầu phải tuyệt đối tuân thủ sự quản lý của nhà nước, mà cụ thể đó là tuân thủ nghiêm ngặt các quy định, các văn bản pháp quy và hệ thống chính sách của nhà nước. -Nguyên tắc bảo lãnh, bảo hành, bảo hiểm thích đáng Công trình xây dựng là một tài sản có giá trị lớn là sản phẩm được thực hiện sản xuất trong một thời gian dài. Do đó để đảm bảo thực hiện và hoàn thành chất lượng tốt nhất và nhanh nhất thì các nhà thầu phải có trách nhiệm bảo lãnh bảo hành và bảo hiểm thích đáng. 3.2. C¸c h×nh thøc ®Êu thÇu 13 Điều 4 – quy chế đấu thầu ban hành theo nghị định số 43/CP ngày 16 – 7 thì có các hình thức đấu thầu sau: - Đấu thầu rộng rãi: Là hình thức đấu thầu không hạn chế số lượng nhà thầu tham gia. Bên mời thầu phải thông báo mời thầu công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng. Đối với các gói thầu có giá trị lớn và phức tạp về công nghệ và kỹ thuật, bên mời thầu phải tiến hành sơ tuyển nhà thầu để lựa chọn những nhà thầu có đủ năng lực và tư cách pháp nhân để tham gia dự thầu. - Đấu thầu hạn chế: Đây là hình thức đấu thầu mà bên mời thầu chỉ mời một số nhà thầu mà họ xét thấy có khả năng đáp ứng các yêu cầu của hồ sơ mời thầu. - Chỉ định thầu: Là hình thức đấu thầu đặc biệt, được áp dụng theo điều lệ quản lý đầu tư và xây dựng đối với các gói thầu sử dụng vốn của nhà nước được phép chỉ định thầu. Bên mời thầu chỉ thương thảo hợp đồng với một số nhà thầu do người có thẩm quyền quyết định đầu tư chỉ định, nếu không đạt được yêu cầu thì mới thương thảo hợp đồng với nhà thầu khác. Bên cạnh ba hình thức đấu thầu chủ yếu đó thì còn có một số hình thức đấu thầu khác đó là: chào hàng cạnh tranh, mua sắm trực tiếp, tự thực hiện và mua sắm đặc biệt… 3.3. C¸c ph¬ng ph¸p ®Êu thÇu 14 Đấu thầu có ba phương pháp như sau: - Đấu thầu một túi hồ sơ: Khi dự thầu theo phương pháp này thì nhà thầu chỉ cần nộp những đề xuất kỹ thuật, tài chính, giá bỏ thầu, và những điều kiện khác trong một túi hồ sơ chung để bên mời thầu xem xét và đánh giá. - Đấu thầu hai túi hồ sơ (hai phong bì) Khi đấu thầu theo phương pháp này, nhà thầu cần nộp những đề xuất kỹ thuật, phương án tài chính sơ bộ trong từng túi hồ sơ riêng vào cùng một thời điểm. Khi đó, túi hồ sơ kỹ thuật sẽ được bên mời thầu xem xét đánh giá và xếp hạng trước, nhà thầu nào được xếp hạng thứ nhất về kỹ thuật thì sẽ được xem xét tiếp túi hồ sơ về tài chính. Trường hợp các nhà thầu không đáp ứng các yêu cầu về tài chính và các điều kiện của hợp đồng thì bên mời thầu phải xin ý kiến của người có thẩm quyền quyết định đầu tư, nếu được chấp thuận thì mới được mời nhà thầu tiếp theo để xem xét. - Đấu thầu hai giai đoạn Phương thức nay được áp dụng cho các dự án lớn, phức tạp về công nghệ, kỹ thuật hoặc dự án thuộc dạng chìa khoá trao tay. Trong quá trình xem xét chủ đầu tư có điều kiện yêu cầu về mặt công nghệ, kỹ thuật và đủ điều kiện tài chính của hồ sơ mời thầu. Ÿ Giai đoạn thứ nhất: 15 Các nhà thầu nộp đề xuất về kỹ thuật và phương án tài chính sơ bộ (chưa có giá) để bên mời thầu xem xét và thảo luận cụ thể với từng nhà thầu để thống nhất về yêu cầu và tiêu chuẩn kỹ thuật để nhà thầu chuẩn bị và nộp đề xuất kỹ thuật của mình. Ÿ Giai đoạn thứ hai: Bên mời thầu mời các nhà thầu tham gia giai đoạn thứ nhất nộp đề xuất kỹ thuật đã được bổ sung hoàn chỉnh, tiến độ thực hiện, điều kiện hợp đồng và giá bỏ thầu để đánh giá và xếp hạng. 4. Quy tr×nh tæ chøc ®Êu thÇu Quy trình tổ chức đấu thầu bao gồm 9 bước như sau: Bước 1: Chuẩn bị đấu thầu. Nội dung của giai đoạn này bao gồm: - Lập kế hoạch đấu thầu - Chuẩn bị hồ sơ mời thầu - Xác định tiêu chuẩn đánh giá hồ sơ dự thầu Trong đó: - Lập kế hoạch đấu thầu là khâu chuẩn bị của bên mời thầu. Kế hoạch đấu thầu bao gồm: phân chia dự án thành các gói thầu, xác định hình thức và phương thức đấu thầu, xác định thời gian tổ chức đấu thầu 16 cho từng gói thầu, xác định phương thức thực hiện hợp đồng, xác định thời gian thực hiện hợp đồng… Nếu chưa đủ điều kiện để lập kế hoạch đấu thầu cho toàn bộ dự án thì có thể lập cho từng phần của dự án. Sau khi kế hoạch này được chủ đầu tư phê duyệt mới trở thành một trong những điều kiện mời thầu. Ÿ Chuẩn bị hồ sơ mời thầu Gồm có: thư mời thầu (nếu có sơ tuyển) hoặc thông báo dự thầu (nếu không có sơ tuyển); mẫu đơn dự thầu, chỉ dẫn đối với nhà thầu, hồ sơ thiết kế kỹ thuật và chỉ dẫn kỹ thuật, tiến độ thi công, điều kiện thương mại kèm theo bảng tiên lượng và tỷ giá hối đoái (nếu có) phương thức thanh toán; điều kiện chung và điều kiện cụ thể của hợp đồng; bảo lãnh dự thầu, mẫu thoả thuận hợp đồng, bảo lãnh thực hiện hợp đồng… Ÿ Xác định tiêu chuẩn đánh giá hồ sơ dự thầu Cơ sở lựa chọn nhà thầu có năng lực thực chất là năng lực hồ sơ dự thầu. Nhà đầu tư đánh giá năng lực nhà thầu chủ yếu là dựa vào các thông tin trên hồ sơ dự thầu vì vậy để đánh giá được các hồ sơ dự thầu một cách dễ dàng thì các chỉ tiêu trong hồ sơ dự thầu đều được lượng hoá thành thang điểm nhất định và hợp lý theo mức độ quan trọng của từng chỉ tiêu. Tiêu chuẩn đánh giá trong hồ sơ xây lắp bao gồm: - Tiêu chuẩn chất lượng, kỹ thuật - Tiêu chuẩn kinh nghiệm nhà thầu 17 - Tiêu chuẩn tài chính giá cả - Tiêu chuẩn tiến độ thi công Bước 2: Mời thầu Tuỳ vào hình thức đấu thầu mà bên mời thầu lựa chọn hình thức mời thầu. Nếu thực hiện hình thức đấu thầu rộng rãi thì bên mời thầu sẽ sử dụng hình thức thông báo mời thầu trên các phương tiện thông tin đại chúng còn nếu sử dụng phương thức đấu thầu hạn chế thì sẽ gửi thư mời thầu trực tiếp đến các nhà thầu mà bên mời thầu cảm thấy là có đủ khả năng tham dự và thực hiện hợp đồng khi thắng thầu. Bước 3: Nộp và nhận hồ sơ dự thầu Nhà thầu phải niêm phong toàn bộ hồ sơ dự thầu của mình trong đó ghi rõ bản gốc, bản sao. Trên túi hồ sơ ghi rõ: tên gói thầu, tên nhà thầu, tên và địa chỉ bên mời thầu, phải ghi rõ không được mở trước ngày và giờ mở thầu và nộp trực tiếp hoặc qua bưu điện theo địa chỉ và thời gian quy định của hồ sơ mời thầu. Bước 4: Mở thầu Việc mở thầu được tiến hành công khai theo ngày giờ, địa điểm đã quy định trong hồ sơ mời thầu Bước 5: Đánh giá hồ sơ dự thầu Chọn được nhà thầu tốt nhất hay không là tuỳ thuộc vào tính chính xác, khách quan và công bằng của bước này. Do đó để đảm bảo 18 được mục đích đúng đắn của cuộc đấu thầu thì các chuyên gia phân tích và đánh giá hồ sơ dự thầu phải có đủ năng lực chuyên môn cao và đạo đức nghề nghiệp tốt. Tuy mỗi loại đấu thầu mà có phương pháp đánh giá riêng nhất định, nhưng đối với đấu thầu xây lắp thì việc đánh giá tiến hành chủ yếu theo 3 bước: đánh giá sơ bộ, đánh giá chi tiết, và đánh giá tổng hợp. - Đánh giá sơ bộ hồ sơ dự thầu như sau Ÿ Xem xét tính hợp lệ của hồ sơ dự thầu Ÿ Xem xét đáp ứng cơ bản của nhà thầu Ÿ Làm rõ hồ sơ mời thầu (nếu có) Ÿ Loại bỏ hồ sơ không hợp lệ hoặc không đáp ứng về cơ bản các yêu cầu và điều kiện của hồ sơ mời thầu. - Đánh giá chi tiết hồ sơ dự thầu bao gồm những nội dung chính như sau: Ÿ Sửa chữa lỗi số học: bên mời thầu sẽ tìm sai và sửa các lỗi số học nếu có thì thông báo cho nhà thầu được biết để nhà thầu sửa chữa và định giá lại theo số liệu đúng, nếu nhà thầu không đồng ý thì hồ sơ dự thầu sẽ bị huỷ bỏ và nhà thầu sẽ mất số tiền bảo lãnh dự thầu. Ÿ Điều chỉnh những sai lệch: Nếu hồ sơ dự thầu có những sai lệch thì bên mời thầu sẽ điều chỉnh để so sánh hồ sơ dự thầu trên một mặt bằng đã hiệu chỉnh. Chuyển dời giá dự thầu sang đồng tiền chung (chỉ áp dụng với đấu thầu quốc tế) Ÿ Đánh giá theo tiêu chuẩn đã định trước, ở bước này cần thực hiện theo các tiêu chuẩn sau: * Tiêu chuẩn kỹ thuật, chất lượng: 19 - Mức độ đáp ứng của hồ sơ dự thầu với các yêu cầu kỹ thuật, chất lượng vật tư, thiết bị nếu trong hồ sơ thiết kế và chỉ dẫn kỹ thuật - Sơ đồ tổ chức hiện trường - Bố trí nhân lực tại hiện trường - Tính hợp lý và khả thi của các giải pháp kỹ thuật, giải pháp tổ chức thi công - Các biện pháp đảm bảo điều kiện về môi trường và các điều kiện an toàn khác về lao động, phòng cháy nổ…. - Sự phù hợp của thiết bị thi công (số lượng, chủng loại, công suất và tiến độ thi công hợp đồng cho cả công trình) * Tiêu chuẩn kinh nghiệm nhà thầu: - Kinh nghiệm thực hiện các dự án có tiêu chuẩn kỹ thuật tương tự - Số lượng trình độ các cán bộ công nhân kỹ thuật trực tiếp thực hiện dự án * Tiêu chuẩn tiến độ thi công - Xem xét mức độ đảm bảo tiến độ quy định trong hồ sơ mời thầu - Xem xét mức độ hợp lý về thời gian hoàn thành các hạng mục công trình có liên quan * Tiêu chuẩn tài chính, giá cả - Xem xét khả năng tài chính của 03 năm gần đây: - Tổng tài sản, tài sản lưu động, tài sản cố định, nợ phải trả, nguồn vốn chủ sở hữu, nguồn vốn kinh doanh. - Xem xét khả năng tín dụng của nhà thầu và địa chỉ cung cấp tín dụng cho nhà thầu - Danh mục và tổng giá trị các hợp đồng đang thi công, giá trị công trình thi công dở dang, ngày hoàn thành của các phần việc còn lại của hợp đồng * Tiêu chuẩn giá cả: 20