Tài liệu Luận văn giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý hàng tồn kho tại công ty liên doanh hioda motors

LỜI MỞ ĐẦU Trong nền kinh tế thị trƣờng, để cñ thể tồn tại và phát triển mỗi đơn vị sản xuất kinh doanh phải đảm bảo tự chủ trong hoạt động sản xuất kinh doanh của mính và cñ lợi nhuận. Muốn thực hiện đƣợc điều đñ các doanh nghiệp sản xuất phải quan tâm đến tất cả các khâu nhằm đáp ứng tốt nhất nhu cầu của xã hội nhƣ chất lƣợng sản phẩm cao, giá thành hạ, gñp phần thöc đẩy vòng quay của vốn, đảm bảo sự phát triển của doanh nghiệp trong đñ cñ hoạt động quản lý hàng tồn kho. Quản lý hàng tồn kho là một cóng việc khá phức tạp, đòi hỏi nhà quản lý doanh nghiệp phải biết vận dụng sáng tạo các phƣơng pháp quản lý vào thực tiễn hoạt động của doanh nghiệp mính. Đồng thời, hàng tồn kho lại bao gồm rất nhiều thành phần với đặc điểm khác nhau, mỗi thành phần lại cñ độ tƣơng thìch khác nhau với các phƣơng thức quản lý đñ. Ví thế, chöng ta khóng thể coi nhẹ hoạt động này trong doanh nghiệp. Với tầm quan trọng đñ của quản lý hàng tồn kho em đã chọn đề tài “Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý hàng tồn kho tại Công ty Liên doanh Hioda Motors” cho chuyên đề thực tập tốt nghiệp của mính. Hy vọng bài viết này sẽ gñp ìch phần nào vào việc hoàn thiện cóng tác quản lý hàng tồn kho tại Cóng ty Liên doanh Hioda Motors và là tài liệu tham khảo cho các đối tƣợng quan tâm. Nội dung của luận văn đƣợc trính bầy trong các phần chình nhƣ sau: Chƣơng I: Cơ sở lý luận về quản lý hàng tồn kho trong quản lý tài sản lƣu động của doanh nghiệp. Chƣơng II: Thực trạng hiệu quả quản lý hàng tồn kho tại Cóng ty Hioda Motors Chƣơng III: Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý hàng tồn kho tại Cóng ty Hioda Motors Trong quá trính tím hiểu và thực hiện chuyên đề này em đã nhận đƣợc sự giöp đỡ tận tính của có giáo hƣớng dẫn PGS.TS.Nguyễn Thị Bất trong việc lựa chọn đề tài và tím hƣớng phân tìch lógìc, của các anh chị phòng kiểm toán Cóng ty Kiểm toán KPMG để lựa chọn đƣợc khách hàng ph÷ hợp với đề tài này. Do nhận thức và trính độ cñ hạn nên trong bài viết này còn nhiều sai sñt và hạn chế. Ví vậy em rất mong nhận đƣợc sự chỉ bảo và những ý kiến đñng gñp để em cñ điều kiện nâng cao kiến thức của mính để phục vụ cho quá trính cóng tác sau này. Em xin chân thành cảm ơn. CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HÀNG TỒN KHO TRONG QUẢN LÝ TÀI SẢN LƢU ĐỘNG CỦA DOANH NGHIỆP 1.1. Hàng tồn kho của doanh nghiệp 1.1.1. Cơ cấu Bảng cân đối kế toán của doanh nghiệp Khi đánh giá về một doanh nghiệp, thóng tin tài chình nội bộ - các báo cáo tài chình chình là nguồn thóng tin cơ bản nhất. Trong đñ, Bảng cân đối kế toán là một báo cáo tài chình rất quan trọng đối với các đối tƣợng cñ quan hệ sở hữu, quan hệ kinh doanh và quan hệ quản lý với doanh nghiệp. Bảng cân đối kế toán chình là một báo cáo tài chình mó tả tính trạng tài chình của một doanh nghiệp tại một thời điểm nhất định nào đñ. Thóng thƣờng, Bảng cân đối kế toán đƣợc trính bày dƣới dạng bảng cân đối số dƣ các tài khoản kế toán: một bên phản ánh tài sản và một bên phản ánh nguồn vốn của doanh nghiệp. Những đối tƣợng quan tâm hoặc cñ liên quan đến hoạt động quản lý tài sản của doanh nghiệp cñ thể xem xét Bảng cân đối kế toán nhƣ nguồn tƣ liệu đầu tiên để đánh giá chất lƣợng của hoạt động này tại doanh nghiệp đƣợc nghiên cứu. Cơ cấu tài sản đƣợc thể hiện rất rõ trên Bảng cân đối kế toán. Ví thế, ngƣời quan tâm cñ thể cñ đƣợc cái nhín tổng quan về tỉ trọng giữa tài sản lƣu động và tài sản cố định cũng nhƣ biến động của các loại tài sản trong doanh nghiệp qua các thời kí kế tiếp nhau. Trong một doanh nghiệp sản xuất, tài sản lƣu động mà đặc biệt là hàng tồn kho luón chiếm một tỉ trọng nhất định trong cơ cấu tài sản. Theo dõi Bảng cân đối kế toán qua nhiều năm tài chình cñ thể thấy rõ vị trì và giá trị của hàng tồn kho trong tổng giá trị tài sản của doanh nghiệp. Hàng tồn kho khóng chỉ liên quan đến các hoạt động đầu vào mà còn liên quan đến tính hính tiêu thụ và các chình sách quản lý khác nhau. Nếu xét khìa cạnh các năm tài chình, tỉ trọng và cơ cấu hàng tồn kho trên Bảng cân đối kế toán thay đổi đột biến qua các kí liên tiếp sẽ là một vấn đề đặt ra cho hoạt động quản lý hàng tồn kho nñi riêng và quản lý tài sản lƣu động nñi chung của doanh nghiệp. Để cñ thể nghiên cứu nội dung quản lý hàng tồn kho, trƣớc hết ta cần nắm bắt những vấn đề chung về tài sản lƣu động và hàng tồn kho của doanh nghiệp. 1.1.2 Các vấn đề chung về tài sản lƣu động và hàng tồn kho của doanh nghiệp Tài sản lưu động Một trong những điều kiện thiết yếu nhất để tiến hành các hoạt động sản xuất – kinh doanh là đối tƣợng lao động. Khác với tƣ liệu lao động, đối tƣợng lao động chỉ tham gia và một chu kí sản xuất nhất định. Khi tham gia vào quá trính sản xuất, dƣới tác động của lao động, chöng bị tiêu hao toàn bộ hoặc thay đổi hính thái vật chất ban đầu để tạo ra hính thái vật chất của sản phẩm. Chình ví vậy, đến chu kí sản xuất sau lại phải sử dụng các đối tƣợng lao động khác. Những đặc điểm trên là xuất phát điểm quan trọng để nhận biết cũng nhƣ tổ chức quản lý tài sản lƣu động. Từ đây ta cñ khái niệm chung về tài sản lƣu động: Tài sản lƣu động là những tài sản ngắn hạn và thƣờng xuyên luân chuyển trong quá trính sản xuất – kinh doanh.1 Mỗi một loại tài sản đều cñ vai trò, vị trì nhất định đối với các nhiệm vụ và mục tiêu mà doanh nghiệp đặt ra. Đối với một doanh nghiệp, đặc biệt là một doanh nghiệp sản xuất cóng nghiệp, giá trị của tài sản lƣu động thƣờng chiếm một tỉ trọng khá cao và ổn định trong tổng giá trị tài sản của doanh nghiệp. Ví thế, yêu cầu đặt ra đối với bộ máy điều hành doanh nghiệp là nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng tài sản lƣu động để gñp phần hoàn thành các mục tiêu và kế hoạch đã đề ra. Để đạt đƣợc điều này, Doanh nghiệp cần phải quản lý tốt từng bộ phận của tài sản lƣu động bao gồm:  Tiền mặt  Chứng khoán cñ tình thanh khoản cao  Các khoản phải thu  Dự trữ/Hàng tồn kho 1 Giáo trính Tài chình Doanh nghiệp – Trƣờng Đại học Kinh tế Quốc dân Hàng tồn kho Trong những bộ phận trên của tài sản lƣu động, hàng tồn kho luón đƣợc đánh giá là trung tâm của sự chö ý trong các lĩnh vực kế toán – tài chình, kiểm toán… cũng nhƣ trong các cuộc thảo luận của các chuyên gia tài chình. Cñ một số lì do chình khiến hàng tồn kho trở nên đặc biệt quan trọng:  Hàng tồn kho thƣờng chiếm tỉ trọng lớn nhất trong tổng số tài sản lƣu động của một doanh nghiệp và rất dễ bị xảy ra các sai sñt hoặc gian lận lớn trong hoạt động quản lý;  Mỗi một doanh nghiệp sẽ lựa chọn các phƣơng pháp khác nhau để định giá hàng tồn kho cũng nhƣ các mó hính dự trữ ph÷ hợp với doanh nghiệp mính. Ví mỗi một phƣơng pháp, mó hính khác nhau sẽ đem lại những kết quả khác nhau nên yêu cầu đặt ra với các doanh nghiệp là phải đảm bảo tình thống nhất trong việc sử dụng các phƣơng pháp định giá cũng nhƣ mó hính dự trữ giữa các kí, các năm tài chình;  Giá trị hàng tồn kho ảnh hƣởng trực tiếp tới giá vốn hàng bán và do vậy cñ ảnh hƣởng trọng yếu tới lợi nhuận thuần trong năm;  Cóng việc xác định chất lƣợng, tính trạng và giá trị hàng tồn kho luón là cóng việc phức tạp và khñ khăn hơn hầu hết các tài sản khác. Hàng tồn kho là loại tài sản lƣu động kết chuyển hết giá trị vào một chu kí sản xuất – kinh doanh nên quản lý hàng tồn kho càng trở nên phức tạp và quan trọng;  Hàng tồn kho là một khái niệm rộng, bao gồm rất nhiều loại khác nhau. Cñ rất nhiều khoản mục khñ phân loại và định giá nhƣ các linh kiện điện tử phức tạp, các cóng trính xây dựng cơ bản dở dang, các tác phẩm nghệ thuật, kim khì, đá quý…Đồng thời, do tình đa dạng của mính, các loại hàng tồn kho đƣợc bảo quản và cất trữ ở nhiều nơi khác nhau, điều kiện đảm bảo khác nhau và do nhiều ngƣời quản lý. Ví thế, cóng tác kiểm soát vật chất, kiểm kê, quản lý và sử dụng hàng tồn kho là một cóng việc phức tạp trong cóng tác quản lý tài sản nñi chung và tài sản lƣu động nñi riêng. Từ những lì do trên ta thấy đƣợc sự cần thiết của việc nghiên cứu về hàng tồn kho trong một doanh nghiệp sản xuất. Nội dung hàng tồn kho Hàng tồn kho: Là những tài sản: a) Đƣợc giữ để bán trong kỳ sản xuất, kinh doanh bính thƣờng; b) Đang trong quá trính sản xuất kinh doanh dở dang; c) Nguyên liệu, vật liệu, cóng cụ, dụng cụ để sử dụng trong quá trính sản xuất, kinh doanh hoặc cung cấp dịch vụ.2 Tñm lại, tồn kho là bất kí nguồn nhàn rỗi nào đƣợc giữ để sử dụng trong tƣơng lai. Bất kí löc nào mà ở đầu vào hay đầu ra của một doanh nghiệp cñ các nguồn khóng sử dụng ngay khi nñ sẵn sàng, tồn kho sẽ xuất hiện. Tuỳ từng loại hính doanh nghiệp, các dạng hàng tồn kho sẽ khác nhau và nội dung hoạch định, kiểm soát hàng tồn kho cũng khác nhau. Đối với các doanh nghiệp làm cóng tác dịch vụ, sản phẩm của họ là vó hính nhƣ dịch vụ của các cóng ty tƣ vấn, các cóng ty giải trì… thí hàng tồn kho chủ yếu là các dụng cụ, phụ t÷ng và phƣơng tiện vật chất – kĩ thuật d÷ng vào hoạt động của họ. Đối với lĩnh vực này, nguyên vật liệu và sản phẩm tồn kho cñ tình chất tiềm tàng và cñ thể nằm trong kiến thức tìch tụ, tìch luỹ trong năng lực và kiến thức của nhân viên làm những cóng việc đñ. Đối với lĩnh vực thƣơng mại, doanh nghiệp mua hàng để bán kiếm lời. Hàng tồn kho của họ chủ yếu là hàng mua về và hàng chuẩn bị đến tay ngƣời tiêu d÷ng. Trong lĩnh vực này, doanh nghiệp hầu nhƣ khóng cñ dự trữ là bán thành phẩm trên dây chuyền nhƣ trong lĩnh vực sản xuất. Đối với lĩnh vực sản xuất chế tạo, sản phẩm của họ phải trải qua một quá trính chế biến lâu dài để biến đầu vào là nguyên liệu thành sản phẩm làm ra cuối c÷ng. Ví thế hàng tồn kho bao gồm hầu hết các loại, từ nguyên vật liệu, đến bán thành phẩm trên dây chuyền và bán thành phẩm cuối c÷ng trƣớc khi đến tay ngƣời tiêu d÷ng. 1.1.3. Phân loại hàng tồn kho Về cơ bản hàng tồn kho cñ thể bao gồm ba loại chình:  Nguyên vật liệu thô phục vụ cho quá trính sản xuất – kinh doanh. Nguyên vật liệu là những đối tƣợng lao động đã đƣợc thể hiện dƣới dạng vật hoá nhƣ: sắt, thép trong doanh nghiệp cơ khì chế tạo, sợi trong doanh nghiệp dệt, da trong doanh nghiệp đñng giày, vải trong doanh nghiệp may mặc…Đây là một yếu tố khóng thể thiếu đƣợc của quá trính sản xuất, cñ vai trò rất lớn để 2 Chuẩn mực kế toán số 02 theo Quyết định số 149/2001QĐ-BTC quá trính này đƣợc tiến hành bính thƣờng d÷ nñ khóng trực tiếp tạo ra lợi nhuận;  Sản phẩm dở dang bao gồm sản phẩm chƣa hoàn thành và sản phẩm hoàn thành chƣa làm thủ tục nhập kho thành phẩm. Tồn kho trong quá trính sản xuất chủ yếu là sản phẩm chƣa hoàn thành. Đñ là các loại nguyên liệu nằm tại từng cóng đoạnh của dây chuyền sản xuất. Trong nền kinh tế thị trƣờng, sản phẩm làm ra đòi hỏi trính độ cóng nghệ cao. Ví thế quá trính sản xuất ngày càng cñ nhiều cóng đoạn, giữa những cóng đoạn này bao giờ cũng tồn tại những bán thành phẩm – những bƣớc đệm nhỏ để quá trính sản xuất đƣợc diễn ra liên tục. Nếu dây chuyền sản xuất càng dài, càng phức tạp, cñ nhiều cóng đoạn nhỏ phân tách thí sản phẩm dở dang sẽ càng nhiều;  Thành phẩm bao gồm thành phẩm tồn kho và thành phẩm gửi đi bán. Tồn kho thành phẩm luón tồn tại trong một doanh nghiệp tại một thời kí nhất định. Sau khi hoàn thành các cóng đoạn sản xuất, hầu nhƣ tất cả các doanh nghiệp đều chƣa thể tiêu thụ hết ngay các sản phẩm của mính. Cñ rất nhiều nguyên nhân gây ra hiện tƣợng này. Để tiêu thụ sản phẩm cñ thể cần phải sản xuất đủ cả ló hàng mới đƣợc xuất kho, cñ “độ trễ” nhất định giữa sản xuất và tiêu d÷ng, quy trính chế tạo nhiều cóng đoạn tốn nhiều thời gian hoặc doanh nghiệp sản xuất các mặt hàng mang tình thời vụ… Ngoài ra, hàng tồn kho cñ thể bao gồm một số loại khác nhƣ:  Hàng hoá mua về để bán (thƣờng xuất hiện trong các doanh nghiệp thƣơng mại) bao gồm: Hàng hoá tồn kho, hàng mua đang đi trên đƣờng, hàng gửi đi bán, hàng hña gửi đi gia cóng chế biến;  Công cụ, dụng cụ tồn kho, gửi đi gia cóng chế biến và đã mua đang đi trên đƣờng.3 Trên đây là cách phân loại hàng tồn kho theo các bộ phận cấu thành. Ngƣời ta còn cñ thể phân loại hàng tồn kho theo thời gian mà hàng tồn kho tồn tại. Tồn kho trong các doanh nghiệp cñ thể duy trí liên tục và cũng cñ thể chỉ tồn tại trong khoảng thời gian ngắn khóng lặp lại. Trên cơ sở đñ hàng tồn kho cñ thể đƣợc phân chia làm hai loại: 3 Chuẩn mực kế toán số 02 theo Quyết định số 149/2001QĐ-BTC  Tồn kho một kí: Bao gồm các mặt hàng mà nñ chỉ đƣợc dự trữ một lần mà khóng cñ ý định tái dự trữ sau khi nñ đƣợc tiêu d÷ng;  Tồn kho nhiều kí: Gồm các mặt hàng đƣợc duy trí tồn kho đủ dài, các đơn vị tồn kho đã tiêu d÷ng sẽ đƣợc bổ sung. Giá trị và thời hạn bổ sung tồn kho sẽ đƣợc điều chỉnh ph÷ hợp với mức tồn kho đáp ứng nhu cầu. Tồn kho nhiều kí thƣờng phổ biến hơn tồn kho một kí. 1.1.4. Đặc điểm của các loại hàng tồn kho 1.1.4.1. Nguyên vật liệu Nguyên vật liệu là một trong những yếu tố khóng thể thiếu đƣợc trong quá trính sản xuất - kinh doanh ở các doanh nghiệp. Nñi đến hoạt động quản lý hàng tồn kho, quản lý nguyên vật liệu thƣờng đƣợc nhắc đến đầu tiên. Quản lý tốt khâu thu mua, dự trữ và sử dụng nguyên vật liệu là điều kiện cần thiết để đảm bảo chất lƣợng sản phẩm, tiết kiệm chi phì, giảm giá thành, tăng lợi nhuận cho doanh nghiệp. Nguyên vật liệu sử dụng trong doanh nghiệp bao gồm rất nhiều loại, mỗi loại cñ vai trò cóng dụng khác nhau. Với điều kiện nền kinh tế thị trƣờng, các doanh nghiệp phân loại nguyên vật liệu tốt thí mới tổ chức tốt việc hạch toán và quản lý nguyên vật liệu. Trong thực tế của cóng tác quản lý và hạch toán ở các doanh nghiệp, đặc trƣng d÷ng để phân loại nguyên vật liệu thóng dụng nhất là theo vai trò và tác dụng của nguyên vật liệu trong quá trính sản xuất – kinh doanh. Theo đặc trƣng này, nguyên vật liệu thƣờng phân ra làm các loại sau:  Nguyên liệu và vật liệu chình (NVLC): Là nguyên liệu, vật liệu mà sau quá trính gia cóng chế biến sẽ cấu thành hính thái vật chất của sản phẩm. Nguyên liệu ở đây chình là các đối tƣợng lao động chƣa qua chế biến cóng nghiệp;  Vật liệu phụ: Là những vật liệu cñ tác dụng phụ trong quá trính sản xuất – kinh doanh, đƣợc sử dụng kết hợp với NVLC để hoàn thiện và nâng cao tình năng, chất lƣợng của sản phẩm hoặc đƣợc sử dụng để đảm bảo cho cóng cụ lao động hoạt động bính thƣờng, hoặc d÷ng để phục vụ cho nhu cầu kĩ thuật, nhu cầu quản lý;  Nhiên liệu: Là những thứ d÷ng để tạo nhiệt năng nhƣ than đá, củi, xăng, dầu… Nhiên liệu trong các doanh nghiệp thực chất là một loại vật liệu phụ, tuy nhiên nñ đƣợc tách ra thành một loại riêng ví việc sản xuất và tiêu d÷ng nhiên liệu chiếm một tỉ trọng lớn và đñng vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc dân, nhiên liệu cũng cñ yêu cầu và kĩ thuật quản lý hoàn toàn khác với các loại vật liệu phụ thóng thƣờng;  Phụ t÷ng thay thế: Là loại vật tƣ đƣợc sử dụng cho hoạt động sửa chữa, bảo dƣỡng tài sản cố định;  Thiết bị và vật liệu XDCB: Là các loại thiết bị, vật liệu phục vụ cho hoạt động xây lắp, xây dựng cơ bản;  Vật liệu khác: Là các loại vật liệu đặc chủng của từng doanh nghiệp hoặc phế liệu thu hồi. Để đảm bảo thuận tiện, tránh nhầm lẫn cho cóng tác quản lý và hạch toán số lƣợng và giá trị của từng loại nguyên vật liệu, các doanh nghiệp trên cơ sở phân loại theo vai trò và cóng dụng của nguyên vật liệu phải tiếp tục chi tiết và hính thành nên “Sổ danh điểm nguyên vật liệu “. Sổ này xác định thống nhất tên gọi, mã hiệu, quy cách, số hiệu, đơn vị tình, giá hạch toán của từng danh điểm nguyên vật liệu. Kí hiệu Nhóm Danh điểm NVL Tên, nhãn hiệu, quy cách NVL Đơn vị tính Đơn giá hạch toán Ghi chú MÉu “Sæ danh ®iÑm nguyªn vËt liÖu” Nguyªn vËt liÖu ®-îc nhËp xuÊt kho th-êng xuyªn. ChÝnh v× vËy ®· ph¸t sinh yªu cÇu qu¶n lý kiÑm so¸t nguyªn vËt liÖu nhËp xuÊt kho cho c¸c doanh nghiÖp. Tuy nhiªn, mçi doanh nghiÖp sÏ cã c¸c ph-¬ng thøc kiÑm kª kh¸c nhau. D-ìi ®©y lµ hai ph-¬ng ph¸p tæng hîp ®Ñ kiÑm kª nguyªn vËt liÖu: Ph-¬ng ph¸p kª khai th-êng xuyªn (KKTX): Lµ ph-¬ng ph¸p theo dâi, ph¶n ¸nh th-êng xuyªn, liªn tóc, cã hÖ thèng t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån kho vËt t-, hµng ho¸ trªn sæ s¸ch kÕ to¸n. T×nh h×nh biÕn ®éng t¨ng gi¶m cða vËt t- hµng ho¸ ®-îc thÑ hiÖn râ rµng, gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu ë bÊt cø thêi ®iÑm nµo trong k× h¹ch to¸n ®Óu cã thÑ n¾m b¾t ®-îc. Cuèi k× h¹ch to¸n, c¨n cø vµo sè liÖu kiÑm kª th÷c tÕ nguyªn vËt liÖu tån kho, so s¸nh ®èi chiÕu vìi sè liÖu tån trªn sæ kÕ to¸n ta sÏ x¸c ®Þnh ®-îc sè vËt t- thõa, thiÕu vµ truy t×m nguyªn nh©n ®Ñ cã gi¶i ph¸p xô lÝ kÞp thêi. Ph-¬ng ph¸p nµy cã nhiÓu -u ®iÑm nªn ®-îc ¸p dóng trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ c¸c ®¬n vÞ th-¬ng nghiÖp kinh doanh mÆt hµng cã gi¸ trÞ lìn. Ph-¬ng ph¸p kiÑm kª ®Þnh k× (KK§K): Lµ ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n c¨n cø vµo kÕt qu¶ kiÑm kª th÷c tÕ ®Ñ ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hµng tån kho cuèi k× trªn sæ kÕ to¸n tæng hîp vµ tõ ®ã tÝnh ra gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu ®· xuÊt trong k× theo c«ng thøc: Trị giá vật tƣ, hàng hoá xuất = kho Tổng trị giá vật tƣ, hàng hoá + Trị giá vật tƣ, hàng hoá tồn mua vào trong đầu kí - Trị giá vật tƣ, hàng hoá tồn cuối kí kí Theo ph-¬ng ph¸p KK§K, mäi biÕn ®éng nguyªn vËt liÖu sÏ kh«ng ®-îc theo dâi, ph¶n ¸nh trªn c¸c tµi kho¶n hµng tån kho. Gi¸ trÞ vËt t-, hµng ho¸ mua vµ nhËp kho ®-îc ph¶n ¸nh trªn tµi kho¶n “mua hµng”. Ph-¬ng ph¸p nµy th-êng ¸p dóng ®èi vìi c¸c doanh nghiÖp cã nhiÓu chðng lo¹i nguyªn vËt liÖu vìi quy c¸ch, mÉu m· kh¸c nhau, gi¸ trÞ thÊp vµ ®-îc xuÊt th-êng xuyªn. ¦u ®iÑm cða ph-¬ng ph¸p nµy lµ gi¶m nhÑ c«ng viÖc h¹ch to¸n, tuy nhiªn ®é chÝnh x¸c vÓ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng cho c¸c móc ®Ých kh¸c nhau phó thuéc vµo chÊt l-îng c«ng t¸c qu¶n lý t¹i kho, quÇy, bÕn b·i. 1.1.4.2. B¸n thµnh phÈm B¸n thµnh phÈm hay cßn gäi lµ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang lµ mét lo¹i hµng tån kho dï Ýt dï nhiÓu còng lu«n tån t¹i ë c¸c doanh nghiÖp. B¸n thµnh phÈm lµ nh÷ng s¶n phÈm mìi kÕt thñc quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt (trõ c«ng ®o¹n cuèi cïng) ®-îc nhËp kho hay chuyÑn giao ®Ñ tiÕp tóc chÕ biÕn hoÆc cã thÑ b¸n ra ngoµi. Tån kho b¸n thµnh phÈm th-êng cã thÑ ph©n thµnh ba lo¹i h×nh: b¸n thµnh phÈm vËn chuyÑn, b¸n thµnh phÈm quay vßng, b¸n thµnh phÈm an toµn, ®-îc lÇn l-ît thiÕt lËp bëi c¸c móc ®Ých kh¸c nhau, ®ång thêi chÞu ¶nh h-ëng cða c¸c nguyªn nh©n kh¸c nhau. Trong m« h×nh JIT, mét trong nh÷ng móc tiªu träng t©m lµ gi¶m tèi ®a l-îng hµng tån kho b¸n thµnh phÈm chø kh«ng ph¶i lµ rñt ng¾n chu k× s¶n xuÊt hay gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt. Chu k× s¶n xuÊt s¶n phÈm lµ thêi gian b¾t ®Çu tõ khi nguyªn vËt liÖu ®-îc ®-a vµo cho ®Õn khi ®-a ra ®-îc thµnh phÈm. §ã chÝnh lµ thêi gian ®Ñ nguyªn vËt liÖu, linh kiÖn th«ng qua hÖ thèng chÕ t¹o s¶n xuÊt. Gi÷a thêi gian nguyªn vËt liÖu th«ng qua hÖ thèng, l-îng hµng tån kho b¸n thµnh phÈm vµ n¨ng suÊt cã mèi quan hÖ nh- sau: Thêi gian th«ng L-îng tån kho b×nh qu©n b¸n thµnh phÈm = qua b×nh qu©n N¨ng suÊt cða hÖ thèng C«ng thøc nµy ®-îc gäi lµ ®Þnh luËt Little. Nã chøng minh râ rµng r»ng nÕu gi¶m l-îng hµng tån kho b¸n thµnh phÈm cða hÖ thèng cã thÑ lµm cho thêi gian nguyªn vËt liÖu th«ng qua hÖ thèng (chu k× s¶n xuÊt) ®-îc rñt ng¾n. Khi tån kho b¸n thµnh phÈm ®-îc gi¶m thiÑu sÏ cã thÑ ®em ®Õn nhiÓu kÕt qu¶ nh-:  S¶n l-îng tån kho b¸n thµnh phÈm cã hai hiÖu øng quan träng ®èi vìi viÖc rñt ng¾n chu k× s¶n xuÊt – võa gi¶m tô sè cða ®Þnh luËt Litte, võa t¨ng mÉu sè, võa gi¶m chi phÝ l¹i võa rñt ng¾n chu k× s¶n xuÊt nh- mét mòi tªn b¾n trñng hai ®Ých;  ViÖc gi¶m s¶n l-îng b¸n thµnh phÈm cßn rñt ng¾ng chu k× s¶n xuÊt, khiÕn cho biªn ®é dao ®éng cða thêi gian hoµn thµnh gia c«ng linh kiÖn sìm sÏ ®-îc rñt ng¾n, tõ ®ã l-îng tån kho d÷ phßng cÇn thiÕt lËp sÏ ®-îc gi¶m ®i. §©y chÝnh lµ nguyªn nh©n m« h×nh JIT coi viÖc gi¶m l-îng tån kho b¸n thµnh phÈm lµ móc tiªu chÝnh. 1.1.4.3. Thµnh phÈm Thµnh phÈm lµ s¶n phÈm ®· ®-îc chÕ t¹o xong ë giai ®o¹n chÕ biÕn cuèi cïng cða quy tr×nh c«ng nghÖ trong doanh nghiÖp, ®-îc kiÑm nghiÖm ®ð tiªu chuÈn kÜ thuËt quy ®Þnh vµ nhËp kho. Thµnh phÈm ®-îc s¶n xuÊt ra vìi chÊt l-îng tèt, phï hîp vìi yªu cÇu cða thÞ tr-êng ®· trë thµnh yªu cÇu quyÕt ®Þnh s÷ sèng cßn cða doanh nghiÖp. ViÖc duy tr×, æn ®Þnh vµ kh«ng ngõng ph¸t triÑn s¶n xuÊt cða doanh nghiÖp chØ cã thÑ th÷c hiÖn ®-îc khi chÊt l-îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra ngµy cµng tèt h¬n, ®¸p øng ®-îc yªu cÇu cða thÞ tr-êng. NhiÖm vó ®Æt ra vìi c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp lµ kiÑm so¸t ®-îc t×nh h×nh nhËp, xuÊt kho thµnh phÈm, c¸c nghiÖp vó kh¸c liªn quan ®Õn viÖc tiªu thó thµnh phÈm v× chØ cã nh- vËy mìi x¸c ®Þnh chÝnh x¸c kÕt qu¶ s¶n xuÊt – kinh doanh cða doanh nghiÖp. §èi vìi thµnh phÈm, ta kh«ng th-êng ®-a ra c¸c m« h×nh qu¶n lý d÷ tr÷ có thÑ v× tuö ®Æc ®iÑm cða tõng doanh nghiÖp mµ nhµ qu¶n lý ph¶i t×m ra biÖn ph¸p phï hîp vìi doanh nghiÖp m×nh ®Ñ qu¶n lý thµnh phÈm thuéc hµng tån kho. Tuy nhiªn lu«n cã mét sè nguyªn t¾c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n chung nh-:  H¹ch to¸n nhËp, xuÊt kho thµnh phÈm ph¶i ®-îc ph¶n ¸nh theo gi¸ th÷c tÕ;  Thµnh phÈm ph¶i ®-îc ph©n lo¹i theo tõng kho, tõng lo¹i, tõng nhãm vµ tõng thø thµnh phÈm;  Tæ chøc ghi chÐp kiÑm tra l-îng, gi¸ trÞ thµnh phÈm xuÊt, nhËp kho ®-îc th÷c hiÖn ®ång thêi ë hai n¬i: phßng kÕ to¸n vµ ë kho. Nhê ®ã, phßng kÕ to¸n còng nh- ban qu¶n lý doanh nghiÖp cã thÑ ph¸t hiÖn kÞp thêi c¸c tr-êng hîp ghi chÐp sai c¸c nghiÖp vó t¨ng, gi¶m thµnh phÈm vµ c¸c nguyªn nh©n kh¸c lµm cho t×nh h×nh tån kho th÷c tÕ kh«ng khìp vìi sè liÖu ghi chÐp trªn sæ s¸ch kÕ to¸n;  S¶n phÈm s¶n xuÊt xong sÏ ®-îc nh©n viªn bé phËn kiÑm tra chÊt l-îng s¶n phÈm x¸c nhËn thø h¹ng chÊt l-îng c¨n cø vµo c¸c tiªu chuÈn quy ®Þnh vµ ghi vµo “B¶ng c«ng t¸c cða tæ”. C¨n cø vµo kÕt qu¶ kiÑm tra chÊt l-îng s¶n phÈm, tæ tr-ëng s¶n xuÊt lËp “PhiÕu nhËp kho” vµ giao thµnh phÈm vµo kho. Mçi lÇn xuÊt kho thµnh phÈm ®Ñ tiªu thó cÇn lËp “PhiÕu xuÊt kho thµnh phÈm”. PhiÕu nµy cã thÑ lËp riªng cho mçi lo¹i hoÆc nhiÓu lo¹i thµnh phÈm, tuö theo t×nh h×nh tiªu thó thµnh phÈm. Tãm l¹i, mçi lo¹i hµng tån kho ®Óu cã nh÷ng ®Æc ®iÑm riªng. V× thÕ, quy tr×nh qu¶n lý vµ kiÑm so¸t còng cã nh÷ng nÐt kh¸c biÖt ®ßi hái c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp n¾m v÷ng tÝnh chÊt hµng tån kho cða doanh nghiÖp m×nh ®Ñ ®-a ra ph-¬ng ph¸p vµ m« h×nh qu¶n lý hiÖu qu¶. 1.2. Qu¶n lý hµng tån kho cña doanh nghiÖp 1.2.1. S÷ cÇn thiÕt ph¶i qu¶n lý hµng tån kho Qu¶n lý vµ sô dóng hîp lý c¸c lo¹i tµi s¶n l-u ®éng cã ¶nh h-ëng rÊt quan träng ®Õn viÖc hoµn thµnh nh÷ng nhiÖm vó, móc tiªu chung ®Æt ra cho doanh nghiÖp. ViÖc qu¶n lý tµi s¶n l-u ®éng thiÕu hiÖu qu¶ còng lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n khiÕn cho c¸c c«ng ty gÆp nhiÓu khã kh¨n trong ho¹t ®éng, thËm chÝ dÉn ®Õn ph¸ s¶n. Ba vÊn ®Ó c¬ b¶n vÓ qu¶n lý tµi chÝnh doanh nghiÖp bao gåm: d÷ to¸n vèn ®Çu t- dµi h¹n, c¬ cÊu vèn vµ qu¶n lý tµi s¶n l-u ®éng. Trong ®ã, qu¶n lý tµi s¶n l-u ®éng liªn quan ®Õn ho¹t ®éng tµi chÝnh hµng ngµy còng nh- c¸c quyÕt ®Þnh tµi chÝnh ng¾n h¹n cða doanh nghiÖp. V× vËy, c«ng t¸c qu¶n lý tµi s¶n l-u ®éng ®ãng mét vai trß kh¸ quan träng trong c«ng t¸c qu¶n lý tµi s¶n nãi chung. Qu¶n lý hµng tån kho – mét bé phËn cða tµi s¶n l-u ®éng – cã ý nghÜa kinh tÕ quan träng do hµng tån kho lµ mét trong nh÷ng tµi s¶n cã gi¸ trÞ lìn trong doanh nghiÖp. B¶n th©n vÊn ®Ó qu¶n lý hµng tån kho cã hai mÆt tr¸i ng-îc nhau lµ: ®Ñ ®¶m b¶o s¶n xuÊt liªn tóc, tr¸nh ®øt qu·ng trªn d©y chuyÓn s¶n xuÊt, ®¶m b¶o s¶n xuÊt ®¸p øng nhanh chãng nhu cÇu cða ng-êi tiªu dïng trong bÊt cø t×nh huèng nµo, doanh nghiÖp cã ý ®Þnh t¨ng hµng tån kho. Ng-îc l¹i, hµng tån kho t¨ng lªn, doanh nghiÖp l¹i ph¶i tèn thªm nh÷ng chi phÝ kh¸c cã liªn quan ®Õn d÷ tr÷ chung. V× vËy, b¶n th©n doanh nghiÖp ph¶i t×m c¸ch x¸c ®Þnh møc ®é c©n b»ng gi÷a møc ®é ®Çu t- cho hµng tån kho vµ lîi Ých do tho¶ m·n nhu cÇu cða s¶n xuÊt vµ nhu cÇu ng-êi tiªu dïng vìi chi phÝ tèi thiÑu nhÊt. §èi vìi mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt chÕ t¹o, yªu cÇu qu¶n lý hµng tån kho cµng g¾t gao. Cã thÑ minh häa ®iÓu nµy b»ng mét vµi con sè: B×nh qu©n møc tån kho trong hÖ thèng s¶n xuÊt chÕ t¹o th-êng ®¹t vµo kho¶ng 1,6 doanh sè b¸n/th¸ng hay kho¶ng 13% doanh sè n¨m, c«ng ty b¸n lÎ kho¶ng 1,4 doanh sè b¸n/th¸ng hay 12% doanh sè n¨m, c«ng ty b¸n bu«n kho¶ng 1,2 doanh sè b¸n/th¸ng hay 10% doanh sè n¨m. Qu¶n lý hµng tån kho tèt còng gãp phÇn hoµn thµnh kÕ ho¹ch s¶n xuÊt – kinh doanh cða doanh nghiÖp tr-ìc nh÷ng yªu cÇu ®Æt ra ngµy cµng cao cða thÞ tr-êng nh-:  Rñt ng¾n thêi gian cÇn thiÕt ®Ñ hÖ thèng s¶n xuÊt cã thÑ ®¸p øng nhu cÇu;  Ph©n bæ chi phÝ cè ®Þnh cho c¸c ®¬n hµng hay l« s¶n xuÊt khèi l-îng lìn;  §¶m b¶o æn ®Þnh s¶n xuÊt vµ sè l-îng c«ng nh©n khi nhu cÇu biÕn ®æi;  B¶o vÖ doanh nghiÖp tr-ìc c¸c s÷ kiÖn lµm ®×nh trÖ s¶n xuÊt nh- ®×nh c«ng, thiÕu hót trong kh©u cung cÊp…  B¶o ®¶m s÷ mÓm dÎo trong hÖ thèng s¶n xuÊt… 1.2.2. Néi dung cða qu¶n lý hµng tån kho Luång dÞch chuyÓn vËt chÊt trong hÖ thèng s¶n xuÊt chÕ t¹o V× hµng tån kho cã thÑ xuÊt hiÖn trong mäi c«ng ®o¹n s¶n xuÊt nªn ta cÇn nghiªn cøu luång dÞch chuyÑn vËt chÊt trong mét hÖ thèng s¶n xuÊt – kinh doanh bao gåm nhiÓu c«ng ®o¹n kh¸c nhau ®Ñ thÊy ®-îc s÷ hiÖn diÖn cða hµng tån kho còng nh- c¸c lo¹i kho trong tõng c«ng ®o¹n ®ã. HÖ thèng s¶n xuÊt ®-îc diÒn t¶ nh- lµ s÷ chuyÑn hãa c¸c ®Çu vµo qua hép ®en kÜ thuËt thµnh c¸c ®Çu ra. XÐt trong hÖ thèng s¶n xuÊt chÕ t¹o, c¸c ®Çu vµo lµ s¶n phÈm h÷u h×nh, qu¸ tr×nh chuyÑn ho¸ cã thÑ biÑu hiÖn ra nh- mét qu¸ tr×nh dÞch chuyÑn vËt chÊt tõ ®Çu vµo qua suèt c¸c qu¸ tr×nh chuyÑn ho¸ thµnh ®Çu ra. Có thÑ nguyªn vËt liÖu ë ®Çu vµo, dÞch chuyÑn tõ n¬i lµm viÖc nµy ®Õn n¬i lµm viÖc kh¸c trë thµnh s¶n phÈm lan to¶ kh¾p c¸c kªnh ph©n phèi ®Õn kh¸ch hµng cuèi cïng. Ta cã thÑ h×nh dung dßng dÞch chuyÑn nµy qua s¬ ®å sau: Mua sắm Tiếp nhận Ngƣời cung cấp Kho SP Kho bán thànhphẩm S¬ ®å 1: Dßng dÞch chuyÓn vËt chÊt trong hÖ thèng chÕ t¹o Qua s¬ ®å ta cã thÑ thÊy hµng tån kho xuÊt hiÖn ë mäi c«ng ®o¹n s¶n xuÊt, biÑu hiÖn cða nã chÝnh lµ c¸c kho nguyªn vËt liÖu, kho thµnh phÈm vµ kho b¸n thµnh phÈm. V× vËy, néi dung cða qu¶n lý hµng tån kho còng liªn quan ®Õn dßng dÞch chuyÑn vËt chÊt trong hÖ thèng s¶n xuÊt – kinh doanh. Néi dung cða qu¶n lý hµng tån kho Qu¶n lý hµng tån kho lµ tÝnh l-îng tån kho tèi -u sao cho chi phÝ tån kho lµ nhá nhÊt. Ho¹t ®éng qu¶n lý hµng tån kho ®-îc ®Æt trªn c¬ së bèn c©u hái lìn sau: Khách hàng Các giai đoạn sản xuất Kho nhà phân phối Gửi hàng Kho NVL  L-îng ®Æt hµng lµ bao nhiªu ®¬n vÞ vµo thêi ®iÑm quy ®Þnh;  Vµo thêi ®iÑm nµo th× b¾t ®Çu ®Æt hµng;  Lo¹i hµng tån kho nµo ®-îc chñ ý;  Cã thÑ thay ®æi chi phÝ tån kho hay kh«ng. §Ñ tr¶ lêi nh÷ng c©u hái nµy, chñng ta cÇn ph¶i t×m hiÑu vÓ c¸c m« h×nh qu¶n lý hµng tån kho, nghiªn cøu kÜ vÓ ®Æc ®iÑm cða tõng lo¹i hµng tån kho còng nh- chi phÝ tån kho cã thÑ cã. Chi phÝ tån kho Khi doanh nghiÖp tiÕn hµnh d÷ tr÷, c¸c lo¹i chi phÝ tÊt yÕu sÏ ph¸t sinh nhchi phÝ bèc xÕp nguyªn vËt liÖu, hµng ho¸…, chi phÝ b¶o qu¶n, chi phÝ ®Æt hµng, chi phÝ b¶o hiÑm… Chi phÝ tån kho liªn quan ®Õn c¸c m« h×nh d÷ tr÷. V× thÕ, viÖc nghiªn cøu vÓ c¸c lo¹i chi phÝ tån kho lµ cÇn thiÕt tr-ìc khi ®-a ra c¸c m« h×nh. Chi phÝ tån kho th-êng bao gåm:  Chi phÝ l-u kho (Chi phÝ tån tr÷)  Chi phÝ ®Æt hµng (Chi phÝ hîp ®ång)  Chi phÝ kh¸c §Ñ cã thÑ h×nh dung tõng bé phËn cða chi phÝ tån kho ta cã b¶ng minh ho¹ sau vìi c¸c sè liÖu gi¶ ®Þnh: Chi phÝ tån kho (n¨m) (% gi¸ trÞ hµng tån kho) I. Chi phÝ l­u kho  Chi phÝ ®ãng gãi hµng  Chi phÝ bèc xÕp hµng vµo kho  ThuÕ kho  B¶o hiÑm  KhÊu hao thiÕt bÞ kho vµ thanh lý hµng cò Tæng céng II. Chi phÝ ®Æt hµng  PhÝ ®Æt hµng  PhÝ vËn chuyÑn III. C¸c chi phÝ kh¸c  Gi¶m doanh thu (do mÊt hµng)  MÊt uy tÝn vìi kh¸ch hµng  Gi¸n ®o¹n s¶n xuÊt Chi phÝ l­u kho 12% 0.5% 1% 0.5% 12% 26% Thay ®æi theo l« hµng 2.5% Thay ®æi Thay ®æi Thay ®æi Chi phÝ nµy t¨ng tØ lÖ thuËn vìi l-îng hµng tån kho trung b×nh hiÖn cã vµ ®-îc ph©n ra lµm hai lo¹i:  Chi phÝ tµi chÝnh: bao gåm chi phÝ sô dóng vèn nh- tr¶ l·i tiÓn vay, chi phÝ vÓ thuÕ, khÊu hao…  Chi phÝ ho¹t ®éng: bao gåm chi phÝ bèc xÕp hµng ho¸, chi phÝ b¶o hiÑm hµng ho¸, chi phÝ do gi¶m gi¸ trÞ hµng ho¸, chi phÝ hao hót mÊt m¸t, chi phÝ b¶o qu¶n… B¶ng d-ìi ®©y sÏ thèng kª nh÷ng chi phÝ tån tr÷ cã thÑ cã: Nhóm chi phí 1. Chi phí về nhà cửa và kho tàng - Tiền thuê hoặc khấu hao nhà cửa - Chiếm 3% - 10% Chi phì cho bảo hiểm nhà kho, kho tàng Chi phì cho thuê nhà đất 2. Chi phí sử dụng thiết bị phương tiện - Tiền thuê hoặc khấu hao dụng cụ, thiết bị - Tỉ lệ so với giá trị dự trữ Chiếm từ 1% - 4% Chi phì năng lƣợng Chi phì vận hành thiết bị 3. Chi phí về nhân lực cho hoạt động giám sát quản lý 4. Phí tồn kho việc đầu tư vào hàng dự trữ - Thuế đánh vào hàng dự trữ - Chi phì cho việc vay mƣợn (vốn) - Bảo hiểm cho hàng dự trữ Chiếm từ 3% - 5% 5. Thiệt hại của hàng dự trữ do mất mát, hư hỏng hoặc không sử dụng được Chiếm từ 2% - 5% Chiếm từ 6% - 24% NÕu doanh nghiÖp cã nhu cÇu vÓ hµng tån kho lµ D ®¬n vÞ hµng hãa/n¨m, vµ N lµ sè lÇn ®Æt hµng trong mét n¨m th× l-îng hµng ®Æt mçi lÇn sÏ lµ Q = D/N L-îng tån kho trung b×nh A = D 2N Gi¶ sô ta cã gi¶ thiÕt vÓ hµng tån kho cða mét doanh nghiÖp nh- sau: D =120,000®¬n vÞ N = 4 lÇn ®Æt hµng Nh- vËy, l-îng hµng cung øng mçi lÇn Q=D/N=120,000/4=30,000®v/1 lÇn ®Æt hµng L-îng tån kho trung b×nh A=30,000/2=15,000®v NhËn xÐt: Ngay sau khi tÇu cËp bÕn, l-îng hµng tån kho lìn nhÊt sÏ lµ 30,000 ®¬n vÞ vµ tr-ìc khi l« hµng mìi nhËp kho, l-îng hµng tån kho ë møc thÊp nhÊt vµ b»ng 0. L-îng hµng tån kho trung b×nh sÏ lµ 15,000 ®¬n vÞ. Gi¶ sô hµng tån kho cã gi¸ p = $2/1®v Gi¸ trÞ hµng tån kho trung b×nh = p x A=2 x 15,000 = $30,000 Chi phÝ l-u kho = 10% gi¸ trÞ hµng l-u kho = 10% x 30,000 = $3,000/n¨m Chi phÝ bèc dí, xÕp hµng vµo kho lµ $2,000/n¨m Chi phÝ b¶o hiÑm kho lµ $500/n¨m KhÊu hao vµ thanh lý tµi s¶n cò kh«ng dïng ®-îc $1,000/n¨m Tæng chi phÝ tån kho = 3,000 + 2,000 + 500 + 1,000 = $ 6,500 Nh- vËy tØ lÖ phÝ tæn tån kho/n¨m = 6,500/30,000 = 0.217 NÕu gäi: t : TØ lÖ chi phÝ l-u kho TCC (Total Carrying Cost) : Tổng chi phì tồn kho p : Đơn giá hàng lƣu kho A : Giá trị tồn kho trung bính C1 : Chi phì lƣu kho một đơn vị hàng hoá TCC = t x p x A = C 1 x Q/2 = 0.217 x 2 x 15,000 = $ 6,500 Chi phí đặt hàng (Chi phí hợp đồng) Đây là chi phì cho việc đặt một đợt hàng mới. Chi phì này bao gồm chi phì quản lý, giao dịch và vận chuyển hàng hoá. Chi phì này thƣờng cố định cho một ló hàng đặt cho d÷ ló hàng lớn hay nhỏ. Do vậy, chi phì đặt hàng thƣờng thấp nếu ló đặt hàng lớn và ngƣợc lại chi phì này sẽ cao nếu ló hàng đặt nhỏ. Tổng chi phì đặt hàng ví thế sẽ tăng lên nếu số lƣợng mỗi lần cung ứng giảm đi. Nếu gọi: : Số lần đặt hàng trong năm N TOC (Total Ordering Cost) : Tổng chi phì đặt hàng : Chi phì cố định cho một lần đặt hàng và C2 C 2 =$100 TOC = C 2 x N Mà ta biết: N = D/Q Do vậy: D TOC = C 2 x Q Theo vì dụ trên ta sẽ cñ: 120,000 TOC = 100 x = $400 30,000 Các chi phì khác: bao gồm các chi phì thành lập kho, trả lƣơng cho cóng nhân viên ngoài giờ… Tổng phì tổn tồn kho (Total Inventory Cost) TIC Tổng chi phì tồn kho đƣợc tình bằng cóng thức: TIC = TCC + TOC min Phƣơng trính tổng quát tình tổng chi phì tồn kho sẽ là: Q TIC = C 1 x 2 D + C2 x Q min (1) Phƣơng trính (1) sẽ đƣợc áp dụng vào các mó hính quản lý hàng tồn kho dƣới đây. 1.2.3. Các phƣơng pháp quản lý hàng tồn kho Khi nghiên cứu các phƣơng pháp quản lý hàng tồn kho, chöng ta cần giải quyết hai câu hỏi trọng tâm là:  Lƣợng hàng cho mỗi đơn hàng là bao nhiêu thí chi phì sẽ thấp nhất  Khi nào thí tiến hành đặt hàng 1.2.3.1. Quản lý dự trữ theo phương pháp cổ điển hay mô hình dự trữ hiệu quả nhất EOQ (Economic ordering Quantity) Mó hính kiểm soát dự trữ cơ bản EOQ đƣợc đề xuất và ứng dụng từ năm 1915, cho đến nay nñ vẫn đƣợc hầu hết các doanh nghiệp sử dụng. Kỹ thuật kiểm soát dự trữ theo mó hính này rất dễ áp dụng, nhƣng khi sử dụng nñ, ngƣời ta đã phảI dựa vào những giả thiết quan trọng, đñ là:  Nhu cầu phải biết trƣớc và nhu cầu khóng đổi;  Phải biết trƣớc thời gian kể từ khi đặt hàng cho tới khi nhận đƣợc hàng và thời gian đñ khóng đổi;  Lƣợng hàng của mỗi đơn hàng đƣợc thực hiện trong một chuyến hàng và đƣợc thực hiện ở một thời điểm đã định trƣớc;  Chỉ cñ duy nhất 2 loại chi phì là chi phì tồn trữ và chi phì đặt hàng;  Sự thiếu hụt trong kho hoàn toàn khóng xảy ra nếu nhƣ đơn đặt hàng đƣợc thực hiện đöng thời gian. Lượng hàng cung ứng Sơ đồ 2: Mô hình hàng tồn kho cơ bản Q* Q*/2 O Trong đñ: Dự trữ trung bính A B C Thời gian Q* - Sản lƣợng của một đơn hàng (lƣợng hàng dự trữ tối đa) O – Dự trữ tối thiểu Q*/2 – Lƣợng dự trữ trung bính OA = AB = BC là khoảng cách kể từ khi nhận hàng đến khi sử dụng hết hàng của một đợt đặt hàng dự trữ Với mó hính này, lƣợng dự trữ sẽ giảm theo một tỉ lệ khóng đổi ví nhu cầu khóng thay đổi theo thời gian. a) Xác định các thóng số cơ bản của mó hính EOQ Lượng đặt hàng tối ưu Mục tiêu của các mó hính dự trữ đều nhằm tối thiểu hoá tổng chi phì dự trữ. Khi nghiên cứu về chi phì hàng tồn kho ta đã cñ phƣơng trính: Q TIC = C 1 x 2 D + C2 x min (1) Q Xét phƣơng trính (1), ta lấy vi phân TIC theo Q. Từ đñ ta cñ thể tình đƣợc lƣợng hàng cung ứng mỗi lần tối ƣu Q* nhƣ sau: Q*  2 DC2 C1 Nhƣ vậy, lƣợng dự trữ tối ƣu hay lƣợng đơn hàng tối ƣu Q* sẽ là một lƣợng xác định sao cho tại đñ tổng chi phì TIC là nhỏ nhất. Q* tối ƣu tại điểm cñ chi phì đặt hàng và chi phì tồn trữ (chi phì cơ hội) bằng nhau. Cóng thức này cũng cñ thể đƣợc thể hiện qua đồ thị sau: Chi phí Chi phí lƣu kho C 1 xQ/2 Chi phí đặt hàng C 2 xD/Q O Lƣợng hàng cung ứng Giả sử cñ số liệu về hàng tồn kho của một cóng ty sản xuất xe máy nhƣ sau: Toàn bộ số hàng hoá cần sử dụng trong năm là 1600 tấm thép/năm, chi phì mỗi lần đặt hàng là 1 triệu đồng, chi phì lƣu kho một đơn vị hàng hoá là 0,5 triệu đồng. Lƣợng hàng hoá mỗi lần cung ứng tối ƣu là: Q*  2 1600 1  80 0,5 Số lần đặt hàng trong năm là: 1600/80 = 20 lần Chi phì đặt hàng trong năm là: 20 * 1 = 20 triệu Chi phì lƣu kho hàng hoá là: 0,5 * 80/2 = 20 triệu Khoảng cách giữa hai lần đặt hàng Kì hiệu T là khoảng cách giữa hai lần đặt hàng ta cñ: Số ngày làm việc trong năm T= Số lƣợng đơn đặt hàng mong muốn (N) Giả sử trong năm cóng ty làm việc bính quân 320 ngày, khoảng cách giữa hai lần đặt hàng sẽ là T = 320/20 = 16 ngày