Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Cao đẳng - Đại học Luận văn cải cách thủ tục hành chính của công an thành phố hồ chí minh...

Tài liệu Luận văn cải cách thủ tục hành chính của công an thành phố hồ chí minh

.PDF
101
91
81

Mô tả:

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI NGUYỄN LAM CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH CỦA CÔNG AN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH HÀ NỘI, năm 2019 VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI NGUYỄN LAM CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH CỦA CÔNG AN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Chuyên ngành: Luật hiến pháp và luật hành chính Mã số: 8.38.01.02 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC PGS.TS NGUYỄN MINH MẪN HÀ NỘI, năm 2019 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các tài liệu, kết quả nghiên cứu nêu trong luận văn là trung thực, có xuất xứ rõ ràng. Những kết luận trong luận văn chưa từng công bố trong bất cứ công trình nghiên cứu nào. Tôi xin chịu trách nhiệm về đề tài nghiên cứu của mình. TÁC GIẢ LUẬN VĂN NGUYỄN LAM DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT CATP Công an Thành phố CBCS Cán bộ, chiến sỹ CCHC Cải cách hành chính TP.HCM Thành phố Hồ Chí Minh MỤC LỤC MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1 CHƯƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CẢI CÁCH HÀNH CHÍNH. 11 1.1. Khái niệm, mục tiêu, bản chất của cải cách hành chính ở Việt Nam hiện nay ......................................................................................................................... 11 1.1.1.Khái niệm cải cách hành chính ............................................................... 11 1.1.2. Mục tiêu của cải cách hành chính ở Việt Nam hiện nay ........................ 13 1.1.3. Bản chất của cải cách hành chính.......................................................... 15 1.2. Sự cần thiết của cải cách hành chính ở Việt Nam hiện nay........................... 18 1.3. Nguyên tắc, nội dung và phương thức tiến hành cải cách hành chính ở Việt Nam giai đoạn hiện nay ........................................................................................ 21 1.3.1. Nguyên tắc cải cách nền hành chính ở Việt Nam................................... 21 1.3.2. Nội dung, phương thức tiến hành cải cách nền hành chính nhà nước giai đoạn 2010-2020 ........................................................................................ 23 1.4. Các yếu tố bảo đảm hiệu quả công tác cải cách hành chính .......................... 26 1.4.1. Yếu tố thể chế, đặc điểm tổ chức, vận hành của hệ thống chính trị ....... 26 1.4.2. Yếu tố tổ chức bộ máy nhà nước ............................................................ 27 1.4.3. Yếu tố con người ..................................................................................... 28 1.4.4. Yếu tố cơ sở vật chất, tài chính .............................................................. 30 1.5. Khái quát bài học kinh nghiệm về cải cách hành chính ở các nước trong khu vực và trên thế giới ............................................................................................... 31 1.5.1. Cộng hòa Liên bang Đức ....................................................................... 32 1.5.2. Hàn Quốc ............................................................................................... 33 1.5.3. Singapore ................................................................................................ 35 1.5.4. Nhật Bản ................................................................................................. 36 1.5.5. Trung Quốc............................................................................................. 37 1.5.6. Bài học kinh nghiệm ............................................................................... 38 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC CẢI CÁCH HÀNH CHÍNH TẠI CÔNG AN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH HIỆN NAY ..................................... 41 2.1. Khái quát về cải cách hành chính trong lực lượng Công an nhân dân .......... 41 2.1.1. . Chủ trương, quan điểm của Bộ Công an về vấn đề cải cách hành chính ......................................................................................................................... 44 2.1.2. Chủ trương, quan điểm của Đảng ủy, Ban Giám đốc Công an thành phố Hồ Chí Minh về vấn đề cải cách hành chính ............................................ 48 2.2. Thực trạng công tác cải cách hành chính ở Công an thành phố Hồ Chí Minh .............................................................................................................................. 49 2.2.1. Thực trạng .............................................................................................. 49 2.2.2. Nhận xét, đánh giá.................................................................................. 66 CHƯƠNG 3: ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC CẢI CÁCH HÀNH CHÍNH Ở CÔNG AN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH........................................................................................................................ 73 3.1. Định hướng chung ......................................................................................... 75 3.2. Các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác cải cách hành chính tại Công an thành phố Hồ Chí Minh ........................................................................................ 78 KẾT LUẬN .............................................................................................................. 91 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO MỞ ĐẦU Ngày nay, cải cách hành chính là vấn đề mang tính toàn cầu. Tại các nước phát triển và các nước đang phát triển trên toàn thế giới hiện nay đều xem cải cách hành chính như một động lực mạnh mẽ nhằm chủ động thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, phát triển dân chủ và các mặt khác của đời sống kinh tế, văn hóa, xã hội. Tại Việt Nam, công cuộc đổi mới toàn diện đất nước được bắt đầu từ năm 1986, đến nay đã tiến hành được hơn 30 năm và sẽ tiếp tục thực hiện trong thời gian sắp tới. Đồng thời với việc đổi mới về kinh tế thì cải cách hành chính cũng được tiến hành từng bước thận trọng và đã thu được nhiều kết quả rất đáng khích lệ. Khởi đầu từ việc cải cách thủ tục hành chính, đến cải cách nền hành chính nhà nước với ba nội dung là: cải cách thể chế hành chính; cải cách bộ máy hành chính nhà nước; xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức trong hệ thống bộ máy nhà nước. Hiện nay tại Việt Nam cải cách hành chính đã chuyển sang một bước mới với bốn nội dung cụ thể: Cải cách thể chế hành chính; cải cách bộ máy hành chính nhà nước; xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức; cải cách tài chính công trong hệ thống bộ máy nhà nước. Cải cách hành chính đang thể hiện rõ vai trò quan trọng của mình trong việc đẩy nhanh sự phát triển đất nước theo mục tiêu xây dựng một nền hành chính trong sạch, vững mạnh, tiết kiệm, chuyên nghiệp, phục vụ nhân dân ngày một tốt hơn. Là trung tâm chính trị - văn hóa, khoa học - xã hội, kinh tế của cả nước, thành phố Hồ Chí Minh cũng nghiêm túc thực hiện công tác cải cách hành chính. Cùng với các cơ quan, đơn vị, địa phương, Công an thành phố Hồ Chí Minh (CA TPHCM) xác định công tác cải cách hành chính (CCHC) là yêu cầu cấp thiết và là một trong những mặt công tác trọng tâm, đột phá. CATP.HCM đã tập trung phát huy vai trò của toàn thể cán bộ chiến sĩ nhằm đáp ứng nhu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong thời kỳ hội nhập và phát triển đất nước. Qua đó, công tác CCHC ở CATP.HCM những năm qua đã có những chuyển biến mạnh mẽ, đạt được những kết quả tích cực, được các cấp, các ngành và nhân dân ghi nhận, đánh giá cao. Phát huy những kết quả đạt được, CATP.HCM ngày càng có những bước tiến mới trong 1 công cuộc cải cách thủ tục hành chính, với mục tiêu “Xây dựng phong cách người Công an nhân dân bản lĩnh, nhân văn, vì nhân dân phục vụ”. 1. Lý do chọn đề tài Công an nhân dân là một bộ phận trong hệ thống tổ chức bộ máy nhà nước, là lực lượng nòng cốt trong sự nghiệp bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, trong đó công tác CCHC của lực lượng Công an nhân dân liên quan trực tiếp đến hoạt động của tổ chức, doanh nghiệp và đời sống của nhân dân. Hiến pháp nước CHXHCN Việt Nam năm 2013 có quy định “Nhà nước xây dựng Công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, dựa vào dân và làm nòng cốt cho phong trào nhân dân..” [31, Điều 67]. Trên cơ sở quy định của Hiến pháp, văn kiện Đại hội lần thứ XI của Đảng đã khẳng định “Xây dựng Quân đội nhân dân và Công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại” [16]. Để thực hiện được mục tiêu trên, lực lượng Công an nhân dân phải coi trọng đổi mới về mọi mặt, trong đó có công tác CCHC – một công tác quan trọng có ý nghĩa quyết định đến tổ chức và hoạt động hành chính của lực lượng Công an nhân dân. Như vậy CCHC trong Công an nhân dân xuất phát từ những quy định của Hiến pháp, pháp luật về mục tiêu xây lực lượng CAND “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ và từng bước hiện đại” đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ và công tác Công an trong tình hình mới. Với chức năng, nhiệm vụ là quản lý nhà nước về an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự an toàn xã hội, đấu tranh phòng chống tội phạm, trong công tác, lực lượng công an thường xuyên phải tiếp xúc, giải quyết những vấn đề liên quan đến lợi ích thiết thực của người dân. Tuy nhiên, hiện nay thủ tục hành chính trong lực lượng Công an còn rườm rà, gây phiền hà cho người dân, cơ chế tiếp dân chưa hiệu quả, bộ máy tổ chức lực lượng chưa tinh gọn, thiếu phối hợp, các văn bản pháp luật còn chồng chéo dẫn đến chất lượng công tác của cán bộ chiến sỹ bị ảnh hưởng. Chính vì vậy, CCHC đối với lực lượng Công an nhân dân là hết sức cần thiết, phù hợp với quan điểm CCHC của Đảng và Nhà nước. Việc nghiên cứu về lý 2 luận và thực tiễn công tác cải cách hành chính trong Công an TPHCM là cần thiết và cấp bách để cải tiến, nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về an ninh trật tự theo hướng tạo thuận lợi cho tổ chức, công dân, doanh nghiệp, cũng như các yêu cầu nghiệp vụ của lực lượng công an. 2. Tình hình nghiên cứu Lý luận về cải cách nền hành chính tại Việt Nam không phải là một vấn đề mới, đã thu hút sự quan tâm của nhiều nhà khoa học, chuyên gia, nhà quản lý. Những vấn đề này được nêu và thảo luận ở nhiều hội thảo, bài viết, các công trình nghiên cứu về quá trình cải cách hành chính ở Việt Nam như: Sách “Cải cách hành chính nhà nước – thực trạng, nguyên nhân và giải pháp” của TS. Thang Văn Phúc chủ biên (Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2001): sách gồm 5 chương, tập trung cung cấp những nội dung về quan điểm, chủ trương của Đảng và Nhà nước, thực trạng và phương hướng đổi mới về cải cách hành chính trong bốn lĩnh vực quan trọng là cải cách thể chế pháp lý, cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước, cải cách trong việc quản lý và phát triển nguồn nhân lực, cải cách trong việc quản lý tài chính công. Trong quá trình nghiên cứu, tôi đã kế thừa có chọn lọc một số giải pháp nâng cao hiệu quả cải cách hành chính mà tôi thấy phù hợp với đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn. Sách “Cơ sở lý luận và thực tiễn về hành chính nhà nước” (Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, Hà Nội, năm 2013) do PGS.TS Nguyễn Hữu Hải chủ biên. Sách gồm 8 chương, tập trung cung cấp những kiến thức cơ bản về hành chính nhà nước như: trình bày các khái niệm cơ bản, đặc điểm nguyên tắc tổ chức và hoạt động của hành chính nhà nước, các lý thuyết, mô hình hành chính nhà nước, kiểm soát bên ngoài và kiểm soát nội bộ đối với hành chính nhà nước, giải pháp nâng cao hiệu quả, hiệu lực hành chính nhà nước. Trong quá trình nghiên cứu, tôi đã tiếp thu và kế thừa phần cơ sở lý luận của tác giả, đồng thời vận dụng cơ sở lý luận này vào thực tiễn để rút ra sự khác biệt giữa từng thời kỳ, từng lĩnh vực khác nhau. Ngoài ra, có một số đề tài nghiên cứu chuyên sâu về từng lĩnh vực trong cải cách hành chính như: 3 Trong sách “Cải cách chính quyền địa phương, lý luận và thực tiễn” các tác giả Tô Tử Hạ, Nguyễn Hữu Trị, Nguyễn Hữu Đức (Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, Hà Nội, năm 1998) đã trình bày những cách thức, phương thức cải cách hành chính của chính quyền địa phương ở nước ta, trong đó có chính quyền ở cấp phường, xã về mặt tổ chức bộ máy, thể chế, tài chính, ngân sách, cán bộ. Tuy nhiên, những nội dung này chỉ liên quan đến chính quyền ở cấp phường, xã mà chưa đề cập chuyên sâu vào các nội dung chung cho chính quyền ở cấp lớn hơn như tại các đô thị, tỉnh, thành phố, thành phố trực thuộc trung ương hiện nay ở nước ta. Sách “Đổi mới, hoàn thiện bộ máy nhà nước trong giai đoạn hiện nay” của tác giả Bùi Xuân Đức (Nhà xuất bản Tư pháp, năm 2004) đề cập đến đổi mới hành chính bên dưới cấp thành phố và mô hình được tổ chức linh hoạt, không nhất thiết cấp nào cũng như nhau, có thể có một hoặc hai cấp dưới cấp thành phố, có thể là quận hoặc có thể là phường, nhưng bộ máy hành chính phải gọn nhẹ. Tác giả đã khẳng định cấp chính quyền ở đô thị không nhất thiết phải qua ba cấp như hiện nay, đây là tư duy khoa học, cũng như quan điểm, nhận thức phù hợp với thực tiễn hiện nay đòi hỏi bộ máy nhà nước cần phải đối mới cơ quan quyền lực cũng như cơ quan ở địa phương. Bên cạnh đó, còn có các đề tài nghiên cứu khác như bài viết “Cải cách hành chính ở Việt Nam: thành tựu và các rào cản hiện nay” của GS.TSKH Nguyễn Văn Thâm (2005), đề tài “Cải cách hành chính và xây dựng nhà nước pháp quyền ở Việt Nam hiện nay” của PGS.TS Đinh Ngọc Vượng (2010) và các báo cáo định kỳ tình hình thực hiện công tác cải cách hành chính của Bộ Nội vụ, các bài viết trên Tạp chí cộng sản, Tạp chí Tổ chức nhà nước… Các đề tài, báo cáo này nghiên cứu kỹ hơn về những thành tựu đã đạt được sau vài năm cải cách hành chính, nêu ra một số rào cản trong công cuộc cải cách hành chính ở Việt Nam những năm 2010 và đưa ra những giải pháp cụ thể nhằm cải cách nền hành chính nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Về quá trình và kinh nghiệm cải cách hành chính của các quốc gia phát triển trên thế giới, có một số sách chuyên khảo như sách “Tổ chức bộ máy nhà nước và 4 cải cách hành chính ở Cộng hòa Liên bang Đức” do PTS. Thang Văn Phúc chủ biên. Sách có 6 chương, gồm các nội dung về tổ chức bộ máy và nền hành chính Liên bang; chế độ công chức, công vụ; tổ chức bộ máy nhà nước ở cấp bang; tổ chức bộ máy chính quyền địa phương; cải cách và hiện đại hóa nền hành chính công ở Cộng hòa Liên bang Đức. Qua đó cho thấy tình hình lịch sử, quá trình và một số bài học kinh nghiệm khi tiến hành cải cách hành chính tại nước Cộng hòa Liên bang Đức. Ngoài ra còn có quyển sách “Tìm hiểu về hành chính công Hoa Kỳ - lý thuyết và thực tiễn” (Nxb Chính trị - Hành chính, Hà Nội, năm 2009) của PGS.TS Nguyễn Hữu Hải. Nội dung cuốn sách gồm hai phần: Phần I tập trung giới thiệu về lịch sử phát triển của khoa học hành chính công Hoa Kỳ qua các thời kỳ, khái quát về cơ sở thực tiễn của việc hình thành các lý thuyết về hành chính công; Phần II giới thiệu tóm tắt các lý thuyết tiêu biểu về hành chính công của các nhà khoa học trên thế giới trong suốt chiều dài lịch sử phát triển của khoa học hành chính công theo các chủ đề như: ngành khoa học về hành chính công, mối quan hệ giữa hành chính và chính trị, lý thuyết tổ chức, quản lý nguồn nhân lực, quá trình ngân sách công, quản lý công, phân tích chính sách công, thực thi và đánh giá chương trình, mối quan hệ liên chính quyền, đạo đức hành chính, quản lý công mới. Một số tài liệu dịch khác như “Nhà nước trong một thế giới đang chuyển đổi: Báo cáo về tình hình phát triển thế giới 1997” của Ngân hàng thế giới (Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 1998), “Phục vụ và duy trì: Cải thiện hành chính công trong một thế giới cạnh tranh” của S. Chiavo – Campo và P.S.A Sundaram (Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, Hà Nội) đều đề cập đến các xu hướng cải cách trong hoạt động của Chính phủ các nước trên thế giới [24]. Ngoài ra, đề tài cải cách hành chính cũng đã được khai thác dưới góc nhìn pháp lý với công trình nghiên cứu ở cấp khóa luận cử nhân, luận văn thạc sĩ và công trình dự thi nghiên cứu khoa học. Ở cấp độ luận văn thạc sỹ có các luận văn sau: Luận văn thạc sỹ quản lý hành chính công của Lê Thị Bình Minh về “Đẩy mạnh cải cách hành chính Nhà nước tỉnh Hòa Bình giai đoạn 2011-2020”; Luận văn thạc sĩ 5 “Cải cách thủ tục Hành chính tại Ủy ban nhân dân huyện Kim Động, tỉnh Hưng Yên” của tác giả Vũ Thị Thanh Hương (2016) [23]; “Thực trạng và giải pháp đổi mới cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa tại Ủy ban nhân dân quận Kiến An” của tác giả Nguyễn Đình Nam (2017) [25]; “Thực hiện thủ tục hành chính của Ủy ban nhân dân phường - Qua thực tiễn phường Trần Phú, Quận Hoàng Mai, TP Hà Nội” của tác giả Nghiêm Xuân Hùng (2016) [22] … Các tác giả đã nghiên cứu về cơ sở lý luận và thực tiễn về cải cách hành chính ở Việt Nam trong từng thời kỳ, tại Ủy ban nhân dân của một số địa phương cụ thể, từ đó rút ra được những bài học kinh nghiệm phù hợp với tình hình thực tế của đất nước. Các công trình nghiên cứu nói trên đã phân tích, bình luận khá đầy đủ và toàn diện những nội dung cơ bản về tình hình cải cách hành chính ở Việt Nam. Tuy nhiên, các đề tài nghiên cứu và các luận văn trên chỉ nghiên cứu chung về tình hình cải cách thủ tục hành chính của Việt Nam hoặc chỉ nghiên cứu về cải cách thủ tục hành chính tại các Ủy ban nhân dân địa phương. Mặc dù được lựa chọn là một trong những nội dung quan trọng của Chương trình tổng thể CCHC nhà nước, nhưng cho đến nay, các vấn đề nghiên cứu về CCHC trong lực lượng Công an nói riêng và tại Công an thành phố Hồ Chí Minh nói riêng mới chỉ dừng lại ở các báo cáo, tổng kết của địa phương mà chưa có công trình chuyên khảo đi sâu nghiên cứu vấn đề CCHC trong lực lượng Công an nhân dân. Do đó việc tìm hiểu và nghiên cứu những khó khăn, hạn chế trong công tác CCHC trong lực lượng Công an là cần thiết. Từ việc tìm hiểu và đánh giá tình hình nghiên cứu nêu trên, tác giả nhận thấy rằng cho đến nay vẫn chưa có đề tài nào nghiên cứu về công tác cải cách hành chính trong lực lượng Công an nhân dân. Vì vậy, đây là công trình nghiên cứu đầu tiên về vấn đề này ở cấp độ luận văn thạc sỹ luật học. Trong quá trình nghiên cứu, bản thân tác giả có kế thừa, chọn lọc một số ý tưởng của các công trình nghiên cứu trên, kết hợp với việc phân tích thực trạng của công tác CCHC tại Công an thành phố Hồ Chí Minh hiện nay. Qua đó, đưa ra những giải pháp phù hợp với tình hình thực tiễn của 6 lực lượng Công an nhân dân TPHCM nhằm nâng cao hiệu quả công tác CCHC của lực lượng Công an nói chung và lực lượng Công an TPHCM nói riêng. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu đề tài Luận văn tập trung làm sáng tỏ những vấn đề lý luận về công tác CCHC trong lực lượng Công an nhân dân; đưa ra các đánh giá, phân tích thực trạng của công tác cải cách hành chính trong lực lượng Công an TPHCM. Từ kết quả lý luận và phân tích thực tiễn, tác giả đề xuất những giải pháp nhằm nâng cao, hoàn thiện công tác cải cách hành chính trong lực lượng Công an nhân dân tại TPHCM nói riêng và Việt Nam nói chung. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài Để thực hiện các mục đích nêu trên, luận văn tập trung giải quyết các nhiệm vụ cụ thể sau: Thứ nhất, làm rõ khái niệm cải cách hành chính và sự cần thiết phải cải cách hành chính ở Việt Nam. Đồng thời cũng liệt kê, phân tích và bình luận các nguyên tắc, quan điểm cải cách nền hành chính Nhà nước Việt Nam. Từ đó, đánh giá và phân tích các mục tiêu, nội dung cải cách nền hành chính nhà nước đã đạt được và chưa đạt được trong giai đoạn 2010-2020. Thứ hai, phân tích những chủ trương, quan điểm của Bộ Công an, của Đảng ủy - Ban Giám Đốc CATP về vấn đề CCHC. Từ đó, đánh giá thực trạng công tác CCHC trong lực lượng Công an TP.HCM thời gian qua. Thứ ba, nghiên cứu lịch sử CCHC của một số quốc gia trên thế giới, từ đó rút ra những kinh nghiệm cụ thể, so sánh với tình hình thực trạng công tác CCHC tại CATP để rút ra các bài học kinh nghiệm có thể áp dụng. Thứ tư, tổng hợp những nội dung đã nghiên cứu trên, đưa ra kiến nghị, đề xuất góp phần hoàn thiện CCHC tại Công an TP.HCM. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu là công tác CCHC trong lực lượng Công an nhân dân. 7 Trong khuôn khổ của một luận văn thạc sỹ, phạm vi nghiên cứu của đề tài tập trung vào công tác CCHC của lực lượng Công an nhân dân tại TPHCM trong khoảng thời gian từ 2001 đến nay. Ngoài ra, phạm vi nghiên cứu còn bao gồm các bài báo, bài viết khoa học, sách chuyên khảo, báo cáo tổng kết của cơ quan quản lý, đề tài nghiên cứu khoa học, kể cả luận án, luận văn, khóa luận có liên quan đến cải cách hành chính. Trong quá trình nghiên cứu và phân tích đối tượng nghiên cứu, người viết viện dẫn nội dung các văn bản của Đảng và Chính phủ để làm cơ sở phân tích các nội dung của CCHC. Đồng thời cũng nghiên cứu công tác CCHC ở một số quốc gia khác để rút ra ưu và khuyết điểm, từ đó đưa ra giải pháp góp phần hoàn thiện nền hành chính Việt Nam hơn. Tuy nhiên, các nội dung này sẽ không được nghiên cứu sâu và toàn diện mà chỉ được trích dẫn và phân tích đối với các vấn đề có liên quan đến đối tượng nghiên cứu. 5. Phương pháp nghiên cứu Dựa trên mục tiêu của đề tài này là rút ra giải pháp, các phương pháp được sử dụng chủ yếu là liệt kê, tổng hợp, so sánh, phân tích trong quá trình nghiên cứu. Ngoài ra, đề tài được nghiên cứu dựa trên phương pháp lý luận và phân tích thực tiễn, từ đó đánh giá và rút ra kết luận trong từng chương mục, cụ thể như sau: - Đối với Chương 1: Một số vấn đề lý luận về cải cách hành chính Chương 1 của luận văn đề cập đến khái niệm cải cách hành chính; sự cần thiết phải cải cách hành chính ở Việt Nam; nguyên tắc, quan điểm, bản chất cải cách thủ tục hành chính Nhà nước Việt Nam; mục tiêu và nội dung cải cách nền hành chính. Đồng thời so sánh với công tác cải cách hành chính ở một số quốc gia khác. Do vậy, trong phần này, phương pháp tổng hợp, liệt kê, so sánh các số liệu và các nguồn thông tin, tài liệu chính quy được sử dụng chủ yếu. Từ đó, tác giả tiếp tục sử dụng phương pháp lý luận để trình bày và phân tích các khái niệm, đặc điểm và sự khác biệt giữa các quốc gia - Đối với Chương 2: Thực trạng công tác cải cách hành chính ở Công an TPHCM 8 Đây là chương quan trọng nhất của đề tài nghiên cứu, thể hiện thành quả của tư duy và sáng tạo của tác giả. Trong quá trình viết, tác giả đã phải sử dụng kết hợp phương pháp tổng hợp, liệt kê, phương pháp logic và phương pháp lý luận để trình bày từng đề mục. - Đối với Chương 3: Định hướng và giải pháp nâng cao hiệu quả công tác cải cách hành chính ở Công an TP.HCM Từ kết quả nghiên cứu ở Chương 2, tác giả sử dụng phương pháp phân tích thực tiễn rồi đánh giá, rút ra kết luận và đưa ra một số kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả công tác CCHC ở Công an TP.HCM. 6. Ý nghĩa khoa học và giá trị ứng dụng của đề tài Như đã trình bày tại phần lý do chọn đề tài, tác giả nhận thức rằng CCHC là đề tài không mới. Tuy nhiên, thực tế tình hình nghiên cứu đề tài cho thấy chưa có công trình nghiên cứu nào trình bày một cách chuyên sâu về CCHC trong lực lượng Công an nhân dân. Vì vậy, đây là công trình nghiên cứu đầu tiên về vấn đề này ở cấp độ luận văn thạc sỹ luật học. Trong Luận văn này, tác giả có sự thống kê, phân tích đầy đủ các yếu tố nguyên tắc, mục tiêu, nội dung cải cách hành chính, đồng thời cũng đã có những kiến nghị phù hợp với thực trạng công tác cải cách hành chính ở Công an TPHCM hiện nay. Do vậy, tác giả tin rằng Luận văn này sẽ có ý nghĩa khoa học và giá trị thực tiễn trong việc hoàn thiện quy định về cải cách hành chính, tháo gỡ những vướng mắc, bất cập và nâng cao hiệu quả công tác CCHC trong lực lượng Công an nhân dân nói riêng, nền hành chính Việt Nam nói chung. 7. Bố cục của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phần nội dung của luận văn gồm 03 chương: Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CẢI CÁCH HÀNH CHÍNH Chương 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC CẢI CÁCH HÀNH CHÍNH Ở CATP.HCM 9 Chương 3: ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC CẢI CÁCH HÀNH CHÍNH Ở CATP.HCM 10 Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CẢI CÁCH HÀNH CHÍNH 1.1. Khái niệm, mục tiêu, bản chất của CCHC ở Việt Nam hiện nay 1.1.1. Khái niệm cải cách hành chính Thuật ngữ "cải cách" được dùng rất phổ biến trong ngôn ngữ phương Tây và phương Đông, được hiểu cụ thể như là một quá trình, một hoạt động cụ thể có mục đích làm thay đổi, chuyển biến những cái cũ đang có hiện nay theo hướng tốt hơn hoặc thay thế cái cũ bằng cái mới, đáp ứng các yêu cầu khách quan của tình hình. Cải cách có thể diễn ra ở những cấp độ, mức độ khác nhau và trên nhiều lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội. Có những hoạt động cải cách mang tính chất cách mạng, có những cuộc cải cách chỉ là sự thay đổi hình thức so với ban đầu. Cải cách bao gồm tập hợp của nhiều cải tiến, sáng kiến, thay đổi, chuyển đổi, chuyển hóa, phát triển. Cải cách còn được xem là một biện pháp giải quyết những đòi hỏi của thực tiễn với mục tiêu rõ ràng, chương trình, mục đích cụ thể và yêu cầu phải hoàn thành và có kết quả trong một thời gian cụ thể đã được xác định. Với ý nghĩa như trên thì hoạt động cải cách luôn luôn hiện diện trong nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội. Thuật ngữ “hành chính” có gốc từ tiếng Latinh “administratio” là quản lý, lãnh đạo trong một phạm vi cụ thể, nhất định. Tuy hiện nay có nhiều cách hiểu và giải thích khác nhau về thuật ngữ này, tuỳ theo góc độ tiếp cận của từng nhà nghiên cứu, nhưng đặc điểm cơ bản của hành chính xuất phát từ việc trong bất kỳ xã hội nào cũng cần có sự phân công lao động, cần tới sự xác lập những tỉ lệ giữa các lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội. Như vậy, hành chính theo nghĩa chung là quản lý công việc, là quản lý xã hội; theo nghĩa riêng, hẹp hơn là công việc nhà nước và tổ chức quản lý nhà nước. Về cơ bản, hành chính là tổng thể những hoạt động quản lý của con người nhằm quản lý, cải tạo, điều chỉnh các khách thể, các hoạt động nhằm đảm bảo cho nó vận động tới một mục tiêu, phương hướng cụ thể đã được xác định. 11 Căn cứ vào quan niệm về cải cách và hành chính từ đó đã được bổ sung làm rõ ở trên thì hoạt động cải cách hành chính là hoạt động có ý thức và mục đích cụ thể của con người nhằm cải tạo, điều chỉnh, nâng cấp nhằm xây dựng và hoàn thiện công tác quản lý đối với tất cả các hệ thống trong xã hội. Do hoạt động hành chính luôn gắn liền với hoạt động của các cơ quan nhà nước, các thể chế chính trị nên khái niệm CCHC thường được xem như tương đồng với khái niệm CCHC nhà nước. Theo đó, các khái niệm CCHC thống nhất tại các điểm cụ thể như sau: CCHC là sự thay đổi, điều chỉnh có kế hoạch theo một mục tiêu xác định nhưng không làm triệt tiêu hay chuyển đổi bản chất của hệ thống hành chính nhà nước mà nhằm mục đích để hệ thống hành chính nhà nước hoạt động hiệu lực, hiệu quả hơn; từ đó hướng đến mục tiêu điều tiết những mâu thuẫn, trùng lấp trong bộ máy, cơ cấu tổ chức và các cơ chế quản lý của bộ máy hành chính nhà nước; đồng thời tập trung vào xác địcnh cụ thể trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân thông qua đó nhằm thiết lập một hệ thống hành chính chặt chẽ, thống nhất, có hệ thống từ trên xuống dưới. CCHC không phải là cải cách chế độ chính trị - kinh tế - xã hội mà là quá trình điều chỉnh, khắc phục mọi trở lực trong cơ cấu tổ chức và cơ chế hoạt động của nền hành chính, từ đó góp phần xây dựng, phát triển một cách năng động và phù hợp với sự biến đổi kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, cũng trên cở sở của khái niệm cải cách, khi nhấn mạnh đến cấp độ, mức độ, tính chất của các cuộc cải cách đã hình thành nên hai luồng khái niệm về CCHC. Một số tác giả cho rằng, CCHC là phải nhằm mục tiêu thay đổi toàn bộ các nội dung của nền hành chính như: thể chế, bộ máy, tài chính công, công vụ, công chức… Theo đó, cần phân biệt CCHC với những biến đổi thông thường, những "cải tiến" thường nhật trong một nền hành chính tương đối ổn định và phát triển. Về quy mô, CCHC là một quá trình cải biến có tầm vóc và phức tạp hơn, tập trung vào nhiều nội dung, yêu cầu lớn chứ không chỉ là các vấn đề mang tính cải tiến. Về phạm vi, CCHC liên quan đến các bộ phận cấu thành của nền hành chính từ thể chế hành chính, tổ chức bộ máy, đội ngũ cán bộ công chức, hoạt động công vụ và các nguồn lực công. Với nhận định trên, CCHC được hiểu là một quá trình cải 12 biến có kế hoạch đồng bộ chế độ hành chính cũ, xây dựng chế độ và phương pháp hành chính mới trên nhiều phương diện nhằm nâng cao hiệu lực và hiệu quả hoạt động của nền hành chính nhà nước. Mặt khác, một số tác giả lại cho rằng, CCHC không bắt buộc phải tạo ra sự thay đổi đối với toàn bộ các nội dung của nền hành chính mà là thay đổi một hoặc một số nội dung của nền hành chính. Theo đó, tùy thuộc vào đặc thù từng quốc gia trong từng giai đoạn phát triển nhất định, CCHC được nhận định là một quá trình cải biến có mục đích và kế hoạch cụ thể nhằm đạt được mục tiêu là hoàn thiện một hay một số nội dung của nền hành chính nhà nước nhằm kiến tạo, xây dựng một nền hành chính vững mạnh, hiệu lực, hiệu quả. Như vậy, CCHC là những nỗ lực có chủ định nhằm tạo nên những thay đổi căn bản trong hệ thống hành chính nhà nước thông qua các cải cách có hệ thống hoặc các phương thức để cải tiến ít nhất một trong những yếu tố cấu thành của nền hành chính công. CCHC được hiểu là những thay đổi có tính hệ thống, lâu dài và có mục đích nhằm làm cho hệ thống hành chính nhà nước hoạt động tốt hơn, thực hiện tốt hơn các chức năng, nhiệm vụ quản lý xã hội của mình, với mục đích tăng cường tính hiệu lực và hiệu quả quản lý nhà nước. 1.1.2. Mục tiêu của cải cách hành chính ở Việt Nam hiện nay Mục tiêu chung của CCHC tại Việt Nam hiện nay là xây dựng một nền hành chính trong sạch, vững mạnh, quản lý toàn xã hội một cách hiệu quả, đáp ứng các yêu cầu của nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Yêu cầu này đòi hỏi trước hết phải xây dựng một nền hành chính dân chủ, pháp quyền, bảo đảm các quyền công dân theo luật định thông qua hệ thống lập quy và bằng các biện pháp cụ thể. Đó là nền hành chính vì dân, coi công dân là trung tâm và đề cao chức năng phục vụ công. Bằng hành động thực tiễn, nền hành chính quan tâm đảm bảo các quyền và lợi ích của công dân, bảo đảm an sinh xã hội, công bằng, bình đẳng, tạo điều kiện cần thiết để mọi thành viên cùng phát triển. 13 Ngay từ những năm đầu của đổi mới, Đảng và Nhà nước ta đã xác định cải cách tổ chức và hoạt động của nhà nước là nhằm xây dựng một nhà nước xã hội chủ nghĩa vững mạnh phục vụ cho công cuộc đổi mới với những mục tiêu cụ thể sau: - Kiến tạo, hoàn thiện hệ thống thể chế kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa nhằm giải phóng lực lượng sản xuất, huy động và sử dụng có hiệu quả tất cả các nguồn lực cho xây dựng và phát triển đất nước. - Tạo ra một môi trường kinh doanh công bằng, thông thoáng, thuận lợi, minh bạch, hiệu quả nhằm giảm thiểu thời gian và chi phí của các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế trong việc tuân thủ và thực hiện các thủ tục hành chính. - Xây dựng, củng cố, hoàn thiện hệ thống các cơ quan hành chính nhà nước từ trung ương tới địa phương tinh gọn, hiệu quả, trong sạch, vững mạnh, hiện đại, hiệu lực, hiệu quả, tăng cường tính dân chủ và pháp quyền trong mọi hoạt động quản lý, điều hành của Nhà nước, Chính phủ và các cơ quan hành chính nhà nước khác. - Bảo đảm thực hiện trên thực tế quyền dân chủ của nhân dân, bảo vệ quyền con người, gắn quyền con người với quyền và lợi ích của dân tộc, của đất nước. - Xây dựng, kiện toàn đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có đủ phẩm chất đạo đức, năng lực và trình độ chuyên môn nghiệp vụ từng bước đáp ứng yêu cầu phục vụ nhân dân cũng như góp phần vào sự phát triển của đất nước. Đặc biệt hoạt động cải cách các thủ tục hành chính có ảnh hưởng đến đời sống, các hoạt động sản xuất, kinh doanh của người dân, doanh nghiệp luôn được chính quyền các cấp từ Trung ương đến các địa phương xác định là khâu đột phá mạnh mẽ trong hoạt động cải cách hành chính. Theo chủ trương này và dưới sự quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các Bộ, ngành và các chính quyền địa phương, hệ thống thủ tục ấy đã được đổi mới một bước, góp phần hoàn thiện thể chế của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, cải thiện môi trường đầu tư, tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp trong sinh hoạt, sản xuất, kinh doanh. 14
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan