Tài liệu Luận án tiến sĩ vận dụng tư tưởng hồ chí minh vào công tác kiểm tra, giám sát của đảng cộng sản việt nam hiện nay

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN __________________ ĐOÀN MẠNH HÙNG VẬN DỤNG TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH VÀO CÔNG TÁC KIỂM TRA, GIÁM SÁT CỦA ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM HIỆN NAY LUẬN ÁN TIẾN SĨ CHÍNH TRỊ HỌC Hà Nội - 2020 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN ___________________ ĐOÀN MẠNH HÙNG VẬN DỤNG TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH VÀO CÔNG TÁC KIỂM TRA, GIÁM SÁT CỦA ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM HIỆN NAY Chuyên ngành: Hồ Chí Minh học Mã số: 62 31 02 04 LUẬN ÁN TIẾN SĨ CHÍNH TRỊ HỌC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: 1. PGS, TS Nguyễn Thế Thắng 2. PGS, TS Doãn Thị Chín Hà Nội - 2020 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu và kết quả nêu trong luận án là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng, được trích dẫn đầy đủ theo quy định. Tác giả luận án Đoàn Mạnh Hùng MỤC LỤC MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 3 1. Lý do chọn đề tài .............................................................................. 3 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu .................................................... 6 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .................................................... 6 4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu ........................................ 7 5. Đóng góp mới của luận án ................................................................ 8 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án........................................... 9 7. Kết cấu luận án ................................................................................ 9 Chƣơng 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN............................................................................... 10 1.1.Tổng quan tình hình nghiên cứu ................................................... 10 1.2. Đánh giá tình hình nghiên cứu liên quan và vấn đề đặt ra luận án cần giải quyết ..................................................................................... 32 Tiểu kết chƣơng 1 .......................................................................................... 36 Chƣơng 2. TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ KIỂM TRA, GIÁM SÁT CỦA ĐẢNG ................................................................................................... 37 2.1. Một số khái niệm cơ bản ............................................................. 37 2.2. Nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về kiểm tra, giám sát của Đảng......... 43 Tiểu kết chƣơng 2 .......................................................................................... 64 Chƣơng 3. THỰC TRẠNG VẬN DỤNG TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH VÀO CÔNG TÁC KI ỂM TRA, GIÁM SÁT CỦA ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM VÀ VẤN ĐỀ ĐẶT RA ............................................................. 65 3.1. Thực trạng vâ ̣n du ̣ng tư tưởng Hồ Chí Minh vào công tác ki ểm tra, giám sát của Đảng Cô ̣ng sản Viê ̣t Nam từ năm 2007 đến nay ............. 65 3.2. Một số vấn đề đặt ra .................................................................... 99 Tiểu kết chƣơng 3 ........................................................................................ 104 1 Chƣơng 4. PHƢƠNG HƢỚNG, GIẢI PHÁP VẬN DỤNG TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH VÀO CÔNG TÁC KIỂM TRA, GIÁM SÁT CỦA ĐẢNG HIỆN NAY ................................................................................................... 105 4.1. Dự báo tình hình tác động và phương hướng công tác ki ểm tra, giám sát của Đảng trong thời gian tới ............................................... 105 4.2. Giải pháp nhằ m nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát của Đảng theo tư tưởng Hồ Chí Minh hiện nay .............................................. 115 Tiểu kết chƣơng 4 ........................................................................................ 161 KẾT LUẬN .................................................................................................. 162 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN ................................................ 165 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................... 167 2 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt coi trọng công tác kiểm tra, giám sát của Đảng, tư tưởng của Người về vấn đề này là lý luận định hướng quý báu, soi đường cho công tác kiểm tra, giám sát của Đảng Cộng sản Việt Nam qua mo ̣i chặng đường cách mạng. Người khẳng định: “Chính sách đúng là nguồn gốc của thắng lợi... Khi đã có chính sách đúng, thì sự thành công hoặc thất bại của chính sách đó là do nơi cách tổ chức công việc, nơi lựa chọn cán bộ, và do nơi kiểm tra. Nếu ba điều ấy sơ sài, thì chính sách đúng mấy cũng vô ích” [87, tr.636]. Vì vậy, “Nếu tổ chức việc kiểm tra cho chu đáo thì cũng như có ngọn đèn “pha”. Bao nhiêu tình hình, bao nhiêu ưu điểm và khuyết điểm, bao nhiêu cán bộ chúng ta đều thấy rõ. Có thể nói rằng: chín phần mười khuyết điểm trong công việc của chúng ta là vì thiếu sự kiểm tra” [87, tr.637]. Tư tưởng Hồ Chí Minh về kiểm tra, giám sát của Đảng đã, đang soi đường cho công tác kiểm tra, giám sát của Đảng và được Đảng Cộng sản Việt Nam vận dụng có hiệu quả trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam. Đảng Cộng sản Việt Nam khẳng định: Kiểm tra, giám sát là những chức năng lãnh đạo của Đảng. Tổ chức đảng phải tiến hành công tác kiểm tra, giám sát. Tổ chức đảng và đảng viên chịu sự kiểm tra, giám sát của Đảng. Công tác kiểm tra là một nội dung quan trọng được ví như sợi chỉ đỏ xuyên suốt các khâu trong quy trình lãnh đạo của Đảng. Lãnh đạo phải có kiểm tra, lãnh đạo mà không kiểm tra thì coi như không lãnh đạo. Thông qua công tác kiểm tra để kịp thời phát hiện và khắc phục bệnh quan liêu, tham nhũng, lãng phí, bè phái trong Đảng; loại trừ các phần tử cơ hội, thoái hóa, biến chất ra khỏi Đảng; nâng cao phẩm chất đạo đức cho đội ngũ cán bộ, đảng viên; góp phần bảo đảm cho đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng được xác định đúng đắn, kiểm nghiệm chính xác và được triển khai tổ chức thực hiện nghiêm túc, triệt để trong thực tế. 3 Hiện nay, toàn Đảng đang thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc khóa XII với Điều lệ Đảng được giữ nguyên. Những đề xuất, kiến nghị hợp lý đã và đang được Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ủy ban Kiểm tra Trung ương hướng dẫn thực hiện bằng các quy định cụ thể. Công tác kiểm tra, giám sát của Đảng ngày càng được coi trọng, chất lượng, hiệu quả được nâng lên. Công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật của Đảng được tăng cường, có hiệu lực, hiệu quả hơn, góp phần thực hiện nhiệm vụ chính trị và công tác xây dựng Đảng. Cùng với yêu cầu của công tác xây dựng chỉnh đốn Đảng theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ và thực hiện Chỉ thị 05-CT/TW, ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Điều đó đòi hỏi phải có sự thống nhất cao về tư tưởng, nhận thức của cấp ủy Đảng, của Ủy ban Kiểm tra các cấp nhằm không ngừng nâng cao hiệu lực, hiệu quả của công tác kiểm tra, giám sát đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong thời kỳ mới. Bên cạnh những thành tựu đạt được, trong thực tế, việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về kiểm tra, giám sát của Đảng vẫn còn nhiều hạn chế, thiếu sót, bất cập. Có lúc, có nơi, cấp ủy, tổ chức đảng, ủy ban kiểm tra các cấp chưa nhận thức đúng, đầy đủ tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác này, do vậy, việc tổ chức thực hiện còn chưa hiệu quả, thậm chí có nơi còn vận dụng máy móc, giáo điều. Nhiều cấp ủy và người đứng đầu cấp ủy vận dụng định hướng của Người về yêu cầ u “Người lãnh đạo phải tự mình làm việc kiểm tra, mới đủ kinh nghiệm và oai tín” [87, tr.637] còn chưa triệt để, dẫn đến nhận thức về công tác kiểm tra, giám sát của Đảng chưa thâ ̣t đầy đủ, do vâ ̣y, cũng chưa quan tâm đúng mức đến công tác kiểm tra, giám sát. 4 Đảng Cô ̣ng sản Viê ̣t Nam trong quá triǹ h lañ h đa ,̣o chỉ đạo cách mạng đã thẳng thắn chỉ rõ những hạn chế, khuyết điểm trong công tác kiểm tra, giám sát, đó là: Chất lượng, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát và xử lý tổ chức đảng, đảng viên vi phạm chưa cao, chưa đủ sức góp phần ngăn chặn, đẩy lùi tham nhũng, lãng phí, tiêu cực trong nội bộ Đảng. Nhiều khuyết điểm, sai phạm của tổ chức đảng, đảng viên chậm được phát hiện, kiểm tra, xử lý, hoặc xử lý kéo dài, nên kỷ cương, kỷ luật ở một số nơi chưa nghiêm; chưa phát huy đầy đủ vai trò, trách nhiệm của các tổ chức trong hệ thống chính trị và nhân dân trong công tác kiểm tra, giám sát. Nguyên nhân của những hạn chế xuất phát từ cả yếu tố chủ quan cũng như khách quan, trong đó, nguyên nhân cơ bản là do nhận thức của một số cấp ủy Đảng, người đứng đầu cấp ủy Đảng về công tác kiểm tra, giám sát còn chưa đầy đủ và sâu sắc; chưa coi kiểm tra, giám sát là những chức năng lãnh đạo của Đảng. Công tác tham mưu, giúp cấp ủy về công tác kiểm tra, giám sát của ủy ban kiểm tra ở một số nơi còn chưa chủ động, kịp thời. Một số tổ chức đảng buông lỏng quản lý, giáo dục cán bộ, đảng viên, giảm sút tính chiến đấu, còn biểu hiện né tránh, ngại va chạm. Năng lực của cán bộ kiểm tra còn hạn chế. Cơ chế, chính sách còn chưa đồng bộ, chậm được bổ sung, sửa đổi; chưa kịp thời sơ kết, tổng kết thực tiễn để đánh giá, bổ sung, hoàn thiện cho phù hợp,v,v... Trên phương diện khoa học, chủ đề công tác kiểm tra, giám sát của Đảng và vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào công tác kiểm tra, giám sát của Đảng Cộng sản Việt Nam đã có những nghiên cứu ở những nội dung, mục đích khác nhau. Tuy nhiên, việc tổng kết, đánh giá một cách hệ thống, nghiêm túc cả về mặt lý luận và thực tiễn của công tác này trong điều kiện hiện nay rất cần được nhìn nhận một cách toàn diện và giải quyết thấu đáo hơn nữa. Đặc biệt, là việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào công tác kiểm tra, giám sát của Đảng, trên cơ sở đó, đề xuất những giải pháp thiết thực nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả của công tác này theo tư tưởng Hồ Chí Minh. 5 Từ những lý do trên, tác giả lựa chọn vấn đề: Vâṇ dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào công tác kiểm tra , giám sát của Đảng Cộng sản Việt Nam hiện nay làm luận án tiến sĩ Chính trị học, chuyên ngành Hồ Chí Minh học. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 2.1. Mục đích Trên cơ sở nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về kiểm tra, giám sát của đảng; đánh giá thực trạng viê ̣c vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về kiểm tra, giám sát vào công tác kiểm tra, giám sát của Đảng từ năm 2007 đến nay , luận án đề xuất phương hướng , giải pháp nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát của Đảng Cô ̣ng sản Viê ̣t Nam hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh. 2.2. Nhiệm vụ - Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến luận án, đánh giá những kết quả nghiên cứu liên quan và chỉ ra những vấn đề luận án cần tiếp tục nghiên cứu, làm rõ. - Phân tích, luâ ̣n giải nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về kiể m tra , giám sát của Đảng. - Phân tích, đánh giá thực trạng việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào công tác kiể m tra , giám sát của Đảng từ năm 2007 đến năm 2019 và chỉ rõ những vấn đề đặt ra với công tác kiểm tra, giám sát của Đảng hiện nay. - Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh, đề xuất phương hướng , giải pháp nhằ m nâng cao hơn nữa hiệu lực, hiệu quả công tác kiể m tra , giám sát của Đảng Cộng sản Việt Nam hiện nay. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Tư tưởng Hồ Chí Minh về kiểm tra, giám sát của Đảng và sự vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về kiểm tra, giám sát vào công tác kiểm tra , giám sát của Đảng Cộng sản Việt Nam hiện nay. 6 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Về nội dung: Luận án nghiên cứu những nội dung cơ bản tư tưởng Hồ Chí Minh về kiểm tra, giám sát của Đảng được thể hiện qua các văn phẩm, trước tác và hoạt động chỉ đạo thực tiễn công tác kiểm tra, giám sát của Người; nghiên cứu việc vận dụng tư tưở ng Hồ Chí Minh nhằ m nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát của Đảng Cộng sản Việt Nam hiện nay. - Về không gian: Luận án được thực hiện trên địa bàn đất nước Việt Nam. - Về thời gian: Luận án nghiên cứu thực trạng công tác kiể m tra, giám sát của Đảng từ năm 2007 đến nay (Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương khóa X của Đảng đã ban hành Nghị quyết số 14-NQ/TW, ngày 30 tháng 7 năm 2007 về tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của Đảng, trong đó, đã bổ sung chức năng, nhiệm vụ giám sát cho cấp ủy và tổ chức đảng, Ủy ban Kiểm tra các cấp); những giải pháp của luâ ̣n án có tầ m nhìn và giá trị định hướng đến năm 2025. 4. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu 4.1. Cơ sở lý luận Luận án dựa trên cơ sở phương pháp lu ận của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về công tác kiểm tra, giám sát; đồng thời luận án cũng vận dụng phương pháp luận chính trị học trong nghiên cứu đề tài luận án. 4.2. Phương pháp nghiên cứu Luận án sử dụng các phương pháp nghiên cứu như: Phương pháp lôgic, phương pháp lịch sử và kết hợp các phương pháp phân tích, tổng hợp, so sánh, gắn lý luận với thực tiễn, phương pháp phân tích tài liệu. Các phương pháp được sử dụng phù hợp yêu cầu của từng nội dung cụ thể của luận án: - Phương pháp lôgic được vận dụng để làm sáng tỏ nội hàm, bản chất các khái niệm cơ bản của luận án: Công tác kiểm tra, giám sát; phân tích, luận giải nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về kiểm tra, giám sát; khẳng định giá trị của tư 7 tưởng Hồ Chí Minh về kiểm tra, giám sát trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Đề xuất phương hướng, giải pháp nhằ m nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát của Đảng theo tư tưởng Hồ Chí Minh hiện nay. - Phương pháp lịch sử được vận dụng để làm rõ tư tưởng Hồ Chí Minh về kiểm tra, giám sát; thực trạng vâ ̣n du ̣ng tư tưởng Hồ Chí Minh vào công tác kiểm tra, giám sát của Đảng Cộng sản Việt Nam theo tiến trình thời gian từ năm 2007 đến nay. - Các phương pháp tổng hợp, so sánh, gắn lý luận với thực tiễn được vận dụng nhằm làm rõ thực trạng vâ ̣n du ̣ng tư tưởng Hồ Chí Minh về kiể m tra, giám sát vào công tác kiểm tra, giám sát của Đảng Cộng sản Việt Nam và yêu cầu đặt ra đối với việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào công tác kiểm tra, giám sát của Đảng hiện nay. - Phương pháp phân tích tài liệu nhằm phục vụ cho việc nghiên cứu, đánh giá các quan điểm của Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam và các công trình khoa học của các nhà nghiên cứu, nhà hoạt động thực tiễn về công tác kiểm tra, giám sát của Đảng. 5. Đóng góp mới của luận án - Luận án đưa ra định nghĩa tư tưởng Hồ Chí Minh về kiểm tra, giám sát của Đảng; quan niê ̣m về vâ ̣ n du ̣ng tư tưởng Hồ Chí Minh kiể m tra, giám sát của Đảng Cộng sản Viê ̣t Nam. vào công tác - Luận án hê ̣ thố ng hóa những nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về kiể m tra, giám sát của Đảng. Khẳng định giá trị khoa học tư tưởng Hồ Chí Minh về kiểm tra, giám sát của Đảng đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng và nhân dân Việt Nam. - Trên cơ sở phân tích, làm rõ thực trạng viê ̣c vâ ̣n du ̣ng tư tưởng Hồ Chí Minh vào công tác tác kiể m tra , giám sát c ủa Đảng từ năm 2007 đến nay. Chỉ rõ những vấn đề đặt ra đối với công tác kiểm tra, giám sát của Đảng hiện nay. 8 - Đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát của Đảng theo tư tưởng Hồ Chí Minh trong điều kiện hiện nay. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án 6.1. Ý nghĩa lý luận - Với những đóng góp khoa học nêu trên, luận án góp phần làm phong phú và sâu sắc thêm tư tưởng Hồ Chí Minh về kiểm tra, giám sát của Đảng Cộng sản Việt Nam nói riêng và nghiên cứu di sản tư tưởng Hồ Chí Minh nói chung. - Luận án hoàn thành góp phần làm rõ hơn những giá trị bất biến của tư tưởng Hồ Chí Minh về kiểm tra, giám sát của Đảng trong nghiên cứu khoa học chính trị nói chung và là cơ sở lý luận để Đảng Cộng sản Việt Nam tiếp tục kế thừa, vận dụng sáng tạo, hiệu quả hơn nữa di sản Hồ Chí Minh. Đặc biệt là những định hướng sâu sắc, có tính thực tiễn của Người đối với công tác kiểm tra, giám sát của Đảng trong điều kiện hiện nay. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn Kết quả nghiên cứu của luận án có thể được dùng làm tài liệu tham khảo cho việc học tập, nghiên cứu, giảng dạy, tuyên truyền tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng, chỉnh đốn Đảng; công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật của Đảng hiện nay. 7. Kết cấu luận án Luận án gồm phần mở đầu, 4 chương (8 tiết), kết luận, danh mục công trình nghiên cứu của tác giả đã công bố liên quan đến đề tài luận án, danh mục tài liệu tham khảo. 9 Chƣơng 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 1.1.Tổng quan tình hình nghiên cứu 1.1.1. Tình hình nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về kiểm tra, giám sát của Đảng Tư tưởng Hồ Chí Minh về kiểm tra, giám sát của Đảng với tư cách là giá trị định hướng sâu sắc, có ý nghĩa thiết thực cả về mặt lý luận cũng như thực tiễn cho công tác kiểm tra, giám sát của Đảng Cộng sản Việt Nam. Nghiên cứu, luận bàn về vấn đề này nhiều chính khách, các nhà nghiên cứu, những người hoạt động thực tiễn đề cập, khai thác, vận dụng ở nhiều khía cạnh, mục đích khác nhau. Các công trình nghiên cứu tiêu biểu cụ thể như: Trong cuốn sách Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh với công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật của Đảng [162] do Ủy ban Kiểm tra Trung ương tuyển chọn và biên soạn, trong đó trình bày các nghị quyết, chỉ thị, quy định của Đảng Cộng sản Việt Nam về công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật của Đảng; quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật của Đảng; tập hợp các bài viết, bài nói của một số đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước về công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật của Đảng. Tác giả Cao Văn Thống trong sách Tư tưởng Hồ Chí Minh về kiểm tra, giám sát, kỷ luật của Đảng [126] đã tập hợp các bài viết của các tác giả khác nhau, chia thành hai phần lớn: Phần thứ nhất tập hợp 15 bài nói, viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh liên quan đến công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật của Đảng; phần thứ hai tập hợp 35 bài nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật của Đảng được đề cập khá toàn diện đến tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác kiểm tra, giám sát của Đảng từ nội dung, 10 phương pháp, xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác kiểm tra đến việc vận những tư tưởng của Người vào công cuộc xây dựng, chỉnh đốn Đảng nói chung; kiểm tra, giám sát Đảng nói riêng. Tác giả Lê Văn Giảng trong cuốn Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giám sát của Ủy ban kiểm tra các cấp [55] khi luận giải về cơ sở lý luận của công tác giám sát của Ủy ban kiểm tra các cấp đã dành một mục lớn để trình bày quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và của Đảng ta về giám sát và công tác giám sát. Tác giả đã tiếp cận khá đầy đủ tư tưởng Hồ Chí Minh về giám sát ở các nội dung vị trí, vai trò của giám sát; mục đích, ý nghĩa và nội dung của công tác giám sát; chủ thể, đối tượng giám sát; phương pháp, hình thức giám sát; xây dựng cơ quan kiểm tra, giám sát chuyên trách và đội ngũ cán bộ kiểm tra, giám sát. Tác giả Cao Văn Thống trong cuốn Đổi mới phương thức kiểm tra, giám sát của Đảng giai đoạn hiện nay [128] đã tập hợp một số bài viết chuyên sâu liên quan đến tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác kiểm tra, giám sát, cụ thể: Một là Tư tưởng Hồ Chí Minh về phương thức kiểm tra, giám sát của Đảng. Trong bài viết này, tác giả đã làm rõ tư tưởng Hồ Chí Minh khi bàn về phương thức kiểm tra, giám sát của Đảng bao gồm các nội dung: kiểm tra phải có hệ thống và khoa học; kiểm tra, giám sát phải thường xuyên, liên tục; cả kiểm tra, giám sát trực tiếp và gián tiếp, cả kiểm tra, giám sát từ xa và tại chỗ. Trong đó, đặc biệt nhấn mạnh việc phải coi trọng kiểm tra, giám sát trực tiếp, tại chỗ; kiểm tra, giám sát phải khách quan, toàn diện, thận trọng và chặt chẽ; kiểm tra, giám sát phải được tiến hành từ trên xuống và từ dưới lên, từ trong ra, từ ngoài vào; phải kết hợp chặt chẽ giữa các phương pháp, hình thức kiểm tra, giám sát; coi trọng tự phê bình và phê bình trong công tác kiểm tra, giám sát, cả tự phê bình và phê bình trong nội bộ Đảng, cả phê bình của nhân dân đối với tổ chức đảng, cán bộ, 11 đảng viên, cả phê bình từ trên xuống, từ dưới lên, nhất là từ dưới lên; việc kiểm tra, giám sát phải có chương trình, kế hoạch để bảo đảm tính khoa học, chủ động. Hai là, về tự phê bình và phê bình trong công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật đảng theo tư tưởng Hồ Chí Minh, trong đó nhấn mạnh tầm quan trọng của tự phê bình và phê bình trong công tác kiểm tra, giám sát; về nội dung, đối tượng, phương pháp, hình thức tự phê bình và phê bình. Ba là, tư tưởng Hồ Chí Minh về vai trò và trách nhiệm của nhân dân trong việc chống tham nhũng. Bốn là, vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong xây dựng đội ngũ cán bộ kiểm tra Đảng. Đây là những nội dung có giá trị cho luận án tham khảo viế t phầ n cơ sở lý luận cũng như thực trạng nghiên cứu vấn đề. Tác giả Mai Thế Dương trong công trình Công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật của Đảng qua 30 năm đổi mới [33] đã dành một mục lớn để khái quát quan điểm của Chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh về kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng. Tác giả tiếp cận tư tưởng Hồ Chí Minh ở các nội dung cơ bản sau: Một là, về vị trí, vai trò và tính tất yếu khách quan của kiể m tra, giám sát; hai là, về mục đích, ý nghĩa và nội dung kiểm tra, giám sát; ba là, về phương pháp, hình thức kiểm tra, giám sát; bốn là, về xây dựng cơ quan chuyên trách và đội ngũ cán bộ kiểm tra; năm là, về kỷ luật đảng và mối quan hệ giữa kiểm tra, giám sát với kỷ luật đảng. Bên cạnh đó, tác giả đã chỉ ra 8 bài học kinh nghiệm trong công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng qua 30 năm đổi mới, trong đó, bài học đầu tiên được đề cập đến là thường xuyên nắm vững quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và của Đảng ta về kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng. Đây là công trình có giá trị tham khảo hữu ích cho luận án ở các nội dung cơ sở lý luận, khảo cứu thực trạng cũng như đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu lực, hiệu quả của công tác kiểm tra, giám sát theo tư tưởng Hồ Chí Minh trong điều kiện mới. 12 Tác giả Cao Văn Thống trong bài viết Về tự phê bình và phê bình trong công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật Đảng theo tư tưởng Hồ Chí Minh [123] đã đề cập một số nội dung chính trong thực hiện tự phê bình và phê bình trong công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng theo tư tưởng Hồ Chí Minh từ việc cần thiết phải thực hiện tự phê bình và phê bình, nội dung và đối tượng tự phê bình và phê bình, phương pháp, hình thức tự phê bình và phê bình trong công tác kiểm tra, giám sát của Đảng. Tác giả Vũ Ngọc Lân trong bài viết Tăng cường kiểm tra sửa chữa yếu kém, khuyết điểm [73] khẳng định cần phải nắm vững tư tưởng Hồ Chí Minh trong công tác kiểm tra việc sửa chữa khuyết điểm, thiếu sót, đây là nội dung quan trọng và điều này được thể hiện ở một số khía cạnh như: Tự phê bình và phê bình; có cái nhìn đúng đắn về những yếu kém, khuyết điểm của Đảng và của cán bộ đảng viên; dựa vào dân để kiểm tra, giám sát sửa chữa yếu kém, khuyết điểm. Trong bài viết Chủ tịch Hồ Chí Minh với công tác kiểm tra, giám sát của Đảng [145] của tác giả Tô Quang Thu đã trình bày khá toàn diện nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác kiểm tra, giám sát, từ đó đi đến khẳng định để góp phần xứng đáng vào công tác kiểm tra, giám sát của Đảng, đội ngũ cán bộ nói chung, nhất là cán bộ ủy ban kiểm tra phải ra sức học tập và thấm nhuần đường lối, quan điểm của đảng, nâng cao khả năng chuyên môn, trau dồi đạo đức cách mạng, gương mẫu chấp hành kỷ luật. Tác giả Vũ Ngọc Lân với bài viết Chữ khéo của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong công tác kiểm tra của Đảng [74] đã tập trung phân tích chữ khéo mà Bác Hồ đưa ra được thể hiện ở một số khía cạnh sau: Thứ nhất, khéo khiểm tra được thể hiện ngay từ yêu cầu, mục đích của công tác kiểm tra của Đảng ta. Thứ hai, khéo kiểm tra được thể hiện và coi như một sinh hoạt thường xuyên, một nguyên tắc sinh hoạt quen thuộc của Đảng và không có vùng cấm 13 trong công tác này. Thứ ba, tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên phải dựa vào quần chúng nhân dân ắt sẽ trở nên khéo trong công tác kiểm tra. Thứ tư, phải đào tạo, bồi dưỡng, lựa chọn cho được những người khéo kiểm tra. Thứ năm, khéo kiểm tra được thể hiện ở tinh thần nhân văn của văn hóa đảng. Trong bài viết Tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác kiểm tra, giám sát của Đảng [116)] của tác giả Nguyễn Thế Thắng đã làm rõ tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác kiểm tra, giám sát bao gồm mục đích, tác dụng của công tác kiểm tra, giám sát; nội dung công tác kiểm tra, giám sát; phương pháp công tác kiểm tra, giám sát; Ủy ban kiểm tra và người làm công tác kiểm tra, giám sát của Đảng theo quan điểm của Hồ Chí Minh. Từ đó, tác giả đi đến khẳng định việc vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh về kiểm tra, giám sát trong tình hình mới là vô cùng cần thiết, trong đó, trước mắt để nâng cao chất lượng, đổi mới công tác kiểm tra, giám sát cần tiếp tục nâng cao nhận thức của các cấp ủy Đảng, ủy ban kiểm tra và cán bộ kiểm tra, đảng viên các cấp về vị trí, vai trò, mục đích, tác dụng công tác kiểm tra, giám sát của Đảng. Tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng với công tác kiểm tra, giám sát; đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp kiểm tra, giám sát; củng cố, xây dựng bộ máy kiểm tra các cấp của Đảng, nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ kiểm tra. Tác giả Mai Thế Dương trong bài viết Đổi mới công tác kiểm tra, giám sát góp phần nâng cao phương thức lãnh đạo của Đảng [31] đã khẳng định công tác kiểm tra, giám sát là một bộ phận cấu thành quan trọng phương thức lãnh đạo của Đảng. Do vậy, đổi mới công tác kiểm tra, giám sát sẽ góp phần đổi mới và nâng cao phương thức lãnh đạo của Đảng. Để góp phần đổi mới và nâng cao hơn nữa phương thức lãnh đạo của Đảng, theo tác giả cần thực hiện 6 vấn đề, trong đó, nhấn mạnh việc đổi mới và hoàn thiện phong cách kiểm tra, giám sát, tập trung vào xây dựng phong cách của người lãnh đạo và phong cách kiểm tra, giám sát theo phong cách Hồ Chí Minh. 14 Trong bài viết Tư tưởng Hồ Chí Minh về phương thức kiểm tra, giám sát của Đảng [138] của tác giả Cao Văn Thống, đã làm rõ phương thức kiểm tra, giám sát của Đảng theo tư tưởng Hồ Chí Minh được thể hiện ở một số nội dung: Một là, kiểm tra phải có hệ thống và khoa học; Hai là, kiểm tra, giám sát phải thường xuyên, liên tục; kiểm tra, giám sát trực tiếp và gián tiếp, kiểm tra, giám sát từ xa và tại chỗ; Ba là, kiểm tra, giám sát phải khách quan, toàn diện, thận trọng và chặt chẽ; Bốn là, kiểm tra, giám sát phải được tiến hành từ trên xuống dưới và từ dưới lên trên, từ trong ra ngoài, từ ngoài vào; phải kết hợp chặt chẽ giữa các phương pháp, hình thức kiểm tra, giám sát; Năm là, coi trọng tự phê bình và phê bình trong công tác kiểm tra, giám sát; Sáu là, kiểm tra, giám sát phải có chương trình, kế hoạch để đảm bảo tính khoa học, chủ động thực hiện đạt kết quả cao nhất; Bảy là, việc kiểm tra, giám sát phải do người lãnh đạo tiến hành, nhưng phải có nhóm người hoặc tổ chức am hiểu, nắm vững công tác kiểm tra, giám sát mới đem lại kết quả. Trong bài viết Tư tưởng Hồ Chí Minh về vai trò, trách nhiệm của nhân dân trong công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng [139] tác giả Cao Văn Thống đã luận giải, làm rõ việc phát huy vai trò, trách nhiệm của nhân dân trong công tác xây dựng Đảng, công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng. Sở dĩ như vậy là vì Đảng là một thực thể chính trị, nhân dân là một thực thể xã hội, giữa hai thực thể này có mối quan hệ tác động qua lại lẫn nhau. Tác giả cũng chỉ rõ, theo Hồ Chí Minh để phát huy vai trò, trách nhiệm của nhân dân trong công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng, phải thực hiện đồng bộ với nhiều hình thức, biện pháp như: kiểm tra, giám sát từ trên xuống, kiểm tra, giám sát trong nội bộ Đảng; kiểm tra, giám sát từ dưới lên; phát huy vai trò của quần chúng; kết hợp kiểm tra, giám sát trong nội bộ tổ chức với kiểm tra, giám sát của quần chúng bằng cách lãnh đạo liên hợp với quần chúng; mở rộng dân chủ,v,v... Tác giả Nguyễn Trọng Thành trong bài viết Tư tưởng Hồ Chí Minh về kiểm tra, giám sát trong tác phẩm Sửa đổi lối làm việc [113] đã nhận định 15 ngoài việc giáo dục đạo đức cách mạng, tác phẩm Sửa đổi lối làm việc đã nêu rõ tư tưởng về kiểm tra, giám sát đối với cán bộ, đảng viên, tổ chức Đảng. Tác giả khẳng định tư tưởng của Hồ Chí Minh còn nguyên giá trị thực tiễn to lớn trong công tác xây dựng Đảng hiện nay, khi toàn Đảng, toàn dân đang đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện tự diễn biến, tự chuyển hóa trong nội bộ theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4, khóa XII. Tác giả Nguyễn Anh Liên trong bài viết Tư tưởng Hồ Chí Minh về tự phê bình và phê bình – cơ sở phương pháp luận của hoạt động kiểm tra Đảng [76] đã khẳng định Chủ tịch Hồ Chí Minh là tấm gương mẫu mực thực hiện tự phê bình và phê bình, tư tưởng của Người về vấn đề này là một nguyên lý, đồng thời cũng là nguyên tắc cơ bản về xây dựng Đảng và phát triển Đảng. Tác giả chỉ rõ, mục đích hoạt động kiểm tra Đảng hoàn toàn thống nhất với mục đích của tự phê bình và phê bình là nhằm trị bệnh cứu người; bản chất và sức mạnh của tự phê bình và phê bình trong hoạt động kiểm tra phải thể hiện rõ ở yêu cầu, tính chất, mức độ cao hơn, sâu hơn, triệt để hơn so với tự phê bình và phê bình thường xuyên trong sinh hoạt đảng; tự phê bình và phê bình trong hoạt động kiểm tra phải luôn gắ n với tình, gắn phê bình với đấu tranh, phân tích làm chuyển biến nhận thức, nâng cao dần tính tự giác của người được phê bình cũng như của tập thể và tổ chức; quá trình tiến hành tự phê bình và phê bình trong hoạt động kiểm tra cũng là quá trình góp phần xây dựng môi trường chính trị lành mạnh trong tổ chức đảng; hoạt động kiểm tra lấy tự phê bình và phê bình làm biện pháp chính, nhưng không phải biện pháp duy nhất. Có thể thấy rằng, tư tưởng Hồ Chí Minh về kiểm tra, giám sát của Đảng đã được Đảng Cộng sản Việt Nam vận dụng sáng tạo trong quá trình lãnh đạo, chỉ đạo thực tiễn cách mạng. Chính qua thực tiễn vận dụng đã đặt ra yêu cầu cần thiết phải tổng kết, rút kinh nghiệm nhằm bổ sung thực tiễn công tác này, do vậy, đã có 16 nhiều nhà hoạt động thực tiễn, các nhà nghiên cứu khoa học quan tâm, tiếp cận và luận giải ở nhiều góc độ khác nhau. Các công trình nghiên cứu lý luận và thực tiễn trên đã đề cập một cách cơ bản nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác kiểm tra, giám sát và đã ít nhiều đề cập đến việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề này trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng Cộng sản Việt Nam. Những nội dung trong tư tưởng Hồ Chí Minh về kiểm tra, giám sát của Đảng như mục đích, ý nghĩa, tầm quan trọng, tính chất, nội dung, hình thức, phương châm, phương pháp kiểm tra, giám sát của Đảng cần phải được phân tích kỹ lưỡng, làm sáng tỏ hơn nữa, qua đó, thấy được giá trị lý luận và thực tiễn to lớn đối với công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng Cộng sản Việt Nam trong điều kiện hiện nay. 1.1.2. Tình hình nghiên cứu thực trạng vâṇ dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào công tác kiểm tra, giám sát của Đảng từ năm 2007 đến nay Cuốn sách Tăng cường kiểm tra, giám sát phục vụ nhiệm vụ chính trị và công tác xây dựng Đảng [121] đã tập hợp một số bài viết đăng tải trên các tạp chí chuyên ngành bàn về công tác kiểm tra, giám sát nói chung cũng như việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề này nói riêng . Đáng chú ý , liên quan đến thực trạng vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về kiểm tra, giám sát có các bài viết Sau hơn 2 năm thực hiện cuộc vận động, xây dựng, chỉnh đốn Đảng và Một số kết quả bước đầu qua kiểm tả việc lãnh đạo, chỉ đạo thực hành tiết kiệm, chống lãng phí đã đánh giá thực trạng thực hiện công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và lãnh đạo, chỉ đạo thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong toàn Đảng. Tác giả Phạm Thị Hải Chuyền trong cuốn Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật Đảng [19] đã làm rõ tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật Đảng, tác giả khẳng định sự cần thiết phải tiếp tục vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật đảng trong tình hình hiện nay. Tác giả đã khái quát tình hình vận dụng 17